← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 169/2021 du 25 novembre 2021 Numéro du rôle : 7365 En cause
: la question préjudicielle concernant l'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 « fixant
le statut des maîtres de religion, des professeurs de relig La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen,
et des juges J.-P. (...)"
| Extrait de l'arrêt n° 169/2021 du 25 novembre 2021 Numéro du rôle : 7365 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 « fixant le statut des maîtres de religion, des professeurs de relig La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P. (...) | Uittreksel uit arrest nr. 169/2021 van 25 november 2021 Rolnummer 7365 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971 « tot vaststelling van het statuut van de leermeesters, de leraars en de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de rechters(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 169/2021 du 25 novembre 2021 | Uittreksel uit arrest nr. 169/2021 van 25 november 2021 |
| Numéro du rôle : 7365 | Rolnummer 7365 |
| En cause : la question préjudicielle concernant l'article 19bis de | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis van het koninklijk |
| l'arrêté royal du 25 octobre 1971 « fixant le statut des maîtres de | besluit van 25 oktober 1971 « tot vaststelling van het statuut van de |
| religion, des professeurs de religion et des inspecteurs de religion | leermeesters, de leraars en de inspecteurs katholieke, protestantse, |
| des religions catholique, protestante, israélite, orthodoxe et | israëlitische, orthodoxe en islamitische godsdienst der |
| islamique des établissements d'enseignement de la Communauté française | onderwijsinstellingen van de Franse Gemeenschap », zoals ingevoegd bij |
| », tel qu'il a été inséré par l'article 156 du décret de la Communauté | artikel 156 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 10 maart |
| française du 10 mars 2006 « relatif aux statuts des maîtres de | 2006 « betreffende de statuten van de leermeesters godsdienst en de |
| religion et professeurs de religion », posée par le Conseil d'Etat. | leraars godsdienst », gesteld door de Raad van State. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, et des juges J.-P. | samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, en de |
| Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne et D. Pieters, assistée | rechters J.-P. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne en D. |
| du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P. Nihoul, | Pieters, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
| Par l'arrêt n° 247.028 du 11 février 2020, dont l'expédition est | Bij arrest nr. 247.028 van 11 februari 2020, waarvan de expeditie ter |
| parvenue au greffe de la Cour le 24 février 2020, le Conseil d'Etat a | griffie van het Hof is ingekomen op 24 februari 2020, heeft de Raad |
| posé la question préjudicielle suivante : | van State de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
| « L'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 fixant le | « Schendt artikel 19bis van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971 |
| statut des maîtres de religion, des professeurs de religion et des | tot vaststelling van het statuut van de leermeesters, de leraars en de |
| inspecteurs de religion des religions catholique, protestante, | inspecteurs katholieke, protestantse, israëlitische, orthodoxe en |
| israélite, orthodoxe et islamique des établissements d'enseignement de | islamitische godsdienst der onderwijsinstellingen van de Franse |
| la Communauté française, inséré par le décret du 10 mars 2006 et tel | Gemeenschap, ingevoegd bij het decreet van 10 maart 2006 en zoals het |
| qu'il était rédigé avant sa modification par le décret du 11 juillet | was opgesteld vóór de wijziging ervan bij het decreet van 11 juli |
| 2018, viole-t-il les articles 10, 11 ou 24 de la Constitution en ce | 2018, de artikelen 10, 11 of 24 van de Grondwet in zoverre die |
| que cette disposition ne prévoit pas la faculté pour le membre du | bepaling niet voorziet in de mogelijkheid, voor het personeelslid op |
| personnel à qui elle s'applique d'introduire une réclamation contre la | wie zij van toepassing is, om tegen de beslissing tot ontslag wegens |
| décision de licenciement sans préavis pour faute grave devant une | een zware fout, zonder opzegtermijn, bezwaar in te dienen bij een |
| kamer van beroep, terwijl die mogelijkheid uitdrukkelijk is | |
| chambre de recours, alors que cette faculté est expressément réservée | voorbehouden, bij de artikelen 28bis en 43ter van het koninklijk |
| par les articles 28bis et 43ter de l'arrêté royal du 22 mars 1969 | besluit van 22 maart 1969 tot vaststelling van het statuut van de |
| fixant le statut des membres du personnel directeur et enseignant, du | leden van het bestuurs- en onderwijzend personeel, van het opvoedend |
| personnel auxiliaire d'éducation, du personnel paramédical des | hulppersoneel, van het paramedisch personeel der inrichtingen voor |
| établissements d'enseignement, gardien, primaire, spécialisé, moyen, | kleuter-, lager, gespecialiseerd, middelbaar, |
| technique, de promotion sociale et artistique de l'Etat, des internats dépendant de ces établissements et des membres du personnel du service d'inspection chargé de la surveillance de ces établissements respectivement aux membres du personnel désignés à titre temporaire licenciés sans préavis pour faute grave et aux membres du personnel temporaires prioritaires ou temporaires protégés licenciés sans préavis pour faute grave, et que cette faculté est également réservée aux temporaires licenciés moyennant un préavis et aux temporaires prioritaires ou temporaires protégés licenciés moyennant un préavis | technisch onderwijs, onderwijs voor sociale promotie en kunstonderwijs van de Staat, alsmede der internaten die van deze inrichtingen afhangen en van de leden van de inspectiedienst die belast is met het toezicht op deze inrichtingen, respectievelijk aan de tijdelijk aangestelde personeelsleden die wegens een zware fout zonder opzegtermijn zijn ontslagen en aan de prioritaire tijdelijke of beschermde tijdelijke personeelsleden die wegens een zware fout zonder opzegtermijn zijn ontslagen, en terwijl die mogelijkheid eveneens is voorbehouden aan de tijdelijken die met een opzegtermijn zijn ontslagen en aan de prioritaire tijdelijken of beschermde tijdelijken die met een opzegtermijn zijn ontslagen, bij respectievelijk de |
| par respectivement les articles 28 et 43 du même arrêté royal du 22 | artikelen 28 en 43 van hetzelfde koninklijk besluit van 22 maart 1969, |
| mars 1969, ainsi qu'aux professeurs de religion, en stage, licenciés | alsook aan de leraars-stagiairs godsdienst die met een opzegtermijn |
| avec un préavis par l'article 18 de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 | zijn ontslagen, bij artikel 18 van het voormelde koninklijk besluit |
| précité ? ». | van 25 oktober 1971 ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 19bis de l'arrêté | B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 19bis van het |
| royal du 25 octobre 1971 « fixant le statut des maîtres de religion, | koninklijk besluit van 25 oktober 1971 « tot vaststelling van het |
| des professeurs de religion et des inspecteurs de religion des | statuut van de leermeesters, de leraars en de inspecteurs katholieke, |
| religions catholique, protestante, israélite, orthodoxe et islamique | protestantse, israëlitische, orthodoxe en islamitische godsdienst der |
