← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 12/2022 du 3 février 2022 Numéro du rôle : 7424 En cause : les
questions préjudicielles concernant l'article 19bis-14 de la loi du 21 novembre 1989 « relative à l'assurance
obligatoire de la responsabilité en matière de La Cour constitutionnelle, composée des présidents
P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. Moe(...)"
Extrait de l'arrêt n° 12/2022 du 3 février 2022 Numéro du rôle : 7424 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 19bis-14 de la loi du 21 novembre 1989 « relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. Moe(...) | Uittreksel uit arrest nr. 12/2022 van 3 februari 2022 Rolnummer 7424 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 19bis-14 van de wet van 21 november 1989 « betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen », na Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters J.(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 12/2022 du 3 février 2022 | Uittreksel uit arrest nr. 12/2022 van 3 februari 2022 |
Numéro du rôle : 7424 | Rolnummer 7424 |
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 19bis-14 | In zake : de prejudiciële vragen over artikel 19bis-14 van de wet van |
de la loi du 21 novembre 1989 « relative à l'assurance obligatoire de | 21 november 1989 « betreffende de verplichte |
la responsabilité en matière de véhicules automoteurs », dans sa | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen », na of vóór de |
rédaction postérieure ou antérieure à sa modification par l'article 17 | |
de la loi du 31 mai 2017, posées par le Tribunal de police du Hainaut, | wijziging ervan bij artikel 17 van de wet van 31 mei 2017, gesteld |
division de Charleroi. | door de Politierechtbank Henegouwen, afdeling Charleroi. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges J.-P. | samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters |
Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. | J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. |
Detienne, D. Pieters et S. de Bethune, et, conformément à l'article | Kherbache, T. Detienne, D. Pieters en S. de Bethune, en, |
60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 |
constitutionnelle, du président émérite F. Daoût, assistée du greffier | op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter F. Daoût, bijgestaan |
F. Meersschaut, présidée par le président émérite F. Daoût, | door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter F. Daoût, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
Par jugement du 17 juillet 2020, dont l'expédition est parvenue au | Bij vonnis van 17 juli 2020, waarvan de expeditie ter griffie van het |
greffe de la Cour le 23 juillet 2020, le Tribunal de Police du | Hof is ingekomen op 23 juli 2020, heeft de Politierechtbank |
Hainaut, division de Charleroi, a posé les questions préjudicielles | Henegouwen, afdeling Charleroi, de volgende prejudiciële vragen |
suivantes : | gesteld : |
« - L'article 19bis-14 de la loi du 21 novembre 1989 relative à | « - Schendt artikel 19bis-14 van de wet van 21 november 1989 |
l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules | betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake |
automoteurs tel que modifié par l'article 17, 2° de la loi du 31 mai | motorrijtuigen, zoals gewijzigd bij artikel 17, 2°, van de wet van 31 |
2017, lu en combinaison avec l'article 2, § 1er de la loi ainsi que | mei 2017, in samenhang gelezen met artikel 2, § 1, van de wet, alsook |
l'article 33bis de cette même loi, tel qu'inséré par la loi précitée | met artikel 33bis van diezelfde wet, zoals ingevoegd bij de voormelde |
du 31 mai 2017, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, | wet van 31 mei 2017, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in |
le cas échéant, en combinaison avec l'article 16 de la Constitution et | voorkomend geval in samenhang gelezen met artikel 16 van de Grondwet |
l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention | en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees |
européenne des droits de l'homme, en ce qu'il ne s'applique pas au | Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het niet van |
toepassing is op het recht van verhaal van het Belgisch | |
droit de recours du Fonds commun de garantie belge en rapport avec un | Gemeenschappelijk Waarborgfonds in verband met een verkeersongeval dat |
accident de la circulation survenu avant le 22 juin 2017 ? | zich vóór 22 juni 2017 heeft voorgedaan ? |
- L'article 19bis-14 de la loi du 21 novembre 1989 relative à | - Schendt artikel 19bis-14 van de wet van 21 november 1989 betreffende |
l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules | de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, |
automoteurs avant sa modification par l'article 17, 2° de la loi du 31 | vóór de wijziging ervan bij artikel 17, 2°, van de wet van 31 mei |
mai 2017, lu en combinaison avec l'article 2, § 1er de la loi, | |
viole-t-il les articles 16 de la Constitution et 1er du Premier | 2017, in samenhang gelezen met artikel 2, § 1, van de wet, artikel 16 |
Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de | van de Grondwet en artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij |
l'homme, en ce qu'il prévoit un droit de recours du Fonds commun de | het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het |
garantie belge contre un conducteur d'un véhicule non assuré reconnu | voorziet in een recht van verhaal van het Belgisch Gemeenschappelijk |
Waarborgfonds tegen een bestuurder van een niet-verzekerd voertuig die | |
responsable d'un accident de la circulation et qui n'avait pas | aansprakelijk is gehouden voor een verkeersongeval en die niet op de |
connaissance de la situation de non-assurance du véhicule qu'il | hoogte was van de niet-verzekering van het voertuig dat hij bestuurde |
conduisait et dont il n'était pas propriétaire ? ». | en waarvan hij niet de eigenaar was ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la disposition en cause et à son contexte | Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan |
