← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 159/2019 du 24 octobre 2019 Numéro du rôle : 7198 En cause :
la question préjudicielle concernant l'article 9, § 1 er , de la loi du 5 mai 2014
« relative à l'internement », posée par le Tribunal de premièr La
Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 159/2019 du 24 octobre 2019 Numéro du rôle : 7198 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 9, § 1 er , de la loi du 5 mai 2014 « relative à l'internement », posée par le Tribunal de premièr La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...) | Uittreksel uit arrest nr. 159/2019 van 24 oktober 2019 Rolnummer 7198 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 9, § 1, van de wet van 5 mei 2014 « betreffende de internering », gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Antwerpen, a Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 159/2019 du 24 octobre 2019 | Uittreksel uit arrest nr. 159/2019 van 24 oktober 2019 |
Numéro du rôle : 7198 | Rolnummer 7198 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 9, § 1er, de | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 9, § 1, van de wet van 5 |
la loi du 5 mai 2014 « relative à l'internement », posée par le | mei 2014 « betreffende de internering », gesteld door de Rechtbank van |
Tribunal de première instance d'Anvers, division Turnhout. | eerste aanleg Antwerpen, afdeling Turnhout. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke et R. Leysen, assistée du | Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke en R. Leysen, |
greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. Alen, | bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 2 mai 2019, dont l'expédition est parvenue au greffe | Bij vonnis van 2 mei 2019, waarvan de expeditie ter griffie van het |
de la Cour le 7 juin 2019, le Tribunal de première instance d'Anvers, | Hof is ingekomen op 7 juni 2019, heeft de Rechtbank van eerste aanleg |
division Turnhout, a posé la question préjudicielle suivante : | Antwerpen, afdeling Turnhout, de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 9, § 1er, de la loi du 5 mai 2014 relative à | « Schendt artikel 9, § 1 van de Wet van 5 mei 2014 betreffende de |
l'internement, tel qu'il a été remplacé par l'article 150 de la loi du | internering, zoals vervangen bij artikel 150 van de Wet van 4 mei 2016 |
4 mai 2016 (M.B. 13 mai 2016), viole-t-il les articles 10 et 11 de la | (B.S. 13 mei 2016), de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre |
Constitution en ce qu'une personne physique qui commet un délit puni | een natuurlijke persoon die een wanbedrijf pleegt strafbaar gesteld |
par la loi relative à la police de la circulation routière de peines | |
autres qu'une peine d'emprisonnement peut, par application de la | door de Wegverkeerswet met andere straffen dan een gevangenisstraf, in |
disposition précitée, être internée s'il s'agit d'un délit portant | toepassing van voormelde bepaling kan worden geïnterneerd indien het |
atteinte à l'intégrité physique ou psychique de tiers ou menaçant | een wanbedrijf betreft dat de fysieke of psychische integriteit van |
celle-ci, si cette personne est atteinte, au moment de la décision, | derden aantast of bedreigt, deze persoon op het ogenblik van de |
d'un trouble mental qui abolit ou altère gravement sa capacité de | beslissing aan een geestesstoornis lijdt die zijn oordeelsvermogen of |
discernement ou de contrôle de ses actes et si le danger existe | de controle over zijn daden tenietdoet of ernstig aantast en het |
qu'elle commette de nouveaux faits, en raison de son trouble mental, | gevaar bestaat dat hij als gevolg van zijn geestesstoornis, eventueel |
éventuellement combiné avec d'autres facteurs de risque, qui portent | in samenhang met andere risicofactoren, opnieuw feiten zal plegen die |
atteinte à l'intégrité physique ou psychique de tiers ou menacent | de fysieke of psychische integriteit van derden aantasten of |
