Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêté Du Gouvernement Flamand du 03/07/2009
← Retour vers "Arrêté du Gouvernement flamand modifiant l'arrêté du Gouvernement flamand du 28 mai 2004 relatif à la composition du dossier de demande d'une autorisation urbanistique "
Arrêté du Gouvernement flamand modifiant l'arrêté du Gouvernement flamand du 28 mai 2004 relatif à la composition du dossier de demande d'une autorisation urbanistique Besluit van de Vlaamse Regering houdende wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004 betreffende de dossiersamenstelling van de aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning
AUTORITE FLAMANDE VLAAMSE OVERHEID
3 JUILLET 2009. - Arrêté du Gouvernement flamand modifiant l'arrêté du 3 JULI 2009. - Besluit van de Vlaamse Regering houdende wijziging van
Gouvernement flamand du 28 mai 2004 relatif à la composition du het besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004 betreffende de
dossier de demande d'une autorisation urbanistique dossiersamenstelling van de aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning
Le Gouvernement flamand, De Vlaamse Regering,
Vu le Codex flamand sur l'aménagement du territoire, articles 1.1.4, Gelet op de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, artikel 1.1.4, 4.7.13,
4.7.13, 4.3.1, § 1er, 1°b et 4.3.1, § 2, alinéa premier; 4.3.1, § 1, 1°b en 4.3.1, § 2, eerste lid;
Vu l'arrêté du Gouvernement flamand du 28 mai 2004 relatif à la Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 28 mei 2004
composition du dossier de demande d'une autorisation urbanistique; betreffende de dossiersamenstelling van de aanvraag voor een
Vu l'accord du Ministre flamand, ayant le budget dans ses stedenbouwkundige vergunning;
attributions, donné le 20 mars 2009; Gelet op het begrotingsakkoord, gegeven op 20 maart 2009;
Vu l'avis 46.738/1 du Conseil d'Etat, donné le 18 juin 2009, en Gelet op het advies 46.738/1 van de Raad van State, gegeven op 18 juni
application de l'article 84, § 1er, alinéa premier, 1°, des lois sur 2009, met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 1°, van de
le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973; wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973;
Sur la proposition du Ministre flamand des Finances et du Budget et de Op voorstel van de Vlaamse minister van Financiën en Begroting en
l'Aménagement du territoire et de la Ministre flamande de la Mobilité, Ruimtelijke Ordening en de Vlaamse minister van Mobiliteit, Sociale
de l'Economie sociale et de l'Egalité des chances; Economie en Gelijke Kansen;
Après délibération, Na beraadslaging,
Arrête : Besluit :

Article 1er.A l'article 1er de l'arrêté du Gouvernement flamand du 28

Artikel 1.Aan artikel 1 van het besluit van de Vlaamse Regering van

mai 2004 relatif à la composition du dossier de demande d'une 28 mei 2004 betreffende de dossiersamenstelling van de aanvraag voor
autorisation urbanistique, sont ajoutés un point 11° et un point 12°, een stedenbouwkundige vergunning, worden een punt 11° en 12°
libellés comme suit : toegevoegd, die luiden als volgt :
« 11° étude de mobilité : un document qui analyse ou évalue les effets « 11° mobiliteitsstudie : een document waarin de te verwachten of
attendus ou potentiels sur la mobilité d'un projet envisagé, et qui mogelijke mobiliteitseffecten van een voorgenomen project worden
indique comment les effets néfastes sur la mobilité peuvent être geanalyseerd en geëvalueerd, en waarin aangegeven wordt op welke wijze
évités ou atténués ou comment y remédier. de nadelige mobiliteitseffecten vermeden, beperkt of verholpen kunnen worden.
12° superficie au sol brute : la somme de la superficie au sol de 12° brutovloeroppervlakte : de som van de vloeroppervlakte voor alle
toutes les couches de construction, en ce compris les murs extérieurs bouwlagen, met inbegrip van de buitenmuren of vergelijkbare bouwdelen,
ou des parties de construction comparables, à l'exception de la
superficie au sol destinée exclusivement à des emplacements de uitgezonderd de vloeroppervlakte die uitsluitend wordt bestemd voor
parking. » parkeerplaatsen. »

Art. 2.A l'article 7 du même arrêté est ajouté un point 7°, libellé

Art. 2.Aan artikel 7 van hetzelfde besluit wordt een punt 7°

comme suit : toegevoegd, dat luidt als volgt :
« 7° une étude de mobilité reprenant les données visées à l'annexe IV, « 7° een mobiliteitsstudie met de gegevens, vermeld in bijlage IV, die
jointe au présent arrêté, lorsque la demande porte sur l'aménagement bij dit besluit is gevoegd, als de aanvraag betrekking heeft op het
d'au moins 200 emplacements de parking, ou sur la modification d'un aanleggen van ten minste 200 parkeerplaatsen, of het wijzigen van een
parking existant chaque fois que le nombre d'emplacements de parking bestaande parkeergelegenheid telkens het aantal parkeerplaatsen door
dépasse, suite à cette modification, le seuil de 200 emplacements ou de wijziging de drempel van 200 parkeerplaatsen of een veelvoud ervan
un multiple de ce chiffre; ». overschrijdt; ».