| des établissements d'enseignement de la Communauté française » | onderwijsinstellingen van de Franse Gemeenschap » (hierna : het |
| (ci-après : l'arrêté royal du 25 octobre 1971), tel qu'il a été inséré | koninklijk besluit van 25 oktober 1971), zoals ingevoegd bij het |
| par le décret de la Communauté française du 10 mars 2006 « relatif aux | decreet van de Franse Gemeenschap van 10 maart 2006 « betreffende de |
| statuts des maîtres de religion et professeurs de religion » (ci-après | statuten van de leermeesters godsdienst en de leraars godsdienst » |
| : le décret du 10 mars 2006) et tel qu'il était rédigé avant sa | (hierna : het decreet van 10 maart 2006) en zoals het was opgesteld |
| modification par le décret de la Communauté française du 11 juillet | vóór de wijziging ervan bij het decreet van de Franse Gemeenschap van |
| 2018 « portant diverses mesures en matière de statut des membres du | 11 juli 2018 « houdende verschillende maatregelen betreffende het |
| personnel de l'enseignement » (ci-après : le décret du 11 juillet | statuut van het onderwijzend personeel » (hierna : het decreet van 11 |
| 2018). | juli 2018). |
| B.1.2. Tel qu'il est applicable dans l'affaire pendante devant le juge | B.1.2. Zoals het van toepassing is in de zaak voor de verwijzende |
| a quo, l'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 dispose : « 1er. Tout stagiaire peut être licencié sans préavis pour faute grave. Est considéré comme constituant une faute grave, tout manquement qui rend immédiatement et définitivement impossible toute collaboration entre le membre du personnel et le chef d'établissement de l'établissement d'enseignement où il est affecté. § 2. Dès le moment où il a connaissance d'éléments susceptibles de constituer une faute grave, le chef d'établissement convoque par lettre recommandée à la poste, le membre du personnel à une audition | rechter, bepaalt artikel 19bis van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971 : « § 1. Elke stagiair kan wegens een zware fout zonder vooropzeg ontslagen worden. Als zware fout wordt elke nalatigheid beschouwd die elke samenwerking tussen het personeelslid en het inrichtingshoofd van de inrichting waar hij aangesteld is onmiddellijk en definitief onmogelijk maakt. § 2. Vanaf het ogenblik dat hij op de hoogte is van elementen die een zware fout zouden kunnen uitmaken, roept het inrichtingshoofd bij een ter post aangetekend schrijven het personeelslid op voor een |
| qui doit avoir lieu au plus tôt cinq jours ouvrables et au plus tard | hoorzitting die ten vroegste vijf werkdagen en ten laatste tien |
| dix jours ouvrables après l'envoi de la convocation. La procédure se | werkdagen na de versturing van de oproepingsbrief moet plaatshebben. |
| poursuit lorsque le membre du personnel ne se présente pas à | De procedure verloopt verder wanneer het personeelslid niet op de |
| l'audition ou n'y est pas représenté. | hoorzitting verschijnt of er niet vertegenwoordigd wordt. |
| Lors de l'audition, le membre du personnel peut se faire assister ou | Bij de hoorzitting kan het personeelslid bijgestaan of |
| représenter par un avocat, par un défenseur choisi parmi les membres | vertegenwoordigd worden door een advocaat, een verdediger gekozen |
| du personnel en activité de service ou retraités de l'enseignement | onder de personeelsleden, in dienstactiviteit of in ruste, van het |
| organisé par la Communauté française ou par un représentant d'une | door de Franse Gemeenschap georganiseerde onderwijs, of door een |
| organisation syndicale agréée. | vertegenwoordiger van een erkende vakvereniging. |
| § 3. Si après l'audition ou en l'absence du membre du personnel ou de | § 3. Als het inrichtingshoofd na de hoorzitting of bij afwezigheid van |
| son représentant lors de l'audition, le chef d'établissement estime qu'il y a suffisamment d'éléments constitutifs d'une faute grave, il transmet immédiatement la proposition de licenciement au Gouvernement qui prend sa décision dans les trois jours ouvrables à compter de l'envoi de la proposition. Le licenciement est accompagné de la preuve de la réalité des faits reprochés. Il est notifié au membre du personnel, soit par exploit d'huissier, soit par lettre recommandée à la poste, laquelle produit ses effets le troisième jour ouvrable suivant la date de son expédition. | het personeelslid of van zijn vertegenwoordiger op de hoorzitting meent dat er voldoende elementen zijn die een zware fout verantwoorden, zendt hij het voorstel tot ontslag onmiddellijk over aan de Regering die haar beslissing binnen de drie werkdagen vanaf de versturing van het voorstel meedeelt. Het ontslag gaat mee met het bewijs dat de verweten feiten werkelijk zijn gebeurd. Het wordt ofwel bij deurwaardersexploot, ofwel bij een ter post aangetekend schrijven, dat uitwerking heeft met ingang van de derde werkdag volgend op de datum van versturing, meegedeeld aan het personeelslid. Een kopie van de beslissing wordt overgezonden aan het hoofd van de |
| Copie de la décision est adressée au chef du culte ». | eredienst ». |
| B.1.3. L'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 précise | B.1.3. Artikel 19bis van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971 |
| les modalités de la procédure de licenciement sans préavis pour faute | preciseert de nadere regels van de procedure voor ontslag wegens een |
| grave applicable aux maîtres et professeurs de religion stagiaires de | zware fout, zonder opzegtermijn, die van toepassing is op de |
| l'enseignement organisé par la Communauté française. | stagedoende leermeesters en leraars godsdienst van het door de Franse |
| Gemeenschap ingerichte onderwijs. | |
| B.2.1. L'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 a été | B.2.1. Artikel 19bis van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971 |
| modifié, avec effet au 1er septembre 2018, par l'article 37 du décret | werd, met ingang van 1 september 2018, gewijzigd bij artikel 37 van |
| du 11 juillet 2018. Outre d'autres modifications, cette disposition a | het decreet van 11 juli 2018. Naast een aantal andere wijzigingen, |
| inséré, dans l'article 19bis, un paragraphe 4, qui dispose : | heeft die bepaling in artikel 19bis een vierde paragraaf ingevoegd, |
| die luidt als volgt : | |
| « Dans les dix jours de la notification visée au § 3, le membre du | « Binnen tien dagen na de kennisgeving, bedoeld in § 3, kan het |
| personnel peut introduire, par envoi recommandé, un recours auprès de | personeelslid bij aangetekend schrijven tegen de beslissing tot |
| la Chambre de recours à l'encontre de la décision de licenciement sans | ontslag zonder opzegtermijn voor een zware fout bij de Kamer van |
| préavis pour faute grave. | Beroep in beroep gaan. |
| Le recours n'est pas suspensif. | Het beroep is niet opschortend. |
| Le défaut de comparution de la partie régulièrement convoquée ou de | Het niet-verschijnen van de rechtmatig opgeroepen partij of diens |
| son représentant n'empêche pas la Chambre de recours de se prononcer. | vertegenwoordiger verhindert niet dat de Kamer van Beroep een beslissing neemt. |
| La Chambre de recours donne son avis motivé au Gouvernement dans un | De Kamer van Beroep brengt haar met redenen omklede advies uit aan de |
| délai d'un mois à partir de la date de réception du recours, en | Regering binnen een maand na de datum van ontvangst van het beroep, |
| appliquant la suspension de délai prévue à l'article 147, alinéa 2. Le | door toepassing van de opschorting van tijd als bedoeld in artikel |