B.1. Avant sa modification par l'article 17, 2°, de la loi du 31 mai | B.1. Vóór de wijziging ervan bij artikel 17, 2°, van de wet van 31 mei |
2017 « modifiant la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance | 2017 « tot wijziging van de wet van 21 november 1989 betreffende de |
obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs » | verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen » |
(ci-après : la loi du 31 mai 2017), l'article 19bis-14 de la loi du 21 | (hierna : de wet van 31 mei 2017), bepaalde artikel 19bis-14 van de |
novembre 1989 « relative à l'assurance obligatoire de la | wet van 21 november 1989 « betreffende de verplichte |
responsabilité en matière de véhicules automoteurs » (ci-après : la | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen » (hierna : de wet |
loi du 21 novembre 1989) disposait : | van 21 november 1989) : |
« § 1er. Dans les cas prévus à l'article 19bis-11, § 1er, le Fonds | « § 1. In de gevallen bepaald in artikel 19bis-11, § 1, treedt het |
[commun de garantie belge] est subrogé, dans la mesure où il a réparé | [Belgisch Gemeenschappelijk Waarborgfonds], in zoverre het de schade |
le dommage, aux droits de la personne lésée contre les personnes | heeft vergoed, in de rechten van de benadeelde tegen de aansprakelijke |
responsables et éventuellement contre leurs assureurs. | personen en eventueel tegen hun verzekeraars. |
§ 2. S'il a indemnisé la personne lésée, en application de l'article | § 2. Indien het Fonds de benadeelde heeft vergoed, met toepassing van |
19bis-11, § 1er, 5°) ou 6°), le Fonds a le droit de réclamer à | artikel 19bis-11, § 1, 5°) of 6°), heeft het Fonds het recht de |
l'organisme d'indemnisation de l'Etat où est situé l'établissement de | uitbetaalde schadevergoeding te verhalen op het |
l'entreprise d'assurances qui a produit le contrat, le remboursement | schadevergoedingsorgaan in de Staat van de vestiging van de |
de la somme payée à titre d'indemnisation. | verzekeringsonderneming die de polis heeft afgesloten. |
§ 3. Le Fonds qui a remboursé un organisme d'indemnisation d'un autre | § 3. Het Fonds dat een schadevergoedingsorgaan van een andere Staat |
Etat en application d'une disposition similaire à l'article 19bis-11, | heeft terugbetaald bij toepassing van een bepaling die naar het recht |
§ 1er, 5°) ou 6°), du droit de cet Etat, est subrogé dans les droits | van deze Staat gelijkaardig is aan artikel 19bis-11, § 1, 5°) of 6°), |
de la personne lésée à l'encontre de la personne ayant causé | wordt in de plaats gesteld in de rechten van de benadeelde persoon |
tegen de persoon die het ongeval heeft veroorzaakt of diens | |
l'accident ou de son entreprise d'assurances, dans la mesure où | verzekeringsonderneming, in de mate waarin het schadevergoedingsorgaan |
l'organisme d'indemnisation de l'Etat membre de résidence de la | van de Lidstaat van de woonplaats van de benadeelde persoon deze heeft |
personne lésée l'a indemnisée pour le préjudice subi. | vergoed voor de opgelopen schade. |
§ 4. Le Fonds qui a indemnisé la personne lésée en application de | § 4. Het Fonds dat de benadeelde persoon heeft vergoed, in toepassing |
l'article 19bis-11, § 1er, 7°) ou 8°), a une créance : | van artikel 19bis-11, § 1, 7°) of 8°), kan zich verhalen : |
1°) sur le fonds de garantie de l'Etat de l'Espace économique européen | 1°) indien de verzekeringsonderneming niet kan worden geïdentificeerd |
où le véhicule a son stationnement habituel si l'entreprise | : op het garantiefonds in de Staat van de Europese Economische Ruimte |
d'assurances ne peut pas être identifiée; | waar het voertuig gewoonlijk gestald is; |
2°) indien het betrokken voertuig niet kan worden geïdentificeerd : op | |
2°) sur le fonds de garantie de l'Etat de l'Espace économique européen | het garantiefonds van de Staat van de Europese Economische Ruimte waar |
het ongeval zich heeft voorgedaan; | |
où l'accident a eu lieu dans le cas d'un véhicule non identifié; | 3°) indien het gaat om een voertuig uit een derde Staat : op het |
3°) sur le fonds de garantie de l'Etat de l'Espace économique européen | garantiefonds van de Staat van de Europese Economische Ruimte waar het |
où l'accident a eu lieu dans le cas d'un véhicule d'un pays tiers ». | ongeval zich heeft voorgedaan ». |
Le Fonds commun de garantie belge (ci-après : le Fonds) disposait donc | Het Belgisch Gemeenschappelijk Waarborgfonds (hierna : het Fonds) |
d'un recours subrogatoire contre le responsable d'un accident de la | beschikte dus over een subrogatoir recht van verhaal tegen de voor een |
circulation afin de récupérer les montants qu'il avait déboursés en | verkeersongeval aansprakelijke persoon teneinde de bedragen terug te |
faveur de la personne lésée par cet accident. | vorderen die het had uitgegeven ten gunste van de door dat ongeval |
B.2.1. L'article 17, 2°, de la loi du 31 mai 2017 insère un paragraphe | benadeelde persoon. B.2.1. Bij artikel 17, 2°, van de wet van 31 mei 2017 wordt een |
5 dans l'article 19bis-14 de la loi du 21 novembre 1989. | paragraaf 5 ingevoegd in artikel 19bis-14 van de wet van 21 november 1989. |
Ce paragraphe dispose : | Die paragraaf bepaalt : |
« Par dérogation au paragraphe 1er et dans le cas de l'article | « In afwijking van paragraaf 1 en in het geval van artikel 19bis-11, § |
19bis-11, § 1er, 8°), le Fonds a un droit de recours à concurrence du | 1, 8°), heeft het Fonds ten belope van het bedrag van de vergoeding |
montant de l'indemnité contre le propriétaire du véhicule automoteur | een recht op verhaal tegen de eigenaar van het motorrijtuig en |
et le cas échéant, contre son assureur. Le propriétaire ne dispose | eventueel tegen zijn verzekeraar. De eigenaar heeft geen enkel recht |
d'aucun droit en vue de récupérer le montant de l'indemnisation. | om het bedrag van de schadevergoeding terug te vorderen. |
