← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 13/2019 du 31 janvier 2019 Numéro du rôle : 6734 En cause :
les questions préjudicielles concernant l'article 27 de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale
du 9 juillet 2015 « portant les premières mesures d'exéc La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût,
et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 13/2019 du 31 janvier 2019 Numéro du rôle : 6734 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 27 de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 9 juillet 2015 « portant les premières mesures d'exéc La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...) | Uittreksel uit arrest nr. 13/2019 van 31 januari 2019} Rolnummer 6734 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 27 van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 9 juli 2015 « houdende de eerste maatregelen ter uit Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 13/2019 du 31 janvier 2019 | Uittreksel uit arrest nr. 13/2019 van 31 januari 2019} |
Numéro du rôle : 6734 | Rolnummer 6734 |
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 27 de | In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 27 van de |
l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 9 juillet 2015 « | ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 9 juli 2015 « |
portant les premières mesures d'exécution et d'application de la | houdende de eerste maatregelen ter uitvoering en toepassing van de |
sixième réforme de l'Etat relatives à la surveillance et au contrôle | zesde Staatshervorming met betrekking tot het toezicht en de controle |
en matière d'emploi » et l'article 175 du Code pénal social, tel qu'il | op het vlak van werkgelegenheid » en artikel 175 van het Sociaal |
était applicable en Région flamande, posées par le Tribunal de | Strafwetboek, zoals het van toepassing was in het Vlaamse Gewest, |
première instance néerlandophone de Bruxelles. | gesteld door de Nederlandstalige Rechtbank van eerste aanleg te |
La Cour constitutionnelle, | Brussel. Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. |
J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. | Lavrysen, J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. |
Leysen et M. Pâques, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée | Giet, R. Leysen en M. Pâques, bijgestaan door de griffier P.-Y. |
par le président A. Alen, | Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
Par jugement du 27 septembre 2017 en cause de l'auditeur du travail de | Bij vonnis van 27 september 2017 in zake de arbeidsauditeur te Brussel |
Bruxelles contre Filipa De Baptista Marques et la SPRL « Euro Cell », | tegen Filipa De Baptista Marques en de bvba « Euro Cell », waarvan de |
dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 2 octobre 2017, | expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 2 oktober 2017, |
le Tribunal de première instance néerlandophone de Bruxelles a posé | heeft de Nederlandstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de |
les questions préjudicielles suivantes : | volgende prejudiciële vragen gesteld : |
« 1. L'article 27 de l'ordonnance du 9 juillet 2015 portant les | « 1. Schendt artikel 27 van de Ordonnantie van 9 juli 2015 houdende de |
premières mesures d'exécution et d'application de la sixième réforme | eerste maatregelen ter uitvoering en toepassing van de zesde |
de l'Etat relatives à la surveillance et au contrôle en matière | Staatshervorming met betrekking tot het toezicht en de controle op het |
d'emploi viole-t-il l'article 92bis de la loi spéciale du 8 août 1980 | vlak van werkgelegenheid, artikel 92bis van de Bijzondere Wet van 8 |
de réformes institutionnelles et l'article 42 de la loi spéciale du 12 | augustus 1980 tot Hervorming der Instellingen en artikel 42 van de |
janvier 1989 relative aux institutions bruxelloises en ce qu'il | Bijzondere Wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse |
assortit, à l'article 12 de la loi du 30 avril 1999 relative à | Instellingen, doordat het in artikel 12 van de Wet van 30 april 1999 |
l'occupation des travailleurs étrangers, de sanctions pénales les | betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers |
infractions à la réglementation en matière d'occupation des | strafrechtelijke sancties invoert voor inbreuken op de regelgeving |
travailleurs étrangers sans qu'un accord de coopération ait été conclu | inzake de tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten zonder dat |
avec les autres régions et l'Etat fédéral ? | een samenwerkingsakkoord werd gesloten met de andere gewesten en de federale staat ? |
2. Une personne physique domiciliée en Région de Bruxelles-Capitale et | 2. Is op een natuurlijk persoon met woonplaats in het Brussels |
une personne morale dont le siège social est établi en Région de | Hoofdstedelijk Gewest en een rechtspersoon met maatschappelijke zetel |
Bruxelles-Capitale - mais ayant des sièges d'exploitation tant en | in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - maar met exploitatiezetels in |
Région flamande qu'en Région wallonne - auxquelles est reprochée une | zowel het Vlaams als het Waals Gewest - aan wie een inbreuk wordt |
infraction à la réglementation en matière d'occupation des | verweten op de regelgeving inzake de tewerkstelling van buitenlandse |
travailleurs étrangers par suite du constat que ces personnes | werknemers op grond van het feit dat werd vastgesteld dat die personen |
occupaient des travailleurs sur le territoire de la Région flamande, | werknemers tewerk stelden op het grondgebied van het Vlaams Gewest, de |
doivent-elles se voir appliquer la sanction pénale applicable en | toepasselijke strafsanctie degene die geldt voor het Brussels |
