Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 70/2021 du 6 mai 2021 Numéro du rôle : 7266 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 91, alinéa 1 er , de la loi-programme du 28 juin 2013 La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges J.-P. M(...)"
Extrait de l'arrêt n° 70/2021 du 6 mai 2021 Numéro du rôle : 7266 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 91, alinéa 1 er , de la loi-programme du 28 juin 2013 La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges J.-P. M(...) Uittreksel uit arrest nr. 70/2021 van 6 mei 2021 Rolnummer 7266 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 91, eerste lid, van de programmawet van 28 juni 2013 (...) Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de rechters (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 70/2021 du 6 mai 2021 Uittreksel uit arrest nr. 70/2021 van 6 mei 2021
Numéro du rôle : 7266 Rolnummer 7266
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 91, alinéa 1er, In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 91, eerste lid,
de la loi-programme du 28 juin 2013 (cumul d'une pension de retraite van de programmawet van 28 juni 2013 (cumulatie van rust- of
ou de survie avec un revenu de remplacement), posée par le Tribunal du overlevingspensioenen met een vervangingsinkomen), gesteld door de
travail de Liège, division de Namur. Arbeidsrechtbank te Luik, afdeling Namen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et L. Lavrysen, et des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, en de
Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. rechters J.-P. Moerman, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R.
Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne et D. Pieters, assistée Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne en D.
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président F. Daoût, Pieters, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 3 octobre 2019, dont l'expédition est parvenue au Bij vonnis van 3 oktober 2019, waarvan de expeditie ter griffie van
greffe de la Cour le 16 octobre 2019, le Tribunal du travail de Liège, het Hof is ingekomen op 16 oktober 2019, heeft de Arbeidsrechtbank te
division de Namur, a posé la question préjudicielle suivante : Luik, afdeling Namen, de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 91, alinéa 1er, de la loi-programme du 28 juin 2013 « Schendt artikel 91, eerste lid, van de programmawet van 28 juni 2013
viole-t-il l'article 23 de la Constitution et la règle de standstill artikel 23 van de Grondwet en de daarin vervatte standstill-regel, in
qu'il contient en ce que - alors que l'article 13 de la loi du 5 avril zoverre - terwijl artikel 13 van de wet van 5 april 1994 houdende
1994 régissant le cumul des pensions du secteur public avec des regeling van de cumulatie van pensioenen van de openbare sector met
revenus provenant de l'exercice d'une activité professionnelle ou avec inkomsten voortvloeiend uit de uitoefening van een beroepsactiviteit
un revenu professionnel, combiné avec les articles 65 et 130 de of met een vervangingsinkomen, in samenhang gelezen met de artikelen
l'arrêté royal du 25 novembre 1991 portant réglementation du chômage, 65 en 130 van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de
autorisait le cumul d'une pension de retraite et d'allocations de werkloosheidsreglementering, de cumulatie van een rustpensioen met
chômage - ledit article 91 prévoit désormais la suspension complète de werkloosheidsuitkeringen toestond - het voormelde artikel 91 voortaan
voorziet in de volledige opschorting van het rustpensioen wanneer een
la pension de retraite en cas de perception d'une allocation de werkloosheidsuitkering wordt geïnd en de cumulatie van een
chômage et supprime ainsi toute possibilité de cumul entre une pension rustpensioen van de overheidssector met werkloosheidsuitkeringen aldus
de retraite du secteur public et des allocations de chômage ? ». volkomen onmogelijk maakt ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition en cause et à son contexte Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan
B.1. La question préjudicielle porte sur la compatibilité de l'article B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de bestaanbaarheid van
91, alinéa 1er, de la loi-programme du 28 juin 2013 avec l'article 23 artikel 91, eerste lid, van de programmawet van 28 juni 2013 met
de la Constitution. artikel 23 van de Grondwet.
L'article 91, alinéa 1er, de la loi-programme du 28 juin 2013 dispose Artikel 91, eerste lid, van de programmawet van 28 juni 2013 bepaalt :
: « La pension de retraite ou de survie est suspendue pour les mois « Het rust- of overlevingspensioen wordt geschorst gedurende de
calendrier [s] au cours desquels la personne qui bénéficie de cette kalendermaanden tijdens [welke] de persoon die dit pensioen geniet,
pension perçoit effectivement un revenu de remplacement, à moins que effectief een vervangingsinkomen ontvangt, tenzij de betrokkene aan de
la personne concernée ne renonce au paiement du revenu de remplacement ». betaling van zijn vervangingsinkomen verzaakt ».
B.2.1. La disposition en cause, telle qu'elle est applicable dans B.2.1. De in het geding zijnde bepaling, zoals van toepassing in de
l'affaire pendante devant le juge a quo, interdit, notamment, le cumul voor de verwijzende rechter hangende zaak, verbiedt met name de
de toute pension de retraite du secteur public avec un revenu de cumulatie van elk rustpensioen van de overheidssector met een
remplacement. vervangingsinkomen.
B.2.2. Il ressort de la motivation de la décision de renvoi que B.2.2. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing blijkt dat de
l'affaire soumise au juge a quo porte uniquement sur la suppression de aan de verwijzende rechter voorgelegde zaak enkel betrekking heeft op
la possibilité de cumuler une pension de retraite du secteur public de afschaffing van de mogelijkheid om een onvolledig rustpensioen van
incomplète (ci-après : une pension incomplète) avec des allocations de de overheidssector (hierna : een onvolledig pensioen) te cumuleren met
chômage destinées aux personnes qui ont accompli une partie de leur werkloosheidsuitkeringen voor de personen die een deel van hun
carrière dans le secteur public et une autre dans le secteur privé et loopbaan in de overheidssector en een ander deel in de privésector
auxquelles ces deux prestations de sécurité sociale ont été accordées hebben vervuld en aan wie die twee socialezekerheidsuitkeringen werden
avant la date à laquelle la disposition en cause produit ses effets, à toegekend vóór de datum waarop de in het geding zijnde bepaling
savoir le 1er septembre 2013. uitwerking heeft, namelijk 1 september 2013.
La Cour limite son examen à cette hypothèse. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot dat geval.
B.3.1.1. Avant l'entrée en vigueur de la loi-programme du 28 juin B.3.1.1. Vóór de inwerkingtreding van de programmawet van 28 juni 2013
2013, le cumul d'une pension de retraite du secteur public avec un was de cumulatie van een rustpensioen van de overheidssector met een
revenu de remplacement était réglé par la loi du 5 avril 1994 « vervangingsinkomen geregeld bij de wet van 5 april 1994 « houdende
régissant le cumul des pensions du secteur public avec des revenus regeling van de cumulatie van pensioenen van de openbare sector met
provenant de l'exercice d'une activité professionnelle ou avec un inkomsten voortvloeiend uit de uitoefening van een beroepsactiviteit
revenu de remplacement » (ci-après : la loi du 5 avril 1994). of met een vervangingsinkomen » (hierna : de wet van 5 april 1994).
