Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 121/2021 du 30 septembre 2021 Numéros du rôle : 7346 et 7347 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 214, 266, § 1 er , et 283 de la loi générale sur les douanes et accises, coordonné La Cour constitutionnelle, composée du président L. Lavrysen, des juges T. Giet, R. Leysen, M. P(...)"
Extrait de l'arrêt n° 121/2021 du 30 septembre 2021 Numéros du rôle : 7346 et 7347 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 214, 266, § 1 er , et 283 de la loi générale sur les douanes et accises, coordonné La Cour constitutionnelle, composée du président L. Lavrysen, des juges T. Giet, R. Leysen, M. P(...) Uittreksel uit arrest nr. 121/2021 van 30 september 2021 Rolnummers 7346 en 7347 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 214, 266, § 1, en 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd op 18 juli 197 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter L. Lavrysen, de rechters T. Giet, R. Leysen,(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 121/2021 du 30 septembre 2021 Uittreksel uit arrest nr. 121/2021 van 30 september 2021
Numéros du rôle : 7346 et 7347 Rolnummers 7346 en 7347
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 214, In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 214, 266, §
266, § 1er, et 283 de la loi générale sur les douanes et accises, 1, en 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen,
coordonnée le 18 juillet 1977, et à l'article 1385undecies du Code gecoördineerd op 18 juli 1977, en artikel 1385undecies van het
judiciaire, posées par la Cour d'appel de Liège. Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Luik.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée du président L. Lavrysen, des juges T. Giet, R. Leysen, M. samengesteld uit voorzitter L. Lavrysen, de rechters T. Giet, R.
Pâques et T. Detienne, et, conformément à l'article 60bis de la loi Leysen, M. Pâques en T. Detienne, en, overeenkomstig artikel 60bis van
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du président de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
émérite F. Daoût et de la juge émérite T. Merckx-Van Goey, assistée du emeritus voorzitter F. Daoût en emeritus rechter T. Merckx-Van Goey,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président émérite F. Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a. Par arrêt du 16 janvier 2020, dont l'expédition est parvenue au a. Bij arrest van 16 januari 2020, waarvan de expeditie ter griffie
greffe de la Cour le 23 janvier 2020, la Cour d'appel de Liège a posé van het Hof is ingekomen op 23 januari 2020, heeft het Hof van Beroep
la question préjudicielle suivante : te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Les articles 214, 283, de la loi générale du 18 juillet 1977 sur les « Schenden de artikelen 214 en 283 van de algemene wet van 18 juli
douanes et accises et 1385undecies du Code judiciaire violent-ils les 1977 inzake douane en accijnzen en artikel 1385undecies van het
articles 12 et 13 de la Constitution, combinés ou non avec les Gerechtelijk Wetboek de artikelen 12 en 13 van de Grondwet, al dan
niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor
articles 6 de la Convention européenne des droits de l'homme et 14 du de rechten van de mens en met artikel 14 van het Verdrag van New York,
Pacte de New York s'ils sont interprétés comme limitant le pouvoir du indien zij in die zin worden geïnterpreteerd dat zij de bevoegdheid
juge répressif qui, après avoir prononcé l'acquittement du prévenu, ne beperken van de strafrechter die, nadat hij de vrijspraak van de
peut exercer un contrôle effectif du fondement de l'action civile beklaagde heeft uitgesproken, geen daadwerkelijke toetsing van de
relative au payement des droits d'accises dès l'instant où une grondslag van de burgerlijke vordering met betrekking tot de betaling
décision de retrait prise par la même administration des douanes et van de accijnzen kan uitoefenen vanaf het ogenblik dat een door
dezelfde administratie der douane en accijnzen genomen beslissing tot
accises, qu'elle soit ou non contestée, conditionne ipso facto et de intrekking, ongeacht of zij al dan niet wordt betwist, ipso facto en
manière irrémédiable le sort à réserver à cette action civile, ce qui onherroepelijk als voorwaarde wordt gesteld voor het lot dat aan die
place le prévenu dans l'impossibilité de faire valoir ses moyens de burgerlijke vordering moet worden voorbehouden, hetgeen de beklaagde
in de onmogelijkheid plaatst om zijn verweermiddelen te doen gelden
défense devant le juge que la loi lui assigne ? ». voor de rechter die de wet hem toekent ? ».
b. Par arrêt du 16 janvier 2020, dont l'expédition est parvenue au b. Bij arrest van 16 januari 2020, waarvan de expeditie ter griffie
greffe de la Cour le 23 janvier 2020, la Cour d'appel de Liège a posé van het Hof is ingekomen op 23 januari 2020, heeft het Hof van Beroep
la question préjudicielle suivante : te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Les articles 266, § 1er, et 283 de la loi générale sur les douanes « Schenden de artikelen 266, § 1, en 283 van de algemene wet inzake
douane en accijnzen artikel 13 van de Grondwet, in die zin
et accises interprétés comme imposant au juge répressif de statuer sur geïnterpreteerd dat zij de strafrechter de verplichting opleggen om
l'action en payement des droits éludés dans l'hypothèse où l'action uitspraak te doen over de vordering tot betaling van de ontdoken
publique du chef de contravention, fraude ou délit, visée aux articles rechten in het geval waarin de strafvordering wegens overtreding,
281 et 282 de la même loi est, dès la date de sa mise en mouvement, fraude of misdrijf, bedoeld in de artikelen 281 en 282 van dezelfde
éteinte par l'effet de la prescription de sorte qu'une action civile wet, vanaf de datum van het op gang brengen ervan vervalt door de
portée devant le juge répressif échappe, dans ce cas de figure, à sa werking van de verjaring, zodat een voor de strafrechter gebrachte
burgerlijke vordering, in dat geval, aan zijn bevoegdheid ontsnapt
compétence tout en relevant, in casu, en application de l'article 569, terwijl zij, in casu, met toepassing van artikel 569, 32°, van het
32°, du Code judiciaire de la compétence du juge civil nommé Gerechtelijk Wetboek, tot de bevoegdheid behoort van de overeenkomstig
conformément à l'article 190, § 2ter, du même Code, viole-t-il artikel 190, § 2ter, van hetzelfde Wetboek benoemde burgerlijke
l'article 13 de la Constitution ? ». rechter ? ».
Ces affaires, inscrites sous les numéros 7346 et 7347 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7346 en 7347 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Les questions préjudicielles portent sur les articles 214, 266, § B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de artikelen 214,
1er, et 283 de la loi générale sur les douanes et accises, coordonnée 266, § 1, en 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen,
le 18 juillet 1977 (ci-après : la loi générale sur les douanes et gecoördineerd op 18 juli 1977 (hierna : de algemene wet inzake douane
accises) et sur l'article 1385undecies du Code judiciaire. en accijnzen), en op artikel 1385undecies van het Gerechtelijk
Quant aux dispositions en cause et leur contexte Wetboek. Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen en de context ervan
B.2.1. Le chapitre XXIII, intitulé « Droit de recours administratif », B.2.1. Hoofdstuk XXIII, met als opschrift « Recht van administratief
de la loi générale sur les douanes et accises comporte les articles beroep », van de algemene wet inzake douane en accijnzen bevat de
211 à 219. artikelen 211 tot 219.