Région de Bruxelles-Capitale (article 27 de l'ordonnance du 9 juillet | Hoofdstedelijk Gewest (artikel 27 van de Ordonnantie van 9 juli 2015 |
2015 portant les premières mesures d'exécution et d'application de la | houdende de eerste maatregelen ter uitvoering en toepassing van de |
sixième réforme de l'Etat relatives à la surveillance et au contrôle | zesde Staatshervorming met betrekking tot het toezicht en de controle |
en matière d'emploi) ou la sanction pénale applicable en Région | op het vlak van werkgelegenheid), dan wel degene die geldt voor het |
flamande (article 175 du Code pénal social) ? ». | Vlaams Gewest (artikel 175 van het Sociaal Strafwetboek) ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la première question préjudicielle | Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag |
B.1. La première question préjudicielle porte sur l'article 27 de | B.1. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 27 van |
de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 9 juli | |
l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 9 juillet 2015 « | 2015 « houdende de eerste maatregelen ter uitvoering en toepassing van |
portant les premières mesures d'exécution et d'application de la | de zesde Staatshervorming met betrekking tot het toezicht en de |
sixième réforme de l'Etat relatives à la surveillance et au contrôle | controle op het vlak van werkgelegenheid » (hierna : de ordonnantie |
en matière d'emploi » (ci-après : l'ordonnance du 9 juillet 2015). | van 9 juli 2015). |
B.2. L'article 27 de l'ordonnance du 9 juillet 2015 rétablit le texte | B.2. Artikel 27 van de ordonnantie van 9 juli 2015 herstelt het |
de l'article 12, précédemment abrogé, de la loi du 30 avril 1999 « | voorheen opgeheven artikel 12 van de wet van 30 april 1999 « |
relative à l'occupation des travailleurs étrangers » (ci-après : la | betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers » (hierna : |
loi du 30 avril 1999) et instaure des sanctions pénales pour les | de wet van 30 april 1999) en voert strafsancties in voor inbreuken op |
infractions à la réglementation relative à l'occupation des | de regelgeving inzake de tewerkstelling van buitenlandse |
travailleurs étrangers. | arbeidskrachten. |
L'article 12 de la loi du 30 avril 1999, tel qu'il est applicable en | Artikel 12 van de wet van 30 april 1999, zoals het van toepassing is |
Région de Bruxelles-Capitale, dispose : | in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, bepaalt : |
« § 1er. Est puni soit d'un emprisonnement de six mois à trois ans et | « § 1. Wordt bestraft hetzij met een gevangenisstraf van zes maanden |
d'une amende pénale de 600 à 6.000 euros ou de l'une de ces deux | tot drie jaar en een strafrechtelijke geldboete van 600 tot 6.000 euro |
of één van die straffen alleen, hetzij met een administratieve | |
peines seulement, soit d'une amende administrative de 300 à 3.000 | geldboete van 300 tot 3.000 euro, de werkgever, zijn aangestelde of |
euros, l'employeur, son préposé, ou son mandataire qui, en | zijn lasthebber die, in strijd met deze wet en haar |
contravention avec la présente loi et avec ses mesures d'exécution, à | uitvoeringsmaatregelen, met uitzondering van de normen betreffende de |
l'exception des normes relatives au permis de travail délivré en | arbeidskaart afgeleverd in het kader van de specifieke |
fonction de la situation particulière de séjour des personnes | verblijfssituatie van de betrokken personen, arbeid doen of laten |
concernées, a fait ou laissé travailler un ressortissant étranger qui | verrichten door een buitenlandse onderdaan die niet is toegelaten of |
n'est pas admis ou autorisé à séjourner plus de trois mois en Belgique | gemachtigd tot een verblijf van meer dan drie maanden of tot vestiging |
ou à s'y établir. | in België. |
L'amende est multipliée par le nombre de travailleurs concernés. | De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers. |
§ 2. Est puni soit d'un emprisonnement de six mois à trois ans et | § 2. Wordt bestraft hetzij met een gevangenisstraf van zes maanden tot |
d'une amende pénale de 600 à 6.000 euros ou de l'une de ces deux | drie jaar en een strafrechtelijke geldboete van 600 tot 6.000 euro of |
één van die straffen alleen, hetzij met een administratieve geldboete | |
peines seulement, soit d'une amende administrative de 300 à 3.000 | van 300 tot 3.000 euro, de werkgever, zijn aangestelde of zijn |
euros, l'employeur, son préposé, ou son mandataire qui, en | lasthebber die, in strijd met deze wet en haar uitvoeringsmaatregelen, |
contravention avec la présente loi et avec ses mesures d'exécution, à | |
l'exception des normes relatives au permis de travail délivré en | met uitzondering van de normen betreffende de arbeidskaart afgeleverd |
fonction de la situation particulière de séjour des personnes | in het kader van de specifieke verblijfssituatie van de betrokken |
concernées, n'a pas, lors de l'occupation d'un ressortissant d'un pays | personen, op het ogenblik van de tewerkstelling van een onderdaan van |
tiers : | een derde land : |
1° vérifié au préalable que celui-ci dispose d'un titre de séjour ou | 1° niet vooraf nagegaan heeft of deze over een geldige |
d'une autre autorisation de séjour valable; | verblijfsvergunning of een andere machtiging tot verblijf beschikt; |
2° tenu à la disposition des services d'inspections compétents une | 2° niet ten minste voor de duur van de tewerkstelling, een afschrift |
copie ou les données de son titre de séjour ou de son autre | of de gegevens van zijn verblijfsvergunning of van zijn andere |
autorisation de séjour valable, au moins pendant la durée de la | machtiging tot verblijf beschikbaar gehouden heeft voor de bevoegde |
