← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 112/2020 du 27 juillet 2020 Numéro du rôle : 7335 En cause:
les questions préjudicielles concernant les articles 87 et 89 du décret de la Communauté flamande du
15 février 2019 « sur le droit en matière de délinquance ju La Cour constitutionnelle, composée
des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 112/2020 du 27 juillet 2020 Numéro du rôle : 7335 En cause: les questions préjudicielles concernant les articles 87 et 89 du décret de la Communauté flamande du 15 février 2019 « sur le droit en matière de délinquance ju La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...) | Uittreksel uit arrest nr. 112/2020 van 27 juli 2020 Rolnummer 7335 In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 87 en 89 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 15 februari 2019 « betreffende het jeugddelinquentierecht » en de ar Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 112/2020 du 27 juillet 2020 | Uittreksel uit arrest nr. 112/2020 van 27 juli 2020 |
Numéro du rôle : 7335 | Rolnummer 7335 |
En cause: les questions préjudicielles concernant les articles 87 et | In zake : de prejudiciële vragen over de artikelen 87 en 89 van het |
89 du décret de la Communauté flamande du 15 février 2019 « sur le | decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 15 februari 2019 « betreffende |
droit en matière de délinquance juvénile » et les articles 7, 10 et 11 | het jeugddelinquentierecht » en de artikelen 7, 10 en 11 van het |
du décret de la Communauté flamande du 24 septembre 2019 « modifiant | decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 24 september 2019 « houdende |
la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, à la | wijziging van de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, |
prise en charge des mineurs ayant commis un fait qualifié d'infraction | het ten laste nemen van minderjarigen die een als misdrijf omschreven |
et à la réparation du dommage causé par ce fait et le décret du 15 | feit hebben gepleegd en het herstel van de door dit feit veroorzaakte |
février 2019 sur le droit en matière de délinquance juvénile, en ce | schade en het decreet van 15 februari 2019 betreffende het |
qui concerne les dispositions transitoires », posées par le tribunal | jeugddelinquentierecht, wat de overgangsbepalingen betreft », gesteld |
de la jeunesse du Tribunal de première instance d'Anvers, division | door de jeugdrechtbank van de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, |
Anvers. | afdeling Antwerpen. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. |
J.-P. Moerman, T. Giet, M. Pâques et Y. Kherbache, assistée du | Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Giet, M. Pâques en Y. Kherbache, |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, | bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
Par jugement du 28 novembre 2019, dont l'expédition est parvenue au | Bij vonnis van 28 november 2019, waarvan de expeditie ter griffie van |
greffe de la Cour le 20 décembre 2019, le tribunal de la jeunesse du | het Hof is ingekomen op 20 december 2019, heeft de jeugdrechtbank van |
Tribunal de première instance d'Anvers, division Anvers, a posé les | de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, afdeling Antwerpen, de |
questions préjudicielles suivantes : | volgende prejudiciële vragen gesteld : |
« 1. Les articles 87 et 89 du décret du 15 février 2019 sur le droit | « 1. Schenden de artikelen 87 en 89 van het decreet van 15 februari |
en matière de délinquance juvénile violent-ils les articles 12 et 14 | 2019 betreffende het jeugddelinquentierecht, de artikelen 12 en 14 van |
de la Constitution coordonnée, lus ou non en combinaison avec les | de Gecoördineerde Grondwet, al dan niet gelezen in samenhang met de |
articles 6 et 7 de la Convention européenne des droits de l'homme et | artikelen 6 en 7 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, |
avec l'article 15 du Pacte international relatif aux droits civils et | en artikel 15 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en |
politiques, en ce que le décret sur le droit en matière de délinquance | politieke rechten, doordat het decreet betreffende het |
juvénile est applicable aux faits commis par des mineurs avant la | jeugddelinquentierecht van toepassing is op feiten gepleegd door |
promulgation et l'entrée en vigueur du décret sur le droit en matière | minderjarigen voorafgaand aan de afkondiging en inwerkingtreding van |
de délinquance juvénile ? | het decreet betreffende het jeugddelinquentierecht ? |
2. Les articles 7, 10 et 11 du décret du 24 septembre 2019 modifiant | 2. Schenden de artikelen 7, 10 en 11 van het decreet van 24 september |
la loi du 8 avril 1965 relative à la protection de la jeunesse, à la | 2019 houdende wijziging van de wet van 8 april 1965 betreffende de |
prise en charge des mineurs ayant commis un fait qualifié d'infraction | jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen die een als |
et à la réparation du dommage causé par ce fait et le décret du 15 | misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en het herstel van de door |
février 2019 sur le droit en matière de délinquance juvénile, en ce | dit feit veroorzaakte schade en het decreet van 15 februari 2019 |
qui concerne les dispositions transitoires violent-ils les articles 12 | betreffende het jeugddelinquentierecht, wat de overgangsbepalingen |
et 14 de la Constitution coordonnée, lus ou non en combinaison avec | betreft, de artikelen 12 en 14 van de Gecoördineerde Grondwet, al dan |