En vertu de l'article 211 de la loi générale sur les douanes et Krachtens artikel 211 van de algemene wet inzake douane en accijnzen
accises, toute personne a le droit d'exercer un recours administratif heeft ieder persoon het recht administratief beroep in te stellen
contre une décision de l'Administration générale des douanes et tegen een beslissing van de Algemene Administratie van de Douane en
accises qui la concerne directement et individuellement. Accijnzen die hem rechtstreeks en individueel raakt.
L'article 216 de la loi générale sur les douanes et accises prévoit Artikel 216 van de algemene wet inzake douane en accijnzen bepaalt dat
que le recours administratif est introduit auprès du conseiller het administratief beroep wordt ingesteld bij de adviseur-generaal die
général désigné par l'administrateur général de l'Administration is aangeduid door de administrateur-generaal van de Algemene
générale des douanes et accises. Administratie van de Douane en Accijnzen.
L'article 214 de la loi générale sur les douanes et accises dispose : Artikel 214 van de algemene wet inzake douane en accijnzen bepaalt :
« Le recours administratif doit être motivé et introduit sous peine de « Het verzoekschrift tot administratief beroep moet worden gemotiveerd
en op straffe van verval worden ingediend bij ter post aangetekende
déchéance, par lettre recommandée à la poste dans un délai de trois brief binnen een termijn van drie maanden te rekenen vanaf de derde
mois à compter du troisième jour ouvrable qui suit la date d'envoi de werkdag volgend op de datum van verzending van de aangevochten
la décision contestée ou à compter de l'expiration du délai visé à beschikking of te rekenen van het verstrijken van de termijn bedoeld
l'article 211, § 1er, 2° ». in artikel 211, § 1, 2° ».
B.2.2. L'article 266, § 1er, de la loi générale sur les douanes et B.2.2. Artikel 266, § 1, van de algemene wet inzake douane en
accises dispose : accijnzen bepaalt :
« Sauf disposition contraire dans des lois particulières et sans « Behoudens tegenstrijdige beschikking in bijzondere wetten en
préjudice aux amendes et confiscations au profit du Trésor, les onverminderd de boeten en verbeurdverklaringen ten bate van de
délinquants et leurs complices et les personnes responsables de Schatkist, zijn de overtreders, hun medeplichtigen en de voor het
l'infraction sont tenus solidairement au paiement des droits et taxes misdrijf aansprakelijke personen solidair gehouden tot betalen van de
dont le Trésor a été ou aurait été frustré par la fraude ainsi que des rechten en taksen welke door de fraude aan de Schatkist werden
onttrokken, zomede van de eventueel verschuldigde
intérêts de retard éventuellement dus ». nalatigheidsinteresten ».
B.2.3. Les articles 280 à 282 de la loi générale sur les douanes et B.2.3. De artikelen 280 tot 282 van de algemene wet inzake douane en
accises disposent : accijnzen bepalen :
«

Art. 280.Les causes purement civiles qui ne sont accompagnées

«

Art. 280.Alle louter civiele zaken, welke niet gepaard gaan met een

d'aucune action en application d'emprisonnement, d'amende ou de vordering tot gevangenisstraf, geldboete of verbeurdverklaring worden
confiscation, sont jugées suivant les règles prévues par le Code berecht volgens de regels door het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven
judiciaire en matière de compétence et de procédure. inzake bevoegdheid en rechtspleging.

Art. 281.§ 1er. Toutes actions du chef de contraventions, fraudes ou

Art. 281.§ 1. Alle vorderingen wegens overtredingen, fraudes en

délits, contre lesquels les lois en matière de douanes et accises misdrijven, waartegen bij de wetten inzake douane en accijnzen,
prononcent des peines seront portées en première instance devant les straffen zijn bepaald, zullen in eerste aanleg worden gebracht voor de
tribunaux correctionnels, et, en cas d'appel, devant la cour d'appel correctionele rechtbanken, en, in geval van hoger beroep, voor het hof
du ressort, pour y être instruites et jugées conformément au Code van beroep van het rechtsgebied, ten einde te worden geïnstrueerd en
d'instruction criminelle. berecht overeenkomstig het wetboek van Strafvordering.
[...] [...]

Art. 282.Tous délits ou crimes, prévus et punis par le Code pénal,

Art. 282.Alle misdrijven of misdaden die, hoewel bedreven met

lesquels, quoique commis relativement aux douanes et accises, seront betrekking tot de douane en accijnzen, echter bij het Strafwetboek
poursuivis et jugés de la manière ordinaire, conformément aux lois voorzien en strafbaar zijn gesteld, zullen op de gewone wijze worden
générales existantes en matière correctionnelle ». vervolgd en berecht, overeenkomstig de bestaande algemene wetten op
het strafrecht ».
L'article 283 de la loi générale sur les douanes et accises dispose : Artikel 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen bepaalt :
« Lorsque les contraventions, fraudes, délits ou crimes dont il s'agit « Wanneer de overtredingen, fraudes, misdrijven of misdaden, in de
dans les articles 281 et 282 donnent lieu au paiement de droits ou artikelen 281 en 282 bedoeld, onverminderd de strafvordering, tevens
accises, et par conséquent à une action civile, indépendamment de la tot betaling van rechten of accijnzen, en alzo tot een civiele actie
poursuite d'une peine, le juge compétent soit criminel, soit aanleiding geven, zal de kennisneming en berechting daarvan in beide
correctionnel, connaîtra de l'affaire sous ce double rapport et jugera opzichten tot de bevoegde criminele of correctionele rechter behoren
d'une et l'autre cause ». ».
B.2.4. L'article 1385undecies du Code judiciaire prévoit, en ce qui B.2.4. Artikel 1385undecies van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt, met
concerne les contestations concernant l'application d'une loi d'impôt betrekking tot de geschillen betreffende de toepassing van een
: belastingwet :
« Contre l'Administration fiscale, et dans les contestations visées à « Tegen de belastingadministratie wordt de vordering inzake de
l'article 569, alinéa 1er, 32°, l'action n'est admise que si le geschillen bedoeld in artikel 569, eerste lid, 32°, slechts toegelaten
demandeur a introduit préalablement le recours administratif organisé indien de eiser voorafgaandelijk het door of krachtens de wet
par ou en vertu de la loi. georganiseerde administratief beroep heeft ingesteld.
L'action est introduite au plus tôt six mois après la date de De vordering wordt ingesteld ten vroegste zes maanden vanaf de datum
réception du recours administratif au cas où ce recours n'a pas fait van ontvangst van het administratief beroep zo over dit beroep geen
l'objet d'une décision et, à peine de déchéance, au plus tard dans un uitspraak is gedaan en, op straffe van verval, uiterlijk binnen een
délai de trois mois à partir de la notification de la décision termijn van drie maanden vanaf de kennisgeving van de beslissing met
relative au recours administratif. betrekking tot het administratief verhaal.
