Arrêté du Gouvernement wallon modifiant l'arrêté du Gouvernement wallon du 6 mai 2004 portant exécution du décret du 11 mars 2004 relatif aux incitants régionaux en faveur des grandes entreprises | Besluit van de Waalse Regering tot wijziging van het besluit van de Waalse Regering van 6 mei 2004 tot uitvoering van het decreet van 11 maart 2004 betreffende de gewestelijke incentives ten gunste van grote ondernemingen |
---|---|
SERVICE PUBLIC DE WALLONIE 1er DECEMBRE 2022. - Arrêté du Gouvernement wallon modifiant l'arrêté du Gouvernement wallon du 6 mai 2004 portant exécution du décret du 11 mars 2004 relatif aux incitants régionaux en faveur des grandes entreprises Le Gouvernement wallon, Vu le décret du 11 mars 2004 relatif aux incitants régionaux en faveur | WAALSE OVERHEIDSDIENST 1 DECEMBER 2022. - Besluit van de Waalse Regering tot wijziging van het besluit van de Waalse Regering van 6 mei 2004 tot uitvoering van het decreet van 11 maart 2004 betreffende de gewestelijke incentives ten gunste van grote ondernemingen De Waalse Regering, Gelet op het decreet van 11 maart 2004 betreffende de gewestelijke |
des grandes entreprises, articles 5, § 1er, 1°, § 4, alinéa 2, et 6, | incentives ten gunste van de grote ondernemingen, artikel 5, § 1, 1°, |
alinéa 1er ; | § 4, tweede lid, en 6, eerste lid; |
Vu l'arrêté du Gouvernement wallon du 6 mai 2004 portant exécution du | Gelet op het besluit van de Waalse Regering van 6 mei 2004 tot |
décret du 11 mars 2004 relatif aux incitants régionaux en faveur des | uitvoering van het decreet van 11 maart 2004 betreffende de |
grandes entreprises ; | gewestelijke incentives ten gunste van grote ondernemingen; |
Vu l'avis de l'Inspecteur des Finances, donné le 2 septembre 2022. ; | Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, gegeven op 2 september 2022; ; |
Vu l'accord du Ministre du Budget, donné le 22 septembre 2022 ; | Gelet op de instemming van de Minister van Begroting, gegeven op 22 |
september 2022; | |
Vu le rapport du 7 septembre 2022 établi conformément à l'article 3, | Gelet op het verslag van 7 september 2022 opgesteld overeenkomstig |
2°, du décret du 11 avril 2014 visant à la mise en oeuvre des | artikel 3, 2°, van het decreet van 11 april 2014 houdende uitvoering |
résolutions de la Conférence des Nations unies sur les femmes à Pékin | van de resoluties van de Vrouwenconferentie van de Verenigde Naties |
de septembre 1995 et intégrant la dimension du genre dans l'ensemble | die in september 2014 in Peking heeft plaatsgehad en tot integratie |
des politiques régionales ; | van de genderdimensie in het geheel van de gewestelijke beleidslijnen; |
Vu l'avis du Conseil d'Etat n° 72.233/2, donné le 24 octobre 2022, en | Gelet op het advies 72.233/2 van de Raad van State, gegeven op 24 |
application de l'article 84, § 1er, alinéa 1er, 2°, des lois sur le | oktober 2022, overeenkomstig artikel 84, § 1, eerste lid, 2°, van de |
Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973 ; | wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973; |
Considérant qu'il est fondamental d'assurer, après le 31 décembre | Overwegende dat het fundamenteel is, na 31 december 2021, te zorgen |
2021, la continuité de l'octroi des aides à l'investissement à | voor de continuïteit in de toekenning van regionale investeringssteun |
