Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 165/2018 du 29 novembre 2018 Numéro du rôle : 6660 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 3 à 13 de la loi du 3 juillet 1967 « sur la prévention ou la réparation des dommages résultant des accidents d La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 165/2018 du 29 novembre 2018 Numéro du rôle : 6660 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 3 à 13 de la loi du 3 juillet 1967 « sur la prévention ou la réparation des dommages résultant des accidents d La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen(...) Uittreksel uit arrest nr. 165/2018 van 29 november 2018 Rolnummer 6660 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 3 tot 13 van de wet van 3 juli 1967 « betreffende de preventie van of de schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor on Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. L(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 165/2018 du 29 novembre 2018 Uittreksel uit arrest nr. 165/2018 van 29 november 2018
Numéro du rôle : 6660 Rolnummer 6660
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 3 à 13 de In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 3 tot 13 van de wet
la loi du 3 juillet 1967 « sur la prévention ou la réparation des van 3 juli 1967 « betreffende de preventie van of de schadevergoeding
dommages résultant des accidents du travail, des accidents survenus voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk
sur le chemin du travail et des maladies professionnelles dans le
secteur public », posée par la Cour du travail de Bruxelles. en voor beroepsziekten in de overheidssector », gesteld door het
Arbeidshof te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges L. Lavrysen, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L.
T. Merckx-Van Goey, T. Giet, J. Moerman et M. Pâques, assistée du Lavrysen, T. Merckx-Van Goey, T. Giet, J. Moerman en M. Pâques,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président F. Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 8 mai 2017 en cause de Khaled Harrouche contre la commune Bij arrest van 8 mei 2017 in zake Khaled Harrouche tegen de gemeente
de Forest, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 15 Vorst, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 15
mai 2017, la Cour du travail de Bruxelles a posé la question mei 2017, heeft het Arbeidshof te Brussel de volgende prejudiciële
préjudicielle suivante : vraag gesteld :
« Les articles 3 à 13, formant le chapitre II de la loi du 3 juillet « Schenden de artikelen 3 tot 13, die hoofdstuk II vormen van de wet
1967 sur la prévention ou la réparation des dommages résultant des van 3 juli 1967 betreffende de preventie van of de schadevergoeding
accidents du travail, des accidents survenus sur le chemin du travail
et des maladies professionnelles dans le secteur public violent-ils voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que ces dispositions en voor beroepsziekten in de overheidssector, de artikelen 10 en 11
traitent différemment les victimes ayant repris le travail avec des van de Grondwet in zoverre die bepalingen de slachtoffers die het werk
séquelles selon que leurs lésions sont ou ne sont pas encore hebben hervat met gevolgen, verschillend behandelen naargelang hun
consolidées, en ce que les victimes relevant de la première catégorie letsels geconsolideerd of nog niet geconsolideerd zijn, doordat de
slachtoffers die tot de eerste categorie behoren, een
bénéficient d'une indemnisation de leurs séquelles, cumulable avec schadeloosstelling voor de gevolgen ervan genieten, die met hun
leur rémunération, alors que les victimes relevant de la seconde bezoldiging kan worden gecumuleerd, terwijl de slachtoffers die tot de
catégorie ne bénéficient d'aucune indemnisation de leurs séquelles tweede categorie behoren, geen schadeloosstelling voor de gevolgen
avant la date de la consolidation ? ». ervan genieten vóór de datum van de consolidatie ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles 10 B.1. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid, met
et 11 de la Constitution, des articles 3 à 13 de la loi du 3 juillet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van de artikelen 3 tot 13 van
1967 « sur la prévention ou la réparation des dommages résultant des de wet van 3 juli 1967 « betreffende de preventie van of de
accidents du travail, des accidents survenus sur le chemin du travail schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg
et des maladies professionnelles dans le secteur public » (ci-après : naar en van het werk en voor beroepsziekten in de overheidssector »
loi du 3 juillet 1967), en ce qu'ils auraient pour effet de traiter (hierna : wet van 3 juli 1967), in zoverre zij ertoe zouden leiden dat
différemment les victimes d'un accident qui ont repris le travail de slachtoffers van een ongeval die het werk hebben hervat, ofschoon
alors qu'elles continuent d'en subir les séquelles, selon que leurs de gevolgen van dat ongeval blijven bestaan, verschillend worden
lésions sont ou ne sont pas encore consolidées. En effet, les victimes behandeld naargelang hun letsels geconsolideerd of nog niet
relevant de la première catégorie bénéficient d'une indemnisation de geconsolideerd zijn. De slachtoffers die tot de eerste categorie
leurs séquelles, cumulable avec leur rémunération, tandis que la behoren, genieten immers een schadeloosstelling voor hun letsels, die
seconde catégorie ne bénéficie d'aucune indemnisation de leurs met hun bezoldiging kan worden gecumuleerd, terwijl de tweede
séquelles avant la date de la consolidation. categorie geen schadeloosstelling voor de letsels geniet vóór de datum van de consolidatie.