les articles 6 et 7 de la Convention européenne des droits de l'homme | niet gelezen in samenhang met de artikelen 6 en 7 van het Europees |
et avec l'article 15 du Pacte international relatif aux droits civils | Verdrag voor de Rechten van de Mens, en artikel 15 van het |
et politiques, en ce que les dispositions précitées du décret du 24 | Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, |
septembre 2019 instaurent, avec effet rétroactif au 1er septembre | doordat voormelde bepalingen van het decreet van 24 september 2019 met |
2019, un régime sur la base duquel des personnes qui sont soupçonnées | terugwerkende kracht vanaf 1 september 2019 een regeling invoeren op |
basis waarvan personen die verdacht worden als minderjarige een | |
d'avoir commis, en tant que mineur, un fait punissable peuvent faire | strafbaar feit te hebben gepleegd uit handen kunnen worden gegeven, |
l'objet d'un dessaisissement, alors qu'un dessaisissement n'était pas | terwijl een uithandengeving onder de gelding van artikel 38 van het |
possible sous l'empire de l'article 38 du décret du 15 février 2019 | decreet van 15 februari 2019 betreffende het jeugddelinquentierecht |
sur le droit en matière de délinquance juvénile ? ». | niet mogelijk was ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Les questions préjudicielles portent sur une décision de | B.1. De prejudiciële vragen gaan over een beslissing tot |
dessaisissement prise par le tribunal de la jeunesse. | uithandengeving door de jeugdrechtbank. |
Le dessaisissement est possible, à certaines conditions, si la | De uithandengeving is onder bepaalde voorwaarden mogelijk indien de |
personne déférée au tribunal de la jeunesse en raison d'un fait | persoon die wegens een als misdrijf omschreven feit voor de |
qualifié d'infraction était âgée de seize ans ou plus au moment de ce | jeugdrechtbank is gebracht op het tijdstip van dat feit zestien jaar |
fait et si le tribunal de la jeunesse estime inadéquate une mesure de | of ouder was en de jeugdrechtbank een maatregel van bewaring, |
garde, de préservation ou d'éducation. Dans ce cas, le tribunal de la | behoeding of opvoeding niet geschikt acht. De jeugdrechtbank kan in |
jeunesse peut, par décision motivée, se dessaisir et renvoyer | dat geval de zaak bij een met redenen omklede beslissing uit handen |
l'affaire au ministère public aux fins de poursuite devant la | geven en ze naar het openbaar ministerie verwijzen met het oog op |
juridiction compétente (article 57bis de la loi du 8 avril 1965 « | vervolging voor het bevoegde gerecht (artikel 57bis van de wet van 8 |
relative à la protection de la jeunesse, à la prise en charge des | april 1965 « betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van |
mineurs ayant commis un fait qualifié infraction et à la réparation du | minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en |
dommage causé par ce fait » (ci-après : la loi du 8 avril 1965), tel | het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade » (hierna : de |
qu'il était applicable au moment où les infractions dans l'affaire | Jeugdbeschermingswet), zoals van toepassing op het ogenblik van de |
soumise au juge a quo ont été commises). La décision de | strafbare feiten in het geding voor de verwijzende rechter). De |
dessaisissement n'est donc pas une décision quant au fond. | beslissing tot uithandengeving is dus geen beslissing ten gronde. |
B.2. Le régime du dessaisissement a été modifié, pour la région de | B.2. De regeling van de uithandengeving werd voor het Nederlandse |
langue néerlandaise, par les dispositions en cause. Les questions | taalgebied gewijzigd bij de in het geding zijnde bepalingen. De |
préjudicielles portent plus précisément sur l'application dans le | prejudiciële vragen hebben meer bepaald betrekking op de werking in de |
temps des règles modifiées. | tijd van de gewijzigde regeling. |
B.3. Le décret de la Communauté flamande du 15 février 2019 « sur le | B.3. Het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 15 februari 2019 « |
droit en matière de délinquance juvénile » (ci-après : le décret du 15 | betreffende het jeugddelinquentierecht » (hierna : het decreet van 15 |
février 2019) prévoit toujours la mesure du dessaisissement, mais en a | februari 2019) voorziet nog steeds in de maatregel van |
renforcé les conditions d'application. | uithandengeving, maar heeft de voorwaarden voor de toepassing van die |
maatregel verstrengd. | |
La condition qui est mise en cause devant le juge a quo concerne les | De voorwaarde die voor de verwijzende rechter in het geding is, |
mesures qui ont été imposées au mineur à un stade antérieur. | betreft de maatregelen die in een vroeger stadium aan de minderjarige |
werden opgelegd. | |
B.4. Avant le 1er septembre 2019, le tribunal de la jeunesse pouvait | B.4. Vóór 1 september 2019 kon de jeugdrechtbank tot uithandengeving |
prendre une décision de dessaisissement si l'intéressé « [avait] déjà | beslissen indien de betrokkene reeds eerder « het voorwerp [was] |
fait l'objet d'une ou de plusieurs mesures visées à l'article 37, § 2, | geweest van een of meerdere van de in artikel 37, § 2, § 2bis of § |
§ 2bis ou § 2ter ou d'une offre restauratrice telle que visée aux | 2ter bedoelde maatregelen of van een herstelrechtelijk aanbod als |
articles 37bis à 37quinquies » (article 57bis, § 1er, de la loi | bedoeld in de artikelen 37bis tot 37quinquies » (artikel 57bis, § 1, |
précitée du 8 avril 1965). | van de Jeugdbeschermingswet). |
Les mesures visées couvrent un large spectre allant de l'avertissement | De bedoelde maatregelen bestrijken een breed spectrum, van de |
