Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 133/2021 du 7 octobre 2021 Numéro du rôle : 7438 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 348-11 de l'ancien Code civil, posées par la Cour de cassation. La Cour constitutionnelle, composée de après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet des questions préjudicielles et procéd(...)"
Extrait de l'arrêt n° 133/2021 du 7 octobre 2021 Numéro du rôle : 7438 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 348-11 de l'ancien Code civil, posées par la Cour de cassation. La Cour constitutionnelle, composée de après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet des questions préjudicielles et procéd(...) Uittreksel uit arrest nr. 133/2021 van 7 oktober 2021 Rolnummer 7438 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 348-11 van het oud Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld ui wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 133/2021 du 7 octobre 2021 Uittreksel uit arrest nr. 133/2021 van 7 oktober 2021
Numéro du rôle : 7438 Rolnummer 7438
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 348-11 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 348-11 van het
de l'ancien Code civil, posées par la Cour de cassation. oud Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Cassatie.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, de rechters
Moerman, R. Leysen, J. Moerman et Y. Kherbache, et, conformément à J.-P. Moerman, R. Leysen, J. Moerman en Y. Kherbache, en,
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989
constitutionnelle, du président émérite F. Daoût, assistée du greffier op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter F. Daoût, bijgestaan
F. Meersschaut, présidée par le président L. Lavrysen, door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par arrêt du 7 septembre 2020, dont l'expédition est parvenue au Bij arrest van 7 september 2020, waarvan de expeditie ter griffie van
greffe de la Cour le 28 septembre 2020, la Cour de cassation a posé het Hof is ingekomen op 28 september 2020, heeft het Hof van Cassatie
les questions préjudicielles suivantes : de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« L'article 348-11 du Code civil, tel qu'il a été modifié par « Schendt artikel 348-11 van het Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd
l'article 8 de la loi du 20 février 2017 modifiant le Code civil, en bij artikel 8 van de wet van 20 februari 2017 tot wijziging van het
ce qui concerne l'adoption, viole-t-il les articles 22 et 22bis de la Burgerlijk Wetboek betreffende de adoptie, de artikelen 22 en 22bis
Constitution, en ce que, sauf dans les cas fixés à l'alinéa 2, il van de Grondwet, in zoverre het de adoptierechter slechts toelaat,
n'autorise le juge de l'adoption à ne pas tenir compte du refus de la behalve in de in het tweede lid bepaalde gevallen, geen rekening te
mère de l'enfant de consentir à l'adoption que si elle s'est houden met de weigering van de moeder van het kind om in de adoptie
toe te stemmen in het geval waarin zij zich niet meer om haar kind
désintéressée de son enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou heeft bekommerd of wanneer zij de gezondheid, de veiligheid of de
la moralité, et en ce qu'il ne permet donc pas au juge de l'adoption zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht, en het de
d'écarter le refus de la mère de consentir à l'adoption, lorsque adoptierechter aldus niet mogelijk maakt, in het geval dat het kind
l'enfant a été placé peu après sa naissance auprès de la personne dont kort na zijn geboorte werd geplaatst bij de persoon van wie het
émane la demande d'adoption et qu'il a, depuis lors, longtemps grandi verzoek tot adoptie uitgaat en het sindsdien gedurende lange tijd in
au sein de son ménage, parce que, dans ces circonstances, il ne serait diens gezin is opgegroeid, de weigering van de moeder om in de adoptie
toe te stemmen te weren, omdat het in die omstandigheden niet in het
pas dans l'intérêt de l'enfant de le soustraire à l'environnement dans belang van het kind zou zijn het te onttrekken aan de omgeving waarin
lequel il grandit ? »; het opgroeit ? »;
« L'article 348-11 du Code civil, tel qu'il a été modifié par « Schendt artikel 348-11 van het Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd
l'article 8 de la loi du 20 février 2017 modifiant le Code civil, en bij artikel 8 van de wet van 20 februari 2017 tot wijziging van het
ce qui concerne l'adoption, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Burgerlijk Wetboek betreffende de adoptie, de artikelen 10 en 11 van
Constitution, en ce qu'il distingue la situation dans laquelle un de Grondwet, in zoverre het een onderscheid maakt tussen het geval
parent refuse de consentir à l'adoption de l'enfant, auquel cas le waarin een ouder weigert toe te stemmen in de adoptie van het kind, in
juge de l'adoption ne peut, en règle, apprécier l'intérêt de l'enfant, welk geval de adoptierechter in de regel het belang van het kind niet
et la situation dans laquelle une autre personne qui est légalement mag beoordelen, en het geval waarin een andere persoon die wettelijk
tenue de consentir à l'adoption de l'enfant refuse de le faire, auquel verplicht is zijn toestemming te geven, weigert toe te stemmen in de
cas le juge de l'adoption doit tenir compte de l'intérêt de l'enfant ? adoptie van het kind, in welk geval de adoptierechter wel rekening
». dient te houden met het belang van het kind ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause et à son contexte Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de situering ervan
B.1.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 348-11 de B.1.1. De prejudiciële vragen betreffen artikel 348-11 van het oud
l'ancien Code civil, tel qu'il a été modifié par l'article 8 de la loi Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel 8 van de wet van 20
du 20 février 2017 « modifiant le Code civil, en ce qui concerne februari 2017 « tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek, betreffende
l'adoption » (ci-après : la loi du 20 février 2017), qui dispose : de adoptie » (hierna : de wet van 20 februari 2017), dat bepaalt :
« Lorsqu'une personne qui doit consentir à l'adoption en vertu des articles 348-2 à 348-7 refuse ce consentement, l'adoption peut cependant être prononcée à la demande de l'adoptant, des adoptants ou du ministère public s'il apparaît au tribunal de la famille que ce refus est abusif. Toutefois, si ce refus émane de la mère ou du père de l'enfant, le tribunal ne peut prononcer l'adoption, que s'il apparaît, au terme d'une enquête sociale approfondie, que cette personne s'est désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou la moralité, sauf lorsqu'il s'agit d'une nouvelle adoption ou lorsqu'il s'agit de l'adoption de l'enfant ou de l'enfant adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire à l'égard duquel un engagement parental commun existe. Pour apprécier le caractère abusif du refus de consentement, le tribunal tient compte de l'intérêt de l'enfant ». « Ingeval een persoon die overeenkomstig de artikelen 348-2 tot 348-7 in de adoptie moet toestemmen, dit weigert te doen, kan de adoptie op verzoek van de adoptant, van de adoptanten of van het openbaar ministerie toch worden uitgesproken indien de familierechtbank van oordeel is dat de toestemming op onverantwoorde wijze is geweigerd. Wanneer evenwel de vader of de moeder van het kind weigert in de adoptie toe te stemmen, kan de rechtbank de adoptie pas uitspreken wanneer na een grondig maatschappelijk onderzoek gebleken is dat deze persoon zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht, behalve wanneer het gaat om een nieuwe adoptie of wanneer het gaat om de adoptie van het kind of van het adoptief kind van een echtgeno(o)t(e), van een samenwonende partner of van een voormalige partner ten aanzien van wie een gemeenschappelijk ouderlijk engagement bestaat. Om het onverantwoorde karakter te beoordelen van de weigering om toestemming te verlenen, houdt de rechtbank rekening met het belang van het kind ».
B.1.2. Selon l'article 348-3 de l'ancien Code civil, la mère et le B.1.2. Volgens artikel 348-3 van het oud Burgerlijk Wetboek moeten de
père doivent consentir tous deux à l'adoption de leur enfant, lorsque moeder en de vader, wanneer de afstamming van het kind ten aanzien van
la filiation de l'enfant est établie à l'égard de chacun d'eux. hen beiden vaststaat, in de adoptie van hun kind toestemmen. Wanneer
Lorsque la filiation de l'enfant n'est établie qu'à l'égard d'un de de afstamming van het kind slechts ten aanzien van één van zijn ouders
ses parents, seul celui-ci doit consentir à l'adoption. Tant la mère vaststaat, dient enkel deze in de adoptie toe te stemmen. Zowel de
que le père ne peuvent consentir à l'adoption que deux mois après la moeder als de vader kunnen hun toestemming pas geven twee maanden na
naissance de l'enfant (article 348-4, alinéa 1er, de l'ancien Code de geboorte van het kind (artikel 348-4, eerste lid, van het oud
civil). Burgerlijk Wetboek).
Selon l'article 348-8 de l'ancien Code civil, toute personne dont le Eenieder van wie de toestemming in de adoptie vereist is, kan zulks,
consentement à l'adoption est requis peut l'exprimer soit par volgens artikel 348-8 van het oud Burgerlijk Wetboek, doen door middel
déclaration faite en personne au tribunal de la famille, soit par acte van een persoonlijke verklaring gedaan voor de familierechtbank of een
passé devant un notaire ou devant le juge de paix. Le consentement akte verleden ten overstaan van een notaris of ten overstaan van de
peut, selon cette même disposition, être retiré jusqu'au prononcé du vrederechter. De toestemming kan, volgens diezelfde bepaling, worden
jugement et, au plus tard, six mois après le dépôt de la requête en ingetrokken tot het tijdstip van de uitspraak van het vonnis en
uiterlijk zes maanden na de indiening van het verzoekschrift tot
adoption. Le retrait doit être établi dans la même forme que celle qui adoptie. De intrekking dient te geschieden in dezelfde vorm als die
est requise pour le consentement à l'adoption. welke vereist is voor de toestemming in de adoptie.