B.2. Les articles 3 à 13 de la loi du 3 juillet 1967 font partie du B.2. De artikelen 3 tot 13 van de wet van 3 juli 1967 maken deel uit
chapitre II de la loi du 3 juillet 1967, consacré aux indemnités dues van hoofdstuk II van de wet van 3 juli 1967, dat gewijd is aan de
dans le secteur public aux victimes d'un accident du travail ou vergoedingen die in de overheidssector verschuldigd zijn aan de
survenu sur le chemin du travail ou d'une maladie professionnelle. slachtoffers van een arbeidsongeval of van een ongeval op de weg naar
en van het werk of van een beroepsziekte.
L'article 3 énumère les diverses indemnités qui peuvent être dues : In artikel 3 worden de diverse vergoedingen opgesomd die verschuldigd
« 1° la victime d'un accident du travail, d'un accident survenu sur le kunnen zijn : « 1° degene die getroffen is door een arbeidsongeval, een ongeval op
chemin du travail ou d'une maladie a droit : de weg naar en van het werk of een beroepsziekte [heeft] recht op :
a) à une indemnité pour frais médicaux, chirurgicaux, pharmaceutiques, a) een vergoeding van de kosten voor dokter, chirurg, apotheker,
hospitaliers, de prothèse et d'orthopédie; verpleging, prothese en orthopedie;
b) à une rente en cas d'incapacité de travail permanente; b) een rente in geval van blijvende arbeidsongeschiktheid;
c) à une allocation d'aggravation de l'incapacité permanente de c) een bijslag wegens verergering van de blijvende
travail après le délai de révision; arbeidsongeschiktheid na de herzieningstermijn;
2° les ayants droit d'une victime décédée ont droit : 2° de rechthebbenden van een overleden slachtoffer [hebben] recht op :
a) à une indemnité pour frais funéraires; a) een vergoeding wegens begrafeniskosten;
b) à une rente de conjoint survivant, de partenaire cohabitant légal b) een rente van overlevende echtgenoot, van overlevende wettelijk
survivant, d'orphelin ou d'ayant droit à un autre titre; samenwonende partner, wees of rechthebbende in een andere
hoedanigheid;
c) à une allocation de décès après le délai de révision; c) een overlijdensbijslag na de herzieningstermijn;
3° la victime, le conjoint, le partenaire cohabitant légal, les 3° het slachtoffer, de echtgenoot, de wettelijk samenwonende partner,
enfants et les parents ont droit à l'indemnisation des frais de de kinderen en de ouders [hebben] recht op schadeloosstelling van de
déplacement et de nuitée résultant de l'accident ou de la maladie verplaatsing[s]- en overnachting[s]kosten die het gevolg zijn van het
professionnelle; ongeval of de beroepsziekte;
4° le membre du personnel menacé ou atteint par une maladie 4° het personeelslid dat door een beroepsziekte bedreigd of aangetast
professionnelle et qui, de ce fait, cesse temporairement d'exercer ses wordt en dat daardoor tijdelijk ophoudt zijn ambt uit te oefenen,
fonctions, a droit à une indemnité. [heeft] recht op een vergoeding.
[...] ». [...] ».
L'article 3bis de la loi renvoie, pour la période d'incapacité de Artikel 3bis van de wet verwijst, voor de periode van tijdelijke
travail temporaire jusqu'à la date de reprise complète du travail, aux arbeidsongeschiktheid tot de datum van volledige hervatting van het
dispositions prévues en cas d'incapacité temporaire totale par la werk, naar de bepalingen waarin voor een tijdelijke volledige
législation sur les accidents du travail ou par la législation ongeschiktheid is voorzien door de wetgeving op de arbeidsongevallen
relative à la réparation des dommages résultant des maladies of door de wetgeving betreffende het herstel van schade die
professionnelles. voortvloeit uit beroepsziekten.
Ainsi, l'article 3bis, alinéa 1er, dispose : Aldus bepaalt artikel 3bis, eerste lid :
« Sous réserve de l'application d'une disposition légale ou « Onder voorbehoud van de toepassing van een meer gunstige wets- of
réglementaire plus favorable, les membres du personnel auxquels la
présente loi a été rendue applicable bénéficient pendant la période verordeningsbepaling genieten de personeelsleden op wie deze wet van
d'incapacité temporaire jusqu'à la date de reprise complète du travail toepassing werd verklaard, gedurende de periode van tijdelijke
des dispositions prévues en cas d'incapacité temporaire totale par la ongeschiktheid tot de datum van volledige hervatting van het werk, het
législation sur les accidents du travail ou par la législation voordeel van de bepalingen die voor een tijdelijke volledige
relative à la réparation des dommages résultant des maladies ongeschiktheid door de wetgeving op de arbeidsongevallen of door de
professionnelles ». wetgeving op de beroepsziekten zijn vastgesteld ».