période d'emploi; 3° déclaré son entrée et sa sortie de service conformément aux dispositions légales et réglementaires. Au cas où le titre de séjour ou l'autre autorisation de séjour qui est présenté par le ressortissant étranger est un faux, la sanction prévue à l'alinéa 1er est applicable s'il est prouvé que l'employeur savait que ce document était un faux. L'amende est multipliée par le nombre de travailleurs concernés. | inspectiediensten; 3° geen aangifte heeft gedaan van de aanvang en de beëindiging van zijn tewerkstelling overeenkomstig de wettelijke en reglementaire bepalingen. In het geval dat de verblijfsvergunning of de andere machtiging tot verblijf die door de buitenlandse onderdaan wordt voorgelegd een vervalsing is, is de in het eerste lid bedoelde sanctie van toepassing wanneer het bewezen is dat de werkgever op de hoogte was dat dit document een vervalsing was. De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers. |
§ 3. Est puni soit d'une amende pénale de 100 à 1.000 euros, soit | § 3. Wordt bestraft hetzij met een strafrechtelijke geldboete van 100 |
d'une amende administrative de 50 à 500 euros, l'employeur, son | tot 1.000 euro, hetzij met een administratieve geldboete van 50 tot |
préposé, ou son mandataire qui, en contravention avec la présente loi | 500 euro, de werkgever, zijn aangestelde of zijn lasthebber die, in |
et avec ses mesures d'exécution, à l'exception des normes relatives au | strijd met deze wet en haar uitvoeringsmaatregelen, met uitzondering |
permis de travail délivré en fonction de la situation particulière de | van de normen betreffende de arbeidskaart afgeleverd in het kader van |
séjour des personnes concernées : | de specifieke verblijfssituatie van de betrokken personen : |
1° a fait ou a laissé travailler un ressortissant étranger sans avoir | 1° een buitenlandse onderdaan arbeid heeft doen of laten verrichten |
obtenu une autorisation d'occupation de l'autorité compétente et/ou | zonder een arbeidsvergunning te hebben verkregen van de bevoegde |
qui ne possède pas de permis de travail; | overheid en/of die niet over een arbeidskaart beschikt; |
2° a fait ou a laissé travailler un ressortissant étranger en ne | 2° een buitenlandse onderdaan arbeid heeft doen of laten verrichten |
respectant pas les limites fixées par l'autorisation d'occupation | zonder de grenzen van deze arbeidsvergunning en/of arbeidskaart te |
et/ou le permis de travail; | respecteren; |
3° a fait ou a laissé travailler un ressortissant étranger pour une | 3° een buitenlandse onderdaan arbeid heeft doen of laten verrichten |
durée plus longue que celle de l'autorisation d'occupation et du | voor een duur welke de duur van de arbeidsvergunning en van de |
permis de travail; | arbeidskaart overschrijdt; |
4° a fait ou a laissé travailler un ressortissant étranger après le | 4° een buitenlandse onderdaan arbeid heeft doen of laten verrichten na |
retrait de l'autorisation d'occupation ou du permis de travail; | de intrekking van de arbeidsvergunning of de arbeidskaart; |
5° n'a pas remis le permis de travail au travailleur étranger ou le | 5° de arbeidsvergunning niet heeft teruggegeven aan de buitenlandse |
lui a remis moyennant paiement d'une somme ou d'une rétribution sous | werknemer of hem die heeft bezorgd tegen betaling van een bedrag of |
quelque forme que ce soit. | vergoeding in welke vorm ook. |
L'amende est multipliée par le nombre de travailleurs concernés. | De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken werknemers. |
§ 4. Est puni soit d'un emprisonnement de six mois à trois ans et | § 4. Wordt bestraft hetzij met een gevangenisstraf van zes maanden tot |
d'une amende pénale de 600 à 6.000 euros ou de l'une de ces deux | drie jaar en een strafrechtelijke geldboete van 600 tot 6.000 euro of |
één van die straffen alleen, hetzij met een administratieve geldboete | |
peines seulement, soit d'une amende administrative de 300 à 3.000 | van 300 tot 3.000 euro, eenieder die, in strijd met deze wet en haar |
euros, quiconque, qui, en contravention avec la présente loi et avec | |
ses mesures d'exécution, à l'exception des normes relatives au permis | uitvoeringsmaatregelen, met uitzondering van de normen betreffende de |
de travail délivré en fonction de la situation particulière de séjour | arbeidskaart afgeleverd in het kader van de specifieke |
des personnes concernées : | verblijfssituatie van de betrokken personen : |
1° a fait entrer en Belgique un ressortissant étranger ou a favorisé | 1° een buitenlandse onderdaan België heeft laten binnenkomen om er te |
l'entrée en Belgique de celui-ci en vue d'y être occupé, sauf s'il s'agit d'un ressortissant étranger possédant un permis de travail valable et à l'exception du ressortissant étranger pour lequel l'employeur peut bénéficier d'une autorisation d'occupation postérieurement à son entrée en Belgique en vue d'y être occupé; 2° a promis à un ressortissant étranger, moyennant une rétribution sous forme quelconque, soit de lui chercher un emploi, soit de lui procurer un emploi, soit d'accomplir des formalités en vue de son occupation en Belgique; 3° a réclamé ou reçu d'un ressortissant étranger, une rétribution sous une forme quelconque, soit pour lui chercher un emploi, soit pour lui procurer un emploi, soit pour accomplir des formalités en vue de son occupation en Belgique; 4° a servi d'intermédiaire entre un ressortissant étranger et un employeur ou les autorités chargées de l'application des dispositions de la présente loi ou de ses mesures d'exécution, à l'exception des | worden tewerkgesteld of daartoe heeft bijgedragen, tenzij de buitenlandse onderdaan in het bezit is van een geldige arbeidskaart en met uitzondering van de buitenlandse onderdaan voor wie de werkgever na diens aankomst in België een arbeidsvergunning kan verkrijgen om er te worden tewerkgesteld; 2° een buitenlandse onderdaan heeft beloofd, tegen betaling van welke vergoeding ook, hetzij een betrekking voor hem te zoeken, hetzij hem een betrekking te bezorgen, hetzij formaliteiten te vervullen met het oog op diens tewerkstelling in België; 3° van een buitenlandse onderdaan een vergoeding in welke vorm ook heeft geëist of aangenomen, hetzij om voor hem een betrekking te zoeken, hetzij om hem een betrekking te bezorgen, hetzij om formaliteiten te vervullen met het oog op diens tewerkstelling in België; 4° als tussenpersoon is opgetreden tussen een buitenlandse onderdaan en een werkgever of de autoriteiten die zijn belast met de toepassing van de bepalingen van deze wet en haar uitvoeringsmaatregelen, met |
