Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 62/2020 du 7 mai 2020 Numéro du rôle : 7173 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 8 et 10, § 2, 1°, de la loi du 11 février 2013 « organisant la profession d'agent immobilier », posée par la cha La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 62/2020 du 7 mai 2020 Numéro du rôle : 7173 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 8 et 10, § 2, 1°, de la loi du 11 février 2013 « organisant la profession d'agent immobilier », posée par la cha La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...) Uittreksel uit arrest nr. 62/2020 van 7 mei 2020 Rolnummer 7173 In zake: de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 8 en 10, § 2, 1°, van de wet van 11 februari 2013 « houdende organisatie van het beroep van vastgoedmakelaar », geste Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 62/2020 du 7 mai 2020 Uittreksel uit arrest nr. 62/2020 van 7 mei 2020
Numéro du rôle : 7173 Rolnummer 7173
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 8 et 10, § In zake: de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 8 en 10, § 2,
2, 1°, de la loi du 11 février 2013 « organisant la profession d'agent 1°, van de wet van 11 februari 2013 « houdende organisatie van het
immobilier », posée par la chambre d'appel de l'Institut professionnel beroep van vastgoedmakelaar », gesteld door de kamer van beroep van
des agents immobiliers. het Beroepsinstituut van vastgoedmakelaars.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L.
J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen et Y. Kherbache, assistée du Lavrysen, J.-P. Moerman, T. Giet, R. Leysen en Y. Kherbache,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par décision du 2 avril 2019, dont l'expédition est parvenue au greffe Bij beslissing van 2 april 2019, waarvan de expeditie ter griffie van
de la Cour le 13 mai 2019, la chambre d'appel de l'Institut het Hof is ingekomen op 13 mei 2019, heeft de kamer van beroep van het
professionnel des agents immobiliers a posé la question préjudicielle Beroepsinstituut van vastgoedmakelaars de volgende prejudiciële vraag
suivante : gesteld :
« La présomption irréfragable contenue dans l'article 8, alinéa 1er, « [...] of het in artikel 8.1° lid en art. 10 § 2.2° van de wet van 11
et dans l'article 10, § 2, 2°, de la loi du 11 février 2013 organisant februari 2013 houdende organisatie van het beroep van vastgoedmakelaar
la profession d'agent immobilier entraîne-t-elle une contradiction opgenomen onweerlegbaar vermoeden een tegenstrijdigheid in het leven
avec l'exception contenue dans l'article 8, alinéa 2, de la même loi roept met de uitzondering opgenomen in art. 8.2° lid van dezelfde wet
et crée-t-elle deux catégories de citoyens en ce que, contrairement aux personnes qui ne sont pas actionnaires, les personnes qui sont actionnaires et qui sont engagées dans les liens d'un contrat de travail et se trouvent sous l'autorité, la direction et la surveillance de quelqu'un, sont privées de l'exception prévue à l'article 8, alinéa 2, en ce que la distinction établie entre ces catégories de citoyens est disproportionnée et n'est pas adéquate ou pertinente pour atteindre le but légitime poursuivi, et, à tout le moins, en ce que la distinction établie n'est pas adéquate ou pertinente pour atteindre le but poursuivi et n'est pas proportionnée à ce but poursuivi (contrôle au regard du principe d'égalité, contenu en twee categorieën burgers doet ontstaan waarbij in tegenstelling tot personen die geen aandeelhouder zijn, aan personen die wél aandeelhouder zijn en verbonden zijn met een arbeidsovereenkomst en onder gezag, leiding en toezicht staan, de uitzonderingstoestand waarvan sprake in art. 8.2° lid wordt ontnomen, en het gemaakte onderscheid tussen deze categorieën burgers disproportioneel is en niet adequaat of pertinent is om het nagestreefde legitieme doel te bereiken, minstens dat het gemaakte onderscheid niet adequaat of pertinent is om het nagestreefde doel te bereiken noch proportioneel is ten aanzien van dit nagestreefde doel (toets aan het
