Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 118/2023 du 14 septembre 2023 Numéro du rôle : 7843 En cause : le recours en annulation des articles 79 et 81 de la loi du 21 janvier 2022 « portant des dispositions fiscales diverses », introduit par la SA « Société d'E La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...)"
Extrait de l'arrêt n° 118/2023 du 14 septembre 2023 Numéro du rôle : 7843 En cause : le recours en annulation des articles 79 et 81 de la loi du 21 janvier 2022 « portant des dispositions fiscales diverses », introduit par la SA « Société d'E La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. Gie(...) Uittreksel uit arrest nr. 118/2023 van 14 september 2023 Rolnummer 7843 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 79 en 81 van de wet van 21 januari 2022 « houdende diverse fiscale bepalingen », ingesteld door de nv « Société d'E Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 118/2023 du 14 septembre 2023 Uittreksel uit arrest nr. 118/2023 van 14 september 2023
Numéro du rôle : 7843 Rolnummer 7843
En cause : le recours en annulation des articles 79 et 81 de la loi du In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 79 en 81 van de
21 janvier 2022 « portant des dispositions fiscales diverses », wet van 21 januari 2022 « houdende diverse fiscale bepalingen »,
introduit par la SA « Société d'Exploitation du Pioneering Spirit ». ingesteld door de nv « Société d'Exploitation du Pioneering Spirit ».
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges T. samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de
Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S. de Bethune, rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, D. Pieters, S.
E. Bribosia et K. Jadin, assistée du greffier N. Dupont, présidée par de Bethune, E. Bribosia en K. Jadin, bijgestaan door de griffier N.
le président L. Lavrysen, Dupont, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 26 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 26 juli 2022
juillet 2022 et parvenue au greffe le 27 juillet 2022, la SA « Société ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 27 juli
d'Exploitation du Pioneering Spirit », assistée et représentée par Me 2022, heeft de nv « Société d'Exploitation du Pioneering Spirit »,
A. Visschers et Me S. Vanthienen, avocats au barreau de Bruxelles, a bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. A. Visschers en Mr. S.
introduit un recours en annulation des articles 79 et 81 de la loi du Vanthienen, advocaten bij de balie te Brussel, beroep tot vernietiging
21 janvier 2022 « portant des dispositions fiscales diverses » ingesteld van de artikelen 79 en 81 van de wet van 21 januari 2022 «
houdende diverse fiscale bepalingen » (bekendgemaakt in het Belgisch
(publiée au Moniteur belge du 28 janvier 2022). Staatsblad van 28 januari 2022).
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions attaquées et à leur contexte Ten aanzien van de bestreden bepalingen en de context ervan
B.1. La partie requérante demande l'annulation des articles 79 et 81 B.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de artikelen 79
de la loi du 21 janvier 2022 « portant des dispositions fiscales en 81 van de wet van 21 januari 2022 « houdende diverse fiscale
diverses » (ci-après : la loi du 21 janvier 2022). bepalingen » (hierna : de wet van 21 januari 2022).
B.2.1. Les dispositions attaquées modifient le régime de taxation sur B.2.1. De bestreden bepalingen brengen wijzigingen aan in het stelsel
la base du tonnage qui a été établi par la loi-programme du 2 août van de tonnagetaks, dat is vastgesteld bij de programmawet van 2
2002. augustus 2002.
B.2.2. La taxation sur la base du tonnage est un régime dérogeant à B.2.2. De tonnagetaks betreft een afwijkend stelsel van de
l'impôt sur les revenus pour la navigation maritime, ainsi que pour
les bénéfices provenant de la gestion de navires pour le compte de inkomstenbelastingen voor de zeescheepvaart, alsook voor de winst uit
tiers, dans le cadre duquel les bénéfices sont déterminés het beheer van zeeschepen voor rekening van derden, waarbij de winst
forfaitairement sur la base du tonnage des navires qui ont généré ces op forfaitaire wijze wordt vastgesteld op basis van de tonnage van de
bénéfices (article 116, alinéa 1er) ou pour lesquels la gestion est zeeschepen waarmee die winst wordt behaald (artikel 116, eerste lid)
exercée (article 124, § 1er). Le champ d'application de ce régime of waarover het beheer wordt gevoerd (artikel 124, § 1). Het
dépend de la définition légale de notions telles que « les bénéfices toepassingsgebied van dat stelsel hangt samen met de wettelijke
provenant de la navigation maritime » et « la gestion d'un navire pour omschrijving van begrippen zoals « winst uit zeescheepvaart » en «
le compte de tiers » (article 115). Le contribuable doit introduire beheer van een zeeschip voor rekening van derden » (artikel 115). De
lui-même auprès de l'administration fiscale la demande d'application belastingplichtige dient zelf bij de belastingadministratie de
de la taxation sur la base du tonnage (article 117). Si la demande est toepassing van de tonnagetaks aan te vragen (artikel 117). Indien het
acceptée par l'administration fiscale, le régime de taxation sur la verzoek door de belastingadministratie wordt ingewilligd, treedt het
base du tonnage produit ses effets à partir de la période imposable stelsel van de tonnagetaks in werking in het belastbaar tijdperk dat
qui suit celle pendant laquelle la demande a été introduite, et ce volgt op het tijdperk waarin de aanvraag werd gedaan, en geldt het
pendant dix ans, avec tacite reconduction pour une même période de dix stelsel voor tien jaar, met stilzwijgende verlenging voor eenzelfde
ans, sauf si le contribuable y renonce en temps utile (article 118). periode van tien jaar, behoudens tijdige opzegging door de
Les bénéfices qui proviennent de la navigation maritime sont belastingplichtige (artikel 118). Het bepalen van de winst uit de
déterminés forfaitairement par navire, par jour et par 100 tonnes zeescheepvaart wordt per schip, per dag en per 100 nettoton forfaitair
nettes sur la base d'un tableau précisant les tranches pour le tonnage vastgesteld aan de hand van een tabel met schijven voor de tonnage en
et les montants forfaitaires par tranche (article 119, § 1er), les vaste bedragen per schijf (artikel 119, § 1), waarbij de meer- of
plus-values et les moins-values sur ce navire étant censées être
comprises dans les bénéfices déterminés forfaitairement. Tant que le minderwaarde op dat zeeschip geacht wordt in de forfaitair bepaalde
contribuable relève de l'application de la taxation sur la base du winst begrepen te zijn. Zolang de belastingplichtige onder de
tonnage, il ne peut pas déduire de ses bénéfices les pertes toepassing van de tonnagetaks valt, kan hij geleden beroepsverliezen
professionnelles subies (article 120) et ne peut pas recourir à la niet van de winst aftrekken (artikel 120) en kan hij geen beroep doen
déduction pour investissement (article 123, §§ 2 à 4). op de investeringsaftrek (artikel 123, §§ 2 tot 4).