[...] ». [...] ».
Quant au fond Ten gronde
B.3. Les questions préjudicielles portent, d'une part, sur la B.3. De prejudiciële vragen hebben betrekking op, enerzijds, de
bevoegdheid van de strafrechter om zich uit te spreken over de
compétence du juge répressif pour se prononcer sur l'action civile en burgerlijke vordering inzake douane en accijnzen (zaak nr. 7347) en,
matière de douanes et accises (affaire n° 7347) et, d'autre part, sur anderzijds, de omvang van de beoordelingsbevoegdheid van de
l'étendue du pouvoir d'appréciation du juge répressif lorsqu'il se strafrechter wanneer hij zich uitspreekt over die burgerlijke
prononce sur cette action civile (affaire n° 7346). vordering (zaak nr. 7346).
En ce qui concerne l'affaire n° 7347 Wat betreft de zaak nr. 7347
B.4. La question préjudicielle dans l'affaire n° 7347 porte sur les B.4. De prejudiciële vraag in de zaak nr. 7347 heeft betrekking op de
articles 266, § 1er, et 283 de la loi générale sur les douanes et artikelen 266, § 1, en 283 van de algemene wet inzake douane en
accises. accijnzen.
Het Hof wordt verzocht om de bestaanbaarheid van die bepalingen met
La Cour est invitée à examiner la compatibilité avec l'article 13 de artikel 13 van de Grondwet te onderzoeken indien zij in die zin worden
la Constitution de ces dispositions si elles sont interprétées « comme geïnterpreteerd « dat zij de strafrechter de verplichting opleggen om
imposant au juge répressif de statuer sur l'action en payement des uitspraak te doen over de vordering tot betaling van de ontdoken
droits éludés dans l'hypothèse où l'action publique du chef de rechten in het geval waarin de strafvordering wegens overtreding,
contravention, fraude ou délit, visée aux articles 281 et 282 de la fraude of misdrijf, bedoeld in de artikelen 281 en 282 van dezelfde
même loi est, dès la date de sa mise en mouvement, éteinte par l'effet wet, vanaf de datum van het op gang brengen ervan vervalt door de
de la prescription de sorte qu'une action civile portée devant le juge werking van de verjaring, zodat een voor de strafrechter gebrachte
répressif échappe, dans ce cas de figure, à sa compétence tout en burgerlijke vordering, in dat geval, aan zijn bevoegdheid ontsnapt
relevant, in casu, en application de l'article 569, 32°, du Code terwijl zij, in casu, met toepassing van artikel 569, 32°, van het
judiciaire de la compétence du juge civil nommé conformément à Gerechtelijk Wetboek, tot de bevoegdheid behoort van de overeenkomstig
l'article 190, § 2ter, du même Code ». artikel 190, § 2ter, van hetzelfde Wetboek benoemde burgerlijke
B.5. En vertu de l'article 569, 32°, du Code judiciaire, le tribunal rechter ». B.5. Krachtens artikel 569, 32°, van het Gerechtelijk Wetboek neemt de
de première instance connaît « des contestations relatives à rechtbank van eerste aanleg kennis « van geschillen betreffende de
l'application d'une loi d'impôt ». toepassing van een belastingwet ».
L'article 190 du Code judiciaire prévoit les conditions pour pouvoir Artikel 190 van het Gerechtelijk Wetboek voorziet in de voorwaarden om
être nommé, notamment juge au tribunal de première instance. Cet met name tot rechter in de rechtbank van eerste aanleg te kunnen
article dispose : worden benoemd. Dat artikel bepaalt :
« § 1er. Pour pouvoir être nommé juge au tribunal de première « § 1. Om tot rechter in de rechtbank van eerste aanleg, de
instance, au tribunal du travail ou au tribunal de l'entreprise, le arbeidsrechtbank of de ondernemingsrechtbank te worden benoemd, moet
candidat doit être docteur ou licencié en droit et avoir réussi de kandidaat doctor of licentiaat in de rechten zijn en voor het bij
l'examen d'aptitude professionnelle prévu par l'article 259bis-9, § 1er artikel 259bis-9, § 1, voorgeschreven examen inzake beroepsbekwaamheid
ou être détenteur du certificat attestant qu'il a achevé avec fruit le geslaagd zijn of houder zijn van het getuigschrift waaruit blijkt dat
stage judiciaire prévu par l'article 259octies. hij de bij artikel 259octies voorgeschreven gerechtelijke stage met
§ 2. Le candidat qui a réussi l'examen d'aptitude professionnelle doit vrucht heeft voltooid. § 2. De kandidaat die voor het examen inzake beroepsbekwaamheid is
en outre : geslaagd, moet bovendien :
1° soit, avoir suivi le barreau pendant au moins dix années sans 1° hetzij ten minste tien jaar ononderbroken werkzaam zijn geweest aan
interruption; de balie;
2° soit, avoir, pendant au moins cinq années, exercé les fonctions de 2° hetzij ten minste vijf jaar een ambt van magistraat van het
magistrat du ministère public ou celles de juge ou les fonctions de openbaar ministerie of van rechter of een ambt van staatsraad,
conseiller, d'auditeur, d'auditeur adjoint, de référendaire près la auditeur, adjunct-auditeur, referendaris bij het Hof van Cassatie,
Cour de cassation, de référendaire, de référendaire adjoint au Conseil referendaris, adjunct-referendaris bij de Raad van State of een ambt
d'Etat ou des fonctions de référendaire à la Cour constitutionnelle ou van referendaris bij het Grondwettelijk Hof of een ambt van
des fonctions de référendaire ou de juriste de parquet près les cours referendaris of parketjurist bij de hoven en rechtbanken hebben
et tribunaux; uitgeoefend;
3° soit, avoir, pendant au moins douze années, suivi le barreau, 3° hetzij ten minste twaalf jaar werkzaam zijn geweest aan de balie,
exercé la profession de notaire ou des fonctions académiques ou het ambt van notaris hebben vervuld of een academische of een
scientifiques en droit ou exercé des fonctions juridiques dans un rechtswetenschappelijke functie hebben bekleed, of juridische functies
service public ou privé. hebben uitgeoefend in een openbare of private dienst.
Le cas échéant, la durée d'exercice de la fonction visée au 2° est In voorkomend geval wordt de duur van het ambt bedoeld in het 2° in
prise en compte pour le calcul de la période de douze années prévue au aanmerking genomen voor de berekening van de periode van twaalf jaar
3°. voorgeschreven in het 3°.
[...] [...]
