← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 4/2022 du 13 janvier 2022 Numéro du rôle : 7529 En cause : la
question préjudicielle relative à l'article 4, § 2 et § 3, de la loi du 19 mars 2017 «
instituant un fonds budgétaire relatif à l'aide juridique de La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul,
et des juges J.-P. (...)"
| Extrait de l'arrêt n° 4/2022 du 13 janvier 2022 Numéro du rôle : 7529 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 4, § 2 et § 3, de la loi du 19 mars 2017 « instituant un fonds budgétaire relatif à l'aide juridique de La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.-P. (...) | Uittreksel uit arrest nr. 4/2022 van 13 januari 2022 Rolnummer 7529 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4, § 2 en § 3, van de wet van 19 maart 2017 « tot oprichting van een Begrotingsfonds voor de juridische tweedeli Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 4/2022 du 13 janvier 2022 | Uittreksel uit arrest nr. 4/2022 van 13 januari 2022 |
| Numéro du rôle : 7529 | Rolnummer 7529 |
| En cause : la question préjudicielle relative à l'article 4, § 2 et § | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4, § 2 en § 3, van |
| 3, de la loi du 19 mars 2017 « instituant un fonds budgétaire relatif | de wet van 19 maart 2017 « tot oprichting van een Begrotingsfonds voor |
| à l'aide juridique de deuxième ligne », posée par la Cour d'appel | de juridische tweedelijnsbijstand », gesteld door het Hof van Beroep |
| d'Anvers. | te Antwerpen. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.-P. | samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de |
| Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. | rechters J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. |
| Detienne, D. Pieters, S. de Bethune et E. Bribosia, assistée du | Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. de Bethune en E. Bribosia, |
| greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
| Par arrêt du 16 février 2021, dont l'expédition est parvenue au greffe | Bij arrest van 16 februari 2021, waarvan de expeditie ter griffie van |
| de la Cour le 11 mars 2021, la Cour d'appel d'Anvers a posé la | het Hof is ingekomen op 11 maart 2021, heeft het Hof van Beroep te |
| question préjudicielle suivante : | Antwerpen de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
| « Est-il compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution que, | « Is het verenigbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet dat |
| pour les affaires qui sont traitées selon la procédure civile, une | |
| contribution au fonds budgétaire relatif à l'aide juridique de | voor de zaken die volgens de burgerlijke rechtspleging worden |
| deuxième ligne soit due pour chaque acte introductif d'instance qui | behandeld voor elke gedinginleidende akte die op een van rollen |
| est inscrit à l'un des rôles visés aux articles 711 et 712 du Code | bedoeld in de artikelen 711 en 712 van het Gerechtelijk Wetboek wordt |
| ingeschreven, op het ogenblik van die inschrijving, door elke eisende | |
| judiciaire, au moment de cette inscription, par chacune des parties | partij een bijdrage aan het Begrotingsfonds voor de juridische |
| demanderesses (art. 4, § 2, de la loi du 19 mars 2017) et qu'en | tweedelijnsbijstand verschuldigd is (art. 4 § 2 Wet 19 maart 2017) en |
| matière pénale, chaque suspect, inculpé, prévenu, accusé ou personne | in strafzaken iedere door een strafgerecht veroordeelde verdachte, |
| responsable civilement du délit qui est condamné par une juridiction | inverdenkinggestelde, beklaagde, beschuldigde of voor het misdrijf |
| pénale soit condamné au paiement d'une contribution au fonds | burgerrechtelijk aansprakelijke persoon veroordeeld wordt tot het |
| budgétaire (art. 4, § 3, de la loi du 19 mars 2017), alors que le | betalen van een bijdrage aan het Begrotingsfonds (art. 4 § 3 Wet 19 |
| prévenu (initial) qui est acquitté en première instance par une | maart 2017), terwijl de (oorspronkelijke) beklaagde die in eerste |
| juridiction pénale, cet acquittement étant ensuite suivi d'un appel | aanleg door een strafgerecht wordt vrijgesproken, waarna énkel hoger |
| formé par la seule partie civile, avec réformation du jugement attaqué | beroep volgt van de burgerlijke partij, mét hervorming van het |
| en degré d'appel du fait qu'une faute consistant en la perpétration du | bestreden vonnis in graad van hoger beroep door de bewezenverklaring |
| délit initialement poursuivi a été déclarée prouvée, et qui est | van een fout bestaande in het plegen van het initieel vervolgde |
| considéré en appel comme une ' personne renvoyée ' (qu'il n'y a pas | misdrijf, in hoger beroep aangemerkt als ' verwezene ' (die niet aan |
| lieu de considérer comme un ' suspect, inculpé, prévenu, accusé ') ne | te merken is als ' verdachte, inverdenkinggestelde, beklaagde, |
| peut être condamné au paiement d'une contribution au fonds budgétaire | beschuldigde ') niet tot een bijdrage aan het Fonds voor de juridische |
| relatif à l'aide juridique de deuxième ligne ? ». | tweedelijnsbijstand kan veroordeeld worden ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1.1. La loi du 19 mars 2017 « instituant un fonds budgétaire relatif | B.1.1. De wet van 19 maart 2017 « tot oprichting van een |
| Begrotingsfonds voor de juridische tweedelijnsbijstand » (hierna : de | |
| à l'aide juridique de deuxième ligne » (ci-après : la loi du 19 mars | wet van 19 maart 2017) richt een « Begrotingsfonds voor de juridische |
| 2017) crée un « fonds budgétaire relatif à l'aide juridique de | tweedelijnsbijstand » op bij de Federale Overheidsdienst Justitie |
| deuxième ligne » auprès du Service public fédéral Justice (article 2). | (artikel 2). De opbrengsten van het fonds worden gebruikt ter |
| Les recettes du fonds sont utilisées pour financer les indemnités des | financiering van de vergoedingen van de advocaten belast met de |
| avocats chargés de l'aide juridique de deuxième ligne ainsi que les | juridische tweedelijnsbijstand, alsmede van de kosten verbonden aan de |
| frais liés à l'organisation des bureaux d'aide juridique (article 3). | organisatie van de bureaus voor juridische bijstand (artikel 3). De |
| Le législateur a fixé le montant de la contribution au fonds à vingt | wetgever heeft de bijdrage aan dat fonds vastgesteld op twintig euro. |
| euros. Ce montant est indexé conformément à l'article 5 de la loi du | Dat bedrag wordt geïndexeerd overeenkomstig artikel 5 van de wet van |
| 19 mars 2017. | 19 maart 2017. |
| B.1.2. Le fonds budgétaire à l'aide juridique de deuxième ligne est | B.1.2. Het begrotingsfonds voor de juridische tweedelijnsbijstand |
| alimenté par des contributions perçues dans le cadre de procédures | wordt gefinancierd met bijdragen die worden geïnd in het kader van |
| juridictionnelles. L'article 4 de la loi du 19 mars 2017 détermine | gerechtelijke procedures. In artikel 4 van de wet van 19 maart 2017 |
