Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 119/2023 du 14 septembre 2023 Numéro du rôle : 7844 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 22 de la loi du 15 juin 1935 « concernant l'emploi des langues en matière judiciaire », posée par un juge d'i La Cour constitutionnelle, composée du juge T. Giet, faisant fonction de président, du président(...)"
Extrait de l'arrêt n° 119/2023 du 14 septembre 2023 Numéro du rôle : 7844 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 22 de la loi du 15 juin 1935 « concernant l'emploi des langues en matière judiciaire », posée par un juge d'i La Cour constitutionnelle, composée du juge T. Giet, faisant fonction de président, du président(...) Uittreksel uit arrest nr. 119/2023 van 14 september 2023 Rolnummer 7844 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 22 van de wet van 15 juni 1935 « op het gebruik der talen in gerechtszaken », gesteld door een onderzoeksrechter van d Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter T. Giet, waarnemend voorzitter, voorzitter L. L(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 119/2023 du 14 septembre 2023 Uittreksel uit arrest nr. 119/2023 van 14 september 2023
Numéro du rôle : 7844 Rolnummer 7844
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 22 de la loi In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 22 van de wet van
du 15 juin 1935 « concernant l'emploi des langues en matière 15 juni 1935 « op het gebruik der talen in gerechtszaken », gesteld
judiciaire », posée par un juge d'instruction du Tribunal de première door een onderzoeksrechter van de Franstalige Rechtbank van eerste
instance francophone de Bruxelles. aanleg te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée du juge T. Giet, faisant fonction de président, du président samengesteld uit rechter T. Giet, waarnemend voorzitter, voorzitter L.
L. Lavrysen, et des juges J. Moerman, M. Pâques, E. Bribosia, W. Lavrysen, en de rechters J. Moerman, M. Pâques, E. Bribosia, W.
Verrijdt et K. Jadin, assistée du greffier N. Dupont, présidée par le Verrijdt en K. Jadin, bijgestaan door de griffier N. Dupont, onder
juge T. Giet, voorzitterschap van rechter T. Giet,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par ordonnance du 7 juin 2022, dont l'expédition est parvenue au Bij beschikking van 7 juni 2022, waarvan de expeditie ter griffie van
greffe de la Cour le 28 juillet 2022, un juge d'instruction du het Hof is ingekomen op 28 juli 2022, heeft een onderzoeksrechter van
Tribunal de première instance francophone de Bruxelles a posé la de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de volgende
question préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 22 de la loi du 15/06/1935 concernant l'emploi des langues « Schendt artikel 22 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der
en matière judiciaire, viole-t-il les articles 10 et 11 de la talen in gerechtszaken de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in
Constitution en ce qu'il permet uniquement aux personnes qui ne zoverre het enkel aan de personen die de taal van de procedure niet
comprennent pas la langue de la procédure d'obtenir la traduction de verstaan, de mogelijkheid biedt om de vertaling te verkrijgen van
pièces qui ne sont pas rédigées dans cette langue ? ». stukken die niet in die taal zijn opgesteld ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 22 de la loi du 15 B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 22 van de wet
juin 1935 « concernant l'emploi des langues en matière judiciaire » van 15 juni 1935 « op het gebruik der talen in gerechtszaken » (hierna
(ci-après : la loi du 15 juin 1935). : de wet van 15 juni 1935).