B.2.1. Selon le premier alinéa de la disposition en cause, lorsqu'une B.2.1. Volgens het eerste lid van de in het geding zijnde bepaling kan
personne qui doit consentir à l'adoption refuse de donner ce de adoptie, wanneer een persoon die in de adoptie moet toestemmen,
consentement, l'adoption peut quand même être prononcée s'il apparaît weigert dit te doen, toch worden uitgesproken indien de
au tribunal de la famille que ce refus est abusif. familierechtbank van oordeel is dat de toestemming op onverantwoorde
wijze is geweigerd.
B.2.2. Avant son remplacement par l'article 8, 1°, de la loi du 20 B.2.2. Vóór het werd vervangen bij artikel 8, 1°, van de wet van 20
februari 2017 bepaalde het tweede lid van de in het geding zijnde
février 2017, le deuxième alinéa de la disposition en cause disposait bepaling dat wanneer de vader of de moeder van het kind weigert in de
que lorsque le père ou la mère refuse de consentir à l'adoption, le adoptie toe te stemmen, de rechtbank de adoptie pas kan uitspreken
tribunal ne peut prononcer l'adoption que s'il apparaît, au terme wanneer na een grondig maatschappelijk onderzoek gebleken is dat die
d'une enquête sociale approfondie, que cette personne s'est persoon zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid,
désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft
la moralité, sauf lorsqu'il s'agit d'une nouvelle adoption. gebracht, behalve wanneer het gaat om een nieuwe adoptie.
B.2.3.1. La loi du 20 février 2017 a remplacé le deuxième alinéa de la B.2.3.1. Bij de wet van 20 februari 2017 werd het tweede lid van de in
disposition en cause et en a ajouté un troisième. Il ressort des het geding zijnde bepaling vervangen en werd een derde lid toegevoegd.
travaux préparatoires que ces modifications ont été motivées par Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat die wijzigingen zijn
l'objectif de répondre aux objections d'inconstitutionnalité que la ingegeven door de bedoeling tegemoet te komen aan de bezwaren van
Cour avait formulées dans ses arrêts nos 93/2012 et 94/2015 (Doc. ongrondwettigheid die het Hof heeft geuit bij zijn arresten nrs.
parl., Chambre, 2014-2015, DOC 54-1152/001, p. 3; 2015-2016, DOC 93/2012 en 94/2015 (Parl. St., Kamer, 2014-2015, DOC 54-1152/001, p.
54-1152/002, p. 2). 3; 2015-2016, DOC 54-1152/002, p. 2).
B.2.3.2. Par son arrêt n° 93/2012 du 12 juillet 2012, la Cour a jugé B.2.3.2. Bij zijn arrest nr. 93/2012 van 12 juli 2012 heeft het Hof
que les articles 348-3 et 348-11 de l'ancien Code civil, dans leur geoordeeld dat de artikelen 348-3 en 348-11 van het oud Burgerlijk
version applicable à l'époque, violent les articles 10, 11, 22 et Wetboek, in hun toenmalige versie, de artikelen 10, 11, 22 en 22bis
22bis de la Constitution, lus en combinaison avec les articles 8 et 14 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14 van het
de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'ils ne Europees Verdrag voor de rechten van de mens, schenden, in zoverre zij
permettent au juge chargé de prononcer une adoption d'écarter le refus de rechter die ermee belast is een adoptie uit te spreken, slechts
de la mère de consentir à cette adoption que dans l'hypothèse où elle toelaten geen rekening te houden met de weigering van de moeder om in
die adoptie toe te stemmen, in het geval waarin zij zich niet meer om
s'est désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la het kind heeft bekommerd of wanneer de gezondheid, de veiligheid of de
sécurité ou la moralité, dans la circonstance où le candidat adoptant zedelijkheid van het kind in het gedrang is gebracht, in de
est une femme avec qui la mère était mariée au moment de la naissance omstandigheden dat de kandidaat-adoptant een vrouw betreft met wie de
de l'enfant et du dépôt de la requête en adoption, qui avait signé moeder gehuwd was op het ogenblik van de geboorte van het kind en van
de indiening van het verzoek tot adoptie, die met haar een
avec elle une convention conformément à l'article 7 de la loi du 6 overeenkomst had ondertekend overeenkomstig artikel 7 van de wet van 6
juillet 2007 « relative à la procréation médicalement assistée et à la juli 2007 « betreffende de medisch begeleide voortplanting en de
destination des embryons surnuméraires et des gamètes » (ci-après : la bestemming van de overtallige embryo's en de gameten » (hierna : de
loi du 6 juillet 2007) et qui a suivi la préparation à l'adoption wet van 6 juli 2007), en die de in artikel 346-2 van het oud
prévue à l'article 346-2 de l'ancien Code civil, cette adoption Burgerlijk Wetboek bedoelde voorbereiding op de adoptie heeft gevolgd,
concernant un enfant dont il est établi qu'un lien familial effectif waarbij die adoptie een kind betreft van wie vaststaat dat er sinds de
existe et persiste avec le candidat adoptant depuis la séparation des scheiding van de echtgenotes een daadwerkelijke familiale band met de
épouses. kandidaat-adoptant bestaat en blijft bestaan.
B.2.3.3. Par son arrêt n° 94/2015 du 25 juin 2015, la Cour a jugé que B.2.3.3. Bij zijn arrest nr. 94/2015 van 25 juni 2015 heeft het Hof
les articles 348-3 et 348-11 de l'ancien Code civil, dans leur version geoordeeld dat de artikelen 348-3 en 348-11 van het oud Burgerlijk
applicable à l'époque, violent les articles 22 et 22bis de la Wetboek, in hun toenmalige versie, de artikelen 22 en 22bis van de
Constitution, lus en combinaison avec les articles 8 et 14 de la Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14 van het
Convention européenne des droits de l'homme, en ce qu'ils ne Europees Verdrag voor de rechten van de mens, schenden, in zoverre zij
permettent au tribunal invité à prononcer une adoption d'écarter le het de rechtbank die wordt verzocht een adoptie uit te spreken, enkel
refus de la mère à consentir à cette adoption que lorsqu'elle s'est mogelijk maken de weigering van de moeder om in die adoptie toe te
stemmen te weren indien zij zich niet meer om het kind heeft bekommerd
désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou of de gezondheid, de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in
la moralité, dans les circonstances suivantes : gevaar heeft gebracht, in de volgende omstandigheden :
- la mère a, avec la femme qui introduit la requête en adoption - de moeder heeft, met de vrouw die het verzoek tot gewone adoptie
simple, signé une convention conformément à l'article 7 de la loi du 6 indient, een overeenkomst ondertekend overeenkomstig artikel 7 van de
juillet 2007; wet van 6 juli 2007;
- la mère de l'enfant et cette femme avaient au moins eu une relation - de moeder van het kind en die vrouw hadden minstens een affectieve
affective au moment de la naissance de l'enfant et se sont ensuite relatie gehad op het ogenblik van de geboorte van het kind en zijn
mariées; nadien in het huwelijk getreden;
- la mère ne s'est pas désintéressée de l'enfant et n'en a pas - de moeder heeft zich om het kind bekommerd en heeft de gezondheid,
compromis la santé, la sécurité ou la moralité; de veiligheid of de zedelijkheid van het kind niet in gevaar gebracht;
- la mère de l'enfant et la femme qui en demande l'adoption simple - de moeder van het kind en de vrouw die om de gewone adoptie van het
étaient mariées au moment de l'introduction de la requête en adoption; kind verzoekt, waren gehuwd op het ogenblik van het indienen van het verzoek tot adoptie;
- il existe un lien familial effectif entre l'enfant et la - er bestaat een daadwerkelijke familiale band tussen het kind en de
demanderesse en adoption qui a continué à exister après la séparation verzoekster tot adoptie die is blijven bestaan na de scheiding van de
des épouses, entre autres par un accord sur le droit de visite ratifié echtgenotes, onder meer door een akkoord over het omgangsrecht dat
par le juge de paix. door de vrederechter is bekrachtigd.