| dans quelles affaires la contribution est due, qui doit la payer et | wordt bepaald in welke zaken de bijdrage verschuldigd is, wie ze dient |
| comment elle doit être perçue. Le législateur établit en outre une | te betalen en op welke wijze ze wordt geïnd. De wetgever maakt hierbij |
| distinction entre les affaires qui sont traitées selon la procédure | een onderscheid tussen zaken die volgens de burgerlijke rechtspleging |
| civile (article 4, § 2), les affaires portées devant une juridiction | worden behandeld (artikel 4, § 2), zaken voor een strafgerecht |
| pénale (article 4, § 3) et les affaires portées devant le Conseil | (artikel 4, § 3) en zaken voor de Raad van State en de Raad voor |
| d'Etat et le Conseil du contentieux des étrangers (article 4, § 4). | Vreemdelingenbetwistingen (artikel 4, § 4). |
| B.2.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 4, § § 2 et | B.2.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 4, § § 2 en |
| 3, de la loi du 19 mars 2017, qui dispose : | 3, van de wet van 19 maart 2017, dat bepaalt : |
| « § 2. Pour les affaires qui sont traitées selon la procédure civile, | « § 2. Voor de zaken die volgens de burgerlijke rechtspleging worden |
| une contribution au fonds est due pour chaque acte introductif | behandeld, is voor elke gedinginleidende akte die op een van de rollen |
| d'instance qui est inscrit à l'un des rôles visés aux articles 711 et | bedoeld in de artikelen 711 en 712 van het Gerechtelijk Wetboek wordt |
| 712 du Code judiciaire, au moment de cette inscription. A défaut de | ingeschreven, op het ogenblik van die inschrijving, een bijdrage aan |
| paiement de cette contribution, l'affaire n'est pas inscrite. | het Fonds verschuldigd. Zonder betaling van deze bijdrage wordt de |
| Aucune contribution n'est toutefois perçue dans le chef de la partie | zaak niet ingeschreven. |
| demanderesse : | Geen bijdrage wordt evenwel geïnd van de eisende partij : |
| 1° si elle bénéficie de l'aide juridique de deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire; | 1° indien zij juridische tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet; |
| 2° si elle introduit une demande visée à l'article 68 de la loi du 10 | 2° indien zij een vordering inleidt, bedoeld in artikel 68 van de |
| avril 1971 sur les accidents du travail et visée à l'article 53, | Arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 en bedoeld in artikel 53, |
| alinéa 2, des lois relatives à la prévention des maladies | tweede lid, van de wetten betreffende de preventie van beroepsziekten |
| professionnelles et à la réparation des dommages résultant de | en de vergoeding van de schade die uit die ziekten voortvloeit, |
| celles-ci, coordonnées le 3 juin 1970; | gecoördineerd op 3 juni 1970; |
| 3° indien zij een vordering inleidt, bedoeld in de artikelen 579, 6°, | |
| 3° si elle introduit une demande visée aux articles 579, 6°, 580, 581 | 580, 581 en 582, 1° en 2° van het Gerechtelijk Wetboek betreffende |
| et 582, 1° et 2°, du Code judiciaire concernant les demandes | vorderingen ingesteld door of tegen de sociaal verzekerden |
| introduites par ou contre les assurés sociaux personnellement; | persoonlijk; |
| 4° si elle introduit une demande visée à l'article 1675/4 du Code | 4° indien zij een vordering inleidt, bedoeld in artikel 1675/4 van het |
| judiciaire ou si elle introduit, en tant que débiteur dans le cadre du | Gerechtelijk Wetboek, of indien zij, als schuldenaar in het kader van |
| règlement collectif de dettes, une demande en appel; | een collectieve schuldenregeling, hoger beroep instelt; |
| 5° si elle introduit en qualité de ministère public une demande visée | 5° indien zij in de hoedanigheid van openbaar ministerie een vordering |
| à l'article 138bis du Code judiciaire. | inleidt, bedoeld in artikel 138bis Gerechtelijk Wetboek. |
| 6° si elle introduit une demande d'autorisation sur la base de | 6° indien zij een verzoek tot machtiging indient op grond van artikel |
| l'article 784/1 du Code civil. | 784/1 van het Burgerlijk Wetboek. |
| Sauf si la partie succombante bénéficie de l'aide juridique de | Tenzij de in het ongelijk gestelde partij van de juridische |
| deuxième ligne ou de l'assistance judiciaire, ou si le juge estime | tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, of indien de rechter |
| qu'elle se trouve en ce qui concerne ses moyens de subsistance dans | oordeelt dat hij zich op het vlak van zijn bestaansmiddelen in een |
| une situation où elle pourrait faire appel à l'aide juridique de | situatie bevindt waarbij hij beroep zou kunnen doen op juridische |
| deuxième ligne ou à l'assistance judiciaire, la juridiction liquide le | tweedelijnsbijstand of op rechtsbijstand vereffent het rechtscollege |
| montant de la contribution au fonds dans la décision définitive qui | het bedrag van de bijdrage aan het Fonds in de eindbeslissing die in |
| prononce la condamnation aux dépens. Le Roi fixe les modalités de recouvrement de la contribution au fonds. § 3. Sauf s'il bénéficie de l'aide juridique de deuxième ligne, de l'assistance judiciaire, ou si le juge estime qu'il se trouve en ce qui concerne ses moyens de subsistance dans une situation où il pourrait faire appel à l'aide juridique de deuxième ligne ou à l'assistance judiciaire, chaque suspect, inculpé, prévenu, accusé ou personne responsable civilement du délit qui est condamné par une juridiction pénale est condamné au paiement d'une contribution au fonds. Sauf si elle bénéficie de l'aide juridique de deuxième ligne, de l'assistance judiciaire, ou si le juge estime qu'elle se trouve en ce qui concerne ses moyens de subsistance dans une situation où elle pourrait faire appel à l'aide juridique de deuxième ligne ou à l'assistance judiciaire, la partie civile, lorsqu'elle a pris l'initiative de la citation directe ou lorsqu'une enquête a été ouverte à la suite de son action en tant que partie civile et qu'elle succombe, est condamnée au paiement d'une contribution au fonds. La juridiction liquide le montant de la contribution au fonds dans la décision définitive qui prononce la condamnation aux dépens. La contribution est recouvrée selon les règles qui s'appliquent en | de kosten verwijst. De Koning bepaalt de nadere regels voor de invordering van de bijdrage aan het Fonds. § 3. Behalve indien hij van de juridische tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, of indien de rechter oordeelt dat hij zich op het vlak van zijn bestaansmiddelen in een situatie bevindt waarbij hij beroep zou kunnen doen op juridische tweedelijnsbijstand of op rechtsbijstand wordt iedere door een strafgerecht veroordeelde verdachte, inverdenkinggestelde, beklaagde, beschuldigde of voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijke persoon, veroordeeld tot het betalen van een bijdrage aan het Fonds. Behalve indien zij van de juridische tweedelijnsbijstand of rechtsbijstand geniet, of indien de rechter oordeelt dat hij zich op het vlak van zijn bestaansmiddelen in een situatie bevindt waarbij hij beroep zou kunnen doen op juridische tweedelijnsbijstand of op rechtsbijstand wordt de burgerlijke partij, wanneer zij het initiatief tot de rechtstreekse dagvaarding heeft genomen of wanneer een onderzoek is geopend ten gevolge van haar optreden als burgerlijke partij en zij in het ongelijk wordt gesteld, veroordeeld tot het betalen van een bijdrage aan het Fonds. Het rechtscollege vereffent het bedrag van de bijdrage aan het Fonds in de eindbeslissing die in de kosten verwijst. De bijdrage wordt ingevorderd volgens de regels van toepassing op de |