B.2.3.1. L'article 79, attaqué, de la loi du 21 janvier 2022 insère un B.2.3.1. Het bestreden artikel 79 van de wet van 21 januari 2022 voegt
alinéa 2 et un alinéa 3 dans l'article 116 de la loi-programme du 2 een tweede en een derde lid toe aan artikel 116 van de programmawet
août 2002. van 2 augustus 2002.
Ainsi modifié, l'article 116 de la loi-programme du 2 août 2002 Het aldus gewijzigde artikel 116 van de programmawet van 2 augustus
dispose : 2002 bepaalt thans :
« En ce qui concerne les sociétés résidentes et les établissements « Met betrekking tot binnenlandse vennootschappen en Belgische
belges de sociétés non résidentes, les bénéfices imposables en inrichtingen van buitenlandse vennootschappen wordt, op verzoek van de
Belgique provenant de la navigation maritime sont, par dérogation aux belastingplichtige, in afwijking van de artikelen 183, 185, 189 tot
articles 183, 185, 189 à 207, 233, alinéa 1er, et 235 à 240 du Code 207, 233, eerste lid, en 235 tot 240 van het Wetboek van de
des impôts sur les revenus 1992, à la demande du contribuable, inkomstenbelastingen 1992, de in België belastbare winst uit
déterminés de manière forfaitaire sur base du tonnage des navires qui zeescheepvaart op forfaitaire wijze vastgesteld op basis van de
ont généré ces bénéfices. tonnage van de zeeschepen waarmee die winst wordt behaald.
Aucun crédit d'impôt pour recherche et développement conformément aux Geen belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling overeenkomstig de
articles 289quater à 289novies, 292bis et 530 du même Code n'est artikelen 289quater tot 289novies, 292bis en 530 van hetzelfde Wetboek
applicable pendant la période au cours de laquelle les bénéfices is van toepassing gedurende de periode waarin de winst uit de
provenant de la navigation maritime sont déterminés en fonction du zeescheepvaart wordt vastgesteld op basis van de tonnage. Het
tonnage. La partie éventuellement non imputée du crédit d'impôt pour eventueel niet verrekend deel van het belastingkrediet voor onderzoek
recherche et développement qui subsiste à la fin de la période en ontwikkeling dat overblijft op het einde van het belastbaar
imposable qui se clôture au plus tard le 31 décembre 2020 ou qui tijdperk dat uiterlijk op 31 december 2020 eindigt of dat voorafgaat
précède la période imposable au cours de laquelle les bénéfices
provenant de la navigation maritime sont déterminés pour la première aan het belastbaar tijdperk waarop de winst uit de zeescheepvaart voor
fois en fonction du tonnage, peut à nouveau être imputée après het eerst wordt vastgesteld op basis van de tonnage, kan opnieuw
l'expiration de la période durant laquelle les bénéfices sont ainsi worden verrekend na het verstrijken van de periode waarin de winst zo
déterminés. wordt bepaald.
Le report du crédit d'impôt pour recherche et développement non imputé De overdracht van het niet verrekende belastingkrediet voor onderzoek
visé à l'article 292bis, § 1er, alinéa 2, du même Code, est suspendu à en ontwikkeling als bedoeld in artikel 292bis, § 1, tweede lid, van
partir de l'exercice d'imposition se rattachant à la période imposable hetzelfde Wetboek, wordt geschorst met ingang van het aanslagjaar dat
qui suit la période visée à l'alinéa 1er [lire : l'alinéa 2] et betrekking heeft op het belastbaar tijdperk dat volgt op het tijdperk
reprend son cours après l'expiration de la période durant laquelle les bedoeld in het eerste [lees : tweede] lid en wordt hervat na het
bénéfices sont déterminés en fonction du tonnage. verstrijken van de periode waarin de winst op basis van tonnage wordt bepaald.
[...] ». [...] ».
Le législateur a ainsi, d'une part, exclu de façon générale que Aldus heeft de wetgever, enerzijds, op algemene wijze de cumulatie van
l'application du régime de taxation sur la base du tonnage soit de toepassing van het stelsel van de tonnagetaks met de toepassing van
cumulée avec l'application du crédit d'impôt pour recherche et het belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling (hierna : het
développement (ci-après : le crédit d'impôt R&D) et, d'autre part, belastingkrediet O&O) uitgesloten en, anderzijds, de verrekening van
suspendu l'imputation du crédit d'impôt existant et le versement de la het bestaande belastingkrediet en de uitbetaling van het
partie non imputée du crédit d'impôt tant que le contribuable est niet-verrekende deel van het belastingkrediet opgeschort zolang de
assujetti à la taxation sur la base du tonnage. belastingplichtige onderworpen is aan de tonnagetaks.
B.2.3.2. Il ressort des travaux préparatoires de la mesure attaquée B.2.3.2. Uit de parlementaire voorbereiding van de bestreden maatregel
(Doc. parl., Chambre, 2021-2022, DOC 55-2351/001, p. 29) que la mesure (Parl. St., Kamer, 2021-2022, DOC 55-2351/001, p. 29) blijkt dat de
est une version remise à jour d'une mesure identique, qui avait été maatregel een bijgewerkte versie betreft van een identieke maatregel,
initialement introduite par le projet de loi du 26 novembre 2019 « die eerder was ingediend bij het wetsontwerp van 26 november 2019 «
portant des dispositions fiscales diverses, portant création d'une houdende diverse fiscale bepalingen, houdende oprichting van een
commission pour la reconnaissance des formations spécialisées commissie voor de erkenning van gespecialiseerde opleidingen met
relatives à la réglementation douanière et d'accises en Belgique et betrekking tot de reglementering inzake douane en accijnzen in België
relative au Théâtre royal de la Monnaie et à l'Orchestre national de en betreffende de Koninklijke Muntschouwburg en het Nationaal Orkest
Belgique » (Doc. parl., Chambre, 2019-2020, DOC 55-0792/001). van België » (Parl. St., Kamer, 2019-2020, DOC 55-0792/001).