B.2.4. Depuis les modifications apportées par la loi du 20 février B.2.4. Sinds de wijzigingen doorgevoerd bij de wet van 20 februari
2017, le deuxième alinéa de la disposition en cause prévoit que, 2017 voorziet het tweede lid van de in het geding zijnde bepaling erin
lorsque le père ou la mère de l'enfant refuse de consentir à dat de rechtbank de adoptie, wanneer de vader of de moeder van het
l'adoption, le tribunal peut prononcer l'adoption non seulement kind weigeren toe te stemmen in de adoptie, niet alleen kan uitspreken
lorsqu'il est apparu, au terme d'une enquête sociale approfondie, que wanneer na een grondig maatschappelijk onderzoek gebleken is dat die
cette personne s'est désintéressée de l'enfant ou en a compromis la persoon zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid,
santé, la sécurité ou la moralité et lorsqu'il s'agit d'une nouvelle de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht
adoption, mais aussi lorsqu'il s'agit de l'adoption de l'enfant ou de en bij een nieuwe adoptie, maar ook wanneer het gaat om de adoptie van
het kind of van het adoptief kind van een echtgenoot, van een
l'enfant adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire samenwonende partner of van een voormalige partner ten aanzien van wie
à l'égard duquel un engagement parental commun existe. een gemeenschappelijk ouderlijk engagement bestaat.
Selon le troisième alinéa de la disposition en cause, inséré par Volgens het derde lid van de in het geding zijnde bepaling, zoals
l'article 8, 2°, de la loi du 20 février 2017, le tribunal doit tenir ingevoegd bij artikel 8, 2°, van de wet van 20 februari 2017, dient de
compte de l'intérêt de l'enfant pour apprécier le caractère abusif du rechtbank, om het onverantwoorde karakter te beoordelen van de
weigering om toestemming te verlenen, rekening te houden met het
refus de consentement. belang van het kind.
Quant au fond Ten gronde
En ce qui concerne la première question préjudicielle Wat de eerste prejudiciële vraag betreft
B.3. Il est demandé à la Cour d'examiner si la disposition en cause B.3. Het Hof wordt gevraagd te onderzoeken of de in het geding zijnde
est compatible avec les articles 22 et 22bis de la Constitution, en ce bepaling bestaanbaar is met de artikelen 22 en 22bis van de Grondwet,
que, sauf dans le cas où la mère s'est désintéressée de l'enfant ou en in zoverre zij de rechtbank, buiten het geval waarin de moeder zich
niet meer om haar kind heeft bekommerd of waarin zij de gezondheid, de
a compromis la santé, la sécurité ou la moralité, cette disposition ne veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht,
permet pas au tribunal d'écarter le refus de la mère de l'enfant de niet toelaat de weigering van de moeder van het kind om in de adoptie
consentir à l'adoption sur la base de la considération qu'il n'est pas toe te stemmen, te weren op basis van de overweging dat het niet in
dans l'intérêt de l'enfant de le soustraire à l'environnement dans het belang van het kind is om het te onttrekken aan de omgeving waarin
lequel il grandit, dans l'hypothèse où l'enfant a été placé peu après het opgroeit, in het geval waarin het kind kort na de geboorte werd
sa naissance chez la personne dont émane la requête en adoption et geplaatst bij de persoon van wie het verzoek tot adoptie uitgaat en
dans la famille de laquelle il a, depuis lors, grandi pendant une waarbij dat kind sindsdien gedurende lange tijd in het gezin van die
longue période. laatste is opgegroeid.
B.4. L'affaire pendante devant la juridiction a quo porte sur la B.4. De zaak die hangende is voor het verwijzende rechtscollege heeft
requête en adoption plénière d'un enfant, dans le cadre de laquelle betrekking op een verzoek tot volle adoptie van een kind, waarbij (1)
(1) la mère de l'enfant avait déjà indiqué au cours de la grossesse de moeder van dat kind reeds tijdens de zwangerschap had aangegeven
vouloir confier son enfant à l'adoption, (2) l'enfant a été placé dat zij haar kind wenste af te staan voor adoptie, (2) dat kind enkele
quelques jours après l'accouchement chez la personne dont émane la dagen na de bevalling werd geplaatst bij de persoon van wie het
requête en adoption, (3) le consentement à l'adoption de la mère de verzoek tot adoptie uitgaat, (3) de toestemming vanwege de moeder in
de adoptie van het kind nadien werd geformaliseerd bij een notariële
l'enfant a ensuite été formalisé par un acte notarié et (4) ce akte en (4) die toestemming vervolgens binnen de in artikel 348-8 van
consentement a par la suite été retiré dans le délai prévu par het oud Burgerlijk Wetboek voorgeschreven termijn werd ingetrokken.
l'article 348-8 de l'ancien Code civil. Il ressort en outre des faits Uit de feiten van de zaak die hangende is voor het verwijzende
de l'affaire pendante devant la juridiction a quo que l'enfant a rechtscollege blijkt bovendien dat het kind gedurende ongeveer
grandi pendant environ dix-huit mois au sein de la famille de la achttien maanden is opgegroeid in het gezin van de persoon van wie de
personne dont émane la requête en adoption et que cette personne n'est adoptie uitgaat en dat die persoon niet de echtgenoot, de samenwonende
pas l'époux, le cohabitant ou l'ancien partenaire de la mère de partner of de voormalige partner van de moeder van het kind is.
l'enfant. La Cour limite son examen à cette hypothèse. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese.
B.5.1. L'article 22 de la Constitution dispose : B.5.1. Artikel 22 van de Grondwet bepaalt :
« Chacun a droit au respect de sa vie privée et familiale, sauf dans « Ieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven en zijn
les cas et conditions fixés par la loi. gezinsleven, behoudens in de gevallen en onder de voorwaarden door de wet bepaald.
La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent la De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen de
protection de ce droit ». bescherming van dat recht ».
B.5.2. Le Constituant a recherché la plus grande concordance possible B.5.2. De Grondwetgever heeft gestreefd naar een zo groot mogelijke
entre l'article 22 de la Constitution et l'article 8 de la Convention concordantie tussen artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het
européenne des droits de l'homme (Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° Europees Verdrag voor de rechten van de mens (Parl. St., Kamer,
997/5, p. 2). 1992-1993, nr. 997/5, p. 2).
La portée de cet article 8 est analogue à celle de la disposition De draagwijdte van dat artikel 8 is analoog aan die van de voormelde
constitutionnelle précitée, de sorte que les garanties que fournissent grondwetsbepaling, zodat de waarborgen die beide bepalingen bieden,
ces deux dispositions forment un tout indissociable. een onlosmakelijk geheel vormen.
B.6. L'article 22bis de la Constitution dispose : « Chaque enfant a droit au respect de son intégrité morale, physique, psychique et sexuelle. Chaque enfant a le droit de s'exprimer sur toute question qui le concerne; son opinion est prise en considération, eu égard à son âge et à son discernement. Chaque enfant a le droit de bénéficier des mesures et services qui concourent à son développement. Dans toute décision qui le concerne, l'intérêt de l'enfant est pris en considération de manière primordiale. B.6. Artikel 22bis van de Grondwet bepaalt : « Elk kind heeft recht op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksuele integriteit. Elk kind heeft het recht zijn mening te uiten in alle aangelegenheden die het aangaan; met die mening wordt rekening gehouden in overeenstemming met zijn leeftijd en zijn onderscheidingsvermogen. Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen. Het belang van het kind is de eerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat.
La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent ces De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen
droits de l'enfant ». deze rechten van het kind ».
B.7.1. L'article 22 de la Constitution et l'article 8 de la Convention B.7.1. Artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het Europees
européenne des droits de l'homme garantissent le droit au respect de Verdrag voor de rechten van de mens waarborgen het recht op
la vie privée et familiale, mais pas le droit de fonder une famille ou eerbiediging van het privé- en het gezinsleven, maar niet het recht om
d'adopter (CEDH, grande chambre, 22 janvier 2008, E.B. c. France, § een gezin te stichten of om te adopteren (EHRM, grote kamer, 22
41; 15 mars 2012, Gas et Dubois c. France, § 37; 16 décembre 2014, januari 2008, E.B. t. Frankrijk, § 41; 15 maart 2012, Gas en Dubois t.
Chbihi Loudoudi et autres c. Belgique, § 89), ni le droit d'être Frankrijk, § 37; 16 december 2014, Chbihi Loudoudi en anderen t.
adopté. België, § 89), noch het recht om te worden geadopteerd.
Les relations entre un adopté et un adoptant n'en sont pas moins en Toch zijn de relaties tussen een geadopteerde en een adoptant in
principe de même nature que les relations familiales protégées par beginsel van dezelfde aard als de familiale relaties die door artikel
l'article 22 de la Constitution et par l'article 8 de la Convention 22 van de Grondwet en door artikel 8 van het Europees Verdrag voor de
européenne des droits de l'homme (CEDH, 22 juin 2004, Pini et autres rechten van de mens worden beschermd (EHRM, 22 juni 2004, Pini en
c. Roumanie, § 140; 28 juin 2007, Wagner et J.M.W.L. c. Luxembourg, § anderen t. Roemenië, § 140; 28 juni 2007, Wagner en J.M.W.L. t.
121). Luxemburg, § 121).