dans les articles 10 et 11 de la Constitution) ? ». gelijkheidsbeginsel zoals opgenomen in de artt. 10 en 11 van de Grondwet) ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La question préjudicielle porte sur les articles 8 et 10 de la B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen 8 en 10
loi du 11 février 2013 « organisant la profession d'agent immobilier » van de wet van 11 februari 2013 « houdende organisatie van het beroep
(ci-après : la loi du 11 février 2013). Bien que le libellé de la van vastgoedmakelaar » (hierna : de wet van 11 februari 2013). Hoewel
question préjudicielle renvoie à l'article 10, § 2, 2°, de la loi du de formulering van de prejudiciële vraag verwijst naar artikel 10, §
11 février 2013, il ressort des pièces du dossier que cette 2, 2°, van de wet van 11 februari 2013, blijkt uit de stukken van het
disposition ne s'applique pas au litige pendant devant la juridiction dossier dat die bepaling niet van toepassing is op het voor het
a quo. Le renvoi, dans la question préjudicielle, à l'article 10, § 2, verwijzende rechtscollege hangende geschil. De verwijzing naar artikel
2°, de la loi du 11 février 2013 repose dès lors sur une erreur 10, § 2, 2°, van de wet van 11 februari 2013 in de prejudiciële vraag
matérielle et la question doit être lue en ce sens qu'elle porte sur berust op een materiële vergissing en de vraag moet zo worden gelezen
les articles 8, alinéa 1er, et 10, § 2, 1°, de la loi du 11 février 2013. dat zij betrekking heeft op de artikelen 8, eerste lid, en 10, § 2, 1°, van de wet van 11 februari 2013.
B.2. Il peut être déduit de la décision de renvoi que la Cour est B.2. Uit de verwijzingsbeslissing kan worden afgeleid dat het Hof
interrogée au sujet d'une différence de traitement créée entre les wordt ondervraagd over een verschil in behandeling tussen personen die
personnes qui sont liées par un contrat de travail à une société dans via een arbeidsovereenkomst verbonden zijn met een vennootschap waarin
laquelle elles exercent des activités en qualité d'agent immobilier, activiteiten als vastgoedmakelaar worden uitgeoefend, wanneer die
lorsque cette société n'est elle-même pas inscrite au tableau des vennootschap niet zelf is ingeschreven op het tableau van
titulaires ni sur la liste des stagiaires de l'Institut professionnel beroepsbeoefenaars of op de lijst van stagiairs van het
des agents immobiliers. Si ces personnes ne sont pas actionnaires de Beroepsinstituut van vastgoedmakelaars. Indien die personen geen
la société concernée, elles ne peuvent porter le titre professionnel aandeelhouder zijn van de betrokken vennootschap, kunnen zij de
d'agent immobilier, mais elles ne sont pas non plus soumises aux beroepstitel van vastgoedmakelaar niet voeren, maar zijn zij evenmin
obligations qui en découlent. En revanche, si ces personnes peuvent onderworpen aan de verplichtingen die daaraan zijn verbonden. Indien
être considérées comme des associés actifs de la société, l'existence die personen echter kunnen worden beschouwd als een actief
d'un contrat de travail ne peut, aux termes des dispositions en cause, aandeelhouder, kan het bestaan van een arbeidsovereenkomst krachtens
empêcher qu'elles soient également considérées comme des indépendants de in het geding zijnde bepalingen niet verhinderen dat zij eveneens
et qu'elles soient, en cette qualité, soumises à l'obligation als zelfstandige worden beschouwd en in die hoedanigheid onderworpen
d'inscription. zijn aan de inschrijvingsplicht.
B.3. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas B.3. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit
qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt
personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust
qu'elle soit raisonnablement justifiée. en het redelijk verantwoord is.
L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld
compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel
nature des principes en cause; le principe d'égalité et de en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van
non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat
de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de
et le but visé. aangewende middelen en het beoogde doel.