celle-ci et en ce que, en vue de l'exécution de la décision | bedreigen, en bij de tenuitvoerlegging van de beslissing tot |
d'internement de cette personne, un emprisonnement est possible, alors | internering van deze persoon een verblijf in de gevangenis mogelijk |
qu'une personne physique qui commet également un délit puni par la loi | is, terwijl een natuurlijke persoon die eveneens een wanbedrijf pleegt |
relative à la police de la circulation routière de peines autres | dat strafbaar wordt gesteld door de Wegverkeerswet met andere straffen |
qu'une peine d'emprisonnement et portant atteinte à l'intégrité | |
physique ou psychique de tiers ou menaçant celle-ci mais qui, au | dan een gevangenisstraf én dat de fysieke of psychische integriteit |
moment de la décision, n'est pas atteinte d'un trouble mental qui | van derden aantast of bedreigt, maar die op het ogenblik van de |
abolit ou altère gravement sa capacité de discernement ou de contrôle | beslissing niet lijdt aan een geestesstoornis die zijn |
de ses actes et pour laquelle le danger existe qu'elle commette, | oordeelsvermogen of de controle over zijn daden tenietdoet of ernstig |
éventuellement en combinaison avec d'autres facteurs de risque, de | aantast én die het gevaar inhoudt, eventueel in samenhang met andere |
nouveaux faits portant atteinte à l'intégrité physique ou psychique de | risicofactoren, dat hij opnieuw feiten zal plegen die de fysieke of |
tiers ou menaçant celle-ci, ne peut être condamnée à un emprisonnement | psychische integriteit van derden aantasten of bedreigen, niet kan |
(principal ou subsidiaire) et que, partant, en vue de l'exécution de | veroordeeld worden tot een (hoofd- of vervangende) gevangenisstraf en |
la condamnation de cette personne, un emprisonnement n'est pas | derhalve bij de tenuitvoerlegging van de veroordeling van deze persoon |
possible ? ». | een verblijf in de gevangenis niet tot de mogelijkheden behoort ? ». |
Le 25 juin 2019, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi | Op 25 juni 2019 hebben de rechters-verslaggevers L. Lavrysen en J.-P. |
Snappe, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere | |
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les | wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in |
juges-rapporteurs L. Lavrysen et J.-P. Snappe ont informé la Cour | kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te |
qu'ils pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de | stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op |
l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire. | voorafgaande rechtspleging. |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Les juridictions d'instruction et les juridictions de jugement | B.1. De onderzoeksgerechten en de vonnisgerechten kunnen de |
peuvent ordonner l'internement d'une personne (1°) qui a commis un | internering bevelen van een persoon (1°) die een misdaad of wanbedrijf |
crime ou un délit portant atteinte à ou menaçant l'intégrité physique | heeft gepleegd die de fysieke of psychische integriteit van derden |
ou psychique de tiers et (2°) qui, au moment de la décision, est | aantast of bedreigt en (2°) die op het ogenblik van de beslissing aan |
atteinte d'un trouble mental qui abolit ou altère gravement sa | een geestesstoornis lijdt die zijn oordeelsvermogen of de controle |
capacité de discernement ou de contrôle de ses actes et (3°) pour | over zijn daden tenietdoet of ernstig aantast en (3°) bij wie het |
laquelle le danger existe qu'elle commette de nouveaux faits tels que | gevaar bestaat dat hij als gevolg van zijn geestesstoornis, eventueel |
visés au 1° en raison de son trouble mental, éventuellement combiné | in samenhang met andere risicofactoren, opnieuw feiten zoals bedoeld |
avec d'autres facteurs de risque. Une décision d'internement doit | in 1° zal plegen. Een beslissing tot internering dient te gebeuren na |
intervenir après une expertise psychiatrique médicolégale ou après | uitvoering van een forensisch psychiatrisch deskundigenonderzoek of |