Art. 3.A l'article 16 du même arrêté est ajouté un point 13°, libellé

Art. 3.Aan artikel 16 van hetzelfde besluit wordt een punt 13°

comme suit : toegevoegd, dat luidt als volgt :
« 13° une étude de mobilité reprenant les données visées à l'annexe « 13° een mobiliteitsstudie met de gegevens, vermeld in bijlage IV,
IV, lorsque la demande porte sur un ou plusieurs des projets suivants als de aanvraag betrekking heeft op één of meer van de volgende
: projecten :
a) la construction d'au moins 250 logements; a) het bouwen van ten minste 250 woongelegenheden;
b) la construction d'immeubles ou de complexes d'immeubles pour le b) het bouwen van gebouwen of gebouwencomplexen voor handel, horeca,
commerce, l'horeca, des fonctions de bureau et des services présentant kantoorfuncties en diensten met een totale brutovloeroppervlakte na de
une superficie au sol brute totale après les travaux d'au moins 7 500 werkzaamheden van ten minste 7 500 m2, of het uitbreiden van
m2, ou l'extension de tels immeubles ou complexes d'immeubles, lorsque dergelijke gebouwen of gebouwencomplexen, als de totale
la superficie au sol brute totale dépasse, suite à cette extension, le brutovloeroppervlakte door die uitbreiding de drempel van 7500 m2 of
seuil de 7 500 m2, voire un multiple de ce chiffre; een veelvoud ervan overschrijdt;
c) la construction d'immeubles ou de complexes d'immeubles pour c) het bouwen van gebouwen of gebouwencomplexen voor de vestiging van
l'implantation d'industries, de P.M.E. et d'entreprises artisanales
avec une superficie au sol brute totale après les travaux d'au moins industrie, K.M.O. en ambacht met een totale brutovloeroppervlakte na
15 000 m2, ou l'extension de tels immeubles ou complexes d'immeubles, de werkzaamheden van ten minste 15 000 m2, of het uitbreiden van
lorsque la superficie au sol brute totale dépasse suite à cette dergelijke gebouwen of gebouwencomplexen, als de totale
extension le seuil de 15 000 m2 ou un multiple de ce chiffre. brutovloeroppervlakte door die uitbreiding de drempel van 15 000 m2 of
een veelvoud ervan overschrijdt.
Les critères visés à l'alinéa premier s'appliquent sans préjudice des De criteria, vermeld in het eerste lid, gelden onverkort de strengere
critères plus stricts qui sont le cas échéant imposés par un règlement criteria die in voorkomend geval zijn opgelegd bij een
urbanistique du conseil communal. » stedenbouwkundige verordening van de gemeenteraad. »

Art. 4.Dans le même arrêté est inséré un article 16/1, libellé comme

Art. 4.In hetzelfde besluit wordt een artikel 16/1 ingevoegd, dat

suit : luidt als volgt :
«

Art. 16/1.L'obligation de réaliser une étude de mobilité, telle que

«

Art. 16/1.De verplichting tot het opstellen van een

visée aux articles 7, 7° et 16, 10°, ne s'applique pas dans les cas mobiliteitsstudie, vermeld in artikel 7, 7° en artikel 16, 10°, geldt
suivants : niet in de volgende gevallen :
1° lorsque le projet est soumis à un rapport d'incidence sur 1° als het project is onderworpen aan een milieuffectenrapportage
l'environnement qui analyse et évalue les effets attendus ou waarin de te verwachten of mogelijke mobiliteitseffecten van dat
potentiels de ce projet sur la mobilité; project al worden geanalyseerd en geëvalueerd;
2° lorsque le projet fait partie d'un projet de lotissement pour 2° als het project deel uitmaakt van een verkavelingsproject waarvoor
lequel une autorisation de lotissement a été délivrée, une étude de een verkavelingsvergunning werd verleend waarbij een mobiliteitsstudie
mobilité ayant été jointe à la demande de lotissement. » werd gevoegd bij de verkavelingsaanvraag. »

Art. 5.Au même arrêté est ajoutée une annexe IV, qui est jointe en

Art. 5.Aan hetzelfde besluit wordt een bijlage IV toegevoegd, die als

annexe 1re au présent arrêté. bijlage 1 bij dit besluit is gevoegd.

Art. 6.Les conseils communaux rendent les prescriptions des

Art. 6.De gemeenteraden brengen de voorschriften van de gemeentelijke

règlements urbanistiques communaux qui s'appliquent à l'établissement stedenbouwkundige verordeningen die gelden voor de opmaak en de inhoud
et au contenu d'une étude de mobilité ou de tous les études ou van een mobiliteitstudie of alle daarmee vergelijkbare studies of
rapports comparables, conformes à l'annexe 1 du présent arrêté et ce, dans un délai de six mois. rapporten binnen een termijn van zes maanden in overeenstemming met bijlage 1 van dit besluit.

Art. 7.Sont exemptées de l'application du présent arrêté, les

Art. 7.Van de toepassing van dit besluit zijn de aanvragen tot

demandes d'autorisation urbanistique pour lesquelles l'accusé de stedenbouwkundige vergunning vrijgesteld waarvoor het ontvangstbewijs
réception a été délivré ou dont la lettre recommandée introduisant la is afgegeven of waarvan de aangetekende brief waarbij de aanvraag
demande date d'avant la date d'entrée en vigueur du présent arrêté. wordt ingediend, dateert van voor de datum van de inwerkingtreding van

Art. 8.Le présent arrêté entre en vigueur le 1er septembre 2009.

dit besluit.

Art. 8.Dit besluit treedt in werking op 1 september 2009.