Par dérogation à l'alinéa précédent, le paragraphe 1er reste | In afwijking van het voorgaande lid blijft paragraaf 1 van toepassing |
d'application si l'accident et les dommages ont été causés intentionnellement ». | indien het ongeval en de schade met opzet werden veroorzaakt ». |
B.2.2. L'article 19bis-11, § 1er, 8°), de la loi du 21 novembre 1989 | B.2.2. Artikel 19bis-11, § 1, 8°), van de wet van 21 november 1989 |
prévoit notamment que la personne lésée peut obtenir du Fonds la | bepaalt met name dat de benadeelde van het Fonds de vergoeding kan |
réparation des dommages causés par un véhicule automoteur | verkrijgen van de schade die door een motorrijtuig is veroorzaakt |
lorsqu'aucune entreprise d'assurances n'est tenue de réparer le | wanneer geen enkele verzekeringsonderneming tot de schadevergoeding |
dommage, notamment en raison du fait que le propriétaire du véhicule | verplicht is, inzonderheid wegens het feit dat de eigenaar van het |
n'a pas assuré celui-ci. | voertuig dat voertuig niet heeft verzekerd. |
Le propriétaire est, en principe, tenu d'assurer le véhicule en | De eigenaar is in beginsel ertoe gehouden het voertuig te verzekeren |
application de l'article 2, § 1er, de la même loi. | met toepassing van artikel 2, § 1, van dezelfde wet. |
B.2.3. Les travaux préparatoires relatifs à l'article 17, 2°, de la | B.2.3. In de parlementaire voorbereiding met betrekking tot artikel |
loi du 31 mai 2017, qui a inséré le paragraphe 5 dans l'article | 17, 2°, van de wet van 31 mei 2017, waarbij paragraaf 5 in artikel |
19bis-14 de la loi du 21 novembre 1989, mentionnent : | 19bis-14 van de wet van 21 november 1989 is ingevoegd, wordt vermeld : |
« La deuxième modification dans les modalités de recours du Fonds | « De tweede wijziging in de verhaalmodaliteiten van het Belgisch |
commun de Garantie belge concerne l'intervention de cet organisme en | Gemeenschappelijk Waarborgfonds betreft de tussenkomst van dit |
cas de non-assurance. La loi oblige le Fonds commun de Garantie belge | organisme in geval van niet-verzekering. De wet verplicht het Belgisch |
à indemniser les victimes dans un tel cas. Il faut en conséquence | Gemeenschappelijk Waarborgfonds om de slachtoffers te vergoeden in een |
organiser le droit dans le chef du Fonds lui permettant d'obtenir | dergelijk geval. Bijgevolg moet ook het recht van het Fonds tot |
remboursement car aucune relation contractuelle n'est à la base de | terugvordering tot terugbetaling geregeld worden aangezien er geen |
cette obligation d'indemnisation. | contractuele relatie aan de basis ligt van deze vergoedingsplicht. |
Jusqu'à ce jour, la loi dispose que le Fonds peut obtenir | Tot op heden bepaalde de wet dat het Fonds een recht heeft tot |
remboursement du conducteur responsable de l'accident. Cependant, | terugvordering op de voor het ongeval aansprakelijke bestuurder. |
cette disposition ne cadre plus avec la logique de la loi. En effet, | Echter kadert deze regeling niet in de logica van de wet. De wet legt |
la loi précise, d'une part, que l'obligation d'assurance repose sur le | immers enerzijds de verzekeringsplicht op aan de eigenaar van het |
propriétaire du véhicule automoteur et, d'autre part, que cette | motorrijtuig en bepaalt anderzijds verder dat de verplichting voor de |
obligation est suspendue pour la durée du contrat d'assurance souscrit par une autre personne pour le même véhicule automoteur. Par conséquent, il incombe au propriétaire de vérifier si le véhicule automoteur est bien assuré soit par lui-même, soit par une autre personne. En cas de non-assurance, le propriétaire doit immédiatement souscrire une assurance ou soustraire le véhicule à la circulation. La proposition de modification poursuit cette logique en organisant un droit d'obtenir remboursement contre le propriétaire du véhicule automoteur non-assuré au motif qu'il est le responsable principal du fait que le Fonds commun de Garantie belge soit tenu d'intervenir dans ce tel cas. Bien sûr, la réglementation existante reste d'application si | eigenaar geschorst is voor de duur van de overeenkomst die door een andere persoon is aangegaan voor hetzelfde motorrijtuig. De eigenaar dient er bijgevolg op toe te zien dat het motorrijtuig verzekerd is, hetzij door hemzelf, hetzij door een andere persoon. Ingeval van niet-verzekering dient de eigenaar onverwijld een verzekering te sluiten ofwel het motorrijtuig uit het verkeer te nemen. De voorgestelde wijziging trekt deze logica door en kent een recht van terugvordering toe tegen de eigenaar van het niet-verzekerde motorrijtuig als hoofdverantwoordelijke voor het feit dat het Belgisch Gemeenschappelijk Waarborgfonds is dienen tussen te komen. Uiteraard blijft de bestaande reglementering van toepassing indien het |
l'accident et les dommages ont été causés intentionnellement » (Doc. | ongeval en de schade werden veroorzaakt met opzet » (Parl. St., Kamer, |
parl., Chambre, 2016-2017, DOC 54-2414/001, pp. 14-15). | 2016-2017, DOC 54-2414/001, pp. 14-15). |
B.3.1. L'article 33bis de la loi du 21 novembre 1989, qui a été inséré | B.3.1. Artikel 33bis van de wet van 21 november 1989, dat is ingevoegd |
par l'article 25 de la loi du 31 mai 2017, dispose : | bij artikel 25 van de wet van 31 mei 2017, bepaalt : |
« Les modifications à la présente loi sont applicables aux accidents | « De wijzigingen aan deze wet zijn van toepassing op de |
de la circulation qui sont survenus à partir de l'entrée en vigueur de | verkeersongevallen die hebben plaatsgevonden vanaf de inwerkingtreding |
ces modifications ». | van deze wijzigingen ». |
B.3.2. Les travaux préparatoires de cette disposition mentionnent : | B.3.2. De parlementaire voorbereiding van die bepaling vermeldt : |
« Il s'agit d'une disposition qui règle de manière uniforme | « Het betreft een bepaling die op een éénvormige manier de toepassing |
l'application dans le temps des modifications apportées à la loi du 21 | in de tijd regelt van de wijzigingen van de wet van 21 november 1989 |
novembre 1989, par la présente loi, mais également l'application de | door deze wet, alsook de toepassing van toekomstige wijzigingen. |
