Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 165/2020 du 17 décembre 2020 Numéros du rôle : 7292 et 7293 En cause : les recours en annulation du décret de la Région flamande du 26 avril 2019 « portant réglementation de l'utilisation de feux d'artifice, de pétards, La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et F. Daoût, et des juges P. Niho(...)"
Extrait de l'arrêt n° 165/2020 du 17 décembre 2020 Numéros du rôle : 7292 et 7293 En cause : les recours en annulation du décret de la Région flamande du 26 avril 2019 « portant réglementation de l'utilisation de feux d'artifice, de pétards, La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et F. Daoût, et des juges P. Niho(...) Uittreksel uit arrest nr. 165/2020 van 17 december 2020 Rolnummers 7292 en 7293 In zake : de beroepen tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse Gewest van 26 april 2019 « houdende een reglementering op het gebruik van vuurwerk, voetzoe Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de rechters (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 165/2020 du 17 décembre 2020 Uittreksel uit arrest nr. 165/2020 van 17 december 2020
Numéros du rôle : 7292 et 7293 Rolnummers 7292 en 7293
En cause : les recours en annulation du décret de la Région flamande In zake : de beroepen tot vernietiging van het decreet van het Vlaamse
du 26 avril 2019 « portant réglementation de l'utilisation de feux Gewest van 26 april 2019 « houdende een reglementering op het gebruik
d'artifice, de pétards, de canons à carbure et de lanternes volantes van vuurwerk, voetzoekers, carbuurkanonnen en wensballonnen »,
», introduits par Christophe Byl et autres et par la SPRL « PyroStar » ingesteld door Christophe Byl en anderen en door de bvba « PyroStar »
et autres. en anderen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents L. Lavrysen et F. Daoût, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de
Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman et T. Detienne, assistée du rechters P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman en T. Detienne,
greffier F. Meersschaut, présidée par le président L. Lavrysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des recours et procédure I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging
a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 14
november 2019 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen
14 novembre 2019 et parvenue au greffe le 15 novembre 2019, un recours op 15 november 2019, is beroep tot vernietiging ingesteld van het
en annulation du décret de la Région flamande du 26 avril 2019 « decreet van het Vlaamse Gewest van 26 april 2019 « houdende een
portant réglementation de l'utilisation de feux d'artifice, de reglementering op het gebruik van vuurwerk, voetzoekers,
pétards, de canons à carbure et de lanternes volantes » (publié au carbuurkanonnen en wensballonnen » (bekendgemaakt in het Belgisch
Moniteur belge du 17 mai 2019) a été introduit par Christophe Byl Staatsblad van 17 mei 2019), door Christophe Byl, optredend onder de
agissant sous la dénomination commerciale « CBF Pyrotechnics », la handelsnaam « CBF Pyrotechnics », de bvba « FARCES AMUSANTES », de
SPRL « FARCES AMUSANTES », la SPRL « T & T Fireworks », la SPRL « bvba « T & T Fireworks », de bvba « Dewico », de bvba « Loots », de nv
Dewico », la SPRL « Loots », la SA « Feestartikelen Salon Roger » et « Feestartikelen Salon Roger » en de bvba « Visual FX », bijgestaan en
la SPRL « Visual FX », assistés et représentés par Me J. Vanpraet et vertegenwoordigd door Mr. J. Vanpraet en Mr. R. Veranneman, advocaten
Me R. Veranneman, avocats au barreau de Flandre occidentale. bij de balie van West-Vlaanderen.
b. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 14
november 2019 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen
14 novembre 2019 et parvenue au greffe le 15 novembre 2019, un recours op 15 november 2019, is beroep tot vernietiging ingesteld van
en annulation du même décret a été introduit par la SPRL « PyroStar », hetzelfde decreet door de bvba « PyroStar », de bvba « Technodexon »
la SPRL « Technodexon » et Ben Vanwesenbeeck, assistés et représentés en Ben Vanwesenbeeck, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. F.
par Me F. Sebreghts, Me C. Smeyers et Me J.-C. Beyers, avocats au Sebreghts, Mr. C. Smeyers en Mr. J.-C. Beyers, advocaten bij de balie
barreau d'Anvers. van Antwerpen.
Ces affaires, inscrites sous les numéros 7292 et 7293 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7292 en 7293 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1. Les parties requérantes dans les affaires nos 7292 et 7293 B.1. De verzoekende partijen in de zaken nrs. 7292 en 7293 vorderen de
demandent l'annulation du décret de la Région flamande du 26 avril vernietiging van het decreet van het Vlaamse Gewest van 26 april 2019
2019 « portant réglementation de l'utilisation de feux d'artifice, de « houdende een reglementering op het gebruik van vuurwerk,
pétards, de canons à carbure et de lanternes volantes » qui dispose : voetzoekers, carbuurkanonnen en wensballonnen », dat bepaalt :
«

Article 1er.Le présent décret règle une matière régionale.

«

Artikel 1.Dit decreet regelt een gewestaangelegenheid.

Art. 2.Il est interdit de tirer des feux d'artifice, de faire

Art. 2.Het is verboden vuurwerk af te steken, voetzoekers te laten

exploser des pétards, d'utiliser des canons à carbure ou de lâcher des ontploffen, carbuurkanonnen af te vuren of wensballonnen op te laten.
lanternes volantes.
Par dérogation à l'alinéa 1er, la commune peut, en cas d'événements In afwijking van het eerste lid kan de gemeente voor uitzonderlijke
exceptionnels, accorder à l'avance l'autorisation de tirer des feux gebeurtenissen vooraf de toestemming verlenen om op een beperkt aantal
d'artifice, de faire exploser des pétards ou d'utiliser des canons à plaatsen en gedurende een beperkte periode vuurwerk af te steken,
carbure dans un nombre limité d'endroits et pour une période limitée voetzoekers te laten ontploffen of carbuurkanonnen af te vuren. De
dans le temps. La commune arrête les conditions relatives à la demande gemeente bepaalt de voorwaarden voor het aanvragen en afleveren van
et à la délivrance de cette autorisation. die toestemming.

Art. 3.La commune peut poursuivre et sanctionner toute violation de

Art. 3.De gemeente kan een inbreuk op het verbod, vermeld in artikel

l'interdiction visée à l'article 2, conformément aux exigences 2, vervolgen en bestraffen, conform de vormvereisten, de termijnen en
formelles, délais et procédures visés à la loi du 24 juin 2013 de procedures, vermeld in de wet van 24 juni 2013 betreffende de
relative aux sanctions administratives communales. gemeentelijke administratieve sancties.
En cas d'infraction telle que visée à l'alinéa 1er, la commune peut In geval van een inbreuk als vermeld in het eerste lid kan de gemeente
imposer une amende administrative. Cette amende ne peut excéder les een administratieve boete opleggen. Die boete mag niet hoger zijn dan
montants maximaux visés à l'article 4, § 1er, 1°, de la loi du 24 juin de maximumbedragen, vermeld in artikel 4, § 1, 1°, van de wet van 24
2013 relative aux sanctions administratives communales ». juni 2013 betreffende de gemeentelijke administratieve sancties ».