| Gouvernement statue dans le mois à dater de la réception de l'avis de | 147, lid 2. De Regering doet een uitspraak binnen een maand na |
| la Chambre de recours ». | ontvangst van het advies van de Kamer van Beroep ». |
| B.2.2. A la suite de sa modification par le décret du 11 juillet 2018, | B.2.2. Ingevolge de wijziging ervan bij het decreet van 11 juli 2018, |
| l'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 prévoit donc | bepaalt artikel 19bis van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971 |
| désormais que le professeur ou maître de religion stagiaire de | voortaan dus dat een stagedoende leraar of leermeester godsdienst van |
| l'enseignement organisé par la Communauté française peut saisir la | het door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijs in beroep kan gaan |
| chambre de recours pour contester la décision de licenciement pour | bij de kamer van beroep om de ten aanzien van hem genomen beslissing |
| faute grave dont il fait l'objet. Les travaux préparatoires du décret | tot ontslag wegens een zware fout te betwisten. De parlementaire |
| du 11 juillet 2018 précisent à ce sujet : | voorbereiding van het decreet van 11 juli 2018 preciseert in dat |
| « L'objectif est d'harmoniser les procédures disciplinaires, les | verband : « Het doel is de harmonisering van de tuchtprocedures, de procedures |
| procédures d'écartement, l'établissement des rapports et des bulletins | tot verwijdering, het opstellen van de verslagen en |
| de signalement, ainsi que le recours contre ceux-ci,... dans les | beoordelingsstaten, alsook het beroep daartegen,... in de |
| divers statuts de l'enseignement officiel. De la sorte, on garantit | verschillende statuten van het officieel onderwijs. Op die manier |
| une égalité de traitement à tous les membres du personnel visés par | waarborgt men een gelijke behandeling van alle door die statuten |
| ces statuts, conformément aux articles 10 et 11 de la Constitution | beoogde personeelsleden, overeenkomstig de artikelen 10 en 11 van de |
| [...]. Dans cette optique d'harmonisation des statuts, les mesures | Grondwet [...]. Vanuit die optiek van harmonisering van de statuten |
| suivantes sont prévues : [...] un recours à l'encontre du licenciement | wordt in de volgende maatregelen voorzien : [...] er wordt ook |
| pour faute grave d'un membre du personnel technique des CPMS, et d'un | voorzien in een beroep tegen het ontslag wegens een zware fout van een |
| technisch personeelslid van de CPMS (Centres psycho-médico-sociaux), | |
| maître/professeur de religion, est également mis en place. Avec | en van een leermeester/leraar godsdienst. Met de invoering van die |
| l'instauration de ces mesures, [pour] chaque licenciement, quelle que | maatregelen wordt, voor elk ontslag, ongeacht de categorie waartoe het |
| soit la catégorie du membre du personnel (temporaire ou stagiaire), | personeelslid behoort (tijdelijk of stagedoend), ongeacht het statuut |
| quel que soit le statut qui lui est applicable, que le licenciement | dat op hem/haar van toepassing is, ongeacht of het ontslag is |
| ait été prononcé avec préavis ou pour faute grave, un recours en | uitgesproken met een opzegtermijn dan wel wegens een zware fout, in |
| chambre des recours est prévu » (Doc. parl., Parlement de la | een beroep bij de kamer van beroep voorzien » (Parl. St., Parlement |
| Communauté française, 2017-2018, n° 657/1, pp. 5 et 6). | van de Franse Gemeenschap, 2017-2018, nr. 657/1, pp. 5 en 6). |
| « La modification apportée a pour but d'assurer une égalité de | « De wijziging die wordt aangebracht heeft tot doel een gelijke |
| behandeling van soortgelijke categorieën van personeel te verzekeren. | |
| traitement entre des catégories de personnel similaire. Il est | Er wordt voorzien in een mogelijkheid om beroep in te stellen bij de |
| instauré une possibilité de recours devant la Chambre de recours en | kamer van beroep in geval van ontslag wegens een zware fout van een |
| cas de licenciement pour faute grave d'un maître de | leermeester godsdienst/leraar godsdienst van het door de Franse |
| religion/professeur de religion de l'enseignement organisé par la | Gemeenschap ingerichte onderwijs, zoals die mogelijkheid reeds bestaat |
| Communauté française, comme cette possibilité existe déjà pour les | voor de andere leerkrachten die onderworpen zijn aan het statuut van |
| autres enseignants soumis au statut du 22 mars 1969. | 22 maart 1969. |
| Cet article apporte également des précisions en matière de suspension | Dat artikel verduidelijkt eveneens de opschorting van de termijn op |
| du délai au niveau de la chambre de recours et de prise d'effet de la | het niveau van de kamer van beroep, en de inwerkingtreding van de |
| mesure » (ibid., p. 12). | maatregel » (ibid., p. 12). |
| B.3.1. La question préjudicielle porte sur la différence de traitement | B.3.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op het verschil in |
| entre les maîtres et professeurs de religion stagiaires de | behandeling tussen de stagedoende leermeesters en leraars godsdienst |
| l'enseignement organisé par la Communauté française qui sont licenciés | van het door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijs die zijn |
| sans préavis pour faute grave et, d'une part, les autres membres du | ontslagen wegens een zware fout, zonder opzegtermijn, en, enerzijds, |
| personnel enseignant temporaires, temporaires prioritaires et | de andere tijdelijke, prioritaire tijdelijke en beschermde tijdelijke |
| temporaires protégés de l'enseignement organisé par la Communauté | leden van het onderwijzend personeel van het door de Franse |
| française qui sont licenciés sans préavis pour faute grave, et, | Gemeenschap ingerichte onderwijs die zijn ontslagen wegens een zware |
| d'autre part, les professeurs de religion stagiaires de l'enseignement | fout, zonder opzegtermijn, en, anderzijds, de stagedoende leraars |
| organisé par la Communauté française qui sont licenciés avec préavis | godsdienst van het door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijs die |
| ainsi que les autres membres du personnel temporaires, temporaires | zijn ontslagen met een opzegtermijn alsook de andere tijdelijke, |
| prioritaire tijdelijke en beschermde tijdelijke personeelsleden van | |
| prioritaires et temporaires protégés de l'enseignement organisé par la | het door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijs die zijn ontslagen |
| Communauté française qui sont licenciés avec préavis. En vertu de | met een opzegtermijn. Krachtens artikel 19bis van het koninklijk |
| l'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971, tel qu'il est | besluit van 25 oktober 1971, zoals het van toepassing is in de zaak |
| applicable dans l'affaire pendante devant le juge a quo, les maîtres | voor de verwijzende rechter, kunnen de stagedoende leermeesters en |
| et professeurs de religion stagiaires de l'enseignement organisé par | leraars godsdienst van het door de Franse Gemeenschap ingerichte |
| la Communauté française licenciés pour faute grave ne peuvent pas | onderwijs die zijn ontslagen wegens een zware fout niet verzoeken om |
| solliciter l'avis d'une chambre de recours contre la mesure de | het advies van een kamer van beroep tegen de ontslagmaatregel die ten |
| licenciement dont ils font l'objet, alors que cette possibilité est | aanzien van hen is genomen, terwijl wel in die mogelijkheid is |
| prévue en vertu de plusieurs dispositions de l'arrêté royal du 25 | voorzien, krachtens verschillende bepalingen van het koninklijk |