B.4.1. Selon les travaux préparatoires, la loi du 11 février 2013 vise B.4.1. Luidens de parlementaire voorbereiding beoogt de wet van 11
à soumettre à des règles spécifiques la profession d'agent immobilier, februari 2013 het beroep van vastgoedmakelaar, dat voordien viel onder
qui était auparavant régie par la loi-cadre « relative aux professions de regeling van de kaderwet betreffende de dienstverlenende
intellectuelles prestataires de services codifiée par l'arrêté royal intellectuele beroepen gecodificeerd bij het koninklijk besluit van 3
du 3 août 2007 », sans toutefois déroger fondamentalement aux augustus 2007, te onderwerpen aan specifieke regels, zonder echter
principes de la loi-cadre précitée (Doc. parl., Chambre, 2012-2013, fundamenteel af te wijken van de principes van de voormelde kaderwet
DOC 53-2517/001, p. 4). Le législateur a notamment estimé qu'il est (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2517/001, p. 5). De wetgever
achtte het onder andere noodzakelijk « het Beroepsinstituut van
nécessaire de « doter l'Institut professionnel des agents immobiliers Vastgoedmakelaars van efficiëntere instrumenten in de strijd tegen het
d'instruments plus efficaces pour lutter contre les indélicatesses bedrog van een minderheid van vastgoedmakelaars te voorzien » (ibid.,
d'une minorité de ses membres » (ibid., p. 3). De manière plus p. 3). Meer algemeen beoogt de wetgever met de bescherming van
générale, le législateur, en protégeant les titres professionnels, beroepstitels een kwaliteitsvolle dienstverlening te waarborgen aan
entend garantir un service de qualité à celui qui fait appel aux degene die een beroep doet op de betrokken beroepsbeoefenaars.
professionnels concernés. Krachtens de wet van 11 februari 2013 zijn de
En vertu de la loi du 11 février 2013, les agents immobiliers vastgoedmakelaars-bemiddelaars, de vastgoedmakelaars-syndici en de
intermédiaires, les agents immobiliers syndics et les agents vastgoedmakelaars-rentmeesters onderworpen aan
immobiliers régisseurs sont soumis à des obligations de formation et à opleidingsverplichtingen en aan bijzondere controles (artikel 3). Zij
des contrôles particuliers (article 3). Ils sont tenus de souscrire zijn verplicht een aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten
une assurance en responsabilité (article 4) et sont soumis à une série (artikel 4) en zijn onderworpen aan een reeks deontologische
d'obligations déontologiques (article 13). verplichtingen (artikel 13).
B.4.2. Aux termes de l'article 5, § 1er, alinéa 2, de la loi du 11 B.4.2. Krachtens artikel 5, § 1, tweede lid, van de wet van 11
février 2013, nul ne peut exercer la profession d'agent immobilier februari 2013 mag niemand het beroep van vastgoedmakelaar-bemiddelaar
intermédiaire ou syndic, en qualité d'indépendant, à titre principal of vastgoedmakelaar-syndicus in de hoedanigheid van zelfstandige in
ou accessoire, ou en porter le titre, s'il n'est pas inscrit au hoofd- of bijberoep uitoefenen, of die titel dragen, indien hij niet
tableau des titulaires, dans la colonne de la profession qu'il exerce, ingeschreven is op het tableau van de beoefenaars in de kolom van het
ou sur la liste des stagiaires, dans la colonne de la profession qu'il beroep dat hij uitoefent of op de lijst van stagiairs in de kolom van
exerce. L'article 8 de la même loi dispose que les personnes qui het beroep dat hij uitoefent. Artikel 8 van die wet bepaalt dat
exercent la profession d'agent immobilier sont présumées exercer cette personen die het beroep van vastgoedmakelaar uitoefenen, vermoed
activité à titre indépendant. Une exception est toutefois prévue pour worden dit als zelfstandige te doen. Er is echter in een uitzondering
les personnes qui exercent les activités visées dans les liens d'un voorzien voor personen die de betrokken activiteiten uitoefenen in het
contrat de travail. Elles ne doivent pas satisfaire à l'obligation kader van een arbeidsovereenkomst. Zij moeten niet voldoen aan de
d'inscription et aux conditions qui y sont liées, mais elles ne sont inschrijvingsplicht en de daaraan verbonden voorwaarden, maar zijn
pas non plus autorisées à porter le titre d'agent immobilier : evenmin gemachtigd de titel van vastgoedmakelaar te voeren :
« Pour l'application de la présente loi, les agents immobiliers sont « Voor de toepassing van deze wet wordt op onweerlegbare wijze vermoed
présumés, de manière irréfragable, exercer cette activité à titre dat de vastgoedmakelaars deze werkzaamheid als zelfstandige
indépendant. uitoefenen.