Tel qu'il a été remplacé par l'article 16 de la loi du 28 octobre 2016 Zoals vervangen bij artikel 16 van de wet van 28 oktober 2016 «
« complétant la transposition de la Directive 2010/64/UE du Parlement houdende verdere omzetting van de Richtlijn 2010/64/EU van het
européen et du Conseil du 20 octobre 2010 relative au droit à Europees Parlement en de Raad van 20 oktober 2010 betreffende het
l'interprétation et à la traduction dans le cadre des procédures recht op vertolking en vertaling in strafprocedures en van de
pénales et de la Directive 2012/29/UE du Parlement européen et du Richtlijn 2012/29/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25
Conseil du 25 octobre 2012 établissant des normes minimales concernant oktober 2012 tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de
les droits, le soutien et la protection des victimes de la criminalité ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten,
et remplaçant la décision-cadre 2001/220/JAI » (ci-après : la loi du en ter vervanging van Kaderbesluit 2001/220/JBZ » (hierna : de wet van
28 octobre 2016), l'article 22 de la loi du 15 juin 1935 dispose : 28 oktober 2016), bepaalt artikel 22 van de wet van 15 juni 1935 :
« L'inculpé, le prévenu, le condamné ou la partie civile qui ne comprend pas la langue de la procédure peut demander au juge d'instruction ou au ministère public, en fonction de l'état de la procédure, la traduction dans une langue comprise d'autres documents que ceux dont la traduction est déjà prévue dans le Code d'instruction criminelle. La requête est motivée et contient élection de domicile en Belgique si le requérant n'y a pas son domicile. Elle est déposée au greffe du tribunal de première instance ou au secrétariat du parquet et est inscrite dans un registre spécialement prévu à cet effet. La requête n'est recevable que si elle indique les pièces dont la traduction est demandée et qu'elle est signée par l'intéressé ou par son avocat. Le juge d'instruction ou le ministère public statue au plus tard quinze jours après l'inscription de la requête dans le registre. La décision motivée est notifiée au requérant ou à son avocat, par télécopie, par lettre recommandée à la poste ou par voie électronique dans un délai de huit jours à dater de la décision. La requête peut être entièrement ou partiellement accueillie. La traduction est limitée aux passages du dossier qui sont essentiels pour garantir que le requérant puisse exercer ses droits de manière effective. La traduction est fournie dans un délai raisonnable. La requête n'est plus recevable après les huit jours qui suivront soit « De verdachte, de beklaagde, de veroordeelde of de burgerlijke partij die de taal van de procedure niet verstaat, kan de onderzoeksrechter of het openbaar ministerie, naargelang van de stand van de procedure, verzoeken om de vertaling naar een taal die hij of zij verstaat van andere documenten dan deze waarvan reeds in de vertaling wordt voorzien in het Wetboek van strafvordering. Het verzoekschrift wordt met redenen omkleed en houdt keuze van woonplaats in België in, indien de verzoeker er zijn woonplaats niet heeft. Het wordt neergelegd op de griffie van de rechtbank van eerste aanleg of op het secretariaat van het parket en wordt ingeschreven in een daartoe bestemd register. Het verzoekschrift is enkel ontvankelijk indien de stukken waarvan de vertaling wordt gevraagd, erin worden vermeld en het ondertekend is door de betrokkene of door zijn advocaat. De onderzoeksrechter of het openbaar ministerie doet uitspraak uiterlijk vijftien dagen na de inschrijving van het verzoekschrift in het register. De met redenen omklede beslissing wordt per faxpost, bij een ter post aangetekende brief of langs elektronische weg ter kennis gebracht van de verzoeker of van zijn advocaat binnen acht dagen na de beslissing. Het verzoek kan geheel of gedeeltelijk worden toegestaan. De vertaling wordt beperkt tot de passages van het dossier die essentieel zijn om te waarborgen dat de verzoeker zijn rechten effectief kan uitoefenen. De vertaling wordt verstrekt binnen een redelijke termijn. Het verzoekschrift is niet meer ontvankelijk na verloop van acht dagen, hetzij na de betekening van het arrest tot verwijzing naar het
la signification de l'arrêt de renvoi devant la Cour d'assises ou de hof van assisen of van de dagvaarding om te verschijnen ter
la citation à comparaître à l'audience du tribunal de police ou du terechtzitting van de politierechtbank of van de correctionele
tribunal correctionnel siégeant en premier degré, soit la convocation rechtbank zitting houdend in eerste aanleg, hetzij na de oproeping bij
par procès-verbal conformément à l'article 216quater du Code proces-verbaal overeenkomstig artikel 216quater van het Wetboek van
d'instruction criminelle. strafvordering.
Le même droit est reconnu devant les juridictions d'appel pour les Hetzelfde recht wordt erkend, voor de rechtscolleges in hoger beroep,
pièces dont une traduction n'a pas encore été demandée. voor stukken waar nog geen vertaling voor werd gevraagd.