| octobre 1971 et de l'arrêté royal du 22 mars 1969 « fixant le statut | besluit van 25 oktober 1971 en van het koninklijk besluit van 22 maart |
| des membres du personnel directeur et enseignant, du personnel | 1969 « tot vaststelling van het statuut van de leden van het bestuurs- |
| auxiliaire d'éducation, du personnel paramédical des établissements | en onderwijzend personeel, van het opvoedend hulppersoneel, van het |
| d'enseignement gardien, primaire, spécial, moyen, technique, de | paramedisch personeel der inrichtingen voor kleuter-, lager, |
| promotion sociale et artistique de l'Etat, des internats dépendant de | buitengewoon, middelbaar, technisch, kunst- en normaalonderwijs van de |
| ces établissements et des membres du personnel du service d'inspection | Staat, alsmede der internaten die van deze inrichtingen afhangen en |
| chargé de la surveillance de ces établissements » (ci-après : l'arrêté | van de leden van de inspectiedienst die belast is met het toezicht op |
| royal du 22 mars 1969) au profit des membres précités du personnel | deze inrichtingen » (hierna : het koninklijk besluit van 22 maart |
| enseignant de l'enseignement organisé par la Communauté française. | 1969), voor de voormelde leden van het onderwijzend personeel van het |
| door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijs. | |
| B.3.2. La question préjudicielle porte sur la compatibilité de cette | B.3.2. De prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van dat |
| différence de traitement avec les articles 10, 11 et 24 de la Constitution. | verschil in behandeling met de artikelen 10, 11 en 24 van de Grondwet. |
| B.4.1. Les articles 10 et 11 de la Constitution garantissent le | B.4.1. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel |
| principe d'égalité et de non-discrimination. L'article 24, § 4, de la | van gelijkheid en niet-discriminatie. Artikel 24, § 4, van de Grondwet |
| Constitution constitue une application particulière de ce principe en | is een bijzondere toepassing van dat beginsel in onderwijszaken. |
| matière d'enseignement. | |
| B.4.2. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas | B.4.2. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet |
| qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de | uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen |
| personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et | wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium |
| qu'elle soit raisonnablement justifiée. | berust en het redelijk verantwoord is. |
| L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant | Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld |
| compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la | rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel |
| nature des principes en cause; le principe d'égalité et de | en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van |
| non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas | gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat |
| de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés | er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de |
| et le but visé. | aangewende middelen en het beoogde doel. |
| B.5.1. Le Gouvernement de la Communauté française soutient que les | B.5.1. De Franse Gemeenschapsregering voert aan dat de stagedoende |
| maîtres et professeurs de religion stagiaires de l'enseignement | leermeesters en leraars godsdienst van het door de Franse Gemeenschap |
| organisé par la Communauté française qui sont licenciés sans préavis | ingerichte onderwijs die zijn ontslagen wegens een zware fout, zonder |
| pour faute grave, d'une part, et les autres membres du personnel | opzegtermijn, enerzijds, en de andere prioritaire tijdelijke en |
| enseignant temporaires prioritaires et temporaires protégés de cet | beschermde tijdelijke leden van het onderwijzend personeel van dat |
| enseignement qui sont licenciés avec préavis, ainsi que les | onderwijs die zijn ontslagen met een opzegtermijn alsook de |
| professeurs de religion en stage de cet enseignement qui sont | stagedoende leraars godsdienst van dat onderwijs die zijn ontslagen |
| licenciés avec préavis, d'autre part, ne sont pas comparables au | met een opzegtermijn, anderzijds, niet vergelijkbaar zijn in het licht |
| regard de la disposition en cause, eu égard à la gravité de la faute à | van de in het geding zijnde bepaling, gelet op de ernst van de fout |
| l'origine du licenciement. | die aanleiding heeft gegeven tot het ontslag. |
| B.5.2. Il ne faut pas confondre différence et non-comparabilité. En | B.5.2. Verschil en niet-vergelijkbaarheid mogen niet met elkaar worden |
| l'occurrence, la Cour doit se prononcer sur la comparaison entre les | verward. Te dezen moet het Hof zich uitspreken over de vergelijking |
| membres du personnel enseignant de l'enseignement organisé par la | tussen leden van het onderwijzend personeel van het door de Franse |
| Communauté française qui ne sont pas nommés à titre définitif et qui | Gemeenschap ingerichte onderwijs die niet vastbenoemd zijn en ten |
| font l'objet d'une mesure de licenciement. Ces catégories de personnes | aanzien van wie een ontslagmaatregel is genomen. Die categorieën van |
| sont comparables. La seule circonstance que, dans un cas, le | personen zijn vergelijkbaar. Het loutere feit dat het ontslag in het |
| licenciement n'est pas assorti d'un délai de préavis, alors qu'il | ene geval niet gepaard gaat met een opzegtermijn en in de andere |
| l'est dans les autres cas peut certes constituer un élément dans | gevallen wel, kan weliswaar een element zijn in de beoordeling van een |
| l'appréciation d'une différence de traitement, mais elle ne suffit pas | verschil in behandeling, maar kan niet volstaan om tot de |
| pour conclure à la non-comparabilité, sous peine de priver de sa | niet-vergelijkbaarheid te besluiten, anders zou de toetsing aan het |
| substance le contrôle qui est exercé au regard du principe d'égalité | beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie van elke inhoud worden |
| et de non-discrimination. | ontdaan. |
| B.6.1. L'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971, tel qu'il | B.6.1. Artikel 19bis van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971, |
| est applicable au litige devant le juge a quo, ne permet pas aux | zoals het van toepassing is op het geschil voor de verwijzende |
| maîtres et professeurs de religion stagiaires de l'enseignement organisé par la Communauté française licenciés pour faute grave de saisir une chambre de recours pour contester la décision de licenciement dont ils font l'objet. B.6.2. La faculté de saisir une chambre de recours était initialement prévue au profit de divers membres du personnel de l'enseignement organisé par la Communauté française qui n'étaient pas nommés à titre définitif et qui avaient fait l'objet d'une mesure de licenciement avec préavis. Au sujet des membres du personnel enseignant temporaires qui sont licenciés avec préavis, l'article 28, alinéas 5 et 6, de l'arrêté | rechter, biedt de stagedoende leermeesters en leraars godsdienst van het door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijs die zijn ontslagen wegens een zware fout niet de mogelijkheid om in beroep te gaan bij een kamer van beroep ter betwisting van de ten aanzien van hen genomen beslissing tot ontslag. B.6.2. De mogelijkheid om in beroep te gaan bij een kamer van beroep was oorspronkelijk bedoeld voor verscheidene personeelsleden van het door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijs die niet vastbenoemd waren en ten aanzien van wie een ontslagmaatregel was genomen met een opzegtermijn. Wat betreft de tijdelijke leden van het onderwijzend personeel die worden ontslagen met een opzegtermijn, bepaalt artikel 28, vijfde en |