au placement dans une institution communautaire pour la protection de | berisping tot het toevertrouwen aan een gemeenschapsinstelling voor |
la jeunesse. | jeugdbescherming. |
B.5. L'article 38 du décret du 15 février 2019 dispose que le tribunal | B.5. Artikel 38 van het decreet van 15 februari 2019 bepaalt dat de |
de la jeunesse ne peut prendre une décision de dessaisissement que si | jeugdrechtbank slechts tot uithandengeving kan beslissen indien de |
l'intéressé a déjà fait « l'objet d'une ou [de] plusieurs sanctions | betrokkene reeds eerder « het voorwerp [is] geweest van een of meer |
visées aux articles 35, 36 et 37 ». | sancties, vermeld in de artikelen 35, 36 en 37 ». |
Les articles 35, 36 et 37 du décret du 15 février 2019 portent sur | De artikelen 35, 36 en 37 van het decreet van 15 februari 2019 hebben |
l'orientation en milieu fermé (article 35) ou sur l'encadrement en | betrekking op de gesloten oriëntatie (artikel 35) of de gesloten |
milieu fermé (articles 36 et 37) dans une section d'une institution | begeleiding (artikelen 36 en 37) in een afdeling van een |
communautaire. Il s'agit de mesures qui tendent « à prendre, au cours | gemeenschapsinstelling. Het gaat om maatregelen die ertoe strekken « |
de la procédure - et dans l'attente d'une décision quant au fond -, | om tijdens de rechtspleging - en in afwachting van een beslissing ten |
une mesure d'instruction ou une mesure de garde à l'égard d'un suspect | gronde - een onderzoeksmaatregel of een maatregel van bewaring te |
qui est mineur » (Doc. parl., Parlement flamand, 2017-2018, n° 1670/1, | treffen ten aanzien van een minderjarige verdachte » (Parl. St., |
p. 21). | Vlaams Parlement, 2017-2018, nr. 1670/1, p. 21). |
B.6. Le décret du 15 février 2019 est en grande partie entré en | B.6. Het decreet van 15 februari 2019 is grotendeels in werking |
vigueur le 1er septembre 2019. L'article 89 en cause de ce décret | getreden op 1 september 2019. Het in het geding zijnde artikel 89 van |
prévoyait : | dat decreet bepaalde : |
« Sans préjudice des alinéas 2 et 3, le présent décret entre en | « Onverminderd het tweede en derde lid, treedt dit decreet in werking |
vigueur le 1er septembre 2019. | op 1 september 2019. |
Pour les articles 25, § 8, alinéas 3, 4 et 5, 32, alinéa 3, 33, alinéa | Voor de artikelen 25, § 8, derde, vierde en vijfde lid, 32, derde lid, |
2, 34, § 1, alinéa 3, dans la mesure où la réaction de remplacement | 33, tweede lid en 34, § 1, derde lid, voor zover de vervangende |
concerne le placement du délinquant mineur dans une division au sein | reactie het toevertrouwen van de minderjarige delictpleger aan een |
afdeling binnen een gemeenschapsinstelling, ingericht voor | |
d'une institution communautaire, créée pour les mineurs qui se voient | minderjarigen die een reactie opgelegd krijgen met toepassing van dit |
imposer une réaction en application du présent décret, 26, 27, 35, 36, | decreet betreft, 26, 27, 35, 36, 37, met uitzondering van 37, § 8, 39, |
37, à l'exception de 37, § 8, 39, 84, 85 et 86, le Gouvernement | 84, 85 en 86, bepaalt de Vlaamse Regering de datum van |
flamand fixe la date d'entrée en vigueur après avoir expressément établi que la conditionnalité pour l'application de ces articles a été réalisée. Ces articles entrent en vigueur le 1er septembre 2022 au plus tard. L'article 37, § 8, entre en vigueur trois mois après la publication au Moniteur belge du dernier des actes d'assentiment de l'accord de coopération entre la Communauté flamande et l'Etat fédéral. Lorsque le Gouvernement flamand, en vue de réaliser cette conditionnalité, accorde une aide à l'investissement conformément à la réglementation applicable, il peut également donner son accord au | inwerkingtreding nadat zij uitdrukkelijk heeft vastgesteld dat de nodige randvoorwaarden zijn gerealiseerd die toelaten dat deze artikelen kunnen uitgevoerd worden. Deze artikelen treden uiterlijk in werking op 1 september 2022. Artikel 37, § 8, treedt in werking drie maanden na publicatie in het Belgisch Staatsblad van de laatste van de instemmingsdaden van het samenwerkingsakkoord tussen de Vlaamse Gemeenschap en de Federale Staat. Als de Vlaamse Regering, met het oog op de realisatie van deze randvoorwaarden investeringssteun geeft overeenkomstig de toepasselijke regelgeving, kan zij ook diegene die de investeringssteun bekomt, toezeggen dat de nodige erkenningen en |
bénéficiaire de l'aide à l'investissement pour l'octroi des agréments | werkingsmiddelen zullen toegekend worden op het ogenblik dat de |
et moyens de fonctionnement nécessaires au moment où l'infrastructure | infrastructuur waarvoor de investeringssteun wordt verleend, in |
faisant l'objet de l'aide à l'investissement est mise en service ». | gebruik wordt genomen ». |
Ainsi, les mesures d'orientation et d'encadrement en milieu fermé | Aldus zullen de maatregelen van gesloten oriëntatie en begeleiding |
n'entreront en vigueur « que si les conditions nécessaires ont été | slechts in werking treden « mits voldaan [is] aan de nodige |
remplies, et ce eu égard à l'intérêt d'une transition prudente », et | randvoorwaarden en dit gelet op het belang van een zorgzame transitie |
au plus tard le 1er septembre 2022 (Doc. parl., Parlement flamand, | » en uiterlijk op 1 september 2022 (Parl. St., Vlaams Parlement, |
2017-2018, n° 1670/1, p. 77). | 2017-2018, nr. 1670/1, p. 77). |
L'article 89 précité a été modifié par l'article 10 du décret de la | Voormeld artikel 89 werd gewijzigd bij artikel 10 van het decreet van |