Les frais de traduction sont à charge de l'Etat ». De kosten van vertaling zijn ten laste van de Staat ».
B.2.1. Il ressort des pièces de la procédure que la situation devant B.2.1. Uit de procedurestukken blijkt dat de situatie voor de
le juge d'instruction a quo concerne une instruction qui a été entamée verwijzende onderzoeksrechter, een gerechtelijk onderzoek betreft dat
en néerlandais. Sur la base de l'article 16, § 2, de la loi du 15 juin in het Nederlands werd aangevat. Op grond van artikel 16, § 2, van de
1935, la personne inculpée a demandé le changement de langue de la wet van 15 juni 1935 heeft de verdachte persoon verzocht om de taal
procédure vers le français. La chambre du conseil du Tribunal de van de procedure te veranderen naar het Frans. De raadkamer van de
première instance néerlandophone de Bruxelles a fait droit à cette Nederlandstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel heeft dat
demande. La personne inculpée demande désormais au juge d'instruction verzoek ingewilligd. De verdachte persoon vraagt de verwijzende
a quo que les pièces du dossier de l'instruction qui ont été rédigées onderzoeksrechter dat de stukken van het dossier van het gerechtelijk
en néerlandais soient traduites en français. onderzoek die in het Nederlands zijn opgesteld, voortaan worden
vertaald in het Frans.
La Cour limite son examen à cette situation. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie.
B.2.2. Il ressort du libellé de la question préjudicielle et de ce qui B.2.2. Uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag en uit hetgeen in
est dit en B.2.1 que la Cour doit comparer, d'une part, les inculpés B.2.1 is vermeld, blijkt dat het Hof, enerzijds, de verdachten die de
qui ne comprennent pas la langue de la procédure et, d'autre part, les taal van de procedure niet verstaan en, anderzijds, de verdachten die
inculpés qui ne comprennent pas la langue initiale de la procédure et de oorspronkelijke taal van de procedure niet verstaan en die,
qui, à la suite d'un changement de langue de la procédure en cours ingevolge een wijziging van de taal van de procedure in de loop van
d'instruction, comprennent la nouvelle langue de la procédure. Les het gerechtelijk onderzoek, de nieuwe taal van de procedure verstaan,
inculpés relevant de la première catégorie peuvent demander, sur la met elkaar dient te vergelijken. De verdachten die tot de eerste
base de la disposition en cause, la traduction des documents categorie behoren, kunnen op grond van de in het geding zijnde
essentiels du dossier. Dans l'interprétation du juge d'instruction a bepaling verzoeken om de vertaling van de essentiële documenten van
quo, les inculpés relevant de la seconde catégorie ne peuvent pas het dossier. In de interpretatie van de verwijzende onderzoeksrechter
demander, sur la base de la disposition en cause, la traduction des kunnen de verdachten die tot de tweede categorie behoren, op grond van
documents essentiels du dossier qui ont été établis dans la langue de in het geding zijnde bepaling niet verzoeken om de vertaling van de
initiale de la procédure. essentiële documenten van het dossier die in de oorspronkelijke taal
La Cour est interrogée sur la compatibilité de cette différence de van de procedure werden opgesteld.
traitement avec le principe d'égalité et de non-discrimination garanti Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid van dat
par les articles 10 et 11 de la Constitution. verschil in behandeling met het door de artikelen 10 en 11 van de
Grondwet gewaarborgde beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie.
B.3. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas B.3. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit
qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt
personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust
qu'elle soit raisonnablement justifiée. en het redelijk verantwoord is.
L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld
compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel
nature des principes en cause; le principe d'égalité et de en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van
non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat
de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de
et le but visé. aangewende middelen en het beoogde doel.