B.2. Les travaux préparatoires indiquent : « Les personnes et les animaux souffrent des effets négatifs liés aux feux d'artifice, aux pétards, aux canons à carbure et aux lanternes volantes. Les fortes déflagrations inattendues, qui sont associées au tir de feux d'artifice et à l'utilisation de pétards et de canons à carbure, engendrent souvent de graves réactions d'angoisse et de stress parmi les animaux. C'est principalement pendant la période de fin d'année que paraissent chaque année à nouveau dans les médias des dizaines de bulletins d'informations au sujet d'animaux qui se sont perdus, qui ont été blessés ou qui sont même décédés à la suite de feux d'artifice et de pétards. Il s'ensuit une très grande souffrance animale, qui est évitable. Les effets négatifs ne se limitent toutefois pas au bruit. La mauvaise utilisation de feux d'artifice, de pétards et de lanternes volantes entraîne également de nombreux risques. Des incendies domestiques déclenchés à la suite de tirs de feux d'artifice et du lâcher de lanternes volantes, et des blessures corporelles ne sont malheureusement pas rares. En outre, les restes de feux d'artifice, de pétards et de lanternes volantes, qui persistent souvent comme des déchets sauvages, impliquent des risques pour le bien-être des animaux en cas d'ingestion. B.2. De parlementaire voorbereiding vermeldt : « Mensen en dieren hebben te lijden onder de negatieve gevolgen van vuurwerk, voetzoekers, carbuurkanonnen en wensballonnen. De onverwachte, luide knallen die gepaard gaan met het afschieten van vuurwerk en het gebruik van voetzoekers en carbuurkanonnen, zorgen vaak voor ernstige angstreacties en stress bij dieren. Voornamelijk in de eindejaarsperiode verschijnen elk jaar opnieuw tientallen berichten in de media over dieren die verloren gelopen zijn, gewond zijn geraakt of zelfs overleden zijn als gevolg van vuurwerk en voetzoekers. Zo ontstaat heel wat vermijdbaar dierenleed. De negatieve effecten zijn echter niet beperkt tot geluidsoverlast. Het onoordeelkundig gebruik van vuurwerk, voetzoekers en wensballonnen brengt ook heel wat risico's met zich mee. Woningbranden als gevolg van vuurwerk en wensballonnen, en lichamelijke verwondingen zijn helaas geen zeldzaamheid. Daarnaast houden de resten van vuurwerk, voetzoekers en wensballonnen die als zwerfvuil achterblijven, dierenwelzijnsrisico's in bij inname door dieren.
[...] [...]
Pour répondre aux inquiétudes en matière de sécurité, de santé et de Om tegemoet te komen aan de bezorgdheid over de veiligheid, de
bien-être des animaux qu'entraîne l'utilisation de feux d'artifice, de gezondheid en het dierenwelzijn die het gebruik van vuurwerk,
pétards, de canons à carbure et de lanternes volantes, il s'indique de voetzoekers, carbuurkanonnen en wensballonnen met zich meebrengt, is
se baser sur le principe d'une interdiction générale. Lors het aangewezen om te vertrekken vanuit het principe van een algemeen
d'événements exceptionnels, une autorisation peut éventuellement être verbod. Bij uitzonderlijke gebeurtenissen kan dan eventueel
accordée de tirer des feux d'artifice ou de faire déflagrer des toestemming verleend worden om op een beperkt aantal plaatsen en
pétards ou des canons à carbure, dans un nombre limité de lieux et gedurende een beperkte periode vuurwerk af te steken, of voetzoekers
pour une période limitée dans le temps. Eu égard aux importants of carbuurkanonnen te doen knallen. Gelet op de grote
risques liés à la sécurité lors du lâcher de lanternes volantes, il veiligheidsrisico's bij het oplaten van wensballonnen is het
convient de ne pas autoriser d'exception. Les villes et les communes aangewezen daarvoor geen uitzonderingen toe te staan. De steden en
sont les plus à même d'évaluer s'il est souhaitable d'accorder une gemeenten kunnen het best inschatten of het wenselijk is dat op hun
telle autorisation sur leur territoire et, si oui, à quels endroits, à grondgebied een dergelijke toestemming wordt verleend en, zo ja, op
quels moments et sous quelles conditions cela peut se faire. C'est welke plaatsen en tijdstippen, en onder welke voorwaarden dat dan kan
pourquoi il va de soi que le pouvoir de décision concernant la gebeuren. Daarom ligt het voor de hand dat de beslissingsmacht over
délivrance ou non d'une autorisation et la fixation des conditions het al dan niet afleveren van een toestemming en het bepalen van de
pour demander et délivrer cette autorisation est réservé aux villes et voorwaarden voor het aanvragen en afleveren van die toestemming, bij
aux communes. Le contrôle du respect de cette mesure et la répression de steden en gemeenten wordt gelegd. Ook het toezicht op de naleving
des infractions éventuelles s'organisent eux aussi le plus van die maatregel en de bestraffing van eventuele inbreuken kan het
efficacement au niveau local » (Doc. parl., Parlement flamand, efficiëntst op lokaal niveau georganiseerd worden » (Parl. St., Vlaams
2018-2019, n° 1924/1, p. 2). Parlement, 2018-2019, nr. 1924/1, p. 2).
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
B.3. Le Gouvernement flamand allègue que les recours en annulation ne B.3. De Vlaamse Regering voert aan dat de beroepen tot vernietiging
sont pas recevables à défaut d'intérêt des parties requérantes. niet ontvankelijk zijn bij gebrek aan belang van de verzoekende partijen.
B.4.1. Les parties requérantes dans l'affaire n° 7292 et les deux B.4.1. De verzoekende partijen in de zaak nr. 7292 en de eerste twee
premières parties requérantes dans l'affaire n° 7293 sont toutes actives professionnellement dans le secteur pyrotechnique, plus précisément en qualité d'artificier de spectacle, de grossiste-importateur ou de détaillant. En ces qualités, elles peuvent être directement et défavorablement affectées par le décret attaqué, qui instaure une interdiction de principe de tirer des feux d'artifice, de faire exploser des pétards, d'utiliser des canons à carbure et de lâcher des lanternes volantes. La circonstance que les communes peuvent déroger à l'interdiction précitée aux conditions prévues à l'article 2, alinéa 2, du décret attaqué ne porte pas atteinte à l'intérêt dont se prévalent les parties requérantes. L'intérêt des parties requérantes précitées étant établi, il n'y a pas lieu d'examiner si la troisième partie requérante dans l'affaire n° verzoekende partijen in de zaak nr. 7293 zijn allen beroepsmatig actief in de pyrotechnische sector, meer bepaald als professionele ontwerper of afsteker van spektakelvuurwerk, als groothandelaar-importeur of als kleinhandelaar. In die hoedanigheden kunnen zij rechtstreeks en ongunstig worden geraakt door het bestreden decreet, dat een principieel verbod invoert op het afsteken van vuurwerk, het laten ontploffen van voetzoekers, het afvuren van carbuurkanonnen en het oplaten van wensballonnen. De omstandigheid dat de gemeenten onder de in artikel 2, tweede lid, van het bestreden decreet bepaalde voorwaarden kunnen afwijken van het voormelde verbod, doet geen afbreuk aan het belang waarop de verzoekende partijen zich beroepen. Nu het belang van de voormelde verzoekende partijen vaststaat, dient niet te worden onderzocht of ook de derde verzoekende partij in de
7293 justifie, elle aussi, de l'intérêt requis à son recours. zaak nr. 7293 doet blijken van het rechtens vereiste belang bij haar beroep.
B.4.2. L'exception est rejetée. B.4.2. De exceptie wordt verworpen.
Quant au fond Ten gronde
B.5.1. Les parties requérantes dans les affaires nos 7292 et 7293 B.5.1. De verzoekende partijen in de zaken nrs. 7292 en 7293 voeren
invoquent plusieurs moyens. Certains de ces moyens concernent la meerdere middelen aan. Sommige van die middelen betreffen de
conformité du décret attaqué aux règles répartitrices de compétences, overeenstemming van het bestreden decreet met de bevoegdheidverdelende
d'autres concernent la compatibilité de ce décret avec des regels, andere de bestaanbaarheid van dat decreet met bepalingen van
dispositions du titre II de la Constitution, lues ou non en titel II van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met
combinaison avec des normes internationales et avec des principes internationale normen en met algemene rechtsbeginselen.
généraux du droit.
B.5.2. L'examen de la conformité d'une disposition législative aux B.5.2. Het onderzoek van de overeenstemming van een wetskrachtige
règles répartitrices de compétences doit en règle précéder celui de sa bepaling met de bevoegdheidverdelende regels moet in de regel dat van
compatibilité avec les dispositions du titre II et des articles 170, de bestaanbaarheid ervan met de bepalingen van titel II en met de
172 et 191 de la Constitution. artikelen 170, 172 en 191 van de Grondwet voorafgaan.