B.3.1.2. A l'origine, l'article 13, § 1er, de la loi du 5 avril 1994 B.3.1.2. Oorspronkelijk werd bij artikel 13, § 1, van de wet van 5
suspendait durant toute l'année civile la pension de retraite ou de april 1994 gedurende het gehele kalenderjaar het rust- of
survie qui était accordée aux personnes ayant perçu, durant cette overlevingspensioen geschorst dat werd toegekend aan de personen die
année civile, une allocation pour cause d'interruption de carrière ou gedurende dat kalenderjaar een uitkering wegens loopbaanonderbreking
de réduction des prestations. of wegens vermindering van de arbeidsprestaties hadden ontvangen.
B.3.1.3. L'article 62 de la loi du 25 avril 2007 « relative aux B.3.1.3. Bij artikel 62 van de wet van 25 april 2007 « betreffende de
pensions du secteur public » a remplacé l'article 13, § 1er, de la loi pensioenen van de openbare sector » werd artikel 13, § 1, van de wet
du 5 avril 1994 en vue d'étendre la suspension de la pension de van 5 april 1994 vervangen teneinde de schorsing van het rustpensioen
retraite pour les retraités qui percevaient une indemnité uit te breiden voor de gepensioneerden die een aanvullende vergoeding,
complémentaire accordée dans le cadre d'une prépension conventionnelle toegekend in het kader van een conventioneel brugpensioen, of een
ou une allocation pour cause de crédit-temps. Contrairement à ce que uitkering wegens tijdskrediet ontvingen. In tegenstelling tot hetgeen
l'article 13, § 1er, de la loi du 5 avril 1994 prévoyait initialement, waarin artikel 13, § 1, van de wet van 5 april 1994 oorspronkelijk
voorzag, werd het rustpensioen evenwel enkel geschorst voor de maanden
la pension de retraite n'était toutefois suspendue que pour les mois tijdens welke die uitkeringen werden ontvangen. Bovendien heeft de
durant lesquels ces prestations étaient perçues. En outre, le wetgever de cumulatie toegestaan voor de gepensioneerden die een
législateur a autorisé le cumul pour les retraités qui percevaient une uitkering ontvingen die is toegekend in het kader van een
allocation dans le cadre d'une interruption de carrière ou d'une loopbaanonderbreking of een vermindering van de arbeidsprestaties
réduction des prestations en vue d'assurer des soins palliatifs, pour teneinde palliatieve zorgen te verstrekken, voor ouderschapsverlof of
congé parental ou pour l'assistance ou l'octroi de soins à un membre voor het bijstaan van of voor het verstrekken van verzorging aan een
de son ménage ou à un membre de sa famille jusqu'au deuxième degré lid van zijn gezin of aan een familielid tot in de tweede graad dat
souffrant d'une maladie grave. lijdt aan een ernstige ziekte.
La loi du 5 avril 1994 ne prohibait donc pas le cumul d'une pension de De wet van 5 april 1994 verbood het cumuleren van een rustpensioen met
retraite avec des allocations de chômage. werkloosheidsuitkeringen dus niet.
B.3.2.1. Par ailleurs, la réglementation relative à l'assurance B.3.2.1. Daarenboven bakent de regelgeving inzake
chômage encadre le cumul d'allocations de chômage avec d'autres werkloosheidsverzekering de cumulatie van werkloosheidsuitkeringen met
revenus. andere inkomsten af.
B.3.2.2. L'article 65 de l'arrêté royal du 25 novembre 1991 « portant B.3.2.2. Artikel 65 van het koninklijk besluit van 25 november 1991 «
réglementation du chômage » (ci-après : l'arrêté royal du 25 novembre 1991) dispose : houdende de werkloosheidsreglementering » (hierna : het koninklijk besluit van 25 november 1991) bepaalt :
« § 1er. Le chômeur qui peut prétendre à une pension complète ne peut « § 1. De werkloze die aanspraak kan maken op een volledig pensioen
bénéficier des allocations. kan geen uitkeringen genieten.
§ 2. Le chômeur qui bénéficie d'une pension incomplète ou d'une § 2. De werkloze die een onvolledig pensioen of een
pension de survie peut bénéficier des allocations dans les limites de overlevingspensioen geniet kan uitkeringen genieten binnen de
l'article 130. Le chômeur qui bénéficie d'une allocation de transition beperkingen van artikel 130. De werkloze die een overgangsuitkering
peut bénéficier des allocations, sans qu'il ne soit fait application geniet kan uitkeringen genieten, zonder toepassing van de beperking
des limites de l'article 130. van artikel 130.
Le bénéfice des allocations est toutefois accordé à la condition que Het genot van de uitkeringen wordt evenwel slechts toegekend op
le chômage ne soit pas causé par un arrêt ou une diminution du travail voorwaarde dat de werkloosheid haar oorzaak niet vindt in de
du fait du bénéfice d'une pension ou de l'allocation de transition et stopzetting of de vermindering van de arbeid omwille van de ontvangst
à la condition que le régime sur la base duquel la pension est van het pensioen of de overgangsuitkering en op voorwaarde dat het
accordée : stelsel op grond waarvan het pensioen wordt toegekend :
1° n'interdise pas le cumul de la pension avec les allocations; 1° de cumulatie van het pensioen met de uitkeringen niet verbiedt;
2° ne subordonne pas le bénéfice de la pension ou le montant de la 2° het genot van het pensioen of het bedrag van het pensioen niet
pension à des conditions qui limitent la disponibilité pour le marché afhankelijk stelt van voorwaarden die de beschikbaarheid voor de
de l'emploi. arbeidsmarkt beperken.
Les conditions de l'alinéa 2 sont également applicables si le chômeur De voorwaarden van het tweede lid gelden eveneens indien de werkloze
est dispensé de l'obligation d'être disponible pour le marché de vrijstelling geniet van de vereiste beschikbaar te zijn voor de
l'emploi. arbeidsmarkt.
[...] ». [...] ».
B.3.2.3. L'article 130, § 2, de l'arrêté royal du 25 novembre 1991 B.3.2.3. Artikel 130, § 2, van het koninklijk besluit van 25 november
prévoit que le montant journalier de l'allocation de chômage est 1991 bepaalt dat het dagbedrag van de werkloosheidsuitkering wordt
diminué de la partie du montant journalier de la pension qui excède verminderd met het gedeelte van het dagbedrag van het pensioen dat
10,18 euros. 10,18 euro overschrijdt.