finalité régionale et de conférer une base légale aux demandes d'aides introduites à partir du 1er janvier 2022 ; Considérant que la rétroactivité des actes administratifs est admise dès lors qu'elle est nécessaire à la continuité du service public et à la régularisation d'une situation de fait ou de droit, pour autant qu'elle respecte les exigences de la sécurité juridique et les droits individuels ; Considérant que les aides à finalité régionale sont une des lignes de force de la politique économique de la Région wallonne, de telle sorte que la cohérence entre ces différentes politiques a largement été prise en considération ; Considérant que la Commission européenne elle-même considère, dans les lignes directrices concernant les aides d'Etat à finalité régionale pour la période 2022-2027, qu'assurer la continuité des cartes des aides à finalité régionale est essentiel à un développement régional à long terme ; | en een wettelijke basis te verlenen aan de steunaanvragen ingediend vanaf 1 januari 2022; Overwegende dat de terugwerkende kracht van de administratieve akten aanvaard wordt wanneer ze noodzakelijk is voor de continuïteit van de openbare dienst of voor de regularisatie van een feitelijke of juridische toestand en voor zover daarbij rekening wordt gehouden met de eisen inzake rechtszekerheid en individuele rechten; Overwegende dat regionale steun een van de pijlers is van het economisch beleid van het Waals Gewest, zodat de samenhang tussen deze verschillende beleidsterreinen grotendeels in aanmerking is genomen; Overwegende dat de Europese Commissie zelf van mening is dat wat betreft de gemeenschappelijke richtsnoeren betreffende de regionale Staatssteun voor de periode 2022-2027, de continuïteit van de al toegekende regionale kaartsteun onontbeerlijk is voor een regionale ontwikkeling op lange termijn; |
Considérant que le Règlement (UE) n° 651/2014 de la Commission | Overwegende dat Verordening (EU) nr. 651/2014 van de Commissie van 17 |
européenne du 17 juin 2014 déclarant certaines catégories d'aides | juni 2014 waarbij bepaalde categorieën steun op grond van de artikelen |
compatibles avec le marché intérieur en application des articles 107 et 108 du traité, souligne que les « aides d'Etat à finalité régionale visent à soutenir le développement des régions les plus défavorisées en encourageant l'investissement et la création d'emplois dans un contexte durable » ; Considérant que l'adoption en l'espèce d'un arrêté rétroactif aurait pour effet de renforcer la sécurité juridique en faveur des entreprises ayant introduit une demande d'aide à partir du 1er janvier 2022, en conférant une base légale à leur demande ; Considérant qu'en l'absence de base légale, il y aurait lieu de considérer que toutes les demandes introduites à partir 1er janvier | 107 en 108 van het Verdrag met de interne markt verenigbaar worden verklaard, benadrukt dat "regionale staatssteun is bedoeld om de ontwikkeling van gebieden met de grootste achterstand te stimuleren door binnen een duurzaam kader investeringen en banencreatie te ondersteunen"; Overwegende dat de vaststelling van een besluit met terugwerkende kracht in deze zaak tot gevolg zou hebben dat de rechtszekerheid voor ondernemingen die vanaf 1 januari 2022 een steunaanvraag hebben ingediend, wordt vergroot doordat zij een rechtsgrondslag krijgen voor hun verzoek; Overwegende dat, bij gebrek aan een rechtsgrondslag, alle vanaf 1 |
2022 jusqu'à l'adoption du présent arrêté devraient être réintroduites | januari 2022 tot de aanneming van dit besluit ingediende aanvragen als |
opnieuw ingediend moeten worden beschouwd, met een mogelijk risico dat | |
avec un éventuel risque de non-éligibilité du projet faisant l'objet | het project waarvoor de steun wordt aangevraagd niet in aanmerking |
de la demande d'aide en cas de début des travaux ; | komt indien met de werkzaamheden wordt begonnen; |
Considérant qu'en effet, le principe de l'effet incitatif, consacré | Overwegende dat het aanmoedigende effect, bekrachtigd bij voornoemde |