modifications futures. | |
Toutes ces modifications ne pourront être appliquées qu'aux accidents | Al deze wijzigingen kunnen slechts toegepast worden op |
de la circulation survenus après l'entrée en vigueur respective de | verkeersongevallen die hebben plaatsgevonden na de respectievelijke |
chacune de ces modifications » (ibid., p. 19). | inwerkingtreding van elk van deze wijzigingen » (ibid., p. 19). |
B.3.3. Il en résulte que l'article 19bis-14, § 5, de la loi du 21 | B.3.3. Daaruit volgt dat artikel 19bis-14, § 5, van de wet van 21 |
novembre 1989 est applicable aux accidents survenus à partir la date | november 1989 van toepassing is op de ongevallen die hebben |
d'entrée en vigueur de la loi du 31 mai 2017, à savoir le 22 juin | plaatsgevonden vanaf de datum van inwerkingtreding van de wet van 31 |
2017. | mei 2017, namelijk 22 juni 2017. |
Quant à la recevabilité des questions préjudicielles | Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de prejudiciële vragen |
B.4. Il ressort de la motivation du jugement de renvoi que la première | B.4. Uit de motivering van het verwijzingsvonnis blijkt dat de eerste |
question préjudicielle porte sur la compatibilité des articles | prejudiciële vraag betrekking heeft op de bestaanbaarheid van de |
19bis-14 et 33bis de la loi du 21 novembre 1989, tels qu'ils ont été | artikelen 19bis-14 en 33bis van de wet van 21 november 1989, zoals |
respectivement modifié et inséré par la loi du 31 mai 2017, avec les | gewijzigd respectievelijk ingevoegd bij de wet van 31 mei 2017, met de |
articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison, le cas | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in voorkomend geval in samenhang |
échéant, avec son article 16 et avec l'article 1er du Premier | gelezen met artikel 16 ervan en met artikel 1 van het Eerste |
protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme | Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de |
en ce que les conducteurs d'un véhicule non assuré par son | mens, in zoverre de bestuurders van een door de eigenaar ervan |
propriétaire qui sont déclarés responsables d'un accident de la | niet-verzekerd voertuig die aansprakelijk worden verklaard voor een |
verkeersongeval, niet het voorwerp kunnen uitmaken van een subrogatoir | |
circulation ne peuvent faire l'objet d'un recours subrogatoire du | verhaal van het Fonds wanneer het ongeval zich heeft voorgedaan vanaf |
Fonds lorsque l'accident est survenu à partir du 22 juin 2017, alors | 22 juni 2017, terwijl zij van een dergelijk verhaal wel het voorwerp |
qu'ils peuvent faire l'objet d'un tel recours lorsque l'accident est | kunnen uitmaken wanneer het ongeval zich vóór die datum heeft |
survenu avant cette date. La Cour est, notamment, interrogée sur cette | voorgedaan. Aan het Hof wordt inzonderheid een vraag gesteld over dat |
différence de traitement en ce qu'elle serait susceptible de | verschil in behandeling in zoverre het op discriminerende wijze |
constituer une atteinte discriminatoire au droit au respect des biens | afbreuk zou kunnen doen aan het recht op het ongestoord genot van de |
du conducteur du véhicule non assuré, étant donné que le patrimoine de | eigendom van de bestuurder van het niet-verzekerde voertuig, aangezien |
celui-ci serait affecté par le recours subrogatoire du Fonds tandis | diens vermogen zou worden geraakt door het subrogatoir verhaal van het |
que ce patrimoine ne serait pas affecté si l'article 19bis-14, § 5, de | Fonds terwijl dat vermogen niet zou worden geraakt indien artikel |
la loi du 21 novembre 1989 était applicable indépendamment de la date | 19bis-14, § 5, van de wet van 21 november 1989 van toepassing zou zijn |
de survenance de l'accident. | los van de datum waarop het ongeval zich heeft voorgedaan. |
Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les deux | In tegenstelling tot hetgeen de Ministerraad betoogt, worden de twee |
catégories de personnes qui font l'objet de la différence de | categorieën van personen die het voorwerp uitmaken van het verschil in |
traitement, les dispositions en cause et la manière dont elles | behandeling, de in het geding zijnde bepalingen en de wijze waarop zij |
seraient violées sont donc suffisamment identifiées. | zouden worden geschonden, dus voldoende geïdentificeerd. |
B.5. La seconde question préjudicielle porte sur la compatibilité de | B.5. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op de |
l'article 19bis-14 de la loi du 21 novembre 1989, dans la version qui | bestaanbaarheid van artikel 19bis-14 van de wet van 21 november 1989, |
précède l'insertion de son paragraphe 5 par l'article 17, 2°, de la | in de versie die voorafgaat aan de invoeging van paragraaf 5 ervan bij |
loi du 31 mai 2017, avec l'article 16 de la Constitution et l'article | artikel 17, 2°, van de wet van 31 mei 2017, met artikel 16 van de |
1er du Premier protocole additionnel à la Convention européenne des | Grondwet en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het |
droits de l'homme en ce que le Fonds dispose d'un droit de recours | Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het Fonds |
beschikt over een recht van verhaal tegen de bestuurder van een | |
contre le conducteur d'un véhicule qui a été reconnu responsable d'un | voertuig die aansprakelijk is gehouden voor een verkeersongeval, |
accident de la circulation, alors que ce dernier ignorait que le | terwijl die laatste niet wist dat de eigenaar van het voertuig dat |
propriétaire du véhicule n'avait pas assuré celui-ci. La disposition | voertuig niet had verzekerd. De in het geding zijnde bepaling is, |
en cause est, en effet, applicable à la partie défenderesse devant le | krachtens artikel 33bis van dezelfde wet, immers in die versie van |
juge a quo dans cette version, en vertu de l'article 33bis de la même | toepassing op de verwerende partij voor de verwijzende rechter, |
loi, étant donné que l'accident à l'origine du litige est survenu | aangezien het ongeval dat aan de oorsprong ligt van het geschil, zich |
