Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 56/2022 du 21 avril 2022 Numéro du rôle : 7611 En cause : le recours en annulation partielle de l'article 15 de la loi-programme du 20 décembre 2020 La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges T. Giet, (...)"
Extrait de l'arrêt n° 56/2022 du 21 avril 2022 Numéro du rôle : 7611 En cause : le recours en annulation partielle de l'article 15 de la loi-programme du 20 décembre 2020 La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges T. Giet, (...) Uittreksel uit arrest nr. 56/2022 van 21 april 2022 Rolnummer 7611 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 15 van de programmawet van 20 december 2020 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters T.(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 56/2022 du 21 avril 2022 Uittreksel uit arrest nr. 56/2022 van 21 april 2022
Numéro du rôle : 7611 Rolnummer 7611
En cause : le recours en annulation partielle de l'article 15 de la In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 15 van
loi-programme du 20 décembre 2020 (en ce qu'il remplace l'article 1erquater, de programmawet van 20 december 2020 (in zoverre het artikel 1quater,
§ 3, de l'arrêté royal n° 20 du 20 juillet 1970 « fixant les taux de § 3, van het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970 « tot
vaststelling van de tarieven van de belasting over de toegevoegde
la taxe sur la valeur ajoutée et déterminant la répartition des biens waarde en tot indeling van de goederen en de diensten bij die tarieven
et des services selon ces taux »), introduit par Jose Pauwelyn et autres. » vervangt), ingesteld door Jose Pauwelyn en anderen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges T. Giet, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters
J. Moerman, D. Pieters et E. Bribosia, et, conformément à l'article T. Giet, J. Moerman, D. Pieters en E. Bribosia, en, overeenkomstig
60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
constitutionnelle, de la juge émérite R. Leysen, assistée du greffier Grondwettelijk Hof, emeritus rechter R. Leysen, bijgestaan door de
F. Meersschaut, présidée par le président L. Lavrysen, griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L.
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : Lavrysen, wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 29 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 juni 2021
juin 2021 et parvenue au greffe le 30 juin 2021, un recours en ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 juni
annulation partielle de l'article 15 de la loi-programme du 20 2021, is beroep tot gedeeltelijke vernietiging ingesteld van artikel
décembre 2020 (en ce qu'il remplace l'article 1erquater, § 3, de 15 van de programmawet van 20 december 2020 (in zoverre het artikel
l'arrêté royal n° 20 du 20 juillet 1970 « fixant les taux de la taxe 1quater, § 3, van het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970 « tot
vaststelling van de tarieven van de belasting over de toegevoegde
sur la valeur ajoutée et déterminant la répartition des biens et des waarde en tot indeling van de goederen en de diensten bij die tarieven
services selon ces taux »), publiée au Moniteur belge du 30 décembre » vervangt), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 december
2020, a été introduit par Jose Pauwelyn, Marie-Dominique Vandewiele, 2020, door Jose Pauwelyn, Marie-Dominique Vandewiele, Jan Tack,
Jan Tack, Anne-Sophie Pauwelyn et la SRL « Tack-Pauwelyn ». Anne-Sophie Pauwelyn en de bv « Tack-Pauwelyn ».
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 15 de la loi-programme du 20 décembre 2020 rétablit B.1. Artikel 15 van de programmawet van 20 december 2020 herstelt
l'article 1erquater de l'arrêté royal n° 20 du 20 juillet 1970 « artikel 1quater van het koninklijk besluit nr. 20 van 20 juli 1970 «
fixant les taux de la taxe sur la valeur ajoutée et déterminant la tot vaststelling van de tarieven van de belasting over de toegevoegde
répartition des biens et des services selon ces taux » (ci-après : waarde en tot indeling van de goederen en de diensten bij die tarieven
l'arrêté royal n° 20). Les parties requérantes attaquent uniquement » (hierna : het koninklijk besluit nr. 20). De verzoekers bestrijden
l'article 1erquater, § 3, nouveau, de cet arrêté royal, qui dispose : enkel het nieuwe artikel 1quater, § 3, van dat koninklijk besluit, dat bepaalt :
« Le taux réduit de 6 p.c. s'applique aux livraisons de bâtiments « Het verlaagd tarief van 6 pct. is van toepassing op de levering van
d'habitation et le sol y attenant, ainsi qu'aux constitutions, woningen en het bijhorend terrein, alsook op de vestiging, overdracht
cessions ou rétrocessions de droits réels au sens de l'article 9, of wederoverdracht van de zakelijke rechten in de zin van artikel 9,
alinéa 2, 2°, du Code, portant sur un bâtiment d'habitation et le sol tweede lid, 2°, van het Wetboek, op een woning en het bijhorend
y attenant, qui ne sont pas exemptées de la taxe conformément à
l'article 44, § 3, 1°, du Code, par l'assujetti qui a procédé à la terrein, die niet overeenkomstig artikel 44, § 3, 1°, van het Wetboek
démolition d'un bâtiment et la reconstruction conjointe d'un bâtiment van de belasting zijn vrijgesteld, door de belastingplichtige die de
d'habitation situé sur la même parcelle cadastrale que ce bâtiment, afbraak van een gebouw en de daarmee gepaard gaande heropbouw heeft
uitgevoerd van een woning gelegen op hetzelfde kadastraal perceel als
lorsque la taxe due sur ces opérations est devenue exigible dat gebouw, wanneer de op die handelingen verschuldigde belasting
conformément à l'article 17, § 1er, du Code entre le 1er janvier 2021 opeisbaar is geworden overeenkomstig artikel 17, § 1, van het Wetboek
et le 31 décembre 2022. tussen 1 januari 2021 en 31 december 2022.