| matière de recouvrement des amendes pénales ». | invordering van de strafrechtelijke geldboeten ». |
| Par son arrêt n° 22/2020 du 13 février 2020, la Cour a annulé, dans | Bij zijn arrest nr. 22/2020 van 13 februari 2020 heeft het Hof de in |
| l'article 4, § 2, alinéa 1er, de la loi du 19 mars 2017, les mots « | artikel 4, § 2, eerste lid, van de wet van 19 maart 2017 vervatte |
| woorden « door elke eisende partij » vernietigd, zodat, wanneer | |
| par partie requérante », de sorte que, désormais, lorsqu'une action | verscheidene eisende partijen een vordering instellen volgens de |
| est introduite selon la procédure civile par plusieurs parties, la | burgerlijke rechtspleging, de bijdrage niet langer dient te worden |
| contribution n'est plus due par chacune d'entre elles. | betaald door elk van hen. |
| B.2.2. En vertu de l'article 202 du Code d'instruction criminelle, la | B.2.2. Krachtens artikel 202 van het Wetboek van strafvordering |
| behoort het recht om hoger beroep in te stellen tegen de vonnissen | |
| faculté d'interjeter appel des jugements rendus par les tribunaux de | gewezen door de politierechtbanken en de correctionele rechtbanken |
| police et par les tribunaux correctionnels appartient notamment à la | onder meer aan de burgerlijke partij, doch « alleen wat haar |
| partie civile, « quant à ses intérêts civils seulement ». | burgerlijke belangen betreft ». |
| Il s'ensuit que, « en l'absence d'appel du ministère public, l'appel | Daaruit volgt dat « bij ontstentenis van hoger beroep van het openbaar |
| ministerie, [...] het hoger beroep van de burgerlijke partij, ook al | |
| de la partie civile, fût-elle partie citant directement, contre une | is zij rechtstreeks dagende partij, tegen een beslissing waarbij de |
| décision d'acquittement du prévenu, ne saisit pas le juge d'appel de | beklaagde wordt vrijgesproken, de strafvordering niet voor de |
| l'action publique » (Cass., 11 février 2009, Pas., 2009, n° 113). « | appelrechter [brengt] » (Cass., 11 februari 2009, Arr. Cass., 2009, |
| nr. 113). « Wanneer enkel de burgerlijke partij hoger beroep aantekent | |
| Lorsque seule la partie civile interjette appel contre la décision | tegen de beslissing waarbij een beklaagde wordt vrijgesproken en de |
| acquittant un prévenu et déclarant le juge incompétent pour connaître | rechter zich onbevoegd verklaart om kennis te nemen van de burgerlijke |
| de l'action civile, les juges d'appel sont tenus de se prononcer sur | rechtsvordering, [dienen] de appèlrechters over deze laatste uitspraak |
| cette dernière décision », ce qui implique que, « bien que la décision | [...] te doen », hetgeen inhoudt dat, « ook al heeft de beslissing van |
| d'acquittement soit passée en force de chose jugée à défaut d'un appel | vrijspraak bij gebrek aan hoger beroep van het openbaar ministerie |
| par le ministère public, les juges d'appel sont tenus de vérifier si | kracht van gewijsde, de appèlrechters moeten nagaan of de als misdrijf |
| les faits qualifiés infraction qui servent de base à l'action civile | gekwalificeerde feiten die aan de burgerlijke rechtsvordering ten |
| sont établis et s'ils ont causé un dommage à la partie civile » | grondslag liggen, bewezen zijn en aan de burgerlijke partij schade |
| (Cass., 11 décembre 2001, Pas., 2001, n° 691). | hebben berokkend » (Cass., 11 december 2001, Arr. Cass., 2001, nr. |
| B.2.3. Il ressort de la formulation de la question préjudicielle et de | 691). B.2.3. Uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag en de motivering |
| la motivation de la décision de renvoi que la Cour est interrogée sur | van de verwijzingsbeslissing blijkt dat aan het Hof vragen worden |
| la compatibilité de l'article 4, § § 2 et 3, de la loi du 19 mars 2017 | gesteld over de bestaanbaarheid van artikel 4, § § 2 en 3, van de wet |
| avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'en vertu de | van 19 maart 2017 met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in |
| cette disposition, en degré d'appel, une contribution au fonds | zoverre krachtens die bepaling in graad van beroep geen bijdrage aan |
| budgétaire relatif à l'aide juridique de deuxième ligne ne peut être | het begrotingsfonds voor de juridische tweedelijnsbijstand kan worden |
| imposée aux personnes qui ont bénéficié d'un acquittement en première | opgelegd aan de personen die in eerste aanleg door een strafgerecht |
| instance par une juridiction pénale, lequel est suivi d'un appel formé | werden vrijgesproken, waarna uitsluitend hoger beroep wordt ingesteld |
| par la seule partie civile, cet appel pouvant dès lors uniquement | door de burgerlijke partij en dat hoger beroep derhalve enkel kan |
| aboutir à une condamnation civile, mais pas à une condamnation pénale. | leiden tot een veroordeling op burgerlijk gebied, maar niet tot een |
| La juridiction a quo qualifie de telles personnes de « personnes | veroordeling op strafgebied. Zulke personen worden door het |
| renvoyées ». | verwijzende rechtscollege aangemerkt als « verwezenen ». |
| La Cour limite son examen à cette situation. | Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. |
| B.2.4. Comme il est dit en B.1.2, le législateur a établi une | B.2.4. Zoals is vermeld in B.1.2, heeft de wetgever een onderscheid |
| distinction entre les affaires qui sont traitées selon la procédure | gemaakt tussen zaken die volgens de burgerlijke rechtspleging worden |
| civile (article 4, § 2), les affaires portées devant une juridiction | behandeld (artikel 4, § 2), zaken voor een strafgerecht (artikel 4, § |
| pénale (article 4, § 3) et les affaires portées devant le Conseil | 3) en zaken voor de Raad van State en de Raad voor |
| d'Etat et le Conseil du contentieux des étrangers (article 4, § 4). | Vreemdelingenbetwistingen (artikel 4, § 4). De door het verwijzende |
| Les « personnes renvoyées » visées par la juridiction a quo sont par | rechtscollege bedoelde « verwezenen » zijn per definitie partijen in |
| définition des parties dans une affaire portée devant une juridiction | een zaak voor een strafgerecht, met dien verstande dat uitsluitend nog |
| pénale, étant entendu que seule leur responsabilité civile est encore | hun burgerlijke aansprakelijkheid in het geding is. Aldus vindt het |