Ces dispositions sont toujours applicables. Die bepalingen zijn nog steeds van toepassing.
B.3.3. L'article 99 de la loi-programme du 28 juin 2013 a abrogé la B.3.3. Artikel 99 van de programmawet van 28 juni 2013 heeft de wet
loi du 5 avril 1994. van 5 april 1994 opgeheven.
L'article 91, alinéa 1er, en cause, de la loi-programme du 28 juin Het in het geding zijnde artikel 91, eerste lid, van de programmawet
2013 fait partie du chapitre 1er du titre 8 de cette loi, qui fixe les van 28 juni 2013 maakt deel uit van hoofdstuk 1 van titel 8 van die
règles applicables au cumul des pensions du secteur public avec des wet, dat de regels vaststelt die van toepassing zijn op de cumulatie
revenus provenant de l'exercice d'une activité professionnelle ou avec van pensioenen van de overheidssector met inkomsten voortvloeiend uit
un revenu de remplacement. de uitoefening van een beroepsactiviteit of met een
vervangingsinkomen.
B.3.4. Les travaux préparatoires de la loi-programme du 28 juin 2013 B.3.4. In de parlementaire voorbereiding van de programmawet van 28
exposent : juni 2013 wordt uiteengezet :
« Pour les pensionnés qui souhaitent travailler volontairement après « Voor gepensioneerden die vrijwillig willen werken na het pensioen
leur pension, l'accord gouvernemental prévoit une réforme du régime de voorziet het regeerakkoord in een hervorming wat het combineren van
cumul d'une pension avec une activité professionnelle autorisée. een pensioen met een toegelaten beroepsactiviteit betreft.
L'actuel régime de cumul qui prévoit une limite annuelle pour les Het huidige cumulatiestelsel dat voorziet in jaarlijks toegelaten
revenus autorisés et une sanction en cas de dépassement de cette inkomensgrenzen en een sanctie in overeenstemming met de
limite de revenu, est maintenu, mais le pourcentage à partir duquel la overschrijding van de inkomensgrens blijft bestaan, maar het
percentage vanaf hetwelk het pensioen geschorst wordt, wordt verhoogd
pension est suspendue, est porté de 15 % à 25 % . La distinction entre van 15 % naar 25 % . Ook het onderscheid tussen gepensioneerden met en
les pensionnés avec et sans charge d'enfant est maintenue. zonder kinderlast blijft behouden.
Pour les personnes qui, en 2013, au moment du premier paiement d'une Voor de personen die in 2013 op het ogenblik van de eerste betaling
pension de retraite comptent 42 années de carrière et ont 65 ans, la van een rustpensioen 42 loopbaanjaren tellen en de leeftijd van 65
limite des revenus professionnels est supprimée. Ces pensionnés jaar hebben bereikt, wordt de beroepsinkomensgrens afgeschaft. Deze
pourront à l'avenir cumuler de manière illimitée. gepensioneerden zullen in de toekomst onbeperkt kunnen bijverdienen.
[...] [...]
A l'avenir, le cumul d'une pension de retraite avec un revenu de In de toekomst zal de cumulatie van een rustpensioen met een
remplacement, en ce compris les allocations pour cause d'interruption vervangingsinkomen, inclusief uitkeringen wegens loopbaanonderbreking
de carrière, crédit-temps ou congés thématiques, entraînera une of tijdskrediet en thematisch verlof, de schorsing van het
suspension de la pension de retraite. Le cumul d'une pension de survie rustpensioen meebrengen. De cumulatie van een overlevingspensioen met
avec un revenu de remplacement, en ce compris les allocations pour een vervangingsinkomen, inclusief uitkeringen wegens
interruption de carrière, crédit-temps ou congés thématiques, reste loopbaanonderbreking of tijdskrediet en thematisch verlof, blijft
possible pendant douze mois consécutifs ou non, éventuellement en mogelijk gedurende 12 al dan niet opeenvolgende maanden, eventueel in
combinaison avec une activité professionnelle autorisée pour laquelle combinatie met een toegelaten beroepsactiviteit waarvoor de
[les] montants limites sont d'application » (Doc. parl., Chambre, grensbedragen van toepassing zijn » (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC
2012-2013, DOC 53-2853/003, pp. 17-18). 53-2853/003, pp. 17-18).
B.3.5. Le commentaire relatif à la disposition en cause précise : B.3.5. In de commentaar met betrekking tot de in het geding zijnde bepaling wordt gepreciseerd :
« Pour le moment, conformément à l'article 13 de la loi du 5 avril « Momenteel wordt, overeenkomstig artikel 13 van de wet van 5 april
1994, une pension de retraite du secteur public est uniquement 1994, een rustpensioen van de overheidssector enkel geschorst in geval
suspendue en cas de cumul avec une allocation pour cause van cumulatie met een uitkering wegens loopbaanonderbreking, met
d'interruption de carrière - exception faite pour l'allocation en cas uitzondering van de uitkering wegens thematische loopbaanonderbreking,
d'interruption de carrière thématique -, ou avec une indemnité of een aanvullende vergoeding toegekend in het kader van een
complémentaire accordée dans le cadre d'une prépension conventioneel brugpensioen. In geval van cumulatie van een
conventionnelle. Dans le cas d'un cumul d'une pension de survie avec rustpensioen met een ander vervangingsinkomen (werkloosheidsuitkering,
un autre revenu de remplacement (allocation de chômage, indemnité
d'incapacité primaire ou indemnité d'invalidité), la pension de survie primaire ongeschiktheidsuitkering en invaliditeitsuitkering) werd het
est payée et la suspension ou la réduction résultant du cumul est rustpensioen uitbetaald en werd de schorsing of de vermindering
effectuée sur le revenu de remplacement. ingevolge de cumulatie uitgevoerd op het vervangingsinkomen.
Le nouvel article [91] prévoit une interdiction absolue de cumul d'une Het nieuwe artikel [91] bevat een volledig cumulatieverbod inzake
pension de retraite du secteur public avec un revenu de remplacement rustpensioenen van de overheidssector met een vervangingsinkomen zodat
de sorte que désormais, la pension de retraite sera suspendue tous les voortaan het rustpensioen zal geschorst worden tijdens elke
mois calendriers pendant lesquels la personne concernée bénéficie d'un kalendermaand waarin de betrokkene een vervangingsinkomen geniet,
revenu de remplacement, à moins qu'elle ne renonce au paiement de son tenzij hij aan de uitbetaling van zijn vervangingsinkomen verzaakt »
revenu de remplacement » (ibid., p. 28). (ibid., p. 28).