B.6.1. Le premier moyen dans l'affaire n° 7292 est pris de la B.6.1. Het eerste middel in de zaak nr. 7292 is afgeleid uit de
violation des règles répartitrices de compétences, et plus schending van de bevoegdheidverdelende regels en meer in het bijzonder
particulièrement (1) de la compétence fédérale en matière de sécurité van (1) de federale bevoegdheid inzake de openbare veiligheid,
publique, de protection contre l'incendie et de prévention des brandveiligheid en brandpreventie, zoals die onder meer tot uiting
incendies, qui ressort notamment de l'article 6, § 1er, VIII, alinéa 1er, komt in artikel 6, § 1, VIII, eerste lid, 1° en 8°, van de bijzondere
1° et 8°, de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen (hierna : de
institutionnelles (ci-après : la loi spéciale du 8 août 1980), (2) de bijzondere wet van 8 augustus 1980), (2) de federale bevoegdheid
la compétence fédérale en matière de réglementation des explosifs, qui inzake de reglementering van springstoffen, zoals die onder meer tot
ressort notamment de l'article 6, § 1er, X, alinéa 1er, 10° et 13°, de uiting komt in artikel 6, § 1, X, eerste lid, 10° en 13°, van de
la loi spéciale du 8 août 1980, (3) des compétences régionales en bijzondere wet van 8 augustus 1980, (3) de gewestbevoegdheden inzake
matière d'environnement et de bien-être des animaux, qui ressortent de het leefmilieu en inzake dierenwelzijn, zoals die uiting komen in
l'article 6, § 1er, II et XI, de la loi spéciale du 8 août 1980, (4) artikel 6, § 1, II en XI, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980,
de la compétence fédérale en matière de normes des produits, qui (4) de federale bevoegdheid inzake de productnormen, zoals die tot
ressort de l'article 6, § 1er, II, alinéa 2, 1°, et VI, alinéa 3, de uiting komt in artikel 6, § 1, II, tweede lid, 1°, en VI, derde lid,
la loi spéciale du 8 août 1980, lu ou non en combinaison avec la van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, al dan niet in samenhang
directive 2013/29/UE du Parlement européen et du Conseil du 12 juin gelezen met de richtlijn 2013/29/EU van het Europees Parlement en de
2013 « relative à l'harmonisation des législations des Etats membres Raad van 12 juni 2013 « betreffende de harmonisatie van de wetgevingen
concernant la mise à disposition sur le marché d'articles van de lidstaten inzake het op de markt aanbieden van pyrotechnische
pyrotechniques (refonte) » (ci-après : la directive 2013/29/UE), et artikelen (herschikking) » (hierna : de richtlijn 2013/29/EU) en (5)
(5) du principe de la loyauté fédérale, tel qu'il est garanti par het beginsel van de federale loyauteit, zoals gewaarborgd door artikel
l'article 143, § 1er, de la Constitution, et du principe de 143, § 1, van de Grondwet, en het evenredigheidsbeginsel.
proportionnalité.
Le deuxième moyen dans l'affaire n° 7293 est également pris de la Het tweede middel in de zaak nr. 7293 is eveneens afgeleid uit de
violation des règles répartitrices de compétences, et plus schending van de bevoegdheidverdelende regels en meer in het bijzonder
particulièrement des articles 39, 134 et 143, § 1er, de la van de artikelen 39, 134 en 143, § 1, van de Grondwet en artikel 6, §
Constitution et de l'article 6, § 1er, de la loi spéciale du 8 août 1, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980, in samenhang gelezen met
1980, lus en combinaison avec la directive 2013/29/UE, avec le de richtlijn 2013/29/EU, met het evenredigheidsbeginsel en met het
principe de proportionnalité et avec le principe de l'union économique beginsel van de Belgische economische en monetaire unie.
et monétaire belge.
B.6.2. Les parties requérantes font valoir en substance que le décret B.6.2. De verzoekende partijen voeren in essentie aan dat het
attaqué règle une matière qui relève des compétences résiduelles de bestreden decreet een aangelegenheid regelt die behoort tot de
l'autorité fédérale et, en particulier, des compétences fédérales en residuaire bevoegdheden van de federale overheid, en meer bepaald tot
matière de sécurité publique, de protection contre l'incendie et de de federale bevoegdheden inzake de openbare veiligheid, de
prévention des incendies, et en matière d'explosifs. A cet égard, brandveiligheid en de brandpreventie, en inzake de springstoffen. Zij
zijn daarbij van oordeel dat het bestreden decreet geen
elles estiment que le décret attaqué ne saurait trouver de fondement bevoegdheidsrechtelijke grondslag kan vinden in de gewestbevoegdheden
juridique dans les compétences régionales en matière de protection de inzake de bescherming van het leefmilieu en het dierenwelzijn. In
l'environnement et du bien-être des animaux. A titre subsidiaire, ondergeschikte orde voeren zij aan dat het bestreden decreet de
elles invoquent que le décret attaqué viole la compétence fédérale en federale bevoegdheid inzake het vaststellen van productnormen schendt,
matière d'établissement de normes de produits, ainsi que le principe evenals de beginselen van de Belgische economische en monetaire unie
de l'union économique et monétaire belge et celui de la loyauté fédérale. en van de federale loyauteit.
B.7.1. L'article 39 de la Constitution dispose : B.7.1. Artikel 39 van de Grondwet bepaalt :
« La loi attribue aux organes régionaux qu'elle crée et qui sont « De wet draagt aan de gewestelijke organen welke zij opricht en welke
composés de mandataires élus, la compétence de régler les matières samengesteld zijn uit verkozen mandatarissen de bevoegdheid op om de
aangelegenheden te regelen welke zij aanduidt met uitsluiting van die
qu'elle détermine, à l'exception de celles visées aux articles 30 et bedoeld in de artikelen 30 en 127 tot 129 en dit binnen het gebied en
127 à 129, dans le ressort et selon le mode qu'elle établit. Cette loi op de wijze die zij bepaalt. Deze wet moet worden aangenomen met de
doit être adoptée à la majorité prévue à l'article 4, dernier alinéa ». meerderheid bepaald in artikel 4, laatste lid ».
L'article 143, § 1er, de la Constitution dispose : Artikel 143, § 1, van de Grondwet bepaalt :
« Dans l'exercice de leurs compétences respectives, l'Etat fédéral, « Met het oog op het vermijden van de belangenconflicten nemen de
les communautés, les régions et la Commission communautaire commune federale Staat, de gemeenschappen, de gewesten en de
agissent dans le respect de la loyauté fédérale, en vue d'éviter des Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie, in de uitoefening van hun
conflits d'intérêts ». respectieve bevoegdheden, de federale loyauteit in acht ».
B.7.2. L'article 6, § 1er, II, VI, alinéa 3, VIII, alinéa 1er, 1° et B.7.2. Artikel 6, § 1, II, VI, derde lid, VIII, eerste lid, 1° en 8°,
8°, X, alinéa 1er, 10° et 13°, et XI de la loi spéciale du 8 août 1980 X, eerste lid, 10° en 13°, en XI van de bijzondere wet van 8 augustus
dispose : 1980 bepaalt :
« Les matières visées à l'article 39 de la Constitution sont : « De aangelegenheden bedoeld in artikel 39 van de Grondwet zijn :
[...] [...]