| en cause. Ainsi, le fait que de telles personnes ne pourraient être | feit dat zulke personen niet zouden kunnen worden veroordeeld tot het |
| condamnées au paiement de la contribution au fonds trouve son origine | betalen van de bijdrage aan het fonds zijn oorsprong in de afbakening |
| dans la délimitation du champ d'application de l'article 4, § 3, de la | |
| loi du 19 mars 2017. En ce qu'elle porte sur l'article 4, § 2, de | van het toepassingsgebied van artikel 4, § 3, van de wet van 19 maart |
| 2017. In zoverre zij betrekking heeft op artikel 4, § 2, van diezelfde | |
| cette même loi, la question préjudicielle n'appelle dès lors pas de | wet, dient de prejudiciële vraag bijgevolg niet te worden beantwoord. |
| réponse. La Cour peut cependant prendre en compte cette disposition | Het Hof kan met die bepaling evenwel rekening houden bij zijn |
| lors de son examen. | onderzoek. |
| B.3. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas | B.3. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit |
| qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de | dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt |
| personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et | ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust |
| qu'elle soit raisonnablement justifiée. | en het redelijk verantwoord is. |
| L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant | Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld |
| compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la | rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel |
| nature des principes en cause; le principe d'égalité et de | en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van |
| non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas | gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat |
| de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés | er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de |
| et le but visé. | aangewende middelen en het beoogde doel. |
| B.4.1. Pour les affaires pénales, conformément à l'article 4, § 3, de | B.4.1. Voor strafzaken wordt, overeenkomstig artikel 4, § 3, van de |
| la loi du 19 mars 2017, chaque suspect, inculpé, prévenu, accusé ou | wet van 19 maart 2017, iedere door een strafgerecht veroordeelde |
| personne responsable civilement du délit qui est condamné par une | verdachte, inverdenkinggestelde, beklaagde, beschuldigde of voor het |
| juridiction pénale est condamné au paiement d'une contribution au | misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijke persoon, veroordeeld tot het |
| fonds budgétaire relatif à l'aide juridique de deuxième ligne. Lorsque | betalen van een bijdrage aan het begrotingsfonds voor de juridische |
| la partie civile a pris l'initiative de la citation directe ou | tweedelijnsbijstand. Wanneer de burgerlijke partij het initiatief tot |
| lorsqu'une enquête a été ouverte à la suite de son action en tant que | de rechtstreekse dagvaarding heeft genomen of wanneer een onderzoek is |
| partie civile et qu'elle succombe, elle est condamnée au paiement | geopend ten gevolge van haar optreden als burgerlijke partij en zij in |
| d'une contribution au fonds. Les personnes précitées ne sont toutefois | het ongelijk wordt gesteld, wordt zij veroordeeld tot het betalen van |
| pas condamnées au paiement de la contribution si elles bénéficient de | een bijdrage aan het fonds. De voormelde personen worden evenwel niet |
| l'aide juridique de deuxième ligne. | veroordeeld tot de bijdrage indien ze juridische tweedelijnsbijstand genieten. |
| B.4.2. Selon la juridiction a quo, eu égard à leur acquittement au | B.4.2. Volgens het verwijzende rechtscollege kunnen de in B.2.3 |
| pénal, les « personnes renvoyées » définies en B.2.3, lorsqu'elles | omschreven « verwezenen », wanneer zij in hoger beroep door een |
| sont condamnées au civil, en degré d'appel, par une juridiction | strafgerecht worden veroordeeld op burgerlijk gebied, niet worden |
| pénale, ne peuvent être considérées comme des suspects, inculpés, | beschouwd als door een strafgerecht veroordeelde verdachten, |
| prévenus, accusés ou personnes responsables civilement du délit qui | inverdenkinggestelden, beklaagden, beschuldigden of voor het misdrijf |
| sont condamnés par une juridiction pénale au sens de l'article 4, § 3, | burgerrechtelijk aansprakelijke personen in de zin van artikel 4, § 3, |
| de la loi du 19 mars 2017. Il en résulte qu'aucune contribution ne | van de wet van 19 maart 2017, gelet op hun vrijspraak op strafgebied. |
| pourrait leur être imposée. | Daardoor zou hun geen bijdrage aan het fonds kunnen worden opgelegd. |
| B.5.1. La proposition de loi qui se trouvait à l'origine de la loi du | B.5.1. Het initiële wetsvoorstel dat aan de oorsprong lag van de wet |
| 19 mars 2017 entendait imposer une contribution aux seules personnes | van 19 maart 2017 beoogde uitsluitend een bijdrage op te leggen aan de |
| qui sont condamnées à une sanction pénale ou qui concluent une | personen die worden veroordeeld tot een strafrechtelijke sanctie of |
| transaction conformément à l'article 216bis du Code d'instruction | die een minnelijke schikking sluiten overeenkomstig artikel 216bis van |
| criminelle (Doc. parl., Chambre 2015-2016, DOC 54-1851/001, pp. 6-8). | het Wetboek van strafvordering (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1851/001, pp. 6-8). |
| Dans les développements de la proposition de loi, il est dit : | De toelichting bij dat wetsvoorstel vermeldt : |
| « L'augmentation régulière du nombre de dossiers dans le cadre de | « De gestage stijging van het aantal dossiers in het kader van de |
| l'aide juridique de deuxième ligne nécessite des moyens supplémentaires. | juridische tweedelijnsbijstand vergt bijkomende middelen. |
| La présente proposition vise donc à créer un fonds d'aide juridique de | Het wetsvoorstel beoogt de oprichting van een fonds voor de juridische |
| tweedelijnsbijstand dat toelaat het stelsel van juridische bijstand | |
| deuxième ligne en vue de permettre un financement supplémentaire du | bijkomend te financieren via nieuwe middelen zodat aan de advocaten |
| régime de l'aide juridique, et ce, afin de garantir une rémunération | een hogere vergoeding kan worden gegarandeerd met behoud van het door |
| plus élevée aux avocats, tout en conservant avant tout le droit au | de Grondwet gewaarborgde recht op vrije toegang tot het gerecht » |
| libre accès à la justice consacré par la Constitution » (ibid. p. 3). | (ibid., p. 3). |
| B.5.2. L'avis de la section de législation du Conseil d'Etat sur cette | B.5.2. Het advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State over |
| proposition de loi mentionne : | dat wetsvoorstel vermeldt : |
| « 5. La question se pose de savoir ce qui justifie le fait que la | « 5. De vraag rijst wat verantwoordt dat de in het wetsvoorstel |