Communauté flamande du 24 septembre 2019 « modifiant la loi du 8 avril | de Vlaamse Gemeenschap van 24 september 2019 « houdende wijziging van |
1965 relative à la protection de la jeunesse, à la prise en charge des | de wet van 8 april 1965 betreffende de jeugdbescherming, het ten laste |
mineurs ayant commis un fait qualifié d'infraction et à la réparation | nemen van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben |
gepleegd en het herstel van de door dit feit veroorzaakte schade en | |
du dommage causé par ce fait et le décret du 15 février 2019 sur le | het decreet van 15 februari 2019 betreffende het |
droit en matière de délinquance juvénile, en ce qui concerne les | |
dispositions transitoires » (ci-après : le décret du 24 septembre | jeugddelinquentierecht, wat de overgangsbepalingen betreft » (hierna : |
2019). Cet article 10 a ajouté l'article 38 à la liste des articles, | het decreet van 24 september 2019). Dat artikel 10 heeft artikel 38 |
mentionnés dans l'article 89, alinéa 2, qui entreront en vigueur | toegevoegd aan de lijst van artikelen, vermeld in artikel 89, tweede |
ultérieurement. | lid, die op een later tijdstip in werking treden. |
B.7. L'article 87 du décret du 15 février 2019, également en cause, | B.7. Het eveneens in het geding zijnde artikel 87 van het decreet van |
prévoyait : | 15 februari 2019 bepaalde : |
« § 1er. Une mesure provisoire ou une mesure ordonnée par le juge de | « § 1. Een voorlopige maatregel of maatregel die werd uitgesproken |
la jeunesse ou le tribunal de la jeunesse en application de la loi du | door de jeugdrechter of jeugdrechtbank met toepassing van de wet van 8 |
8 avril 1965 qui est en exécution à la date d'entrée en vigueur du | april 1965, en die in uitvoering is op de datum van inwerkingtreding |
présent décret peut continuer à être exécutée. | van dit decreet, kan verder worden uitgevoerd. |
Une affaire portée devant le juge de la jeunesse ou le tribunal de la | Een bij de jeugdrechter of jeugdrechtbank aanhangig gemaakte zaak met |
jeunesse en application de la loi du 8 avril 1965, sur laquelle une | toepassing van de wet van 8 april 1965, waarover op de datum van |
décision a été prise à la date d'entrée en vigueur du présent décret | inwerkingtreding van dit decreet een beslissing werd genomen maar die |
mais qui n'est pas encore en exécution, est exécutée conformément à la | nog niet in uitvoering is, wordt uitgevoerd overeenkomstig de genomen |
décision prise. | beslissing. |
Les règles mentionnées dans la loi du 8 avril 1965, ayant trait à | De regels, vermeld in de wet van 8 april 1965, die op de uitvoering |
l'exécution des mesures provisoires, des mesures et des décisions | van de in het eerste en tweede lid vermelde voorlopige maatregelen, |
visées aux alinéas 1er et 2, sont applicables. | maatregelen en beslissingen betrekking hebben, zijn van toepassing. |
§ 2. Une affaire portée devant le juge de la jeunesse ou le tribunal | § 2. Een bij de jeugdrechter of jeugdrechtbank aanhangig gemaakte zaak |
de la jeunesse en application de la loi du 1er mars 2002, sur laquelle | met toepassing van de wet van 1 maart 2002, waarover op de datum van |
une décision a été prise à la date d'entrée en vigueur du présent | inwerkingtreding van dit decreet een beslissing werd genomen maar die |
décret mais qui n'est pas encore en exécution, est exécutée | nog niet in uitvoering is, wordt uitgevoerd overeenkomstig de genomen |
conformément à la décision prise ». | beslissing ». |
Cette disposition a été modifiée par l'article 9 du décret du 24 | Die bepaling werd gewijzigd bij artikel 9 van het decreet van 24 |
septembre 2019. Cet article a ajouté au paragraphe 1er, alinéa 3, de | september 2019. Dat artikel heeft aan paragraaf 1, derde lid, van |
l'article 87 du décret du 15 février 2019 le membre de phrase « , y | artikel 87 van het decreet van 15 februari 2019 de zinsnede « , met |
compris la possibilité de révision prévue à l'article 60 de la loi | inbegrip van de herzieningsmogelijkheid, vermeld in artikel 60 van |
précitée » et a aussi ajouté deux nouveaux paragraphes. Ainsi, « une | voormelde wet » toegevoegd en heeft ook twee nieuwe paragrafen |
transition opérationnelle vers les nouvelles conditions de | toegevoegd. Op die wijze « wordt een operationele overgang naar de |
dessaisissement est explicitée » (Doc. parl., Parlement flamand, 2019, | nieuwe voorwaarden tot uithandengeving geëxpliciteerd » (Parl. St., |
n° 103/1, p. 4). Les nouveaux paragraphes disposent : | Vlaams Parlement, 2019, nr. 103/1, p. 4). De nieuwe paragrafen bepalen : |
« § 3. Aux fins de la décision de dessaisissement visée à l'article | « § 3. Voor een beslissing tot uithandengeving als vermeld in artikel |
38, § 2, alinéa 2 du présent décret, le placement dans une institution | 38, § 2, tweede lid, van dit decreet, wordt een plaatsing in een |
openbare gemeenschapsinstelling als vermeld in artikel 37, § 2, 8°, | |
publique communautaire, visé à l'article 37, § 2, 8° de la loi du 8 | van de wet van 8 april 1965, gelijkgesteld met de sancties, vermeld in |
avril 1965 est assimilé aux sanctions visées aux articles 35, 36 et 37 | artikel 35, 36 en 37 van dit decreet. |
du présent décret. | |
§ 4. Un placement ou un placement provisoire en régime éducatif fermé | § 4. Een plaatsing of een voorlopige plaatsing in een gesloten |
d'une institution publique communautaire, tels que visés | opvoedingsafdeling van een openbare gemeenschapsinstelling, bedoeld |
respectivement aux articles 37, § 2quater, alinéa 2, et 52 de la loi | respectievelijk in artikel 37, § 2quater, tweede lid, en artikel 52 |