II. En ce qui concerne l'environnement et la politique de l'eau : II. Wat het leefmilieu en het waterbeleid betreft :
1° La protection de l'environnement, notamment celle du sol, du 1° De bescherming van het leefmilieu, onder meer die van de bodem, de
sous-sol, de l'eau et de l'air contre la pollution et les agressions ondergrond, het water en de lucht tegen verontreiniging en aantasting,
ainsi que la lutte contre le bruit; alsmede de strijd tegen de geluidshinder;
2° La politique des déchets; 2° Het afvalstoffenbeleid;
3° La police des établissements dangereux, insalubres et incommodes 3° De politie van de gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke bedrijven
sous réserve des mesures de police interne qui concernent la onder voorbehoud van de maatregelen van interne politie die betrekking
protection du travail; hebben op de arbeidsbescherming;
4° La protection et la distribution d'eau, en ce compris la 4° De waterproduktie en watervoorziening, met inbegrip van de
réglementation technique relative à la qualité de l'eau potable, technische reglementering inzake de kwaliteit van het drinkwater, de
l'épuration des eaux usées et l'égouttage; zuivering van het afvalwater en de riolering.
5° L'intervention financière à la suite de dommages causés par des 5° De financiële tegemoetkoming naar aanleiding van schade veroorzaakt
calamités publiques. door algemene rampen.
L'autorité fédérale est toutefois compétente pour : De federale overheid is echter bevoegd voor :
1° L'établissement des normes de produits; 1° Het vaststellen van de produktnormen;
2° La protection contre les radiations ionisantes, en ce compris les 2° De bescherming tegen ioniserende stralingen, met inbegrip van het
déchets radioactifs; radioactief afval;
[...] [...]
VI. En ce qui concerne l'économie : VI. Wat de economie betreft :
[...] [...]
En matière économique, les Régions exercent leurs compétences dans le In economische aangelegenheden oefenen de Gewesten hun bevoegdheden
respect des principes de la libre circulation des personnes, biens, uit met inachtneming van de beginselen van het vrije verkeer van
services et capitaux et de la liberté de commerce et d'industrie, personen, goederen, diensten en kapitalen en van de vrijheid van
ainsi que dans le respect du cadre normatif général de l'union handel en nijverheid, alsook met inachtneming van het algemeen
économique et de l'unité monétaire, tel qu'il est établi par ou en normatief kader van de economische unie en de monetaire eenheid, zoals
vertu de la loi, et par ou en vertu des traités internationaux. vastgesteld door of krachtens de wet, en door of krachtens de
internationale verdragen.
[...] [...]
VIII. En ce qui concerne les pouvoirs subordonnés : VIII. Wat de ondergeschikte besturen betreft :
1° la composition, l'organisation, la compétence et le fonctionnement 1° de samenstelling, organisatie, bevoegdheid en werking van de
des institutions provinciales et communales et des collectivités provinciale en gemeentelijke instellingen en van de bovengemeentelijke
supracommunales, à l'exception : besturen, met uitzondering van :
[...] [...]
- de l'organisation de et de la politique relative à la police, en ce - de organisatie van en het beleid inzake de politie, met inbegrip van
compris l'article 135, § 2, de la nouvelle loi communale, et aux artikel 135, § 2, van de nieuwe gemeentewet, en de brandweer;
services d'incendie;
[...] [...]
8° les associations de provinces, de collectivités supracommunales et 8° de verenigingen van provincies, bovengemeentelijke besturen en
de communes dans un but d'utilité publique, à l'exception de la gemeenten tot nut van het algemeen, met uitzondering van het door de
tutelle spécifique en matière de lutte contre l'incendie, organisée par la loi; wet georganiseerde specifiek toezicht inzake brandbestrijding;
[...] [...]
X. En ce qui concerne les travaux publics et le transport : X. Wat de openbare werken en het vervoer betreft :
[...] [...]
10° les règles de police de la navigation sur les voies navigables, à 10° de regels van politie over het verkeer op waterwegen, met
l'exclusion de la réglementation en matière de transport de matières uitsluiting van de regelgeving inzake het vervoer van dierlijke
animales qui présentent un danger pour la population, de transport de stoffen die een gevaar vormen voor de bevolking, het vervoer van
matières radioactives et de transport de matières explosives; radioactieve stoffen en het vervoer van ontplofbare stoffen;
[...] [...]
13° la réglementation en matière de transport de marchandises 13° de reglementering inzake het vervoer van gevaarlijke goederen en
dangereuses et de transport exceptionnel par route, à l'exclusion de uitzonderlijk vervoer over de weg, met uitsluiting van de regelgeving
la réglementation en matière de transport de matières radioactives, de inzake nucleair vervoer, het vervoer van explosieven en het vervoer
transport d'explosifs et de transport de matières animales qui van dierlijke stoffen die een gevaar vormen voor de bevolking;
présentent un danger pour la population;
[...] [...]
XI. Le bien-être des animaux ». XI. Het dierenwelzijn ».
B.8.1. Le décret attaqué interdit par principe de tirer des feux d'artifice, de faire exploser des pétards, d'utiliser des canons à carbure et de lâcher des lanternes volantes (article 2, alinéa 1er). Les communes peuvent déroger à cette interdiction : elles peuvent, en cas d'événements exceptionnels, accorder préalablement l'autorisation de tirer des feux d'artifice, de faire exploser des pétards et d'utiliser des canons à carbure dans un nombre limité d'endroits et pour une période limitée dans le temps (article 2, alinéa 2). En ce qui concerne le lâcher de lanternes volantes, les communes ne peuvent toutefois pas déroger à l'interdiction. Les communes peuvent sanctionner les infractions à l'interdiction instaurée par le décret en imposant des amendes administratives (article 3). B.8.2. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.2 que par le décret attaqué, le législateur décrétal a voulu favoriser le bien-être des animaux, lutter contre le bruit et les déchets sauvages et prévenir les incendies domestiques et les blessures corporelles. B.9. Le Gouvernement flamand estime à titre principal que le décret attaqué s'inscrit dans le cadre des compétences attribuées aux régions B.8.1. Het bestreden decreet voert een principieel verbod in op het afsteken van vuurwerk, het laten ontploffen van voetzoekers, het afvuren van carbuurkanonnen en het oplaten van wensballonnen (artikel 2, eerste lid). Van dat verbod kan worden afgeweken door de gemeenten : voor uitzonderlijke gebeurtenissen kunnen zij vooraf de toestemming verlenen om op een beperkt aantal plaatsen en gedurende een beperkte periode vuurwerk af te steken, voetzoekers te laten ontploffen en carbuurkanonnen af te vuren (artikel 2, tweede lid). Wat het oplaten van wensballonnen betreft, kunnen de gemeenten evenwel niet afwijken van het verbod. Inbreuken op het door het decreet ingevoerde verbod kunnen door de gemeenten worden bestraft met administratieve boetes (artikel 3). B.8.2. Uit de in B.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt dat de decreetgever met het bestreden decreet het dierenwelzijn heeft willen bevorderen, geluidshinder en zwerfvuil heeft willen tegengaan en woningbranden en lichamelijke verwondingen heeft willen voorkomen. B.9. De Vlaamse Regering is in hoofdorde van oordeel dat het bestreden decreet past in het kader van de aan de gewesten toegewezen
en matière de protection de l'environnement et en matière de bien-être bevoegdheden inzake de bescherming van het leefmilieu en inzake het
des animaux. A titre subsidiaire, il fait valoir que le décret règle dierenwelzijn. In ondergeschikte orde voert zij aan dat het decreet de
la matière « protection contre l'incendie et prévention des incendies aangelegenheid « brandveiligheid en brandpreventie » regelt en dat die
» et que cette matière ne relève pas de la compétence exclusive de aangelegenheid niet tot de exclusieve bevoegdheid van de federale
l'autorité fédérale. overheid behoort.