B.3.6.1. L'article 102 de la loi-programme du 28 juin 2013 dispose : B.3.6.1. Artikel 102 van de programmawet van 28 juni 2013 bepaalt :
« Les dispositions du présent chapitre produisent leurs effets le 1er « De bepalingen van dit hoofdstuk hebben uitwerking met ingang van 1
janvier 2013 et s'appliquent également aux pensions et cumuls en cours januari 2013 en zijn eveneens toepasselijk op de op 31 december 2012
au 31 décembre 2012. Elles s'appliquent aussi aux montants minimums lopende pensioenen en cumulaties. Zij zijn ook toepasselijk op de
garantis de pension de retraite résultant de l'application de gewaarborgde minimumbedragen inzake rustpensioenen voortvloeiend uit
l'article 140, § 3, de la loi du 26 juin 1992 portant des dispositions de toepassing van artikel 140, § 3, van de wet van 26 juni 1992
sociales et diverses, sans toutefois pourvoir procurer à l'intéressé houdende sociale en diverse bepalingen, zonder dat zij evenwel aan de
un montant minimum de pension supérieur à celui dont il bénéficiait betrokkene een hoger minimumpensioenbedrag kunnen opleveren dan
effectivement au 31 décembre 2012. datgene dat hij werkelijk genoot op 31 december 2012.
[...]. [...]
Si l'application des modifications apportées par le présent chapitre a Indien de toepassing van de door dit hoofdstuk aangebrachte
pour conséquence que doivent être diminués des arrérages de pension wijzigingen tot gevolg heeft dat pensioenbedragen die betrekking
relatifs à la période comprise entre le 31 décembre 2012 et le premier hebben op de periode gelegen tussen 31 december 2012 en de eerste dag
jour du deuxième mois qui suit celui durant lequel la présente loi est van de tweede maand na die waarin deze wet is bekendgemaakt in het
publiée au Moniteur belge, ces arrérages sont durant cette période Belgisch Staatsblad dienen te worden verminderd, worden voor die
régis par la législation en vigueur au 31 décembre 2012 ». periode de pensioenbedragen toegekend overeenkomstig de op 31 december 2012 van kracht zijnde wetgeving ».
B.3.6.2. Les travaux préparatoires indiquent que l'alinéa 3 de cet B.3.6.2. In de parlementaire voorbereiding wordt aangegeven dat het
article « contient une disposition transitoire qui a pour but d'éviter derde lid van dat artikel « een overgangsbepaling bevat die erover
par l'effet des dispositions rétroactives de la présente loi, [que] ne waakt dat de terugwerkende kracht die verleend wordt aan de bepalingen
doivent être diminués des arrérages de pension qui sont relatifs à la van deze wet niet tot gevolg heeft dat pensioenbedragen die betrekking
période comprise entre le 31 décembre 2012 et le premier jour du hebben op de periode gelegen tussen 31 december 2012 en de eerste dag
deuxième mois [qui suit celui] durant lequel la présente loi sera van de tweede maand na die waarin deze wet werd bekendgemaakt in het
publiée au Moniteur belge » (ibid., p. 32). Belgische Staatsblad, dienen te worden verminderd » (ibid., p. 32).
Ils soulignent : Daarin wordt beklemtoond :
« [Cette disposition] limite en effet cette rétroactivité aux effets « Met [die bepaling] wordt deze terugwerkende kracht immers beperkt
qui jouent en la faveur des pensionnés (par exemple à la suite de tot de gevolgen die in het voordeel van de gepensioneerden spelen
l'augmentation des montants limites, de l'augmentation de la marge qui (bijvoorbeeld wegens het verhogen van de grensbedragen, het verhogen
passe de 15 % à 25 %, de la possibilité de percevoir des revenus van de marge van 15 % naar 25 %, de mogelijkheid om onbeperkt bij te
d'appoint illimités à partir de l'âge de 65 ans moyennant 42 années de verdienen vanaf de leeftijd van 65 jaar mits 42 loopbaanjaren, enz.).
carrière, etc.). Dans les ca [s] plutôt exceptionnel [s] où les In [de] eerder uitzonderlijk [e] gevallen waarin de nieuwe bepalingen
nouvelles dispositions seraient défavorables aux pensionnés (par in het nadeel van de gepensioneerde zouden uitvallen (bijvoorbeeld
exemple car à compter du 1er janvier 2013, l'allocation pour
interruption de carrière en vue de fournir des soins palliatifs est omdat vanaf 1 januari 2013 ook de uitkering wegens
aussi perçue comme un revenu de remplacement pour les personnes qui loopbaanonderbreking voor het verstrekken van palliatieve zorgen als
peuvent cumuler leur pension de survie avec un revenu de remplacement een vervangingsinkomen wordt beschouwd voor wie zijn
pendant 12 mois civils), ces nouvelles dispositions n'ont pas d'effet overlevingspensioen gedurende 12 kalendermaanden mag cumuleren met een
vervangingsinkomen), wordt aan deze nieuwe bepalingen geen
rétroactif » (ibid., pp. 32-33). terugwerkende kracht verleend » (ibid., pp. 32-33).
B.3.7.1. L'article 91 de la loi-programme du 28 juin 2013 a fait B.3.7.1. Artikel 91 van de programmawet van 28 juni 2013 is gewijzigd
l'objet d'une modification postérieure à la période litigieuse. na de in het geding zijnde periode. Bij artikel 4 van de wet van 18
L'article 4 de la loi du 18 décembre 2015 « en matière d'assimilation december 2015 « betreffende de assimilatie van een periode van
d'une période de non-activité de certains membres de la police non-activiteit van bepaalde leden van de geïntegreerde politie voor de
intégrée pour la condition de carrière pour partir en pension loopbaanvoorwaarde om met vervroegd pensioen te vertrekken,
anticipée, en matière de cumul avec une pension du secteur public, en betreffende de cumulatie met een pensioen van de publieke sector,
matière de revenu garanti aux personnes âgées, et en matière de betreffende het gewaarborgd inkomen voor bejaarden en betreffende de
pensions du personnel navigant de l'aviation civile » (ci-après : la pensioenen van het vliegend personeel van de burgerlijke luchtvaart »
loi du 18 décembre 2015) insère, dans l'article 91 de la (hierna : de wet van 18 december 2015) wordt in artikel 91 van de
loi-programme, un alinéa 5 qui prévoit que, par dérogation, une programmawet een vijfde lid ingevoegd, dat bepaalt dat, bij wijze van
pension de retraite accordée pour inaptitude physique peut être afwijking, een rustpensioen wegens lichamelijke ongeschiktheid
cumulée de façon illimitée avec une allocation de chômage, avec une onbeperkt mag worden gecumuleerd met een werkloosheidsuitkering, met
indemnité d'incapacité primaire ou avec une indemnité d'invalidité. een primaire ongeschiktheidsuitkering of met een
Cette disposition produit ses effets rétroactivement à partir du 1er invaliditeitsuitkering. Die bepaling heeft uitwerking met
janvier 2013. terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2013.