| contribution visée dans la proposition de loi soit uniquement imposée | bedoelde bijdrage enkel wordt opgelegd in het raam van |
| dans le cadre de procédures pénales. | strafrechtelijke procedures. |
| [...] | [...] |
| [...] On n'aperçoit pas pourquoi seules les personnes condamnées | [...] Er valt niet in te zien waarom enkel strafrechtelijk |
| veroordeelden of personen die een minnelijke schikking aanvaarden, | |
| pénalement ou qui acceptent une transaction seraient tenues de payer | gehouden zouden zijn tot het betalen van de bijdrage, en niet |
| la contribution, et non, par exemple, les personnes dont l'action dans | bijvoorbeeld personen wier vordering in een burgerlijke procedure |
| une procédure civile est rejetée. L'auteur de la proposition de loi, | wordt afgewezen. De als gemachtigde aangewezen indienster van het |
| désigné comme délégué, a fourni (indépendamment toutefois de la | wetsvoorstel verschafte (los evenwel van de vraag naar de kwalificatie |
| question de la qualification de la contribution proposée) | van de voorgestelde bijdrage) de volgende verantwoording voor de |
| l'explication suivante pour la limitation aux personnes condamnées | beperking tot strafrechtelijke veroordeelden en tot de personen |
| pénalement et à celles avec lesquelles une transaction a été conclue : | waarmee een minnelijke schikking werd gesloten : |
| ' De keuze om enkel personen die een strafrechtelijke inbreuk hebben | ' De keuze om enkel personen die een strafrechtelijke inbreuk hebben |
| gepleegd te laten bijdragen aan het op te richten fonds voor de | gepleegd te laten bijdragen aan het op te richten fonds voor de |
| juridische tweedelijnsbijstand wordt verantwoord door de specifieke | juridische tweedelijnsbijstand wordt verantwoord door de specifieke |
| hogere maatschappelijke kost die sowieso al gepaard gaat met een | hogere maatschappelijke kost die sowieso al gepaard gaat met een |
| strafzaak (die vereist bijvoorbeeld diverse onderzoekshandelingen | strafzaak (die vereist bijvoorbeeld diverse onderzoekshandelingen |
| zoals de verhoren waar steeds bijstand van een advocaat moet worden | zoals de verhoren waar steeds bijstand van een advocaat moet worden |
| voorzien), dit terwijl bij niet-strafrechtelijke geschillen niet | voorzien), dit terwijl bij niet-strafrechtelijke geschillen niet |
| steeds een duidelijke toerekenbare fout/wetsovertreding wordt begaan | steeds een duidelijke toerekenbare fout/wetsovertreding wordt begaan |
| door de in het ongelijk gestelde partij, deze geschillen niet | door de in het ongelijk gestelde partij, deze geschillen niet |
| automatisch voor een rechtbank moeten worden afgewikkeld, en indien | automatisch voor een rechtbank moeten worden afgewikkeld, en indien |
| dat toch zo is het voorleggen van dergelijke geschillen aan een | dat toch zo is het voorleggen van dergelijke geschillen aan een |
| rechtbank (en ook het beroep dat moet worden gedaan op een advocaat) | rechtbank (en ook het beroep dat moet worden gedaan op een advocaat) |
| niet steeds vooraf te vermijden was door de uiteindelijk in het | niet steeds vooraf te vermijden was door de uiteindelijk in het |
| ongelijk gestelde partij zelf. | ongelijk gestelde partij zelf. |
| Het gemaakte onderscheid steunt dus op het algemeen beginsel dat een | Het gemaakte onderscheid steunt dus op het algemeen beginsel dat een |
| strafrechtelijke veroordeling of minnelijke schikking per definitie de | strafrechtelijke veroordeling of minnelijke schikking per definitie de |
| schending betekent van een regel die de openbare orde raakt. De | schending betekent van een regel die de openbare orde raakt. De |
| strafrechtelijke veroordeling wordt uitgesproken door een magistraat, | strafrechtelijke veroordeling wordt uitgesproken door een magistraat, |
| de minnelijke schikking wordt afgehandeld door het openbaar | de minnelijke schikking wordt afgehandeld door het openbaar |
| ministerie, en de inbreuk op zich werd vastgesteld met (dure) | ministerie, en de inbreuk op zich werd vastgesteld met (dure) |
| gerechtelijke maatregelen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld | gerechtelijke maatregelen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld |
| administratieve sancties en onmiddellijke inningen in het | administratieve sancties en onmiddellijke inningen in het |
| wegverkeersrecht die niet worden uitgesproken na een dure, | wegverkeersrecht die niet worden uitgesproken na een dure, |
| gerechtelijke procedure '. | gerechtelijke procedure. '. |
| Cette justification soulève toutefois un certain nombre de questions. | Deze verantwoording doet evenwel een aantal bedenkingen rijzen. Dat |
| Le fait que des magistrats doivent intervenir s'applique tout autant à | magistraten dienen te worden ingezet, geldt evenzeer voor andere |
| des procédures autres que la procédure pénale. De surcroît, une partie | procedures dan strafrechtelijke. Voorts wordt een deel van de kost van |
| des coûts du procès pénal est supportée par la personne condamnée en | het strafproces gedragen door de veroordeelde doordat hij tot het |
| ce qu'elle est condamnée au paiement des frais de justice. Enfin, | betalen van de gerechtskosten wordt veroordeeld. Ten slotte heeft de |
| l'assistance judiciaire que la contribution prélevée sert à financer | rechtsbijstand ter financiering waarvan de bijdrage wordt geheven, ook |
| concerne également les procédures non pénales. Les éléments avancés | betrekking op de niet-strafrechtelijke procedures. De genoemde |
| peuvent dès lors difficilement justifier l'exclusion pure et simple de | elementen kunnen derhalve moeilijk de algehele uitsluiting |
| personnes impliquées dans des procédures autres que la procédure | verantwoorden van personen die in andere procedures betrokken zijn dan |
| pénale » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1851/005, pp. 6-7). | strafrechtelijke » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1851/005, pp. |
| B.5.3. Par suite de cet avis, la proposition de loi a été amendée afin | 6-7). B.5.3. Ingevolge dat advies werd het wetsvoorstel geamendeerd, |
| d'étendre l'obligation de paiement de la contribution au fonds et de | teneinde de verplichting tot betaling van de bijdrage aan het fonds |
| l'imposer dans les procédures pénales, dans les procédures civiles et | uit te breiden en op te leggen in strafrechtelijke procedures, in |
| dans les procédures portées devant le Conseil d'Etat et le Conseil du | burgerlijke procedures en in de procedures voor de Raad voor |
| contentieux des étrangers. | Vreemdelingenbetwistingen en de Raad van State. |
| Cet amendement a été justifié comme suit : | De verantwoording bij dat amendement vermeldt : |
| « Dans son avis du 24 juin 2016 (59 626/3 et 59 627/3) sur la | « In zijn advies van 24 juni 2016 (59 626/3 en 59 627/3) op het |