Le droit au respect d'une « vie familiale » au sens de ces Het recht op eerbiediging van een « gezinsleven » in de zin van die
dispositions présuppose l'existence d'une famille (CEDH, 13 juin 1979, bepalingen veronderstelt het bestaan van een gezin (EHRM, 13 juni
Marckx c. Belgique, § 31) ou, dans des circonstances exceptionnelles, 1979, Marckx t. België, § 31) of, in uitzonderlijke omstandigheden,
d'une « vie familiale projetée », c'est-à-dire d'une relation van een « gepland gezinsleven », met andere woorden een mogelijke
potentielle qui aurait pu se développer (CEDH, 22 juin 2004, Pini et relatie die zich had kunnen ontwikkelen (EHRM, 22 juni 2004, Pini en
autres c. Roumanie, § 143; grande chambre, 22 janvier 2008, E.B. c. anderen t. Roemenië, § 143; grote kamer, 22 januari 2008, E.B. t.
France, § 41; 5 juin 2014, I.S. c. Allemagne, § 69; décision, 8 Frankrijk, § 41; 5 juni 2014, I.S. t. Duitsland, § 69; beslissing, 8
juillet 2014, D. et autres c. Belgique, § 49), notamment lorsque le juli 2014, D. en anderen t. België, § 49), met name wanneer het feit
fait que la vie familiale n'est pas encore totalement établie n'est dat het gezinsleven nog niet volledig tot stand is gekomen, niet toe
pas imputable à la personne dont le respect de la vie familiale est en te rekenen is aan de persoon wiens inachtneming van het gezinsleven in
cause (CEDH, 22 mars 2012, Kautzor c. Allemagne, § 61; 22 mars 2012, het geding is (EHRM, 22 maart 2012, Kautzor t. Duitsland, § 61; 22
Ahrens c. Allemagne, § 58; 12 février 2013, Krisztiàn Barnabàs Tóth c. maart 2012, Ahrens t. Duitsland, § 58; 12 februari 2013, Krisztiàn
Hongrie, § 27) ou lorsqu'il existe, comme dans la vie familiale (CEDH, Barnabàs Tóth t. Hongarije, § 27) of wanneer er, zoals in het
décision, 31 août 2010, Gas et Dubois c. France, A.2), des liens gezinsleven (EHRM, beslissing, 31 augustus 2010, Gas en Dubois t.
personnels étroits entre cette personne et celle avec laquelle elle Frankrijk, A.2), nauwe persoonlijke banden bestaan tussen die persoon
pourrait développer une relation (CEDH, 21 décembre 2010, Anayo c. en die met wie hij een relatie zou kunnen ontwikkelen (EHRM, 21
Allemagne, § § 57 et 61; 15 septembre 2011, Schneider c. Allemagne, § december 2010, Anayo t. Duitsland, § § 57 en 61; 15 september 2011,
§ 81 et 88). Schneider t. Duitsland, § § 81 en 88).
B.7.2. L'article 22 de la Constitution et l'article 8 de la Convention B.7.2. Artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het Europees
européenne des droits de l'homme tendent pour l'essentiel à prémunir Verdrag voor de rechten van de mens strekken in essentie ertoe het
l'individu contre des ingérences arbitraires des pouvoirs publics. Ces individu te beschermen tegen willekeurige inmengingen van de overheid.
dispositions peuvent aussi engendrer des obligations positives Die bepalingen kunnen ook positieve verplichtingen met zich meebrengen
inhérentes à un « respect » effectif de la vie familiale (CEDH, grande die inherent zijn aan een daadwerkelijke « eerbiediging » van het
chambre, 3 octobre 2014, Jeunesse c. Pays-Bas, § 106). gezinsleven (EHRM, grote kamer, 3 oktober 2014, Jeunesse t. Nederland,
La frontière entre les obligations positives et les obligations § 106). De grens tussen de positieve verplichtingen en de negatieve
négatives qui découlent de ces articles ne se prête toutefois pas à verplichtingen die uit die artikelen voortvloeien, leent zich echter
une définition précise. Les principes applicables aux unes et aux niet voor een precieze definitie. De beginselen die op beide van
autres sont comparables. Dans les deux cas, il faut avoir égard au toepassing zijn, zijn vergelijkbaar. In beide gevallen moet rekening
juste équilibre à ménager entre les intérêts concurrents de l'individu worden gehouden met een billijk evenwicht tussen de tegenstrijdige
concerné et ceux de la société (CEDH, grande chambre, 16 juillet 2014, belangen van het betrokken individu en die van de samenleving (EHRM,
Hämäläinen c. Finlande, § 65; grande chambre, 3 octobre 2014, Jeunesse grote kamer, 16 juli 2014, Hämäläinen t. Finland, § 65; grote kamer, 3
c. Pays-Bas, § 106; 16 décembre 2014, Chbihi Loudoudi et autres c. oktober 2014, Jeunesse t. Nederland, § 106; 16 december 2014, Chbihi
Belgique, § 92). Loudoudi en anderen t. België, § 92).
Dans certaines circonstances, l'article 22 de la Constitution et In bepaalde omstandigheden leggen artikel 22 van de Grondwet en
l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme font à artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens de
l'autorité publique l'obligation positive de permettre la formation et overheid de positieve verplichting op om de vorming en de ontwikkeling
le développement de liens familiaux (CEDH, 4 octobre 2012, Harroudj c. van familiale banden mogelijk te maken (EHRM, 4 oktober 2012, Harroudj
France, § 41; 16 décembre 2014, Chbihi Loudoudi et autres c. Belgique, t. Frankrijk, § 41; 16 december 2014, Chbihi Loudoudi en anderen t.
§ 89). Lorsqu'un lien familial avec un enfant est établi, l'autorité België, § 89). Wanneer een familiale band met een kind vaststaat,
publique doit agir de manière à permettre à ce lien de se développer dient de overheid zodanig op te treden dat die band zich kan
et accorder une protection juridique rendant possible l'intégration de ontwikkelen en een juridische bescherming te verlenen die de
l'enfant dans sa famille (CEDH, 28 juin 2007, Wagner et J.M.W.L. c. integratie van het kind in zijn gezin mogelijk maakt (EHRM, 28 juni
Luxembourg, § 119; 4 octobre 2012, Harroudj c. France, § 41; 16 2007, Wagner en J.M.W.L. t. Luxemburg, § 119; 4 oktober 2012, Harroudj
décembre 2014, Chbihi Loudoudi et autres c. Belgique, § 89). Ces t. Frankrijk, § 41; 16 december 2014, Chbihi Loudoudi en anderen t.
obligations positives doivent s'interpréter à la lumière de la België, § 89). Die positieve verplichtingen dienen in het licht van
Convention relative aux droits de l'enfant (CEDH, 4 octobre 2012, het Verdrag inzake de rechten van het kind (EHRM, 4 oktober 2012,
Harroudj c. France, § 42) et de l'article 22bis de la Constitution. Harroudj t. Frankrijk, § 42) en van artikel 22bis van de Grondwet te
B.7.3. Pour être compatible avec l'article 22 de la Constitution et worden geïnterpreteerd. B.7.3. Om bestaanbaar te zijn met artikel 22 van de Grondwet en
avec l'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme, artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, dient
l'ingérence d'une autorité publique dans l'exercice du droit au in de inmenging van een overheid in de uitoefening van het recht op
respect de la vie familiale doit être prévue par une disposition eerbiediging van het gezinsleven te worden voorzien bij een
législative suffisamment précise, poursuivre l'un des buts légitimes wetsbepaling die voldoende precies is, dient die inmenging één van de
énoncés au paragraphe 2 de cette dernière disposition et être « in lid 2 van die laatste bepaling vervatte legitieme doelstellingen na
nécessaire dans une société démocratique » à la réalisation de ce but. te streven en « in een democratische samenleving nodig » te zijn om
Une ingérence est, dans ce contexte, considérée comme « nécessaire dat doel te verwezenlijken. In die context wordt een inmenging beschouwd als « in een
dans une société démocratique » si elle répond à un « besoin social democratische samenleving nodig » indien zij beantwoordt aan een «
impérieux » et, en particulier, si elle est proportionnée au but dwingende maatschappelijke behoefte » en, in het bijzonder, indien zij
légitime poursuivi et si les motifs invoqués pour la justifier evenredig is met het nagestreefde legitieme doel en indien de redenen
die zijn aangevoerd om haar te verantwoorden, « relevant en toereikend
apparaissent « pertinents et suffisants » (CEDH, grande chambre, 12 » blijken te zijn (EHRM, grote kamer, 12 juni 2014, Fernàndez Martinez
juin 2014, Fernàndez Martinez c. Espagne). t. Spanje).