Art. 9.Le ministre flamand, ayant l'aménagement du territoire dans

Art. 9.De Vlaamse minister, bevoegd voor de Ruimtelijke Ordening, is

ses attributions, est chargé de l'exécution du présent arrêté. belast met de uitvoering van dit besluit.
Bruxelles, le 3 juillet 2009. Brussel, 3 juli 2009.
Le Ministre Président du Gouvernement flamand, De minister-president van de Vlaamse Regering,
K. PEETERS K. PEETERS
Le Ministre flamand des Finances et du Budget et de l'Aménagement du De Vlaamse minister van Financiën en Begroting en Ruimtelijke
Territoire, Ordening,
D. VAN MECHELEN D. VAN MECHELEN
La Ministre flamande de la Mobilité, de l'Economie sociale et de De Vlaamse minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke
l'Egalité des Chances, Kansen,
K. VAN BREMPT K. VAN BREMPT
Annexe 1re Bijlage 1
Annexe IV. - Exigences de fond pour une étude de mobilité dans le Bijlage IV. - Inhoudelijke vereisten voor een mobiliteitsstudie bij de
cadre d'une demande d'autorisation urbanistique aanvraag om een stedenbouwkundige vergunning
Une étude de mobilité doit contenir les composantes suivantes. Een mobiliteitsstudie moet de onderstaande onderdelen bevatten.
1. Profil d'accessibilité 1. Bereikbaarheidsprofiel
1.1. But : Le profil d'accessibilité permet d'appréhender 1.1. Doel : Het bereikbaarheidsprofiel geeft een inzicht in de
l'accessibilité du site du projet. bereikbaarheid van de projectlocatie.
1.2. Contenu : Le profil d'accessibilité comprend une description des 1.2. Inhoud : Het bereikbaarheidsprofiel omvat een beschrijving van
modalités d'implantation du projet, des possibilités d'accès hoe de site waar het project wordt ingeplant, momenteel bereikbaar is,
actuelles, tant en voiture que par les transports en commun, à vélo ou zowel voor auto, openbaar vervoer, fiets als voetganger. Daarbij
comme piéton. Il fait le point sur d'éventuels points névralgiques worden eventuele knelpunten in kaart gebracht op het gebied van
dans le domaine du déroulement du trafic (formation de bouchons), de verkeersafwikkeling (filevorming), verkeersleefbaarheid (de mate
la viabilité du trafic (la mesure dans laquelle la circulation entrave waarin het verkeer de normale uitoefening van andere activiteiten
l'exercice normal d'autres activités, par exemple en raison de hindert, bijvoorbeeld als gevolg van geluidsoverlast),
nuisances sonores), de la sécurité routière, de l'accessibilité, de la verkeersveiligheid, bereikbaarheid, parkeerdruk, alsook de
pression de stationnement, ainsi que sur l'intensité du trafic sur les verkeersintensiteit op de toeleidende wegen en kruispunten. Als
chemins d'accès et les carrefours. Lorsque plusieurs alternatives sont verschillende alternatieven behandeld worden, worden die allemaal
examinées, elles seront toutes prises en compte. Dans une phase weergegeven. Die alternatieven worden in een latere fase van de
ultérieure de l'étude de mobilité (phase 3), ces alternatives sont mobiliteitsstudie (stap 3) gebruikt om de effecten te bepalen.
utilisées pour déterminer les effets.
2. Profil de mobilité - estimation de la génération de trafic 2. Mobiliteitsprofiel - raming van de verkeersgeneratie
2.1. But : Le profil de mobilité donne une idée de l'ampleur et de la 2.1. Doel : Het mobiliteitsprofiel geeft een inzicht in de omvang en
nature du trafic généré par le projet envisagé. Il s'agit notamment de de aard van het verkeer dat door het geplande project wordt
la circulation de personnes et le cas échéant aussi du transport de gegenereerd. Dat geldt met name voor personenverkeer, en in voorkomend
marchandises. geval ook voor goederenverkeer.
2.2. Contenu : Le profil de mobilité d'une activité est déterminé à 2.2. Inhoud : Het mobiliteitsprofiel van een activiteit wordt bepaald
l'aide de quelques données de base. aan de hand van een aantal basisgegevens.
a) Critères d'évaluation à vérifier au minimum : Le profil de mobilité est déterminé au moins sur la base des éléments repris dans le tableau ci-dessous. Eléments du profil de mobilité Nature/objectif/ampleur du projet Phase d'exploitation Production et attraction de trafic Par fraction de journée travailleurs visiteurs habitants/riverains transport de marchandises Choix du mode de transport voiture camion transports publics vélo piéton Génération de trajets (nombre de déplacements en véhicule) Besoin en parking voiture vélo a) Minimaal te toetsen beoordelingscriteria : Het mobiliteitsprofiel wordt ten minste vastgesteld op basis van de elementen die worden weergegeven in de onderstaande tabel. Elementen Mobiliteitsprofiel Aard/doelstelling/omvang van het project Exploitatiefase Verkeersproductie en -attractie per dagdeel werknemers bezoekers bewoners vrachtverkeer Keuze van vervoerswijze auto vrachtwagen openbaar vervoer fiets voetganger Ritgeneratie (aantal voertuigverplaatsingen) Parkeerbehoefte auto fiets
b) Commentaire : b) Toelichting :
1) Nature/but/ampleur du projet 1) Aard/doelstelling/omvang van het project
La nature de l'activité détermine dans une mesure importante les De aard van de activiteit bepaalt in belangrijke mate de
conditions et hypothèses à établir pour calculer le profil de randvoorwaarden en aannames die gemaakt moeten worden om het
mobilité. Cela implique concrètement qu'il convient de définir mobiliteitsprofiel te berekenen. Concreet houdt dat in dat duidelijk
clairement la fonction du projet (logement, commerce...). Pour des moet worden aangegeven wat de functie van het project is (wonen,
fonctions de bureau, il faut en tout cas indiquer aussi si une handel ...). Voor kantoorfuncties moet in ieder geval ook aangegeven
fonction de guichet est liée à cette fonction de bureau. worden of er een loketfunctie verbonden is aan die kantoorfunctie.
2) Phase d'exploitation 2) Exploitatiefase
La génération de trafic du projet est estimée avant la phase De verkeersgeneratie van het project wordt geraamd voor de
d'exploitation (le cas échéant, de manière phasée en fonction de l'évolution). exploitatiefase (eventueel gefaseerd naargelang van de ontwikkeling).
3) Production et attraction de trafic 3) Verkeersproductie en -attractie
La production, respectivement l'attraction de trafic réfère au nombre Verkeersproductie, respectievelijk -attractie verwijst naar het aantal
de déplacements qui partent du, respectivement arrivent au site du verplaatsingen dat vertrekt, respectievelijk aankomt op de
projet. La production et l'attraction de trafic du projet doivent être
déterminées pour les différents groupes cibles, en fonction du projet projectlocatie. De verkeersproductie en -attractie van het project