Le bénéfice du taux réduit est subordonné aux conditions suivantes : Het voordeel van het verlaagd tarief is onderworpen aan de volgende voorwaarden :
1° l'opération visée à l'alinéa 1er est relative à un bâtiment 1° de handeling bedoeld in het eerste lid heeft betrekking op een
d'habitation qui après la livraison : woning die, na de levering :
a) soit au moment de la première utilisation ou de la première a) hetzij op het tijdstip van de eerste ingebruikneming of eerste
occupation est utilisé, comme habitation unique et à titre principal inbezitneming als enige woning en hoofdzakelijk als eigen woning in de
comme habitation propre au sens de l'article 5/5, § 4, alinéas 2 à 8, zin van artikel 5/5, § 4, tweede tot achtste lid, van de bijzondere
de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de
Gemeenschappen en de Gewesten wordt gebruikt door de
Communautés et des Régions, par l'acquéreur-personne physique qui y verkrijger-natuurlijke persoon die er zonder uitstel zijn domicilie
aura son domicile sans délai et a une superficie totale habitable qui zal hebben en een totale bewoonbare oppervlakte heeft van niet meer
n'excède pas 200 m2; dan 200 m2;
b) soit est donné en location par l'acquéreur à une agence immobilière b) hetzij door de verkrijger aan een sociaal verhuurkantoor wordt
sociale ou est donné en location dans le cadre d'un mandat de gestion verhuurd of wordt verhuurd in het kader van een door de verkrijger aan
accordé à une agence immobilière sociale par l'acquéreur; een sociaal verhuurkantoor toegekend beheersmandaat;
2° le fournisseur : 2° de leverancier:
a) envoie avant le moment où la taxe devient exigible conformément à a) verstuurt vóór het tijdstip waarop de belasting opeisbaar wordt
l'article 17, § 1er, du Code, ou, en cas d'une vente sur plan, avant overeenkomstig artikel 17, § 1, van het Wetboek, of, in geval van een
le moment où intervient le fait générateur de la taxe conformément à verkoop op plan, vóór het tijdstip waarop het belastbaar feit zich
l'article 16, § 1er, alinéa 1er, du Code, une déclaration à l'adresse voordoet overeenkomstig artikel 16, § 1, eerste lid, van het Wetboek,
électronique indiquée par le ministre des Finances ou son délégué. een verklaring aan het elektronisch adres aangeduid door de minister
Cette déclaration, contresignée par l'acquéreur du bâtiment, mentionne van Financiën of zijn gemachtigde. Deze verklaring, medeondertekend
door de verkrijger van het gebouw, vermeldt dat het gebouw dat de
que le bâtiment que le fournisseur a fait démolir et reconstruire et leverancier heeft laten afbreken en heroprichten en het voorwerp
qui fait l'objet d'une opération visée à l'alinéa 1er, est destiné uitmaakt van een handeling bedoeld in het eerste lid, bedoeld is om
soit à être utilisé, soit comme habitation unique et à titre principal hetzij, als enige woning en hoofdzakelijk als eigen woning in de zin
comme habitation propre au sens de l'article 5/5, § 4, alinéas 2 à 8, van artikel 5/5, § 4, tweede tot achtste lid, van de bijzondere wet
de la loi spéciale du 16 janvier 1989 relative au financement des van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen
Communautés et des Régions par l'acquéreur-personne physique, qui y en de Gewesten te worden gebruikt door de verkrijger-natuurlijke
aura son domicile sans délai et que cette habitation aura une persoon die er zonder uitstel zijn domicilie zal hebben waarbij die
woning een totale bewoonbare oppervlakte zal hebben van niet meer dan
superficie totale habitable qui n'excède pas 200 m2, soit à être donné 200 m2, hetzij om door de verkrijger aan een sociaalverhuurkantoor te
en location par l'acquéreur à une agence immobilière sociale ou à être worden verhuurd of te worden verhuurd in het kader van een aan een
donné en location dans le cadre d'un mandat de gestion accordé à une sociaal verhuurkantoor toegekend beheersmandaat, en is vergezeld van
agence immobilière sociale, et est accompagnée d'une copie : een afschrift van :
- du permis d'urbanisme; - de omgevingsvergunning;
- du (des) contrat(s) d'entreprise relatifs à la démolition du - het (de) aannemingscontract(en) met betrekking tot de afbraak van
bâtiment et la reconstruction du bâtiment d'habitation; het gebouw en de heropbouw van de woning;
- du compromis ou de l'acte authentique portant sur l'opération visée - het compromis of de authentieke akte met betrekking tot de in het
à l'alinéa 1er; eerste lid bedoelde handeling;
b) produit à son (ses) cocontractant(s) une copie de la déclaration b) overhandigt een afschrift van de in de bepaling onder a) bedoelde
visée au a); verklaring aan zijn medecontractant(en);
3° les factures émises par le fournisseur de biens et les doubles 3° de door de leverancier van de goederen uitgereikte facturen en de
dubbels die hij bewaart alsook de overeenkomsten of de authentieke
qu'il conserve ainsi que les conventions ou actes authentiques akten met betrekking tot de handelingen bedoeld in het eerste lid,
relatifs aux opérations visées à l'alinéa 1er, constatent, sur la base vermelden, op basis van het afschrift van de verklaring bedoeld in de
de la copie de la déclaration visée au 2°, b), l'existence des bepaling onder 2°, b), het voorhanden zijn van de elementen die de
éléments justifiant de l'application du taux réduit; sauf collusion toepassing van het verlaagd tarief rechtvaardigen; behalve in geval
entre les parties ou méconnaissance évidente de la présente van samenspanning tussen de partijen of klaarblijkelijk niet-naleving
disposition, la contresignature de l'acquéreur sur la déclaration van onderhavige bepaling, ontlast de medeondertekening van de
visée au 2, 2°, a), décharge la responsabilité du fournisseur de biens verkrijger van de verklaring bedoeld in de bepaling onder 2°, a), de
leverancier van de goederen van de aansprakelijkheid betreffende de
pour la détermination du taux. vaststelling van het tarief.