| royal du 22 mars 1969 dispose : | zesde lid, van het koninklijk besluit van 22 maart 1969 : |
| « Le temporaire, mis en préavis, peut dans les dix jours de la | « Het tijdelijk personeelslid dat opgezegd is, mag binnen de tien |
| dagen na de kennisgeving van de opzegging een aangetekend | |
| notification du préavis, introduire par recommandé une réclamation | bezwaarschrift indienen bij de Minister, die het onmiddellijk |
| écrite auprès du Ministre qui la fait parvenir aussitôt à la Chambre | doorstuurt naar de raad van beroep. Deze brengt bij de Minister advies |
| de recours. Celle-ci donne son avis au Ministre dans un délai maximum | uit binnen een termijn van ten hoogste twee maanden, te rekenen van de |
| de deux mois à partir de la date de réception de la réclamation, en | datum van ontvangst van het bezwaarschrift, door toepassing van de |
| appliquant la suspension de délai prévue à l'article 147, alinéa 2. Le | opschorting van tijd als bedoeld in artikel 147, lid 2. De Minister |
| Ministre prend sa décision dans le délai d'un mois à partir de la | beslist binnen een termijn van één maand ingaande op de datum van |
| réception de l'avis. | ontvangst van het advies. |
| Le temporaire est, à sa demande, entendu par la Chambre de recours. Il | Op eigen verzoek wordt het tijdelijk personeelslid door de raad van |
| peut se faire assister par un avocat, un défenseur choisi parmi les | beroep gehoord. Hij mag zich laten bijstaan door een advocaat, door |
| membres du personnel de l'enseignement de l'Etat en activité de | een verdediger gekozen onder de in actieve dienst zijnde of |
| service ou retraité ou par un délégué d'une organisation syndicale | gepensioneerde personeelsleden van het rijksonderwijs of door een |
| agréée ». Au sujet des membres du personnel enseignant temporaires prioritaires ou temporaires protégés qui sont licenciés avec préavis, l'article 43, alinéas 1 à 5, du même arrêté royal dispose : « Le temporaire prioritaire ou le temporaire protégé à charge duquel est formulée une proposition motivée de licenciement peut introduire, dans les dix jours, une réclamation écrite auprès du chef d'établissement ou du fonctionnaire général désigné par le Gouvernement ou du délégué dudit fonctionnaire qui lui en accuse réception le jour même. Le chef d'établissement ou le fonctionnaire général désigné par le | afgevaardigde van een erkende vakvereniging ». Wat betreft de prioritaire tijdelijke of beschermde tijdelijke leden van het onderwijzend personeel die worden ontslagen met een opzegtermijn, bepaalt artikel 43, eerste tot vijfde lid, van hetzelfde koninklijk besluit : « De prioritair tijdelijke of de beschermde tijdelijke tegen wie een gemotiveerd voorstel tot ontslag wordt geformuleerd, kan binnen tien dagen een bezwaarschrift indienen bij het inrichtingshoofd of de door de Regering aangewezen ambtenaar-generaal of de afgevaardigde van die ambtenaar, die hem dezelfde dag de ontvangst ervan bevestigt. Het inrichtingshoofd of de door de Regering aangewezen ambtenaar-generaal of de afgevaardigde van die ambtenaar zendt het |
| Gouvernement ou le délégué dudit fonctionnaire transmet, le jour de la | bezwaarschrift de dag van de ontvangst over aan de Minister. Zodra de |
| réception, la réclamation au Ministre. Aussitôt qu'il l'a reçue, le | Minister het bezwaarschrift ontvangen heeft, stuurt hij het door naar |
| Ministre fait parvenir la réclamation à la chambre de recours. | de raad van beroep. Deze brengt bij de Minister advies uit binnen een |
| Celle-ci donne son avis au Ministre dans un délai maximum de deux mois | termijn van ten hoogste twee maanden, te rekenen van de datum van |
| à partir de la date de réception de la réclamation, en appliquant la | ontvangst van het bezwaarschrift, door toepassing van de opschorting |
| suspension de délai prévue à l'article 147, alinéa 2. | van tijd als bedoeld in artikel 147, alinea 2. |
| Le membre du personnel est, à sa demande, entendu par la chambre de | Het personeelslid wordt op eigen verzoek door de raad van beroep |
| recours. Il peut se faire assister par un avocat, un défenseur choisi | gehoord. Hij mag zich laten bijstaan door een advocaat, door een |
| parmi les membres du personnel de l'enseignement de la Communauté | verdediger gekozen onder de in actieve dienst zijnde of gepensioneerde |
| française en activité de service ou retraité, ou par un délégué d'une | personeelsleden van het onderwijs van de Franse Gemeenschap, of door |
| organisation syndicale agréée. | een afgevaardigde van een erkende vakvereniging. |
| Le défaut de comparution du membre du personnel ou de son représentant | De niet-verschijning van het personeelslid of van zijn |
| n'empêche pas la chambre de recours de se prononcer. | vertegenwoordiger belet de raad van beroep niet, zich uit te spreken. |
| Le Ministre statue dans le délai d'un mois à partir de la réception de | De Minister beslist binnen de maand te rekenen van de ontvangst van |
| l'avis. A défaut de décision ministérielle rendue dans ce délai, | het advies. Bij gebrek aan ministeriële beslissing binnen deze termijn |
| l'avis de la chambre de recours vaut décision ». | geldt het advies van de raad van beroep als beslissing ». |
| Au sujet des professeurs de religion stagiaires qui sont licenciés | Wat betreft de stagedoende leraars godsdienst die worden ontslagen met |
| avec préavis, l'article 18, § 3, alinéas 1 à 5, de l'arrêté royal du | een opzegtermijn, bepaalt artikel 18, § 3, eerste tot vijfde lid, van |
| 25 octobre 1971 dispose : « Le stagiaire à charge duquel est formulée une proposition motivée de licenciement peut introduire, dans les dix jours, une réclamation écrite auprès du chef d'établissement ou du fonctionnaire général désigné par le Gouvernement ou le délégué dudit fonctionnaire qui lui en accuse réception le jour même. Le chef d'établissement ou le fonctionnaire général désigné par le Gouvernement ou le délégué dudit fonctionnaire transmet, le jour de la réception, la réclamation au Gouvernement. Il en transmet copie à son inspecteur. Dès réception de cette dernière le Gouvernement fait parvenir la réclamation à la Chambre de recours. Celle-ci donne son avis au Gouvernement dans un délai maximum de deux mois à partir de la date de réception de la réclamation, en appliquant la suspension de délai prévue à l'article 147, alinéa 2, de l'arrêté royal du 22 mars 1969. Le membre du personnel est, à sa demande, entendu par la Chambre de recours. Il peut se faire assister par un avocat, par un défenseur choisi parmi les membres du personnel de l'enseignement organisé par la Communauté française en activité de service ou retraités, ou par un représentant d'une organisation syndicale agréée. Le défaut de comparution du membre du personnel ou de son représentant n'empêche pas la Chambre de recours de se prononcer. Le Gouvernement statue dans le délai d'un mois à partir de la | het koninklijk besluit van 25 oktober 1971 : « De stagiair waarvoor een gemotiveerd voorstel tot ontslag gemaakt wordt, kan binnen de tien dagen een schriftelijke klacht indienen bij het inrichtingshoofd dat de ontvangst ervan de dag zelf bewijst. Het inrichtingshoofd zendt dezelfde dag het voorstel tot ontslag over aan de Regering. Hij overhandigt een kopie aan zijn inspecteur of aan het hoofd van de eredienst naargelang het geval. Bij ontvangst van deze kopie maakt de Regering de klacht over aan de Raad van beroep. Deze geeft zijn advies aan de Regering binnen een termijn van hoogstens twee maanden vanaf de datum van ontvangst van de klacht. Het personeelslid wordt op zijn aanvraag gehoord door de Raad van beroep. Het kan bijgestaan worden door een advocaat, een verdediger gekozen onder de personeelsleden van het door de Franse Gemeenschap georganiseerde onderwijs, in dienstactiviteit of in ruste, of door een vertegenwoordiger van een erkende vakvereniging. Bij het niet verschijnen van het personeelslid of van zijn vertegenwoordiger kan de Raad zich toch uitspreken. De Regering doet uitspraak binnen de termijn van een maand vanaf de ontvangst van het advies van de Raad van beroep. Wanneer het ontslag |