L'article 22 de la loi du 10 avril 1971 sur les accidents du travail In dat verband bepaalt artikel 22 van de wet van 10 april 1971
(ci-après : loi sur les accidents du travail) dispose à cet égard : betreffende de arbeidsongevallen (hierna : arbeidsongevallenwet) :
« Lorsque l'accident a été la cause d'une incapacité temporaire et « Wanneer het ongeval een tijdelijke en algehele arbeidsongeschiktheid
totale de travail, la victime a droit, à partir du jour qui suit celui veroorzaakt, heeft de getroffene, vanaf de dag die volgt op het begin
du début de l'incapacité de travail, à une indemnité journalière égale van die arbeidsongeschiktheid, recht op een dagelijkse vergoeding
à 90 p.c. de la rémunération quotidienne moyenne. gelijk aan 90 pct. van het gemiddeld dagbedrag.
L'indemnité afférente à la journée au cours de laquelle l'accident Voor de dag waarop het ongeval zich voordoet of de
survient ou au cours de laquelle l'incapacité de travail débute est arbeidsongeschiktheid aanvangt, is de vergoeding gelijk aan het
égale à la rémunération quotidienne normale diminuée de la normaal dagloon, verminderd met het loon dat de getroffene eventueel
rémunération éventuellement proméritée par la victime ». heeft verdiend ».
L'article 3ter de la loi du 3 juillet 1967 est consacré à la Artikel 3ter van de wet van 3 juli 1967 betreft het herstel van de
réparation des dégâts causés aux appareils de prothèse ou d'orthopédie schade die is toegebracht aan prothesen en orthopedische toestellen,
tandis que l'article 3quater habilite le Roi à déterminer les terwijl artikel 3quater de Koning ertoe machtigt de voordelen te
avantages qui peuvent être accordés aux membres du personnel visés par bepalen die aan de in de artikelen 1 en 1bis bedoelde personeelsleden
les articles 1er et 1erbis, pour assurer la prévention des accidents mogen worden toegekend om de preventie van de arbeidsongevallen, de
du travail, des accidents sur le chemin du travail ou des maladies ongevallen op de weg naar en van het werk of de beroepsziekten te
professionnelles. verzekeren.
Les articles 4 à 7 de la loi du 3 juillet 1967 établissent les règles In de artikelen 4 tot 7 van de wet van 3 juli 1967 worden de regels
applicables aux rentes en cas d'incapacité de travail permanente. vastgesteld die van toepassing zijn op de renten in geval van
blijvende arbeidsongeschiktheid.
L'article 4, § 1er, dispose : Artikel 4, § 1, bepaalt :
« La rente pour incapacité de travail permanente est établie sur la « De rente wegens blijvende arbeidsongeschiktheid wordt vastgesteld op
base de la rémunération annuelle à laquelle la victime a droit au grond van de jaarlijkse bezoldiging waarop het slachtoffer recht heeft
moment de l'accident ou de la constatation de la maladie op het tijdstip dat het ongeval zich heeft voorgedaan of de
professionnelle. Elle est proportionnelle au pourcentage d'incapacité beroepsziekte is vastgesteld. Zij is evenredig met het aan het
de travail reconnue à la victime. slachtoffer toegekende percentage aan arbeidsongeschiktheid.
[...] ». [...] ».
L'article 4bis vise l'hypothèse particulière où la victime bénéficie Artikel 4bis heeft betrekking op het bijzondere geval waarin het
slachtoffer een rust- of overlevingspensioen geniet dat wordt
d'une pension de retraite ou de survie payée à la condition que les uitbetaald op voorwaarde dat de wettelijk vastgestelde perken van
limites légales du travail autorisé ne soient pas dépassées. toegelaten arbeid niet worden overschreden.
L'article 5 prévoit que, sans préjudice de l'application des articles Artikel 5 bepaalt dat, onverminderd de toepassing van de artikelen 6
6 et 7 de la loi, la rente en cas d'incapacité permanente de travail en 7 van de wet, de rente in geval van blijvende arbeidsongeschiktheid
et l'allocation d'aggravation de l'incapacité permanente de travail en de bijslag wegens verergering van de blijvende
peuvent être cumulées avec la rémunération et avec la pension de arbeidsongeschiktheid kunnen worden gecumuleerd met de bezoldiging en
retraite allouées en vertu des dispositions légales et réglementaires met het rustpensioen, toegekend krachtens de wets- en
propres aux pouvoirs publics. reglementsbepalingen eigen aan de overheidsdiensten.