l'actualisation d'une expertise antérieure (article 9 de la loi du 5 | een actualisatie van een eerder uitgevoerd deskundigenonderzoek |
mai 2014 « relative à l'internement », tel qu'il a été remplacé par | (artikel 9 van de wet van 5 mei 2014 « betreffende de internering », |
l'article 150 de la loi du 4 mai 2016 « relative à l'internement et à | zoals vervangen bij artikel 150 van de wet van 4 mei 2016 « houdende |
diverses dispositions en matière de Justice »). | internering en diverse bepalingen inzake Justitie »). |
B.2. Avant sa modification par l'article 150 de la loi du 4 mai 2016, | B.2. Vóór de wijziging bij artikel 150 van de wet van 4 mei 2016, |
l'article 9 de la loi du 5 mai 2014 disposait : | bepaalde artikel 9 van de wet van 5 mei 2014 : |
« § 1er. Les juridictions d'instruction, sauf s'il s'agit d'un crime | « § 1. De onderzoeksgerechten, tenzij het gaat om misdaden of |
ou d'un délit considéré comme un délit politique ou comme un délit de | wanbedrijven die worden beschouwd als politieke misdrijven of als |
presse, et les juridictions de jugement peuvent ordonner l'internement | drukpersmisdrijven, en de vonnisgerechten kunnen de internering |
d'une personne : | bevelen van een persoon : |
a) qui a commis un fait qualifié crime ou délit punissable d'une peine | a) die een als misdaad of wanbedrijf omschreven feit heeft gepleegd |
d'emprisonnement; et | waarop een gevangenisstraf is gesteld; en |
b) qui, au moment du jugement, est atteinte d'un trouble mental qui | b) die op het ogenblik van de beoordeling aan een geestesstoornis |
abolit ou altère gravement sa capacité de discernement ou de contrôle | lijdt die zijn oordeelsvermogen of de controle over zijn daden |
de ses actes, et | tenietdoet of ernstig aantast, en |
c) pour laquelle le danger existe qu'elle commette de nouvelles | c) ten aanzien van wie het gevaar bestaat dat hij tengevolge van zijn |
infractions en raison de son trouble mental, éventuellement combiné | geestesstoornis desgevallend in samenhang met andere risicofactoren |
avec d'autres facteurs de risque. | opnieuw misdrijven zal plegen. |
§ 2. Le juge prend sa décision après qu'a été effectuée l'expertise | § 2. De rechter beslist na uitvoering van het in artikel 5 bedoelde |
psychiatrique médicolégale visée à l'article 5, ou après | forensisch psychiatrisch deskundigenonderzoek of actualisatie van een |
l'actualisation d'une expertise antérieure ». | eerder uitgevoerd deskundigenonderzoek ». |
B.3. Depuis la modification par l'article 150 de la loi du 4 mai 2016, | B.3. Sedert de wijziging bij artikel 150 van de wet van 4 mei 2016, |
l'article 9 de la loi du 5 mai 2014 dispose : | bepaalt artikel 9 van de wet van 5 mei 2014 : |
« § 1er. Les juridictions d'instruction, sauf s'il s'agit d'un crime | « § 1. De onderzoeksgerechten, tenzij het gaat om misdaden of |
ou d'un délit considéré comme un délit politique ou comme un délit de | wanbedrijven die worden beschouwd als politieke misdrijven of |
presse, à l'exception des délits de presse inspirés par le racisme ou | drukpersmisdrijven, behoudens voor drukpersmisdrijven die door racisme |
la xénophobie, et les juridictions de jugement peuvent ordonner | of xenofobie ingegeven zijn, en de vonnisgerechten kunnen de |
l'internement d'une personne : | internering bevelen van een persoon : |
1° qui a commis un crime ou un délit portant atteinte à ou menaçant | 1° die een misdaad of wanbedrijf heeft gepleegd die de fysieke of |
l'intégrité physique ou psychique de tiers et | psychische integriteit van derden aantast of bedreigt en |
2° qui, au moment de la décision, est atteinte d'un trouble mental qui | 2° die op het ogenblik van de beslissing aan een geestesstoornis lijdt |
abolit ou altère gravement sa capacité de discernement ou de contrôle | die zijn oordeelsvermogen of de controle over zijn daden tenietdoet of |
de ses actes et | ernstig aantast en |