(travailleurs, visiteurs, riverains, transport de marchandises). Etant moet worden bepaald voor de verschillende doelgroepen, afhankelijk van
donné qu'on peut présumer que le trafic n'est pas réparti de manière het project (werknemers, bezoekers, bewoners, vrachtverkeer).
égale sur la journée, la production et l'attraction de trafic sont Aangezien kan worden aangenomen dat het verkeer niet gelijkmatig
déterminées pour une période de référence, à savoir : la période à verdeeld is over de dag, wordt de verkeersproductie en -attractie
laquelle le volume de trafic généré sera le plus élevé. Souvent il bepaald voor een maatgevende periode, dat is de periode waarop de
s'agira des heures de pointe, matin ou soir. Lorsqu'il s'agit d'une grootste hoeveelheid verkeer wordt gegenereerd. Vaak zal dat de
fonction récréative, la situation de pointe peut se produire pendant ochtend- of avondspits zijn. In het geval van recreatiefunctie kan de
le week-end. pieksituatie zich situeren tijdens het weekend.
Afin de faire la meilleure estimation possible des différents Om een zo goed mogelijke inschatting te maken van de verschillende
paramètres, les chiffres seront basés dans la mesure du possible sur parameters worden waar mogelijk de cijfers gebaseerd op de waarden die
les valeurs observées pour des activités comparables à des endroits bij vergelijkbare activiteiten op vergelijkbare locaties gevonden
comparables, complétées le cas échéant par des valeurs relevées dans worden, eventueel aangevuld met waarden die gevonden worden door
une analyse de la littérature. Une importante source d'information middel van een literatuuronderzoek. Een belangrijke bron hierbij vormt
réside dans les données de l'OVG (Onderzoek Verplaatsingsgedrag - de gegevens van het OVG (Onderzoek Verplaatsingsgedrag) die de Vlaamse
Enquête sur le Comportement en matière de déplacements) réalisée par overheid heeft uitgevoerd en beschikbaar stelt op de website
l'autorité flamande, pouvant être consultée sur le site
www.mobielvlaanderen.be/ovg du Département de la Mobilité et des www.mobielvlaanderen.be/ovg van het Departement Mobiliteit en Openbare
Travaux publics. Les chiffres clefs ne tiennent pas compte des Werken. Kencijfers houden geen rekening met de bijzonderheden van elk
particularités de chaque projet individuel. Le recours aux chiffres individueel project. Het gebruik van kencijfers voor de bepaling van
clefs pour déterminer la production et l'attraction de trafic doit dès de verkeersproductie en -attractie moet dan ook als een laatste
lors être considéré comme dernière solution. La production et noodoplossing beschouwd worden. De verkeersproductie en -attractie
l'attraction de trafic sont déterminées à l'heure la plus chargée ou worden weergegeven voor het drukste uur of de drukste uren van de dag.
aux heures les plus chargées de la journée.
4) Choix du mode de transport 4) Keuze van de vervoerswijze
Dans le calcul du choix du mode de transport, le nombre de In de berekening van de vervoerswijzekeuze wordt het aantal
déplacements est réparti sur les différents modes de transport en verplaatsingen verdeeld over de verschillende vervoerswijzen volgens
fonction d'hypothèses bien réfléchies. Il sera tenu compte des beredeneerde aannames. Daarbij wordt ook rekening gehouden met
déplacements comme conducteur ou comme passager d'une voiture. Cette verplaatsingen als autobestuurder of als autopassagier. Dat
distinction est importante en vue de déterminer le nombre de trajets onderscheid is belangrijk met het oog op de bepaling van het aantal
en voiture et les besoins en parking. Le choix du mode de transport autoritten en de parkeerbehoefte. De keuze van vervoerswijze is
dépend du site du projet, mais aussi de la nature des activités. C'est afhankelijk van de projectlocatie, maar ook van de aard van de
pourquoi le choix du mode de transport doit de préférence être activiteiten. Daarom moet de keuze van vervoerswijze bij voorkeur
déterminé sur la base de fonctions comparables à des endroits worden bepaald aan de hand van vergelijkbare functies op vergelijkbare
comparables. Faute de ces données, on aura recours aux chiffres clefs locaties. Als die niet voorhanden zijn, wordt teruggevallen op vaste
kencijfers (bijvoorbeeld op basis van het Onderzoek
fixes (par exemple sur la base de l'enquête OVG, qui peut être Verplaatsingsgedrag Vlaanderen OVG, dat geconsulteerd kan worden op
consultée sur le site /http:www.mobielvlaanderen.be/ovg). /http://www.mobielvlaanderen.be/ovg
5) Génération de trajets 5) Ritgeneratie
Ensuite, l'étude de mobilité déterminera le nombre de trajets en Vervolgens wordt in de mobiliteitsstudie het aantal autoritten
voiture. La génération de trajets est le produit de la production de bepaald. De ritgeneratie is het product van de verkeersproductie en
trafic et de la part des déplacements comme conducteur d'une voiture. het aandeel van de verplaatsingen als autobestuurder. Hetzelfde kan
La même règle peut être appliquée pour les autres modes de transport. gedaan worden voor de andere vervoerswijzen. Dat is nuttig voor de
Ainsi, il vaut mieux prévoir une piste cyclable plus large pour un dimensionering van de specifieke voorzieningen. Zo wordt bij een groot
nombre substantiel de cyclistes. Il en va de même pour les piétons. aantal fietsers beter een breder fietspad voorzien. Hetzelfde geldt
6) Pression de stationnement voor voetgangers. 6) Parkeerdruk
Le besoin en parkings est calculé sur la base de la génération de De parkeerbehoefte wordt berekend aan de hand van de autoritgeneratie
trajets en voiture et les durées de séjour. La génération de trajets en de verblijfstijden. De autoritgeneratie geeft het aantal auto's dat
en voiture indique le nombre de voitures qui arrivent sur ou quittent binnen een bepaalde tijdsspanne toekomt of wegrijdt van de locatie.
le site dans un laps de temps déterminé. Lorsque les voitures ne Als auto's maar gedurende een korte periode ter plaatse blijven en
restent sur place que pendant une courte période et que tous les niet alle voertuigen tegelijk aankomen, kan een parkeerplaats
véhicules n'arrivent pas en même temps, un emplacement de parking peut opeenvolgend door verschillende voertuigen gebruikt worden en zijn er
être successivement utilisé par plusieurs véhicules et il faut dès bijgevolg minder parkeerplaatsen nodig. Een parkeeronderzoek bij
lors moins d'emplacements. Une étude sur le parking pour des fonctions vergelijkbare functies kan daarin meer inzicht in geven.