L'article 6 dispose : Artikel 6 bepaalt :
« § 1er. Aussi longtemps que la victime conserve l'exercice de « § 1. Zolang het slachtoffer de uitoefening van ambten behoudt, mogen
fonctions, la rente visée à l'article 3, alinéa 1er, 1°, b, et de rente bedoeld in artikel 3, eerste lid, 1°, b, en de bijslag
l'allocation visée à l'article 3, 1°, alinéa 1er, 1°, c, ne peuvent dépasser 25 % de la rémunération sur la base de laquelle la rente a été établie. § 2. Lorsque la victime est reconnue inapte à l'exercice de ses fonctions mais qu'elle peut en exercer d'autres qui sont compatibles avec son état de santé, elle peut être réaffectée, selon les modalités et dans les limites fixées par son statut, à un emploi correspondant à de telles fonctions. Lorsque la victime est réaffectée, elle conserve le bénéfice du régime pécuniaire dont elle jouissait lors de l'accident ou de la constatation de la maladie professionnelle. bedoeld in artikel 3, eerste lid, 1°, c, niet hoger liggen dan 25 % van de bezoldiging op grond waarvan de rente werd vastgesteld. § 2. Het slachtoffer [dat] ongeschikt is bevonden om zijn ambt uit te oefenen maar [dat] andere, met zijn gezondheidstoestand verenigbare ambten kan vervullen, kan volgens de regelen en binnen de grenzen die zijn statuut bepaalt, weder tewerkgesteld worden in een betrekking welke met zulk een ambt overeenkomt. Het wedertewerkgestelde slachtoffer behoudt het voordeel van de bezoldigingsregeling welke [het] genoot toen het ongeval zich voordeed of de beroepsziekte werd vastgesteld.
§ 3. Si l'incapacité de travail permanente reconnue à la victime § 3. Indien de blijvende arbeidsongeschiktheid die in hoofde van het
slachtoffer erkend wordt, dusdanig verergert dat het zijn nieuwe
s'aggrave au point qu'elle ne puisse plus exercer temporairement son betrekking tijdelijk niet meer kan uitoefenen, heeft het tijdens deze
nouvel emploi, elle a droit pendant cette période d'absence à afwezigheidsperiode recht op de in artikel 3bis vastgestelde
l'indemnisation prévue à l'article 3bis ». schadeloosstelling ».
L'article 7 dispose : Artikel 7 bepaalt :
« § 1er. Lorsque la victime cesse ses fonctions et obtient une pension « § 1. Indien het slachtoffer zijn ambt neerlegt en een in artikel 5
de retraite visée à l'article 5, la rente visée à l'article 3, alinéa bedoeld rustpensioen verkrijgt, kunnen de in artikel 3, eerste lid,
1er, 1°, b, et l'allocation d'aggravation de l'incapacité permanente 1°, b, bedoelde rente en de in artikel 3, eerste lid, 1°, c, bedoelde
de travail visée à l'article 3, alinéa 1er, 1°, c, ne peuvent être bijslag wegens verergering van de blijvende arbeidsongeschiktheid met
cumulées avec la pension que jusqu'à concurrence de 100 % de la het pensioen slechts worden gecumuleerd tot 100 % van de laatste
dernière rémunération, adaptée le cas échéant selon les règles bezoldiging, nadat deze in voorkomend geval is aangepast volgens de
applicables aux pensions de retraite et de survie. voor rust- en overlevingspensioenen geldende regelen.
Ce maximum peut être porté à plus de 100 %, sans pouvoir excéder 150 Dat maximum kan tot méér dan 100 %, echter niet tot méér dan 150 %,
%, en ce qui concerne les victimes dont l'état nécessite absolument et worden opgevoerd voor slachtoffers wier toestand volstrekt de
normalement l'assistance d'une autre personne. geregelde hulp van een ander persoon vergt.
Le cas échéant, la rente ou l'allocation d'aggravation sont réduites à De rente of de bijslag wegens verergering worden in voorkomend geval
due concurrence. tot het passend bedrag verminderd.
§ 2. Lorsque la victime cesse ses fonctions sans avoir droit à une § 2. Het slachtoffer dat zijn ambt neerlegt zonder recht op een in
pension de retraite visée à l'article 5, elle bénéficie de la totalité artikel 5 bedoeld rustpensioen te hebben, geniet de totale rente en de
de la rente et de l'allocation d'aggravation ». totale bijslag wegens verergering ».
Les articles 8 à 11 de la loi du 3 juillet 1967 sont consacrés aux De artikelen 8 tot 11 van de wet van 3 juli 1967 betreffen de renten
rentes versées en cas de décès de la victime d'un accident de travail, die worden uitgekeerd in geval van overlijden van het slachtoffer van
d'un accident survenu sur le chemin du travail ou d'une maladie een arbeidsongeval, van een ongeval op de weg naar en van het werk of
professionnelle. van een beroepsziekte.
Enfin, les articles 12 et 13 de la loi en cause consacrent des règles De artikelen 12 en 13 van de in het geding zijnde wet, ten slotte,
communes aux rentes versées en cas d'incapacité de travail permanente betreffen de gemeenschappelijke regels vastgelegd voor de renten die
worden uitgekeerd voor blijvende arbeidsongeschiktheid en in geval van
et en cas de décès. overlijden.