§ 2ter. A l'égard du candidat aux fonctions de juge dans une chambre § 2ter. Voor de kandidaat-rechter in een fiscale kamer van de
fiscale d'un tribunal de première instance, porteur d'un diplôme rechtbank van eerste aanleg die houder is van een diploma waaruit een
attestant une formation spécialisée en droit fiscal, délivré par une gespecialiseerde opleiding in het fiscaal recht blijkt, afgegeven door
université belge ou par un établissement d'enseignement supérieur non een Belgische universiteit of door een niet-universitaire instelling
universitaire visé à l'article 357, § 1er, alinéa 2, le délai prévu au van hoger onderwijs zoals bedoeld in artikel 357, § 1, tweede lid,
§ 2, alinéa 1er, 3°, est réduit à dix ans. wordt de duur bedoeld in § 2, eerste lid, 3°, verminderd tot tien jaar.
[...] ». [...] ».
B.6. Il ressort des faits de la cause et de la décision de renvoi que B.6. Uit de feiten van de zaak en uit de verwijzingsbeslissing blijkt
le juge a quo interprète les dispositions en cause comme imposant au dat de verwijzende rechter de in het geding zijnde bepalingen in die
juge répressif de se prononcer sur l'action civile en paiement des zin interpreteert dat zij de strafrechter de verplichting opleggen om
droits et accises, lorsque l'action publique est prescrite au moment zich uit te spreken over de burgerlijke vordering tot betaling van de
de sa mise en mouvement, ce qui, selon le juge a quo, priverait ainsi rechten en accijnzen, wanneer de strafvordering verjaard is op het
ogenblik van het op gang brengen ervan, hetgeen, volgens de
le justiciable concerné de son « juge naturel », qui serait le juge verwijzende rechter, aan de betrokken rechtzoekende aldus zijn «
d'une chambre fiscale du tribunal de première instance, nommé natuurlijke rechter » zou ontzeggen, die de rechter van een fiscale
kamer van de rechtbank van eerste aanleg zou zijn, die overeenkomstig
conformément à l'article 190, § 2ter, du même Code. artikel 190, § 2ter, van hetzelfde Wetboek is benoemd.
En l'espèce, l'action publique a été jugée prescrite au moment de sa Te dezen werd de strafvordering verjaard bevonden op het ogenblik van
mise en mouvement, à l'égard de certains prévenus, mais n'était pas, het op gang brengen ervan, ten aanzien van bepaalde beklaagden, maar
au moment de sa mise en mouvement, prescrite à l'égard des autres was zij, op het ogenblik van het op gang brengen ervan, niet verjaard
prévenus dans la même affaire. ten aanzien van de andere beklaagden in dezelfde zaak.
La Cour limite son examen à cette situation. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie.
B.7.1. L'article 13 de la Constitution dispose : B.7.1. Artikel 13 van de Grondwet bepaalt :
« Nul ne peut être distrait, contre son gré, du juge que la loi lui « Niemand kan tegen zijn wil worden afgetrokken van de rechter die de
assigne ». wet hem toekent ».
B.7.2. Cette disposition garantit à toutes les personnes qui se B.7.2. Die bepaling waarborgt aan alle personen die zich in dezelfde
trouvent dans la même situation le droit d'être jugées selon les mêmes toestand bevinden het recht om volgens dezelfde regels inzake
règles en ce qui concerne la compétence et la procédure. Une bevoegdheid en rechtspleging te worden berecht. Aldus dient een
différence de traitement à cet égard doit donc être raisonnablement justifiée. verschil in behandeling in dat opzicht redelijk te worden verantwoord.
Elle garantit aussi que la compétence des juridictions découle de « la Zij waarborgt tevens dat de bevoegdheid van de rechtscolleges
loi » et que le justiciable peut toujours savoir, sur la base de voortvloeit uit « de wet », alsook dat de rechtsonderhorige steeds op
critères objectifs, quel est le juge compétent pour connaître des grond van objectieve criteria kan uitmaken welke rechter bevoegd is om
litiges dans lesquels il est impliqué. kennis te nemen van de geschillen waarbij hij betrokken is.
B.8. L'article 266, § 1er, de la loi générale sur les douanes et B.8. Artikel 266, § 1, van de algemene wet inzake douane en accijnzen
accises est étranger à la règle, applicable en matière de douanes et staat los van de regel, van toepassing inzake douane en accijnzen, dat
accises, selon laquelle le juge saisi de l'action pénale statue sur de rechter bij wie de strafvordering aanhangig is, uitspraak doet over
l'action civile en paiement des droits et accises éludés. En de burgerlijke vordering tot betaling van de ontdoken rechten en
conséquence, la Cour écarte cette disposition de son examen. accijnzen. Bijgevolg laat het Hof bij zijn onderzoek die bepaling
buiten beschouwing.
B.9.1. L'article 283 de la loi générale sur les douanes et accises B.9.1. Artikel 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen
prévoit que, lorsque les contraventions, fraudes, délits ou crimes bepaalt dat, wanneer de overtredingen, fraudes, misdrijven of
visés dans les articles 281 et 282 donnent lieu à une action civile en misdaden, bedoeld in de artikelen 281 en 282, aanleiding geven tot een
vue du paiement des droits et accises éludés, indépendamment de la burgerlijke vordering met het oog op de betaling van de ontdoken
poursuite d'une peine, le juge pénal compétent connaîtra de l'affaire rechten en accijnzen, onverminderd de strafvordering, de kennisneming
sous ce double rapport et jugera « d'une et l'autre cause ». en berechting ervan in beide opzichten tot de bevoegde strafrechter
zullen behoren.
Cette disposition reprend le contenu de l'article 249 de la loi In die bepaling wordt de inhoud van artikel 249 van de algemene wet
générale du 26 août 1822 « relative aux douanes et accises ». van 26 augustus 1822 « inzake douane en accijnzen » overgenomen.
B.9.2. Selon la jurisprudence de la Cour de cassation, l'action civile
en paiement des droits et accises visée à l'article 283 de la loi B.9.2. De in artikel 283 van de algemene wet inzake douane en
générale sur les douanes et accises ne découle pas de l'infraction accijnzen bedoelde burgerlijke vordering tot betaling van de rechten
mais trouve directement son fondement dans la loi qui impose le en accijnzen vloeit, volgens de rechtspraak van het Hof van Cassatie,
paiement des droits et accises, de sorte que l'action pénale et niet voort uit het misdrijf, maar is rechtstreeks gegrond op de wet
l'action civile sont indépendantes l'une de l'autre. die de betaling van de rechten en accijnzen oplegt, zodat de
strafvordering en de burgerlijke vordering losstaan van elkaar.