Pour être proportionnée au but poursuivi, une ingérence doit non Om evenredig te zijn met het nagestreefde doel, dient bij een
seulement ménager un équilibre entre les intérêts concurrents de inmenging niet alleen een afweging te worden gemaakt tussen de
l'individu et de la société dans son ensemble mais aussi entre les belangen van het individu tegenover die van de samenleving in haar
intérêts contradictoires des personnes concernées (CEDH, 6 juillet geheel, maar ook tussen de tegenstrijdige belangen van de betrokken
2010, Backlund c. Finlande, § 46; 15 janvier 2013, Laakso c. Finlande, personen (EHRM, 6 juli 2010, Backlund t. Finland, § 46; 15 januari
§ 46; 29 janvier 2013, Röman c. Finlande, § 51). 2013, Laakso t. Finland, § 46; 29 januari 2013, Röman t. Finland, §
B.8. L'article 22bis, alinéa 4, de la Constitution impose aux 51). B.8. Artikel 22bis, vierde lid, van de Grondwet verplicht de
juridictions de prendre en compte, de manière primordiale, l'intérêt rechtscolleges om in de eerste plaats het belang van het kind in
de l'enfant dans les procédures le concernant. aanmerking te nemen in de procedures die op het kind betrekking
Dans toute décision concernant un enfant, l'intérêt supérieur de hebben. Bij elke beslissing aangaande een kind dient het hogere belang van dat
celui-ci doit primer (CEDH, grande chambre, 26 novembre 2013, X c. kind te primeren (EHRM, grote kamer, 26 november 2013, X t. Letland, §
Lettonie, § 96). Sans être déterminant à lui seul, cet intérêt a 96). Zonder op zichzelf doorslaggevend te zijn, heeft dat belang zeker
assurément un poids important (CEDH, grande chambre, 3 octobre 2014, een belangrijk gewicht (EHRM, grote kamer, 3 oktober 2014, Jeunesse t.
Jeunesse c. Pays-Bas, § 109). Nederland, § 109).
Si l'intérêt de l'enfant doit être une considération primordiale, il Hoewel het belang van het kind de eerste overweging vormt, heeft het
n'a pas un caractère absolu. Dans la mise en balance des différents geen absoluut karakter. Bij de afweging van de verschillende op het
intérêts en jeu, l'intérêt de l'enfant occupe une place particulière spel staande belangen, neemt het belang van het kind een bijzondere
du fait qu'il représente la partie faible dans la relation familiale. plaats in door het feit dat het de zwakke partij is in de familiale
Il ne ressort pas de cette place particulière que les intérêts des relatie. Uit die bijzondere plaats volgt evenwel niet dat met de
autres parties en présence ne pourraient pas être pris en compte. B.9.1. Comme il est dit en B.4, l'affaire pendante devant la juridiction a quo porte sur une requête en adoption plénière d'un enfant, sachant que la personne dont émane la requête en adoption n'est pas l'époux, le cohabitant ou l'ancien partenaire de la mère de l'enfant. B.9.2. Selon l'article 356-1, alinéas 1er et 2 de l'ancien Code civil, l'adoption plénière confère à l'enfant et à ses descendants un statut comportant des droits et obligations identiques à ceux qu'ils auraient belangen van de andere in het geding zijnde partijen geen rekening zou kunnen worden gehouden. B.9.1. Zoals is vermeld in B.4, betreft de zaak die hangende is voor de verwijzende rechter een verzoek tot volle adoptie van een kind, waarbij de persoon van wie het verzoek tot adoptie uitgaat niet de echtgenoot, de samenwonende partner of de voormalige partner van de moeder van het kind is. B.9.2. Volgens artikel 356-1, eerste en tweede lid, van het oud Burgerlijk Wetboek verleent de volle adoptie aan het kind en zijn afstammelingen een statuut met dezelfde rechten en verplichtingen, als ware het kind geboren uit de adoptant of uit de adoptanten, en houdt
si l'enfant était né de l'adoptant ou des adoptants et l'enfant, sous het kind, onder voorbehoud van de huwelijksbeletsels omschreven in de
réserve des empêchements à mariage prévus par les articles 161 à 164 artikelen 161 tot 164 van datzelfde Wetboek, op tot zijn
du même Code, cesse d'appartenir à sa famille d'origine. oorspronkelijke familie te behoren.
Toutefois, selon l'article 356-1, alinéa 3, de l'ancien Code civil, Volgens artikel 356-1, derde lid, van het oud Burgerlijk Wetboek
les enfants ou les enfants adoptifs du conjoint de l'adoptant, du houden kinderen of adoptieve kinderen van de echtgenoot van de
cohabitant de l'adoptant ou de l'ancien partenaire de l'adoptant ne adoptant, van de persoon met wie de adoptant samenwoont of van de
cessent pas d'appartenir à la famille de ce conjoint, de ce cohabitant voormalige partner van de adoptant evenwel niet op te behoren tot de
familie van die echtgenoot, van de persoon met wie hij samenwoont of
ou de cet ancien partenaire. van de voormalige partner.
B.9.3. Les circonstances de l'affaire présentement examinée diffèrent B.9.3. De omstandigheden van de voorliggende zaak verschillen van die
de celles des affaires qui ont donné lieu aux arrêts de la Cour nos van de zaken die hebben geleid tot de in B.2.3.2 en B.2.3.3 vermelde
93/2012 et 94/2015, cités en B.2.3.2 et B.2.3.3, en ce que, dans la arresten van het Hof nrs. 93/2012 en 94/2015, doordat het in de
présente affaire, la requête en adoption n'émane pas d'une personne voorliggende zaak niet gaat om een verzoek tot adoptie dat uitgaat van
qui forme ou a formé une famille avec la mère de l'enfant et qui a een persoon die samen met de moeder van het kind een gezin vormt of
pour objectif de permettre à l'enfant de bénéficier d'un double lien heeft gevormd en dat tot doel heeft het kind een dubbele juridische
de filiation juridique, plus précisément à l'égard de la mère et à afstammingsband te laten genieten, meer bepaald ten aanzien van de
l'égard du candidat adoptant. moeder en ten aanzien van de kandidaat-adoptant.
B.10.1. Lorsque, comme dans l'affaire pendante devant la juridiction a B.10.1. Wanneer een kind, zoals het geval is in de zaak die hangende
quo, un enfant est placé peu de temps après sa naissance chez une is voor het verwijzende rechtscollege, kort na de geboorte wordt
personne qui introduit plus tard une requête en adoption de cet enfant geplaatst bij een persoon die later een verzoek tot adoptie van dat
et que, avant la décision du tribunal sur la requête en adoption, cet kind indient, en dat kind, vóór de uitspraak van de rechtbank over het
enfant grandit pendant une longue période au sein de la famille de verzoek tot adoptie, gedurende lange tijd opgroeit in het gezin van
cette personne, la relation entre cette personne et cet enfant peut, die persoon, kan de relatie tussen die persoon en dat kind, ook al
même s'il n'existe pas de lien juridique entre eux, être qualifiée bestaat er geen juridische band tussen hen, in bepaalde omstandigheden
dans certaines circonstances de vie familiale au sens de l'article 22 worden gekwalificeerd als een gezinsleven in de zin van artikel 22 van
de la Constitution et de l'article 8 de la Convention européenne des de Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van
droits de l'homme (CEDH, 27 avril 2010, Moretti et Benedetti c. de mens (EHRM, 27 april 2010, Moretti en Benedetti t. Italië, § §
Italie, § § 48-50; 17 janvier 2012, Kopf et Liberda c. Autriche, § § 48-50; 17 januari 2012, Kopf en Liberda t. Oostenrijk, § § 36-37).
36-37). B.10.2. En ce qu'elle ne permet pas au tribunal qui doit statuer dans B.10.2. In zoverre de in het geding zijnde bepaling de rechtbank die
in dergelijke omstandigheden moet oordelen over een verzoek tot
de telles circonstances sur une requête en adoption de l'enfant adoptie van het kind, niet toelaat om, buiten het geval waarin de
d'écarter comme abusif le refus de la mère de consentir à l'adoption, moeder zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, de
sauf dans le cas où la mère s'est désintéressée de l'enfant ou en a veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht,
compromis la santé, la sécurité ou la moralité, la disposition en de weigering van de moeder om toe te stemmen in de adoptie als
cause constitue une ingérence dans le droit au respect de la vie onverantwoord te weren, vormt die bepaling een inmenging in het recht
familiale du candidat adoptant. Cette ingérence est prévue par une op eerbiediging van het gezinsleven van de kandidaat-adoptant. In die
disposition législative suffisamment précise. inmenging is voorzien bij een voldoende precieze wetsbepaling.
B.10.3. Toutefois, la relation entre la mère biologique et son enfant B.10.3. De relatie tussen de biologische moeder en haar kind dient
doit également, au moins au moment de la naissance de l'enfant, être evenwel ook, minstens op het ogenblik van de geboorte van het kind, in
qualifiée en principe de vie familiale au sens des dispositions beginsel te worden gekwalificeerd als een gezinsleven in de zin van de
constitutionnelle et conventionnelle précitées (CEDH, 5 juin 2014, voormelde grondwets- en verdragsbepalingen (EHRM, 5 juni 2014, I.S. t.
I.S. c. Allemagne, § 68). L'acte par lequel la mère biologique confie Duitsland, § 68). De handeling waarbij de biologische moeder haar kind
irrévocablement son enfant à l'adoption aboutit cependant à ce que la onherroepelijk afstaat voor adoptie, leidt er echter toe dat de
relation entre eux ne réponde plus à la notion de « vie familiale » relatie tussen hen niet langer beantwoordt aan de notie « gezinsleven
(ibid.). » (ibid.).