Invité par la section de législation du Conseil d'Etat à fournir des Door de afdeling wetgeving van de Raad van State gevraagd naar
précisions quant à la mesure visée par le projet de loi précité, le bijkomende toelichting van de bij het voormelde wetsontwerp beoogde
délégué a fait le commentaire suivant : maatregel, verklaarde de gemachtigde :
« Le régime de taxation forfaitaire sur la base du tonnage pour les « De forfaitaire belastingheffing op basis van tonnage voor
entreprises de navigation maritime ou pour la gestion de navires pour zeescheepvaartondernemingen of het beheer van zeeschepen voor derden
le compte de tiers repose sur le principe suivant : le bénéfice réel is gebaseerd op volgend principe: de reële winst uit zeescheepvaart of
provenant de la navigation maritime ou de la gestion de navires pour het beheer van zeeschepen voor rekening van derden wordt verwijderd
le compte de tiers est soustrait de la base imposable à l'impôt des uit de belastbare basis van de vennootschapsbelasting, waarbij na alle
sociétés et, après application de toutes les déductions, un bénéfice aftrekken een forfaitair bepaalde winst wordt toegevoegd aan de
fixé forfaitairement est ajouté à la base imposable. En rédigeant les belastbare basis. Het is bij het opstellen van de artikelen 115 tot
articles 115 à 120 ou 124 de la loi-programme du 2 août 2002, le 120 of 124 van de programmawet van 2 augustus 2002 de bedoeling van de
législateur avait pour objectif de taxer également, de manière wetgever geweest om deze forfaitaire winst ook effectief aan de
effective, ce bénéfice forfaitaire et de ne pas accorder de déductions belasting te onderwerpen en er geen aftrekken op toe te staan.
sur celui-ci. Pour les pertes reportées, les articles 120, § 2, et 124, § 5, de la Voor overgedragen verliezen voorziet artikel 120, § 2, en 124, § 5,
loi-programme du 2 août 2002 prévoient la règle suivante : van de programmawet van 2 augustus 2002 in volgende regel :
` La partie éventuelle non imputée des pertes provenant de la gestion de navires pour le compte de tiers, qui subsiste au moment où les bénéfices sont déterminés pour la première fois en fonction du tonnage, peut être portée à nouveau en déduction des bénéfices après l'expiration de la période durant laquelle les bénéfices sont ainsi déterminés. ' Il a toutefois été constaté que certaines sociétés qui avaient constitué d'importants crédits d'impôt pour la recherche et le développement optaient (en tout ou en partie) pour le régime de la taxation forfaitaire sur la base du tonnage, et qu'elles pouvaient ainsi obtenir d'importantes restitutions. Le Gouvernement estime ` Het eventuele niet verrekende gedeelte van de verliezen uit het beheer van zeeschepen voor rekening van derden zoals het bestaat op het ogenblik dat de winst voor de eerste keer wordt vastgesteld aan de hand van de tonnage, kan na het verstrijken van de periode waarvoor de winst aldus wordt vastgesteld, opnieuw in mindering worden gebracht. ' Er werd echter vastgesteld dat er vennootschappen waren met aanzienlijke belastingkredieten voor onderzoek en ontwikkeling die (geheel of gedeeltelijk) kiezen voor het stelsel van forfaitaire belastingheffing op basis van tonnage en die dus aanzienlijke teruggaven kunnen krijgen. De regering is van mening dat het niet strookt met de filosofie van de programmawet van 2 augustus 2002 om
qu'accorder le bénéfice du régime de la taxation forfaitaire sur la zowel het voordeel van de forfaitaire belastingheffing op basis van
base du tonnage avec celui de l'imputation du crédit d'impôt ne tonnage als de verrekening van het belastingkrediet toe te kennen.
correspond pas à la philosophie de la loi-programme du 2 août 2002. En Gelijkaardig aan de bestaande regeling voor overgedragen verliezen is
s'inspirant du régime existant pour les pertes reportées, le
Gouvernement a choisi de ` geler ' le crédit d'impôt pendant ervoor gekozen om het belastingkrediet te ` bevriezen ' tijdens de
l'application de la taxation forfaitaire sur la base du tonnage et de duur van de forfaitaire belastingheffing op basis van tonnage en de
réaccorder les droits y afférents au moment de la sortie du régime de
taxation forfaitaire sur la base du tonnage » (traduction libre) rechten erop bij het verlaten van het stelsel van forfaitaire
(ibid., pp. 108-109). belastingheffing terug toe te kennen » (ibid., pp. 108 en 109).
Le délégué a encore ajouté le commentaire suivant : De gemachtigde voegde daar nog aan toe :
« Les sociétés ne perdent aucun droit. Elles peuvent opter librement « De vennootschappen verliezen geen enkel recht. De vennootschap kan
soit pour la taxation du bénéfice réel issu de la navigation maritime vrij kiezen tussen enerzijds opteren om de werkelijke winst behaald
et obtenir dans ce cas l'imputation du crédit d'impôt pour recherche uit zeescheepvaart te belasten en in dat geval de verrekening van het
belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling te krijgen. Anderzijds
et développement, soit pour l'application de la taxation forfaitaire kan de vennootschap opteren voor de forfaitaire belastingheffing op
sur la base du tonnage, avec pour conséquence l'impossibilité d'opérer basis van tonnage met als gevolg dat zij geen aftrekken op deze
des déductions sur ce bénéfice fixé forfaitairement, ni d'imputer un forfaitair vastgestelde winst kan verrichten, noch een
crédit d'impôt pour recherche et développement. Le crédit d'impôt belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling kan verrekenen. Het
n'est alors pas perdu, mais gelé jusqu'à ce que la société soit de belastingkrediet is dan niet verloren, doch wordt bevroren tot de
nouveau assujettie à un régime normal en matière d'impôt des sociétés. vennootschap terug onderworpen is aan een normale regeling in de
La période durant laquelle ce crédit d'impôt doit être exercé (5 ans) vennootschapsbelasting. Ook de periode waarbinnen dat belastingkrediet
ne compte plus non plus, puisqu'elle est également suspendue. Le moet uitgeoefend worden (5 jaar) telt niet voort, maar wordt eveneens
Gouvernement considère que la possibilité actuelle de cumuler le opgeschort. De regering beschouwt de huidige mogelijkheid van
régime de la taxation forfaitaire sur la base du tonnage avec combinatie van de forfaitaire belastingheffing op basis van tonnage en
l'imputation du crédit d'impôt constitue une forme d'abus et qu'elle verrekening van belastingkrediet als een vorm van misbruik en niet in
n'est pas conforme à l'objectif de la loi-programme du 2 août 2002 » overeenstemming met de bedoeling van de programmawet van 2 augustus
(traduction libre) (ibid., p. 109). 2002 » (ibid., p. 109).
Le projet de loi précité a ensuite été retiré de l'ordre du jour, mais Het voormelde wetsontwerp werd later van de agenda gehaald, doch de
la mesure a été reprise par le projet de loi qui est devenu la loi du maatregel is hernomen bij het wetsontwerp dat de wet van 21 januari
21 janvier 2022 (Doc. parl., Chambre, 2021-2022, DOC 55-2351/001, p. 2022 is geworden (Parl. St., Kamer, 2021-2022, DOC 55-2351/001, p.
29). 29).