du 8 avril 1965, peut être imposé en tant que mesure de remplacement | van de wet van 8 april 1965, kan als vervangende reactie worden |
visée à l'article 25, § 8, alinéas 3, 4 et 5, et aux articles 32, | opgelegd als vermeld in artikel 25, § 8, derde, vierde en vijfde lid, |
alinéa 3, 33, alinéa 3, et 34, § 1er, alinéa 3 du présent décret ». | artikel 32, derde lid, artikel 33, derde lid, en artikel 34, § 1, |
derde lid, van dit decreet ». | |
B.8. Il découle des articles 87 et 89 du décret du 15 février 2019, | B.8. Uit de artikelen 87 en 89 van het decreet van 15 februari 2019, |
avant leur modification par le décret du 24 septembre 2019, que le | vóór de wijziging ervan bij het decreet van 24 september 2019, vloeit |
régime du dessaisissement modifié est entré en vigueur le 1er | voort dat de gewijzigde regeling van uithandengeving in werking is |
septembre 2019 et qu'à la suite de cette entrée en vigueur, le mineur | getreden op 1 september 2019 en dat de minderjarige die voor de |
convoqué devant le juge a quo n'entrait plus dans les conditions | verwijzende rechter is gedaagd als gevolg van die inwerkingtreding |
d'application d'un dessaisissement. A partir de la date précitée, le | niet meer in aanmerking kwam voor uithandengeving. Vanaf de vermelde |
dessaisissement n'était, en règle, possible que si le mineur concerné | datum was die maatregel in de regel enkel mogelijk nadat de betrokken |
avait déjà fait l'objet d'une orientation ou d'un encadrement en | minderjarige reeds eerder het voorwerp was geweest van een gesloten |
milieu fermé, mais ces deux mesures, ainsi qu'il est dit en B.6, ne | oriëntatie of begeleiding, maar die maatregelen zijn, zoals in B.6 is |
sont pas encore entrées en vigueur. | vermeld, nog niet in werking getreden. |
B.9. Par sa première question préjudicielle, le juge a quo demande à | B.9. Met zijn eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter |
la Cour si les articles 87 et 89 du décret du 15 février 2019 violent | van het Hof te vernemen of de artikelen 87 en 89 van het decreet van |
les articles 12 et 14 de la Constitution, lus ou non en combinaison | 15 februari 2019 de artikelen 12 en 14 van de Grondwet schenden, al |
avec les articles 6 et 7 de la Convention européenne des droits de | dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 6 en 7 van het Europees |
l'homme et avec l'article 15 du Pacte international relatif aux droits | Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 15 van het |
civils et politiques, en ce que le décret est applicable à des faits | Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, |
commis par des mineurs avant la promulgation dudit décret et son | doordat het decreet van toepassing is op feiten gepleegd door |
entrée en vigueur. | minderjarigen voorafgaand aan de afkondiging en inwerkingtreding ervan. |
Compte tenu de la demande qui est à l'origine de la question | Rekening houdend met de vordering die aan de prejudiciële vraag ten |
préjudicielle, il convient de l'interpréter en ce sens qu'elle porte | grondslag ligt, dient zij aldus te worden begrepen dat zij betrekking |
sur l'application immédiate du nouveau régime du dessaisissement. | heeft op de onmiddellijke werking van de nieuwe regeling van uithandengeving. |
B.10. Les articles 12 et 14 de la Constitution garantissent le | B.10. De artikelen 12 en 14 van de Grondwet waarborgen het |
principe de légalité en matière pénale. En vertu de ces dispositions, | strafrechtelijk wettigheidsbeginsel. Krachtens die bepalingen kan |
nul ne peut être poursuivi que dans les cas prévus par la loi et dans | niemand worden vervolgd dan in de gevallen die de wet bepaalt en in de |
la forme qu'elle prescrit (article 12, alinéa 2, de la Constitution) | vorm die zij voorschrijft (artikel 12, tweede lid, van de Grondwet) en |
et nulle peine ne peut être établie ni appliquée qu'en vertu de la loi | kan geen straf worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet |
(article 14 de la Constitution). | (artikel 14 van de Grondwet). |
Il découle de ces dispositions que la loi pénale doit être formulée en | Uit die bepalingen vloeit voort dat de strafwet moet worden |
des termes qui permettent à chacun de connaître, au moment où il | geformuleerd in bewoordingen op grond waarvan eenieder, op het |
adopte un comportement, si ce comportement est punissable ou non et la | ogenblik waarop hij een gedrag aanneemt, kan uitmaken of dat gedrag al |
peine éventuellement encourue. Les principes de légalité et de | dan niet strafbaar is en de mogelijkerwijs op te lopen straf kan |
prévisibilité sont applicables à l'ensemble de la procédure pénale. | kennen. De beginselen van wettigheid en voorzienbaarheid zijn van toepassing op de hele strafrechtspleging. |
En ce qu'ils exigent que tout délit soit prévu par la loi, l'article | In zoverre zij vereisen dat elk misdrijf bij de wet moet worden |
7, paragraphe 1, de la Convention européenne des droits de l'homme et | bepaald, hebben artikel 7, lid 1, van het Europees Verdrag voor de |
l'article 15, paragraphe 1, du Pacte international relatif aux droits | rechten van de mens en artikel 15, lid 1, van het Internationaal |
civils et politiques ont une portée analogue à celle de l'article 12, | Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten een draagwijdte die |
alinéa 2, de la Constitution. Les garanties fournies par ces | analoog is aan die van artikel 12, tweede lid, van de Grondwet. De |
dispositions forment dès lors, dans cette mesure, un tout | door die bepalingen verstrekte waarborgen vormen in die mate dan ook |