normes relatives au permis de travail délivré en fonction de la | uitzondering van de normen betreffende de arbeidskaart afgeleverd in |
situation particulière de séjour des personnes concernées, ou encore | het kader van de specifieke verblijfssituatie van de betrokken |
entre un employeur et ces mêmes autorités, en accomplissant des actes | personen, of nog tussen een werkgever en diezelfde autoriteiten, |
susceptibles d'induire en erreur, soit ce ressortissant étranger, soit | waarbij daden zijn gesteld die hetzij die buitenlandse onderdaan, |
l'employeur, soit lesdites autorités. | hetzij de werkgever, hetzij de genoemde autoriteiten op een dwaalspoor |
L'amende est multipliée par le nombre de travailleurs concernés. | kunnen brengen. De geldboete wordt vermenigvuldigd met het aantal betrokken |
§ 5. Pour les infractions visées aux paragraphes 1er, 2 et 4, le juge | werknemers. § 5. Voor de inbreuken als bedoeld in §§ 1, 2 en 4, kan de rechter |
peut, en outre, interdire au condamné d'exploiter, pour un terme d'un | bovendien de veroordeelde het verbod opleggen om gedurende een periode |
mois à trois ans, soit par lui-même, soit par personne interposée, | van één maand tot drie jaar, zelf of via een tussenpersoon, de |
tout ou partie de l'entreprise ou de l'établissement où l'infraction a | onderneming of inrichting waar de inbreuk werd begaan geheel of |
été commise, ou d'y être employé à quelque titre que ce soit. | gedeeltelijk uit te baten of er onder gelijk welke hoedanigheid dan |
ook in dienst te worden genomen. | |
§ 6. Pour les infractions visées aux paragraphes 1er, 2 et 4, le juge | § 6. Voor de inbreuken als bedoeld in §§ 1, 2 en 4, kan de rechter |
peut, en outre, en motivant sa décision sur ce point, ordonner la | bovendien, mits hij zijn beslissing ter zake met redenen omkleedt, de |
fermeture, pour une durée d'un mois à trois ans, de tout ou partie de | gehele of gedeeltelijke sluiting van de onderneming of inrichting waar |
l'entreprise ou de l'établissement dans lequel les infractions ont été | de inbreuken werden begaan, bevelen voor de duur van één maand tot |
commises. | drie jaar. |
§ 7. La durée de la peine prononcée en application du paragraphe 5 ou | § 7. De duur van de straf die wordt uitgesproken met toepassing van § |
6 court à compter du jour où le condamné aura subi ou prescrit sa | 5 of § 6 gaat in vanaf de dag waarop de veroordeelde zijn straf heeft |
peine et, s'il est libéré conditionnellement, à partir du jour de la | ondergaan of waarop zijn straf verjaard is en, bij voorwaardelijke |
libération pour autant que celle-ci ne soit pas révoquée. | vrijlating, vanaf de dag van de invrijheidstelling, voor zover deze |
Elle produit cependant ses effets à compter du jour où la condamnation | laatste niet ingetrokken wordt. |
contradictoire ou par défaut est devenue définitive. | De gevolgen zullen evenwel een aanvang nemen zodra de veroordeling op |
§ 8. Le juge peut uniquement infliger les peines visées aux | tegenspraak of bij verstek definitief is. |
paragraphes 5 ou 6 quand cela s'avère nécessaire pour faire cesser | § 8. De rechter kan de in § 5 of § 6 bedoelde straffen slechts |
opleggen wanneer dit noodzakelijk is om de inbreuken te doen stoppen | |
l'infraction ou empêcher sa réitération, pour autant que la | of om te voorkomen dat zij zich herhalen, op voorwaarde dat de |
condamnation à ces peines soit proportionnée à l'ensemble des intérêts | veroordeling tot deze straffen in verhouding staat tot het geheel van |
socio-économiques concernés. En outre, pour les infractions visées au | de betrokken sociaal-economische belangen. Voor de inbreuken van § 3 |
paragraphe 3, les peines visées aux paragraphes 5 ou 6 ne peuvent être | kunnen de in § 5 of § 6 bedoelde straffen bovendien slechts worden |
infligées que pour autant que la santé ou la sécurité des personnes | opgelegd voor zover de gezondheid of de veiligheid van personen door |
soit mise en danger par ces infractions. | deze inbreuken in gevaar wordt gebracht. |
Ces peines ne portent pas atteinte aux droits des tiers. | Deze straffen doen geen afbreuk aan de rechten van derden. |
§ 9. Toute infraction à la disposition du jugement ou de l'arrêt qui | § 9. Elke inbreuk op de beschikking van het vonnis of van het arrest |
prononce une interdiction ou une fermeture en application du | waarbij een verbod of sluiting wordt opgelegd met toepassing van § 5 |
paragraphe 5 ou 6 est punie d'une sanction visée au paragraphe 3 ». | of § 6 wordt bestraft met een sanctie van § 3 ». |
B.3. Par sa première question préjudicielle, le juge a quo souhaite | B.3. Met zijn eerste prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter |
savoir si l'article 27 de l'ordonnance du 9 juillet 2015 pouvait être | te vernemen of artikel 27 van de ordonnantie van 9 juli 2015 kon |
adopté sans avoir conclu au préalable l'accord de coopération entre | worden aangenomen zonder dat voorafgaandelijk het in artikel 92bis, § |
l'autorité fédérale et les autres régions prescrit par l'article | |
92bis, § 3, c), de la loi spéciale du 8 août 1980 de réformes | 3, c), van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der |