B.10.1. En vertu de l'article 6, § 1er, II, de la loi spéciale du 8 B.10.1. Op grond van artikel 6, § 1, II, van de bijzondere wet van 8
août 1980, les régions sont compétentes pour prévenir et combattre les augustus 1980 zijn de gewesten bevoegd voor de voorkoming en
différentes formes de pollution de l'environnement. Le législateur bestrijding van de verschillende vormen van milieuverontreiniging. De
décrétal trouve dans l'alinéa 1er, 1°, de cette disposition la decreetgever vindt in het eerste lid, 1°, van die bepaling de algemene
compétence générale lui permettant de régler ce qui concerne la bevoegdheid die hem in staat stelt hetgeen betrekking heeft op de
protection de l'environnement, notamment celle du sol, du sous-sol, de bescherming van het leefmilieu, onder meer die van de bodem, de
l'eau et de l'air, contre la pollution et les agressions, ainsi que de ondergrond, het water en de lucht, tegen verontreiniging en
prendre des mesures pour lutter contre le bruit. En vertu de l'alinéa aantasting, te regelen, evenals maatregelen te nemen ter bestrijding
1er, 2°, les régions sont également compétentes pour la politique des van geluidshinder. Op grond van het eerste lid, 2°, zijn de gewesten
déchets. eveneens bevoegd voor het afvalstoffenbeleid.
B.10.2. La matière relative au bien-être des animaux (article 6, § 1er, B.10.2. De aangelegenheid betreffende het dierenwelzijn (artikel 6, §
XI, de la loi spéciale du 8 août 1980) a été attribuée aux régions par 1, XI, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980) werd aan de gewesten
l'article 24 de la loi spéciale du 6 janvier 2014 relative à la toegewezen bij artikel 24 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 met
Sixième Réforme de l'Etat (ci-après : la loi spéciale du 6 janvier 2014). betrekking tot de Zesde Staatshervorming (hierna : de bijzondere wet van 6 januari 2014).
Il ressort des travaux préparatoires de cette loi que la notion de « Uit de parlementaire voorbereiding van die wet blijkt dat het begrip «
bien-être des animaux » doit être conçue au sens large et concerne en dierenwelzijn » ruim dient te worden opgevat en in essentie « de
substance « les matières réglées par ou en vertu de la loi du 14 août aangelegenheden geregeld door of krachtens de wet van 14 augustus 1986
1986 relative à la protection et au bien-être des animaux ». betreffende de bescherming en het welzijn der dieren » betreft. De
L'autorité fédérale reste toutefois compétente « pour les normes et federale overheid blijft evenwel bevoegd « voor de normering en de
leur contrôle relatifs à la santé des animaux ainsi qu'à la qualité daarop toepasbare controle inzake de dierengezondheid en de kwaliteit
des produits d'origine animale en vue d'assurer la sécurité de la van de dierlijke producten met het oog op het verzekeren van de
chaîne alimentaire » (Doc. parl., Sénat, 2012-2013, n° 5-2232/1, p. veiligheid van de voedselketen » (Parl. St., Senaat, 2012-2013, nr.
153). 5-2232/1, p. 153).
B.10.3. La loi du 28 mai 1956 « relative aux substances et mélanges B.10.3. De wet van 28 mei 1956 « betreffende ontplofbare en voor de
explosibles ou susceptibles de déflagrer et aux engins qui en sont deflagratie vatbare stoffen en mengsels en de daarmede geladen tuigen
chargés » (ci-après : la loi du 28 mai 1956) constitue la loi de base » (hierna : de wet van 28 mei 1956) vormt de basiswet inzake de
dans le domaine de la réglementation des matières explosives. La reglementering van de ontplofbare stoffen. De in die wet geregelde
matière réglée par cette loi n'a jamais fait l'objet d'une attribution aangelegenheid heeft nooit het voorwerp uitgemaakt van een
explicite de compétences aux communautés ou aux régions, de sorte que uitdrukkelijke bevoegdheidstoewijzing aan de gemeenschappen of de
cette matière relève en principe des compétences résiduelles de gewesten, zodat die aangelegenheid in beginsel behoort tot de
l'autorité fédérale.
B.10.4. Lors du transfert aux régions de la réglementation en matière residuaire bevoegdheden van de federale overheid.
de transport de marchandises dangereuses et de transport exceptionnel B.10.4. Bij de overheveling naar de gewesten van de reglementering
par route, ainsi que des règles de police de la navigation sur les inzake het vervoer van gevaarlijke goederen en uitzonderlijk vervoer
voies navigables, le législateur spécial a prévu expressément, par la over de weg en van de regels van politie over het verkeer op
loi spéciale du 6 janvier 2014, une exception aux compétences waterwegen, heeft de bijzondere wetgever, bij de bijzondere wet van 6
régionales concernées en ce qui concerne le transport de matières januari 2014, uitdrukkelijk voorzien in een uitzondering op de
desbetreffende gewestbevoegdheden voor wat betreft het vervoer van
explosives. ontplofbare stoffen.
La loi spéciale du 6 janvier 2014 a en effet attribué aux régions « Bij de bijzondere wet van 6 januari 2014 werden immers « de regels van
les règles de police de la navigation sur les voies navigables » et « politie over het verkeer op waterwegen » en « de reglementering inzake
la réglementation en matière de transport de marchandises dangereuses het vervoer van gevaarlijke goederen en uitzonderlijk vervoer over de
et de transport exceptionnel par route », à l'exclusion toutefois weg » toegewezen aan de gewesten, zij het met uitsluiting van, onder
notamment de la réglementation en matière de transport de matières meer, de regelgeving inzake het vervoer van ontplofbare stoffen
explosives (article 6, § 1er, X, alinéa 1er, 10° et 13°, de la loi (artikel 6, § 1, X, eerste lid, 10° en 13°, van de bijzondere wet van
spéciale du 8 août 1980, inséré par l'article 26 de la loi spéciale du 8 augustus 1980, ingevoegd bij artikel 26 van de bijzondere wet van 6
januari 2014).
Met betrekking tot het vervoer van ontplofbare stoffen over de weg,
6 janvier 2014). En ce qui concerne le transport de matières explosives par route, les vermeldt de parlementaire voorbereiding van de bijzondere wet van 6
travaux préparatoires de la loi spéciale du 6 janvier 2014 indiquent : januari 2014 :
« Ce transfert de compétences n'inclut pas [...] le transport « Deze bevoegdheidsoverdracht omvat [...] niet het vervoer van
d'explosifs, qui demeurent de la compétence de l'autorité fédérale. explosieven, die tot de bevoegdheid van de federale overheid blijven
Les matières explosives sont celles énumérées en tout cas dans les behoren. Ontplofbare stoffen zijn deze die in elk geval opgesomd
classes suivantes de l'Accord européen relatif au transport worden in de volgende klassen van het Europees Verdrag betreffende het
international de marchandises dangereuses par route (ADR), signé à internationaal vervoer van gevaarlijke goederen over de weg (ADR),
Genève le 30 septembre 1957 : ondertekend te Genève op 30 september 1957 :
- Classe 1; - Klasse 1;
- Classe 3 : numéros ONU 1204, 2059, 3343, 3357 et 3064; - Klasse 3 : UNO-nummers 1204, 2059, 3343, 3357 en 3064;
- Classe 4.1 : numéros ONU 1310, 1320, 1321, 1322, 1336, 1337, 1344, - Klasse 4.1 : UNO-nummers 1310, 1320, 1321, 1322, 1336, 1337, 1344,
1347, 1348, 1349, 1354, 1355, 1356, 1357, 1517, 1571, 2852, 2907, 1347, 1348, 1349, 1354, 1355, 1356, 1357, 1517, 1571, 2852, 2907,
2555, 2556, 2557, 3317, 3319 et 3344; 2555, 2556, 2557, 3317, 3319 en 3344;
- Classe 5.1 : numéros ONU 1942, 2067, 2426 et 3375; - Klasse 5.1 : UNO-nummers 1942, 2067, 2426 en 3375;
- Classe 9 : numéro ONU 3268. - Klasse 9 : UNO-nummer 3268.