Selon la même jurisprudence, « [la] compétence du juge pénal pour Volgens dezelfde rechtspraak « [veronderstelt] de bevoegdheid van de
strafrechter om te oordelen over de burgerlijke rechtsvordering tot
statuer sur l'action civile en paiement des droits éludés suppose betaling van de ontdoken rechten [...] dat op het ogenblik van de
qu'au moment de sa saisine, les contraventions, fraudes, délits ou aanhangigmaking van die burgerlijke rechtsvordering de strafrechter
crimes visés aux articles 281 et 282 de la loi générale sur les regelmatig is geadieerd [omtrent] de door de artikelen 281 en 282 AWDA
douanes et accises ont été régulièrement portés à sa connaissance et bedoelde overtredingen, fraudes, misdrijven of misdaden én dat de
que le contribuable est régulièrement impliqué dans le procès » belastingschuldige regelmatig bij het proces is betrokken » (Cass., 24
(Cass., 24 mai 2016, P.15.1559.N; voy. aussi Cass., 29 avril 2003, mei 2016, P.15.1559.N; zie eveneens Cass., 29 april 2003, P.02.1461.N;
P.02.1461.N; Cass., 14 juin 2005, P.05.0123.N; Cass., 8 octobre 2013, P.12.1043.N). Cass., 14 juni 2005, P.05.0123.N; Cass., 8 oktober 2013, P.12.1043.N).
Pour cette raison, selon la même jurisprudence, lorsqu'il a été Om die reden, volgens dezelfde rechtspraak, wanneer de zaak op
régulièrement saisi, « le juge pénal, même en cas d'acquittement ou regelmatige wijze bij hem aanhangig is gemaakt, « [moet] de
d'extinction de l'action publique par la prescription, est appelé à se strafrechter, ook in geval van vrijspraak of verval van de
strafvordering door verjaring, uitspraak [...] doen over [de
prononcer sur [l'action civile concomitante à l'action publique] » burgerlijke rechtsvordering die samengaat met de strafvordering] »
(Cass., 10 novembre 2015, P.14.1257.N). (Cass., 10 november 2015, P.14.1257.N).
La disposition en cause n'attribue dès lors au juge répressif la Bij de in het geding zijnde bepaling wordt aan de strafrechter de
bevoegdheid om zich uit te spreken over de burgerlijke vordering van
compétence de se prononcer sur l'action civile de l'administration, en de administratie tot invordering van de ontdoken rechten bijgevolg
recouvrement des droits éludés, que « pour autant qu'il ait été slechts toegekend « wanneer hem geldig de kennisneming van de publieke
valablement saisi de l'action publique », ce qui ne serait pas le cas vordering is opgedragen », hetgeen niet het geval zou zijn indien de
si l'action publique était déjà éteinte par la prescription (Cass., 27 strafvordering reeds was vervallen door de verjaring (Cass., 27 juli
juillet 1944, Pas., 1944, I, p. 440). Il en va ainsi, à tout le moins, 1944, Arr. Cass., 1944, p. 194). Zulks geldt minstens bij gebrek aan
en l'absence de saisine régulière du juge répressif à l'égard d'autres een regelmatige aanhangigmaking bij de strafrechter ten aanzien van
prévenus dans la procédure pénale relative à la même affaire. andere beklaagden in de strafprocedure met betrekking tot dezelfde zaak.
La Cour de cassation a en effet jugé : Het Hof van Cassatie heeft immers geoordeeld :
« La fin de non-recevoir opposée à l'action publique exercée à charge « Het niet-ontvankelijk verklaren van de strafvordering lastens een
d'un débiteur en matière de douanes et accises n'empêche pas le juge douane- en accijnsschuldenaar belet niet dat de strafrechter, voor
pénal, pour autant qu'il ait été régulièrement saisi des infractions
visées aux articles 281 et 282 de la loi générale sur les douanes et zover hij regelmatig was geadieerd van de door de artikelen 281 en 282
accises mises à charge d'autres prévenus poursuivis dans la procédure AWDA bedoelde misdrijven tegen andere in de strafprocedure vervolgde
pénale, de prendre connaissance, en vertu de l'article 283 de cette beklaagden, op grond van artikel 283 AWDA kennis neemt van de
même loi générale, de l'action civile en paiement des droits et
accises dirigée contre ce débiteur en matière de douanes et accises » burgerlijke rechtsvordering tot betaling van rechten en accijnzen
(Cass., 24 mai 2016, P.15.1559.N). ingesteld tegen die douane- en accijnsschuldenaar » (Cass., 24 mei
2016, P.15.1559.N).
B.10.1. En adoptant les dispositions de la loi générale sur les B.10.1. De wetgever wilde, door de bepalingen van de algemene wet
douanes et accises, le législateur entendait établir un système inzake douane en accijnzen aan te nemen, een eigen systeem voor
spécifique de recherche et de poursuites pénales, en raison de strafrechtelijke opsporing en vervolging ontwikkelen, teneinde de
l'ampleur et de la fréquence des fraudes en cette matière, omvang en de frequentie van de fraude te bestrijden in die bijzonder
particulièrement technique, relative à des activités souvent transfrontalières et régie en grande partie par une abondante réglementation européenne. B.10.2. En prévoyant que le juge saisi de l'action publique en matière de douanes et accises se prononce également sur l'action civile de l'administration, en recouvrement des droits éludés, dans le cadre de l'affaire dont il est saisi, la disposition en cause est justifiée par un objectif d'efficacité et d'économie de procédure. Elle tend à simplifier et accélérer la procédure. technische en vaak grensoverschrijdende materie, die mede grotendeels door een uitgebreide Europese regelgeving wordt beheerst. B.10.2. Door erin te voorzien dat de rechter bij wie de strafvordering inzake douane en accijnzen aanhangig is gemaakt, zich ook uitspreekt over de burgerlijke vordering van de administratie tot invordering van de ontdoken rechten, in het kader van de zaak die bij hem aanhangig is gemaakt, wordt de in het geding zijnde bepaling verantwoord door een doelstelling van efficiëntie en van proceseconomie. Zij strekt ertoe de procedure te vereenvoudigen en te versnellen. B.11. De in het geding zijnde bepaling wijst de rechter aan die bevoegd is om zich zowel over het strafrechtelijk gedeelte als over
B.11. La disposition en cause désigne le juge compétent pour se het burgerrechtelijk gedeelte van eenzelfde zaak inzake douane en
prononcer tant sur le volet pénal que sur le volet civil d'une même accijnzen uit te spreken, rekening houdend met het feit dat die
affaire en matière de douanes et accises, en tenant compte du fait que rechter, bij wie de strafvordering op regelmatige wijze aanhangig is
ce juge, régulièrement saisi de l'action publique, sera en mesure de gemaakt, in staat zal zijn om snel uitspraak te doen over de
statuer rapidement sur l'action civile. Ainsi, cette compétence burgerlijke vordering. Aldus vloeit die rechterlijke bevoegdheid voort
judiciaire découle de la loi et le justiciable peut déterminer, sur la uit de wet en kan de rechtsonderhorige op grond van objectieve
base de critères objectifs, quel juge est compétent, conformément à criteria uitmaken welke rechter bevoegd is, in overeenstemming met
l'article 13 de la Constitution. artikel 13 van de Grondwet.