avant le 22 juin 2017. | vóór 22 juni 2017 heeft voorgedaan. |
Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les | In tegenstelling tot hetgeen de Ministerraad betoogt, zijn de in het |
dispositions en cause et la manière dont elles seraient violées sont | geding zijnde bepalingen en de wijze waarop zij zouden zijn |
suffisamment identifiées. | geschonden, voldoende geïdentificeerd. |
Quant au fond | Ten gronde |
En ce qui concerne la première question préjudicielle | Wat de eerste prejudiciële vraag betreft |
B.6. La différence de traitement soumise à la Cour par la première | B.6. Het in de eerste prejudiciële vraag aan het Hof voorgelegde |
question préjudicielle découle de la circonstance que deux régimes | verschil in behandeling vloeit voort uit het gegeven dat twee |
légaux se succèdent dans le temps et, par application de l'article | wettelijke regelingen elkaar opvolgen in de tijd, waarbij zij, met |
33bis de la loi du 21 novembre 1989, coexistent pendant une certaine période, jusqu'à ce que tous les litiges nés d'accidents de la circulation survenus avant la date d'entrée en vigueur des nouvelles dispositions soient définitivement tranchés. B.7. Il appartient en principe au législateur, lorsqu'il décide d'introduire une nouvelle réglementation, d'estimer s'il est nécessaire ou opportun d'assortir celle-ci de dispositions transitoires. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'est violé que si le régime transitoire ou son absence entraîne une différence de traitement dénuée de justification raisonnable ou s'il est porté une atteinte excessive au principe de la confiance légitime. B.8. En l'espèce, le critère de la date à laquelle l'accident de la circulation est survenu est objectif, dès lors qu'il permet de déterminer sans difficulté la réglementation applicable à l'indemnisation des victimes. | toepassing van artikel 33bis van de wet van 21 november 1989, gedurende een bepaalde periode naast elkaar bestaan totdat alle geschillen die zijn ontstaan uit verkeersongevallen die zich hebben voorgedaan vóór de datum van inwerkingtreding van de nieuwe bepalingen, definitief zijn beslecht. B.7. Het staat in beginsel aan de wetgever om, wanneer hij beslist nieuwe regelgeving in te voeren, te beoordelen of het noodzakelijk of opportuun is die beleidswijziging vergezeld te doen gaan van overgangsmaatregelen. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie wordt slechts geschonden indien de overgangsregeling of de ontstentenis daarvan tot een verschil in behandeling leidt waarvoor geen redelijke verantwoording bestaat of indien aan het vertrouwensbeginsel op buitensporige wijze afbreuk wordt gedaan. B.8. Te dezen is het criterium van de datum waarop het verkeersongeval zich heeft voorgedaan objectief, aangezien het toelaat om zonder enige moeilijkheid te bepalen welke regeling van toepassing is op de vergoeding van de slachtoffers. |
Il est pertinent au regard de l'objectif poursuivi par le législateur | Het is relevant ten aanzien van de door de wetgever nagestreefde |
puisqu'il permet l'application de la nouvelle législation aux | doelstelling aangezien het de toepassing mogelijk maakt van de nieuwe |
accidents survenus à partir de l'entrée en vigueur de celle-ci sans | wetgeving op de ongevallen die zich hebben voorgedaan vanaf de |
affecter les procédures en cours. | inwerkingtreding ervan zonder de lopende procedures te raken. |
B.9. Au surplus, l'examen de la compatibilité avec les articles 10, 11 | B.9. Voor het overige veronderstelt het onderzoek van de |
et 16 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 1er du | bestaanbaarheid, met de artikelen 10, 11 en 16 van de Grondwet, in |
Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de | samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij |
l'homme, de la disposition en cause dans la première question | het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, van de in de eerste |
préjudicielle, en ce qu'elle ne s'applique pas aux accidents survenus | prejudiciële vraag in het geding zijnde bepaling, in zoverre zij niet |
avant le 22 juin 2017, suppose de prendre en considération les effets | van toepassing is op de ongevallen die zich vóór 22 juni 2017 hebben |
de la disposition qui était applicable avant cette date. Cet examen, | voorgedaan, dat rekening wordt gehouden met de gevolgen van de |
bepaling die vóór die datum van toepassing was. In zoverre het | |
en ce qu'il porte sur la proportionnalité de cette disposition, se | betrekking heeft op de evenredigheid van die bepaling, valt dat |
confond avec celui de la seconde question préjudicielle. | onderzoek samen met dat van de tweede prejudiciële vraag. |
En ce qui concerne la seconde question préjudicielle | Wat de tweede prejudiciële vraag betreft |
B.10. Par la seconde question préjudicielle, la Cour est invitée à | B.10. Met de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht om de |
examiner la compatibilité de l'article 19bis-14 de la loi du 21 | bestaanbaarheid te onderzoeken van artikel 19bis-14 van de wet van 21 |
novembre 1989, tel qu'il était rédigé avant sa modification par | november 1989, zoals het was opgesteld vóór de wijziging ervan bij |
l'article 17, 2°, de la loi du 31 mai 2017, lu en combinaison avec | artikel 17, 2°, van de wet van 31 mei 2017, in samenhang gelezen met |
l'article 2, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989, avec l'article 16 | artikel 2, § 1, van de wet van 21 november 1989, met artikel 16 van de |
de la Constitution, lu en combinaison avec l'article 1er du Premier | Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend |
Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de | Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. |
l'homme. Il ressort par ailleurs des motifs du jugement a quo que la question | Uit de motieven van het verwijzingsvonnis blijkt daarenboven dat de |
porte également sur la compatibilité de la disposition en cause avec | vraag ook betrekking heeft op de bestaanbaarheid van de in het geding |