Il s'agit de la matière réglée en tout cas dans les textes suivants : Het betreft de aangelegenheid die in elk geval in de volgende teksten
wordt geregeld :
- la loi du 28 mai 1956 relative aux substances et mélanges - de wet van 28 mei 1956 betreffende ontplofbare en voor de
explosibles ou susceptibles de déflagrer et aux engins qui en sont chargés; deflagratie vatbare stoffen en mengsels en de daarmede geladen tuigen;
- l'arrêté royal du 23 septembre 1958 portant règlement général sur la - het koninklijk besluit van 23 september 1958 houdende algemeen
fabrication, l'emmagasinage, la détention, le débit, le transport et reglement betreffende het fabriceren, opslaan, onder zich houden,
l'emploi de produits explosifs; verkopen, vervoeren en gebruiken van springstoffen;
- l'arrêté royal du 3 septembre 1958 portant réglementation du - het koninklijk besluit van 3 september 1958 houdende reglementering
transport, de l'emmagasinage et de la vente du nitrate ammoniaque et van het vervoer, de berging en de verkoop van ammoniumnitraat en van
ses mélanges » (Doc. parl., Sénat, 2012-2013, n° 5-2232/1, p. 137). mengsels daarvan » (Parl. St., Senaat, 2012-2013, nr. 5-2232/1, p.
B.10.5. Selon l'article 1er, alinéa 1er, de la loi du 28 mai 1956, le 137). B.10.5. Volgens artikel 1, eerste lid, van de wet van 28 mei 1956
Roi règle, dans l'intérêt de la sécurité publique, notamment « regelt de Koning in het belang van de openbare veiligheid, onder meer,
l'emploi [...] des substances et mélanges explosibles ou susceptibles « het [...] gebruiken [...] van ontplofbare of voor deflagratie
de déflagrer et d'engins chargés de telles substances ou mélanges ». vatbare stoffen en mengsels en van daarmede geladen tuigen ». Volgens
Selon l'article 1er de l'arrêté royal du 23 septembre 1958 « portant artikel 1 van het koninklijk besluit van 23 september 1958 « houdende
algemeen reglement betreffende het fabriceren, opslaan, onder zich
règlement général sur la fabrication, l'emmagasinage, la détention, le houden, verkopen, vervoeren en gebruiken van springstoffen » « worden
débit, le transport et l'emploi de produits explosifs », sont « « voor de toepassing van deze reglementering [...] als springstoffen
considérés comme explosifs pour l'application de la présente beschouwd de produkten die geschikt zijn om wegens hun ontplofbare,
réglementation les produits susceptibles d'être utilisés pour leur deflagrerende of pyrotechnische eigenschappen gebruikt te worden ».
propriété explosive, déflagrante ou pyrotechnique ». L'article 2 de Artikel 2 van dat koninklijk besluit deelt de springstoffen in in
cet arrêté royal range les explosifs en classes et en catégories et klassen en categorieën en voorziet daarbij in een klasse C « Vuurwerk
prévoit à cet égard une classe C « Artifices » dont relèvent les
artifices de spectacle, les artifices de joie, les artifices à usage », waartoe het spektakelvuurwerk, het feestvuurwerk, het vuurwerk voor
technique et de signalisation. technisch gebruik en het seinvuurwerk behoort.
Les travaux préparatoires de la loi spéciale du 6 janvier 2014 De parlementaire voorbereiding van de bijzondere wet van 6 januari
renvoient également à l'Accord européen du 30 septembre 1957 « relatif 2014 verwijst eveneens naar het Europees Verdrag van 30 september 1957
au transport international des marchandises dangereuses par route « betreffende het internationaal vervoer van gevaarlijke goederen over
(ADR) », et notamment à la classe 1 énoncée dans cet accord et dont de weg (ADR) », en onder meer naar de in dat verdrag omschreven klasse
relèvent les artifices. 1, waartoe het vuurwerk behoort.
B.11.1. La répartition des compétences entre l'autorité fédérale et B.11.1. De bevoegdheidsverdeling tussen de federale overheid en de
les régions repose sur un système de compétences exclusives qui gewesten berust op een stelsel van exclusieve bevoegdheden, dat
implique que toute situation juridique soit en principe réglée par un seul législateur. Lorsqu'une réglementation a, comme en l'espèce, des liens avec plusieurs attributions de compétences, la Cour doit rechercher où se trouve l'élément prépondérant de la relation juridique réglée. B.11.2. Les compétences qui ont été attribuées aux communautés et aux régions sont en principe définies en termes de matières et non en termes d'objectifs. L'objectif qui est poursuivi par l'adoption d'une norme ne peut ainsi en principe pas déterminer par lui-même si la norme entre dans la sphère de compétence du législateur décrétal dont elle émane. B.12.1. Le décret attaqué instaure notamment une interdiction de principe de tirer des feux d'artifice, de faire exploser des pétards et d'utiliser des canons à carbure, à laquelle les communes peuvent déroger en cas d'événements exceptionnels. Ce décret ne contient aucune norme relative au bruit ou à la pollution de l'air, qu'il ne faut pas dépasser lors de l'utilisation des produits précités, et vise toutes les formes de feux d'artifice, y compris les artifices destinés à être utilisés à l'intérieur et qui présentent un niveau sonore négligeable tant pour l'homme que pour impliceert dat iedere rechtssituatie in beginsel slechts door één wetgever kan worden geregeld. Indien een regeling, zoals in casu, aanleunt bij meerdere bevoegdheidstoewijzingen, dient het Hof uit te maken waar het zwaartepunt van de geregelde rechtsverhouding ligt. B.11.2. De bevoegdheden die aan de gemeenschappen en de gewesten zijn toegewezen zijn in beginsel bepaald in termen van aangelegenheden en niet in termen van doelstellingen. De doelstelling die met het aannemen van een norm wordt nagestreefd kan aldus in beginsel niet uit zichzelf bepalen of die norm binnen de bevoegdheidssfeer valt van de decreetgever van wie hij uitgaat. B.12.1. Het bestreden decreet voert onder meer een principieel verbod in op het afsteken van vuurwerk, het laten ontploffen van voetzoekers en het afvuren van carbuurkanonnen, waarvan de gemeenten voor uitzonderlijke gebeurtenissen kunnen afwijken. Dat decreet bevat geen enkele norm met betrekking tot de geluidshinder of de luchtverontreiniging die bij het gebruik van de voormelde producten niet mag worden overschreden en beoogt alle vormen van vuurwerk, inclusief het vuurwerk dat bestemd is voor gebruik
l'animal. Abstraction faite de l'interdiction de principe d'utiliser binnenshuis en dat een geluidsniveau oplevert dat zowel voor mens als
des feux d'artifice, des pétards et des canons à carbure, le décret dier te verwaarlozen is. Los van het principieel verbod op het gebruik
attaqué ne contient pas davantage de mesures pouvant s'inscrire dans van vuurwerk, voetzoekers en carbuurkanonnen, bevat het bestreden
le cadre de la compétence attribuée aux régions en matière de decreet evenmin maatregelen in het kader van de aan de gewesten
politique des déchets. toegewezen bevoegdheid betreffende het afvalstoffenbeleid.
Ainsi, l'élément prépondérant de la situation juridique réglée Het zwaartepunt van de geregelde rechtssituatie betreft aldus het
concerne l'utilisation des produits concernés, qu'il convient de gebruik van de desbetreffende producten, die dienen te worden
considérer comme des substances explosibles. Ainsi qu'il ressort de ce beschouwd als ontplofbare stoffen. Zoals blijkt uit het voorgaande,
qui précède, la réglementation relative à l'utilisation des substances behoort de regeling van het gebruik van de ontplofbare stoffen tot de
explosibles relève de la compétence résiduelle de l'autorité fédérale. residuaire bevoegdheid van de federale overheid.
B.12.2. Eu égard au fait que la réglementation de l'utilisation des B.12.2. Gelet op het feit dat de reglementering van het gebruik van de
substances explosibles relève de la compétence de l'autorité fédérale, ontplofbare stoffen tot de bevoegdheid van de federale overheid
le législateur décrétal ne saurait en l'espèce invoquer sa compétence behoort, kan de decreetgever zich te dezen niet beroepen op zijn
pour compléter, par des normes spécifiques, dans le cadre des bevoegdheid om, in het kader van de aan de gewesten toegewezen
compétences attribuées aux régions, les normes fédérales de base bevoegdheden, de federale basisnormen inzake de brandveiligheid aan te
relatives à la protection contre l'incendie. vullen met specifieke normen.