Pour l'application de l'alinéa 2, 1°, a), il n'est pas tenu compte, Voor de toepassing van het tweede lid, 1°, a), wordt om te bepalen of
pour déterminer si le bâtiment d'habitation est l'habitation unique de de woning de enige woning is die de verkrijger-natuurlijke persoon
l'acquéreur-personne physique : zelf betrekt, geen rekening gehouden met :
- des autres habitations dont il est, en vertu d'une succession, - andere woningen waarvan hij, ingevolge erfenis, mede-eigenaar,
copropriétaire, nu-propriétaire ou usufruitier; naakte eigenaar of vruchtgebruiker is;
- d'une autre habitation qu'il occupe comme habitation propre où il a - een andere woning die hij betrekt als eigen woning waar hij zijn
établi son domicile et qui a été vendue au plus tard le 31 décembre de domicilie heeft gevestigd en die uiterlijk op 31 december van het jaar
l'année qui suit celle de la première mise en service ou de la dat volgt op het jaar van ingebruikneming of inbezitneming van de
première occupation de l'habitation visée à l'alinéa 2, 1°, a). woning bedoeld in het tweede lid, 1°, a), is verkocht.
Le taux réduit n'est pas applicable à la partie du prix relative aux Het verlaagd tarief is niet van toepassing op het gedeelte van de
piscines, saunas, mini-golfs, courts de tennis et installations prijs van de levering dat betrekking heeft op zwembaden, sauna's,
similaires ». midgetgolfbanen, tennisterreinen en dergelijke installaties ».
B.2. Dans le moyen unique, les parties requérantes allèguent que la B.2. In het enige middel voeren de verzoekers aan dat de bestreden
disposition attaquée viole les articles 10 et 11 de la Constitution, bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, in zoverre het
en ce que le taux réduit de TVA n'est applicable que si le même verlaagde btw-tarief slechts van toepassing is indien de afbraak en de
assujetti procède à la démolition et à la reconstruction, mais qu'il heropbouw door dezelfde belastingplichtige worden uitgevoerd, maar
ne s'applique pas si le propriétaire précédent de la parcelle niet indien de bestaande gebouwen door de vorige eigenaar van het
cadastrale concernée a démoli les bâtiments existants et si le betrokken kadastraal perceel zijn afgebroken en de leverancier van de
fournisseur de la nouvelle construction a donc acheté une parcelle nieuwbouw dus een onbebouwd kadastraal perceel heeft aangekocht.
cadastrale non bâtie.
B.3.1. Selon le Gouvernement flamand, le recours est irrecevable B.3.1. Volgens de Vlaamse Regering is het beroep onontvankelijk
ratione temporis parce que la différence de traitement attaquée trouve ratione temporis, omdat het bestreden verschil in behandeling zijn
son origine dans l'article 56 de la loi-programme (I) du 27 décembre oorsprong vindt in artikel 56 van de programmawet (I) van 27 december
2006. 2006.
B.3.2. Un recours dirigé contre une différence de traitement ne B.3.2. Een beroep dat gericht is tegen een verschil in behandeling dat
résultant pas de la loi attaquée mais déjà contenue dans une loi niet uit de bestreden wet voortvloeit, maar reeds is vervat in een
antérieure est irrecevable. vroegere wet, is niet ontvankelijk.
Toutefois, lorsque, dans une législation nouvelle, le législateur Wanneer de wetgever in een nieuwe wetgeving echter een oude bepaling
reprend une disposition ancienne et s'approprie de cette manière son overneemt en zich op die wijze de inhoud ervan toe-eigent, kan tegen
contenu, un recours peut être introduit contre la disposition reprise, de overgenomen bepaling een beroep worden ingesteld binnen zes maanden
dans les six mois de sa publication. na de bekendmaking ervan.
B.3.3. Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires, la disposition B.3.3. Zoals uit de parlementaire voorbereiding blijkt, is de
attaquée est inspirée de la rubrique XXXVII, alinéa 2, 2°, du tableau bestreden bepaling geïnspireerd op rubriek XXXVII, tweede lid, 2°, van
A de l'annexe à l'arrêté royal n° 20, qui a été insérée par l'article tabel A van de bijlage bij het koninklijk besluit nr. 20, die is
56 de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006 (Doc. parl., Chambre, ingevoegd bij artikel 56 van de programmawet (I) van 27 december 2006
2020-2021, DOC 55-1662/001, p. 19). A titre de mesure temporaire, la (Parl. St., Kamer, 2020-2021, DOC 55-1662/001, p. 19). De bestreden
bepaling breidt, als tijdelijke maatregel, het toepassingsgebied
disposition attaquée en élargit sensiblement le champ d'application et daarvan aanzienlijk uit en onderwerpt het verlaagde btw-tarief deels
subordonne partiellement le taux réduit de TVA à d'autres conditions. aan andere voorwaarden. Door de bestreden bepaling aan te nemen, heeft de wetgever blijk
En adoptant la disposition attaquée, le législateur a manifesté sa gegeven van zijn wil om in die materie opnieuw te legifereren. Hij
volonté de légiférer à nouveau dans cette matière. Il s'est par heeft zich het bestreden verschil in behandeling overigens toegeëigend
ailleurs approprié la différence de traitement attaquée en soulignant door in de parlementaire voorbereiding te benadrukken dat « de
dans les travaux préparatoires que « la mesure ne concerne que les maatregel alleen betrekking [heeft] op projecten die worden
projets qui sont menés, depuis la démolition du bâtiment jusqu'à la uitgevoerd, vanaf de afbraak van het gebouw tot de levering van de
fourniture de l'habitation, par le même assujetti » (ibid., p. 26). woning, door dezelfde belastingplichtige » (ibid., pp. 26-27).