| réception de l'avis de la Chambre de recours. Lorsque le licenciement | voorgesteld werd door het hoofd van de eredienst of door de bevoegde |
| a été proposé par l'inspecteur compétent, l'avis de la Chambre de | inspecteur, is de Regering gebonden door het advies van de Raad van |
| recours lie le Gouvernement ». | beroep ». |
| B.6.3. Le législateur décrétal a par la suite étendu cette faculté de | B.6.3. De decreetgever heeft vervolgens die mogelijkheid om in beroep |
| saisir une chambre de recours au profit de certains membres du | te gaan bij een kamer van beroep uitgebreid tot bepaalde |
| personnel de l'enseignement organisé par la Communauté française qui | personeelsleden van het door de Franse Gemeenschap ingerichte |
| sont licenciés sans préavis pour faute grave. | onderwijs die worden ontslagen wegens een zware fout, zonder |
| opzegtermijn. | |
| B.6.4. Au sujet des membres du personnel enseignant temporaires qui | B.6.4. Wat betreft de tijdelijke leden van het onderwijzend personeel |
| sont licenciés sans préavis pour faute grave, l'article 28bis, § 4, de | die zijn ontslagen wegens een zware fout, zonder opzegtermijn, bepaalt |
| l'arrêté royal du 22 mars 1969, tel qu'il a été inséré par le décret | artikel 28bis, § 4, van het koninklijk besluit van 22 maart 1969, |
| de la Communauté française du 10 février 2011 « portant des | zoals ingevoegd bij het decreet van de Franse Gemeenschap van 10 |
| dispositions diverses en matière d'enseignement obligatoire et de | februari 2011 « houdende diverse bepalingen inzake leerplichtonderwijs |
| promotion sociale » (ci-après : le décret du 10 février 2011), dispose | en onderwijs voor sociale promotie » (hierna : het decreet van 10 |
| : | februari 2011) : |
| « Le membre du personnel peut introduire, dans les dix jours, une | « Het personeelslid kan binnen de tien dagen een schriftelijke klacht |
| réclamation écrite auprès du Ministre. Cette réclamation est | bij de Minister indienen. Die klacht wordt per aangetekende brief |
| introduite par lettre recommandée. Aussitôt qu'il l'a reçue, le | ingediend. Zodra de Minister de klacht ontvangen heeft, kan hij de |
| Ministre fait parvenir la réclamation à la Chambre de recours. | klacht bij de Raad van beroep doen toekomen. Deze brengt zijn advies |
| Celle-ci donne son avis au Gouvernement dans un délai maximum de deux | uit aan de Regering binnen een termijn van hoogstens twee maanden na |
| mois à partir de la date de réception de la réclamation. | de datum van ontvangst van de klacht. |
| Le membre du personnel, est, à sa demande, entendu par la Chambre de | Het personeelslid wordt op eigen aanvraag door de Raad van beroep |
| recours. Il peut se faire assister par un avocat, un défenseur choisi | verhoord. Hij kan zich laten bijstaan door een advocaat, een |
| parmi les membres du personnel de l'enseignement de la Communauté | verdediger gekozen onder de personeelsleden van het onderwijs van de |
| française en activité de service ou retraité, ou par un délégué d'une | Franse Gemeenschap, in dienstactiviteit of in ruste, of door een |
| organisation syndicale agréée. | afgevaardigde van een erkende vakorganisatie. |
| Le défaut de comparution du membre du personnel ou de son représentant | De niet-verschijning van het personeelslid of van zijn |
| n'empêche pas la Chambre de recours de se prononcer. | vertegenwoordiger belet de Raad van beroep niet, zich uit te spreken. |
| Le Gouvernement statue dès réception de l'avis ». | De Regering doet uitspraak vanaf de ontvangst van het advies ». |
| Au sujet des membres du personnel enseignant temporaires prioritaires | Wat betreft de prioritaire tijdelijke en beschermde tijdelijke leden |
| et temporaires protégés qui sont licenciés sans préavis pour faute | van het onderwijzend personeel die zijn ontslagen wegens een zware |
| fout, zonder opzegtermijn, bepaalt artikel 43ter, § 4, van het | |
| grave, l'article 43ter, § 4, de l'arrêté royal du 22 mars 1969, tel | koninklijk besluit van 22 maart 1969, zoals het werd ingevoegd bij het |
| qu'il a été inséré par le décret du 10 février 2011, dispose : | decreet van 10 februari 2011 : |
| « Le membre du personnel peut introduire, dans les dix jours, une | « Het personeelslid kan binnen de tien dagen een schriftelijke klacht |
| réclamation écrite auprès du Ministre. Cette réclamation est | bij de Minister indienen. Die klacht wordt per aangetekende brief |
| introduite par envoi recommandé. Aussitôt qu'il l'a reçue, le Ministre | ingediend. Zodra de Minister de klacht ontvangen heeft, kan hij de |
| fait parvenir la réclamation à la Chambre de recours. Celle-ci donne | klacht bij de Raad van beroep doen toekomen. Deze brengt zijn advies |
| son avis au Gouvernement dans un délai maximum d'un mois à partir de | uit aan de Regering binnen een termijn van hoogstens twee maanden na |
| la date de réception de la réclamation, en appliquant la suspension de délai prévue à l'article 147, alinéa 2. Le membre du personnel, est, à sa demande, entendu par la Chambre de recours. Il peut se faire assister par un avocat, un défenseur choisi parmi les membres du personnel de l'enseignement de la Communauté française en activité de service ou retraité, ou par un délégué d'une organisation syndicale agréée. Le défaut de comparution du membre du personnel ou de son représentant n'empêche pas la Chambre de recours de se prononcer. Le Gouvernement statue dans le mois à dater de la réception de l'avis ». | de datum van ontvangst van de klacht. Het personeelslid wordt op eigen aanvraag door de Raad van beroep verhoord. Hij kan zich laten bijstaan door een advocaat, een verdediger gekozen onder de personeelsleden van het onderwijs van de Franse Gemeenschap, in dienstactiviteit of in ruste, of door een afgevaardigde van een erkende vakorganisatie. De niet-verschijning van het personeelslid of van zijn vertegenwoordiger belet de Raad van beroep niet, zich uit te spreken. De Regering doet uitspraak vanaf de ontvangst van het advies ». |
| Les travaux préparatoires du décret du 10 février 2011 précisent qu'en | In de parlementaire voorbereiding van het decreet van 10 februari 2011 |
| ce qui concerne la procédure de licenciement sans préavis pour faute | wordt gepreciseerd dat, wat betreft de procedure voor ontslag wegens |
| een zware fout, zonder opzegtermijn, zoals bepaald in de voormelde | |
| grave prévue par les articles 28bis et 43ter, précités, le législateur | artikelen 28bis en 43ter, de decreetgever zich heeft geïnspireerd op |
| décrétal s'est inspiré de l'arrêté royal du 22 mars 1969, plus | het koninklijk besluit van 22 maart 1969, meer bepaald op de |
| précisément des possibilités de recours prévues aux articles 28 et 43, | beroepsmogelijkheden die zijn vastgelegd in de voormelde artikelen 28 |