| proposition de loi instituant un fonds d'aide juridique de deuxième | wetsvoorstel tot oprichting van een fonds voor de juridische bijstand |
| ligne (Doc. parl. Chambre, 2015-2016, DOC 54-1851), le Conseil d'Etat | (Parl. St. Kamer 2015-2016, nr. 54-1851) formuleert de Raad van State |
| formule quelques remarques fondamentales sur le texte de cette proposition de loi. D'une part, le Conseil d'Etat relève le caractère potentiellement discriminatoire d'une limitation du paiement d'une contribution aux procédures pénales et, d'autre part, il estime qu'il manque dans la proposition une exonération de la contribution pour les bénéficiaires d'une aide juridique de deuxième ligne entièrement ou partiellement gratuite. Enfin, la qualification de la contribution n'est pas claire pour le Conseil d'Etat. Les auteurs de l'amendement partent du principe que s'attacher à l'approche initiale de la proposition de loi, à savoir une obligation | fundamentele bemerkingen op de tekst van dit wetsvoorstel. Enerzijds wijst de Raad van State op het mogelijk discriminatoir karakter van een beperking van de bijdragebetaling tot strafrechtelijke procedures en anderzijds oordeelt de Raad van State dat in het voorstel een vrijstelling van bijdrage ontbreekt in hoofde van rechthebbenden van volledige of gedeeltelijke kosteloze juridische tweedelijnsbijstand. Tot slot is de kwalificatie van de bijdrage niet duidelijk voor de Raad van State. Het uitgangspunt van de indieners van het amendement is dat het vasthouden aan de oorspronkelijke benadering van het wetsvoorstel, met name enkel een bijdrageverplichting in hoofde van strafrechtelijk |
| de contribution uniquement pour les condamnés pénaux, ne peut pas | veroordeelden, de discriminatietoets niet kan doorstaan en voorbij |
| résister au test de la discrimination et ignore l'ampleur de l'aide | gaat aan de omvang van de juridische bijstand die ruim het strafrecht |
| juridique qui va bien au-delà du droit pénal sensu lato. | sensu lato overtreft. |
| La proposition de loi a pour objectif de contribuer au financement de | Het wetsvoorstel heeft tot doel bij te dragen tot de financiering van |
| l'aide juridique de deuxième ligne. L'aide juridique de deuxième ligne | de juridische tweedelijnsbijstand. De kosteloze juridische |
| tweedelijnsbijstand bestrijkt vele rechtsdomeinen en is niet beperkt | |
| gratuite couvre de nombreux domaines du droit et ne se limite pas à | tot bijstand in strafrechtelijke procedures. De aanvullende |
| une aide dans des procédures pénales. Le financement complémentaire de | financiering van de juridische tweedelijnsbijstand kan zich bijgevolg |
| l'aide juridique de deuxième ligne ne peut dès lors pas se limiter à | niet beperken tot de invoering van een bijdrage in strafrechtelijke |
| l'introduction d'une contribution dans les procédures pénales, qui ne | procedures, die trouwens slechts een relatief aandeel |
| représentent d'ailleurs qu'une part relative des affaires dans | vertegenwoordigen van de zaken waarin bijstand wordt verleend. Ter |
| lesquelles une aide est accordée. A titre d'illustration : en 2014, | illustratie : in 2014 werden er 781 818 niet-strafrechtelijke zaken |
| 718 818 affaires non pénales ont été traitées contre 324 807 affaires | afgehandeld tegenover 324 807 strafrechtelijke zaken, wat neerkomt op |
| pénales, soit un rapport d'environ 70 % contre 30 % (source : | een verhouding van circa 70 % tegenover 30 % (bron : Kerncijfers van |
| Chiffres-clés de l'activité judiciaire - Données 2014, Collège des | de gerechtelijke activiteit - Gegevens 2014, College van de hoven en |
| cours et tribunaux). Une limitation de l'obligation de contribution aux affaires pénales n'est donc pas proportionnelle. L'amendement prévoit par conséquent une obligation de payer une contribution dans les procédures pénales, les procédures civiles et les procédures administratives pour autant qu'il s'agisse de procédures devant une juridiction fédérale. Le choix de limiter l'obligation de contribution aux procédures menées devant une juridiction organisée sur le plan fédéral résulte de la position selon laquelle chaque utilisateur du service public de la justice tire profit d'une aide juridique de deuxième ligne correcte. Soit il est lui-même utilisateur de l'aide juridique de deuxième ligne et il paye sa contribution personnelle pour le service dont il | rechtbanken). Een beperking van de bijdrageplicht tot strafrechtelijke zaken is dus niet proportioneel. In dit amendement wordt bijgevolg een verplichting tot betaling van een bijdrage bepaald in strafrechtelijke procedures, in burgerlijke procedures en in administratiefrechtelijke procedures voor zover het procedures betreft voor een federaal rechtscollege samengesteld uit beroepsrechters. De keuze voor de beperking van de bijdrageplicht tot procedures die worden gevoerd voor een federaal georganiseerd rechtscollege volgt uit de stelling dat elke gebruiker van de openbare dienst van de rechtspraak baat heeft bij een goede juridische tweedelijnsbijstand. Ofwel is hijzelf gebruiker van de tweedelijnsbijstand en betaalt hij |
| bénéficie en personne, soit il n'est pas un utilisateur direct de | zijn persoonlijke bijdrage voor de dienst die hij persoonlijk geniet, |
| l'aide juridique de deuxième ligne, mais il tire profit d'une aide | ofwel is hij zelf geen directe gebruiker van de tweedelijnsbijstand, |
| juridique de deuxième ligne qui fonctionne bien. Ce sera le cas si la | maar heeft hij baat bij een goed functionerende tweedelijnsbijstand. |
| partie adverse bénéficie du service d'aide juridique de deuxième ligne | Dat laatste zal zijn indien zijn tegenpartij de dienst van de |
| et a donc intérêt, dans un rapport de 1 à 1, à un règlement rapide de | tweedelijnsbijstand geniet en dus in een 1 op 1 verhouding gebaat is |
| la procédure à laquelle l'aide de deuxième ligne contribue. Dans le | bij een vlotte afwikkeling van het geding waartoe de |
| cas également où aucune partie à un procès ne bénéficie de l'aide de | tweedelijnsbijstand bijdraagt. Ook indien geen enkele partij in een |
| deuxième ligne, toutes les parties trouvent également leur compte dans | geding tweedelijnsbijstand geniet, zijn alle partijen gebaat bij een |
| une aide de deuxième ligne correcte. Le fonctionnement d'un tribunal | goede tweedelijnsbijstand. Door een kwaliteitsvolle |
| tirera profit d'une aide de deuxième ligne de qualité en général. Si | tweedelijnsbijstand in het algemeen zal de werking van een rechtbank |
| le règlement d'un nombre croissant d'affaires se complique à cause de | daar baat bij hebben. Indien de afwikkeling van een toenemend aantal |
| la performance insuffisante de l'aide de deuxième ligne dans ces | zaken wordt bemoeilijkt omdat de tweedelijnsbijstand in die zaken |
| affaires, cette perturbation influera par la force des choses sur le | onvoldoende performant verloopt, dan heeft die verstoring |