comparables permet de se faire une idée. Les chiffres clefs en matière Parkeerkencijfers kunnen aanvullend gebruikt worden als toetsing van
de parking peuvent être utilisés à titre complémentaire pour la de verkregen resultaten. Analoog wordt de behoefte aan
vérification des résultats obtenus. Le besoin en parkings à vélos sera
déterminé par analogie. fietsenstallingen bepaald.
3. Confrontation profil d'accessibilité et profil de mobilité = effets 3. Confrontatie bereikbaarheidsprofiel en mobiliteitsprofiel = de te
attendus verwachten effecten
3.1. But : La confrontation entre le profil d'accessibilité du site et 3.1. Doel : De confrontatie van het bereikbaarheidsprofiel van de
le profil de mobilité de l'activité permet de vérifier l'adéquation locatie met het mobiliteitsprofiel van de activiteit is een toets over
entre les activités et le site. Dans cette phase, offre et demande de mate waarop activiteiten en locatie bij elkaar passen. Vraag en
sont mieux alignées. Cette confrontation permet aussi d'identifier les aanbod worden in deze stap bij elkaar gebracht. Door die confrontatie
effets attendus. komen de te verwachten effecten in beeld.
3.2. Contenu : Dans cette phase de l'étude de mobilité, il sera 3.2. Inhoud : Er wordt in deze stap van de mobiliteitsstudie nagegaan
vérifié dans quelle mesure la structure de transport est adaptée à la in hoeverre de vervoersstructuur aangepast is aan de te verwachten
génération de trafic attendue (et vice-versa). verkeersgeneratie (en omgekeerd).
a) Critères d'évaluation à vérifier au minimum : Le tableau ci-dessous a) Minimaal te toetsen beoordelingscriteria : In onderstaande tabel
reprend les thèmes à aborder. worden de te behandelen thema's weergegeven.
Eléments confrontation profil d'accessibilité - profil de mobilité Plusieurs alternatives Choix d'itinéraire voiture transports publics vélo piéton camion Attribution au réseau routier Charge globale Contrôle de la capacité (déroulement du trafic) bandes de circulation carrefours Autres effets que le déroulement du trafic sécurité routière viabilité routière Possibilité de traverser la chaussée Pression de stationnement Elementen Confrontatie bereikbaarheidsprofiel - mobiliteitsprofiel Verschillende alternatieven Routekeuze auto openbaar vervoer fiets voetganger vrachtwagen Toedeling op wegennet Totale belasting Capaciteitstoets (verkeersafwikkeling) wegvakken kruispunten Andere effecten dan verkeersafwikkeling Verkeersveiligheid Verkeersleefbaarheid Oversteekbaarheid Parkeerdruk
b) Commentaire : b) Toelichting :
1) Plusieurs alternatives 1) Verschillende alternatieven
Lors de la détermination du profil d'accessibilité, plusieurs Bij de bepaling van het bereikbaarheidsprofiel worden verschillende
alternatives sont examinées. Ainsi, on peut examiner différentes alternatieven bestudeerd. Zo kunnen verschillende
variantes de désenclavement. Ces alternatives sont également examinées ontsluitingsvarianten bekeken worden. Deze alternatieven komen ook in
dans la présente confrontation. Les différentes alternatives sont deze confrontatie aan bod. De verschillende alternatieven worden
ensuite comparées entre elles par rapport aux effets de mobilité vervolgens onderling vergeleken met betrekking tot de gegenereerde
générés. mobiliteitseffecten.
2) Choix d'itinéraire et attribution au réseau routier 2) Routekeuze en toebedeling op wegennet
Le profil de mobilité détermine la production globale de trafic In het mobiliteitsprofiel wordt de totale verkeersproductie bepaald
générée par une activité déterminée dans le domaine de l'automobilité. die door een bepaalde activiteit gegenereerd wordt op vlak van
Le trafic fait évidemment usage de l'infrastructure disponible automobiliteit. Het verkeer maakt uiteraard gebruik van de beschikbare
(reprise dans le profil d'accessibilité). Dans cette partie, le trafic infrastructuur (weergegeven in het bereikbaarheidsprofiel). In dit
est attribué au réseau routier. Pour des projets comprenant moins de 1 deel wordt het verkeer toegedeeld aan het wegennet. Voor projecten die
000 emplacements de parking, lattribution se fait au niveau micro et minder dan 1 000 parkeerplaatsen omvatten, gebeurt de toedeling op
au niveau meso. Au niveau micro, on vérifie la direction suivie par le micro- en op mesoniveau. Op microniveau wordt nagegaan in welke
trafic à hauteur du raccordement au réseau routier ainsi qu'à des richting het verkeer rijdt ter hoogte van de aansluiting op het
carrefours pertinents à proximité immédiate du site du projet. Au wegennet en op de relevante kruispunten in de onmiddellijke buurt van
niveau meso, on vérifie les routes les plus fréquemment utilisées. de projectlocatie. Op mesoniveau wordt nagegaan welke routes het meest
Pour des projets de plus de 1 000 emplacements de parking, il convient gebruikt worden. Bij projecten met meer dan 1 000 parkeerplaatsen moet
de réaliser aussi une attribution à l'échelle macro. ook een toedeling op macroschaal worden geïmplementeerd.
Lorsqu'il y a génération de trafic de piétons, de cyclistes ou de Als er voetgangers-, fiets- of vrachtverkeer wordt gegenereerd, moet
transport de marchandises, il convient d'établir une attribution pour voor die vervoerswijzen een toedeling gemaakt te worden. Voor
ces modes de transport. Pour les piétons et cyclistes, on désigne les voetgangers en fietsers worden de belangrijkste wandel- en fietsroutes
principales pistes pour piétons et cyclistes qui seront utilisées. aangeduid die gebruikt zullen worden. Voor vrachtwagens worden dat de
Pour les camions, on indique les principales routes pour transport de belangrijkste vrachtroutes, waarbij rekening wordt gehouden met
marchandises, tenant compte des contraintes existantes (par exemple un bestaande beperkingen (bijvoorbeeld een brug met beperkte
pont à faible hauteur de passage). doorrijhoogte).
L'attribution se fait sur la base de la production et de l'attraction De toedeling gebeurt op basis van de totale verkeersproductie en
globale de trafic, telles que déterminées dans le profil de mobilité, -attractie, bepaald in het mobiliteitsprofiel, en de (verwachte)
et de l'origine et des destinations (attendues) des riverains, herkomst en bestemmingen van bewoners, werknemers of bezoekers
travailleurs ou visiteurs (en fonction de la nature du projet). Sur la (afhankelijk van de aard van het project). Op basis van die kennis kan
base de ces informations, on peut déterminer la route la plus probable. een meest waarschijnlijke route bepaald worden.