L'exception est rejetée. De exceptie wordt verworpen.
B.4. Il appartient au législateur d'établir le taux de l'impôt. Il B.4. Het komt de wetgever toe de aanslagvoet van de belasting vast te
dispose en la matière d'une large marge d'appréciation. En effet, les stellen. Hij beschikt ter zake over een ruime beoordelingsbevoegdheid.
mesures fiscales constituent un élément essentiel de la politique Fiscale maatregelen maken immers een wezenlijk onderdeel uit van het
socioéconomique. Elles assurent non seulement une part substantielle sociaaleconomische beleid. Zij zorgen niet alleen voor een
des recettes qui doivent permettre la réalisation de cette politique, substantieel deel van de inkomsten die de verwezenlijking van dat
mais elles permettent également au législateur d'orienter certains beleid mogelijk moeten maken, maar zij laten de wetgever ook toe om
comportements et d'adopter des mesures correctrices afin de donner sturend en corrigerend op te treden en op die manier het sociale en
corps à la politique sociale et économique. economische beleid vorm te geven.
Les choix de société qui doivent être réalisés lors de la collecte et De maatschappelijke keuzen die bij het inzamelen en het inzetten van
de l'affectation des ressources relèvent par conséquent du pouvoir middelen moeten worden gemaakt, behoren derhalve tot de
d'appréciation du législateur. La Cour ne peut sanctionner un tel beoordelingsvrijheid van de wetgever. Het Hof vermag een dergelijke
choix de politique et les motifs qui le fondent que s'ils reposent sur beleidskeuze, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen,
une erreur manifeste ou s'ils sont manifestement déraisonnables. slechts af te keuren indien zij op een manifeste vergissing zouden
En outre, le législateur fiscal ne peut pas prendre en compte les berusten of indien zij kennelijk onredelijk zouden zijn.
particularités de chaque cas d'espèce. Il peut appréhender leur De belastingwetgever kan daarenboven geen rekening houden met de
diversité de manière approximative et simplificatrice. bijzonderheden van elk gegeven geval. Hij vermag de diversiteit ervan
benaderend en vereenvoudigend te omschrijven.
B.5.1. En vertu de l'article 1er, alinéa 1er, de l'arrêté royal n° 20, B.5.1. Krachtens artikel 1, eerste lid, van het koninklijk besluit nr.
le taux normal de TVA est fixé à 21 % . En vertu de l'article 1er, 20 bedraagt het normale btw-tarief 21 %. Krachtens artikel 1, tweede
alinéa 2, du même arrêté royal, il existe toutefois des taux réduits lid, van hetzelfde koninklijk besluit bestaan er evenwel verlaagde
fixés à 6 %, à 12 % et à 0 % en ce qui concerne les biens et services tarieven van 6 %, 12 % en 0 % voor de goederen en diensten opgesomd in
énumérés, respectivement, dans les tableaux A, B et C de l'annexe à de tabellen A, B respectievelijk C van de bijlage bij dat koninklijk
cet arrêté royal. besluit.
B.5.2. En vertu de l'article 1erquater de l'arrêté royal n° 20, le B.5.2. Krachtens artikel 1quater van het koninklijk besluit nr. 20 is
taux réduit de TVA de 6 % est également applicable aux travaux de het verlaagde btw-tarief van 6 % eveneens van toepassing op de daarin
démolition et de reconstruction qui y sont définis limitativement. Il limitatief omschreven afbraak- en heropbouwwerken. Het gaat om een
s'agit d'une mesure temporaire qui ne peut être appliquée que pour
autant que la TVA soit devenue exigible entre le 1er janvier 2021 et tijdelijke maatregel, die slechts kan worden toegepast in zoverre de
le 31 décembre 2022. btw opeisbaar is geworden tussen 1 januari 2021 en 31 december 2022.