B.10.4. Il ressort des faits de l'affaire pendante devant la B.10.4. Uit de feiten van de zaak die hangende is voor de verwijzende
juridiction a quo que la mère biologique a retiré son consentement à rechter blijkt dat de biologische moeder haar aanvankelijk bij
l'adoption de son enfant, qu'elle avait initialement donné par acte notariële akte verleende toestemming in de adoptie van haar kind,
notarié, dans le délai prévu par l'article 348-8 de l'ancien Code heeft ingetrokken binnen de in artikel 348-8 van het oud Burgerlijk
civil. Comme il est dit en B.1.2, cette disposition prévoit que les Wetboek voorgeschreven termijn. Zoals is vermeld in B.1.2, voorziet
personnes dont le consentement à l'adoption est requis peuvent retirer die bepaling erin dat de personen van wie de toestemming in de adoptie
le consentement qu'elles ont préalablement donné jusqu'au prononcé du is vereist, hun eerder verleende toestemming kunnen intrekken tot de
jugement relatif à la requête en adoption et, au plus tard, six mois uitspraak van het vonnis betreffende het verzoek tot adoptie en
après le dépôt de cette requête. uiterlijk zes maanden na de indiening van dat verzoek.
Tant que le délai précité n'a pas expiré, l'acte par lequel la mère Zolang de voormelde termijn niet is verstreken, kan de handeling
biologique consent à l'adoption de son enfant ne peut être considéré waarbij de biologische moeder toestemt in de adoptie van haar kind
comme irrévocable et la relation entre la mère biologique et son niet als onherroepelijk worden beschouwd, en kan de relatie tussen de
enfant est susceptible d'être qualifiée de vie familiale au sens de biologische moeder en haar kind in aanmerking komen om te worden
l'article 22 de la Constitution et de l'article 8 de la Convention gekwalificeerd als een gezinsleven in de zin van artikel 22 van de
européenne des droits de l'homme. Comme il est dit en B.7.1, dans Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de
certaines circonstances, ces dispositions protègent en effet également mens. Zoals is vermeld in B.7.1, beschermen die bepalingen in bepaalde
une « vie familiale projetée », c'est-à-dire une vie familiale qui n'a omstandigheden immers ook een « gepland gezinsleven », meer bepaald
pas encore pu être totalement établie. een gezinsleven dat nog niet volledig tot stand is kunnen komen.
B.10.5. Le deuxième alinéa de la disposition en cause est notamment B.10.5. Het tweede lid van de in het geding zijnde bepaling is mede
dicté par l'objectif de protéger la vie familiale de la mère ingegeven door de bedoeling het gezinsleven van de biologische moeder
biologique et poursuit ainsi l'un des buts énoncés par l'article 8, te beschermen en streeft aldus één van de in artikel 8, lid 2, van het
paragraphe 2, de la Convention européenne des droits de l'homme, plus Europees Verdrag voor de rechten van de mens vermelde doelstellingen
précisément la protection des droits et libertés d'autrui. na, meer bepaald de bescherming van de rechten en vrijheden van
B.11. Il découle de ce qui précède que, dans les circonstances anderen. B.11. Uit het voorgaande volgt dat in de in B.4 omschreven
décrites en B.4, tant la vie familiale de la mère que celle du omstandigheden het gezinsleven van zowel de moeder als de
candidat adoptant sont en cause. Pour être compatible avec l'article kandidaat-adoptant in het geding is. Om bestaanbaar te zijn met
22 de la Constitution et avec l'article 8 de la Convention européenne artikel 22 van de Grondwet en artikel 8 van het Europees Verdrag voor
des droits de l'homme, une réglementation législative qui confère au de rechten van de mens dient een wettelijke regeling die de
tribunal de la famille la compétence de prendre des décisions dans de familierechtbank de bevoegdheid verleent om in zulke omstandigheden
telles circonstances doit reposer sur un juste équilibre entre les beslissingen te nemen, te steunen op een billijk evenwicht tussen de
intérêts concurrents des différentes parties. Dans le cadre de cet tegenstrijdige belangen van de verschillende partijen. In het kader
équilibre, il y a lieu de tenir compte tout particulièrement de van dit evenwicht dient in het bijzonder rekening te worden gehouden
l'article 22bis, alinéa 4, de la Constitution, selon lequel, dans met artikel 22bis, vierde lid, van de Grondwet, volgens hetwelk het
toute décision qui le concerne, l'intérêt de l'enfant est pris en belang van het kind de eerste overweging is bij elke beslissing die
considération de manière primordiale. het kind aangaat.
B.12.1. L'« intérêt de l'enfant » mentionné dans l'article 22bis, B.12.1. Het in artikel 22bis, vierde lid, van de Grondwet vermelde «
alinéa 4, de la Constitution ne saurait être considéré indépendamment belang van het kind » kan niet los worden gezien van de rechten van
des droits de l'enfant, garantis notamment par la Convention relative het kind, zoals onder meer gewaarborgd door het Verdrag inzake de
aux droits de l'enfant et, en ce qui concerne l'adoption des enfants, rechten van het kind en, wat de adoptie van kinderen betreft, door de
par la Convention européenne du 27 novembre 2008 en matière d'adoption Herziene Europese Overeenkomst van 27 november 2008 inzake de adoptie
des enfants (révisée). van kinderen.
L'article 9, paragraphe 1, de la Convention relative aux droits de Artikel 9, lid 1, van het Verdrag inzake de rechten van het kind
l'enfant dispose : bepaalt :
« Les Etats parties veillent à ce que l'enfant ne soit pas séparé de « De Staten die partij zijn, waarborgen dat een kind niet wordt
ses parents contre leur gré, à moins que les autorités compétentes ne gescheiden van zijn ouders tegen hun wil, tenzij de bevoegde
décident, sous réserve de révision judiciaire et conformément aux lois autoriteiten, onder voorbehoud van de mogelijkheid van rechterlijke
et procédures applicables, que cette séparation est nécessaire dans toetsing, in overeenstemming met het toepasselijke recht en de
l'intérêt supérieur de l'enfant. Une décision en ce sens peut être toepasselijke procedures, beslissen dat deze scheiding noodzakelijk is
nécessaire dans certains cas particuliers, par exemple lorsque les in het belang van het kind. Een dergelijke beslissing kan noodzakelijk
parents maltraitent ou négligent l'enfant, ou lorsqu'ils vivent zijn in een bepaald geval, zoals wanneer er sprake is van misbruik of
séparément et qu'une décision doit être prise au sujet du lieu de verwaarlozing van het kind door de ouders, of wanneer de ouders
gescheiden leven en er een beslissing moet worden genomen ten aanzien
résidence de l'enfant ». van de verblijfplaats van het kind ».
L'article 21 de la même Convention dispose : Artikel 21 van hetzelfde Verdrag bepaalt :
« Les Etats parties qui admettent et/ou autorisent l'adoption « De Staten die partij zijn en die adoptie erkennen en/of toestaan,
s'assurent que l'intérêt supérieur de l'enfant est la considération waarborgen dat het belang van het kind daarbij de voornaamste
primordiale en la matière, et overweging is, en :
a) Veillent à ce que l'adoption d'un enfant ne soit autorisée que par a) waarborgen dat de adoptie van een kind slechts wordt toegestaan
les autorités compétentes, qui vérifient conformément à la loi et aux mits daartoe bevoegde autoriteiten, in overeenstemming met de van
procédures applicables et sur la base de tous les renseignements toepassing zijnde wetten en procedures en op grond van alle van belang
fiables relatifs au cas considéré, que l'adoption peut avoir lieu eu zijnde en betrouwbare gegevens, bepalen dat de adoptie kan worden
égard à la situation de l'enfant par rapport à ses père et mère, toegestaan gezien de status van het kind wat betreft ouders,
parents et représentants légaux et que, le cas échéant, les personnes familieleden en wettige voogden, en mits, indien vereist, de
intéressées ont donné leur consentement à l'adoption en connaissance betrokkenen, na volledig te zijn ingelicht, op grond van de adviezen
de cause, après s'être entourées des avis nécessaires; die noodzakelijk worden geacht, daarmee hebben ingestemd;
[...] ». [...] ».
L'article 5 de la Convention européenne du 27 novembre 2008 en matière Artikel 5 van de Herziene Europese Overeenkomst van 27 november 2008
d'adoption des enfants (révisée) dispose : inzake de adoptie van kinderen bepaalt :
« 1. Sous réserve des paragraphes 2 à 5 du présent article, l'adoption « 1. Onder voorbehoud van de leden 2 tot 5 van dit artikel wordt de
n'est prononcée que si au moins les consentements suivants ont été adoptie enkel uitgesproken ingeval ten minste de volgende
donnés et n'ont pas été retirés : toestemmingen werden gegeven en niet werden ingetrokken :
a) le consentement de la mère et du père; ou, s'il n'y a ni père ni a) de toestemming van de moeder en van de vader; of, ingeval noch de
mère qui puisse consentir, le consentement de toute personne ou de vader, noch de moeder toestemming kunnen geven, de toestemming van
tout organisme qui est habilité à consentir à la place des parents; enige persoon of enig orgaan dat bevoegd is om in de plaats van de
ouders toestemming te geven;
[...] [...]