institutionnelles. Il est notamment demandé à la Cour si le fait de ne | instellingen vermelde verplichte samenwerkingsakkoord tussen de |
pas avoir conclu un accord de coopération entre les entités précitées | federale overheid en de andere gewesten werd gesloten. In het |
pour déterminer l'applicabilité de leurs dispositions pénales | bijzonder wordt het Hof gevraagd of de ontstentenis van een |
samenwerkingsakkoord tussen voormelde entiteiten voor het bepalen van | |
respectives, en cas d'infractions à leurs réglementations respectives | de toepasselijkheid van hun respectieve strafbepalingen bij inbreuken |
en matière d'emploi de travailleurs étrangers, est conforme à la | op hun respectieve regelgeving inzake de tewerkstelling van |
buitenlandse arbeidskrachten in overeenstemming is met de voormelde | |
disposition légale spéciale précitée. | bijzondere wetsbepaling. |
B.4. L'article 42, alinéa 1er, de la loi spéciale du 12 janvier 1989 | B.4. Artikel 42, eerste lid, van de bijzondere wet van 12 januari 1989 |
relative aux institutions bruxelloises dispose : | met betrekking tot de Brusselse instellingen bepaalt : |
« Titre IVbis ' La Coopération entre l'Etat, les Communautés et les | « Titel IVbis ' Samenwerking tussen de Staat, de Gemeenschappen en de |
Régions ' de la loi spéciale [du 8 août 1980] est applicable à la | Gewesten ' van de bijzondere wet [van 8 augustus 1980] is van |
Région de Bruxelles-Capitale, moyennant les adaptations nécessaires ». | overeenkomstige toepassing op het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest ». |
L'article 92bis de la loi spéciale du 8 août 1980 s'applique dès lors | Artikel 92bis van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 is derhalve |
par analogie à la Région de Bruxelles-Capitale. | van overeenkomstige toepassing op het Brusselse Hoofdstedelijke |
B.5. La loi spéciale du 16 juillet 1993 visant à achever la structure | Gewest. B.5. De bijzondere wet van 16 juli 1993 tot vervollediging van de |
fédérale de l'Etat a inséré dans l'article 92bis précité un paragraphe | federale staatsstructuur heeft in het voormelde artikel 92bis een |
3, c), selon lequel l'autorité fédérale et les régions concluent en | paragraaf 3, c), ingevoegd, volgens welke de federale overheid en de |
tout cas un accord de coopération « pour la coordination des | gewesten in ieder geval een samenwerkingsakkoord sluiten « voor de |
politiques d'octroi du permis de travail et d'octroi du permis de | coördinatie tussen het beleid inzake de arbeidsvergunningen en het |
séjour, ainsi que les normes relatives à l'emploi de travailleurs | beleid inzake de verblijfsvergunningen en inzake de normen betreffende |
étrangers ». | de tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten ». |
B.6. La coopération obligatoire prévue par l'article 92bis, § 3, c), | B.6. De door het voormelde artikel 92bis, § 3, c), beoogde verplichte |
précité a été justifiée comme suit dans les travaux préparatoires de | samenwerking werd in de parlementaire voorbereiding van de bijzondere |
la loi spéciale du 16 juillet 1993 : | wet van 16 juli 1993 verantwoord als volgt : |
« La coordination entre, d'une part, l'autorité fédérale qui est | « De coördinatie tussen enerzijds de federale overheid, die bevoegd is |
compétente pour délivrer des permis de séjour et pour déterminer les | om verblijfsvergunningen uit te reiken en om de normen betreffende de |
normes relatives à l'emploi de travailleurs étrangers et, d'autre | tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten te bepalen, en |
part, les Régions qui sont compétentes pour délivrer des permis de | anderzijds de Gewesten, die bevoegd zijn om arbeidsvergunningen uit te |
travail peut être considérablement améliorée en imposant l'obligation | reiken, kan het best worden verbeterd door de verplichting te voorzien |
de conclure un accord de coopération, reprenant, entre autres, les | tot het afsluiten van een samenwerkingsakkoord, waarbij onder meer |
éléments suivants : | volgende elementen zouden worden opgenomen : |
a) le cadre socio-économique dans lequel les permis de travail peuvent | a) het sociaal-economische kader waarbinnen arbeidsvergunningen kunnen |
être délivrés, avec fixation éventuelle d'un contingent; | worden afgeleverd, met eventuele vaststelling van een bepaalde |
contingentering; | |
b) [des] dispositions assurant une application uniforme de la | b) bepalingen waarbij een eenvormige toepassing van de reglementering |
réglementation en matière de permis de travail sur l'ensemble du territoire; | arbeidsvergunningen over het hele grondgebied wordt verzekerd; |
c) [des] mesures visant à réaliser une application cohérente de la | c) maatregelen tot coherente toepassing van de reglementering |
réglementation en matière de cartes de travail par rapport à la | arbeidskaart t.o.v. reglementering verblijfsvergunningen; |
réglementation des permis de séjour; | |
d) la mise au point d'un système d'échange d'information; | d) het oppuntstellen van een stelsel van informatieuitwisseling; |
e) l'élaboration d'un système de contrôle adéquat, entre autres, en | e) het uitwerken van een sluitend controlesysteem, o.m. met het oog op |
vue de limiter l'application de la technique dite de rotation » (Doc. | het beperken van de toepassing van de zg. rotatietechniek » (Parl. |
parl., Sénat, 1992-1993, n° 558/5, pp. 453-454). | St., Senaat, 1992-1993, nr. 558/5, pp. 453-454). |
B.7.1. Avant la sixième réforme de l'Etat, l'occupation des | B.7.1. Vóór de zesde staatshervorming was de tewerkstelling van |
travailleurs étrangers constituait une matière pour laquelle les | buitenlandse arbeidskrachten een aangelegenheid waarin de federale |
autorités fédérale et régionales disposaient chacune de compétences | overheid en de gewesten elk onderscheiden, maar vervlochten |