3) Charge globale 3) Totale belasting
Nadat de toedeling aan het wegennet is uitgevoerd, kunnen de
Après l'attribution au réseau routier, nous pouvons déterminer les verschillende effecten op de omgeving bepaald worden. In eerste
effets divers sur l'environnement. On détermine en premier lieu la instantie wordt de totale belasting van het wegennet bepaald. Daartoe
charge globale du réseau routier. A cette fin, il sera non seulement wordt niet alleen rekening gehouden met het verkeer dat extra
tenu compte du trafic supplémentaire généré par le projet. Il sera en gegenereerd wordt door het project. Er wordt ook rekening gehouden met
outre tenu compte de la charge de trafic actuelle (à savoir : la de huidige verkeersbelasting (dat is de verkeersbelasting zonder
charge de trafic sans ajout du projet). De plus, il sera tenu compte toevoeging van het project). Daarnaast wordt ook rekening gehouden met
de la croissance autonome du trafic, abstraction faite du projet envisagé. de autonome groei van het verkeer, los van het bestudeerde project.
4) Contrôle de la capacité 4) Capaciteitstoets
Pour le contrôle de la capacité, la charge attendue est confrontée à Voor de capaciteitstoets wordt de verwachte belasting vergeleken met
la capacité de la chaussée. Ce contrôle s'effectue en premier lieu au niveau micro et meso, à des endroits spécifiques tant sur les bandes de circulation que sur des carrefours. Lorsque la capacité est dépassée ou frisée, cela révèle des problèmes en matière de déroulement du trafic. Sur les routes principales, la capacité est liée au nombre de bandes de circulation; sur des routes situées en milieu urbain, la capacité dépend du nombre de chemins qui se croisent. La capacité retenue est déterminée dans une large mesure par la catégorisation des routes et partant, la fonction de la route. Sur le réseau routier subsidiaire, la capacité est déterminée par la capacité des intersections. Outre une indication des endroits où risquent de se produire des problèmes de capacité, leur impact sur le réseau routier est également très important. Des problèmes peuvent en effet se transposer vers d'autres endroits, la circulation partant à la recherche d'alternatives (échappatoires). A hauteur d'un goulet d'étranglement, des bouchons risquent en effet de se créer qui vont jusqu'au-delà du raccordement suivant. Cela risque de générer aussi des problèmes sur le réseau routier subsidiaire. 5) Effets autres que le déroulement du trafic de capaciteit van de rijweg. Die toetsing gebeurt in de eerste plaats op micro- en mesoniveau, op specifieke locaties zowel op wegvakken als op kruispunten. Als de capaciteit overschreden of benaderd wordt, wijst dat op problemen met de verkeersafwikkeling. Op hoofdwegen is de capaciteit gekoppeld aan het aantal rijstroken; op wegen in een stedelijk gebied is de capaciteit afhankelijk van het aantal kruisende wegen. De vooropgestelde capaciteit wordt in belangrijke mate bepaald door de wegencategorisering en dus de functie van de weg. Op het onderliggende wegennet wordt de capaciteit bepaald door de capaciteit van de knooppunten. Naast een bepaling van de locaties waar capaciteitsproblemen kunnen optreden, is ook de invloed daarvan op het wegennet van belang. Problemen kunnen zich immers doorzetten naar andere locaties, waardoor het verkeer op zoek gaat naar alternatieven (sluipwegen). Ter hoogte van een knelpunt kunnen immers files ontstaan die reiken tot voorbij de volgende aansluiting. Daardoor bestaat het risico dat er ook problemen optreden op het onderliggende wegennet. 5) Andere effecten dan verkeersafwikkeling
i) La sécurité routière : Le nombre d'accidents attendu augmentera en i) De verkeersveiligheid : Het verwachte aantal ongevallen zal in het
général en cas d'intensité de trafic accrue ou de vitesse plus élevée. algemeen toenemen bij een toenemende verkeersintensiteit of een hogere
Si on réalise aussi des adaptations de l'infrastructure (ou des rijsnelheid. Als ook infrastructuuraanpassingen (of routewijzigingen)
changements de route/d'itinéraire), la sécurité routière sera worden uitgevoerd, verandert de verkeersveiligheid ook.
également impactée.
ii) La viabilité de la circulation : La viabilité de la circulation ii) De verkeersleefbaarheid : De verkeersleefbaarheid is in
est dans une mesure importante une donnée subjective qui peut belangrijke mate een subjectief gegeven dat echter geobjectiveerd kan
toutefois être objectivée grâce à plusieurs paramètres : pression du worden aan de hand van een aantal parameters : verkeersdruk, het
trafic, la part et le nombre total de camions, la vitesse. Ces aandeel en het totale aantal vrachtwagens, de rijsnelheid. Die
indicateurs sont déterminés de manière quantitative et sont complétés indicatoren worden kwantitatief bepaald en worden aangevuld door een
par une concrétisation qualitative de la notion. Afin d'examiner kwalitatieve verdere invulling van het begrip. Om het belang van de
l'importance des différents paramètres en temps réel time à la verschillende parameters met betrekking tot verkeersleefbaarheid te
viabilité du trafic, une enquête peut être organisée auprès des onderzoeken, kan een bevraging van de bewoners langs de onderzochte
riverains des routes examinées. routes georganiseerd worden.
iii) La possibilité de traverser la route : La possibilité de iii) De oversteekbaarheid : De oversteekbaarheid wordt bepaald door de
traverser est déterminée par l'intensité du trafic, la vitesse et la verkeersdrukte, de rijsnelheid en de breedte van de rijweg. De
largeur de la chaussée. La possibilité de traverser est surtout oversteekbaarheid is vooral belangrijk ter hoogte van
importante à hauteur des arrêts des transports en commun ou sur des openbaar-vervoerhaltes of wegvakken met verschillende functies aan
bandes ayant différentes fonctions des deux côtés de la chaussée. weerszijden van de weg.
iv) La pression de stationnement : Elle est déterminée sur la base des iv) De parkeerdruk : De parkeerdruk wordt bepaald aan de hand van de
besoins en parking (déterminés dans le profil de mobilité) et la parkeerbehoefte (bepaald in het mobiliteitsprofiel) en de huidige
pression de stationnement actuelle (déterminée à l'aide d'une enquête parkeerdruk (bepaald aan de hand van een parkeeronderzoek).
sur les parkings).
4. Mesures techniques et mesures d'accompagnement 4. Verkeerstechnische en flankerende maatregelen
4.1. But : Lorsqu'il ressort de la confrontation du profil 4.1. Doel : Als uit de confrontatie van het bereikbaarheidsprofiel met