3. L'autorité compétente ne peut se dispenser du consentement ou 3. De bevoegde autoriteit kan zich niet onttrekken aan de toestemming,
passer outre le refus de consentement de l'une des personnes ou de of de weigering van de toestemming van een van de in het eerste lid
l'un des organismes visés au paragraphe 1, sinon pour des motifs bedoelde personen of organen terzijde stellen, behalve om in de
exceptionnels déterminés par la législation. Toutefois, il est permis wetgeving bepaalde uitzonderlijke redenen. Het is evenwel mogelijk af
de se dispenser du consentement d'un enfant atteint d'un handicap qui te zien van de toestemming van een kind met een handicap die het kind
l'empêche d'exprimer un consentement valable. belet een geldige toestemming te geven.
[...] ». [...] ».
B.12.2. Il ressort des dispositions précitées de la Convention B.12.2. Uit de voormelde bepalingen van het Verdrag inzake de rechten
van het kind blijkt dat een kind in beginsel het recht heeft niet te
relative aux droits de l'enfant qu'un enfant dispose en principe du worden gescheiden van zijn ouders tegen hun wil en dat een adoptie van
droit de ne pas être séparé de ses parents contre leur volonté et que een kind die zulk een scheiding met zich meebrengt in beginsel pas
l'adoption d'un enfant qui entraîne une telle séparation n'est en mogelijk is wanneer de ouders daarmee instemmen. Het recht van een
principe possible que si les parents y consentent. Toutefois, le droit kind om niet te worden gescheiden van zijn ouders tegen hun wil is
d'un enfant de ne pas être séparé de ses parents contre leur gré n'est evenwel niet absoluut, daar volgens artikel 9, lid 1, van hetzelfde
pas absolu, puisque selon l'article 9, paragraphe 1, de la même Verdrag de bevoegde autoriteiten in overeenstemming met het
Convention, les autorités compétentes peuvent décider conformément aux toepasselijke recht en de toepasselijke procedures kunnen beslissen
lois et aux procédures applicables que la séparation de l'enfant de dat een scheiding van het kind van zijn ouders in het belang is van
ses parents est dans l'intérêt de cet enfant. Cette même disposition dat kind. Diezelfde bepaling verwijst daarbij onder meer naar de
renvoie à cet égard notamment à la situation dans laquelle « les situatie waarin « er sprake is van misbruik of verwaarlozing van het
parents maltraitent ou négligent l'enfant ». Il ressort de l'article 5 de la Convention européenne en matière d'adoption des enfants (révisée) que les autorités compétentes pour l'adoption ne peuvent passer outre le refus des parents de consentir à l'adoption de leur enfant, sinon pour des motifs exceptionnels déterminés par la législation. B.12.3. Il découle de ce qui précède qu'il est en principe dans l'intérêt de l'enfant que celui-ci ne soit pas séparé de ses parents contre leur gré, de même que l'adoption d'un enfant qui entraîne une telle séparation ne puisse en principe pas avoir lieu sans le consentement des parents de l'enfant. Ce n'est que dans des kind door de ouders ». Uit artikel 5 van de Herziene Europese Overeenkomst inzake de adoptie van kinderen blijkt dat de voor de adoptie bevoegde instanties de weigering van de ouders om toe te stemmen in de adoptie van hun kind niet terzijde kunnen stellen, behalve om uitzonderlijke bij wet bepaalde redenen. B.12.3. Uit het voorgaande volgt dat het in beginsel in het belang van het kind is dat het niet van zijn ouders wordt gescheiden tegen hun wil en dat een adoptie van een kind die zulk een scheiding met zich meebrengt in beginsel niet mogelijk is zonder de toestemming van de ouders van dat kind. Slechts in uitzonderlijke omstandigheden, zoals
circonstances exceptionnelles, notamment « lorsque les parents wanneer « er sprake is van misbruik of verwaarlozing van het kind door
maltraitent ou négligent l'enfant », qu'il peut être dans l'intérêt de de ouders », kan het in het belang van het kind zijn dat het door
l'enfant de le séparer de ses parents, contre leur volonté, au moyen middel van een adoptie wordt gescheiden van zijn ouders, tegen de wil
d'une adoption. in van die laatsten.
B.13.1. La disposition en cause, telle qu'elle est interprétée par la B.13.1. De in het geding zijnde bepaling, zoals geïnterpreteerd door
juridiction a quo, a pour effet que lorsque la mère de l'enfant refuse de consentir à l'adoption ou retire son consentement, le juge ne peut écarter le refus de consentement au motif qu'il est abusif, eu égard à l'intérêt de l'enfant, sauf lorsqu'il s'agit d'une nouvelle adoption, lorsqu'il s'agit de l'adoption de l'enfant ou de l'enfant adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire à l'égard duquel un engagement parental commun existe, ou lorsque la mère s'est désintéressée de l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou la moralité. B.13.2. Dès lors qu'il est en principe dans l'intérêt de l'enfant qu'il ne soit pas séparé de sa mère contre la volonté de celle-ci, sauf dans des circonstances exceptionnelles comme lorsqu'il est question de maltraitance ou de négligence de l'enfant, la disposition en cause repose sur un juste équilibre entre les intérêts concurrents de toutes les parties concernées en ce qu'elle prévoit que, sauf dans het verwijzende rechtscollege, brengt met zich mee dat wanneer de moeder van het kind weigert in de adoptie toe te stemmen of haar toestemming intrekt, de rechter de weigering om toestemming te verlenen niet als onverantwoord kan weren, rekening houdend met het belang van het kind, tenzij wanneer het gaat om een nieuwe adoptie, wanneer het gaat om de adoptie van het kind of het adoptief kind van een echtgenoot, van een samenwonende partner of van een voormalige partner ten aanzien van wie een gemeenschappelijk ouderlijk engagement bestaat, of wanneer de moeder zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht. B.13.2. Daar het, behoudens in uitzonderlijke omstandigheden zoals wanneer er sprake is van misbruik of verwaarlozing van het kind, in beginsel in het belang van het kind is dat het niet van zijn moeder wordt gescheiden tegen haar wil in, berust de in het geding zijnde bepaling, door erin te voorzien dat de rechter de weigering van de moeder om toestemming te verlenen in de adoptie, buiten de gevallen waarin het gaat om een nieuwe adoptie of om de adoptie van het kind of
le cas d'une nouvelle adoption ou de l'adoption de l'enfant ou de het adoptief kind van een echtgenoot, van een samenwonende partner of
l'enfant adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire van een voormalige partner ten aanzien van wie een gemeenschappelijk
à l'égard duquel un engagement parental commun existe, le juge ne peut ouderlijk engagement bestaat, slechts als onverantwoord kan weren
wanneer de moeder zich niet meer om het kind heeft bekommerd of de
écarter le refus de la mère de consentir à l'adoption au motif qu'il gezondheid, de veiligheid of de zedelijkheid van het kind in gevaar
est abusif que lorsque la mère s'est désintéressée de l'enfant ou en a heeft gebracht, op een billijk evenwicht tussen de tegenstrijdige
compromis la santé, la sécurité ou la moralité. belangen van alle betrokken partijen.
B.14. Compte tenu de ce juste équilibre, la disposition en cause est B.14. Gelet op dat billijk evenwicht is de in het geding zijnde
compatible avec les articles 22 et 22bis de la Constitution. bepaling bestaanbaar met de artikelen 22 en 22bis van de Grondwet.