les articles 10 et 11 de la Constitution. | zijnde bepaling met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
B.11.1. L'article 16 de la Constitution dispose : | B.11.1. Artikel 16 van de Grondwet bepaalt : |
« Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité | « Niemand kan van zijn eigendom worden ontzet dan ten algemenen nutte, |
publique, dans les cas et de la manière établis par la loi, et | in de gevallen en op de wijze bij de wet bepaald en tegen billijke en |
moyennant une juste et préalable indemnité ». | voorafgaande schadeloosstelling ». |
L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention | Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag |
européenne des droits de l'homme dispose : « Toute personne physique ou morale a droit au respect de ses biens. Nul ne peut être privé de sa propriété que pour cause d'utilité publique et dans les conditions prévues par la loi et les principes généraux du droit international. Les dispositions précédentes ne portent pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». B.11.2. L'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention | voor de rechten van de mens bepaalt : « Alle natuurlijke of rechtspersonen hebben recht op het ongestoord genot van hun eigendom. Niemand zal van zijn eigendom worden beroofd behalve in het algemeen belang en met inachtneming van de voorwaarden neergelegd in de wet en in de algemene beginselen van het internationaal recht. De voorgaande bepalingen zullen echter op geen enkele wijze het recht aantasten dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». B.11.2. Aangezien artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het |
européenne des droits de l'homme ayant une portée analogue à celle de | Europees Verdrag voor de rechten van de mens een draagwijdte heeft die |
l'article 16 de la Constitution, les garanties qu'il contient forment | analoog is met die van artikel 16 van de Grondwet, vormen de erin |
un ensemble indissociable avec celles qui sont inscrites dans cette | vervatte waarborgen een onlosmakelijk geheel met die welke zijn |
disposition constitutionnelle, de sorte que la Cour en tient compte | opgenomen in artikel 16 van de Grondwet, zodat het Hof, bij zijn |
lors de son contrôle de la disposition en cause. B.11.3. L'article 1er du Premier Protocole additionnel offre une protection non seulement contre une expropriation ou une privation de propriété (premier alinéa, deuxième phrase), mais également contre toute ingérence dans le droit au respect des biens (premier alinéa, première phrase). Aux termes de l'article 1er du Premier Protocole additionnel, la protection du droit de propriété « ne [porte] pas atteinte au droit que possèdent les Etats de mettre en vigueur les lois qu'ils jugent nécessaires pour réglementer l'usage des biens conformément à l'intérêt général ou pour assurer le paiement des impôts ou d'autres contributions ou des amendes ». B.12.1. La seconde question préjudicielle porte sur l'article 19bis-14 | toetsing van de in het geding zijnde bepaling, rekening houdt met de eerstgenoemde. B.11.3. Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol biedt niet alleen bescherming tegen een onteigening of een eigendomsberoving (eerste alinea, tweede zin), maar ook tegen elke verstoring van het genot van eigendom (eerste alinea, eerste zin). Artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol vermeldt dat de bescherming van het eigendomsrecht « echter op geen enkele wijze het recht [aantast] dat een Staat heeft om die wetten toe te passen welke hij noodzakelijk oordeelt om toezicht uit te oefenen op het gebruik van eigendom in overeenstemming met het algemeen belang of om de betaling van belastingen of andere heffingen en boeten te verzekeren ». B.12.1. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel |
de la loi du 21 novembre 1989, tel qu'il était rédigé avant à | 19bis-14 van de wet van 21 november 1989, zoals het was opgesteld vóór |
l'insertion de son paragraphe 5 par l'article 17, 2°, de la loi du 31 | de invoeging van paragraaf 5 ervan bij artikel 17, 2°, van de wet van |
mai 2017. Comme il est dit en B.9, pour examiner la proportionnalité | 31 mei 2017. Zoals in B.9 is vermeld, dient, om de evenredigheid van |
de la disposition en cause dans la première question préjudicielle, il | de in de eerste prejudiciële vraag in het geding zijnde bepaling te |
convient également de prendre en considération l'article 19bis-14 dans | onderzoeken, ook rekening te worden gehouden met artikel 19bis-14 in |
cette rédaction. | die redactie. |
Het Hof wordt verzocht om de gevolgen te onderzoeken van het | |
La Cour est invitée à examiner les effets du mécanisme de subrogation | mechanisme van subrogatie dat voortvloeit uit de gecombineerde |
qui résulte de l'application combinée des articles 19bis-11 et | toepassing van de artikelen 19bis-11 en 19bis-14, § 1, van de wet van |
19bis-14, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 à l'égard du conducteur | 21 november 1989 ten aanzien van de bestuurder van het niet-verzekerde |
du véhicule non assuré responsable de l'accident. | voertuig die aansprakelijk is voor het ongeval. |
B.12.2. Il ressort du jugement a quo que le conducteur du véhicule | B.12.2. Uit het verwijzingsvonnis blijkt dat de bestuurder van het bij |
impliqué dans l'accident n'en était pas le propriétaire et qu'il a été | het ongeval betrokken voertuig niet de eigenaar ervan was en dat hij |
acquitté de la prévention de défaut d'assurance. La Cour limite son | is vrijgesproken van de tenlastelegging van ontstentenis van |
examen à cette hypothèse. | verzekering. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot dat geval. |
B.13. Les articles 19bis-11 et 19bis-14, § 1er, de la loi du 21 | B.13. De artikelen 19bis-11 en 19bis-14, § 1, van de wet van 21 |
novembre 1989 forment un ensemble cohérent. En effet, le premier | november 1989 vormen een samenhangend geheel. Bij het eerste wordt |