| précités, de cet arrêté royal : | en 43 van dat koninklijk besluit : |
| « Considérant la gravité de la sanction de licenciement sans préavis | « Gelet op de zwaarte van de sanctie van ontslag wegens een zware |
| pour faute grave, le présent amendement entend donc octroyer une | fout, zonder opzegtermijn, strekt het voorliggende amendement dus |
| ertoe een mogelijkheid toe te kennen tot indiening van een bezwaar, | |
| possibilité de réclamation similaire à ce qui existe en cas de | die vergelijkbaar is met de bestaande regeling in geval van ontslag |
| licenciement moyennant préavis » (Doc. parl., Parlement de la | met opzegtermijn » (Parl. St., Parlement van de Franse Gemeenschap, |
| Communauté française, 2010-2011, n° 161/2, p. 3) ». | 2010-2011, nr. 161/2, p. 3). |
| B.6.5. Il résulte de cette évolution qu'au moment de l'adoption de | B.6.5. Die evolutie toont aan dat, bij de aanneming van artikel 19bis |
| l'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 par le décret de | van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971, bij het decreet van de |
| la Communauté française du 10 mars 2006, les maîtres et les | Franse Gemeenschap van 10 maart 2006, de stagedoende leermeesters en |
| professeurs de religion stagiaires de l'enseignement organisé par la | leraars godsdienst van het door de Franse Gemeenschap ingerichte |
| Communauté française qui avaient été licenciés sans préavis pour faute | onderwijs die waren ontslagen wegens een zware fout, zonder |
| grave étaient traités de la même manière que les membres du personnel | opzegtermijn, op dezelfde manier werden behandeld als de tijdelijke, |
| enseignant temporaires, temporaires prioritaires et temporaires | prioritaire tijdelijke en beschermde tijdelijke leden van het |
| protégés de l'enseignement organisé par la Communauté française qui | onderwijzend personeel van het door de Franse Gemeenschap ingerichte |
| avaient été licenciés sans préavis pour faute grave, puisqu'aucune des | onderwijs die waren ontslagen wegens een zware fout, zonder |
| personnes relevant de ces deux catégories ne disposait de la | opzegtermijn, omdat geen enkele van de personen die tot die twee |
| possibilité de saisir une chambre de recours pour contester la mesure | categorieën behoorden over de mogelijkheid beschikte om in beroep te |
| de licenciement pour faute grave. Tel n'était cependant plus le cas au moment des faits qui ont donné lieu au litige pendant devant le juge a quo. B.7. La possibilité de saisir une chambre de recours pour contester une décision de licenciement constitue une garantie significative pour le membre du personnel temporaire ou stagiaire de l'enseignement organisé par la Communauté française qui fait l'objet du licenciement. Ainsi que le juge a quo le relève, lorsque son intervention est prévue en matière de licenciement du personnel temporaire ou des stagiaires, la chambre de recours contribue, par l'avis motivé qu'elle donne, à fournir à l'organe investi du pouvoir final de décision une meilleure connaissance du dossier en cause. Cet avis constitue en effet, pour le membre du personnel concerné, une garantie du respect par l'autorité de son devoir de minutie. | gaan bij een kamer van beroep ter betwisting van de ontslagmaatregel wegens een zware fout. Dat was evenwel niet langer het geval op het ogenblik van de feiten die aanleiding hebben gegeven tot het geschil voor de verwijzende rechter. B.7. De mogelijkheid om in beroep te gaan bij een kamer van beroep ter betwisting van een beslissing tot ontslag, is een substantiële waarborg voor een tijdelijk of stagedoend personeelslid van het door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijs dat is ontslagen. Zoals de verwijzende rechter opmerkt, draagt de kamer van beroep, wanneer in haar optreden is voorzien inzake ontslag van tijdelijke personeelsleden of stagiairs, met het met redenen omklede advies dat zij verstrekt, ertoe bij dat het orgaan dat de eindbeslissing vermag te nemen een betere kennis heeft van het betrokken dossier. Dat advies is immers, voor het betrokken personeelslid, een waarborg voor de inachtneming, door de overheid, van haar zorgvuldigheidsplicht. |
| La régularité de la procédure devant la chambre de recours est une | De regelmatigheid van de procedure voor de kamer van beroep is een |
| condition de validité de la procédure disciplinaire elle-même (voy. | voorwaarde voor de geldigheid van de tuchtprocedure zelf (zie RvSt, 1 |
| C.E., 1er juillet 2011, n° 214.375; 14 juillet 2009, n° 195.228; 30 | juli 2011, nr. 214.375; 14 juli 2009, nr. 195.228; 30 november 2001, |
| novembre 2001, n° 101.371). Les raisons pour lesquelles l'autorité | nr. 101.371). De redenen waarom de bevoegde overheid afwijkt van het |
| compétente s'écarte de l'avis de la chambre de recours doivent en | advies van de kamer van beroep moeten bovendien kunnen worden |
| outre ressortir de la motivation de la décision de licenciement, « [de | opgemaakt uit de motivering van de beslissing tot ontslag, « zodat het |
| sorte à] permettre à l'agent sanctionné et au Conseil d'Etat lorsqu'il | gesanctioneerde personeelslid, en de Raad van State, wanneer bij hem |
| est saisi d'un recours [...] d'identifier les faits considérés comme | een beroep is ingesteld, de als bewezen beschouwde feiten kunnen |
| établis, de connaître la qualification qui leur est donnée ainsi que | identificeren, kennis kunnen hebben van de kwalificatie die eraan |
| les raisons qui ont conduit l'autorité disciplinaire à choisir, dans | wordt gegeven alsook van de redenen die de tuchtoverheid ertoe hebben |
| l'échelle des peines, celle qui a effectivement été appliquée » (C.E., | gebracht om, wat de strafmaat betreft, de straf te kiezen die |
| 9 juillet 2015, n° 231.907). L'importance de la procédure | daadwerkelijk werd toegepast » (RvSt, 9 juli 2015, nr. 231.907). Het |
| disciplinaire est accentuée par le fait que le Conseil d'Etat n'exerce | belang van de tuchtprocedure wordt versterkt door het feit dat de Raad |
| qu'un contrôle marginal sur le pouvoir de l'autorité compétente de | van State slechts een marginale toetsing uitvoert van de bevoegdheid |
| van de bevoegde overheid om een handeling te kwalificeren als een | |
| qualifier un acte de manquement disciplinaire (C.E., 9 juillet 2015, | tuchtvergrijp (RvSt, 9 juli 2015, nr. 231.907; 27 september 2011, nr. |
| n° 231.907; 27 septembre 2011, n° 215.346; 25 juin 2008, n° 184.728). | 215.346; 25 juni 2008, nr. 184.728). |
| B.8. Vu l'intérêt de l'intervention de la chambre de recours, | B.8. Gelet op het belang van de tussenkomst van de kamer van beroep, |
| l'absence d'une possibilité pour les maîtres et les professeurs de | bestaat er geen enkele redelijke verantwoording voor de afwezigheid, |
| religion stagiaires de l'enseignement organisé par la Communauté | van de mogelijkheid voor de stagedoende leermeesters en leraars |
| française qui ont été licenciés pour faute grave sans délai de préavis | godsdienst van het door de Franse Gemeenschap ingerichte onderwijs die |
| de contester ce licenciement devant la chambre de recours, comme c'est | waren ontslagen wegens een zware fout zonder opzegtermijn om die |
| le cas dans l'instance soumise au juge a quo, est dénuée de | ontslagbeslissing te betwisten voor de kamer van beroep, zoals dat het |
| justification raisonnable. | geval is in het geschil voor de verwijzende rechter. |
| Ce qui précède est d'autant plus vrai au regard de la lourdeur de la | Het voorgaande geldt des te meer, gelet op de zwaarte van de sanctie |