Il ne faut pas satisfaire aux obligations visées à l'article 5 pour Aan de uit het artikel 5 voortvloeiende verplichtingen moet niet
exercer la profession dans les liens d'un contrat de travail et les worden voldaan om het beroep in het kader van een arbeidsovereenkomst
personnes qui bénéficient de cette faculté ne sont pas autorisées à uit te oefenen en de personen, die van deze mogelijkheid gebruik
porter le titre professionnel ». maken, zijn niet gemachtigd de beroepstitel te voeren ».
La loi du 11 février 2013 lie donc au statut d'indépendant le port du Bijgevolg koppelt de wet van 11 februari 2013 het voeren van de
titre professionnel d'agent immobilier et l'obligation d'inscription beroepstitel van vastgoedmakelaar, en de verplichting van inschrijving
au tableau ou sur la liste de stagiaires. op het tableau of op de lijst van stagiairs, aan het statuut van
zelfstandige.
B.4.3. L'article 10 de la loi du 11 février 2013 prévoit les B.4.3. Artikel 10 van de wet van 11 februari 2013 bepaalt de
conditions d'exercice de la profession d'agent immobilier par le biais voorwaarden voor de uitoefening van het beroep van vastgoedmakelaar in
d'une personne morale. L'article 10, § 1er, énumère les conditions het kader van een rechtspersoon. In artikel 10, § 1, worden de
applicables lorsque la personne morale même est inscrite au tableau voorwaarden opgesomd die van toepassing zijn indien de rechtspersoon
des titulaires. L'article 10, § 2, prévoit les conditions lorsque tel zelf is ingeschreven op het tableau van beoefenaars. Artikel 10, § 2,
n'est pas le cas : bepaalt de voorwaarden wanneer dit niet het geval is :
« Si la personne morale n'est pas inscrite au tableau, les « Als de rechtspersoon niet ingeschreven is op het tableau, zijn de
administrateurs, gérants et/ou associés actifs assument pleinement la zaakvoerders, bestuurders en/of actieve vennoten volledig burgerlijk
responsabilité civile des actes posés dans le cadre de l'exercice de aansprakelijk voor de handelingen gesteld in de uitoefening van het
la profession au sein de la personne morale. beroep in het kader van een rechtspersoon.
La personne morale visée à l'alinéa précédent doit respecter les De rechtspersoon bedoeld in het vorige lid moet de volgende
conditions suivantes : voorwaarden naleven :
1° ses administrateurs, gérants ou associés actifs qui exercent 1° de zaakvoerders, bestuurders of actieve vennoten die de
l'activité réglementée et qui ont la direction effective des gereglementeerde activiteit uitoefenen en die de effectieve leiding
départements au sein desquels l'activité est exercée, doivent être hebben over de afdelingen waarin de activiteit wordt uitgeoefend,
inscrits dans la colonne correspondante du tableau ou de la liste. moeten ingeschreven zijn in de overeenkomstige kolom van het tableau
2° A défaut de ces personnes, l'obligation visée au 1° s'applique à un of van de lijst. 2° Bij gebrek aan deze personen is de verplichting bedoeld in punt 1°
administrateur ou un gérant ou un associé actif de la personne morale van toepassing op een zaakvoerder of een bestuurder of een actieve
désignée à cet effet. Pour l'application de la présente loi, ces vennoot van de rechtspersoon die hiertoe wordt aangewezen. Voor de
personnes sont présumées, de manière irréfragable, exercer cette toepassing van deze wet wordt op onweerlegbare wijze vermoed dat deze
activité à titre indépendant ». personen deze werkzaamheid als zelfstandige uitoefenen ».