B.5.3. Dans les travaux préparatoires, cette mesure est justifiée B.5.3. In de parlementaire voorbereiding wordt die maatregel als volgt
comme suit : verantwoord :
« Pour faire face aux conséquences économiques de la crise corona, il est donc essentiel de se concentrer non seulement sur des mesures de protection qui préservent autant que possible le tissu économique, mais aussi sur des mesures stimulantes qui contribuent à une reprise rapide et vigoureuse. Dans ce contexte, il est apparu que le secteur de la construction, qui semblait initialement bien résister pendant les premiers mois de la crise, rencontre entretemps également des difficultés considérables. En particulier, une baisse substantielle du chiffre d'affaires a été observée et de nombreuses entreprises du secteur ont indiqué qu'à court terme elles devraient supprimer des emplois. En outre, il semble également qu'en particulier les carnets de commande des entrepreneurs soient vides et que de nouvelles commandes ne soient pas passées, de sorte que les entreprises et l'emploi dans le secteur sont de plus en plus soumis à une forte pression. Cette crise sanitaire a également un impact majeur sur les citoyens de ce pays. Se loger dignement et bénéficier d'un habitat répondant à toutes les conditions de bien-être est devenu un défi d'autant plus important pour nombre d'entre eux. « Om de economische gevolgen van de coronacrisis het hoofd te bieden, is het derhalve essentieel dat er niet alleen wordt ingezet op beschermende maatregelen die het economisch weefsel zo goed mogelijk vrijwaren, maar eveneens op stimulerende maatregelen die bijdragen tot een snel en krachtdadig herstel. In dat verband is gebleken dat de activiteiten van de bouwsector die aanvankelijk de eerste maanden van de crisis goed leek te doorstaan, ondertussen ook aanzienlijke moeilijkheden ondervindt. Er werd met name een substantiële omzetdaling vastgesteld en heel wat bedrijven in de sector geven aan op korte termijn jobs te zullen moeten schrappen. Bovendien blijkt vooral ook dat de orderboekjes van de aannemers leeglopen en nieuwe opdrachten uitblijven zodat de bedrijven en de tewerkstelling in de sector alsmaar verder onder zware druk komen te staan. Deze gezondheidscrisis heeft eveneens een belangrijke impact op de burgers van dit land. Op een waardige manier wonen en beschikken over een woning die beantwoordt aan alle welzijnsvoorwaarden is een des te belangrijker uitdaging geworden voor een heel aantal van hen.
Dans ce contexte, l'objectif de cette mesure est, d'une part, de Tegen die achtergrond strekt deze maatregel ertoe om, enerzijds de
donner au secteur de la construction un important stimulus fiscal bouwsector een belangrijke tijdelijke fiscale stimulus te geven en,
temporaire et d'autre part, de favoriser l'accès aux plus fragiles à anderzijds de toegang te vergemakkelijken voor de meest kwetsbare
un habitat de qualité. Ces objectifs sont rencontrés en étendant personen tot een kwaliteitsvolle woning door het territoriale
territorialement l'application du taux réduit de TVA de 6 p.c. pour la toepassingsgebied van het verlaagd btw-tarief van 6 pct. voor afbraak
démolition et la reconstruction de bâtiments d'habitation,
actuellement limitée à 32 zones urbaines, à l'ensemble du territoire en heropbouw van woningen, dat momenteel is beperkt tot 32 stedelijke
belge pour une période de 2 ans. gebieden, voor een periode van 2 jaar uit te breiden tot het hele
Belgische grondgebied.
Bovendien wordt ook het materiële toepassingsgebied van de regeling
En outre, le champ d'application matériel du régime est également verder uitgebreid door het verlaagd btw-tarief niet alleen van
élargi en rendant le taux réduit de TVA non seulement applicable aux toepassing te maken op de aannemingswerken van afbraak en heropbouw,
travaux de démolition et de reconstruction, mais également aux maar tevens op de leveringen van die nieuwe woningen en de vestiging,
livraisons de ces nouveaux bâtiments d'habitation et à la overdracht en wederoverdracht van bepaalde zakelijke rechten op die
constitution, cession et rétrocession de certains droits réels sur ces woningen. Op die manier wordt ook een belangrijk segment van de markt,
bâtiments d'habitation. De cette manière, un secteur important du met name die projecten gerealiseerd door bouwpromotoren bestemd voor
marché, en particulier les projets réalisés par des promoteurs de la construction et destinés à la vente, qui jusqu'à présent étaient exclus de l'application du taux réduit de TVA, est également intégré dans le champ d'application du régime tarifaire préférentiel. De cette manière, l'intensité et donc l'efficacité du stimulus fiscal pour la relance économique du secteur sont également proportionnellement renforcées. En outre, au regard de la base juridique européenne de la mesure, cette dernière poursuit également un objectif social important puisque les opérations pour lesquelles le tarif préférentiel s'applique doivent porter sur des logements fournis dans le cadre de la politique de verkoop en die tot op heden van de toepassing van het verlaagde btw-tarief uitgesloten waren binnen het toepassingsgebied van de tarifaire gunstregeling gebracht. Op die manier wordt ook de kracht en dus de effectiviteit van de fiscale stimulus voor de economische heropleving van de sector evenredig vergroot. Daarnaast streeft deze maatregel, in het licht van de Europese rechtsgrondslag van de maatregel, ook een belangrijke sociale doelstelling na aangezien de handelingen waarvoor de tarifaire gunstregeling geldt, zich moeten inschrijven in het kader van het
sociale (cf. catégorie 10 de l'annexe III de la directive 2006/112/CE sociaal beleid verstrekte huisvesting (cf. categorie 10 van de bijlage
du Conseil du 28 novembre 2006 relative au système commun de taxe sur III van de richtlijn 2006/112/EG van de Raad van 28 november 2006
betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de
la valeur ajoutée). toegevoegde waarde).
C'est pour ces raisons que les trois cas d'application qui constituent Om die reden worden de drie toepassingsgevallen die onderdeel vormen
le régime tarifaire préférentiel sont chacun liés à une ou plusieurs van de tarifaire gunstregeling elk gekoppeld aan één of meer
conditions de fond ayant un caractère social, de sorte que tout le grondvoorwaarden met een sociale inslag, zodat niet om het even wie de
monde ne peut pas bénéficier du système tarifaire préférentiel, mais tarifaire gunstregeling kan genieten, maar alleen doelgroepen die
seulement des groupes cibles déterminés sur la base de critères de
limitation de nature sociale. Il s'agit entre autres, selon le cas, werden bepaald aan de hand van afbakeningscriteria van sociale aard.
d'une exigence de superficie maximale pour le logement, du fait qu'il Het gaat dan onder meer, al naargelang het geval, om een maximale
s'agit de l'habitation unique et à titre principal de l'habitation oppervlaktevereiste van de woning, het feit dat het gaat om de enige
propre ou du fait que l'habitation est utilisée pour la location à en hoofdzakelijk eigen woning of het feit dat de woning wordt
long terme à ou via une agence immobilière sociale. aangewend voor langdurige verhuur aan of via een sociaal
verhuurkantoor.