prévoit l'intervention du Fonds pour réparer le dommage subi par la | immers voorzien in de tegemoetkoming van het Fonds om de schade te |
vergoeden die door de benadeelde persoon is geleden, terwijl bij het | |
personne lésée tandis que le second subroge le Fonds dans les droits | tweede het Fonds in de rechten van de benadeelde persoon treedt tegen |
de la personne lésée contre les personnes responsables, dans la mesure | de aansprakelijke personen, in de mate dat het die schade heeft |
où il a réparé ce dommage. | vergoed. |
B.14.1. Les articles 19bis-11 et 19bis-14, § 1er, de la loi du 21 | B.14.1. De artikelen 19bis-11 en 19bis-14, § 1, van de wet van 21 |
novembre 1989 trouvent, notamment, leur origine dans l'article 50 de | november 1989 vinden met name hun oorsprong in artikel 50 van de wet |
la loi du 9 juillet 1975 « relative au contrôle des entreprises | van 9 juli 1975 « betreffende de controle der |
d'assurances ». | verzekeringsondernemingen ». |
B.14.2. Il ressort des travaux préparatoires de cette disposition que, | B.14.2. Uit de parlementaire voorbereiding van die bepaling blijkt |
de façon générale, le législateur avait pour objectif de suppléer au | dat, op algemene wijze, de wetgever tot doel had het gebrek aan |
défaut de couverture de la responsabilité civile en matière de | dekking van de burgerlijke aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen, |
véhicules automoteurs, secteur dans lequel l'assurance a été rendue | een sector waarin de verzekering verplicht werd gesteld, te verhelpen. |
obligatoire. A cette fin, il a prévu la création d'un Fonds, ayant | Daartoe heeft hij voorzien in de oprichting van een Fonds dat tot taak |
pour mission de réparer les dommages causés par un véhicule automoteur | heeft de schade te herstellen die in de in artikel 50, § 1, bedoelde |
dans les hypothèses visées à l'article 50, § 1er (Doc. parl., Sénat, | gevallen door een motorrijtuig is veroorzaakt (Parl. St., Senaat, |
1970-1971, n° 269, p. 48). | 1970-1971, nr. 269, p. 48). |
Le législateur a voulu garantir l'intervention du Fonds au motif que, | De wetgever heeft de tegemoetkoming vanwege het Fonds willen |
« pour des raisons de justice sociale, il ne convient pas de laisser | garanderen omdat « het om redenen van sociale rechtvaardiging niet |
sans réparation les victimes d'accidents de la circulation qui ne | past de slachtoffers van verkeersongevallen zonder schadeloosstelling |
peuvent être dédommagées » (Doc. parl., Sénat, 1970-1971, n° 570, p. | te laten, wanneer deze niet kunnen worden vergoed » (Parl. St., |
52). | Senaat, 1970-1971, nr. 570, p. 52). |
Le Fonds est subrogé « dans la mesure de ses paiements, puisque son | Het Fonds wordt in de plaats gesteld « voor zover het uitbetaalt, |
rôle est uniquement de garantir et non d'assurer » (Doc. parl., | aangezien zijn taak er alleen in bestaat te waarborgen en niet te |
Chambre, 1963-1964, n° 851/1, p. 19). | verzekeren » (Parl. St., Kamer, 1963-1964, nr. 851/1, p. 19). |
B.14.3. Il s'ensuit que l'intervention du Fonds a pour objectif de | B.14.3. Daaruit volgt dat de tegemoetkoming van het Fonds ten doel |
garantir l'indemnisation des victimes et non d'exonérer du paiement | heeft de schadeloosstelling van de slachtoffers te waarborgen en niet |
des dommages et intérêts le responsable de l'accident de la | de voor het verkeersongeval aansprakelijke persoon of de persoon die |
circulation ou le responsable du fait que, le véhicule n'étant pas | aansprakelijk is doordat, aangezien het voertuig niet correct |
correctement assuré, aucune assurance n'est intervenue pour indemniser | verzekerd is, geen enkele verzekering is opgetreden om de slachtoffers |
les victimes de l'accident. | van het ongeval schadeloos te stellen. |
B.15. La dette qui pèse, le cas échéant, sur le conducteur d'un | B.15. De schuld die in voorkomend geval weegt op de bestuurder van een |
véhicule impliqué dans un accident de la circulation résulte de sa | voertuig dat in een verkeersongeval is betrokken, vloeit voort uit |
responsabilité civile envers la personne lésée, laquelle trouve son | zijn burgerlijke aansprakelijkheid tegenover de benadeelde, die haar |
origine dans son comportement individuel. | oorsprong vindt in zijn individueel gedrag. |
B.16. L'article 19bis-14, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 a pour | B.16. Artikel 19bis-14, § 1, van de wet van 21 november 1989 heeft tot |
effet de subroger le Fonds dans les droits de la personne lésée contre | gevolg dat het Fonds in de rechten van de benadeelde treedt tegen de |
les personnes responsables de l'accident de la circulation et | voor het verkeersongeval aansprakelijke personen en eventueel tegen |
éventuellement contre leurs assureurs. La subrogation consiste en une | hun verzekeraars. De subrogatie bestaat in een vervanging van |
substitution de créanciers dans la mesure du paiement qu'a réalisé le | schuldeisers in de mate van de betaling die het Fonds heeft gedaan om |
Fonds pour réparer le dommage. | de schade te vergoeden. |
L'article 19bis-14, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 réalise donc | Bij artikel 19bis-14, § 1, van de wet van 21 november 1989 wordt dus |
un transfert de créance de la personne lésée par un accident de la | een overdracht van schuldvordering gerealiseerd van de door een |
route vers le Fonds. Lorsque le conducteur du véhicule impliqué dans | verkeersongeval benadeelde persoon naar het Fonds. Wanneer de |
l'accident en est aussi le propriétaire, le défaut d'assurance du | bestuurder van het bij het ongeval betrokken voertuig ook de eigenaar |
véhicule, qui entraîne l'intervention du Fonds et le transfert de | ervan is, vindt de ontstentenis van verzekering van het voertuig, die |