B.4.4. Tous les gérants, administrateurs et associés actifs qui B.4.4. Alle zaakvoerders, bestuurders en actieve vennoten die de
exercent personnellement l'activité réglementée ou qui ont la gereglementeerde activiteit zelf uitoefenen of de effectieve leiding
direction effective des départements au sein desquels l'activité est hebben over de afdelingen waarin de activiteit wordt uitgeoefend,
exercée doivent par conséquent être inscrits au tableau ou sur la moeten bijgevolg ingeschreven zijn op het tableau of de lijst (Cass.,
liste (Cass., 5 février 2016, D.15.0010.F). Comme il est dit en B.4.2, 5 februari 2016, D.15.0010.F). Zoals is vermeld in B.4.2, houdt die
cette inscription emporte la présomption irréfragable qu'ils exercent inschrijving in dat zij op onweerlegbare wijze vermoed worden die
cette activité à titre indépendant. Un associé qui exerce activiteit als zelfstandige uit te oefenen. Een vennoot die
personnellement l'activité réglementée doit être considéré comme un persoonlijk de gereglementeerde activiteit uitoefent, moet als een
associé actif. Selon la jurisprudence de la Cour de cassation, la actieve vennoot worden beschouwd. Volgens de rechtspraak van het Hof
circonstance qu'un associé actif est également un travailleur de la van Cassatie verhindert het feit dat een actieve vennoot eveneens
personne morale concernée n'empêche pas l'application de cette werknemer is van de betrokken rechtspersoon, de toepassing van dat
présomption (Cass., 13 mai 2013, C.11.0762.N). Dans cette vermoeden niet (Cass., 13 mei 2013, C.11.0762.N). In die interpretatie
interprétation, il est donc impossible pour des associés actifs is het bijgevolg niet mogelijk voor actieve vennoten om aan de
d'échapper à l'obligation d'inscription en invoquant l'exception inschrijvingsplicht te ontsnappen door zich te beroepen op de
prévue pour les travailleurs sur la base de l'article 8, alinéa 2, de uitzondering voor werknemers op basis van artikel 8, tweede lid, van
la loi du 11 février 2013. de wet van 11 februari 2013.
B.5.1. Contrairement à ce qui pourrait ressortir du libellé de la B.5.1. In tegenstelling tot wat zou kunnen blijken uit de formulering
question préjudicielle, il ne s'agit pas d'une contradiction fortuite, van de prejudiciële vraag, gaat het niet om een toevallige
mais bien d'une situation délibérément créée par le législateur. Tant tegenstrijdigheid, maar wel om een bewust door de wetgever gecreëerde
l'article 8 que l'article 10, § 2, 2, de la loi du 11 février 2013 situatie. Zowel artikel 8 als artikel 10, § 2, van de wet van 11
trouvent leur origine dans l'article 4 de la loi-cadre « relative aux februari 2013 vinden hun oorsprong in artikel 4 van de kaderwet
professions intellectuelles prestataires de services codifiée par betreffende de dienstverlenende intellectuele beroepen gecodificeerd
l'arrêté royal du 3 août 2007 », lequel trouve à son tour sa source bij het koninklijk besluit van 3 augustus 2007, dat op zijn beurt
dans l'article 3 de la loi-cadre du 1er mars 1976 « réglementant la teruggaat op artikel 3 van de kaderwet van 1 maart 1976 « tot
protection du titre professionnel et l'exercice des professions reglementering van de bescherming van de beroepstitel en van de
intellectuelles prestataires de services » (ci-après : la loi-cadre du uitoefening van de dienstverlenende intellectuele beroepen » (hierna :
1er mars 1976), tel qu'il a été remplacé par l'article 2 de la loi du de kaderwet van 1 maart 1976), zoals vervangen bij artikel 2 van de
15 juillet 1985 « modifiant la loi-cadre du 1er mars 1976 réglementant wet van 15 juli 1985 « tot wijziging van de kaderwet van 1 maart 1976
la protection du titre professionnel et l'exercice des professions tot reglementering van de bescherming van de beroepstitel en van de
intellectuelles prestataires de services » et par l'article 130 de la uitoefening van de dienstverlenende intellectuele beroepen » en bij
loi du 30 décembre 1992 « portant des dispositions sociales et artikel 130 van de wet van 30 december 1992 « houdende sociale en
diverses » et modifié par l'article 47 de la loi-programme du 10 diverse bepalingen » en gewijzigd bij artikel 47 van de programmawet