B.13. En instaurant une interdiction de principe de tirer des feux B.13. Door een principieel verbod op het afsteken van vuurwerk, het
d'artifice, de faire exploser des pétards et d'utiliser des canons à laten ontploffen van voetzoekers en het afvuren van carbuurkanonnen in
carbure, interdiction à laquelle les communes peuvent déroger sous les te voeren, verbod waarvan de gemeenten onder de in het bestreden
conditions définies dans le décret attaqué, le législateur décrétal a decreet omschreven voorwaarden kunnen afwijken, heeft de decreetgever
réglé une matière qui relève de la compétence de l'autorité fédérale. een aangelegenheid geregeld die tot de bevoegdheid van de federale
B.14.1. Il convient encore d'examiner si les conditions d'application overheid behoort. B.14.1. Er moet nog worden onderzocht of voldaan is aan de
de l'article 10 de la loi spéciale du 8 août 1980 ont été respectées. toepassingsvoorwaarden van artikel 10 van de bijzondere wet van 8
Cet article dispose : « Les décrets peuvent porter des dispositions de droit relatives à des matières pour lesquelles les Parlements ne sont pas compétents, dans la mesure où ces dispositions sont nécessaires à l'exercice de leur compétence ». Cette disposition autorise notamment la Région flamande à prendre un décret réglant une matière fédérale, pour autant que cette disposition soit nécessaire à l'exercice de ses compétences, que cette matière se prête à un règlement différencié et que son incidence sur la matière fédérale ne soit que marginale. B.14.2. Sans qu'il soit nécessaire en l'espèce d'examiner si le décret attaqué est nécessaire à l'exercice des compétences de la Région flamande et si la matière se prête à un règlement différencié, il suffit de constater que l'incidence de ce décret sur la matière fédérale relative à la réglementation de l'utilisation de substances explosibles n'est pas marginale. En effet, le décret attaqué instaure une interdiction de principe d'utiliser des feux d'artifice, des pétards et des canons à carbure et règle ainsi de façon étendue l'utilisation de ces produits. La circonstance que les communes ont la possibilité, sans y être obligées, d'autoriser des dérogations à l'interdiction pour des événements exceptionnels, n'est pas de nature à rendre marginale l'incidence du décret attaqué sur la matière fédérale. B.15. En ce qu'il porte sur le fait de tirer des feux d'artifice, de faire exploser des pétards et d'utiliser des canons à carbure, le décret attaqué n'est pas conforme aux règles répartitrices de compétences. B.16.1. Le décret attaqué instaure non seulement une interdiction de principe de tirer des feux d'artifice, de faire exploser des pétards et d'utiliser des canons à carbure, mais il instaure aussi une interdiction de lâcher des lanternes volantes. Les lanternes volantes ne comportent pas de substances explosives et ne peuvent dès lors pas être qualifiées de substances explosibles au sens des règles augustus 1980, dat bepaalt : « De decreten kunnen rechtsbepalingen bevatten in aangelegenheden waarvoor de Parlementen niet bevoegd zijn, voor zover die bepalingen noodzakelijk zijn voor de uitoefening van hun bevoegdheid ». Die bepaling staat het Vlaamse Gewest met name toe een decreet aan te nemen dat een federale aangelegenheid regelt op voorwaarde dat die bepaling noodzakelijk is voor de uitoefening van zijn bevoegdheden, die aangelegenheid zich leent tot een gedifferentieerde regeling en de weerslag van die bepaling op de federale aangelegenheid slechts marginaal is. B.14.2. Zonder dat het te dezen nodig is te onderzoeken of het bestreden decreet noodzakelijk is voor de uitoefening van de bevoegdheden van het Vlaamse Gewest en of de aangelegenheid zich leent tot een gedifferentieerde regeling, volstaat het vast te stellen dat de weerslag van dat decreet op de federale aangelegenheid betreffende de reglementering van het gebruik van ontplofbare stoffen niet marginaal is. Het bestreden decreet voert immers een principieel verbod in op het gebruik van vuurwerk, voetzoekers en carbuurkanonnen en regelt aldus op een verregaande wijze het gebruik van die producten. De omstandigheid dat de gemeenten de mogelijkheid hebben, zonder daartoe verplicht te zijn, om voor uitzonderlijke gebeurtenissen afwijkingen van het verbod toe te staan, is niet van dien aard dat de weerslag van het bestreden decreet op de federale aangelegenheid marginaal wordt. B.15. In zoverre het bestreden decreet betrekking heeft op het afsteken van vuurwerk, het laten ontploffen van voetzoekers en het afvuren van carbuurkanonnen, is het niet in overeenstemming met de bevoegdheidverdelende regels. B.16.1. Het bestreden decreet voert niet alleen een principieel verbod in op het afsteken van vuurwerk, het laten ontploffen van voetzoekers en het afvuren van carbuurkanonnen, maar ook een verbod op het oplaten van wensballonnen. Wensballonnen hebben geen explosieve samenstelling en kunnen bijgevolg niet worden gekwalificeerd als ontplofbare stoffen
répartitrices de compétences. in de zin van de bevoegdheidverdelende regels.
B.16.2. Il ressort des travaux préparatoires mentionnés en B.2 qu'en B.16.2. Uit de in B.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt
interdisant le lâcher de lanternes volantes, le législateur décrétal a dat de decreetgever met het verbod op het oplaten van wensballonnen
poursuivi plusieurs objectifs, plus précisément prévenir les incendies meerdere doelstellingen heeft nagestreefd, meer bepaald het voorkomen
domestiques et les blessures corporelles, lutter contre les déchets van woningbranden en lichamelijke verwondingen, het tegengaan van
sauvages et favoriser le bien-être des animaux. zwerfvuil en het bevorderen van het dierenwelzijn.
B.16.3. L'interdiction de lâcher des lanternes volantes contenue dans B.16.3. Het in het bestreden decreet vervatte verbod op het oplaten
le décret attaqué a un caractère absolu. Contrairement à ce que van wensballonnen is absoluut. In tegenstelling tot wat in artikel 2,
prévoit l'article 2, alinéa 2, du décret attaqué en ce qui concerne le tweede lid, van het bestreden decreet voor het afsteken van vuurwerk,
tir de feux d'artifice, l'explosion de pétards et l'utilisation de het laten ontploffen van voetzoekers en het afvuren van
canons à carbure, les communes ne disposent pas de la possibilité de carbuurkanonnen is bepaald, beschikken de gemeenten niet over de
déroger sous certaines conditions à l'interdiction du lâcher de mogelijkheid om onder bepaalde voorwaarden af te wijken van het verbod
lanternes volantes. op het oplaten van wensballonnen.
B.17.1. Selon l'article 6, § 1er, II, alinéa 2, 1°, de la loi spéciale B.17.1. Volgens artikel 6, § 1, II, tweede lid, 1°, van de bijzondere
du 8 août 1980, l'autorité fédérale est compétente pour wet van 8 augustus 1980 is de federale overheid bevoegd voor het
l'établissement des normes de produits. Les gouvernements régionaux vaststellen van de productnormen. De gewestregeringen moeten bij de
doivent être associés à l'élaboration de ces normes (article 6, § 4, vaststelling van die normen worden betrokken (artikel 6, § 4, 1°, van
1°, de cette même loi spéciale). diezelfde bijzondere wet).