B.3.7.2. Les travaux préparatoires de la loi du 18 décembre 2015 B.3.7.2. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 18 december
apportent des précisions au sujet de la disposition en cause : 2015 worden preciseringen aangebracht over de in het geding zijnde
« La mise en oeuvre de [l'article 91 de la loi-programme du 28 juin 2013] a rapidement fait apparaître que l'interdiction complète de cumul aboutit dans certaines situations de pension pour inaptitude physique à des effets non désirés, voire inacceptables. Ainsi, à titre d'exemple, l'on peut citer le cas d'un professeur qui est nommé pour un horaire de 4/10èmes et qui, pour les 6/10èmes restants de sa fonction, exerce comme temporaire ou contractuel. Si ce professeur tombe malade pour une longue période, il va avoir droit à terme à une pension de retraite pour inaptitude physique du chef de sa fonction à 4/10èmes et, pour sa fonction à 6/10èmes, à une indemnité de maladie dans le cadre de l'assurance maladie-invalidité. [...]. [...] Pris séparément, aucun de ces deux avantages n'atteint cependant à lui seul un montant permettant de vivre décemment, alors qu'avant sa maladie ce professeur bénéficiait d'une rémunération correspondant au total à une fonction complète. Si rien ne change, l'intéressé devra sans doute faire appel aux services du CPAS pour bénéficier d'une aide sociale. [...] Si la personne est licenciée dans sa fonction contractuelle, elle peut prétendre à une allocation de chômage. En pareil cas, dans l'hypothèse où cette personne serait pensionnée pour inaptitude physique dans sa fonction statutaire, l'interdiction de cumul évoquée aboutit à la même situation que celle se produisant en cas de bénéfice d'une indemnité de maladie. Tel n'a cependant jamais été l'objectif visé par l'interdiction totale de cumul. Celle-ci avait uniquement pour but d'empêcher que certaines situations estimées trop favorables, ne se reproduisent dorénavant. bepaling : « De toepassing van [artikel 91 van de programmawet van 28 juni 2013] bracht al snel aan het licht dat het volledig cumulatieverbod in geval van een rustpensioen wegens lichamelijke ongeschiktheid, in bepaalde gevallen tot ongewenste, zelfs onaanvaardbare, situaties leidt. Zo kan het voorbeeld worden aangehaald van een leraar die voor 4/10 van zijn opdracht vast is benoemd en voor 6/10 van zijn opdracht tijdelijk of contractueel is. Indien deze leraar langdurig ziek wordt zal hij op termijn voor zijn vast benoemd ambt recht hebben op een rustpensioen wegens lichamelijke ongeschiktheid en voor zijn tijdelijke of contractuele prestaties op een ziekte-uitkering van het ziekenfonds. [...] [...] Geen van de twee voordelen afzonderlijk bereikt evenwel een volwaardig menswaardig inkomen terwijl deze leraar vóór zijn ziekte, een wedde genoot die overeenstemde met een voltijds ambt. Indien niets gewijzigd wordt, zal betrokkene ongetwijfeld een beroep dienen te doen op de sociale bijstand van de diensten van het OCMW. [...] In geval van ontslag in het contractueel ambt kan er aanspraak zijn op een werkloosheidsuitkering. Indien betrokkene in zijn vast benoemd ambt wordt gepensioneerd wegens lichamelijke ongeschiktheid leidt voormeld cumulatieverbod tot dezelfde situatie als deze die zich voordoet in geval van genot van een ziekte-uitkering. Uiteraard is dit nooit de bedoeling van het volledige cumulatieverbod geweest. Het volledige cumulatieverbod had enkel als doel om bepaalde situaties die voorheen mogelijks als te gunstig konden worden beschouwd, ongedaan te maken.
Aussi, afin d'éviter d'aboutir à des situations extrêmes, le principe Aldus wordt, om extreme situaties te vermijden, het principe van het
de l'interdiction totale de cumul est assoupli en faveur des pensions volledige cumulatieverbod versoepeld voor de rustpensioenen wegens
de retraite pour inaptitude physique. Ces pensions pourront, avec lichamelijke ongeschiktheid. Deze pensioenen mogen, met terugwerkende
effet rétroactif au 1er janvier 2013, à nouveau être librement kracht tot 1 januari 2013, opnieuw onbeperkt gecumuleerd worden met
cumulées avec une allocation de chômage, une indemnité d'incapacité een werkloosheidsvergoeding, een primaire ongeschiktheidsuitkering of
primaire ou une indemnité d'invalidité » (Doc. parl., Chambre, een invaliditeitsuitkering » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC
2015-2016, DOC 54-1502/001, pp. 5-6). 54-1502/001, pp. 5-6).
Quant au fond Ten gronde
B.4.1. L'article 23 de la Constitution dispose que chacun a le droit B.4.1. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt dat ieder het recht heeft om
de mener une vie conforme à la dignité humaine. A cette fin, les een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de onderscheiden
différents législateurs garantissent, en tenant compte des obligations wetgevers, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de
correspondantes, les droits économiques, sociaux et culturels et ils economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden
déterminent les conditions de leur exercice. L'article 23 de la voor de uitoefening bepalen. Artikel 23 van de Grondwet bepaalt niet
Constitution ne précise pas ce qu'impliquent ces droits dont seul le wat die rechten, waarvan enkel het beginsel wordt uitgedrukt,
principe est exprimé, chaque législateur étant chargé de les garantir, impliceren, waarbij elke wetgever ermee is belast die rechten te
conformément à l'alinéa 2 de cet article, en tenant compte des waarborgen, overeenkomstig het tweede lid van dat artikel, rekening
obligations correspondantes. houdend met de overeenkomstige plichten.
Les droits garantis par l'article 23 de la Constitution comprennent De door artikel 23 van de Grondwet gewaarborgde rechten omvatten met
notamment le droit à la sécurité sociale. name het recht op sociale zekerheid.
B.4.2. L'article 23 de la Constitution contient une obligation de B.4.2. Artikel 23 van de Grondwet bevat een standstill-verplichting
standstill qui interdit au législateur compétent de réduire die eraan in de weg staat dat de bevoegde wetgever het
significativement le degré de protection offert par la législation beschermingsniveau dat wordt geboden door de van toepassing zijnde
applicable, sans qu'existent pour ce faire des motifs d'intérêt général. wetgeving, in aanzienlijke mate vermindert zonder dat daarvoor redenen
B.4.3. Il ressort du texte et des travaux préparatoires de l'article zijn die verband houden met het algemeen belang.