B.3.1. La loi du 3 juillet 1967 a été adoptée en vue d'assurer le personnel des services publics contre les conséquences des accidents sur le chemin ou sur le lieu du travail et des maladies professionnelles. « L'objectif poursuivi est de leur donner le bénéfice d'un régime comparable à celui qui est déjà applicable dans le secteur privé. Le Gouvernement n'a pas jugé possible ni souhaitable de soumettre les agents des services publics aux mêmes dispositions que les ouvriers et les employés du secteur privé. Le statut des fonctionnaires comporte des particularités dont il convient de tenir compte et qui justifient, dans certains cas, l'adoption de règles propres. Le but visé reste B.3.1. De wet van 3 juli 1967 werd aangenomen om het personeel van de overheidsdiensten te verzekeren tegen de gevolgen van de ongevallen op de weg of de plaats van het werk en van de beroepsziekten. « Het nagestreefde doel bestaat erin hun een stelsel te bezorgen dat kan vergeleken worden met het stelsel dat reeds toegepast wordt in de privé-sector. De Regering oordeelde het noch mogelijk noch wenselijk de personeelsleden van de overheidsdiensten te onderwerpen aan dezelfde bepalingen als de arbeiders en de bedienden uit de privé-sector. Het statuut der ambtenaren bevat particulariteiten waarmee rekening dient gehouden en die in zekere gevallen, het aanvaarden van eigen regelen rechtvaardigen. Het doel blijkt [lees :
cependant le même : donner à la victime une réparation appropriée du blijft] evenwel hetzelfde : aan het slachtoffer een vergoeding
préjudice subi à la suite d'un accident » (Doc. parl., Chambre, verzekeren welke aangepast is aan het nadeel opgelopen tengevolge van
1964-1965, n° 1023/1, pp. 3 et 4; Doc. parl., Sénat, 1966-1967, n° een ongeval » (Parl. St., Kamer, 1964-1965, nr. 1023/1, pp. 3 en 4;
242, pp. 2-3). Parl. St., Senaat, 1966-1967, nr. 242, p. 3).
« Il n'est donc nullement question d'une extension pure et simple du « Van een eenvoudige uitbreiding van het stelsel van de privé-sector
régime du secteur privé au secteur public » (Doc. parl., Chambre, tot de openbare sector is er dus geenszins sprake » (Parl. St., Kamer,
1966-1967, n° 339/6, p. 2). 1966-1967, nr. 339/6, p. 2).
B.3.2. Il ressort des travaux préparatoires précités que le B.3.2. Uit de voormelde parlementaire voorbereiding blijkt dat de
législateur a entendu établir des régimes comparables pour les wetgever voor de werknemers van de privésector en die van de openbare
travailleurs du secteur privé et pour ceux du secteur public, en ce sector vergelijkbare stelsels heeft willen vaststellen op het vlak van
qui concerne le régime d'indemnisation des victimes d'un accident du de regeling van schadeloosstelling van slachtoffers van een
travail. arbeidsongeval.
C'est ainsi que l'article 3bis de la loi du 3 juillet 1967, consacré à Aldus werd artikel 3bis van de wet van 3 juli 1967, dat betrekking
l'indemnisation de l'incapacité temporaire, a été inséré dans celle-ci heeft op de schadeloosstelling voor tijdelijke ongeschiktheid, in die
par l'article 4 de la loi du 13 juillet 1973 « modifiant la loi du 3 wet ingevoegd bij artikel 4 van de wet van 13 juli 1973 « tot
juillet 1967 sur la réparation des dommages résultant des accidents du wijziging van de wet van 3 juli 1967 betreffende de schadevergoeding
travail, des accidents survenus sur le chemin du travail et des voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk
maladies professionnelles dans le secteur public ». Les travaux en voor beroepsziekten in de overheidssector ». De parlementaire
préparatoires mentionnent : voorbereiding vermeldt hieromtrent :
« Dans son avis rendu le 29 novembre 1971 sur un projet de loi destiné « In het advies op 29 november 1971 uitgebracht over een wetsontwerp
à modifier la loi du 3 juillet 1967 mais qui n'a pas été déposé au dat bestemd was om de wet van 3 juli 1967 te wijzigen maar nooit bij
Parlement, la section de législation du Conseil d'Etat a fait valoir het Parlement werd ingediend, heeft de afdeling wetgeving van de Raad
que la loi du 3 juillet 1967 n'a pas prévu d'indemnité pour la victime van State, aangestipt dat de wet van 3 juli 1967 geen vergoeding voor
en cas d'incapacité temporaire. Il a suggéré en conséquence, au de getroffene voorgeschreven had in geval van tijdelijke
Gouvernement de donner un fondement légal à l'indemnisation de cette arbeidsongeschiktheid. Derhalve heeft zij aan de Regering gesuggereerd
aan de schadevergoeding voor die ongeschiktheid een rechtsgrond te
incapacité dans la loi du 3 juillet 1967. Tel est l'objet de l'article verlenen in de wet van 3 juli 1967. Dit is het doel van artikel 4 van
onderhavig ontwerp dat ertoe strekt een artikel 3bis in te voegen.
4 du présent projet qui tend à insérer un article 3bis. Krachtens die bepaling zal de getroffene, in geval van tijdelijke
Aux termes de cette disposition, la victime pourra désormais ongeschiktheid, aanspraak kunnen maken op de vergoeding
prétendre, en cas d'incapacité temporaire, à l'indemnité prévue en cas voorgeschreven, in geval van tijdelijke en algehele
d'incapacité temporaire totale par l'article 22 de la loi du 10 avril arbeidsongeschiktheid, door artikel 22 van de wet van 10 april 1971,
1971, à savoir une indemnité journalière égale à 90 p.c. de la d.i. een dagelijkse vergoeding gelijk aan 90 pct. van het gemiddelde
rémunération quotidienne moyenne » (Doc. parl., Chambre, 1972-1973, n° 468/1, pp. 3-4). dagloon » (Parl. St., Kamer, 1972-1973, nr. 468/1, pp. 3-4).