distinctes, mais interdépendantes. L'autorité fédérale exerçait la | bevoegdheden hadden. De federale overheid oefende de normatieve |
compétence normative et les régions étaient seulement compétentes pour | bevoegdheid uit en de gewesten waren enkel bevoegd voor de toepassing |
l'application des normes fédérales. | van de federale normen. |
Depuis la sixième réforme de l'Etat, l'article 6, § 1er, IX, 3°, de la | Sinds de zesde staatshervorming bepaalt artikel 6, § 1, IX, 3°, van de |
loi spéciale du 8 août 1980, tel qu'il a été remplacé par la loi | bijzondere wet van 8 augustus 1980, zoals vervangen bij de bijzondere |
spéciale du 6 janvier 2014 et tel qu'il s'applique par analogie à la | wet van 6 januari 2014 en zoals van overeenkomstige toepassing op het |
Région de Bruxelles-Capitale en vertu de l'article 4, alinéa 1er, de | Brusselse Hoofdstedelijke Gewest krachtens artikel 4, eerste lid, van |
la loi spéciale du 12 janvier 1989 relative aux institutions | de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse |
bruxelloises, stipule désormais dans des termes généraux que les | instellingen, in algemene bewoordingen dat de gewesten bevoegd zijn |
régions sont compétentes pour « l'occupation des travailleurs | voor « de tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten, met |
étrangers, à l'exception des normes relatives au permis de travail | uitzondering van de normen betreffende de arbeidskaart afgeleverd in |
délivré en fonction de la situation particulière de séjour des | het kader van de specifieke verblijfssituatie van de betrokken |
personnes concernées et aux dispenses de cartes professionnelles liées | personen en de vrijstellingen van beroepskaarten verbonden aan de |
à la situation particulière de séjour des personnes concernées. La | specifieke verblijfssituatie van de betrokken personen. De |
constatation des infractions peut aussi être effectuée par les | vaststelling van de inbreuken kan eveneens worden verricht door de |
fonctionnaires habilités à cette fin par l'autorité fédérale ». à | daartoe door de federale overheid gemachtigde ambtenaren ». Met |
l'exception des permis de travail, qui dérivent directement d'une | uitzondering van de arbeidskaarten die een rechtstreekse afgeleide |
situation de séjour spécifique, les régions sont compétentes, en | zijn van een specifieke verblijfssituatie, zijn de gewesten, inzake de |
matière d'occupation des travailleurs étrangers, « pour [la] | tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten, bevoegd voor de |
réglementation, [son] application, [son] contrôle et [son] maintien » | regelgeving, de toepassing ervan, de controle ervan en de handhaving |
(Doc. parl., Sénat, 2012-2013, n° 5-2232/1, pp. 109-112). | ervan (Parl. St., Senaat, 2012-2013, nr. 5-2232/1, pp. 109-112). |
B.7.2. Conformément à l'article 11 de la loi spéciale du 8 août 1980, | B.7.2. Krachtens artikel 11 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 |
les régions peuvent également sanctionner dans les limites de leurs | kunnen de gewesten binnen de grenzen van hun bevoegdheden ook de |
compétences le non-respect des dispositions de leurs décrets et fixer | niet-naleving van de bepalingen van hun decreten strafbaar stellen en |
les sanctions pour non-respect de ces dispositions. En vertu de | de straffen wegens die niet-naleving bepalen. Die bepaling is |
l'article 4, alinéa 1er, de la loi spéciale du 12 janvier 1989 | krachtens artikel 4, eerste lid, van de bijzondere wet van 12 januari |
relative aux institutions bruxelloises, cette disposition est | 1989 met betrekking tot de Brusselse instellingen van overeenkomstige |
applicable par analogie aux ordonnances de la Région de | toepassing op de ordonnanties van het Brusselse Hoofdstedelijke |
Bruxelles-Capitale. | Gewest. |
B.7.3. L'article 92bis, § 3, c), de la loi spéciale du 8 août 1980 est | B.7.3. Artikel 92bis, § 3, c), van de bijzondere wet van 8 augustus |
actuellement « en partie sans objet [...] à la suite du transfert du | 1980 is thans « deels zonder voorwerp [...] aangezien de |
pouvoir normatif de l'autorité fédérale aux régions en application de | normeringsbevoegdheid overgaat van de federale overheid naar de |
l'article 6, § 1er, IX, 3°, LSRI. La disposition conserve toutefois sa | gewesten ingevolge het voorgestelde artikel 6, § 1, IX, 3°, BWHI. De |
pertinence pour le permis de travail délivré en fonction de la | bepaling blijft evenwel [haar] relevantie behouden voor de |
situation particulière de séjour des personnes concernées et pour les | arbeidskaart afgeleverd in functie van de specifieke verblijfssituatie |
dispenses de cartes professionnelles liées à la situation particulière | van de betrokken personen en de vrijstellingen van beroepskaarten |
de séjour des personnes concernées, l'autorité fédérale restant | verbonden aan de specifieke verblijfssituatie van de betrokken |
compétente à cet égard pour l'établissement des normes, et les régions | personen, waar de federale overheid bevoegd blijft voor de normering |
pour leur application (article 6, § 1er, IX, 4°, LSRI) » (Doc. parl., | en de gewesten bevoegd blijven voor de toepassing ervan (artikel 6, § |
Sénat, 2012-2013, n° 5-2232/3, pp. 38-39). | 1, IX, 4°, BWHI) » (Parl. St., Senaat, 2012-2013, nr. 5-2232/3, pp. |
B.7.4. Dans ce cadre, le 2 février 2018, l'Etat fédéral, la Région | 38-39). B.7.4. In dat kader hebben de federale Staat, het Waalse Gewest, het |
wallonne, la Région flamande, la Région de Bruxelles-Capitale et la | Vlaamse Gewest, het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en de Duitstalige |
Communauté germanophone ont conclu, en vue de transposer notamment la | Gemeenschap, met het oog op de omzetting van onder meer de Richtlijn |