23 de la Constitution que le Constituant entendait non seulement B.4.3. Uit de tekst en de parlementaire voorbereiding van artikel 23
van de Grondwet blijkt dat de Grondwetgever niet enkel rechten beoogde
garantir des droits, mais également instituer des obligations, partant te waarborgen, maar ook plichten wilde vooropstellen, uitgaande van de
de l'idée que « le citoyen a pour devoir de collaborer au progrès idee dat « het de plicht van de burger is om mee te werken aan de
social et économique de la société dans laquelle il vit » (Doc. parl., sociale en de economische vooruitgang van de maatschappij waarin hij
Sénat, S.E. 1991-1992,
n° 100-2/4°, pp. 16-17). C'est pourquoi les législateurs, lorsqu'ils leeft » (Parl. St., Senaat, B.Z. 1991-1992, nr. 100-2/4°, pp. 16-17).
garantissent les droits économiques, sociaux et culturels, doivent Daarom dienen de wetgevers bij het waarborgen van de economische,
prendre en compte, aux termes de l'alinéa 2 de l'article 23, les « sociale en culturele rechten, rekening te houden met de «
obligations correspondantes ». overeenkomstige plichten », zoals verwoord in het tweede lid van
En matière socio-économique, le législateur dispose d'un large pouvoir artikel 23. In sociaaleconomische aangelegenheden beschikt de wetgever over een
d'appréciation. Il n'appartient à la Cour de sanctionner le choix ruime beoordelingsvrijheid. Het Hof vermag de beleidskeuze die de
politique posé par le législateur et les motifs qui le fondent que wetgever heeft gemaakt en de motieven die daaraan ten grondslag liggen
s'ils sont dépourvus de justification raisonnable. slechts af te keuren indien zij niet redelijk verantwoord zijn.
B.5.1. Comme il est dit en B.3.1.3, la loi du 5 avril 1994 ne prohibait pas le cumul d'une pension de retraite avec des allocations de chômage. B.5.2. En ce qu'elle est applicable aux personnes qui n'ont demandé leur pension de retraite dans le secteur public qu'après son entrée en vigueur, la disposition en cause interdit uniquement le cumul d'une pension anticipée du secteur public demandée volontairement avec une allocation de chômage. L'interdiction de cumul en cause ne concerne, dans cette mesure, que les personnes qui ont combiné une carrière partielle ou à temps partiel dans le secteur public avec une carrière partielle ou à temps partiel dans le secteur privé et qui ont B.5.1. Zoals is vermeld in B.3.1.3, verbood de wet van 5 april 1994 het cumuleren van een rustpensioen met werkloosheidsuitkeringen niet. B.5.2. In zoverre de in het geding zijnde bepaling van toepassing is op personen die pas na de inwerkingtreding ervan hun rustpensioen in de overheidssector hebben aangevraagd, verbiedt zij slechts de cumulatie van een vrijwillig aangevraagd vervroegd pensioen van de overheidssector met een werkloosheidsuitkering. Het in het geding zijnde cumulverbod heeft in die mate slechts betrekking op personen die een gedeeltelijke of deeltijdse loopbaan in de overheidssector hebben gecombineerd met een gedeeltelijke of deeltijdse loopbaan in de
volontairement choisi, en ce qui concerne leur carrière dans le privésector en die er vrijwillig voor kiezen om, wat hun loopbaan in
secteur public, de quitter le marché de l'emploi, alors qu'en ce qui de overheidssector betreft, de arbeidsmarkt te verlaten, terwijl zij,
concerne leur carrière dans le secteur privé, elles ont choisi de wat hun loopbaan in de privésector betreft, ervoor kiezen op de
rester sur le marché de l'emploi. arbeidsmarkt te blijven.
B.5.3. La disposition en cause a également pour effet de contraindre B.5.3. De in het geding zijnde bepaling heeft eveneens tot gevolg dat
les personnes qui ont demandé leur pension anticipée avant l'entrée en de personen die hun vervroegd pensioen hebben aangevraagd vóór de
vigueur de la disposition en cause à renoncer au bénéfice des inwerkingtreding van de in het geding zijnde bepaling, ertoe worden
allocations de chômage qu'elles percevaient, sous peine de voir leur gedwongen af te zien van het voordeel van de werkloosheidsuitkeringen
pension suspendue. die zij ontvingen, zo niet zou hun pensioen worden geschorst.
B.5.4. La législation en matière de pension du secteur public est B.5.4. De pensioenwetgeving van de overheidssector is ingegeven door
dictée par le souci de garantir un revenu au terme de la carrière de zorg om een inkomen te verzekeren bij het beëindigen van de actieve
active dans ce secteur. loopbaan in die sector.
La finalité de l'assurance-chômage consiste à prévoir un revenu de De finaliteit van de werkloosheidsverzekering bestaat erin te voorzien
remplacement pour celui qui est encore apte au travail et qui souhaite in een vervangingsinkomen voor wie nog arbeidsgeschikt is en actief
être actif sur le marché de l'emploi, mais qui est tombé au chômage
pour des raisons indépendantes de sa volonté. wil zijn op de arbeidsmarkt, maar buiten zijn wil werkloos is
B.5.5. Les personnes qui n'ont accompli qu'une partie de leur carrière geworden. B.5.5. De personen die maar een deel van hun loopbaan in de
dans le secteur public ne peuvent prétendre qu'à une pension overheidssector hebben vervuld, kunnen enkel aanspraak maken op een
incomplète. Toutefois, avant l'adoption de la disposition en cause, onvolledig pensioen. Vóór het aannemen van de in het geding zijnde
les personnes concernées pouvaient également obtenir des allocations bepaling konden de betrokken personen echter ook
de chômage, fût-ce pour un montant limité, conformément à l'arrêté werkloosheidsuitkeringen verkrijgen, zij het voor een beperkt bedrag,
royal du 25 novembre 1991, le temps de trouver un emploi overeenkomstig het koninklijk besluit van 25 november 1991, gedurende
complémentaire ou d'obtenir une pension de retraite pour la partie de de tijd om een aanvullende betrekking te vinden of een rustpensioen te
leur carrière qu'elles avaient accomplie en qualité de travailleur verkrijgen voor het deel van hun loopbaan dat als werknemer is
salarié. vervuld.