En se concentrant sur la démolition et la reconstruction, la mesure Door te focussen op de afbraak en heropbouw zal de maatregel tot slot
aura finalement également un impact écologique positif. eveneens een positieve ecologische impact hebben.
En effet, une partie du patrimoine résidentiel en Belgique est Een gedeelte van het woonpatrimonium in België is immers dermate
tellement obsolète qu'une rénovation limitée n'est plus toujours une verouderd dat een beperkte renovatie niet altijd een realistische
option réaliste pour amener ces bâtiments au niveau requis afin de optie meer is om die panden op het vereist niveau te brengen om te
satisfaire aux normes en vigueur en matière de performance et voldoen aan de vigerende normen van energieprestatie en -efficiëntie.
d'efficacité énergétiques. De plus, cela stimule également la reconversion de bâtiments désaffectés et souvent délabrés tels que notamment des bâtiments industriels et des commerces, en logements de qualité, ce qui peut contribuer à une densification supplémentaire du parc résidentiel, en particulier dans les zones déjà urbanisées. Dans ce cadre, cette mesure peut apporter une contribution au renouvellement accéléré de ce secteur du patrimoine résidentiel, les bâtiments d'habitation désuets étant remplacés par des bâtiments d'habitation neufs répondant aux normes les plus récentes en matière de performance et d'efficacité énergétiques. La mesure contribue par conséquent à la réalisation des objectifs Bovendien wordt op die manier ook de reconversie gestimuleerd van in onbruik geraakte en vaak verloederde gebouwen zoals industriële gebouwen, winkels e.d. tot hoogwaardige woningen, wat met name in reeds verstedelijkte gebieden kan bijdragen tot een verdere verdichting van het woonpatrimonium. Deze maatregel kan in dat kader een bijdrage leveren om dat segment van het woonpatrimonium versneld te vernieuwen, waarbij verouderde woningen worden vervangen door nieuwe woningen die voldoen aan de meest recente normen inzake energieprestatie en -efficiëntie. De maatregel draagt derhalve bij tot het bereiken van de
environnementaux auxquels la Belgique s'est engagée au niveau milieudoelstellingen waartoe België zich op Europees niveau heeft
européen. De cette manière, les orientations définies dans le Plan geëngageerd. Op die manier wordt uitvoering gegeven aan de krijtlijnen
national Energie-Climat (PNEC) 2021-2030 en vue d'une transition vers die werden vastgelegd in het Nationale Energie- en Klimaatplan (NEKP)
un système énergétique durable, fiable et financièrement abordable 2021-2030 voor de transitie naar een duurzaam, betrouwbaar en
sont mises en oeuvre, selon les cinq dimensions de l'Union européenne betaalbaar energiesysteem, volgens de vijf dimensies van de Europese
de l'Energie et en ligne avec les objectifs fixés pour 2030. La mesure Energie-Unie en in lijn met de doelstellingen die voor 2030 zijn
contribue notamment à la mise en oeuvre de la contribution fédérale au vastgelegd. De maatregel draagt met name bij aan de tenuitvoerlegging
PNEC dans le domaine de la décarbonisation et de l'efficacité van de federale bijdrage aan het NEKP op het vlak van decarbonisatie
énergétique » (Doc. parl., Chambre, 2020-2021, DOC 55-1662/001, pp. en energie-efficiëntie » (Parl. St., Kamer, 2020-2021, DOC
17-19). 55-1662/001, pp. 17-19).
En ce qui concerne plus spécifiquement la mesure attaquée, les travaux Wat meer specifiek de bestreden maatregel betreft, wordt in de
préparatoires exposent : parlementaire voorbereiding het volgende uiteengezet :
« Enfin, l'article 1erquater, § 3, nouveau, de l'arrêté royal n° 20 « Artikel 1quater, § 3, nieuw, van het koninklijk besluit nr. 20
prévoit une troisième extension majeure de la mesure tarifaire voorziet tot slot een derde belangrijke uitbreiding van de huidige
favorable concernant la démolition et la reconstruction actuellement tarifaire gunstmaatregel voor afbraak en heropbouw bedoeld in de
prévue dans la rubrique XXXVII précitée. En effet, la présente mesure voormelde rubriek XXXVII. Onderhavige tijdelijke maatregel is namelijk
temporaire s'applique également aux livraisons de bâtiments eveneens van toepassing op de levering van woningen en het bijhorend
d'habitation et le sol y attenant, ainsi qu'aux constitutions, terrein, evenals op de vestigingen, overdrachten en wederoverdrachten
cessions ou rétrocessions de droits réels visées à l'article 9, alinéa van zakelijke rechten bedoeld in artikel 9, tweede lid, 2°, van het
2, 2°, du Code, portant sur un bâtiment d'habitation et le sol y Wetboek, die betrekking hebben op een woning en het bijhorend terrein
attenant et qui ne sont pas exemptées de la taxe conformément à en die niet vrijgesteld zijn van de belasting overeenkomstig artikel
l'article 44, § 3, 1°, du Code, consécutives à la démolition d'un 44, § 3, 1°, van het Wetboek, na de afbraak van een gebouw en de
bâtiment et la reconstruction conjointe d'un bâtiment d'habitation, daarmee gepaard gaande heropbouw van een woning gelegen op hetzelfde
situé sur la même parcelle cadastrale que ce bâtiment. kadastraal perceel als dat gebouw.