| règlement rapide d'autres affaires traitées dans ce tribunal (la | noodgedwongen invloed op de vlotte afwikkeling van andere [zaken] in |
| chaîne est aussi solide que son maillon le plus faible). En résumé, | die rechtbank (de ketting is maar zo sterk als haar zwakste schakel). |
| même la personne qui ne fait pas appel à l'aide juridique de deuxième | Kortom, ook wie zelf geen beroep doet op de juridische |
| ligne profite, dans l'utilisation du service public de la justice, de | tweedelijnsbijstand geniet bij het gebruik van de openbare dienst van |
| l'existence d'une aide de deuxième ligne performante. Cette | het rechtspreken de voordelen van het bestaan van een performante |
| philosophie est donc l'expression de l'approche de la rétribution au | tweedelijnsbijstand. Deze gedachte drukt dus de retributiebenadering |
| sens large, ce qui permet d'affecter la contribution au fonds et | in de brede zin uit, wat het mogelijk maakt om de bijdrage te |
| d'enraciner la destination des montants » (Doc. parl., Chambre, | affecteren aan het fonds en de bestemming van de gelden te verankeren |
| 2016-2017, DOC 54-1851/006, pp. 8-9). | » (Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC 54-1851/006, pp. 8-9). |
| B.6.1. Il ressort des travaux préparatoires précités que le | B.6.1. Uit de voormelde parlementaire voorbereiding blijkt dat de |
| législateur n'a pas voulu limiter l'obligation de contribution aux | wetgever de bijdrageverplichting niet heeft willen beperken tot de |
| personnes condamnées pénalement, mais qu'il a voulu imposer cette | strafrechtelijk veroordeelden, maar die verplichting in het algemeen |
| obligation, de manière générale, dans les procédures portées devant | heeft willen opleggen in de procedures voor een federaal georganiseerd |
| une juridiction organisée au niveau fédéral, qu'il s'agisse d'une | rechtscollege, ongeacht of het gaat om een burgerlijke, een |
| procédure civile, pénale ou administrative, considérant que chaque | strafrechtelijke of een administratiefrechtelijke procedure, op grond |
| utilisateur du service public de la justice a intérêt à une bonne aide | van de overweging dat elke gebruiker van de openbare dienst van de |
| rechtspraak baat heeft bij een goede juridische tweedelijnsbijstand. | |
| juridique de deuxième ligne. | Daarbij beoogt de wetgever om, in overeenstemming met artikel 23, |
| Le législateur entend ainsi, en conformité avec l'article 23, alinéa 3, 2°, de la Constitution, garantir l'aide juridique à ceux qui en ont besoin pour assurer leur droit fondamental à l'accès à la justice. Cet objectif peut justifier que la contribution soit imposée aux justiciables qui sont présumés disposer de la capacité financière nécessaire. B.6.2. A la lumière du but poursuivi, il n'est pas raisonnablement justifié que la contribution ne puisse être imposée aux personnes qui ont été acquittées en première instance par une juridiction pénale et qui, par la suite, sur le seul appel de la partie civile, sont condamnées civilement, sur le constat que les faits qualifiés infraction qui fondent l'action civile sont établis et ont causé un dommage à la partie civile. En effet, la circonstance que pareilles personnes n'ont pas été condamnées pénalement ne constitue pas, au regard de cet objectif, un critère de distinction pertinent. La Cour n'aperçoit pas pourquoi, en ce qui concerne la contribution au fonds, de telles personnes condamnées devraient être traitées autrement que les personnes qui sont condamnées, selon la procédure civile, à la | derde lid, 2°, van de Grondwet, de juridische bijstand te waarborgen voor diegenen die anders hun fundamenteel recht op toegang tot de rechter niet zouden kunnen uitoefenen. Dat doel kan verantwoorden dat de bijdrage wordt opgelegd aan de rechtzoekenden die geacht worden over de nodige financiële draagkracht beschikken. B.6.2. In het licht van de aldus nagestreefde doelstelling is het niet redelijk verantwoord dat de bijdrage niet zou kunnen worden opgelegd aan personen die in eerste aanleg door een strafgerecht werden vrijgesproken en die vervolgens op het enkel hoger beroep van de burgerlijke partij worden veroordeeld op burgerlijk gebied, waarbij wordt vastgesteld dat de als misdrijf gekwalificeerde feiten die aan de burgerlijke vordering ten grondslag liggen, bewezen zijn en aan de burgerlijke partij schade hebben berokkend. De omstandigheid dat zulke personen geen strafrechtelijke veroordeling hebben opgelopen, vormt ten aanzien van die doelstelling immers geen pertinent criterium van onderscheid. Er valt niet in te zien waarom dergelijke veroordeelden, wat de bijdrage aan het fonds betreft, verschillend zouden moeten worden behandeld ten opzichte van personen die volgens de burgerlijke rechtspleging worden veroordeeld tot een vergoeding van de schade |
| réparation du dommage résultant d'un fait punissable ou que les | geleden door een strafbaar feit, dan wel van in eerste aanleg door een |
| personnes acquittées en première instance par une juridiction pénale | strafgerecht vrijgesproken personen, die vervolgens in hoger beroep |
| qui, ensuite sont condamnées en degré d'appel, non seulement au civil | niet alleen op de burgerlijke vordering maar ook op de strafvordering |
| mais également au pénal, parce que le ministère public a également | worden veroordeeld, omdat het openbaar ministerie eveneens hoger |
| interjeté appel. | beroep heeft ingesteld. |
| B.6.3. Dans l'interprétation soumise à la Cour, selon laquelle une | B.6.3. In de aan het Hof voorgelegde interpretatie, volgens welke geen |
| contribution au fonds budgétaire relatif à l'aide juridique de | bijdrage aan het begrotingsfonds voor de juridische |
| deuxième ligne ne peut être imposée aux personnes qui ont été | tweedelijnsbijstand kan worden opgelegd aan personen die in eerste |
| acquittées en première instance par une juridiction pénale et qui, | aanleg door een strafgerecht werden vrijgesproken en die vervolgens op |
| ensuite, sur le seul appel de la partie civile, sont condamnées au | het enkel hoger beroep van de burgerlijke partij worden veroordeeld op |
| civil, l'article 4, § 3, de la loi du 19 mars 2017 n'est dès lors pas | burgerlijk gebied, is artikel 4, § 3, van de wet van 19 maart 2017 |
| compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. | bijgevolg niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
| Dans cette interprétation, la question préjudicielle appelle une | In die interpretatie dient de prejudiciële vraag bevestigend te worden |
| réponse affirmative. | beantwoord. |
| B.7.1. L'article 4, § 3, de la loi du 19 mars 2017 est toutefois aussi | B.7.1. Artikel 4, § 3, van de wet van 19 maart 2017 is evenwel ook |
| susceptible d'une autre interprétation. En effet, la notion de « | vatbaar voor een andere interpretatie. Het in die bepaling vermelde |
| prévenu », visée dans cette disposition, qui n'est pas définie dans la | begrip « beklaagde », dat in de wet van 19 maart 2017 niet wordt |