B.15. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. B.15. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden
En ce qui concerne la seconde question préjudicielle beantwoord. Wat de tweede prejudiciële vraag betreft
B.16. Compte tenu des faits de l'affaire qui est pendante devant la B.16. Rekening houdend met de feiten van de zaak die hangende is voor
het verwijzende rechtscollege, wordt het Hof gevraagd te onderzoeken
juridiction a quo, il est demandé à la Cour d'examiner si la of de in het geding zijnde bepaling bestaanbaar is met de artikelen 10
disposition en cause est compatible avec les articles 10 et 11 de la en 11 van de Grondwet, doordat die bepaling, buiten de gevallen waarin
Constitution, en ce que, sauf dans les cas où il s'agit d'une nouvelle het gaat om een nieuwe adoptie of om een adoptie van het kind of het
adoption ou de l'adoption de l'enfant ou de l'enfant adoptif d'un adoptief kind van een echtgenoot, van een samenwonende partner of van
époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire à l'égard duquel un een voormalige partner ten aanzien van wie een gemeenschappelijk
engagement parental commun existe, cette disposition fait naître une ouderlijk engagement bestaat, een verschil in behandeling in het leven
différence de traitement entre les personnes qui introduisent une roept tussen personen die een verzoek tot adoptie indienen, naargelang
requête en adoption, selon que le refus de consentir à l'adoption de weigering om toe te stemmen in de adoptie uitgaat van een ouder van
émane d'un parent de l'enfant ou d'une autre personne qui est het kind, dan wel van een andere persoon die wettelijk verplicht is
légalement tenue de donner son consentement. A supposer que le refus zijn toestemming te geven. Wanneer de weigering om toe te stemmen in
de consentir à l'adoption émane d'un parent de l'enfant, le juge ne de adoptie uitgaat van een ouder van het kind, zou de rechter het
pourrait pas apprécier, en règle, l'intérêt de l'enfant, alors qu'il belang van het kind in de regel niet kunnen beoordelen, terwijl die
le pourrait si ce refus émanait d'une autre personne qui est rechter dat wel zou kunnen wanneer die weigering uitgaat van een
légalement tenue de consentir à l'adoption. andere persoon die wettelijk verplicht is toe te stemmen in de
B.17.1. Bien que la question préjudicielle ne précise pas les adoptie. B.17.1. Hoewel de prejudiciële vraag niet aangeeft welke personen
personnes qu'il y a lieu d'entendre par « une autre personne qui est precies dienen te worden begrepen onder een « andere persoon die
légalement tenue de consentir à l'adoption », il peut se déduire du mémoire qui a été déposé à la Cour par M.C., le demandeur devant la juridiction a quo qui a demandé à cette juridiction de poser les questions préjudicielles à la Cour, que les personnes visées sont celles qui sont mentionnées à l'article 348-5 de l'ancien Code civil. Selon cette disposition, le consentement à l'adoption est donné par le tuteur lorsque la filiation d'un enfant n'est pas établie ou lorsque le père et la mère d'un enfant, ou le seul parent à l'égard duquel la filiation est établie, sont décédés, présumés absents, sans aucune demeure connue, dans l'impossibilité ou incapables d'exprimer leur volonté. En cas d'adoption par le tuteur, le consentement est donné wettelijk verplicht is zijn toestemming te geven », kan uit de bij het Hof ingediende memorie van M.C., die als eiser voor het verwijzende rechtscollege dat rechtscollege heeft verzocht prejudiciële vragen te stellen aan het Hof, worden afgeleid dat de in artikel 348-5 van het oud Burgerlijk Wetboek bedoelde personen worden beoogd. Volgens die bepaling wordt de toestemming in de adoptie door de voogd gegeven wanneer de afstamming van een kind niet vaststaat of wanneer de vader en de moeder van een kind, of de enige ouder ten aanzien van wie de afstamming vaststaat, overleden zijn, vermoedelijk afwezig zijn, geen bekende verblijfplaats hebben of in de onmogelijkheid verkeren om hun wil te kennen te geven of wilsonbekwaam zijn. In geval van adoptie door de voogd, wordt de toestemming gegeven door de
par le subrogé tuteur. Si les intérêts du subrogé tuteur sont en toeziende voogd. Wanneer de belangen van de toeziende voogd
opposition avec ceux du mineur, le consentement est donné par un tegenstrijdig zijn met die van de minderjarige, wordt de toestemming
tuteur ad hoc désigné par le tribunal à la requête de toute personne gegeven door een voogd ad hoc aangewezen door de rechtbank op verzoek
intéressée ou du procureur du Roi. van iedere betrokken persoon of van de procureur des Konings.
B.17.2. La seconde question préjudicielle concerne dès lors la B.17.2. De tweede prejudiciële vraag betreft aldus het verschil in
différence de traitement que la disposition en cause fait naître entre behandeling dat de in het geding zijnde bepaling in het leven roept
les candidats adoptants, selon que le refus de consentir à l'adoption tussen kandidaat-adoptanten, naargelang de weigering om toe te stemmen
émane d'un parent de l'enfant ou qu'il émane du tuteur, du subrogé in de adoptie uitgaat van een ouder van het kind, dan wel van de
tuteur ou du tuteur ad hoc. voogd, de toeziende voogd of de voogd ad hoc.
B.18. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas B.18. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit
qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt
personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust
qu'elle soit raisonnablement justifiée. en het redelijk verantwoord is.
L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld
compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel
nature des principes en cause; le principe d'égalité et de en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van
non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat
de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de
et le but visé. aangewende middelen en het beoogde doel.
B.19.1. La différence de traitement en cause repose sur un critère B.19.1. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een
objectif, plus précisément l'existence ou non d'un lien de filiation objectief criterium, meer bepaald het al dan niet bestaan van een band
au premier degré entre l'enfant et la personne qui doit consentir à van afstamming in de eerste graad tussen het kind en de persoon die
l'adoption : alors que la relation entre l'enfant et ses parents se dient toe te stemmen in de adoptie : terwijl de relatie tussen het
kind en zijn ouders wordt gekenmerkt door het bestaan van een
caractérise par l'existence d'un lien de filiation au premier degré, afstammingsband in de eerste graad, is dat niet het geval voor de
ce n'est pas le cas de la relation existant entre l'enfant, d'une relatie tussen het kind, enerzijds, en de voogd, de toeziende voogd of
part, et le tuteur, le subrogé tuteur ou le tuteur ad hoc, d'autre de voogd ad hoc, anderzijds.
part. B.19.2. L'examen de la première question préjudicielle a fait B.19.2. Uit het onderzoek van de eerste prejudiciële vraag is gebleken
apparaître que le deuxième alinéa de la disposition en cause est dicté dat het tweede lid van de in het geding zijnde bepaling is ingegeven
par l'objectif d'éviter que, sauf circonstances exceptionnelles, un door de doelstelling te voorkomen dat een kind, behoudens in
enfant soit séparé de ses parents contre leur gré, ainsi que par uitzonderlijke omstandigheden, wordt gescheiden van zijn ouders tegen
l'objectif de protéger la vie familiale des parents. Ces objectifs hun wil, evenals door de doelstelling het gezinsleven van de ouders te
sont légitimes. La différence de traitement en cause est également beschermen. Die doelstellingen zijn wettig. Het in het geding zijnde
pertinente au regard de ces objectifs. En outre, dès lors que le verschil in behandeling is eveneens pertinent ten aanzien van die
tribunal de la famille doit écarter le refus de la mère ou du père de doelstellingen. Daar de familierechtbank de weigering van de moeder of
de vader om toe te stemmen in de adoptie dient te weren wanneer na een
consentir à l'adoption s'il apparaît, au terme d'une enquête sociale grondig maatschappelijk onderzoek blijkt dat die persoon zich niet
approfondie, que cette personne s'est désintéressée de l'enfant ou en meer om het kind heeft bekommerd of de gezondheid, de veiligheid of de
a compromis la santé, la sécurité ou la moralité, la disposition en zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht, is de in het
cause n'est pas disproportionnée aux objectifs poursuivis. La geding zijnde bepaling bovendien niet onevenredig ten aanzien van de
différence de traitement visée dans la seconde question préjudicielle nagestreefde doelstellingen. Het in de tweede prejudiciële vraag
est dès lors raisonnablement justifiée. beoogde verschil in behandeling is aldus redelijk verantwoord.
B.20. La disposition en cause est compatible avec les articles 10 et B.20. De in het geding zijnde bepaling is bestaanbaar met de artikelen
11 de la Constitution. 10 en 11 van de Grondwet.
B.21. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. B.21. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 348-11 de l'ancien Code civil, tel qu'il a été modifié par Artikel 348-11 van het oud Burgerlijk Wetboek, zoals gewijzigd bij
l'article 8 de la loi du 20 février 2017 « modifiant le Code civil, en artikel 8 van de wet van 20 februari 2017 « tot wijziging van het
Burgerlijk Wetboek, betreffende de adoptie », schendt de artikelen 10,
ce qui concerne l'adoption », ne viole pas les articles 10, 11, 22 et 11, 22 en 22bis van de Grondwet niet, in zoverre het de
22bis de la Constitution, en ce que, sauf dans les cas où il s'agit familierechtbank, buiten de gevallen waarin het gaat om een nieuwe
d'une nouvelle adoption ou de l'adoption de l'enfant ou de l'enfant adoptie of om de adoptie van het kind of het adoptief kind van een
adoptif d'un époux, d'un cohabitant ou d'un ancien partenaire à echtgenoot, van een samenwonende partner of van een voormalige partner
l'égard duquel un engagement parental commun existe, il ne permet au ten aanzien van wie een gemeenschappelijk ouderlijk engagement
tribunal de la famille d'écarter le refus de la mère de l'enfant de bestaat, slechts toelaat de weigering van de moeder van het kind om in
consentir à l'adoption que lorsque la mère s'est désintéressée de de adoptie toe te stemmen te weren wanneer de moeder zich niet meer om
haar kind heeft bekommerd of wanneer zij de gezondheid, de veiligheid
l'enfant ou en a compromis la santé, la sécurité ou la moralité. of de zedelijkheid van het kind in gevaar heeft gebracht.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 7 octobre 2021. op 7 oktober 2021.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^