indissociable. | een onlosmakelijk geheel. |
B.11. La décision de dessaisissement n'est pas en soi une | B.11. De beslissing tot uithandengeving houdt op zich geen |
incrimination ou une peine : elle détermine le droit qui est | strafbaarstelling of straf in, maar bepaalt het recht dat op het als |
applicable à un mineur ayant commis le fait qualifié d'infraction, à | misdrijf omschreven feit, gepleegd door een minderjarige, van |
savoir le droit pénal plutôt que le droit en matière de délinquance | toepassing is, namelijk het strafrecht in plaats van het |
juvénile. Etant donné que la décision de dessaisissement a pour effet | jeugddelinquentierecht. Aangezien de beslissing tot uithandengeving |
que les poursuites sont menées selon le droit pénal commun et la | tot gevolg heeft dat de vervolging plaatsvindt volgens het gemeen |
procédure pénale de droit commun, la mesure a un rapport avec la | strafrecht en de gemeenrechtelijke strafprocedure, houdt de maatregel |
procédure pénale. | verband met de strafrechtspleging. |
Toutefois, l'exigence de prévisibilité de la procédure pénale contenue | De in artikel 12, tweede lid, van de Grondwet vervatte vereiste van |
dans l'article 12, alinéa 2, de la Constitution ne s'oppose en | voorspelbaarheid van de strafrechtspleging verzet zich evenwel niet |
principe pas à l'application immédiate des lois de compétence et de | tegen de onmiddellijke toepassing van de wetten betreffende de |
procédure en matière pénale (article 3 du Code judiciaire). En outre, | bevoegdheid en de rechtspleging in strafzaken (artikel 3 van het |
la mesure de dessaisissement n'est nullement liée aux règles relatives | Gerechtelijk Wetboek). Bovendien houdt de maatregel van |
à la démonstration de la faute d'une personne qui, en principe, ne | uithandengeving geen verband met de regels betreffende de |
peuvent pas être modifiées rétroactivement au détriment de cette | bewijsvoering van de schuld van een persoon, die in beginsel niet in |
het nadeel van die persoon kunnen worden gewijzigd met terugwerkende | |
personne (voir l'arrêt de la Cour n° 153/2018 du 8 novembre 2018, | kracht (zie het arrest van het Hof nr. 153/2018 van 8 november 2018, |
B.24.2). | B.24.2). |
B.12. Les articles 87 et 89 du décret du 15 février 2019 sont | B.12. De artikelen 87 en 89 van het decreet van 15 februari 2019 zijn |
compatibles avec les articles 12 et 14 de la Constitution, lus ou non | verenigbaar met de artikelen 12 en 14 van de Grondwet, al dan niet in |
en combinaison avec l'article 7 de la Convention européenne des droits | samenhang gelezen met artikel 7 van het Europees Verdrag voor de |
de l'homme et avec l'article 15 du Pacte international relatif aux | rechten van de mens en met artikel 15 van het Internationaal Verdrag |
droits civils et politiques, en ce que le régime du dessaisissement | inzake burgerrechten en politieke rechten, in zoverre de gewijzigde |
modifié est applicable à des faits commis par des mineurs | regeling van de uithandengeving van toepassing is op feiten gepleegd |
préalablement à la promulgation et à l'entrée en vigueur de ces | door minderjarigen voorafgaand aan de afkondiging en inwerkingtreding |
règles. L'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme | ervan. Artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens |
ne confère pas une garantie plus large en la matière que les normes de contrôle précitées. | biedt ter zake geen ruimere waarborg dan de voormelde toetsingsnormen. |
La première question préjudicielle appelle une réponse négative. | De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
B.13. Comme il est déjà dit en B.6 et en B.7, le décret du 24 | B.13. Zoals reeds is vermeld in B.6 en B.7, heeft het eveneens in het |
septembre 2019, également en cause, a modifié à nouveau le régime du | geding zijnde decreet van 24 september 2019 de regeling van de |
dessaisissement, plus précisément pour permettre de poursuivre | uithandengeving opnieuw gewijzigd, meer bepaald om de verdere |
l'application de cette mesure au-delà du 1er septembre 2019, en | toepassing van die maatregel mogelijk te maken na 1 september 2019, in |
attendant l'entrée en vigueur complète du décret du 15 février 2019. | afwachting van de volledige inwerkingtreding van het decreet van 15 |
februari 2019. | |
Le décret du 24 septembre 2019 a été voté lors de la première séance | Het decreet van 24 september 2019 werd gestemd op de eerste plenaire |
plénière du Parlement flamand qui a suivi les élections du 26 mai 2019 | vergadering van het Vlaams Parlement na de verkiezingen van 26 mei |
(Ann., Parlement flamand, 2019-2020, 23 septembre 2019, séance | 2019 (Hand., Vlaams Parlement, 2019-2020, 23 september 2019, plenaire |
plénière n° 1, pp. 26-27) et a été sanctionné et promulgué par le | vergadering, nr. 1, pp. 26-27) en werd een dag later bekrachtigd en |
Gouvernement flamand un jour plus tard. | afgekondigd door de Vlaamse Regering. |
B.14. L'article 7, 1°, du décret du 24 septembre 2019 a rétabli | B.14. Artikel 7, 1°, van het decreet van 24 september 2019 heeft |
l'article 57bis, § 1er, de la loi du 8 avril 1965, abrogé par le | artikel 57bis, § 1, van de Jeugdbeschermingswet, dat was opgeheven bij |
décret du 15 février 2019, dans la rédaction suivante : | het decreet van 15 februari 2019, opnieuw opgenomen in de volgende |
« § 1er. Si le suspect mineur était âgé d'au moins seize ans au moment | lezing : « § 1. Als de minderjarige verdachte op het tijdstip van het plegen |
où le délit de mineur est commis et que le tribunal de la jeunesse n'a | van het jeugddelict zestien jaar of ouder was en de jeugdrechtbank een |