février 1998 « pour la promotion de l'entreprise indépendante ». Cet article dispose : « Nul ne peut exercer en qualité d'indépendant, à titre principal ou accessoire, une profession réglementée en exécution de la présente loi, ou en porter le titre professionnel, s'il n'est inscrit au tableau des titulaires de la profession ou sur la liste des stagiaires ou si, étant établi à l'étranger, il n'a obtenu l'autorisation d'exercer occasionnellement cette profession. Lorsque la profession réglementée est exercée dans le cadre d'une personne morale, l'alinéa précédent est uniquement applicable à celui ou ceux de ses administrateurs, gérants ou associés actifs qui exercent personnellement l'activité réglementée ou qui ont la direction effective des services où elle est exercée. A défaut de ces personnes, l'obligation énoncée à l'alinéa 1er s'applique à un administrateur ou à un gérant ou à un associé actif de la personne morale désigné à cet effet. van 10 februari 1998 « tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap ». Dat artikel bepaalt : « Niemand mag in de hoedanigheid van zelfstandige, als hoofd- of bijberoep een ter uitvoering van deze wet gereglementeerd beroep uitoefenen of er de beroepstitel van voeren, indien hij niet is ingeschreven op het tableau van de beoefenaars van het beroep of op de lijst van de stagiairs of, indien hij gevestigd is in het buitenland, niet de toelating heeft bekomen om het beroep occasioneel uit te oefenen. Wanneer het gereglementeerd beroep wordt uitgeoefend in het kader van een rechtspersoon, is het voorgaande lid enkel van toepassing op diegene of diegenen van haar bestuurders, zaakvoerders of werkende vennoten, die persoonlijk de gereglementeerde activiteit uitoefenen of die de daadwerkelijke leiding waarnemen van de diensten waar het beroep wordt uitgeoefend. Bij ontstentenis van deze personen is de bepaling van het eerste lid van toepassing op een bestuurder, zaakvoerder of werkend vennoot van de rechtspersoon, die daartoe wordt aangewezen.
Pour l'application de la présente loi, ces personnes sont présumées, Voor de toepassing van deze wet wordt op onweerlegbare wijze vermoed
de manière irréfragable, exercer cette activité à titre indépendant. dat die personen deze werkzaamheid als zelfstandige uitoefenen.
Il ne faut pas satisfaire aux obligations découlant de l'alinéa 1er Aan de uit het eerste lid voortvloeiende verplichtingen moet niet
pour exercer la profession dans les liens d'un contrat de travail, worden voldaan om het beroep in het kader van een arbeidsovereenkomst
mais les personnes qui bénéficient de cette faculté ne sont pas uit te oefenen, doch de personen die van deze mogelijkheid gebruik
autorisées à porter le titre professionnel ». maken zijn niet gemachtigd de beroepstitel te voeren ».
B.5.2. L'article 3 de la loi-cadre du 1er mars 1976 a été remplacé par B.5.2. Artikel 3 van de kaderwet van 1 maart 1976 werd bij artikel 130
l'article 130 de la loi du 30 décembre 1992, précisément parce que la van de wet van 30 december 1992 vervangen, precies omdat de
version initiale ne tenait pas compte de l'hypothèse de l'exercice d'une profession réglementée par le biais d'une société : « Le texte actuel ne prévoit pas la situation spécifique des personnes qui ont le statut d'indépendant au sein d'une société qui exerce l'activité réglementée, ce qui peut poser des problèmes d'interprétation quant à son champ d'application. Il convient donc de préciser le champ d'application de la loi : ces sociétés doivent être obligatoirement représentées à l'Institut, mais uniquement dans le chef des administrateurs, gérants ou associés actifs exerçant personnellement l'activité réglementée ou dirigeant effectivement les services où elle est effectuée. A défaut de ces personnes, la société désigne à cet effet un administrateur ou un gérant ou un associé actif. Ces personnes doivent répondre aux oorspronkelijke versie geen rekening hield met de hypothese van de uitoefening van een gereglementeerd beroep in het kader van een vennootschap : « De thans vigerende tekst voorziet niet in de toestand van personen die binnen een vennootschap die een gereglementeerde werkzaamheid uitoefent, het statuut van zelfstandige hebben. Daardoor kunnen omtrent het toepassingsgebied ervan problemen rijzen. Derhalve zou het toepassingsgebied van de wet verduidelijkt moeten worden : deze vennootschappen moeten verplicht vertegenwoordigd zijn in het Instituut, maar enkel door diegene van de bestuurders, zaakvoerders of actieve vennoten die persoonlijk de gereglementeerde activiteit uitoefenen of die de daadwerkelijk leiding waarnemen van de diensten waar de activiteit wordt uitgeoefend. Bij ontstentenis van deze personen duidt de vennootschap daartoe een bestuurder, zaakvoerder of werkend vennoot aan. Deze personen moeten beantwoorden
conditions de la réglementation et seront soumises à la aan de voorwaarden van de reglementering en zijn aansprakelijk,
responsabilité, à la déontologie et au secret professionnel » (Doc. deontologisch verantwoordelijk en door het beroepsgeheim gebonden »
parl., Sénat, 1992-1993, n° 526/1, p. 37). (Parl. St., Senaat, 1992-1993, nr. 526-1, p. 37).