Cette règle légale de compétence ne saurait dès lors méconnaître le
principe de légalité des attributions des différents juges, déduit de Die wettelijke bevoegdheidsregel kan het beginsel van de wettigheid
l'article 13 de la Constitution, et que le juge a quo qualifie de van de bevoegdheden van de verschillende rechters, dat uit artikel 13
van de Grondwet is afgeleid, en dat de verwijzende rechter aanmerkt
droit au « juge naturel ». als een recht op de « natuurlijke rechter », bijgevolg niet schenden.
Enfin, il n'existe pas de droit à ce qu'un juge d'une chambre fiscale Ten slotte bestaat er geen recht dat een rechter van een fiscale kamer
statue sur l'action civile en matière de douanes et accises, et il uitspraak doet over de burgerlijke vordering inzake douane en
n'est pas établi que le juge pénal compétent pour statuer sur l'action accijnzen, en staat niet vast dat de strafrechter die bevoegd is om
publique en matière de douanes et accises serait moins apte que le uitspraak te doen over de strafvordering inzake douane en accijnzen,
juge d'une chambre fiscale pour statuer sur l'action civile en cette minder geschikt zou zijn dan de rechter van een fiscale kamer om
uitspraak te doen over de burgerlijke vordering in die aangelegenheid.
matière. L'article 190, § 2ter, du Code judiciaire, auquel se réfère Artikel 190, § 2ter, van het Gerechtelijk Wetboek, waarnaar wordt
la décision de renvoi, ne conduit pas à une autre conclusion. Cette verwezen in de verwijzingsbeslissing, leidt niet tot een andere
disposition prévoit en effet uniquement une réduction de la durée conclusie. Die bepaling voorziet immers enkel in een vermindering van
minimale d'expérience professionnelle visée à l'article 190, § 2, 3°, de minimale periode van beroepswerkzaamheid bedoeld in artikel 190, §
de ce Code, exigée pour pouvoir être nommé juge dans une chambre 2, 3°, van dat Wetboek, vereist om te worden benoemd in een fiscale
fiscale du tribunal de première instance lorsque le candidat est kamer van de rechtbank van eerste aanleg, wanneer de kandidaat-rechter
porteur d'un diplôme attestant une formation spécialisée en droit de houder is van een diploma waaruit een gespecialiseerde opleiding in
fiscal. het fiscaal recht blijkt.
B.12. Pour le surplus, le maintien de la compétence du juge pénal pour B.12. Voor het overige is het behoud van de bevoegdheid van de
statuer sur l'action civile en matière de douanes et accises, même en strafrechter om uitspraak te doen over de burgerlijke vordering inzake
cas d'acquittement ou de prescription de l'action publique à l'égard douane en accijnzen, zelfs in geval van vrijspraak of verjaring van de
strafvordering ten aanzien van bepaalde beklaagden, redelijk
de certains des prévenus, est raisonnablement justifié par l'objectif, verantwoord in het licht van de in B.10.2 vermelde doelstelling van
mentionné en B.10.2, d'efficacité et d'économie de procédure, dès lors efficiëntie en van proceseconomie, aangezien bij die strafrechter op
que ce juge pénal a été régulièrement saisi de l'action publique qui regelmatige wijze de strafvordering aanhangig is gemaakt die, op het
n'était pas, au moment de sa mise en mouvement, prescrite à l'égard ogenblik van het op gang brengen ervan, niet was verjaard ten aanzien
d'autres prévenus dans la procédure pénale relative à la même affaire. van andere beklaagden in de strafprocedure met betrekking tot dezelfde
Par ailleurs, en cas d'application de l'article 283 de la loi générale zaak. Bij de toepassing van artikel 283 van de algemene wet inzake douane en
accijnzen geniet de rechtsonderhorige overigens dezelfde waarborgen en
sur les douanes et accises, le justiciable jouit des mêmes garanties rechten als de rechtsonderhorige tegen wie de vordering tot betaling
et droits que le justiciable contre lequel une action en paiement des van de rechten en accijnzen voor de burgerlijke rechter wordt gebracht
droits et accises est portée devant le juge civil (article 280 de la (artikel 280 van de algemene wet inzake douane en accijnzen).
loi générale sur les douanes et accises).
B.13. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.13. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
En ce qui concerne l'affaire n° 7346 Wat betreft de zaak nr. 7346
B.14. La question préjudicielle dans l'affaire n° 7346 porte sur les B.14. De prejudiciële vraag in de zaak nr. 7346 heeft betrekking op de
articles 214 et 283 de la loi générale sur les douanes et accises et artikelen 214 en 283 van de algemene wet inzake douane en accijnzen en
sur l'article 1385undecies du Code judiciaire. op artikel 1385undecies van het Gerechtelijk Wetboek.
La Cour est invitée à examiner la compatibilité de ces dispositions Het Hof wordt verzocht om de bestaanbaarheid te onderzoeken van die
avec les articles 12 et 13 de la Constitution, lus ou non en bepalingen met de artikelen 12 en 13 van de Grondwet, al dan niet in
combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de
l'homme et avec l'article 14 du Pacte international relatif aux droits rechten van de mens en met artikel 14 van het Internationaal Verdrag
inzake burgerrechten en politieke rechten, indien zij in die zin
civils et politiques, si elles sont interprétées « comme limitant le worden geïnterpreteerd « dat zij de bevoegdheid beperken van de
pouvoir du juge répressif qui, après avoir prononcé l'acquittement du strafrechter die, nadat hij de vrijspraak van de beklaagde heeft
prévenu, ne peut exercer un contrôle effectif du fondement de l'action uitgesproken, geen daadwerkelijke toetsing van de grondslag van de
civile relative au payement des droits d'accises dès l'instant où une burgerlijke vordering met betrekking tot de betaling van de accijnzen
décision de retrait prise par la même administration des douanes et kan uitoefenen vanaf het ogenblik dat een door dezelfde administratie
der douane en accijnzen genomen beslissing tot intrekking, ongeacht of
accises, qu'elle soit ou non contestée, conditionne ipso facto et de zij al dan niet wordt betwist, ipso facto en onherroepelijk als
manière irrémédiable le sort à réserver à cette action civile, ce qui voorwaarde wordt gesteld voor het lot dat aan die burgerlijke
place le prévenu dans l'impossibilité de faire valoir ses moyens de vordering moet worden voorbehouden, hetgeen de beklaagde in de
onmogelijkheid plaatst om zijn verweermiddelen te doen gelden voor de
défense devant le juge que la loi lui assigne ». rechter die de wet hem toekent ».
B.15.1. Contrairement au litige qui a donné lieu à la question B.15.1. In tegenstelling tot het geschil dat aanleiding heeft gegeven
préjudicielle posée dans l'affaire n° 7347, le juge a quo ne conteste tot de prejudiciële vraag die in de zaak nr. 7347 is gesteld, betwist
pas en l'espèce sa compétence pour se prononcer sur l'action civile, de verwijzende rechter te dezen niet zijn bevoegdheid om zich uit te
mais interroge la Cour sur l'étendue de son pouvoir d'appréciation en spreken over de burgerlijke vordering, maar ondervraagt hij het Hof
tant que juge pénal. over de omvang van zijn beoordelingsbevoegdheid als strafrechter.