pas jugé appropriés l'une des sanctions visées à l'article 29, § 2 du | van de sancties, vermeld in artikel 29, § 2, van het decreet van 15 |
décret du 15 février 2019 sur le droit en matière de délinquance | februari 2019 betreffende het jeugddelinquentierecht of een plaatsing |
juvénile ou un placement au fond en régime éducatif ouvert ou fermé | ten gronde in een open of gesloten opvoedingsafdeling van een openbare |
d'une institution publique communautaire, visé à l'article 37, § 2, | gemeenschapsinstelling, bedoeld in artikel 37, § 2, 8°, niet geschikt |
8°, il peut se dessaisir de l'affaire moyennant une décision motivée et la renvoyer devant le ministère public en vue de la poursuite devant soit, si l'intéressé est suspecté d'un délit ou d'un crime correctionnalisable, une chambre spéciale au sein du tribunal de la jeunesse qui applique le droit pénal et la procédure pénale de droit commun, s'il y a lieu, soit, si l'intéressé est suspecté d'avoir commis un crime non correctionnalisable, une cour d'assises composée conformément à l'article 119, alinéa 2, du Code judiciaire, s'il y a lieu. Le tribunal de la jeunesse ne peut toutefois décider du dessaisissement que lorsque l'une des conditions suivantes est également remplie : | acht, kan ze de zaak bij een met redenen omklede beslissing uit handen geven en de zaak naar het openbaar ministerie verwijzen, met het oog op vervolging voor ofwel, indien de betrokkene ervan wordt verdacht een wanbedrijf of correctionaliseerbare misdaad te hebben gepleegd, een bijzondere kamer binnen de jeugdrechtbank die het gemeen strafrecht en de gemeenrechtelijke strafprocedure toepast, als daartoe grond bestaat, ofwel, indien de betrokkene ervan wordt verdacht een niet-correctionaliseerbare misdaad te hebben gepleegd, een hof van assisen dat samengesteld is overeenkomstig de bepalingen van artikel 119, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, als daartoe grond bestaat. De jeugdrechtbank kan evenwel slechts beslissen tot uithandengeving indien bovendien aan een van de volgende voorwaarden is voldaan : |
1° l'intéressé a déjà fait l'objet d'une ou plusieurs mesures visées à | 1° de betrokkene is reeds eerder het voorwerp geweest van een of |
l'article 37, § § 2, 2bis ou 2ter, d'une offre restauratrice telle que | meerdere van de in artikel 37, § 2, § 2bis of § 2ter, bedoelde |
maatregelen, van een herstelrechtelijk aanbod als bedoeld in de | |
visée aux articles 37bis à 37quinquies ou d'une sanction en vertu de | artikelen 37bis tot en met 37quinquies of van een sanctie op grond van |
l'article 29, § 2 du décret du 15 février 2019 sur le droit en matière | artikel 29, § 2, van het decreet van 15 februari 2019 betreffende het |
de délinquance juvénile; | jeugddelinquentierecht; |
2° le délit de mineur commis porte sur un fait visé aux articles 373, | 2° het gepleegde jeugddelict betreft een feit zoals bedoeld in de |
375, 393 à 397, 400, 401, 417ter, 417quater, 468, 469, 470 et 471 à | artikelen 373, 375, 393 tot en met 397, 400, 401, 417ter, 417quater, |
475 du Code pénal ou une tentative de commettre un fait visé aux | 468, 469, 470 en 471 tot en met 475 van het Strafwetboek of een poging |
articles 393 à 397 du Code pénal. Le tribunal de la jeunesse peut | tot het plegen van een feit zoals bedoeld in de artikelen 393 tot en |
met 397 van het Strafwetboek. De jeugdrechtbank kan ook beslissen tot | |
également décider du dessaisissement lorsque le suspect mineur a | uithandengeving wanneer de minderjarige verdachte een feit heeft |
commis un fait tel que visé aux articles 136bis, 136ter, 136quater, | gepleegd als vermeld in de artikelen 136bis, 136ter, 136quater, |
136sexies, 137, 140 et 141 du Code pénal qui, s'il avait été commis | 136sexies, 137, 140 en 141 van het Strafwetboek, die, als ze door een |
par un majeur, serait passible d'une peine d'emprisonnement de cinq à | meerderjarige gepleegd zouden zijn, strafbaar worden gesteld met een |
dix ans ou d'une peine plus lourde. | gevangenisstraf van vijf tot tien jaar of een zwaardere straf. |
La motivation est basée sur la personnalité de l'intéressé et de son | De motivering gebeurt in functie van de persoonlijkheid van de |
entourage et sur le degré de maturité de l'intéressé. | betrokkene en van zijn omgeving en de maturiteitsgraad van de |
betrokkene. Deze bepaling kan worden toegepast zelfs indien de betrokkene op het | |
La présente disposition peut être appliquée même si l'intéressé a | tijdstip van het vonnis de leeftijd van achttien jaar heeft bereikt. |
atteint l'âge de dix-huit ans au moment du jugement. Dans ce cas il | In dit geval wordt hij gelijkgesteld met een minderjarige voor de |
est assimilé à un mineur pour l'application du présent chapitre ». | toepassing van dit hoofdstuk ». |
B.15. L'article 10 du décret du 24 septembre 2019 a ajouté l'article | B.15. Artikel 10 van het decreet van 24 september 2019 heeft artikel |
38 du décret du 15 février 2019 à la liste des articles, mentionnés | 38 van het decreet van 15 februari 2019 toegevoegd aan de lijst van |
dans l'article 89, alinéa 2, cité en B.6, qui entreront en vigueur | artikelen, vermeld in het in B.6 aangehaalde artikel 89, tweede lid, |
ultérieurement. Aux termes de l'article 11 du décret du 24 septembre | die op een later tijdstip in werking treden. Krachtens artikel 11 van |
2019, ce décret produit ses effets le 1er septembre 2019. Il en | het decreet van 24 september 2019 heeft dat decreet uitwerking met |
résulte que le régime du dessaisissement modifié n'est toutefois pas | ingang van 1 september 2019. Daardoor is de gewijzigde regeling van |