3° pour laquelle le danger existe qu'elle commette de nouveaux faits | 3° bij wie het gevaar bestaat dat hij als gevolg van zijn |
tels que visés au 1° en raison de son trouble mental, éventuellement | geestesstoornis, eventueel in samenhang met andere risicofactoren, |
combiné avec d'autres facteurs de risque. | opnieuw feiten zoals bedoeld in 1° zal plegen. |
La juridiction d'instruction ou la juridiction de jugement apprécie de | Het onderzoeksgerecht of het vonnisgerecht beoordeelt op met redenen |
manière motivée si le fait a porté atteinte ou a menacé l'intégrité | omklede wijze of het feit de fysieke of psychische integriteit van |
physique ou psychique de tiers. | derden heeft aangetast of bedreigd. |
§ 2. Le juge prend sa décision après qu'a été effectuée l'expertise | § 2. De rechter beslist na uitvoering van het in artikel 5 bedoelde |
psychiatrique médicolégale visée à l'article 5, ou après | forensisch psychiatrisch deskundigenonderzoek of actualisatie van een |
l'actualisation d'une expertise antérieure ». | eerder uitgevoerd deskundigenonderzoek ». |
La question préjudicielle porte sur l'article 9 de la loi du 5 mai | De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 9 van de wet van 5 |
2014, tel qu'il a été remplacé par l'article 150 de la loi du 4 mai 2016. B.4. La différence de traitement soumise à la Cour concerne deux catégories de personnes ayant commis une infraction de roulage qui est punie de peines autres qu'un emprisonnement et qui porte atteinte à ou menace l'intégrité physique ou psychique de tiers. La première catégorie de personnes ne satisfait pas aux deux autres conditions fixées pour l'internement, alors que la seconde catégorie de personnes répond à ces conditions. Cette différence de traitement repose sur un critère objectif, à savoir l'existence d'un trouble mental qui constitue un danger pour la | mei 2014, zoals vervangen bij artikel 150 van de wet van 4 mei 2016. B.4. Het voorgelegde verschil in behandeling betreft twee categorieën van personen die een verkeersmisdrijf hebben gepleegd, dat strafbaar is gesteld met andere straffen dan een gevangenisstraf en dat de fysieke of psychische integriteit van derden aantast of bedreigt. De eerste categorie voldoet niet aan de overige twee voorwaarden voor internering, terwijl de tweede categorie wel aan die voorwaarden voldoet. Dat verschil in behandeling steunt op een objectief criterium, namelijk het bestaan van een geestesstoornis die een gevaar betekent |
société et qui a été constaté dans le cadre d'une expertise | voor de maatschappij en die in een forensisch psychiatrisch |
psychiatrique médicolégale. | deskundigenonderzoek is vastgesteld. |
B.5. Selon l'article 2 de la loi du 5 mai 2014, l'internement des | B.5. Volgens artikel 2 van de wet van 5 mei 2014 is de internering van |
personnes atteintes d'un trouble mental n'est pas une peine, mais une | personen met een geestesstoornis geen straf maar een |
mesure de sûreté « destinée à la fois à protéger la société et à faire | veiligheidsmaatregel « die er tegelijkertijd toe strekt de |
en sorte que soient dispensés à la personne internée les soins requis | maatschappij te beschermen en ervoor te zorgen dat aan de |
par son état en vue de sa réinsertion dans la société. Compte tenu du | geïnterneerde persoon de zorg wordt verstrekt die zijn toestand |
vereist met het oog op zijn re-integratie in de maatschappij. Rekening | |
risque pour la sécurité et de l'état de santé de la personne internée, | houdend met het veiligheidsrisico en de gezondheid van de |
celle-ci se verra proposer les soins dont elle a besoin pour mener une | geïnterneerde persoon zal hem de nodige zorg aangeboden worden om een |
vie conforme à la dignité humaine. Ces soins doivent permettre à la | menswaardig leven te leiden. Die zorg is gericht op een maximaal |
personne internée de se réinsérer le mieux possible dans la société et | haalbare vorm van maatschappelijke re-integratie en verloopt waar |