par le Règlement (UE) n° 651/2014 de la Commission du 17 juin 2014 précité, s'apprécie à la date d'introduction de la demande d'aide ; Considérant que dès lors, si ces demandes devaient s'avérer dépourvues de base légale, l'effet incitatif ne pourrait plus, le cas échéant, être justifié par les entreprises demanderesses si elles avaient déjà débuté les travaux faisant l'objet de la demande d'aide dès lors qu'elles seraient contraintes de réintroduire une demande d'aide à la suite de l'adoption ultérieure de l'arrêté leur conférant une base légale ; Considérant que l'effet rétroactif ne porte dès lors nullement atteinte aux droits des intéressés mais au contraire bénéficie à ceux-ci et, en ce sens, se justifie ; Considérant que le principe de l'effet incitatif ne s'oppose en rien à ce qu'une base légale soit appliquée de manière rétroactive aux demandes d'aides introduites à partir du 1er janvier 2022, pour autant - bien entendu - qu'il puisse être établi qu'il était, en pratique, rencontré dans tous les dossiers de demande d'aide concernés ; Considérant qu'en effet, sous réserve des conditions prévues par le | Verordening (EU) nr. 651/2014 van de Commissie van 17 juni 2014, in aanmerking moet worden genomen op de datum van indiening van de steunaanvraag; Overwegende dat als deze aanvragen geen wettelijke basis zouden hebben, het aanmoedigende effect dan in voorkomend geval niet meer zou kunnen worden verantwoord door de aanvraag indienende ondernemingen indien zij reeds waren begonnen met de werkzaamheden waarvoor steun was aangevraagd, aangezien ze een aanvraag zouden moeten indienen na de latere aanneming van het besluit waarbij er een wettelijke basis aan verleend wordt; Overwegende dat de terugwerkende kracht de rechten van de betrokkenen derhalve geenszins schaadt, maar hen integendeel ten goede komt en in die zin gerechtvaardigd is; Overwegende dat het beginsel van stimulerend effect zich er niet tegen verzet dat een rechtsgrondslag met terugwerkende kracht wordt toegepast op steunaanvragen die vanaf 1 januari 2022 zijn ingediend, mits uiteraard kan worden vastgesteld dat deze grondslag in de praktijk in alle betrokken steunaanvragen is aangetroffen; Overwegende dat, onder de voorwaarden van voornoemde Verordening (EU) |
Règlement (UE) n° 651/2014 de la Commission du 17 juin 2014 précité | nr. 651/2014 van de Commissie van 17 juni 2014, waaronder het vereiste |
parmi lesquelles l'exigence d'un effet incitatif concrétisé par | van een stimulerend effect dat besloten ligt in de verplichting om de |
l'obligation d'introduire la demande d'aide avant le début des travaux | steunaanvraag vóór de aanvang van de werkzaamheden in te dienen en de |
et du contrôle de l'administration, le droit européen n'a pas pour | controle van de administratie, het Europees recht niet beoogt de |
objet de réglementer les règles de droit national relatives à l'organisation de la procédure d'octroi d'aides ; Considérant qu'enfin, aucun droit acquis des entreprises ayant introduit une demande d'aide ne peut s'opposer à l'adoption d'arrêtés rétroactifs dans la mesure où il va de soi que la demande d'aide n'implique en aucun cas de droit acquis à l'aide ; Considérant qu'au vu de ce qui précède, il importe dès lors que la réglementation wallonne puisse rétroagir au 1er janvier 2022 ; Considérant qu'en effet, une suspension du régime d'aides à finalité régionale serait préjudiciable à la réalisation des objectifs de ces politiques et que toutes les mesures visant à éviter cette suspension doivent être mises en oeuvre ; Considérant la Communication de la Commission « Lignes directrices concernant les aides d'Etat à finalité régionale » pour la période | nationale rechtsregels betreffende de organisatie van de procedure voor de toekenning van steun te regelen; Overwegende ten slotte dat geen enkel verworven recht van de ondernemingen die een steunaanvraag hebben ingediend, in de weg kan staan aan de vaststelling van besluiten met terugwerkende kracht, aangezien de steunaanvraag uiteraard geenszins een verworven recht op steun impliceert; Overwegende dat, rekening houdende met wat voorafgaat, het van belang is dat de Waalse regelgeving dan ook terugwerkende kracht heeft op 1 januari 2022; Overwegende dat een schorsing van de regionale steunregeling inderdaad nadelig zou zijn voor de uitvoering van de doelstellingen van deze beleidslijnen en dat alle maatregelen tot voorkoming van deze schorsing getroffen moeten worden; Gelet op de mededeling van de Commissie "Richtsnoeren betreffende de staatssteun met een gewestelijk doel" voor de periode 2022-2027, |