encore entré en vigueur le 1er septembre 2019. | uithandengeving toch nog niet in werking getreden op 1 september 2019. |
B.16. Il découle des articles 7, 10 et 11 du décret du 24 septembre | B.16. Uit de artikelen 7, 10 en 11 van het decreet van 24 september |
2019 que l'entrée en vigueur le 1er septembre 2019 du régime du | 2019 vloeit voort dat de inwerkingtreding van de gewijzigde regeling |
dessaisissement modifié a été annulée avec effet rétroactif et que le | van uithandengeving op 1 september 2019 met terugwerkende kracht is |
mineur qui est convoqué devant le juge a quo entre par conséquent à | tenietgedaan en dat de minderjarige die voor de verwijzende rechter is |
nouveau en considération pour un dessaisissement. | gedaagd bijgevolg opnieuw in aanmerking komt voor uithandengeving. |
B.17. Par sa seconde question préjudicielle, le juge a quo demande à | B.17. Met zijn tweede prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter |
la Cour si les articles 7, 10 et 11 du décret du 24 septembre 2019 | van het Hof te vernemen of de artikelen 7, 10 en 11 van het decreet |
violent les articles 12 et 14 de la Constitution, lus ou non en | van 24 september 2019 de artikelen 12 en 14 van de Grondwet schenden, |
combinaison avec les articles 6 et 7 de la Convention européenne des | al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 6 en 7 van het |
droits de l'homme et avec l'article 15 du Pacte international relatif | Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 15 van het |
aux droits civils et politiques, en ce qu'ils instaurent avec effet | Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, |
rétroactif un régime sur la base duquel des personnes qui sont | doordat zij met terugwerkende kracht een regeling invoeren op basis |
suspectées d'avoir commis une infraction en tant que mineur peuvent | waarvan personen die ervan worden verdacht als minderjarige een |
faire l'objet d'une décision de dessaisissement, alors qu'un | strafbaar feit te hebben gepleegd uit handen kunnen worden gegeven, |
dessaisissement n'était pas possible sous l'empire de l'article 38 du | terwijl een uithandengeving onder de gelding van artikel 38 van het |
décret du 15 février 2019. | decreet van 15 februari 2019 niet mogelijk was. |
B.18. Comme il est dit en B.11, la décision de dessaisissement n'est | B.18. Zoals in B.11 is vermeld, houdt de beslissing tot |
pas en soi une peine, mais elle détermine le droit qui est applicable | uithandengeving op zich geen straf in, maar bepaalt zij het recht dat |
à un mineur ayant commis le fait qualifié d'infraction, à savoir le | op het als misdrijf omschreven feit, gepleegd door een minderjarige, |
droit pénal au lieu du droit en matière de délinquance juvénile. | van toepassing is, namelijk het strafrecht in plaats van het |
jeugddelinquentierecht. | |
B.19. Les articles 7, 10 et 11 du décret du 24 septembre 2019 sont | B.19. De artikelen 7, 10 en 11 van het decreet van 24 september 2019 |
compatibles avec les articles 12 et 14 de la Constitution, lus ou non | zijn verenigbaar met de artikelen 12 en 14 van Grondwet, al dan niet |
en combinaison avec l'article 7 de la Convention européenne des droits | in samenhang gelezen met artikel 7 van het Europees Verdrag voor de |
de l'homme et avec l'article 15 du Pacte international relatif aux | rechten van de mens en met artikel 15 van het Internationaal Verdrag |
droits civils et politiques, étant donné qu'ils ne relèvent pas du | inzake burgerrechten en politieke rechten, aangezien zij niet onder |
champ d'application de ces dispositions. | het toepassingsgebied van die bepalingen vallen. |
La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. | De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
Les articles 87 et 89 du décret de la Communauté flamande du 15 | De artikelen 87 en 89 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van |
février 2019 « sur le droit en matière de délinquance juvénile » et | 15 februari 2019 « betreffende het jeugddelinquentierecht » en de |
les articles 7, 10 et 11 du décret de la Communauté flamande du 24 | artikelen 7, 10 en 11 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van |
septembre 2019 « modifiant la loi du 8 avril 1965 relative à la | 24 september 2019 « houdende wijziging van de wet van 8 april 1965 |
protection de la jeunesse, à la prise en charge des mineurs ayant | betreffende de jeugdbescherming, het ten laste nemen van minderjarigen |
commis un fait qualifié d'infraction et à la réparation du dommage | die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd en het herstel |
causé par ce fait et le décret du 15 février 2019 sur le droit en | van de door dit feit veroorzaakte schade en het decreet van 15 |
matière de délinquance juvénile, en ce qui concerne les dispositions | februari 2019 betreffende het jeugddelinquentierecht, wat de |
transitoires » ne violent pas les articles 12 et 14 de la | overgangsbepalingen betreft » schenden niet de artikelen 12 en 14 van |
Constitution, lus ou non en combinaison avec les articles 6 et 7 de la | Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 6 en 7 van |
Convention européenne des droits de l'homme et avec l'article 15 du | het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 15 van |
Pacte international relatif aux droits civils et politiques. | het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. |
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 27 juillet 2020. | op 27 juli 2020. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
A. Alen | A. Alen |