sont dispensés - lorsque cela est indiqué et réalisable - par le biais | aangewezen en mogelijk via een zorgtraject waarin aan de geïnterneerde |
d'un trajet de soins de manière à être adaptés à la personne internée ». | persoon telkens zorg op maat aangeboden wordt ». |
Par cette disposition, le législateur de 2014 a placé au coeur de la | Met die bepaling heeft de wetgever van 2014 de veiligheid van de |
loi « relative à l'internement » la sécurité de la société, mais aussi | maatschappij maar ook de kwaliteit van de zorg die wordt verstrekt aan |
la qualité des soins apportés aux personnes atteintes de troubles | personen met een geestesstoornis centraal geplaatst in de wet op de |
mentaux (Doc. parl., Sénat, 2012-2013, n° 5-2001/1, p. 2). | internering (Parl. St., Senaat, 2012-2013, nr. 5-2001/1, p. 2). |
B.6. De wetgever heeft redelijkerwijze kunnen oordelen, toen hij | |
B.6. Lorsqu'il a remplacé l'article 9 de la loi du 5 mai 2014 par | artikel 9 van de wet van 5 mei 2014 heeft vervangen bij artikel 150 |
l'article 150 de la loi du 4 mai 2016, le législateur a | van de wet van 4 mei 2016, dat de pleger van een misdrijf dat de |
raisonnablement pu estimer que l'auteur d'un délit qui porte atteinte | fysieke of psychische integriteit van derden aantast of bedreigt voor |
à ou menace l'intégrité physique ou psychique de tiers peut être | internering in aanmerking komt, ongeacht of het misdrijf strafbaar is |
interné, que le délit soit puni ou non de peines autres qu'un | gesteld met andere straffen dan een gevangenisstraf, wanneer die |
emprisonnement, lorsque cette personne est atteinte d'un trouble | persoon een geestesstoornis heeft die een blijvend gevaar betekent |
mental qui constitue un danger permanent pour l'intégrité physique ou | voor de fysieke of psychische integriteit van anderen. Op de overheid |
psychique de tiers. En effet, les pouvoirs publics ont un devoir de | rust immers een beschermingsplicht die met name voortvloeit uit de |
protection qui découle notamment des articles 2 et 8 de la Convention | artikelen 2 en 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens |
européenne des droits de l'homme (voy. entre autres CEDH, 6 novembre | |
2018, Milicevic c. Monténégro, §§ 54-55; 4 juillet 2019, Kurt c. | (zie o.a. EHRM, 6 november 2018, Milicevic t. Montenegro, §§ 54-55; 4 |
Autriche, §§ 62-63). | juli 2019, Kurt t. Oostenrijk, §§ 62-63). |
B.7.1. Il convient cependant d'examiner encore si la possibilité | B.7.1. Evenwel moet nog worden onderzocht of de mogelijkheid tot |
d'internement ne porte pas une atteinte disproportionnée aux droits | internering niet op onevenredige wijze afbreuk doet aan de rechten van |
des personnes concernées. | de betrokken personen. |
B.7.2. La chambre de protection sociale est chargée de l'exécution de | B.7.2. De kamer voor de bescherming van de maatschappij is belast met |
la décision d'internement. Avec la chambre de l'application des | de uitvoering van de interneringsbeslissing. Zij maakt samen met de |
peines, elle fait partie du tribunal de l'application des peines et | strafuitvoeringskamer deel uit van de strafuitvoeringsrechtbank en |
relève du tribunal de première instance. | ressorteert onder de rechtbank van eerste aanleg. |
La première audience de la chambre de protection sociale a lieu au | De eerste zitting van de kamer voor de bescherming van de maatschappij |
plus tard trois mois après que le jugement ou l'arrêt d'internement | vindt plaats uiterlijk drie maanden nadat het vonnis of arrest tot |
est passé en force de chose jugée. La chambre peut reporter l'affaire | internering in kracht van gewijsde is gegaan. De kamer kan de zaak |
une seule fois, mais elle doit décider de l'exécution de la décision | eenmaal uitstellen, maar uiterlijk vijf maanden en veertien dagen |
d'internement au plus tard cinq mois et quatorze jours après que le | nadat het vonnis of arrest tot internering in kracht van gewijsde is |
jugement ou l'arrêt d'internement est passé en force de chose jugée | gegaan, dient zij te beslissen over de uitvoering ervan (artikelen 29, |