directive 2011/98/UE, un accord de coopération au sens de la | 2011/98/EU, op 2 februari 2018 een samenwerkingsakkoord gesloten in de |
disposition de la loi spéciale précitée « portant sur la coordination | zin van de voormelde bijzondere wetsbepaling « met betrekking tot de |
des politiques d'octroi d'autorisations de travail et d'octroi du | coördinatie tussen het beleid inzake de toelatingen tot arbeid en het |
permis de séjour, ainsi que les normes relatives à l'emploi et au | beleid inzake de verblijfsvergunningen en inzake de normen betreffende |
séjour des travailleurs étrangers » (Doc. parl., Chambre, 2017-2018, | de tewerkstelling en het verblijf van buitenlandse arbeidskrachten » |
DOC 54-2933/001, et Sénat, 2017-2018, n° 6-411/1). Cet accord de | (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-2933/001, en Senaat, 2017-2018, |
coopération porte avant tout sur l'établissement de la procédure | nr. 6-411/1). Dat samenwerkingsakkoord heeft vooral betrekking op de |
combinée et la modification des documents de séjour afin de créer un | vaststelling van de gecombineerde procedure en de wijziging van de |
titre combiné « séjour-travail ». Par ailleurs, les dispositions de | verblijfsdocumenten om een gecombineerde titel « verblijf-werk » te |
creëren. Daarnaast hebben de bepalingen van het akkoord (in het | |
l'accord (en particulier le chapitre II, section 3 - Surveillance, | bijzonder hoofdstuk II, afdeling 3 Toezicht, controle en |
contrôle et sanctions) concernent le constat des infractions par les | sanctionering) betrekking op de vaststelling van de inbreuken door de |
services d'inspection des entités respectives et non l'établissement | inspectiediensten van de respectieve entiteiten en niet op de |
de sanctions pénales par les parties concernées. | invoering van strafsancties door de betrokken partijen. |
B.8. Il ressort de ce qui précède que l'obligation de conclure un | B.8. Uit het voorgaande volgt dat de door de bijzondere wetgever |
beoogde verplichting om een samenwerkingsakkoord te sluiten geen | |
accord de coopération prévue par le législateur spécial ne concerne | betrekking heeft op de strafrechtelijke normeringsbevoegdheid van de |
pas la compétence normative pénale des régions dans le domaine de | gewesten inzake de tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten. |
l'occupation des travailleurs étrangers. La disposition en cause est | Bijgevolg is de in het geding zijnde bepaling in overeenstemming met |
dès lors conforme à l'article 92bis, § 3, c), de la loi spéciale du 8 | artikel 92bis, § 3, c), van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot |
août 1980 de réformes institutionnelles, lu en combinaison avec | hervorming der instellingen, in samenhang gelezen met artikel 42, |
l'article 42, alinéa 1er, de la loi spéciale du 12 janvier 1989 | eerste lid, van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking |
relative aux institutions bruxelloises. | tot de Brusselse instellingen. |
B.9. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.9. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Quant à la seconde question préjudicielle | Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag |
B.10. La seconde question préjudicielle, lue à la lumière des faits et | B.10. De tweede prejudiciële vraag, gelezen in het licht van de feiten |
de la motivation contenus dans le jugement de renvoi, porte sur le | en de motivering vervat in het verwijzingsvonnis, peilt naar de |
respect de la répartition des compétences territoriales par l'article | inachtneming van de territoriale bevoegdheidsverdeling door artikel 27 |
27 de l'ordonnance du 9 juillet 2015 et par l'article 175 du Code | van de ordonnantie van 9 juli 2015 en door artikel 175 van het Sociaal |
pénal social, tel qu'il était applicable en Région flamande. | Strafwetboek, zoals het van toepassing was in het Vlaamse Gewest. |
Elle relève de la compétence de la Cour sur la base de l'article 26, § | Zij valt onder de bevoegdheid van het Hof op grond van artikel 26, § |
1er, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | 1, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk |
constitutionnelle. | Hof. |
B.11. Les articles 5, 39 et 134 de la Constitution, lus en combinaison | B.11. De artikelen 5, 39 en 134 van de Grondwet, in samenhang gelezen |
avec les articles 2 et 19, § 3, de la loi spéciale du 8 août 1980 de | met de artikelen 2 en 19, § 3, van de bijzondere wet van 8 augustus |
réformes institutionnelles et avec les articles 2, § 1er, et 7 de la | 1980 tot hervorming der instellingen en met de artikelen 2, § 1, en 7 |
loi spéciale du 12 janvier 1989 relative aux institutions | van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de |
bruxelloises, ont déterminé une répartition exclusive des compétences | Brusselse instellingen, hebben een exclusieve territoriale |
territoriales. Un tel système suppose que l'objet de toute norme | bevoegdheidsverdeling tot stand gebracht. Een zodanig stelsel |
adoptée par un législateur régional puisse être localisé dans le | veronderstelt dat het onderwerp van iedere regeling die een |
gewestwetgever uitvaardigt, moet kunnen worden gelokaliseerd binnen | |
territoire de sa compétence, de sorte que toute relation ou situation | het gebied waarvoor hij bevoegd is, zodat iedere concrete verhouding |
concrète soit réglée par un seul législateur. | of situatie slechts door één enkele wetgever wordt geregeld. |
B.12. Ni la loi du 30 avril 1999 relative à l'occupation des | B.12. Noch de wet van 30 april 1999 betreffende de tewerkstelling van |
travailleurs étrangers, telle qu'elle est applicable dans la Région de | buitenlandse werknemers, zoals van toepassing in het Brusselse |
Bruxelles-Capitale, en particulier son article 12, rétabli par | Hoofdstedelijke Gewest, inzonderheid artikel 12 daarvan, hersteld door |