B.5.6. En privant les bénéficiaires d'une pension incomplète qui n'ont B.5.6. Door aan de gerechtigden van een onvolledig pensioen die maar
accompli qu'une partie de leur carrière dans le secteur public du een deel van hun loopbaan in de overheidssector hebben vervuld, het
droit de continuer à bénéficier des allocations de chômage après le 1er recht te ontzeggen om werkloosheidsuitkeringen te blijven genieten na
septembre 2013, la disposition en cause risque de placer ces personnes 1 september 2013, kan de in het geding zijnde bepaling die personen in
een kwetsbare situatie plaatsen, terwijl het voor hen wegens hun
dans une situation précaire, alors que leur retour à l'emploi est plus leeftijd moeilijker is om weer aan het werk te gaan. In tegenstelling
difficile en raison de leur âge. Contrairement aux personnes qui ont tot de personen die hebben beslist met pensioen te gaan nadat de in
décidé de partir à la retraite après que la disposition en cause a het geding zijnde bepaling uitwerking had, beschikken die personen
sorti ses effets, ces personnes ne disposent plus de la possibilité de niet langer over de mogelijkheid om hun loopbaan in de overheidssector
prolonger leur carrière dans le secteur public afin d'éviter de subir te verlengen teneinde te voorkomen dat zij de financiële gevolgen
les conséquences financières de l'interdiction du cumul de la pension ondergaan van het verbod om het rustpensioen met de
de retraite avec les allocations de chômage. werkloosheidsuitkeringen te cumuleren.
B.5.7. Il en résulte que le degré de protection de leur droit à la B.5.7. Daaruit vloeit voort dat het beschermingsniveau van hun recht
sécurité sociale pourrait être significativement réduit. op sociale zekerheid aanzienlijk zou kunnen worden verminderd.
Pour être compatible avec l'article 23 de la Constitution, cette Om bestaanbaar te zijn met artikel 23 van de Grondwet, moet die
réduction significative doit être justifiée par des motifs d'intérêt aanzienlijke vermindering worden verantwoord door redenen van algemeen
général. belang.
B.6. Dans son mémoire, le Conseil de ministres fait valoir que la B.6. In zijn memorie doet de Ministerraad gelden dat de in het geding
disposition en cause est justifiée au regard des finalités générales zijnde bepaling is verantwoord ten aanzien van de algemene
du chapitre 1er du titre 8 de la loi-programme du 28 juin 2013, à doelstellingen van hoofdstuk 1 van titel 8 van de programmawet van 28
savoir l'objectif d'harmoniser le régime des pensions du secteur juni 2013, namelijk het doel dat erin bestaat de pensioenregeling van
public avec le régime des pensions des travailleurs salariés, la de overheidssector te harmoniseren met de pensioenregeling van de
volonté de permettre aux retraités qui souhaitent travailler après werknemers, de wil om het de gepensioneerden die na hun pensioen
leur pension de le faire de manière plus importante et le souci de willen werken, mogelijk te maken zulks in grotere mate te doen en de
garantir la viabilité sur le long terme du système des pensions. bekommernis om de leefbaarheid van het pensioenstelsel op lange
termijn te waarborgen.
En outre, il ressort des travaux préparatoires de l'article 4 de la Bovendien blijkt uit de in B.3.7.2 weergegeven parlementaire
loi du 18 décembre 2015, reproduits en B.3.7.2, que le législateur voorbereiding van artikel 4 van de wet van 18 december 2015 dat de
avait également l'intention d'empêcher que certaines situations wetgever ook de bedoeling had te verhinderen dat bepaalde situaties
estimées trop favorables se reproduisent. die als te gunstig werden beschouwd, zich herhalen.
B.7. Le Conseil des ministres ne démontre pas que l'objectif de B.7. De Ministerraad toont niet aan dat het doel dat erin bestaat het
permettre aux retraités qui souhaitent travailler volontairement après de gepensioneerden die vrijwillig willen werken na hun pensioen,
leur pension de le faire de manière plus importante serait mieux servi mogelijk te maken zulks in grotere mate te doen, beter zou worden
si, à partir du 1er septembre 2013, les bénéficiaires d'une pension gediend indien aan de gerechtigden van een onvolledig pensioen, vanaf
incomplète étaient privés des allocations de chômage qu'ils 1 september 2013, de werkloosheidsuitkeringen die zij vóór die datum
percevaient avant cette date. reeds ontvingen, werden ontzegd.
B.8. En suspendant la pension incomplète des bénéficiaires B.8. Door het onvolledig pensioen van de gerechtigden van
d'allocations de chômage, la disposition en cause a pour objectif werkloosheidsuitkeringen te schorsen, heeft de in het geding zijnde
d'inciter les membres du personnel statutaire du secteur public à bepaling tot doel de leden van het statutair personeel van de
prolonger leur carrière dans ce secteur jusqu'à l'âge légal de la overheidssector ertoe aan te zetten hun loopbaan in die sector te
pension, de sorte qu'elle repose sur un motif d'intérêt général. verlengen tot de wettelijke pensioenleeftijd, zodat zij steunt op een
Comme il est dit en B.3.4, la loi-programme du 28 juin 2013 octroie aux retraités le droit de combiner, dans certaines limites, leur pension avec une activité professionnelle autorisée. Le législateur a pu raisonnablement estimer que ce droit ne devait être octroyé qu'aux retraités qui exercent effectivement cette activité professionnelle, alors qu'il devait être exclu qu'elle puisse donner lieu à un cumul d'une pension avec une allocation de chômage dans l'hypothèse où le retraité perdrait son emploi dans cette activité professionnelle autorisée. L'objectif précité ne vaut toutefois pas pour les personnes, telle la demanderesse devant le juge a quo, dont la mise à la retraite a déjà été accordée avant que la disposition en cause sortisse ses effets, dès lors qu'elles ne disposent plus de la possibilité de prolonger leur carrière dans le secteur public pour éviter de subir les reden van algemeen belang. Zoals is vermeld in B.3.4, kent de programmawet van 28 juni 2013 gepensioneerden het recht toe om binnen bepaalde grenzen hun pensioen te combineren met een toegelaten beroepsactiviteit. De wetgever vermocht redelijkerwijs te oordelen dat dat recht enkel diende te worden toegekend aan gepensioneerden die deze beroepsactiviteit effectief uitoefenen, terwijl moest worden uitgesloten dat zij kon leiden tot een cumulatie van een pensioen met een werkloosheidsuitkering in het geval waarin de gepensioneerde zijn arbeidsbetrekking in die toegelaten beroepsactiviteit zou verliezen. Het voormelde doel geldt evenwel niet voor de personen, zoals de eiseres voor de verwijzende rechter, wier pensionering reeds is toegekend voordat de in het geding zijnde bepaling uitwerking had, zodat zij niet langer beschikken over de mogelijkheid om hun loopbaan voort te zetten in de openbare sector teneinde de financiële gevolgen
conséquences financières de la réforme. Lorsqu'elle a décidé de van de hervorming te voorkomen. Op het ogenblik dat de eiseres voor de
prendre sa retraite anticipée du secteur public, la partie verwijzende rechter heeft beslist met vervroegd pensioen te gaan in de
demanderesse devant le juge a quo ne disposait pas des informations openbare sector, beschikte zij niet over de nodige gegevens om met
nécessaires pour choisir en connaissance de cause l'option qui kennis van zaken de keuze te maken die haar recht op sociale zekerheid
préserverait le mieux son droit à la sécurité sociale. het best zou vrijwaren.