Les travaux préparatoires de la loi du 21 janvier 2022 commentent en ces termes la mesure attaquée : De bestreden maatregel wordt in de parlementaire voorbereiding van de wet van 21 januari 2022 toegelicht als volgt :
« Les modifications apportées aux articles 116 et 124 de la « De voorgestelde wijzigingen van de artikelen 116 en 124 van de
loi-programme du 2 août 2002 par, respectivement, les articles 49 et programmawet van 2 augustus 2002 bij respectievelijk de artikelen 49
50 ont pour but de ne plus permettre l'application du crédit d'impôt en 50 zijn bedoeld om de toepassing van het belastingkrediet voor
pour recherche et développement (articles 289quater à 289novies, onderzoek en ontwikkeling (artikelen 289quater tot 289novies, 292bis
292bis et 530, CIR 92) durant l'application du régime de taxation en 530, WIB 92) niet langer toe te staan tijdens de toepassing van de
forfaitaire en fonction du tonnage en ce qui concerne le profit qui forfaitaire belastingheffing op basis van de tonnage voor wat betreft
est taxé de la manière précitée. L'imputation du crédit d'impôt pour de winsten die belast worden op basis van deze laatste heffing. Het
belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling dat zou overblijven
recherche et développement qui subsisterait à la fin de la période aan het einde van het belastbaar tijdperk dat uiterlijk afsluit op 31
imposable qui se clôture au plus tard le 31 décembre 2020 (soit que le december 2020 (hetzij voor belastingplichtigen wiens belastbare basis
contribuable serait déjà dans le régime de taxation forfaitaire en reeds wordt vastgesteld overeenkomstig het forfaitaire
fonction du tonnage, soit qu'il en bénéficierait pour la première fois belastingstelsel op basis van tonnage, hetzij voor de
belastingplichtigen die dit stelsel voor het eerst toepassen vanaf het
à partir de l'exercice d'imposition se rattachant à la période aanslagjaar met betrekking tot het belastbaar tijdperk dat eindigt
imposable qui se clôture au plus tard le 30 décembre 2020), ou uiterlijk op 30 december 2020) of later (voor belastingplichtigen die
ultérieurement (pour les contribuables qui bénéficieront pour la
première fois du régime de taxation forfaitaire en fonction du tonnage voor het eerst genieten van de forfaitaire belastingheffing op basis
à partir de l'exercice d'imposition 2022 se rattachant à une période van tonnage vanaf het aanslagjaar met betrekking tot het aanslagjaar
imposable qui débute au plus tôt le 1er janvier 2021), pourra à 2022 dat niet eerder begint dan 1 januari 2021), kan opnieuw worden
nouveau se poursuivre à la sortie dudit régime. verrekend bij de uittreding uit dit belastingstelsel.
Il est également précisé que le report de crédit d'impôt pour Er wordt ook gespecificeerd dat de overdracht van het belastingkrediet
recherche et développement aux quatre exercices d'imposition voor onderzoek en ontwikkeling naar de vier volgende aanslagjaren
successifs visé à l'article 292bis, § 1er, alinéa 2, du même Code, bedoeld in artikel 292bis, § 1, tweede lid, van hetzelfde Wetboek,
sera désormais suspendu pendant l'application du régime de taxation voortaan wordt geschorst tijdens de toepassing van het forfaitaire
forfaitaire en fonction du tonnage et pourra reprendre son cours à sa belastingstelsel op basis van tonnage en vanaf het verlaten van dit
sortie. belastingstelsel opnieuw kan worden verrekend.
L'article 51 en projet rend ces dispositions applicables à partir de Het ontwerpartikel 51 maakt deze bepalingen van toepassing vanaf
l'exercice d'imposition 2022 se rattachant à une période imposable qui aanslagjaar 2022 verbonden aan een belastbaar tijdperk dat ten
débute au plus tôt le 1er janvier 2021. vroegste aanvangt op 1 januari 2021.
Naar aanleiding van het advies van de Raad van State nr. 66.608/3-4
Suite à l'avis du Conseil d'Etat n° 66.608/3-4 du 14 novembre 2019, le van 14 november 2019, werd de bewoording van artikel 124, § 1, tweede
vocabulaire de l'article 124, § 1er, alinéas 2 et 3 a été adapté en
réponse à la remarque relative à l'article 3 en projet. en derde lid, aangepast als antwoord op de opmerking over artikel 3 in
En outre, en réponse à la remarque reprise sous le point 2.3 de l'avis ontwerp. Daarnaast is er, als antwoord op de opmerking onder punt 2.3 van het
du Conseil d'Etat n° 66.608/3-4 du 14 novembre 2019 précité, nous advies van de Raad van State nr. 66.608/3-4 van 14 november 2019, een
ajoutons ci-dessous un exemple chiffré. cijfervoorbeeld toegevoegd.
Tot slot is er van de gelegenheid gebruik gemaakt om een aantal
Enfin, l'occasion est mise à profit pour apporter quelques corrections technische correcties aan te brengen » (Parl. St., Kamer, 2021-2022,
techniques » (Doc. parl., Chambre, 2021-2022, DOC 55-2351/001, pp. 29 DOC 55-2351/001, pp. 29 en 30).
et 30). B.2.4. L'article 81, attaqué, de la loi du 21 janvier 2022 règle B.2.4. Het bestreden artikel 81 van de wet van 21 januari 2022 regelt
l'effet dans le temps de l'article 79 de cette même loi. Il dispose de werking in de tijd van artikel 79 van diezelfde wet. Het bepaalt
ainsi que l'article 116, alinéas 2 et 3, de la loi-programme du 2 août aldus dat artikel 116, tweede en derde lid, van de programmawet van 2
2002 s'applique à partir de l'exercice d'imposition 2022 se rattachant augustus 2002 van toepassing is vanaf het aanslagjaar 2022 verbonden
à une période imposable qui débute au plus tôt le 1er janvier 2021. aan een belastbaar tijdperk dat ten vroegste aanvangt op 1 januari 2021.
Quant au fond Ten gronde
En ce qui concerne les premier, deuxième et troisième moyens (absence Wat betreft het eerste, het tweede en het derde middel (ontstentenis
de mesures transitoires) van een overgangsregeling)
B.3.1. La partie requérante conteste dans trois de ses moyens B.3.1. De verzoekende partij richt drie van haar middelen tegen
l'article 79 de la loi du 21 janvier 2022. Elle prend ces moyens de la artikel 79 van de wet van 21 januari 2022. Zij leidt die middelen af
violation, d'une part, des articles 10, 11 et 170 de la Constitution, uit de schending van, enerzijds, de artikelen 10, 11 en 170 van de
lus en combinaison soit avec le principe de la sécurité juridique et Grondwet, in samenhang gelezen met ofwel het rechtszekerheids- en het
avec celui de la confiance légitime (premier moyen), soit avec vertrouwensbeginsel (eerste middel), ofwel artikel 1 van het Eerste
l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de
européenne des droits de l'homme et avec l'article 16 de la mens en artikel 16 van de Grondwet (tweede middel), en, anderzijds, de
Constitution (deuxième moyen), et, d'autre part, de la violation des
articles 10, 11 et 172 de la Constitution (troisième moyen). artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet (derde middel).