2022-2027, J.O.U.E., n° C 153/1, du 29 avril 2021 ; | Publicatieblad, nr. C 153/1, 29 april 2021; |
Considérant la décision de la Commission européenne du 18 juillet 2022 | Gelet op de beslissing van de Europese Commissie van 18 juli 2022 |
approuvant la carte des aides à finalité régionale pour la Belgique | waarbij de regionale steunkaart voor België voor de periode 2022-2027 |
pour la période 2022-2027 ; | wordt goedgekeurd; |
Considérant l'arrêté du Gouvernement wallon du 23 décembre 2021 | Gelet op het besluit van de Waalse regering van 23 december 2021 tot |
déterminant les zones de développement et les plafonds des aides à | vaststelling van de ontwikkelingsgebieden en de regionale |
finalité régionale pour la période 2022-2027 ; | steunplafonds voor de periode 2022-2027; |
Sur la proposition du Ministre de l'Economie ; | Op de voordracht van de Minister van Economie; |
Après délibération, | Na beraadslaging, |
Arrête : | Besluit : |
Article 1er.Dans l'article 1er, alinéa 1er, de l'arrêté du |
Artikel 1.In artikel 1, eerste lid, van het besluit van de Waalse |
Gouvernement wallon du 6 mai 2004 portant exécution du décret du 11 | Regering van 6 mei 2004 tot uitvoering van het decreet van 11 maart |
mars 2004 relatif aux incitants régionaux en faveur des grandes | 2004 betreffende de gewestelijke incentives ten gunste van grote |
entreprises, modifié en dernier lieu par l'arrêté du Gouvernement | ondernemingen, laatst ingevoegd bij het besluit van de Waalse Regering |
wallon du 26 février 2015, les modifications suivantes sont apportées | van 26 februari 2015, worden de volgende wijzigingen aangebracht: |
: a) le 8° est remplacé par ce qui suit : « 8° l'« Administration » : le | a) punt 8° wordt vervangen als volgt: "8° "Administratie": de Waalse |
Service public de Wallonie Economie, Emploi et Recherche ; » ; | Overheidsdienst Economie, Tewerkstelling en Onderzoek;"; |
b) le 9° est remplacé par ce qui suit : « 9° le « fonctionnaire | b) punt 9° wordt vervangen als volgt: "9° "gemachtigd ambtenaar": de |
délégué » : le directeur général, un inspecteur général, un directeur, | directeur-generaal, een inspecteur-generaal, een directeur, een eerste |
un premier attaché ou un attaché de l'Administration, délégué sur la | attaché of een attaché van de administratie, gedelegeerd op basis van |
base de l'article 3 de l'arrêté du Gouvernement wallon du 23 mai 2019 | artikel 3 van het besluit van de Waalse regering van 23 mei 2019 |
relatif aux délégations de pouvoirs du Services public de Wallonie, et | betreffende de overdrachten van bevoegdheden in de Waalse |
sans préjudice des articles 4 et 5 dudit arrêté ; » ; | Overheidsdienst en onverminderd de artikelen 4 en 5 van genoemd |
c) le 10° est remplacé par ce qui suit : « 10° les « zones de | besluit;" ; c) punt 10° wordt vervangen als volgt: " 10° de |
développement » : les zones de développement définies, en vertu de | "ontwikkelingsgebieden": de ontwikkelingsgebieden omschreven krachtens |
l'article 3, § 1er, alinéa 2, du décret et visées aux articles 1er et | artikel 3, § 1, tweede lid, van het decreet en bedoeld in artikel 1 |
2 de l'arrêté du Gouvernement wallon du 1er décembre 2022 déterminant | van het besluit van de Waalse Regering van 1 december 2022 tot |
les zones de développement et les plafonds d'aides à finalité | vaststelling van de ontwikkelingsgebieden en de regionale |
régionale pour la période 2022-2027 ; » ; | steunplafonds voor de periode 2022-2027 |
d) le 17° et le 18 ° sont abrogés ; | d) punt 17° en 18° worden opgeheven; |