B.15.2. Dans le litige porté devant le juge a quo, le prévenu acquitté B.15.2. In het geschil voor de verwijzende rechter heeft de
n'a pas exercé le recours administratif contre la décision de retrait vrijgesproken beklaagde geen administratief beroep ingesteld tegen de
de l'autorisation qui lui avait été délivrée conformément à l'article beslissing tot intrekking van de vergunning die hem was afgeleverd
31 de l'arrêté royal du 28 juin 2015 « concernant la taxation des overeenkomstig artikel 31 van het koninklijk besluit van 28 juni 2015
produits énergétiques et de l'électricité ». « betreffende de belasting van energieproducten en elektriciteit ».
Il ressort de la décision de renvoi que le juge a quo interroge la Cour sur l'incidence que produit l'absence d'exercice d'un tel recours administratif contre la décision de retrait sur le jugement de l'action civile en recouvrement des droits éludés, exercée par l'administration des douanes et accises. En l'espèce, le juge a quo constate que la demande se fonde sur le caractère rétroactif de la décision de retrait. La Cour limite son examen à cette situation. B.16.1. Dans ses mémoires, le prévenu devant le juge a quo invite la Cour à répondre à une autre question préjudicielle. Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat de verwijzende rechter aan het Hof een vraag stelt over de weerslag van het niet instellen van een dergelijk administratief beroep tegen de beslissing tot intrekking op de beoordeling van de burgerlijke vordering tot invordering van de ontdoken rechten, ingesteld door de Administratie van de Douane en Accijnzen. Te dezen stelt de verwijzende rechter vast dat de vordering steunt op het retroactieve karakter van de beslissing tot intrekking. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die situatie. B.16.1. In zijn memories verzoekt de beklaagde voor de verwijzende rechter het Hof om een andere prejudiciële vraag te beantwoorden.
B.16.2. Il n'appartient pas aux parties de modifier ou de faire B.16.2. Het staat niet aan de partijen de inhoud van de prejudiciële
modifier le contenu des questions préjudicielles. vragen te wijzigen of te laten wijzigen.
B.17.1. L'article 12 de la Constitution dispose : B.17.1. Artikel 12 van de Grondwet bepaalt :
« La liberté individuelle est garantie. « De vrijheid van de persoon is gewaarborgd.
Nul ne peut être poursuivi que dans les cas prévus par la loi, et dans Niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die de wet bepaalt en
la forme qu'elle prescrit.
Hors le cas de flagrant délit, nul ne peut être arrêté qu'en vertu in de vorm die zij voorschrijft.
d'une ordonnance motivée du juge qui doit être signifiée au plus tard Behalve bij ontdekking op heterdaad kan niemand worden aangehouden dan
dans les quarante-huit heures de la privation de liberté et ne peut krachtens een met redenen omkleed bevel van de rechter dat uiterlijk
emporter qu'une mise en détention préventive ». binnen achtenveertig uren te rekenen van de vrijheidsberoving moet
Comme il est dit en B.9.2, l'action civile en paiement des droits et worden betekend en enkel tot voorlopige inhechtenisneming kan strekken ».
accises visée à l'article 283 de la loi générale sur les douanes et Zoals in B.9.2 is vermeld, vloeit de in artikel 283 van de algemene
wet inzake douane en accijnzen bedoelde burgerlijke vordering tot
accises ne découle pas de l'infraction mais trouve directement son betaling van de rechten en accijnzen niet voort uit het misdrijf, maar
fondement dans la loi qui impose le paiement des droits et accises. is zij rechtstreeks gegrond op de wet die de betaling van de rechten
Cette action est indépendante de l'action publique et est, en accijnzen oplegt. Die vordering staat los van de strafvordering en
conformément à l'article 280 de la même loi, jugée suivant les règles wordt, overeenkomstig artikel 280 van dezelfde wet, berecht volgens de
prévues par le Code judiciaire en matière de compétence et de door het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven regels inzake bevoegdheid
procédure. en rechtspleging.
L'article 12 de la Constitution n'étant pas applicable à une telle Aangezien artikel 12 van de Grondwet niet van toepassing is op een
action civile, même si celle-ci est jugée par le juge répressif, la dergelijke burgerlijke vordering, ook al wordt die door de
Cour ne tient pas compte de cette disposition dans son examen. strafrechter berecht, houdt het Hof bij zijn onderzoek geen rekening
B.17.2. L'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme met die bepaling. B.17.2. Artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens
- et, de manière analogue, l'article 14 du Pacte international relatif - en, op analoge wijze, artikel 14 van het Internationaal Verdrag
aux droits civils et politiques - protège le droit à un procès inzake burgerrechten en politieke rechten - beschermt het recht op een
équitable. Bien que l'article 6 de la Convention européenne des droits eerlijk proces. Hoewel artikel 6 van het Europees Verdrag voor de
de l'homme ne soit pas applicable aux litiges fiscaux non pénaux rechten van de mens niet toepasselijk is op niet-strafrechtelijke
(CEDH, grande chambre, 12 juillet 2001, Ferrazzini c. Italie), le fiscale geschillen (EHRM, grote kamer, 12 juli 2001, Ferrazzini t.
droit à un procès équitable est également garanti par un principe Italië), wordt het recht op een eerlijk proces ook gewaarborgd bij een
général de droit. algemeen rechtsbeginsel.
B.18. L'article 214 de la loi générale sur les douanes et accises B.18. Artikel 214 van de algemene wet inzake douane en accijnzen
organise le recours administratif contre une décision de regelt het administratief beroep tegen een beslissing van de Algemene
l'Administration générale des douanes et accises. L'article 283 de la Administratie van de Douane en Accijnzen. Artikel 283 van dezelfde wet
bepaalt dat de rechter bij wie de strafvordering aanhangig is gemaakt,
même loi prévoit que le juge saisi de l'action pénale statue sur uitspraak doet over de burgerlijke vordering tot betaling van de
l'action civile en paiement des droits et accises éludés. Ces ontdoken rechten en accijnzen. Die bepalingen staan los van de grieven
dispositions sont étrangères aux griefs portant sur l'incidence que met betrekking tot de weerslag van het niet instellen van het
produit l'absence d'exercice du recours administratif sur le jugement administratief beroep op de beoordeling van de burgerlijke vordering
de l'action civile en recouvrement des droits éludés. En conséquence, tot invordering van de ontdoken rechten. Bijgevolg laat het Hof bij
la Cour écarte ces dispositions de son examen et limite son examen à zijn onderzoek die bepalingen buiten beschouwing en beperkt het zijn
l'article 1385undecies du Code judiciaire. onderzoek tot artikel 1385undecies van het Gerechtelijk Wetboek.