B.4. Comme les travaux préparatoires de la loi du 28 octobre 2016 B.4. Zoals in de parlementaire voorbereiding van de wet van 28 oktober
l'indiquent (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-2029/001, pp. 2016 wordt aangegeven (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-2029/001,
24-29 et pp. 42-43), la disposition en cause contribue, entre autres, pp. 24-29 en pp. 42-43), draagt de in het geding zijnde bepaling onder
à transposer les articles 3 et 4 de la directive 2010/64/UE du meer bij tot het omzetten van de artikelen 3 en 4 van de richtlijn
Parlement européen et du Conseil du 20 octobre 2010 « relative au 2010/64/EU van het Europees Parlement en de Raad van 20 oktober 2010 «
droit à l'interprétation et à la traduction dans le cadre des betreffende het recht op vertolking en vertaling in strafprocedures »,
procédures pénales », qui visent à garantir aux suspects et aux die ertoe strekken aan de verdachten en aan de beklaagden die de taal
personnes poursuivies qui ne comprennent pas la langue de la procédure van de strafprocedure niet verstaan, het recht te waarborgen op de
pénale concernée le droit à la traduction gratuite des documents kosteloze vertaling van de processtukken die essentieel zijn om te
essentiels pour leur permettre d'exercer leurs droits de défense et garanderen dat zij hun recht van verdediging kunnen uitoefenen en om
pour garantir le caractère équitable de la procédure. het eerlijke verloop van de procedure te waarborgen.
B.5. Les travaux préparatoires de la loi du 28 octobre 2016 n'abordent B.5. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 28 oktober 2016
pas la question de l'interprétation que doivent recevoir les mots « wordt niet de kwestie aangesneden van hoe de woorden « die de taal van
qui ne comprend pas la langue de la procédure », employés à l'alinéa 1er de procedure niet verstaat » die in het eerste lid van de in het
geding zijnde bepaling worden gebruikt, moeten worden geïnterpreteerd,
de la disposition en cause, lorsque la langue de la procédure fait wanneer de taal van de procedure wordt gewijzigd in de loop van het
l'objet d'un changement en cours d'instruction en application de gerechtelijk onderzoek met toepassing van artikel 16, § 2, van de wet
l'article 16, § 2, de la loi du 15 juin 1935. van 15 juni 1935. Zoals de partijen opmerken, moet de in het geding zijnde bepaling, in
Comme le relèvent les parties, dans une telle situation, la een dergelijke situatie, in die zin worden geïnterpreteerd dat zij
disposition en cause doit être interprétée comme visant l'inculpé qui betrekking heeft op de verdachte die niet de taal verstaat die de taal
ne comprend pas la langue qui était celle de la procédure au moment où van de procedure was op het ogenblik waarop de essentiële documenten
les documents essentiels dont la traduction est demandée ont été waarvan de vertaling wordt gevraagd, werden opgesteld. In die
établis. Dans cette interprétation, la disposition en cause permet à interpretatie kan op grond van de in het geding zijnde bepaling de
l'inculpé qui ne comprend pas la langue initiale de la procédure et verdachte die de oorspronkelijke taal van de procedure niet verstaat
qui, à la suite d'un changement de langue de la procédure en cours en die, ingevolge een wijziging van de taal van de procedure in de
loop van het gerechtelijk onderzoek met toepassing van artikel 16, §
d'instruction en application de l'article 16, § 2, de la loi du 15 2, van de wet van 15 juni 1935, de nieuwe taal van de procedure
juin 1935, comprend la nouvelle langue de la procédure de demander la verstaat, verzoeken om de vertaling van de essentiële documenten van
traduction des documents essentiels du dossier qui, avant ce het dossier die, vóór die taalwijziging, in de oorspronkelijke taal
changement de langue, ont été établis dans la langue initiale de la procédure. van de procedure werden opgesteld.
B.6. Il s'ensuit que la différence de traitement en cause est B.6. Daaruit volgt dat het in het geding zijnde verschil in
inexistante. behandeling onbestaande is.
B.7. L'article 22 de la loi du 15 juin 1935 est compatible avec les B.7. Artikel 22 van de wet van 15 juni 1935 is bestaanbaar met de
articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 22 de la loi du 15 juin 1935 « concernant l'emploi des Artikel 22 van de wet van 15 juni 1935 « op het gebruik der talen in
langues en matière judiciaire » ne viole pas les articles 10 et 11 de gerechtszaken » schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
la Constitution. Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 14 septembre 2023. op 14 september 2023.
Le greffier, De griffier,
N. Dupont N. Dupont
Le président f.f., De wnd. voorzitter,
T. Giet T. Giet
^