Elle critique l'absence de toute mesure transitoire concernant le Zij bekritiseert de ontstentenis van enige overgangsmaatregel inzake
crédit d'impôt R&D déjà constitué préalablement à la période imposable het belastingkrediet O&O dat reeds is opgebouwd voorafgaand aan het
qui débute au plus tôt le 1er janvier 2021. belastbaar tijdperk dat ten vroegste aanvangt op 1 januari 2021.
B.3.2. Dès lors que les premier, deuxième et troisième moyens B.3.2. Aangezien het eerste, het tweede en het derde middel dezelfde
critiquent la même disposition et que les trois moyens sont pris en bepaling bekritiseren, waarbij de drie middelen in wezen zijn afgeleid
substance de normes de référence invoquées en combinaison avec le uit referentienormen die worden ingeroepen in samenhang met het
principe de la sécurité juridique ou de normes de référence qui rechtszekerheidsbeginsel of zijn afgeleid uit referentienormen die
garantissent implicitement la sécurité juridique, la Cour les examine rechtszekerheid op een impliciete wijze waarborgen, onderzoekt het Hof
conjointement. ze gezamenlijk.
B.4. Si le législateur estime qu'un changement de politique s'impose, B.4. Indien de wetgever meent dat een beleidsverandering noodzakelijk
il peut décider de lui donner un effet immédiat et il n'est pas tenu, is, kan hij beslissen daaraan een onmiddellijk gevolg te geven en is
en principe, de prévoir un régime transitoire. Les articles 10, 11, hij er in beginsel niet toe gehouden in een overgangsregeling te
170 et 172 de la Constitution ne sont violés que si l'absence d'une voorzien. De artikelen 10, 11, 170 en 172 van de Grondwet zijn slechts
mesure transitoire entraîne une différence de traitement qui n'est pas geschonden indien de ontstentenis van een overgangsmaatregel leidt tot
susceptible de justification raisonnable ou s'il est porté une een verschil in behandeling waarvoor geen redelijke verantwoording
atteinte excessive au principe de la confiance légitime. Ce principe bestaat of indien op buitensporige wijze afbreuk wordt gedaan aan het
est étroitement lié au principe de la sécurité juridique, qui interdit vertrouwensbeginsel. Dat beginsel is nauw verbonden met het
au législateur de porter atteinte sans justification objective et rechtszekerheidsbeginsel, dat de wetgever verbiedt om zonder
raisonnable à l'intérêt que possèdent les sujets de droit d'être en objectieve en redelijke verantwoording afbreuk te doen aan het belang
mesure de prévoir les conséquences juridiques de leurs actes. van de rechtsonderhorigen om in staat te zijn de rechtsgevolgen van
hun handelingen te voorzien.
Le législateur doit toutefois, lorsqu'il instaure un nouveau régime De wetgever moet echter, wanneer hij een nieuwe wettelijke regeling
légal, examiner au cas par cas si des mesures transitoires sont invoert, van geval tot geval onderzoeken of overgangsmaatregelen
nécessaires, compte tenu de l'impact des nouvelles règles et des noodzakelijk zijn, rekening houdend met de impact van de nieuwe regels
attentes légitimes des justiciables concernés. en met de legitieme verwachtingen van de betrokken rechtsonderhorigen.
B.5. Le crédit d'impôt, par exemple pour recherche et développement B.5. Een belastingkrediet, zoals voor onderzoek en ontwikkeling
(article 289quater du Code des impôts sur les revenus 1992, ci-après : (artikel 289quater van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992,
le CIR 1992), est une mesure fiscale qui vise à permettre aux hierna : het WIB 1992), betreft een fiscale maatregel die ertoe strekt
contribuables qui investissent dans de nouveaux brevets ou dans la belastingplichtigen die investeren in nieuwe octrooien of het
recherche et le développement de nouveaux produits et technologies onderzoek en de ontwikkeling van nieuwe milieuvriendelijke producten
avancées respectueux de l'environnement de déduire une certaine partie en toekomstgerichte technologieën toe te laten een bepaald gedeelte
de cet investissement des impôts dont ils sont redevables. van die investering van de door hen verschuldigde belastingen af te
Contrairement à d'autres avantages fiscaux, le crédit d'impôt profite trekken. Het belastingkrediet is in tegenstelling tot andere fiscale
toujours intégralement au contribuable, même lorsqu'il n'a pas de gunstmaatregelen altijd integraal nuttig voor de belastingplichtige,
revenus imposables ou des revenus imposables de façon limitée, et donc ook bij geen of beperkt belastbare inkomsten en dus in het geval dat
y compris dans le cas où il n'a pas d'impôts à payer ou seulement des er geen of zeer beperkte belastingen verschuldigd zijn. Zo kan het
impôts très limités. Le crédit d'impôt R&D peut ainsi être imputé sur belastingkrediet O&O worden verrekend met de in vijf volgende jaren
l'impôt des sociétés dû lors des cinq exercices d'imposition suivants, verschuldigde vennootschapsbelasting en kan het restant van het
et le solde du crédit peut finalement être versé au contribuable krediet finaal worden uitbetaald aan de belastingplichtige (artikel
(article 292bis du CIR 1992). 292bis van het WIB 1992).
B.6. L'article 116, alinéa 2, de la loi-programme du 2 août 2002, B.6. Artikel 116, tweede lid, van de programmawet van 2 augustus 2002,
inséré par l'article 79, attaqué, de la loi du 21 janvier 2022, exclut zoals ingevoegd bij het bestreden artikel 79 van de wet van 21 januari
qu'un contribuable qui relève du régime de la taxation sur la base du 2022, sluit uit dat een belastingplichtige die onder het stelsel van
tonnage puisse recourir au crédit d'impôt R&D. Il résulte en outre de de tonnagetaks valt, een beroep kan doen op het belastingkrediet O&O.
l'article 116 précité que, pour les contribuables qui relèvent du Voorts volgt uit het voormelde artikel 116 dat ten aanzien van de
régime de la taxation sur la base du tonnage, l'imputation (alinéa 2) belastingplichtigen die onder de tonnagetaks vallen, de verrekening
et le report (alinéa 3) de la partie non encore imputée du crédit (tweede lid) en de overdracht (derde lid) van het nog niet verrekende
d'impôt R&D précédemment constitué sont suspendus jusqu'à ce qu'ils ne deel van het eerder opgebouwde belastingkrediet O&O worden opgeschort
relèvent plus du régime de la taxation sur la base du tonnage. totdat zij niet meer onder de tonnagetaks vallen.