Cette mesure concerne dès lors en particulier les promoteurs Deze maatregel heeft dus in het bijzonder betrekking op de
immobiliers qui investissent dans l'achat de parcelles bâties en vue vastgoedpromotoren die investeren in de aankoop van bebouwde percelen
d'y créer de nouveaux logements soit sous la forme de maisons, soit met de bedoeling er nieuwe woningen op te richten hetzij in de vorm
d'appartements. Il est en effet apparu qu'un nombre significatif de van huizen, hetzij in de vorm van appartementen. Het is immers
projets immobiliers de démolition et reconstruction d'un bâtiment trouvaient leur origine dans le cadre d'initiatives entrepreneuriales de ce genre. Comme cela est précisé dans le texte, la mesure ne concerne que les projets qui sont menés, depuis la démolition du bâtiment jusqu'à la fourniture de l'habitation, par le même assujetti. Cette mesure ne concerne dès lors pas les travaux immobiliers effectués en faveur de ces promoteurs, mais bien la livraison subséquente du bâtiment d'habitation à un particulier en vue pour ce dernier : - soit d'en faire son habitation unique et, à titre principal, son habitation propre (tenant compte d'une superficie habitable maximale gebleken dat een aanzienlijk aantal vastgoedprojecten die de afbraak en heropbouw van een gebouw tot voorwerp hebben hun oorsprong vinden in dat soort initiatieven van ondernemers. Zoals in de tekst is vermeld, heeft de maatregel alleen betrekking op projecten die worden uitgevoerd, vanaf de afbraak van het gebouw tot de levering van de woning, door dezelfde belastingplichtige. Deze maatregel heeft dus geen betrekking op de werken in onroerende staat die worden uitgevoerd voor die promotoren, maar wel betrekking op de daaropvolgende levering van de woning aan een particulier met de bedoeling dat hij die : - ofwel zelf als enige en hoofdzakelijk als eigen woning (rekening
de 200 m2); houdend met een maximale bewoonbare oppervlakte van 200 m2) zal
- soit de la donner en location pour une longue durée à ou par gebruiken; - ofwel voor een lange termijn verhuurt aan of door bemiddeling van
l'intermédiaire d'une agence immobilière sociale. een sociaal verhuurkantoor.
Le caractère temporaire de la mesure implique dans ce cas que Het tijdelijk karakter van de maatregel impliceert in dit geval dat de
l'exigibilité de la taxe sur ces livraisons doit intervenir entre le 1er opeisbaarheid van de belasting op die leveringen zich moet voordoen
janvier 2021 et le 31 décembre 2022. tussen 1 januari 2021 en 31 december 2022.
Ces opérations ne sont actuellement pas soumises à un taux réduit de Voor dergelijke handelingen geldt momenteel geen verlaagd tarief op
TVA sur la base de la rubrique XXXVII précitée. Pour cette raison, grond van de voormelde rubriek XXXVII. Om die reden zal deze maatregel
cette mesure s'appliquera donc également, pour sa période voor zijn toepassingsduur ook van toepassing zijn in de in rubriek
d'application, dans les villes visées à la rubrique XXXVII, alinéa 2, XXXVII, tweede lid, 2°, bedoelde steden, en dat in tegenstelling tot
2°, contrairement à la mesure visée au paragraphe 1er de l'article 1erquater, de maatregel opgenomen in paragraaf 1 van artikel 1quater, nieuw »
nouveau » (ibid., pp. 26-27). (ibid., pp. 26-27).
En d'autres termes, la mesure attaquée poursuit trois objectifs. De bestreden maatregel streeft met andere woorden drie doelstellingen
Premièrement, elle entend, dans le cadre de la relance économique à la na. Ten eerste beoogt zij in het kader van de economische relance na
suite de la crise du coronavirus, donner un incitant fiscal au secteur de coronacrisis de bouwsector een fiscale stimulans te geven. Ten
de la construction. Deuxièmement, elle poursuit un objectif social en tweede streeft zij een sociale doelstelling na door voor de meest
favorisant l'accès des plus fragiles à un habitat de qualité. Le kwetsbare personen de toegang tot een kwaliteitsvolle woning te
troisième objectif est de nature écologique, dès lors que la mesure vergemakkelijken. De derde doelstelling is ecologisch van aard,
vise, à la lumière des objectifs climatiques européens qui lient la aangezien zij, in het licht van de Europese klimaatdoelstellingen die
Belgique, à faire remplacer les bâtiments vétustes par de nouvelles België binden, strekt tot de vervanging van verouderde gebouwen door
constructions qui satisfont aux normes en vigueur en matière de nieuwbouw die voldoet aan de vigerende normen inzake energieprestatie
performance et d'efficacité énergétiques. en -efficiëntie.