e) l'alinéa est complété par un 22° rédigé comme suit : « 22° l'« | e) het lid wordt aangevuld met een punt 22°, luidend als volgt: " 22° |
arrêté du Gouvernement wallon du 1er décembre 2022 » : l'arrêté du | "besluit van de Waalse Regering van 1 december 2022" : het besluit van |
Gouvernement wallon du 1er décembre 2022 déterminant les zones de | de Waalse regering van 1 december 2022 tot vaststelling van de |
développement et les plafonds d'aides à finalité régionale pour la | ontwikkelingsgebieden en de regionale steunplafonds voor de periode |
période 2022-2027. ». | 2022-2027.". |
Art. 2.Dans l'article 1erbis du même arrêté, inséré par l'arrêté du |
Art. 2.In artikel 1bis van hetzelfde besluit, ingevoegd bij het |
Gouvernement wallon du 6 décembre 2006 et modifié en dernier lieu par | decreet van de Waalse regering van 6 december 2006 en laatstelijk |
l'arrêté du Gouvernement wallon du 26 février 2015, les mots « et aux | gewijzigd bij het decreet van de Waalse regering van 26 februari 2015, |
plafonds d'aides fixés par l'arrêté du Gouvernement wallon du 29 | worden de woorden "en met de maximumbedragen vastgesteld bij het |
janvier 2015 déterminant les zones de développement dans le respect de | besluit van de Waalse Regering van 29 januari 2015 tot vaststelling |
l'article 107, 3., c), du traité sur le fonctionnement de l'Union | van de ontwikkelingszones met inachtneming van artikel 107, § 3, punt |
européenne et les plafonds d'aides fixés conformément aux lignes | c, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie en de |
directrices concernant les aides à finalité régionale pour la période | maximumbedragen vastgesteld bij de richtlijnen betreffende de |
2014-2020 » sont remplacés par les mots « et aux plafonds d'aides | regionale steunmaatregelen voor de periode 2014-2020" vervangen door |
fixés par l'arrêté du Gouvernement wallon du 1er décembre 2022 ». | de woorden "en met de maximumbedragen vastgesteld bij het besluit van |
de Waalse Regering van 1 december 2022". | |
Art. 3.L'article 2bis du même arrêté inséré par l'arrêté du |
Art. 3.Artikel 2bis van hetzelfde besluit, ingevoegd bij het besluit |
Gouvernement wallon du 17 janvier 2008, est abrogé. | van de Waalse Regering van 17 mei 2008, wordt opgeheven. |
Art. 4.A l'article 3 du même arrêté, modifié par l'arrêté du |
Art. 4.In artikel 3 van hetzelfde besluit, gewijzigd bij het besluit |
Gouvernement wallon du 26 février 2015, le 1°, est remplacé par ce qui | van de Waalse Regering van 26 februari 2015, wordt punt 1° vervangen |
suit : | door wat volgt: |
« 1° le « siège d'exploitation » : l'unité d'établissement telle que | "1° bedrijfszetel : vestigingseenheid als bedoeld in artikel I.2., |
visée à l'article I.2, 16°, du Livre Ier, du Code de droit économique | 16°, van Boek I, van het Wetboek van economisch recht;". |
; ». Art. 5.Dans l'article 5 du même arrêté, modifié par les arrêtés du |
Art. 5.In artikel 5 van hetzelfde besluit, gewijzigd bij de besluiten |
Gouvernement wallon des 12 décembre 2008 et 26 février 2015, les | van de Waalse Regering van 12 december 2008 en 26 februari 2015, |
modifications suivantes sont apportées : | worden de volgende wijzigingen aangebracht : |
a) le 6° est remplacé par ce qui suit : | a) punt 6° wordt vervangen als volgt: |
« 6° pour l'entreprise située en zone de développement visée à | "6° voor de onderneming gelegen in een ontwikkelingsgebied bedoeld in |
l'article 2 de l'arrêté du Gouvernement wallon du 1er décembre 2022, | artikel 2 van het besluit van de Waalse regering van 1 december 2022, |
réaliser un programme d'investissement en faveur d'une nouvelle | een investeringsprogramma uitvoeren ten gunste van een nieuwe |
activité économique, tel que définie à l'article 2, 51., du Règlement | economische activiteit, zoals gedefinieerd in artikel 2, 51. van |
(UE) n° 651/2014 ; » ; | Verordening (EU) nr. 651/2014;" |