B.7. Le législateur a pu raisonnablement considérer que les B.7. De wetgever vermocht redelijkerwijs te oordelen dat
contribuables qui relèvent du régime avantageux de la taxation sur la belastingplichtigen die onder het gunstige stelsel van de tonnagetaks
base du tonnage sont effectivement tenus de payer des impôts sur les vallen effectief belastingen dienen te betalen op de forfaitair
bénéfices fixés forfaitairement et qu'ils ne peuvent dès lors pas vastgestelde winsten, en dat zij bijgevolg geen beroep kunnen doen op
bénéficier d'autres avantages fiscaux. andere fiscale gunstmaatregelen.
B.8. A la lumière de ce qui est dit en B.7, le législateur pouvait B.8. De wetgever vermocht in het licht van hetgeen in B.7 is vermeld,
prévoir que le crédit d'impôt R&D ne peut pas ou plus être appliqué par des contribuables soumis au régime de la taxation sur la base du tonnage. B.9.1. La situation des contribuables qui relèvent du régime de la taxation sur la base du tonnage et qui ont déjà eu recours au crédit d'impôt R&D, et qui ont donc constitué un tel crédit dont l'imputation, le report ou le paiement est toujours pendant, est affectée défavorablement par l'incompatibilité instaurée par la disposition attaquée entre le régime de la taxation sur la base du tonnage et l'application du crédit d'impôt R&D. B.9.2. Les contribuables qui recourent au régime de la taxation sur la base du tonnage bénéficient déjà d'un traitement fiscal très favorable de leurs revenus, de sorte qu'ils ne pouvaient pas considérer purement et simplement qu'ils pourraient continuer à bénéficier, sans aucun changement de politique du législateur, d'autres avantages fiscaux, certes déjà existants. Il y a d'ailleurs lieu de constater à cet égard que le législateur a aligné la mesure attaquée sur les incompatibilités existantes entre le régime de la taxation sur la base du tonnage et l'application d'autres avantages fiscaux. Lorsque le législateur constate l'usage cumulé de régimes fiscaux avantageux et te bepalen dat het belastingkrediet O&O niet (meer) kan worden toegepast door belastingplichtigen die aan de tonnagetaks zijn onderworpen. B.9.1. Ten aanzien van belastingplichtigen die onder het stelsel van de tonnagetaks vallen en die reeds een beroep gedaan hebben op het belastingkrediet O&O en dus een dergelijk krediet hebben opgebouwd waarvan de verrekening, de overdracht of uitbetaling nog hangende is, raakt de door de bestreden bepaling ingestelde onverenigbaarheid tussen het stelsel van de tonnagetaks en de toepassing van het belastingkrediet O&O op een nadelige wijze aan de situatie van die belastingplichtigen. B.9.2. Belastingplichtigen die een beroep doen op het stelsel van de tonnagetaks genieten reeds een zeer gunstige fiscale behandeling van hun inkomsten, zodat zij niet zonder meer ervan konden uitgaan dat zij zonder enige beleidswijziging van de wetgever een beroep zouden kunnen blijven doen op andere, weliswaar reeds bestaande, fiscale gunstmaatregelen. Er dient in dat verband overigens te worden vastgesteld dat de wetgever de bestreden maatregel heeft afgestemd op de reeds bestaande onverenigbaarheden van het stelsel van de tonnagetaks met de toepassing van andere fiscale gunstmaatregelen. Wanneer de wetgever vaststelt dat er een gecumuleerd gebruik wordt gemaakt van gunstige belastingregelingen en hij daaraan een einde wenst te maken, vermag hij redelijkerwijs te oordelen dat die
qu'il souhaite y mettre fin, il peut estimer raisonnablement que ce beleidswijziging met onmiddellijke ingang moet worden ingevoerd en is
changement de politique doit être réalisé immédiatement et il n'est hij niet verplicht in een overgangsregeling te voorzien. Wanneer de
donc pas obligé de prévoir une réglementation transitoire. Si le wetgever in een overgangsregeling zou moeten hebben voorzien met
législateur avait dû prévoir un régime transitoire en ce qui concerne betrekking tot het belastingkrediet dat werd opgebouwd in de
le crédit d'impôt constitué durant les exercices d'imposition aanslagjaren die voorafgaan aan de inwerkingtreding van de bestreden
antérieurs à l'entrée en vigueur des dispositions attaquées, cela bepalingen, zou dat tot gevolg hebben gehad dat de cumulatie van de
aurait eu pour conséquence que le cumul de l'application du régime de toepassing van het stelsel van de tonnagetaks met de toepassing van
la taxation sur la base du tonnage et de l'application du crédit het belastingkrediet O&O nog zou blijven voortduren, zodat de
d'impôt R&D aurait continué d'exister, de sorte que la réalisation de doelstelling van de bestreden bepalingen, namelijk ervoor zorgen dat
l'objectif poursuivi par les dispositions attaquées, à savoir de taxer également, de manière effective, le bénéfice forfaitaire, aurait pris plusieurs années de retard. B.9.3. L'absence de régime transitoire repose d'autant plus sur une justification raisonnable que le législateur a prévu que l'imputation, le report et le paiement du crédit d'impôt R&D déjà constitué sont suspendus. La mesure attaquée n'empêche donc pas la récupération du crédit d'impôt constitué lors d'investissements précédemment effectués. Comme la mesure attaquée ne prévoit en l'espèce qu'une suspension temporaire de l'imputation, du report et du paiement du crédit d'impôt R&D, elle de forfaitaire winst ook effectief aan belastingen wordt onderworpen, verschillende jaren vertraging zou oplopen. B.9.3. Dat het gebrek aan een overgangsregeling op een redelijke verantwoording steunt, geldt des te meer nu de wetgever erin heeft voorzien dat de verrekening, de overdracht en de uitbetaling van het reeds opgebouwde belastingkrediet O&O worden opgeschort. De bestreden maatregel maakt het bijgevolg niet onmogelijk om de bij het eerder opgebouwde krediet gedane investeringen terug te verdienen. Aangezien de bestreden maatregel in casu slechts in een tijdelijke opschorting van de verrekening, overdracht en uitbetaling van het belastingkrediet O&O voorziet, wordt de financiële steun van de
ne supprime pas en effet l'aide financière des autorités publiques aux overheid bij het aangaan van reeds aangegane investeringen immers niet
investissements déjà engagés, mais les modalités de cette mesure ontnomen, maar worden de modaliteiten van die fiscale maatregel in
fiscale sont soumises, à l'instar de mesures fiscales similaires, à lijn met soortgelijke fiscale maatregelen aan een bijkomende
une condition supplémentaire, qui prévoit que le contribuable ne voorwaarde onderworpen, die erin bestaat dat de belastingplichtige
recoure pas à l'application du régime de la taxation sur la base du geen beroep doet op het stelsel van de tonnagetaks, hetgeen behoort
tonnage, ce qui relève du libre choix du contribuable à la fin de tot de vrije keuze van de belastingplichtige op het einde van elke
chaque période décennale. tienjarige periode.