d'accessibilité avec le profil de mobilité que l'offre ne permet pas het mobiliteitsprofiel blijkt dat het aanbod de vraag niet kan
de capter la demande (effets négatifs), il convient de chercher des opvangen (negatieve effecten), moet gezocht worden naar remediërende
mesures de remède qui agissent sur la demande ou sur l'offre. Il peut maatregelen die inspelen op de vraag of op het aanbod. Dat kunnen
s'agir tant d'interventions dans l'infrastructure que de mesures de zowel infrastructurele ingrepen als meer ondersteunende maatregelen
soutien (voir tableau ci-dessous). zijn (zie onderstaande tabel).
4.2. Contenu : Les mesures peuvent être axées tant sur la réduction de la quantité de circulation (de voitures) (mesures préventives) que sur une résorption des effets néfastes (mesures curatives). Mesures de modération Concept d'aménagement Voies d'accès Modifications dans l'ampleur du projet Infrastructure/technique de circulation carrefours parking signalisation trafic motirisé transports en commun vélo piéton Mesures d'encadrement Mesures de modération capacité sécurité routière viabilité possiblité de traverser la route choix du mode de transport Dans la phase précédente, certains points névralgiques (attendus) ont été révélés. Afin de les éviter ou atténuer, le demandeur propose une série de mesures. Certaines mesures peuvent être intégrées sans le moindre problème dans les plans d'exécution du projet. Il s'agit en premier lieu de travaux 4.2. Inhoud : De maatregelen kunnen zowel gericht zijn op het verminderen van de hoeveelheid (auto)verkeer (preventieve maatregelen) als op een terugdringing van de nadelige effecten (curatieve maatregelen). Milderende maatregelen Inrichtingsconcept toegangswegen Wijzigingen in omvang project Infrastructureel/verkeerstechnisch kruispunten parkeren signalisatie gemotoriseerd verkeer openbaar vervoer fiets voetganger Flankerende maatregelen Milderende maatregelen capaciteit verkeersveiligheid leefbaarheid overesteekbaarheid vervoerswijzekeurze In de vorige stap werd een aantal (te verwachten) knelpunten blootgelegd. Om die te voorkomen of te beperken, stelt de aanvrager een aantal maatregelen voor. Een aantal maatregelen kunnen zonder meer geïntegreerd worden in de uitvoeringsplannen van het project. Dat zijn op de eerste plaats
d'infrastructure sur le terrain où le projet est situé (par exemple, infrastructuurwerken op het terrein waarop het project gelegen is
des emplacements de parking, abris pour vélos). En réalisant l'étude (bijvoorbeeld parkeerplaatsen, fietsstalling). Door de
de mobilité conjointement avec le projet, on peut déjà en tenir compte mobiliteitsstudie gelijklopend met het ontwerp op te maken kan daar in
dans le projet déposé. La version définitive de l'étude de mobilité indiquera dans ce cas comment cette étude a influencé l'élaboration du projet. Une autre intervention dans le chef du demandeur peut consister à réduire l'ampleur du projet. En réduisant le projet, la production de trafic va également se résorber et partant aussi, son intensité. Dans certains cas, le demandeur n'a pas la possibilité de prendre lui-même les mesures nécessaires. Dans ce cas, il sera indiqué quelles mesures sont nécessaires pour garder la pression sur l'environnement dans certaines limites. Les mesures préventives agissent sur le côté demande du marché des transports. Ces mesures peuvent viser à réduire le nombre total de déplacements ou agir sur un glissement modal vers des modes de transports moins invasifs. Une diminution du nombre total de déplacements peut être réalisée par une réduction de l'ampleur du projet. Des interventions dans l'organisation du travail par exemple, het ingediende project al rekening mee worden gehouden. In de afgewerkte mobiliteitsstudie wordt dan aangegeven hoe die studie de opmaak van het ontwerp heeft beïnvloed. Een andere ingreep die de aanvrager kan nemen, is een inkrimping van de omvang van het project. Door het verkleinen van het project zal de verkeersproductie kleiner worden en dus ook de verkeersdruk. In een aantal gevallen heeft de aanvrager niet de mogelijkheid om zelf de nodige maatregelen door te voeren. In dat geval wordt aangegeven welke maatregelen noodzakelijk zijn om de druk op de omgeving binnen de perken te houden. De preventieve maatregelen spelen in op de vraagzijde van de vervoersmarkt. Die maatregelen kunnen gericht zijn op het verminderen van het totale aantal verplaatsingen of kunnen inspelen op een modale verschuiving naar minder belastende vervoerswijzen. Een vermindering van het totale aantal verplaatsingen kan gerealiseerd worden door een inkrimping van de omvang van het project. Ook door ingrepen in
peuvent également réduire le nombre de déplacements (par le bijvoorbeeld de arbeidsorganisatie kan het aantal verplaatsingen
télétravail par exemple), ou par une meilleure répartition dans le verminderd worden (door bijvoorbeeld telewerken), of beter gespreid
temps afin de réduire les charges de pointe. over de tijd waardoor de piekbelastingen afnemen.
Pour limiter le nombre de déplacements en voiture, on peut aussi opter Om het aantal autoverplaatsingen te beperken kan ook geopteerd worden
pour un glissement vers des alternatives plus respectueuses de voor een verschuiving naar meer ruimtebesparende alternatieven (fiets
l'espace (vélo et piéton, mais aussi les transports en commun). Une autre méthode consiste à accorder des avantages aux personnes qui effectuent des déplacements durables (indemnité vélo, remboursement transports en commun, aménagement de douches sur le lieu de travail). L'établissement d'un plan de transport pour l'école ou l'entreprise peut fournir les informations nécessaires à cet égard. Les déplacements peuvent aussi être mieux répartis de sorte que la problématique des heures de pointe devienne moins aigue (horaires glissants, livraison à domicile). Des adaptations de l'infrastructure peuvent également contribuer à un « modal shift » (aménagement piste cyclable afin d'augmenter la part des cyclistes). Chaque étude de mobilité doit comporter un volet en voetganger, maar ook openbaar vervoer). Een andere manier is om voordelen te geven aan personen die zich op een duurzame manier verplaatsen (fietsvergoeding, terugbetaling openbaar vervoer, voorzien van douches op het werk). De opmaak van een school- of bedrijfsvervoersplan kan daarbij de nodige informatie leveren. Verplaatsingen kunnen ook meer gespreid worden zodat de spitsproblematiek minder uitgesproken is (glijdende werktijden, thuisleveringen). Ook infrastructuuraanpassingen kunnen bijdragen tot een modal shift (aanleg fietspad met het oog op het verhogen van het fietsaandeel). Elke mobiliteitsstudie moet een deel bevatten over hoe een duurzame