l'article 27 de l'ordonnance du 9 juillet 2015, ni la loi du 30 avril | artikel 27 van de ordonnantie van 9 juli 2015, noch de wet van 30 |
1999, telle qu'elle est applicable en Région flamande, lue en | april 1999, zoals van toepassing in het Vlaamse Gewest, in samenhang |
gelezen met het ten tijde van de feiten in dat Gewest van toepassing | |
combinaison avec l'article 175 du Code pénal social, tel qu'il était | zijnde artikel 175 van het Sociaal Strafwetboek, bevatten zelf |
applicable dans cette Région au moment des faits, ne formulent | lokalisatiecriteria, zodat de toepassingssfeer daarvan zelf wordt |
elles-mêmes des critères de localisation, de sorte que leur champ | geregeld door de voormelde grondwetsbepalingen en de bepalingen van de |
d'application est lui-même régi par les dispositions | voormelde bijzondere wetten. |
constitutionnelles précitées et par les dispositions des lois | Om een oordeel te kunnen vormen over de lokalisatie van een norm |
spéciales précitées. | |
Pour apprécier la localisation d'une norme dans l'aire de compétence | binnen het door de Grondwet en door de bijzondere wetten toegewezen |
fixée par la Constitution et par les lois spéciales, il faut tenir | territoriale bevoegdheidsgebied, dient rekening te worden gehouden met |
compte de la nature et de l'objet de la compétence matérielle attribuée. | de aard en het onderwerp van de toegewezen materiële bevoegdheid. |
B.13. En l'espèce, la compétence régionale examinée est celle de « | B.13. Te dezen is de aan de orde zijnde gewestelijke bevoegdheid « de |
l'occupation des travailleurs étrangers », visée à l'article 6, § 1er, | tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten », zoals bedoeld in |
IX, 3°, de la loi spéciale du 8 août 1980. En conséquence, les | artikel 6, § 1, IX, 3°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980. |
dispositions visées en B.12 doivent être interprétées en ce sens | Bijgevolg dienen de in B.12 bedoelde bepalingen aldus te worden |
qu'elles sont applicables, d'une part, à l'occupation de travailleurs | geïnterpreteerd dat zij van toepassing zijn op, enerzijds, de |
tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten in het Brusselse | |
étrangers dans la Région de Bruxelles-Capitale et, d'autre part, à | Hoofdstedelijke Gewest en, anderzijds, de tewerkstelling van |
l'occupation de travailleurs étrangers dans la Région flamande, quel | buitenlandse arbeidskrachten in het Vlaamse Gewest, ongeacht de plaats |
que soit le lieu d'établissement du siège social ou d'exploitation de | waar de maatschappelijke zetel of exploitatiezetel van de betrokken |
l'employeur concerné si celui-ci diffère du lieu d'occupation du | werkgever is gevestigd indien die verschilt van de plaats van |
travailleur étranger. | tewerkstelling van de buitenlandse arbeidskracht. |
B.14. Dans cette interprétation, les dispositions en cause sont | B.14. Aldus geïnterpreteerd zijn de in het geding zijnde bepalingen |
compatibles avec les dispositions précitées de la Constitution et des lois spéciales. | bestaanbaar met de voormelde grondwets- en bijzonderewetsbepalingen. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- L'article 27 de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 9 | - Artikel 27 van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke |
juillet 2015 « portant les premières mesures d'exécution et | Gewest van 9 juli 2015 « houdende de eerste maatregelen ter uitvoering |
d'application de la sixième réforme de l'Etat relatives à la | en toepassing van de zesde Staatshervorming met betrekking tot het |
surveillance et au contrôle en matière d'emploi » ne viole pas | toezicht en de controle op het vlak van werkgelegenheid » schendt niet |
l'article 92bis, § 3, c), de la de loi spéciale du 8 août 1980 de | artikel 92bis, § 3, c), van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot |
réformes institutionnelles, lu en combinaison avec l'article 42, | hervorming der instellingen, in samenhang gelezen met artikel 42, |
alinéa 1er, de la loi spéciale du 12 janvier 1989 relative aux | eerste lid, van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking |
institutions bruxelloises. | tot de Brusselse instellingen. |
- Dans l'interprétation mentionnée en B.13, la loi du 30 avril 1999 | - In de interpretatie vermeld in B.13 schenden de wet van 30 april |
relative à l'occupation des travailleurs étrangers, telle qu'elle est | 1999 betreffende de tewerkstelling van buitenlandse werknemers, zoals |
applicable dans la Région de Bruxelles-Capitale, en particulier son | van toepassing in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest, inzonderheid |
article 12, rétabli par l'article 27 de l'ordonnance précitée du 9 | artikel 12 daarvan, hersteld door artikel 27 van de voormelde |
juillet 2015, et la loi précitée, telle qu'elle est applicable en | ordonnantie van 9 juli 2015, en de voormelde wet, zoals van toepassing |
in het Vlaamse Gewest, in samenhang gelezen met het ten tijde van de | |
Région flamande, lue en combinaison avec l'article 175 du Code pénal | feiten in dat Gewest van toepassing zijnde artikel 175 van het Sociaal |
social, tel qu'il était applicable dans cette Région au moment des | |
faits, ne violent pas les règles déterminant les compétences | Strafwetboek, niet de regels die de respectieve territoriale |
territoriales respectives de la Région de Bruxelles-Capitale et de la | bevoegdheid van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en het Vlaamse |
Région flamande. | Gewest bepalen. |
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 31 janvier 2019. | op 31 januari 2019. |
Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
P.-Y. Dutilleux A. Alen | P.-Y. Dutilleux A. Alen |