Dès que le contribuable choisit de ne plus recourir au régime de Zodra de belastingplichtige ervoor kiest om geen beroep meer te doen
taxation sur la base du tonnage, il peut de nouveau imputer sur sa op het stelsel van de tonnagetaks, kan hij het eerder opgebouwde
dette fiscale le crédit d'impôt R&D précédemment constitué, reporter belastingkrediet O&O terug verrekenen met zijn belastingschuld, het
le solde de ce crédit d'impôt sur un exercice suivant et, le cas restant van dat belastingkrediet overdragen naar een volgend jaar en,
échéant, obtenir finalement le versement du solde du crédit d'impôt desgevallend, finaal de uitbetaling van het niet-verrekende resterende
R&D non encore imputé. belastingkrediet O&O verkrijgen.
La mesure attaquée prévoit dès lors que le contribuable qui recourt au Bijgevolg houdt de bestreden maatregel in dat de belastingplichtige
régime de taxation sur la base du tonnage devra le cas échéant die een beroep doet op het stelsel van de tonnagetaks met betrekking
patienter durant un laps de temps supplémentaire pour bénéficier, par tot eerder gedane investeringen eventueel een bijkomende periode zal
rapport à des investissements précédemment engagés, de l'aide apportée moeten wachten op de steun via de toepassing van het belastingkrediet
par l'application du crédit d'impôt R&D. Bien que cette suspension O&O. Hoewel die tijdelijke opschorting van het belastingkrediet O&O de
temporaire du crédit d'impôt R&D puisse perturber la gestion des beoogde bedrijfsvoering van de belastingplichtige kan doorkruisen,
activités du contribuable, elle ne semble pas être d'une gravité telle lijkt zij niet van een dermate ernstige aard dat bij gebreke van een
que l'absence de mesures transitoires mettrait en péril la survie du overgangsregeling het voortbestaan van de belastingplichtige in het
contribuable. La partie requérante ne démontre pas le contraire en gedrang zou komen. De verzoekende partij toont in casu het tegendeel
l'espèce. niet aan.
L'absence de mesures transitoires ne porte donc pas une atteinte Aldus doet de ontstentenis van een overgangsregeling niet op
disproportionnée à la confiance légitime ou aux droits acquis du onevenredige wijze afbreuk aan het rechtmatig vertrouwen of aan de
contribuable. verworven rechten van de belastingplichtige.
B.10. Les premier, deuxième et troisième moyens ne sont pas fondés. B.10. Het eerste, het tweede en het derde middel zijn niet gegrond.
En ce qui concerne le quatrième moyen (effet rétroactif) Wat betreft het vierde middel (terugwerkende kracht)
B.11. La partie requérante prend un quatrième moyen de la violation, B.11. De verzoekende partij leidt een vierde middel af uit de
par l'article 81 de la loi du 21 janvier 2022, des articles 10, 11 et schending, door artikel 81 van de wet van 21 januari 2022, van de
170 de la Constitution, lus en combinaison avec le principe de la artikelen 10, 11 en 170 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het
non-rétroactivité, avec le principe de la sécurité juridique et avec beginsel van niet-retroactiviteit, met het rechtszekerheidsbeginsel en
l'article 1er de l'ancien Code civil. met artikel 1 van het oud Burgerlijk Wetboek.
Elle critique cette disposition parce qu'elle conférerait un effet Zij bekritiseert die bepaling omdat zij terugwerkende kracht zou
rétroactif à l'article 79 de la même loi et rend donc la nouvelle verlenen aan artikel 79 van dezelfde wet en de nieuwe maatregel inzake
mesure relative à l'incompatibilité entre la taxation sur la base du de onverenigbaarheid van de tonnagetaks met een beroep op de regeling
tonnage et un recours au régime du crédit d'impôt R&D applicable inzake het belastingkrediet O&O aldus retroactief van toepassing maakt
rétroactivement à partir de l'exercice d'imposition se rattachant à vanaf het aanslagjaar verbonden aan een belastbaar tijdperk dat ten
une période imposable qui débute au plus tôt le 1er janvier 2021. vroegste aanvangt op 1 januari 2021.
B.12. La non-rétroactivité des lois est une garantie ayant pour but de B.12. De niet-retroactiviteit van de wetten is een waarborg die tot
prévenir l'insécurité juridique. Cette garantie exige que le contenu doel heeft rechtsonzekerheid te voorkomen. Die waarborg vereist dat de
du droit soit prévisible et accessible, de sorte que le justiciable inhoud van het recht voorzienbaar en toegankelijk is, zodat de
puisse prévoir, dans une mesure raisonnable, les conséquences d'un rechtzoekende de gevolgen van een bepaalde handeling in redelijke mate
acte déterminé au moment où cet acte est accompli. La rétroactivité ne kan voorzien op het ogenblik dat die handeling wordt gesteld. De
se justifie que si elle est indispensable à la réalisation d'un terugwerkende kracht is enkel verantwoord indien die absoluut
noodzakelijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van
objectif d'intérêt général. algemeen belang.
B.13. La Cour doit d'abord examiner si la disposition attaquée confère B.13. Het Hof dient eerst te onderzoeken of de bestreden bepaling
un effet rétroactif à l'article 79 de la loi du 21 janvier 2022. terugwerkende kracht verleent aan artikel 79 van de wet van 21 januari
B.14. Une règle de droit fiscal n'est rétroactive que si elle 2022. B.14. Een fiscaalrechtelijke regel is slechts retroactief wanneer hij
s'applique à des faits, actes et situations qui étaient définitivement van toepassing is op feiten, handelingen en situaties die definitief
accomplis au moment où elle est entrée en vigueur. waren voltrokken op het ogenblik dat hij in werking is getreden.
B.15.1. En matière d'impôts sur les revenus, la dette d'impôt naît B.15.1. Inzake de inkomstenbelasting ontstaat de belastingschuld
définitivement à la date de clôture de la période au cours de laquelle definitief op de datum van afsluiting van de periode waarin de
les revenus qui constituent la base d'imposition ont été acquis. inkomsten die de belastingbasis uitmaken, verworven zijn.
Par conséquent, toutes les modifications qui ont été apportées aux Bijgevolg kunnen alle wijzigingen die vóór het einde van het
impôts sur les revenus avant la fin de la période imposable peuvent belastbaar tijdperk in de inkomstenbelastingen werden ingevoerd,
être appliquées sans qu'elles puissent être réputées avoir un effet worden toegepast zonder dat zij kunnen worden geacht een retroactief
rétroactif. karakter te hebben.