L'obligation d'inscription pour les associés actifs qui exercent De inschrijvingsverplichting voor actieve vennoten die de
l'activité réglementée et la présomption irréfragable qui en découle, gereglementeerde activiteit uitoefenen, en het daaraan verbonden
selon laquelle cette activité est exercée à titre indépendant, ont été onweerlegbaar vermoeden dat die activiteit als zelfstandige wordt
instaurées pour assurer que les sociétés par le biais desquelles uitgeoefend, werden ingevoerd om te verzekeren dat vennootschappen
l'activité est exercée soient représentées auprès de l'Institut waarbinnen de activiteit wordt uitgeoefend, vertegenwoordigd zijn bij
professionnel concerné en ce que ceux des associés actifs, gérants ou het betrokken Beroepsinstituut, doordat degene van de actieve
administrateurs qui exercent l'activité réglementée sont vennoten, zaakvoerders of bestuurders die de gereglementeerde
personnellement inscrits au tableau des titulaires. Le législateur a activiteit uitoefenen, persoonlijk ingeschreven zijn op het tableau
ainsi voulu garantir que ces personnes satisfont aux obligations van beroepsbeoefenaars. Daardoor wou de wetgever waarborgen dat die
déontologiques liées à l'activité réglementaire (ibid.). B.5.3. Eu égard à ces objectifs, il n'est pas sans justification raisonnable de présumer qu'un associé d'une société qui a pour objectif de développer une activité réglementée et qui exerce personnellement cette activité soit considéré comme un associé actif, quelle que soit l'ampleur de sa part dans la société. Il n'est pas non plus sans justification raisonnable que l'obligation d'inscription s'applique à cet associé, même lorsqu'il est également lié par un contrat de travail à la société concernée. Le caractère irréfragable du statut présumé d'indépendant et l'obligation d'inscription au tableau qui en découle pour tous les associés actifs empêchent en effet les associés actifs de recourir à une société pour permettre à certains d'entre eux de contourner les obligations liées à l'exercice de la profession réglementée. Comme il a déjà été dit en B.4.1, ces obligations visent en outre à garantir un service de qualité à celui qui fait appel aux agents immobiliers visés. personen voldoen aan de deontologische verplichtingen verbonden aan de gereglementeerde werkzaamheid (ibid.). B.5.3. In het licht van die doelstellingen, is het niet zonder redelijke verantwoording te vermoeden dat een vennoot van een vennootschap die tot doel heeft een gereglementeerde activiteit te ontwikkelen, en die persoonlijk die activiteit uitoefent, als een actieve vennoot wordt beschouwd, ongeacht de omvang van zijn aandeel in de vennootschap. Het is evenmin zonder redelijke verantwoording dat de inschrijvingsplicht voor die vennoot geldt, zelfs wanneer hij eveneens via een arbeidsovereenkomst verbonden is met de betrokken vennootschap. Het onweerlegbare karakter van het vermoede statuut van zelfstandige en de daaruit volgende verplichting voor alle actieve vennoten om zich in te schrijven op het tableau dragen er immers toe bij dat het niet mogelijk is dat de actieve vennoten een vennootschap gebruiken om aan een deel van hen toe te laten de verplichtingen te omzeilen die gepaard gaan met de uitoefening van het gereglementeerde beroep. Zoals reeds is vermeld in B.4.1, zijn die verplichtingen er bovendien op gericht een kwaliteitsvolle dienstverlening te waarborgen aan degene die een beroep doet op de betrokken vastgoedmakelaars.
B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 8 et 10, § 2, 1°, de la loi du 11 février 2013 « De artikelen 8 en 10, § 2, 1°, van de wet van 11 februari 2013 «
organisant la profession d'agent immobilier » ne violent pas les houdende organisatie van het beroep van vastgoedmakelaar » schenden de
articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 7 mai 2020. op 7 mei 2020.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
A. Alen A. Alen
^