| sanction du licenciement pour faute grave sans délai de préavis. C'est | van ontslag wegens een zware fout zonder opzegtermijn. Het is |
| par ailleurs pour cette raison que, par décret du 10 février 2011, la | overigens om die reden dat de Franse Gemeenschap, bij decreet van 10 |
| Communauté française a étendu la possibilité de saisir la chambre de | februari 2011, de mogelijkheid om beroep in te stellen bij de kamer |
| recours aux membres temporaires prioritaires et aux membres | van beroep heeft uitgebreid tot de prioritaire tijdelijke en |
| temporaires protégés du personnel enseignant qui sont licenciés pour | beschermde tijdelijke leden van het onderwijzend personeel die zijn |
| faute grave sans délai de préavis et qu'elle a décidé, par décret du | ontslagen wegens een zware fout zonder opzegtermijn en waarom zij er, |
| 11 juillet 2018, de prévoir aussi cette possibilité pour les maîtres | bij decreet van 11 juli 2018, voor geopteerd heeft om in die |
| ou professeurs de religion stagiaires de l'enseignement organisé par | mogelijkheid ook te voorzien voor de stagedoende leraars of |
| la Communauté française. Lorsque le législateur décrétal prévoit une | leermeesters godsdienst van het door de Franse Gemeenschap ingerichte |
| garantie pour une catégorie de personnes licenciées pour faute grave | onderwijs. Wanneer de decreetgever voorziet in een waarborg voor een |
| categorie van personen die zijn ontslagen wegens een zware fout zonder | |
| sans délai de préavis, cette garantie doit aussi être offerte aux | opzegtermijn, dient die waarborg ook te worden toegekend aan de andere |
| autres personnes qui font l'objet d'une telle mesure et qui se | personen die het voorwerp uitmaken van zulk een maatregel en die zich |
| trouvent dès lors dans des situations comparables. | bijgevolg in vergelijkbare situaties bevinden. |
| B.9. Dès lors, la disposition en cause, telle qu'elle est applicable | B.9. Zoals ze van toepassing is op het geschil voor de verwijzende |
| au litige soumis au juge a quo, n'est pas compatible avec les articles | rechter, is de in het geding zijnde bepaling bijgevolg niet |
| 10, 11 et 24 de la Constitution, en ce qu'elle ne prévoit pas la | bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en 24 van de Grondwet, in zoverre |
| faculté pour les maîtres et professeurs de religion stagiaires de | zij niet in de mogelijkheid voorziet, voor de stagedoende leermeesters |
| l'enseignement organisé par la Communauté française qui sont licenciés | en leraars godsdienst van het door de Franse Gemeenschap ingerichte |
| sans préavis pour faute grave d'introduire devant une chambre de | onderwijs die worden ontslagen wegens een zware fout, zonder |
| recours une réclamation écrite dirigée contre la décision de | opzegtermijn, om bij een kamer van beroep een schriftelijk bezwaar in |
| licenciement. | te dienen tegen de beslissing tot ontslag. |
| B.10.1. Le Gouvernement de la Communauté française demande à la Cour | B.10.1. De Franse Gemeenschapsregering verzoekt het Hof de gevolgen |
| de maintenir les effets de la disposition en cause au motif que le | van de in het geding zijnde bepaling te handhaven om reden dat de |
| constat d'inconstitutionnalité est de nature à remettre en cause | vaststelling van ongrondwettigheid van dien aard is dat alle |
| l'ensemble des décisions de licenciement prises sur la base de cette | beslissingen tot ontslag die op grond van die bepaling zijn genomen, |
| disposition. | op de helling komen te staan. |
| B.10.2. Le maintien des effets doit être considéré comme une exception | B.10.2. De handhaving van de gevolgen dient als een uitzondering op de |
| à la nature déclaratoire de l'arrêt rendu au contentieux préjudiciel. | declaratoire aard van het in het prejudiciële contentieux gewezen |
| Avant de décider de maintenir les effets de la disposition en cause, | arrest te worden beschouwd. Alvorens te beslissen de gevolgen van de |
| in het geding zijnde bepaling te handhaven, moet het Hof vaststellen | |
| la Cour doit constater que l'avantage tiré de l'effet du constat | dat het voordeel dat uit de niet-gemoduleerde vaststelling van |
| d'inconstitutionnalité non modulé est disproportionné par rapport à la | ongrondwettigheid voortvloeit, buiten verhouding staat tot de |
| perturbation qu'il impliquerait pour l'ordre juridique. | verstoring die het voor de rechtsorde met zich zou meebrengen. |
| En l'espèce, il n'est pas démontré que le constat | Te dezen wordt niet aangetoond dat de niet-gemoduleerde vaststelling |
| d'inconstitutionnalité non modulé implique des perturbations pour | van ongrondwettigheid verstoringen met zich meebrengt voor de |
| l'ordre juridique. Il convient de souligner en effet que le constat | rechtsorde. Immers dient te worden opgemerkt dat de vaststelling van |
| d'inconstitutionnalité d'une disposition au contentieux préjudiciel | ongrondwettigheid van een bepaling in het prejudicieel contentieux |
| n'entraîne pas la disparition de l'ordonnancement juridique des | niet met zich meebrengt dat de administratieve beslissingen die op |
| décisions administratives qui auraient été prises sur la base de cette | grond van die bepaling zouden zijn genomen, uit de rechtsorde |
| disposition. | verdwijnen. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| L'article 19bis de l'arrêté royal du 25 octobre 1971 « fixant le | Artikel 19bis van het koninklijk besluit van 25 oktober 1971 « tot |
| statut des maîtres de religion, des professeurs de religion et des | vaststelling van het statuut van de leermeesters, de leraars en de |
| inspecteurs de religion des religions catholique, protestante, | inspecteurs katholieke, protestantse, israëlitische, orthodoxe en |
| israélite, orthodoxe et islamique des établissements d'enseignement de | islamitische godsdienst der onderwijsinstellingen van de Franse |
| la Communauté française », tel qu'il a été inséré par le décret de la | Gemeenschap », zoals ingevoegd bij het decreet van de Franse |
| Communauté française du 10 mars 2006 « relatif aux statuts des maîtres | Gemeenschap van 10 maart 2006 « betreffende de statuten van de |
| de religion et professeurs de religion » et tel qu'il était rédigé | leermeesters godsdienst en de leraars godsdienst » en zoals het was |
| avant sa modification par le décret de la Communauté française du 11 | opgesteld vóór de wijziging ervan bij het decreet van de Franse |
| juillet 2018 « portant diverses mesures en matière de statut des | Gemeenschap van 11 juli 2018 « houdende verschillende maatregelen |
| membres du personnel de l'enseignement », viole les articles 10, 11 et | betreffende het statuut van het onderwijzend personeel », schendt de |
| 24 de la Constitution, en ce qu'il ne permet pas aux maîtres et | artikelen 10, 11 en 24 van de Grondwet, in zoverre het de stagedoende |
| professeurs de religion stagiaires de l'enseignement organisé par la | leermeesters en leraars godsdienst van het door de Franse Gemeenschap |
| Communauté française de saisir la chambre de recours pour contester la | ingerichte onderwijs niet de mogelijkheid biedt om in beroep te gaan |
| décision de licenciement pour faute grave dont ils font l'objet. | bij de kamer van beroep ter betwisting van de ten aanzien van hen |
| genomen beslissing tot ontslag wegens een zware fout. | |
| Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
| la Cour constitutionnelle, le 25 novembre 2021. | op 25 november 2021. |
| Le greffier, | De griffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| Le président, | De voorzitter, |
| P. Nihoul | P. Nihoul |