B.15.2. Il découle de l'article 79 de la loi du 21 janvier 2022 que B.15.2. Ingevolge artikel 79 van de wet van 21 januari 2022 is de
l'application du régime de taxation sur la base du tonnage est toepassing van het stelsel van de tonnagetaks onverenigbaar met de
incompatible avec l'application du crédit d'impôt R&D. Cet article toepassing van het belastingkrediet O&O. Dat artikel heeft uitwerking
prend effet à partir de l'exercice d'imposition 2022, lequel se vanaf het aanslagjaar 2022, dat verbonden is aan een belastbaar
rattache à une période imposable qui a débuté au plus tôt le 1er tijdperk dat ten vroegste op 1 januari 2021 is gestart.
janvier 2021. B.15.3. A l'égard des sociétés, la période imposable dans le cadre de B.15.3. Ten aanzien van vennootschappen valt het belastbaar tijdperk
l'impôt sur les revenus coïncide soit avec l'année qui précède celle in de inkomstenbelasting samen met ofwel het jaar dat voorafgaat aan
dont le millésime désigne l'exercice d'imposition, lorsqu'il n'existe het jaar waarnaar het aanslagjaar is genoemd, als er geen boekhouding
pas de comptabilité ou que la comptabilité est tenue par année civile, is of als de boekhouding volgens het burgerlijk jaar wordt gehouden,
soit avec l'exercice comptable - quelle qu'en soit la durée - clôturé ofwel het boekjaar - wat ook de duur ervan is - dat afgesloten werd
pendant l'année dont le millésime désigne l'exercice d'imposition, si tijdens het jaar waarnaar het aanslagjaar is genoemd, als de
la comptabilité n'est pas clôturée le 31 décembre, soit avec boekhouding niet werd afgesloten op 31 december, ofwel het boekjaar
l'exercice comptable qui précède l'année dont le millésime désigne dat voorafgaat aan het jaar waarnaar het aanslagjaar is genoemd, als
l'exercice d'imposition, lorsque cet exercice comptable - inférieur ou dat boekjaar - van minder of meer dan 12 maanden - wordt beëindigd op
supérieur à douze mois - est clôturé le 31 décembre. 31 december.
B.15.4. Cependant, l'article 79, attaqué, de la loi du 21 janvier 2022 B.15.4. Het bestreden artikel 79 van de wet van 21 januari 2022 is
n'a été publié que le 28 janvier 2022 au Moniteur belge et est entré evenwel slechts op 28 januari 2022 bekendgemaakt in het Belgisch
en vigueur le 7 février 2022. Staatsblad en op 7 februari 2022 in werking getreden.
B.15.5. Il résulte de ce qui précède que l'article 81 de la loi du 21 B.15.5. Uit het voorgaande volgt dat artikel 81 van de wet van 21
janvier 2022 confère un effet rétroactif à l'article 79 de cette même januari 2022 aan artikel 79 van diezelfde wet terugwerkende kracht
verleent in zoverre het van toepassing is ten aanzien van
loi en ce qu'il s'applique aux contribuables dont les revenus sont belastingplichtigen wier inkomsten worden vastgesteld op basis van een
déterminés sur la base d'une période imposable qui se clôture le 31 belastbaar tijdperk dat eindigt op 31 december 2021. Aangezien de
décembre 2021. Dès lors qu'il s'avère que la dette fiscale résulte non belastingschuld immers niet alleen voortvloeit uit de verworven
seulement des revenus recueillis, mais aussi du crédit d'impôt inkomsten, maar ook uit het opgebouwde belastingkrediet tijdens het
constitué pendant la période imposable, la disposition attaquée a pour belastbaar tijdperk, wordt ingevolge de bestreden bepaling met
effet de porter rétroactivement atteinte à la situation fiscale du terugwerkende kracht geraakt aan de reeds definitief vaststaande
contribuable déjà établie de manière définitive. fiscale situatie van de belastingplichtige.
B.16. Comme le Conseil des ministres le reconnaît lui-même, l'effet B.16. Zoals de Ministerraad zelf erkent, is de terugwerkende kracht
rétroactif résulte simplement de l'adoption tardive des dispositions het loutere gevolg van het niet tijdig aannemen van de bestreden
attaquées, ce qui explique l'absence de justification dans les travaux bepalingen, zodat er geen verantwoording opgenomen is in de
préparatoires. parlementaire voorbereiding.
Dans son mémoire, le Conseil des ministres renvoie cependant à De Ministerraad verwijst in zijn memorie evenwel naar de doelstelling
l'objectif de protéger les intérêts du Trésor et à la nécessité, eu om de belangen van de Schatkist te beschermen en naar de noodzaak om,
égard au principe d'égalité et aux règles relatives aux aides d'Etat, gelet op het gelijkheidsbeginsel en de regels inzake staatssteun, een
de mettre un terme au recours, non souhaité par le législateur, au einde te maken aan het onbedoelde beroep op het belastingkrediet O&O
crédit d'impôt R&D par des contribuables bénéficiant déjà du régime door belastingplichtigen die reeds een beroep doen op het gunstige
avantageux de la taxation sur la base du tonnage. stelsel van de tonnagetaks.
B.17. Les objectifs d'intérêt général ainsi invoqués peuvent certes B.17. De aldus ingeroepen doelstellingen van algemeen belang kunnen
justifier que des contribuables qui recourent à la taxation sur la weliswaar verantwoorden dat belastingplichtigen die een beroep doen op
base du tonnage ne puissent pas bénéficier simultanément du crédit de tonnagetaks niet tegelijk een beroep kunnen doen op het
d'impôt R&D, mais ils ne peuvent pas justifier l'effet rétroactif de belastingkrediet O&O, maar zij kunnen de terugwerkende kracht van de
la mesure. Il n'est pas davantage avéré que l'effet rétroactif serait maatregel niet verantwoorden. Evenmin blijkt dat de terugwerkende
nécessaire pour mettre le régime de taxation sur la base du tonnage en kracht noodzakelijk zou zijn om het stelsel van de tonnagetaks in
conformité avec les exigences en matière d'aides d'Etat. overeenstemming te brengen met de vereisten inzake staatssteun.
L'article 81 de la loi du 21 janvier 2022 viole les articles 10 et 11 Artikel 81 van de wet van 21 januari 2022 schendt de artikelen 10 en
de la Constitution, lus en combinaison avec le principe de la sécurité 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het
juridique, et doit être annulé. rechtszekerheidsbeginsel, en dient te worden vernietigd.
B.18. Le quatrième moyen est fondé. B.18. Het vierde middel is gegrond.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
- annule l'article 81 de la loi du 21 janvier 2022 « portant des - vernietigt artikel 81 van de wet van 21 januari 2022 « houdende
dispositions fiscales diverses »; diverse fiscale bepalingen »;
- rejette le recours pour le surplus. - verwerpt het beroep voor het overige.
Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits,
allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
1989 sur la Cour constitutionnelle, le 14 septembre 2023. het Grondwettelijk Hof, op 14 september 2023.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
N. Dupont L. Lavrysen N. Dupont L. Lavrysen
^