créance qui en est la conséquence, trouve également son origine dans son comportement individuel. En revanche, lorsque le conducteur qui a causé l'accident n'est pas le propriétaire du véhicule, et dans l'hypothèse où il a été acquitté de la prévention du défaut d'assurance, la dette qui pèse sur le conducteur du véhicule impliqué dans un accident de la circulation lorsque le Fonds a indemnisé la victime ne trouve pas son origine uniquement dans son comportement individuel. Dans cette hypothèse, le conducteur ayant causé l'accident est en effet tenu d'une dette qui est également causée par le comportement du propriétaire du véhicule, l'intervention du Fonds trouvant directement sa cause dans le défaut d'assurance imputable au propriétaire du véhicule. B.17.1. Il résulte de ce qui précède que lorsque le conducteur du véhicule responsable de l'accident a été acquitté de la prévention du défaut d'assurance, la subrogation créée par la disposition en cause entraîne une atteinte disproportionnée au droit au respect de ses biens. La circonstance que ce conducteur pourrait, le cas échéant, introduire une action en garantie contre le propriétaire du véhicule en application du droit commun ne peut le mettre dans tous les cas à l'abri d'une telle atteinte disproportionnée. Par ailleurs, le Fonds | de tegemoetkoming van het Fonds en de overdracht van schuldvordering die het gevolg ervan is, met zich meebrengt, eveneens haar oorsprong in zijn individueel gedrag. Wanneer de bestuurder die het ongeval heeft veroorzaakt, daarentegen niet de eigenaar van het voertuig is, en in het geval dat de bestuurder is vrijgesproken van de tenlastelegging van ontstentenis van verzekering, vindt de schuld die weegt op de bestuurder van het bij een verkeersongeval betrokken voertuig wanneer het Fonds het slachtoffer schadeloos heeft gesteld, haar oorsprong niet alleen in zijn individueel gedrag. In dat geval is de bestuurder die het ongeval heeft veroorzaakt, immers gehouden tot de betaling van een schuld die ook wordt veroorzaakt door het gedrag van de eigenaar van het voertuig, waarbij de tegemoetkoming van het Fonds rechtstreeks haar oorzaak vindt in de ontstentenis van verzekering die aan de eigenaar van het voertuig is toe te schrijven. B.17.1. Uit het voorgaande vloeit voort dat, wanneer de bestuurder van het voertuig die aansprakelijk is voor het ongeval is vrijgesproken van de tenlastelegging van ontstentenis van verzekering, de bij de in het geding zijnde bepaling in het leven geroepen indeplaatsstelling, een onevenredige aantasting van het recht op het ongestoord genot van zijn eigendom met zich meebrengt. De omstandigheid dat die bestuurder, in voorkomend geval, een vordering tot vrijwaring zou kunnen instellen tegen de eigenaar van het voertuig met toepassing van het gemeen recht, kan hem niet in alle gevallen beschermen tegen een dergelijke onevenredige aantasting. |
dispose quant à lui, sur la base des articles 1382 et suivants de | Daarenboven beschikt het Fonds, op basis van de artikelen 1382 en |
volgende van het oud Burgerlijk Wetboek, over een rechtstreekse | |
l'ancien Code civil, d'une action directe en récupération de ses | vordering tot terugvordering van zijn uitgaven tegen de eigenaar van |
débours à l'encontre du propriétaire du véhicule responsable du défaut | het voertuig die aansprakelijk is voor de ontstentenis van verzekering |
d'assurance ayant entraîné son intervention. | die tot de tegemoetkoming van het Fonds heeft geleid. |
B.17.2. La seconde question préjudicielle appelle une réponse | B.17.2. De tweede prejudiciële vraag dient bevestigend te worden |
affirmative. | beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- Les articles 19bis-14 et 33bis de la loi du 21 novembre 1989 « | - De artikelen 19bis-14 en 33bis van de wet van 21 november 1989 « |
relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de | betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake |
véhicules automoteurs », tels qu'ils ont été respectivement modifié et | motorrijtuigen », zoals gewijzigd respectievelijk ingevoegd bij de wet |
inséré par la loi du 31 mai 2017 « modifiant la loi du 21 novembre | van 31 mei 2017 « tot wijziging van de wet van 21 november 1989 |
1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en | betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake |
matière de véhicules automoteurs », ne violent pas les articles 10 et | motorrijtuigen », schenden niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, |
11 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 16 de | in samenhang gelezen met artikel 16 daarvan en met artikel 1 van het |
celle-ci et avec l'article 1er du Premier protocole additionnel à la | Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten |
Convention européenne des droits de l'homme. | van de mens. |
- L'article 19bis-14 de la loi du 21 novembre 1989 « relative à | - Artikel 19bis-14 van de wet van 21 november 1989 « betreffende de |
l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules | verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen », vóór |
automoteurs », avant sa modification par la loi du 31 mai 2017 « | de wijziging ervan bij de wet van 31 mei 2017 « tot wijziging van de |
modifiant la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance | wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte |
obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen », schendt artikel |
», viole l'article 16 de la Constitution, lu en combinaison avec | 16 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste |
l'article 1er du Premier protocole additionnel à la Convention | Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de |
européenne des droits de l'homme, en ce qu'il s'applique dans | mens, in zoverre het van toepassing is in het geval waarin de |
l'hypothèse où le conducteur du véhicule ayant causé l'accident a été | bestuurder van het voor het ongeval aansprakelijke voertuig is |
acquitté de la prévention de défaut d'assurance. | vrijgesproken van de tenlastelegging van ontstentenis van verzekering. |
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 3 février 2022. | op 3 februari 2022. |
Le greffier, | De griffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
Le président, | De voorzitter, |
F. Daoût | F. Daoût |