B.6.1. La disposition attaquée poursuit ces objectifs en octroyant B.6.1. De bestreden bepaling streeft die doelstellingen na door
temporairement un taux réduit de TVA en ce qui concerne la livraison tijdelijk een verlaagd btw-tarief toe te kennen voor de levering van
de bâtiments d'habitation et le sol y attenant, si le même assujetti a woningen en het bijbehorende terrein, indien dezelfde
procédé à la démolition d'un bâtiment et à la reconstruction conjointe belastingplichtige de afbraak van een gebouw en de daarmee gepaard
d'un bâtiment d'habitation situé sur la même parcelle cadastrale. gaande heropbouw heeft uitgevoerd van een woning gelegen op hetzelfde
Cette mesure est pertinente pour atteindre ces objectifs, dès lors kadastraal perceel. Die maatregel is pertinent om die doelstellingen
qu'elle encourage les promoteurs immobiliers à démolir des bâtiments te bereiken, aangezien hij bouwpromotoren aanmoedigt om verouderde
vétustes et à les remplacer par de nouvelles constructions. gebouwen af te breken en te vervangen door een nieuwbouwproject.
B.6.2. Le législateur a fait un choix de politique qui n'est pas manifestement déraisonnable en n'octroyant pas ce taux réduit de TVA aux promoteurs immobiliers qui achètent une parcelle cadastrale non bâtie en vue de la construction et de la livraison de bâtiments d'habitation et du sol y attenant, après que le propriétaire précédent a démoli les bâtiments existants. Ces promoteurs immobiliers ne doivent en effet pas être encouragés à démolir des bâtiments existants. B.7. Par ailleurs, la disposition attaquée n'impose pas de charge disproportionnée aux promoteurs immobiliers qui achètent une parcelle cadastrale non bâtie. En effet, elle a seulement pour effet que les B.6.2. De wetgever heeft geen kennelijk onredelijke beleidskeuze gemaakt door dat verlaagde btw-tarief niet toe te kennen aan bouwpromotoren die een onbebouwd kadastraal perceel aankopen met het oog op de bouw en de levering van woningen en het bijbehorende terrein, nadat de vorige eigenaar de bestaande gebouwen heeft afgebroken. Die bouwpromotoren moeten immers niet worden aangemoedigd om bestaande gebouwen af te breken. B.7. De bestreden bepaling legt bouwpromotoren die een onbebouwd kadastraal perceel aankopen, overigens geen onevenredige last op. Zij
acheteurs sont redevables du taux normal de TVA, qui est fixé à 21 % . impliceert immers slechts dat de kopers het normale btw-tarief van 21
S'il est vrai que l'applicabilité de ce taux peut être constitutive % verschuldigd zijn. De toepasselijkheid van dat tarief kan voor die bouwpromotoren
d'un préjudice concurrentiel pour ces promoteurs immobiliers par weliswaar een concurrentieel nadeel inhouden ten opzichte van
rapport aux promoteurs qui peuvent vendre leurs projets de nouvelles bouwpromotoren die hun nieuwbouwprojecten met toepassing van het
constructions en application du taux réduit de TVA, elle n'a pas pour verlaagde btw-tarief kunnen verkopen, maar zij maakt het voor hen niet
effet qu'il devient exagérément difficile ou impossible pour eux de buitensporig moeilijk of onmogelijk om een nieuwbouwproject te
réaliser un projet de nouvelle construction ou de vendre les realiseren of om de gerealiseerde wooneenheden te verkopen.
habitations réalisées.
B.8. Enfin, les parties requérantes soutiennent que la soi-disant « B.8. De verzoekers voeren tot slot aan dat de zogenaamde «
tolérance administrative » contenue au point 5.1 de la circulaire administratieve toegeving » vervat in punt 5.1 van de circulaire
2021/C/18 du 25 février 2021 « relative au taux réduit de la TVA applicable temporairement concernant la démolition et la reconstruction de bâtiments d'habitation sur l'ensemble du territoire belge et leur livraison » accentue encore plus la violation attaquée du principe d'égalité et de non-discrimination. Cette tolérance administrative implique que le taux réduit de TVA de 6 % s'applique à des projets dans lesquels la démolition est effectuée par le propriétaire foncier et la reconstruction est réalisée par le promoteur immobilier, si trois conditions cumulatives sont remplies : une cause d'exigibilité de la TVA est intervenue avant le 1er janvier 2021, il est question d'« unité de projet » et le propriétaire foncier et le promoteur immobilier sont des « parties liées ». En ce que les parties requérantes allèguent que cette tolérance administrative n'est pas applicable lorsque le propriétaire foncier et le promoteur immobilier ne sont pas des parties liées, elles dénoncent une différence de traitement qui ne découle pas de la disposition attaquée, mais de la circulaire précitée. Par conséquent, cela ne relève pas de la compétence de la Cour. B.9. Le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 21 avril 2022. Le greffier, F. Meersschaut Le président, 2021/C/18 van 25 februari 2021 « betreffende het tijdelijk verlaagd btw-tarief voor afbraak en heropbouw van woningen in het hele Belgische grondgebied en de levering ervan » de bestreden schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie nog scherper stelt. Die administratieve toegeving houdt in dat het verlaagde btw-tarief van 6 % van toepassing is op projecten waarin de afbraak is gebeurd door de grondeigenaar en de herbouw wordt gerealiseerd door een bouwpromotor, indien aan drie cumulatieve voorwaarden is voldaan : er heeft zich vóór 1 januari 2021 een oorzaak van opeisbaarheid van btw voorgedaan, er is sprake van « eenheid van project » en de grondeigenaar en de bouwpromotor zijn « verbonden partijen ». In zoverre de verzoekers aanklagen dat die administratieve toegeving niet van toepassing is wanneer de grondeigenaar en de bouwpromotor geen verbonden partijen zijn, klagen zij een verschil in behandeling aan dat niet voortvloeit uit de bestreden bepaling, maar uit de voormelde circulaire. Bijgevolg valt het buiten de bevoegdheid van het Hof. B.9. Het middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 21 april 2022. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^