b) il est inséré un 6° /1 rédigé comme suit : | b) er wordt een punt 6° /1 ingevoegd, luidend als volgt : |
« 6° /1 pour l'entreprise située en zone de développement visée à | "6° voor de onderneming gelegen in een ontwikkelingsgebied bedoeld in |
l'article 1er de l'arrêté du Gouvernement wallon du 1er décembre 2022, | artikel 2 van het besluit van de Waalse regering van 1 december 2022, |
réaliser un programme d'investissement en faveur d'un investissement | een investeringsprogramma uitvoeren ten gunste van een initiële |
initial tel que défini à l'article 2, 49., du Règlement (UE) n° | investering, zoals gedefinieerd in artikel 2, 51. van Verordening (EU) |
651/2014 ; ». | nr. 651/2014;" |
Art. 6.A l'article 6, § 1er, du même arrêté, modifié en dernier lieu |
Art. 6.In artikel 6, § 1, van hetzelfde besluit, laatst gewijzigd bij |
par l'arrêté du Gouvernement wallon du 26 février 2015, les | het besluit van de Waalse Regering van 26 februari 2015, worden de |
modifications suivantes sont apportées : | volgende wijzigingen aangebracht : |
1° l'alinéa 1er, 1°, a), est remplacé par ce qui suit : « a) des | 1° lid 1, 1°, a), wordt vervangen als volgt: "a) gronden en het bouwen |
terrains et constructions de bâtiments ainsi que des bâtiments acquis | van gebouwen alsook gebouwen aangekocht in de zin van artikel 2, 49., |
au sens de l'article 2, 49., b), ou 51., b), du Règlement (UE) n° | b), of 51., b), van Verordening (EU) nr. 651/2014 en die vroeger niet |
651/2014 qui n'ont pas fait l'objet d'une prime antérieurement ; » ; | in aanmerking zijn gekomen voor een premie;"; |
2° l'alinéa 5, est abrogé. | 2° lid 5 wordt opgeheven. |
Art. 7.L'article 7bis du même arrêté inséré par l'arrêté du |
Art. 7.Artikel 7bis van hetzelfde besluit, ingevoegd bij het besluit |
Gouvernement wallon du 17 janvier 2008 et modifié par l'arrêté du 26 | van de Waalse Regering van 17 januari 2008 en gewijzigd bij het |
février 2015, est abrogé. | besluit van 26 februari 2015, wordt opgeheven. |
Art. 8.L'article 17bis du même arrêté inséré par l'arrêté du |
Art. 8.Artikel 17bis van hetzelfde besluit, ingevoegd bij het besluit |
Gouvernement wallon du 17 janvier 2008, est abrogé. | van de Waalse Regering van 17 januari 2008, wordt opgeheven. |
Art. 9.L'article 17ter du même arrêté inséré par l'arrêté du |
Art. 9.Artikel 17ter van hetzelfde besluit, ingevoegd bij het besluit |
Gouvernement wallon du 17 janvier 2008, est abrogé. | van de Waalse Regering van 17 januari 2008, wordt opgeheven. |
Art. 10.La demande de prime visée à l'article 8, alinéas 1er et 2, du |
Art. 10.Op de in artikel 8, leden 1 en 2, van hetzelfde besluit |
même arrêté, introduite avant l'entrée en vigueur du présent arrêté et | bedoelde premieaanvraag die vóór de inwerkingtreding van dit besluit |
qui n'a pas fait l'objet d'une décision se voit appliquer les | is ingediend en waarop geen beslissing is genomen, zijn de bepalingen |
dispositions du présent arrêté. | van dit besluit van toepassing. |
Art. 11.Le présent arrêté produit ses effets le 1er janvier 2022. |
Art. 11.Dit besluit heeft uitwerking op 1 januari 2022. |
Art. 12.Le Ministre de l'Economie est chargé de l'exécution du |
Art. 12.De Minister van Economie is belast met de uitvoering van dit |
présent arrêté. | besluit. |
Namur, le 1er décembre 2022. | Namen, 1 december 2022. |
Pour le Gouvernement : | Voor de Regering : |
Le Ministre-Président, | De Minister-President, |
E. DI RUPO | E. DI RUPO |
Le Ministre de l'Economie, du Commerce extérieur, de la Recherche et | De Minister van Economie, Buitenlandse Handel, Onderzoek, Innovatie, |
de l'Innovation, du Numérique, | Digitale Technologieën, |
de l'Aménagement du territoire, de l'Agriculture, de l'IFAPME et des | Ruimtelijke Ordening, Landbouw, het "IFAPME", en de |
Centres de compétences, | Vaardigheidscentra, |
W. BORSUS | W. BORSUS |