(articles 29, § 2, 32 et 33 de la loi du 5 mai 2014). Il s'agit ainsi | § 2, 32 en 33 van de wet van 5 mei 2014). Aldus wordt getracht zo snel |
de faire débuter le plus tôt possible le trajet de soins de l'interné | mogelijk te starten met het zorgtraject van de geïnterneerde en |
et il ne s'écoule en principe qu'un court laps de temps entre la | verloopt er in beginsel slechts een korte termijn tussen de beslissing |
décision d'internement et la première audience de la chambre. | tot internering en de eerste zitting van de kamer. |
B.7.3. La privation de liberté d'une personne souffrant de troubles | B.7.3. De vrijheidsberoving van een persoon met een geestesstoornis is |
mentaux n'est en principe régulière au sens de l'article 5, paragraphe | in beginsel slechts rechtmatig in de zin van artikel 5, lid 1, e), van |
1, e), de la Convention européenne des droits de l'homme que si elle | het Europees Verdrag voor de rechten van de mens indien ze plaatsvindt |
s'effectue dans un hôpital, dans une clinique ou dans un autre | in een ziekenhuis, in een kliniek of een andere aangepaste inrichting |
établissement approprié qui dispense les soins thérapeutiques | waar de nodige therapeutische zorg wordt geboden gericht op een |
nécessaires visant à l'aider à se réinsérer le mieux possible dans la | maximaal haalbare vorm van maatschappelijke re-integratie. Er moet |
société. En effet, il faut qu'existe un lien entre le motif censé | immers een band bestaan tussen de reden die de vrijheidsberoving |
justifier la privation de liberté et le lieu et les conditions de la | rechtvaardigt en de plaats en de omstandigheden van de detentie (EHRM, |
détention (CEDH, 28 mai 1985, Ashingdane c. Royaume-Uni, § 44; 30 | 28 mei 1985, Ashingdane t. Verenigd Koninkrijk, § 44; 30 juli 1998, |
juillet 1998, Aerts c. Belgique, § 46; 2 octobre 2012, L.B. c. | Aerts t. België, § 46; 2 oktober 2012, L.B. t. België, § 93; 10 |
Belgique, § 93; 10 janvier 2013, Claes c. Belgique, § 114; 10 janvier | januari 2013, Claes t. België, § 114; 10 januari 2013, Dufoort t. |
2013, Dufoort c. Belgique, § 79; 10 janvier 2013, Swennen c. Belgique, | België, § 79; 10 januari 2013, Swennen t. België, § 72). |
§ 72). B.7.4. Par plusieurs arrêts, la Cour européenne des droits de l'homme | B.7.4. Bij meerdere arresten heeft het Europees Hof voor de Rechten |
a jugé que l'annexe psychiatrique d'une prison n'offre pas | van de Mens geoordeeld dat de psychiatrische afdeling van een |
gevangenis niet de gepaste therapeutische omkadering bood voor een | |
l'encadrement thérapeutique adéquat à une personne internée (CEDH, 2 | geïnterneerde persoon (EHRM, 2 oktober 2012, L.B. t. België, § § |
octobre 2012, L.B. c. Belgique, § § 95-96; 10 janvier 2013, Claes c. | |
Belgique, § 98; 10 janvier 2013, Dufoort c. Belgique, § 86; 10 janvier | 95-96; 10 januari 2013, Claes t. België, § 98; 10 januari 2013, |
Dufoort t. België, § 86; 10 januari 2013, Swennen t. België, § 81; 9 | |
2013, Swennen c. Belgique, § 81; 9 janvier 2014, Van Meroye c. | januari 2014, Van Meroye t. België, § 82; 9 januari 2014, Oukili t. |
Belgique, § 82; 9 janvier 2014, Oukili c. Belgique, § 52; 9 janvier | België, § 52; 9 januari 2014, Caryn t. België; § 41; 9 januari 2014, |
2014, Caryn c. Belgique, § 41; 9 janvier 2014, Moreels c. Belgique, § | |
55; 9 janvier 2014, Saadouni c. Belgique, § 61; 9 janvier 2014, | Moreels t. België, § 55; 9 januari 2014, Saadouni t. België, § 61; 9 |
Plaisier c. Belgique, § 53; 9 janvier 2014, Gelaude c. Belgique, § 50; | januari 2014, Plaisier t. België, § 53; 9 januari 2014, Gelaude t. |
9 janvier 2014, Lankester c. Belgique, § 67; 3 février 2015, Smits et | België, § 50; 9 januari 2014, Lankester t. België, § 67; 3 februari |
autres c. Belgique, § 67; 3 février 2015, Vander Velde et Soussi c. | 2015, Smits en anderen t. België, § 67; 3 februari 2015, Vander Velde |
Belgique et Pays-Bas, § 48; 6 septembre 2016, W.D. c. Belgique, § § | en Soussi t. België en Nederland, § 48; 6 september 2016, W.D. t. |