Par l'article 7 de la loi du 19 octobre 1998 « modifiant la loi du 3 Bij artikel 7 van de wet van 19 oktober 1998 « tot wijziging van de
juillet 1967 sur la réparation des dommages résultant des accidents du wet van 3 juli 1967 betreffende de schadevergoeding voor
travail, des accidents survenus sur le chemin du travail et des arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk en
maladies professionnelles dans le secteur public », l'article 3bis de voor beroepsziekten in de overheidssector » heeft artikel 3bis van die
cette loi a été modifié pour préciser que la période d'incapacité wet gewijzigd, teneinde te verduidelijken dat de periode van
temporaire s'étendait « jusqu'à la reprise totale du travail » (Doc. tijdelijke ongeschiktheid liep « tot aan de totale herneming van het
parl., Chambre, 1997-1998, n° 1534/1, pp. 3 et 8). werk » (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. 1534/1, pp. 3 en 8).
B.3.3. Conformément à l'article 3bis de la loi du 3 juillet 1967, un B.3.3. Overeenkomstig artikel 3bis van de wet van 3 juli 1967 kan een
travailleur du secteur public qui a été victime d'un accident du werknemer in de overheidssector die getroffen is door een
travail peut bénéficier, pendant toute la période de son incapacité de arbeidsongeval gedurende de gehele periode waarin hij
travail temporaire, fût-elle totale ou partielle, des indemnités arbeidsongeschikt is, ongeacht of hij dat volledig of gedeeltelijk is,
de vergoedingen genieten die voor algehele tijdelijke
d'incapacité de travail temporaire totale prévues par la législation arbeidsongeschiktheid in de privé-sector zijn vastgesteld door de
sur les accidents du travail dans le secteur privé (Cass. 10 octobre arbeidsongevallenwet (Cass. 10 oktober 2005, 05.0074.N). Krachtens
2005, C.05.0074.N). En vertu de cette dernière disposition, la victime laatstgenoemde bepaling kan de getroffene aanspraak maken op een
peut bénéficier d'une indemnité journalière égale à 90 % de la dagelijkse vergoeding die gelijk is aan 90 % van het gemiddeld
rémunération quotidienne moyenne. Cette indemnité d'incapacité de dagbedrag. Die schadevergoeding voor de tijdelijke
travail temporaire prend fin à la date à laquelle la victime reprend arbeidsongeschiktheid neemt een einde op de datum dat de getroffene
complètement le travail, ou à la date de la consolidation des het werk volledig herneemt, dan wel op de datum van de consolidatie
séquelles de l'accident. A partir de cette dernière date, la victime a van de letsels van het ongeval. Vanaf de laatstgenoemde datum heeft de
droit à une rente pour incapacité de travail définitive. getroffene recht op een rente voor definitieve arbeidsongeschiktheid.
B.4.1. Saisi en première instance par l'appelant devant la juridiction B.4.1. De Arbeidsrechtbank te Brussel, waarbij de zaak in eerste
a quo, le Tribunal du travail de Bruxelles a posé à la Cour deux aanleg door de appellant voor het verwijzende rechtscollege aanhangig
is gemaakt, heeft het Hof twee prejudiciële vragen gesteld over
questions préjudicielles relatives à l'article 3bis de la loi du 3 artikel 3bis van de wet van 3 juli 1967, in samenhang gelezen met
juillet 1967, lu en combinaison avec l'article 23 de la loi sur les artikel 23 van de arbeidsongevallenwet, in zoverre die bepalingen twee
accidents du travail, en ce que ces dispositions traiteraient categorieën van slachtoffers van een ongeval op de weg naar en van het
différemment, selon la date de la consolidation des lésions, deux werk die het werk volledig hebben hervat, verschillend zouden
catégories de victimes d'un accident survenu sur le chemin du travail behandelen naar gelang van de datum van de consolidatie van de
ayant repris complètement le travail. letsels.
B.4.2. Par son arrêt n° 147/2014, du 9 octobre 2014, la Cour a jugé B.4.2. Bij zijn arrest nr. 147/2014 van 9 oktober 2014 heeft het Hof
que les questions n'appelaient pas de réponse pour les motifs qui geoordeeld dat de vragen geen antwoord behoefden om de volgende
suivent : redenen :
« B.3.1. L'article 3bis, alinéa 1er, de la loi du 3 juillet 1967 a « B.3.1. Artikel 3bis, eerste lid, van de wet van 3 juli 1967 heeft
pour objet de déterminer les dispositions qui sont applicables aux tot doel de bepalingen vast te stellen die van toepassing zijn op
personnes qui sont dans l'incapacité temporaire de travailler. En personen die tijdelijk arbeidsongeschikt zijn. Krachtens die bepaling
vertu de cette disposition, les personnes qui sont victimes d'un genieten de personen die het slachtoffer zijn van een ongeval op de
accident sur le chemin du travail bénéficient, pendant la période weg naar het werk, gedurende de periode van tijdelijke
d'incapacité de travail temporaire jusqu'à la date de reprise complète arbeidsongeschiktheid en tot de datum van volledige hervatting van het
du travail, des dispositions prévues en cas d'incapacité temporaire werk, het voordeel van de bepalingen die voor een tijdelijke volledige
totale par la législation sur les accidents du travail. ongeschiktheid zijn vastgesteld in de wetgeving op de
arbeidsongevallen.