consacré au modal shift durable. modal shift bewerkstelligd zal worden.
S'il n'y a pas moyen d'obtenir assez de « gains » du côté de la Als aan de vraagzijde van de vervoersmarkt niet voldoende 'winst'
demande sur le marché des transports, on peut aussi intervenir sur gehaald kan worden, kan ook ingegrepen worden aan de aanbodzijde van
l'offre. Par une extension ou une amélioration de l'infrastructure de vervoersmarkt. Daarbij wordt de beschikbare infrastructuur
disponible. Nous pensons à l'aménagement d'une bande de circulation uitgebreid of verbeterd. We denken daarbij aan het aanleggen van een
supplémentaire ou une piste cyclable en site propre. Des feux de extra rijstrook of een vrijliggend fietspad. Er kunnen verkeerslichten
signalisation peuvent être placés sur un carrefour ou à hauteur de la geplaatst worden op een kruispunt of ter hoogte van de toegangsweg tot
voie d'accès au domaine. L'offre de bus peut également être étendue het domein. Ook het busaanbod kan uitgebreid worden (hogere
(fréquence accrue, lignes supplémentaires) ou être modulée en fonction frequentie, extra lijnen) of afgestemd worden op de activiteiten. Door
des activités. Le déplacement d'un arrêt peut aussi renforcer l'attractivité des transports en commun. Un partenaire externe est généralement responsable de l'exécution de ces mesures (le gestionnaire de la voirie, De Lijn, SNCB). Il est dès lors important de se concerter avec ces parties externes. Lors de l'élaboration de mesures de modération, il importe de prendre en compte tous les différents modes de transport, des piétons jusqu'aux camions, pour autant qu'ils soient pertinents pour le projet. Les mesures envisagées ne peuvent pas être dissociées des problèmes constatés ou attendus. Elles servent à y remédier. het verplaatsen van een halte kan de aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer eveneens verhoogd worden. Voor de uitvoering van deze maatregelen is meestal een externe partner verantwoordelijk (de wegbeheerder, De Lijn, NMBS). Het is dan ook belangrijk om overleg te plegen met die externe partijen. Bij het formuleren van milderende maatregelen is het belangrijk dat alle verschillende vervoerswijzen in ogenschouw worden genomen, van voetgangers tot vrachtwagens, voor zover die relevant zijn voor het project. De voorgestelde maatregelen staan daarbij niet los van de vastgestelde of verwachte problemen. Ze dienen daaraan tegemoet te komen.
5. Test de sensitivité 5. Sensitiviteitstoets
5.1. But : Pendant la réalisation de l'étude de mobilité, des 5.1. Doel : Tijdens de uitvoering van de mobiliteitsstudie worden op
hypothèses sont établies à plusieurs niveaux quant au nombre de verschillende plaatsen veronderstellingen gemaakt over het aantal
déplacements par personne, du choix du mode de transport, de l'impact verplaatsingen per persoon, over de vervoerswijzekeuze, over de impact
des mesures sur le choix du mode de transport, de l'origine et de la van maatregelen op de vervoerswijzekeuze, herkomst en bestemming van
destination du trafic, etc. Un test de sensitivité permet d'indiquer het verkeer enzovoort. Met een sensitiviteitstoets wordt aangegeven
les conséquences potentielles de variations dans ces hypothèses (par welke de gevolgen kunnen zijn van de variaties in die aannames
exemple, une autre répartition pointe-creux, une autre répartition de (bijvoorbeeld andere verdeling spits-dal, andere verdeling van de
la provenance du trafic). Le test de sensitivité vise à vérifier si herkomst van het verkeer). De sensitiviteitstoets beoogt na te gaan of
des variations dans les hypothèses donnent lieu à d'autres résultats variaties in de aannames aanleiding geven tot andere resultaten
(charges réseau...) qui requièrent d'autres mesures. (netwerkbelastingen...) die andere maatregelen vragen.
6. Conclusion 6. Besluit
De mobiliteitsstudie bevat een samenvattende conclusie, met een opgave
L'étude de mobilité présente une conclusion synoptique, définissant van de ruimtelijke maatregelen die de aanvrager, met het oog op het
les mesures spatiales que le demandeur prendra, afin d'éviter ou voorkomen of beperken van de mobiliteitseffecten als gevolg van de
d'atténuer les effets de mobilité causés par l'exécution de son uitvoering van zijn project, zal treffen binnen de grenzen van de
projet, dans les limites du site du projet ainsi qu'une description projectlocatie en een omschrijving van de mobiliteitseffecten die
des effets de mobilité qui sont pertinents pour l'évaluation de la relevant zijn bij de beoordeling van de verenigbaarheid van de
compatibilité de la demande avec le contexte spatial dans aanvraag met de ruimtelijke context in de ruimere omgeving. Die
l'environnement plus large. Ces données sont intégrées dans la note gegevens worden geïntegreerd in de nota, vermeld in artikel 7, 2°,
visée aux articles 7, 2°, 11, 2°, et 16, 2°, de l'arrêté du artikel 11, 2°, en artikel 16, 2°, van het besluit van de Vlaamse
Gouvernement flamand du 28 mai 2004 relatif à la composition du Regering van 28 mei 2004 betreffende de dossiersamenstelling voor een
stedenbouwkundige vergunning.
dossier de demande d'une autorisation urbanistique. Gezien om te worden gevoegd bij het besluit van de Vlaamse Regering
Vu pour être joint à l'arrêté du Gouvernement flamand du 3 juillet van 3 juli 2009 houdende wijziging van het besluit van de Vlaamse
2009 modifiant l'arrêté du Gouvernement flamand du 28 mai 2004 relatif Regering van 28 mei 2004 betreffende de dossiersamenstelling van de
à la composition du dossier de demande d'une autorisation aanvraag voor een stedenbouwkundige vergunning.
urbanistique.
Bruxelles, le 3 juillet 2009. Brussel, 3 juli 2009.
Le Ministre-Président du Gouvernement flamand, De minister-president van de Vlaamse Regering,
K. PEETERS K. PEETERS
Le Ministre flamand des Finances et du Budget et de l'Aménagement du De Vlaamse minister van Financiën en Begroting en Ruimtelijke
Territoire, Ordening,
D. VAN MECHELEN La Ministre flamande de la Mobilité, de l'Economie sociale et de l'Egalité des Chances, K. VAN BREMPT Pour la consultation de la note de bas de page, voir image debut Publié le : 2009-08-10 Numac : 2009035732 D. VAN MECHELEN De Vlaamse minister van Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen, K. VAN BREMPT
^