132, 165 et 169). | België, § § 132, 165 en 169). |
B.7.5. Conformément à la jurisprudence de la Cour européenne des | B.7.5. Overeenkomstig de rechtspraak van het Europees Hof voor de |
droits de l'homme, l'interné ne peut toutefois exiger d'être admis | Rechten van de Mens kan de geïnterneerde evenwel niet eisen dat hij |
dans un établissement spécialisé dès le premier jour de son | vanaf de eerste dag van zijn internering in een gespecialiseerde |
internement, de sorte qu'un court séjour dans l'annexe psychiatrique | inrichting zou moeten worden opgenomen, zodat een kort verblijf in de |
d'une prison peut être admis (CEDH, 12 février 2008, Pankiewicz c. | psychiatrische afdeling van een gevangenis toelaatbaar kan zijn (EHRM, |
Pologne, § 44; 11 mai 2004, Morsink c. Pays-Bas, §§ 67-69; 11 mai | 12 februari 2008, Pankiewicz t. Polen, § 44; 11 mei 2004, Morsink t. |
2004, Brand c. Pays-Bas, §§ 64-66). | Nederland, § § 67-69; 11 mei 2004, Brand t. Nederland, §§ 64-66). |
Ainsi, la Cour européenne des droits de l'homme a jugé par son arrêt | Zo heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens bij zijn |
précité Pankiewicz c. Pologne : | voormelde arrest Pankiewicz t. Polen geoordeeld : |
« 44. La Cour admet les arguments du Gouvernement selon lesquels ce | « 44. Het Hof aanvaardt de argumenten van de Regering volgens welke de |
serait faire preuve d'un manque de réalisme et de souplesse que de | benadering niet realistisch en te strikt zou zijn indien van de |
demander aux autorités de garantir qu'une place soit immédiatement | overheid wordt verwacht dat zij verzekert dat in een gekozen |
disponible dans un hôpital psychiatrique déterminé. Il convient | psychiatrisch ziekenhuis onmiddellijk een plaats beschikbaar is. Er |
cependant de réaliser un juste équilibre entre les intérêts en conflit | dient evenwel een billijk evenwicht te worden verwezenlijkt tussen de |
». | aanwezige belangen ». |
Le placement de l'interné dans un établissement approprié doit | De plaatsing van de geïnterneerde in een aangepaste inrichting dient |
toutefois intervenir dans un délai raisonnable (CEDH, 24 octobre 1997, | evenwel te gebeuren binnen een redelijke termijn (EHRM, 24 oktober |
Johnson c. Royaume-Uni, § 66; 11 mai 2004, Brand c. Pays-Bas, § 65; 11 | 1997, Johnson t. Verenigd Koninkrijk, § 66; 11 mei 2004, Brand t. |
mai 2004, Morsink c. Pays-Bas, § 68). | Nederland, § 65; 11 mei 2004, Morsink t. Nederland, § 68). |
B.7.6. Si la chambre de protection sociale prend une décision de | B.7.6. Indien de kamer voor de bescherming van de maatschappij een |
beslissing tot plaatsing of overplaatsing neemt, bepaalt zij naar | |
placement ou de transfèrement, elle détermine dans quel établissement | welke inrichting de geïnterneerde persoon moet worden overgebracht |
la personne internée doit être transférée (article 35 de la loi du 5 | (artikel 35 van de wet van 5 mei 2014). De inrichting wordt gekozen |
mai 2014). L'établissement est choisi parmi les établissements ou | uit de door de federale overheid georganiseerde inrichtingen of |
sections de défense sociale organisés par l'autorité fédérale, les | afdelingen tot bescherming van de maatschappij, de door de federale |
centres de psychiatrie légale organisés par l'autorité fédérale ou les | overheid georganiseerde forensische psychiatrische centra of de door |
établissements reconnus par l'autorité compétente, qui sont organisés | de bevoegde overheid erkende inrichtingen die zijn georganiseerd door |
een privé-instelling, door een gemeenschap of een gewest of door een | |
par une institution privée, une communauté ou une région ou par une | lokale overheid, die in staat zijn aan de geïnterneerde persoon de |
autorité locale, qui sont en mesure de dispenser les soins appropriés | gepaste zorg te verstrekken en die een overeenkomst betreffende de |
à la personne internée et qui ont conclu un accord concernant le | plaatsing hebben afgesloten (artikel 3, 4°, b), c) en d), van de wet |