B.3.2. Dans la question préjudicielle, l'article 3bis de la loi du 3 B.3.2. In de prejudiciële vraag wordt artikel 3bis van de wet van 3
juillet 1967 est combiné avec l'article 23 de la loi du 10 avril 1971 juli 1967 in samenhang gelezen met artikel 23 van de wet van 10 april
sur les accidents du travail. Toutefois, comme le souligne également 1971 betreffende de arbeidsongevallen. Echter, zoals ook wordt
la juridiction qui a posé les présentes questions à la Cour, l'article opgemerkt door het rechtscollege dat de onderhavige vragen aan het Hof
23 de la loi du 10 avril 1971 règle exclusivement les cas d'incapacité heeft gesteld, regelt artikel 23 van de wet van 10 april 1971
temporaire et partielle de travail, de sorte qu'il n'y a pas lieu de uitsluitend de gevallen van tijdelijke en gedeeltelijke
combiner cette disposition avec l'article 3bis, alinéa 1er, de la loi arbeidsongeschiktheid, zodat die bepaling niet moet worden
du 3 juillet 1967. gecombineerd met artikel 3bis, eerste lid, van de wet van 3 juli 1967.
B.3.3. Les différences de traitement au sujet desquelles la Cour est B.3.3. De verschillen in behandeling waarover het Hof wordt
interrogée ne sauraient dès lors découler des dispositions ondervraagd zouden derhalve niet kunnen voortvloeien uit de in de
législatives mentionnées dans les questions préjudicielles ». prejudiciële vragen vermelde wetsbepalingen ».
B.5.1. Dans le cadre du recours contre le jugement prononcé par le B.5.1. In het kader van het beroep tegen het door de Arbeidsrechtbank
Tribunal du travail de Bruxelles rendu à la suite de cet arrêt, la te Brussel uitgesproken vonnis dat ingevolge dat arrest is gewezen,
juridiction a quo a relevé, dans les motifs de son arrêt que ni la loi heeft het verwijzende rechtscollege in de motieven van zijn arrest
du 3 juillet 1967 ni aucune autre législation ne prévoient opgemerkt dat noch de wet van 3 juli 1967, noch enige andere wetgeving
d'indemnisation pendant la période d'incapacité de travail temporaire voorzien in schadeloosstelling tijdens de periode van gedeeltelijke
partielle en faveur des travailleurs du secteur public victimes d'un tijdelijke arbeidsongeschiktheid voor werknemers in de overheidssector
accident du travail, mais dont les lésions ne sont pas encore die het slachtoffer van een arbeidsongeval zijn, maar wier letsels nog
consolidées. niet zijn geconsolideerd.
Contrairement à ce que semble soutenir la juridiction a quo, cette Anders dan het verwijzende rechtscollege lijkt voor te houden, vloeit
absence d'indemnisation ne découle cependant pas du fait qu'il s'agit die ontstentenis van schadeloosstelling evenwel niet voort uit het
d'une incapacité de travail temporaire partielle. En effet, il ressort feit dat het een gedeeltelijke tijdelijke arbeidsongeschiktheid
des termes de l'article 3bis de la loi du 3 juillet 1967, et de la betreft. Uit de bewoordingen van artikel 3bis van de wet van 3 juli
jurisprudence précitée de la Cour de cassation en la matière, qu'un 1967 en de voormelde rechtspraak van het Hof van Cassatie ter zake
travailleur du secteur public victime d'un accident du travail peut volgt immers dat een werknemer in de overheidssector die door een
prétendre aux indemnités pour incapacité de travail temporaire totale arbeidsongeval getroffen is, aanspraak kan maken op de in artikel 22,
prévues par l'article 22, alinéa 1er, de la loi sur les accidents du eerste lid, van de arbeidsongevallenwet voorziene vergoedingen voor
travail. Toutefois, cette indemnisation cesse dès que la victime tijdelijke volledige arbeidsongeschiktheid. Die vergoeding neemt
reprend totalement le travail. evenwel een einde zodra de getroffene het werk volledig hervat.