Pour le surplus, la Cour constate que le fait que les règles prévues Voor het overige stelt het Hof vast dat het feit dat de door het
par le Code judiciaire en matière de compétence et de procédure Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven regels inzake bevoegdheid en
s'appliquent au juge saisi de l'action publique, lorsqu'il statue sur rechtspleging van toepassing zijn op de rechter bij wie de
strafvordering aanhangig is gemaakt, wanneer hij uitspraak doet over
l'action civile en paiement des droits et accises éludés, découle de de burgerlijke vordering tot betaling van de ontdoken rechten en
l'article 280 de la loi générale sur les douanes et accises, qui ne accijnzen, voortvloeit uit artikel 280 van de algemene wet inzake
fait cependant pas l'objet de la question préjudicielle posée. La Cour douane en accijnzen, dat evenwel niet het voorwerp van de gestelde
n'examine dès lors pas ce grief. prejudiciële vraag uitmaakt. Het Hof onderzoekt die grief bijgevolg
B.19.1. L'article 1385undecies du Code judiciaire prévoit que l'action niet. B.19.1. Artikel 1385undecies van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat
de vordering ingesteld door de belastingplichtige tegen de
introduite par le contribuable contre l'administration fiscale « n'est belastingadministratie « slechts [wordt] toegelaten indien de eiser
admise que si le demandeur a introduit préalablement le recours voorafgaandelijk het door of krachtens de wet georganiseerde
administratif organisé par ou en vertu de la loi ». administratief beroep heeft ingesteld ».
L'exercice préalable de ce recours administratif s'inscrit dans Het voorafgaandelijk instellen van dat administratief beroep past in
l'objectif, poursuivi par le législateur, de désengorger les tribunaux het kader van de door de wetgever nagestreefde doelstelling om de
par la mise en place d'un « filtre administratif » (Doc. parl., rechtbanken te ontlasten door een « administratieve filter » in te
Chambre, 1997-1998, n° 1341/23, p. 15). voeren (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. 1341/23, p. 15).
Les travaux préparatoires de la loi du 30 juin 2000 « modifiant la loi De parlementaire voorbereiding van de wet van 30 juni 2000 « tot
générale sur les douanes et accises et le Code des impôts sur les wijziging van de algemene wet inzake douane en accijnzen en van het
revenus 1992 », qui a remplacé l'article 214 de la loi générale sur Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 », die artikel 214 van de
les douanes et accises, indiquent également : algemene wet inzake douane en accijnzen heeft vervangen, vermeldt eveneens :
« L'objectif ainsi visé est que le contribuable ne puisse s'adresser « Het aldus beoogde doel is dat de belastingplichtige zich slechts tot
au juge fiscal qu'après avoir épuisé son droit de recours de belastingrechter kan wenden, nadat hij zijn recht op administratief
administratif » (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, DOC 50-0438/001, p. beroep heeft uitgeput » (Parl. St., Kamer, 1999-2000, DOC 50-0438/001,
4). p. 4).
« L'instauration de ce droit de recours aura pour conséquence qu'un « Het instellen van dit recht van beroep zal tot gevolg hebben dat een
certain nombre de litiges seront résolus lors de la phase aantal geschillen zal worden opgelost tijdens de administratieve fase
administrative, ce qui permettra le désengorgement des tribunaux qui en zal voorkomen dat de rechtbanken die van de fiscale geschillen
ont à connaître des litiges fiscaux » (Doc. parl., Chambre, 1999-2000, kennis moeten nemen, worden overstelpt » (Parl. St., Kamer, 1999-2000,
DOC 50-0438/003, p. 5). DOC 50-0438/003, p. 5).
B.19.2. L'exigence d'un recours administratif préalable prévu par la disposition en cause ne s'applique pas à l'action civile introduite par l'administration contre le contribuable, en vue du recouvrement des droits éludés. Cette disposition ne limite dès lors pas, pour le juge saisi, la possibilité d'examiner le fondement de cette action civile. La disposition en cause ne saurait davantage être interprétée comme limitant, dans la situation mentionnée en B.15.2, la possibilité du prévenu acquitté de faire valoir ses moyens de défense dans le cadre du jugement de cette action civile, conformément aux règles prévues par le Code judiciaire. B.20. Dès lors qu'elle procède d'une prémisse erronée, la question préjudicielle n'appelle pas de réponse. Par ces motifs, la Cour B.19.2. Het vereiste van een voorafgaand administratief beroep, bedoeld in de in het geding zijnde bepaling, is niet van toepassing op de burgerlijke vordering die is ingesteld door de administratie tegen de belastingplichtige, met het oog op de invordering van de ontdoken rechten. Die bepaling beperkt bijgevolg niet de mogelijkheid voor de rechter bij wie de zaak aanhangig is gemaakt om de grondslag van die burgerlijke vordering te onderzoeken. De in het geding zijnde bepaling kan evenmin in die zin worden geïnterpreteerd dat zij, in de in B.15.2 vermelde situatie, de mogelijkheid beperkt van de vrijgesproken beklaagde om zijn verweermiddelen te doen gelden in het kader van de beoordeling van die burgerlijke vordering, overeenkomstig de door het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven regels. B.20. Aangezien zij op een verkeerd uitgangspunt berust, behoeft de prejudiciële vraag geen antwoord. Om die redenen, het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
- Interprété comme imposant au juge répressif de statuer sur l'action - In die zin geïnterpreteerd dat het de strafrechter de verplichting
en payement des droits éludés dans l'hypothèse où l'action publique du oplegt om uitspraak te doen over de vordering tot betaling van de
ontdoken rechten in het geval waarin de strafvordering wegens
chef de contravention, fraude ou délit, visée aux articles 281 et 282 overtreding, fraude of misdrijf, bedoeld in de artikelen 281 en 282
de la loi générale sur les douanes et accises, coordonnée le 18 van de algemene wet inzake douane en accijnzen, gecoördineerd op 18
juillet 1977, est, dès la date de sa mise en mouvement, éteinte par juli 1977, vanaf de datum van het op gang brengen ervan vervalt door
l'effet de la prescription à l'égard de certains prévenus, alors que de werking van de verjaring ten aanzien van bepaalde beklaagden,
ce juge répressif a été régulièrement saisi de l'action publique qui, terwijl bij die strafrechter op regelmatige wijze de strafvordering
aanhangig is gemaakt die, op het ogenblik van het op gang brengen
au moment de sa mise en mouvement, n'était pas prescrite à l'égard ervan, niet was verjaard ten aanzien van andere beklaagden in de
d'autres prévenus dans la procédure pénale relative à la même affaire, strafprocedure met betrekking tot dezelfde zaak, schendt artikel 283
l'article 283 de la même loi ne viole pas l'article 13 de la van dezelfde wet artikel 13 van de Grondwet niet.
Constitution.
- La question préjudicielle dans l'affaire n° 7346 n'appelle pas de - De prejudiciële vraag in de zaak nr. 7346 behoeft geen antwoord.
réponse. Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 30 septembre 2021. op 30 september 2021.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^