Productnormen zijn regels die op dwingende wijze bepalen aan welke
Les normes de produits sont des règles qui déterminent de manière eisen een product moet voldoen bij het op de markt brengen, onder meer
contraignante les conditions auxquelles un produit doit satisfaire, ter bescherming van het milieu. Zij bepalen met name welk niveau van
lors de la mise sur le marché, en vue, entre autres, de la protection verontreiniging of hinder niet mag worden overschreden in de
de l'environnement. Elles fixent notamment des limites en ce qui samenstelling of bij de emissies van een product, en kunnen
concerne les niveaux de polluants ou de nuisances à ne pas dépasser specificaties bevatten over de eigenschappen, de beproevingsmethoden,
dans la composition ou dans les émissions d'un produit et peuvent
contenir des spécifications quant aux propriétés, aux méthodes het verpakken, het merken en het etiketteren van producten.
d'essai, à l'emballage, au marquage et à l'étiquetage des produits.
B.17.2. Les travaux préparatoires de l'article 6, § 1er, II, alinéa 2, B.17.2. In de parlementaire voorbereiding van artikel 6, § 1, II,
1°, de la loi spéciale du 8 août 1980 (Doc. parl., Sénat, 1992-1993, tweede lid, 1°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 (Parl. St.,
n° 558/1, p. 20; Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° 1063/7, pp. 37, Senaat, 1992-1993, nr. 558/1, p. 20; Parl. St., Kamer, 1992-1993, nr.
38, 39, 42, 43 et 44) ont souligné qu'il faut uniquement regarder 1063/7, pp. 37, 38, 39, 42, 43 en 44) is erop gewezen dat als «
comme « normes de produits » dont l'établissement est réservé à productnormen » waarvan het vaststellen aan de federale overheid wordt
l'autorité fédérale les prescriptions auxquelles les produits doivent voorbehouden, alleen moeten worden beschouwd voorschriften waaraan
répondre, notamment d'un point de vue écologique, « au moment de leur producten, onder meer vanuit milieuoogpunt, moeten beantwoorden « bij
mise sur le marché ». En effet, c'est précisément la nécessité de het op de markt brengen ». Het voorbehouden van de bevoegdheid inzake
préserver l'union économique et monétaire belge (Doc. parl., Sénat, productnormen aan de federale overheid is immers precies verantwoord
1992-1993, n° 558/1, p. 20; Doc. parl., Chambre, 1992-1993, n° 1063/7, door de noodzaak om de Belgische economische en monetaire unie te
p. 37) et d'éliminer les obstacles à la libre circulation des biens vrijwaren (Parl. St., Senaat, 1992-1993, nr. 558/1, p. 20; Parl. St.,
entre les régions (Doc. parl., Sénat, 1992-1993, n° 558/5, p. 67) qui Kamer, 1992-1993, nr. 1063/7, p. 37) en om obstakels voor het vrije
justifie que la compétence relative aux normes de produits soit verkeer van goederen tussen de gewesten uit de weg te ruimen (Parl.
réservée à l'autorité fédérale. St., Senaat, 1992-1993, nr. 558/5, p. 67).
B.17.3. Le décret attaqué ne contient pas en soi d'exigences B.17.3. Het bestreden decreet bevat op zich geen eisen waaraan
auxquelles doivent satisfaire les lanternes volantes au moment de la wensballonnen moeten voldoen bij het op de markt brengen en stelt
mise sur le marché et n'établit ainsi en soi pas de normes de aldus op zich geen productnormen vast.
produits. B.18.1. Dans l'exercice de ses compétences, le législateur décrétal B.18.1. Niettemin dient de decreetgever, zoals is bepaald in artikel
doit néanmoins respecter la loyauté fédérale, ainsi que le prévoit l'article 143, § 1er, de la Constitution. 143, § 1, van de Grondwet, bij het uitoefenen van zijn bevoegdheden de federale loyauteit in acht te nemen.
B.18.2. Le respect de la loyauté fédérale suppose que, lorsqu'elles B.18.2. De inachtneming van de federale loyauteit veronderstelt dat,
exercent leurs compétences, l'autorité fédérale et les entités wanneer zij hun bevoegdheden uitoefenen, de federale overheid en de
fédérées ne perturbent pas l'équilibre de la construction fédérale deelentiteiten het evenwicht van de federale constructie in haar
dans son ensemble. La loyauté fédérale concerne plus que le simple geheel niet verstoren. De federale loyauteit betreft meer dan de
exercice des compétences : elle indique dans quel esprit il doit avoir loutere uitoefening van bevoegdheden : zij geeft aan in welke geest
lieu. dat moet geschieden.
Le principe de la loyauté fédérale oblige chaque législateur à veiller Het beginsel van de federale loyauteit verplicht elke wetgever erover
à ce que l'exercice de sa propre compétence ne rende pas impossible ou te waken dat de uitoefening van zijn eigen bevoegdheid de uitoefening,
exagérément difficile l'exercice de leurs compétences par les autres door de andere wetgevers, van hun bevoegdheden niet onmogelijk of
législateurs. overdreven moeilijk maakt.
B.18.3. Sans qu'il soit nécessaire en l'espèce d'examiner si une B.18.3. Zonder dat het te dezen nodig is te onderzoeken of een
interdiction générale à l'utilisation de lanternes volantes sur algemeen verbod op het gebruik van wensballonnen op het ganse
l'ensemble du territoire de la Région flamande peut s'inscrire dans le grondgebied van het Vlaamse Gewest ingepast kan worden in een of meer
cadre d'une ou de plusieurs matières qui relèvent de la compétence des aangelegenheden die behoren tot de bevoegdheid van de gewesten,
régions, il suffit de constater qu'une telle interdiction a pour effet volstaat het vast te stellen dat een dergelijk verbod een
d'exclure du marché les produits concernés, ce qui empêche le marktuitsluitend effect sorteert, hetgeen de uitoefening van de
législateur fédéral d'exercer en pratique sa compétence en matière de bevoegdheid inzake productnormen door de federale wetgever, in de
normes de produits. praktijk, onmogelijk maakt.
En ce qu'il concerne le lâcher de lanternes volantes, le décret In zoverre het betrekking heeft op het oplaten van wensballonnen
attaqué viole le principe de la loyauté fédérale garanti par l'article schendt het bestreden decreet het door artikel 143, § 1, van de
143, § 1er, de la Constitution. Grondwet gewaarborgde beginsel van de federale loyauteit.
B.19. Il découle de ce qui précède que le premier moyen dans l'affaire n° 7292 et le deuxième moyen dans l'affaire n° 7293 sont fondés et que le décret attaqué doit être annulé. B.20. L'examen des autres moyens invoqués par les parties requérantes ne pouvant aboutir à une plus ample annulation, il n'y a pas lieu de les examiner. B.21. Il n'y a pas lieu d'accéder à la demande du Gouvernement flamand de maintenir, en application de l'article 8, alinéa 3, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les effets du décret annulé. La simple circonstance que plusieurs actes administratifs ont été pris en exécution du décret attaqué ne saurait en l'espèce justifier le maintien des effets. Par ces motifs, la Cour annule le décret de la Région flamande du 26 avril 2019 « portant réglementation de l'utilisation de feux d'artifice, de pétards, de canons à carbure et de lanternes volantes ». Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 17 décembre 2020. Le greffier, F. Meersschaut Le président, B.19. Uit het voorgaande volgt dat het eerste middel in de zaak nr. 7292 en het tweede middel in de zaak nr. 7293 gegrond zijn en dat het bestreden decreet dient te worden vernietigd. B.20. Vermits het onderzoek van de overige door de verzoekende partijen aangevoerde middelen niet zou kunnen leiden tot een ruimere vernietiging, dienen zij niet te worden onderzocht. B.21. Er is geen aanleiding om in te gaan op het verzoek van de Vlaamse Regering om de gevolgen van het vernietigde decreet met toepassing van artikel 8, derde lid, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof te handhaven. De loutere omstandigheid dat meerdere administratieve handelingen werden genomen ter uitvoering van het bestreden decreet kan de handhaving van de gevolgen te dezen niet verantwoorden. Om die redenen, het Hof vernietigt het decreet van het Vlaamse Gewest van 26 april 2019 « houdende een reglementering op het gebruik van vuurwerk, voetzoekers, carbuurkanonnen en wensballonnen ». Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 17 december 2020. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter,
L. Lavrysen L. Lavrysen
^