placement (article 3, 4°, b), c), et d) de la loi du 5 mai 2014). La | van 5 mei 2014). De kamer voor de bescherming van de maatschappij kan |
chambre de protection sociale ne peut donc placer ou transférer un | een geïnterneerde persoon dus niet plaatsen of overplaatsen in een |
interné dans l'annexe psychiatrique d'une prison (Doc. parl., Chambre, | psychiatrische afdeling van een gevangenis (Parl. St., Kamer, |
2015-2016, DOC 54-1590/001, p. 117). | 2015-2016, DOC 54-1590/001, p. 117). |
B.7.7. La chambre de protection sociale doit veiller à désigner un | B.7.7. De kamer voor de bescherming van de maatschappij dient erover |
établissement qui soit en mesure de fournir à l'interné les soins | te waken dat zij een inrichting aanwijst die aan de geïnterneerde |
thérapeutiques qu'exige son état en vue de sa réinsertion dans la | persoon de therapeutische zorg kan verstrekken die zijn toestand |
société. Lorsque la chambre de protection sociale a décidé dans quel | vereist met het oog op zijn re-integratie in de maatschappij. Wanneer |
établissement l'interné doit être transféré, il appartient aux | is bepaald naar welke inrichting de geïnterneerde persoon moet worden |
autorités compétentes de faire en sorte que cette personne puisse y | overgebracht, staat het aan de bevoegde overheden ervoor te zorgen dat |
die persoon daar kan worden opgenomen binnen een afzienbare termijn | |
être accueillie dans un délai raisonnable (CEDH, 11 mai 2004, Morsink | (EHRM, 11 mei 2004, Morsink t. Nederland, § § 67-69; 11 mei 2004, |
c. Pays-Bas, §§ 67-69; 11 mai 2004, Brand c. Pays-Bas, §§ 64-66; 12 | Brand t. Nederland, §§ 64-66; 12 februari 2008, Pankiewicz t. Polen, |
février 2008, Pankiewicz c. Pologne, §§ 44-45; 5 avril 2011, Nelissen | §§ 44-45; 5 april 2011, Nelissen t. Nederland, §§ 59-60). |
c. Pays-Bas, §§ 59-60). B.7.8. Il ressort de ce qui précède que la loi du 5 mai 2014 | B.7.8. Uit het bovenstaande blijkt dat de wet van 5 mei 2014 de |
n'autorise le placement dans l'annexe psychiatrique d'une prison qu'à | plaatsing in een psychiatrische afdeling van een gevangenis derhalve |
titre exceptionnel et pour une courte période. Dans ces circonstances, | slechts uitzonderlijk en voor korte tijd toelaat. In die |
la disposition en cause ne porte pas d'atteinte disproportionnée aux | omstandigheden doet de in het geding zijnde bepaling niet op |
droits des personnes concernées. | onevenredige wijze afbreuk aan de rechten van de betrokken personen. |
B.7.9. Il appartient au pouvoir exécutif de prendre les mesures | B.7.9. Het staat aan de uitvoerende macht de nodige voorzieningen te |
nécessaires pour que les missions prévues par la loi puissent être | treffen opdat de door de wet voorgeschreven opdrachten naar behoren |
accomplies correctement. Les manquements à cette obligation ne peuvent | kunnen worden vervuld. Tekortkomingen in die verplichting kunnen |
toutefois être reprochés à la législation en matière d'internement; | evenwel niet worden verweten aan de wettelijke regeling inzake |
ils sont dus à l'exécution défectueuse de celle-ci, sur laquelle la | internering, maar aan de gebrekkige uitvoering ervan, waarover het Hof |
Cour n'a pas à se prononcer. | zich niet vermag uit te spreken. |
B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 9, § 1er, de la loi du 5 mai 2014 « relative à l'internement | Artikel 9, § 1, van de wet van 5 mei 2014 « betreffende de internering |
», tel qu'il a été remplacé par l'article 150 de la loi du 4 mai 2016 | », zoals vervangen bij artikel 150 van de wet van 4 mei 2016 « |
« relative à l'internement et à diverses dispositions en matière de | houdende internering en diverse bepalingen inzake Justitie », schendt |
Justice », ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 24 octobre 2019. | op 24 oktober 2019. |
Le greffier, | De griffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
Le président, | De voorzitter, |
A. Alen | A. Alen |