| loi du 19 mars 2017, peut être interprétée en ce sens qu'elle porte | gedefinieerd, kan immers zo worden geïnterpreteerd dat het eveneens |
| également sur la personne qui a bénéficié d'un acquittement en | betrekking heeft op de persoon die in eerste aanleg door een |
| première instance par une juridiction pénale, lequel est suivi d'un | strafgerecht werd vrijgesproken, waarna uitsluitend hoger beroep wordt |
| appel formé par la seule partie civile, cet appel pouvant dès lors | ingesteld door de burgerlijke partij en dat hoger beroep derhalve |
| uniquement donner lieu à une condamnation civile, mais pas à une | enkel kan leiden tot een veroordeling op burgerlijk gebied, maar niet |
| condamnation pénale. Pareille interprétation est conforme à | tot een veroordeling op strafgebied. Een dergelijke interpretatie |
| l'objectif, mentionné en B.6.1, qui est poursuivi par le législateur. | sluit aan bij de in B.6.1 vermelde doelstelling van de wetgever. |
| Par ailleurs, l'interprétation précitée de la notion de « prévenu » à | Overigens ligt de voormelde interpretatie van het begrip « beklaagde » |
| l'article 4, § 3, de la loi du 19 mars 2017 est conforme au contenu | in artikel 4, § 3, van de wet van 19 maart 2017 in de lijn van de |
| invulling die aan datzelfde begrip wordt gegeven in het Wetboek van | |
| donné à cette même notion dans le Code d'instruction criminelle. Cette | strafvordering. Dat begrip wordt onder meer gehanteerd in de artikelen |
| notion est notamment utilisée aux articles 202, 203, 203bis, 210 et | 202, 203, 203bis, 210 en 215bis, die alle betrekking hebben op het |
| 215bis, qui portent tous sur l'appel des jugements correctionnels. Ces | hoger beroep van correctionele vonnissen. Die bepalingen maken geen |
| dispositions ne distinguent pas selon que le prévenu a été acquitté en | onderscheid al naargelang de beklaagde in eerste aanleg werd |
| première instance et selon que l'appel peut ou non aboutir à une | vrijgesproken en het hoger beroep al dan niet nog tot een |
| condamnation pénale. L'article 210 du Code d'instruction criminelle | strafrechtelijke veroordeling kan leiden. Artikel 210 van het Wetboek |
| van strafvordering bepaalt in het bijzonder dat, in het kader van een | |
| dispose en particulier que, dans le cadre d'un appel, « le prévenu, | hoger beroep, « de beklaagde, onverschillig of hij vrijgesproken dan |
| soit qu'il ait été acquitté, soit qu'il ait été condamné », est | wel veroordeeld is », wordt gehoord voordat de rechters hun gevoelen |
| entendu avant que les juges émettent leur opinion. Il peut être déduit | uiten. Daaruit kan worden afgeleid dat als een beklaagde wordt |
| de ce qui précède qu'est considéré comme prévenu quiconque doit | beschouwd, elke persoon tegen wie een zaak aanhangig is gemaakt bij de |
| comparaître devant le tribunal de police ou le tribunal correctionnel | politierechtbank of de correctionele rechtbank als vonnisgerecht, tot |
| en tant que juridiction de jugement, jusqu'au moment où, dans | op het ogenblik waarop in de desbetreffende zaak ten aanzien van die |
| l'affaire en question, une décision définitive coulée en force de | persoon een eindbeslissing wordt uitgesproken met kracht van gewijsde, |
| chose jugée a été prise à son égard, tant au pénal qu'au civil. | zowel op strafgebied als op burgerlijk gebied. |
| Enfin, ni la loi du 19 mars 2017, ni le Code d'instruction criminelle | Ten slotte hanteert noch de wet van 19 maart 2017, noch het Wetboek |
| ne connaissent la notion, mentionnée dans la question préjudicielle, | van strafvordering het in de prejudiciële vraag vermelde begrip « |
| de « personne renvoyée », comme le relève également le Conseil des | verwezene », zoals ook de Ministerraad doet gelden. Uit het feit dat |
| ministres. Il ne peut se déduire de la circonstance que cette notion | dat begrip niet wordt vermeld in de in het geding zijnde bepaling kan |
| n'apparaît pas dans la disposition en cause, que le législateur aurait | bijgevolg niet worden afgeleid dat het een bewuste keuze van de |
| délibérément choisi d'exclure les personnes en question de | wetgever zou zijn om de desbetreffende personen uit te sluiten van de |
| l'obligation de payer une contribution au fonds budgétaire relatif à | verplichting tot het betalen van een bijdrage aan het begrotingsfonds |
| l'aide juridique de deuxième ligne. | voor de juridische tweedelijnsbijstand. |
| B.7.2. Dans l'interprétation mentionnée en B.7.1, la différence de | B.7.2. In de in B.7.1 vermelde interpretatie bestaat het in de |
| traitement soulevée dans la question préjudicielle n'existe pas et la | prejudiciële vraag opgeworpen verschil in behandeling niet en dient |
| question préjudicielle appelle une réponse négative. | die vraag ontkennend te worden beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| - L'article 4, § 3, de la loi du 19 mars 2017 « instituant un fonds | - Artikel 4, § 3, van de wet van 19 maart 2017 « tot oprichting van |
| budgétaire relatif à l'aide juridique de deuxième ligne », interprété | een Begrotingsfonds voor de juridische tweedelijnsbijstand », in die |
| en ce sens qu'une contribution au fonds budgétaire relatif à l'aide | zin geïnterpreteerd dat geen bijdrage aan het begrotingsfonds voor de |
| juridique de deuxième ligne ne peut être imposée aux personnes qui ont | juridische tweedelijnsbijstand kan worden opgelegd aan personen die in |
| été acquittées en première instance par une juridiction pénale et qui, | eerste aanleg door een strafgerecht werden vrijgesproken en die |
| sur le seul appel de la partie civile, sont ensuite condamnées au | vervolgens op het enkel hoger beroep van de burgerlijke partij worden |
| civil, viole les articles 10 et 11 de la Constitution. | veroordeeld op burgerlijk gebied, schendt de artikelen 10 en 11 van de |
| - La même disposition, interprétée en ce sens qu'une contribution au | Grondwet. - Dezelfde bepaling, in die zin geïnterpreteerd dat er een bijdrage |
| fonds budgétaire relatif à l'aide juridique de deuxième ligne peut | aan het begrotingsfonds voor de juridische tweedelijnsbijstand kan |
| être imposée aux personnes qui ont été acquittées en première instance | worden opgelegd aan personen die in eerste aanleg door een |
| par une juridiction pénale et qui, sur le seul appel de la partie | strafgerecht werden vrijgesproken en die vervolgens op het enkel hoger |
| civile, sont ensuite condamnées au civil, ne viole pas les articles 10 | beroep van de burgerlijke partij worden veroordeeld op burgerlijk |
| et 11 de la Constitution. | gebied, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
| Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
| la Cour constitutionnelle, le 13 janvier 2022. | op 13 januari 2022. |
| Le greffier, | De griffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| Le président, | De voorzitter, |
| L. Lavrysen | L. Lavrysen |