B.9. Il appartient au législateur d'apprécier dans quelle mesure il B.9. Het komt de wetgever toe te oordelen in hoeverre het opportuun is
est opportun d'adopter des dispositions en vue de réaliser des maatregelen te nemen met het oog op besparingen inzake rustpensioenen.
économies dans le domaine des pensions de retraite. Etant donné que Aangezien die pensioenen met overheidsfondsen worden gefinancierd, is
ces pensions sont financées au moyen de deniers publics, il peut se het begrijpelijk dat de wetgever beslist om een einde te maken aan
comprendre que le législateur décide de mettre fin à des possibilités cumulatiemogelijkheden die al te gunstig worden bevonden. Het streven
de cumul jugées trop favorables. La recherche de la maîtrise des coûts naar het beheersen van de budgettaire kosten van de rustpensioenen van
budgétaires des pensions de retraite du secteur public constitue en outre un objectif légitime. B.10. Pour apprécier la disposition en cause, il convient toutefois de tenir également compte du risque de précarité auquel sont exposés les bénéficiaires d'une pension incomplète qui n'ont accompli qu'une partie de leur carrière dans le secteur public et dont la mise à la retraite a été accordée avant que cette disposition produise ses effets, de sorte qu'ils ne peuvent plus prolonger leur carrière dans le secteur public. B.11. Dès lors que, comme il est dit en B.2.2, la question préjudicielle porte sur la situation des personnes dont la pension de overheidssector vormt bovendien een legitieme doelstelling. B.10. Bij de beoordeling van de in het geding zijnde bepaling dient echter ook rekening te worden gehouden met het risico van kwetsbaarheid waaraan de gerechtigden van een onvolledig pensioen die maar een deel van hun loopbaan in de overheidssector hebben vervuld, en wier pensionering is toegestaan vooraleer die bepaling uitwerking had, zodat zij hun loopbaan in de overheidssector niet meer kunnen verlengen, worden blootgesteld. B.11. Aangezien, zoals is vermeld in B.2.2, de prejudiciële vraag
pour leur carrière dans le secteur public leur a été accordée avant le betrekking heeft op de situatie van de personen wier pensionering voor
1er septembre 2013 et qui, à cette date, n'avaient pas encore pris hun loopbaan in de openbare sector is toegestaan vóór 1 september 2013
leur retraite en qualité de travailleur salarié, le nombre de en die op die datum nog niet met pensioen zijn gegaan als werknemer,
personnes concernées est en outre réduit. is het aantal betrokken personen bovendien beperkt.
Ces personnes ne peuvent bénéficier du cumul d'une pension de retraite Die personen kunnen de cumulatie van een rustpensioen met
avec des allocations de chômage que pour une période limitée. Il werkloosheidsuitkeringen alleen genieten voor een beperkte periode.
découle en effet de l'article 25 de l'arrêté royal n° 50 du 24 octobre Uit artikel 25 van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 «
1967 « relatif à la pension de retraite et de survie des travailleurs betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers » vloeit
salariés » que ce cumul doit en tout cas prendre fin le jour où la immers voort dat die cumulatie in elk geval moet eindigen op de dag
personne concernée perçoit sa pension de retraite de travailleur waarop de betrokkene zijn rustpensioen van werknemer ontvangt.
salarié. B.12. Ni les travaux préparatoires de la disposition en cause ni B.12. Noch uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding
d'autres éléments ne font apparaître d'une quelconque manière pourquoi zijnde bepaling, noch uit een ander gegeven blijkt op enige wijze
la suspension de la pension de retraite serait justifiée pour les waarom de schorsing van het rustpensioen verantwoord is voor de in
personnes visées en B.11 qui ont accompli une partie de leur carrière B.11 bedoelde personen die een deel van hun loopbaan in de
dans le secteur public et une autre dans le secteur privé, lorsque ces overheidssector en een ander deel van hun loopbaan in de privésector
personnes perçoivent, outre une pension de retraite du secteur public hebben vervuld, wanneer die personen naast een onvolledig rustpensioen
incomplète, des allocations de chômage en rapport avec leur occupation van de overheidssector een werkloosheidsuitkering ontvangen in verband
dans le secteur privé. met hun tewerkstelling in de privésector.
B.13.1. Il ressort de ce qui précède que le recul significatif, B.13.1. Uit het voorgaande blijkt dat de aanzienlijke achteruitgang
occasionné par la disposition en cause, du degré de protection du die door de in het geding zijnde bepaling wordt veroorzaakt in het
droit à la sécurité sociale garanti par l'article 23 de la recht op sociale zekerheid, gewaarborgd door artikel 23 van de
Constitution à l'égard des bénéficiaires d'une pension incomplète qui Grondwet, ten aanzien van de gerechtigden van een onvolledig pensioen
n'ont accompli qu'une partie de leur carrière dans le secteur public die maar een deel van hun loopbaan in de overheidssector hebben
et qui bénéficiaient des allocations de chômage avant la date à vervuld en die werkloosheidsuitkeringen genoten vóór de datum waarop
laquelle l'article 91, alinéa 1er, de la loi-programme du 28 juin 2013 artikel 91, eerste lid, van de programmawet van 28 juni 2013
produit ses effets ne peut être justifié par aucun motif d'intérêt uitwerking heeft, niet kan worden verantwoord door enige reden van
général. algemeen belang.
B.13.2. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. B.13.2. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
En ce qu'il supprime toute possibilité de cumuler une pension de In zoverre het elke mogelijkheid tot cumulatie van een onvolledig
retraite du secteur public incomplète avec des allocations de chômage rustpensioen van de overheidssector met werkloosheidsuitkeringen
pour les personnes qui n'ont accompli qu'une partie de leur carrière afschaft voor de personen die maar een deel van hun loopbaan in de
dans le secteur public et qui bénéficiaient de ces deux prestations de overheidssector hebben vervuld en die die twee
sécurité sociale avant la date à laquelle il produit ses effets, socialezekerheidsuitkeringen genoten vóór de datum waarop het
l'article 91, alinéa 1er, de la loi-programme du 28 juin 2013 viole uitwerking heeft, schendt artikel 91, eerste lid, van de programmawet
l'article 23 de la Constitution. van 28 juni 2013 artikel 23 van de Grondwet.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 6 mai 2021. op 6 mei 2021.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux F. Daoût P.-Y. Dutilleux F. Daoût
^