C'est donc consécutivement au fait que le travailleur victime a repris Het is dan ook ingevolge het feit dat de getroffen werknemer het werk
complètement le travail que celui-ci ne pouvait plus prétendre, à volledig heeft hervat dat hij vanaf die datum geen aanspraak meer kon
partir de cette date, à des indemnités pour l'incapacité de travail maken op een vergoeding voor de gedeeltelijke tijdelijke
temporaire partielle. De plus, avant la date de la consolidation des arbeidsongeschiktheid. Daarenboven kon hij, vóór de datum van de
séquelles de l'accident du travail, il ne pouvait pas encore prétendre consolidatie van de letsels van het arbeidsongeval, nog geen aanspraak
à une rente pour incapacité de travail définitive. maken op een rente voor definitieve arbeidsongeschiktheid.
B.5.2. La Cour limite son examen à cette hypothèse et à la différence B.5.2. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot dat geval en tot het
de traitement qui existe entre cette catégorie de travailleurs et ceux verschil in behandeling dat bestaat tussen die categorie van
dont les séquelles sont consolidées dans un délai plus bref et qui bénéficient, dès la date de consolidation, d'une rente pour incapacité permanente partielle de travail, le cas échéant cumulable avec leur rémunération. B.6.1. Comme il ressort des dispositions légales précitées et des travaux préparatoires qui ont précédé leur adoption, l'indemnisation en cas d'incapacité temporaire vise à compenser la perte de rémunération subie par le travailleur à la suite de l'accident du travail ou de l'accident survenu sur le chemin du travail dont il a été victime. B.6.2. En revanche, la rente pour incapacité de travail permanente procure à la victime d'un accident du travail ou d'un accident survenu werknemers en die wier letsels binnen een kortere termijn zijn geconsolideerd en die, vanaf de datum van consolidatie, een rente wegens gedeeltelijke blijvende arbeidsongeschiktheid genieten, die in voorkomend geval met hun bezoldiging kan worden gecumuleerd. B.6.1. Zoals blijkt uit de voormelde wetsbepalingen en uit de parlementaire voorbereiding die aan het aannemen ervan is voorafgegaan, strekt de schadeloosstelling voor tijdelijke ongeschiktheid ertoe het loonverlies te compenseren dat de werknemer heeft geleden ingevolge het arbeidsongeval of het ongeval op de weg naar en van het werk waarvan hij het slachtoffer is geweest. B.6.2. De rente wegens blijvende arbeidsongeschiktheid verschaft het slachtoffer van een arbeidsongeval of van een ongeval op de weg naar
sur le chemin du travail un revenu de remplacement par suite de la en van het werk daarentegen een vervangingsinkomen naar aanleiding van
perte de son aptitude économique au travail (Cass., 10 mars 1980, het verlies van zijn economische geschiktheid tot werken (Cass., 10
Pas., 1980, I, p. 838). maart 1980, Arr. Cass., 1979-1980, nr. 430, p. 844).
B.7. Dans la mesure où l'indemnité pour incapacité de travail B.7. Voor zover de vergoeding voor gedeeltelijke tijdelijke
temporaire partielle vise à compenser la perte de salaire subie par le arbeidsongeschiktheid ertoe strekt het loonverlies te compenseren dat
travailleur à la suite de l'accident survenu, il est raisonnablement de werknemer heeft geleden wegens het ongeval dat zich heeft
justifié que la victime d'un accident du travail ne puisse pas voorgedaan, is het redelijk verantwoord dat, wanneer het slachtoffer
prétendre à une indemnisation lorsqu'elle a repris complètement le van een arbeidsongeval het werk volledig heeft hervat zonder
travail sans perte de salaire. loonverlies, hij geen aanspraak op een vergoeding kan maken.
Au regard de l'objectif de l'indemnisation pour incapacité de travail In het licht van het doel van de vergoeding voor definitieve
définitive, il est également justifié que cette même victime ne puisse arbeidsongeschiktheid, is het eveneens verantwoord dat datzelfde
y prétendre qu'à partir de la date à laquelle ses lésions sont slachtoffer slechts aanspraak erop kan maken vanaf de datum dat zijn
consolidées. letsels geconsolideerd zijn.
Le cas échéant, il incombe à la victime de contester devant le juge In voorkomend geval staat het aan het slachtoffer om voor de bevoegde
compétent la non-fixation ou la fixation tardive de la consolidation, rechter te betwisten dat de consolidatie niet of te laat werd
qui a pour conséquence qu'elle ne peut pas prétendre, ou ne peut vastgesteld, waardoor hij verhinderd wordt of slechts te laat in staat
prétendre que tardivement, à une indemnisation pour l'incapacité de wordt gesteld aanspraak te maken op een vergoeding voor definitieve
travail définitive. arbeidsongeschiktheid.
B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden antwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 3 à 13 de la loi du 3 juillet 1967 « sur la prévention ou De artikelen 3 tot 13 van de wet van 3 juli 1967 « betreffende de
la réparation des dommages résultant des accidents du travail, des preventie van of de schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor
accidents survenus sur le chemin du travail et des maladies
professionnelles dans le secteur public » ne violent pas les articles ongevallen op de weg naar en van het werk en voor beroepsziekten in de
10 et 11 de la Constitution. overheidssector » schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 29 novembre 2018. op 29 november 2018.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
F. Daoût F. Daoût
^