← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 149/2018 du 8 novembre 2018 Numéro du rôle : 6681 En cause :
le recours en annulation des articles 122 et 123 de la loi-programme du 25 décembre 2016 La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et
F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...)"
Extrait de l'arrêt n° 149/2018 du 8 novembre 2018 Numéro du rôle : 6681 En cause : le recours en annulation des articles 122 et 123 de la loi-programme du 25 décembre 2016 La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen(...) | Uittreksel uit arrest nr. 149/2018 van 8 november 2018 Rolnummer 6681 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 122 en 123 van de programmawet van 25 december 2016 Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. L(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 149/2018 du 8 novembre 2018 | Uittreksel uit arrest nr. 149/2018 van 8 november 2018 |
Numéro du rôle : 6681 | Rolnummer 6681 |
En cause : le recours en annulation des articles 122 et 123 de la | In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 122 en 123 van |
loi-programme du 25 décembre 2016 (modification des articles 120 et | de programmawet van 25 december 2016 (wijziging van de artikelen 120 |
1262 du Code des droits et taxes divers), introduit par la SNC « Anton | en 1262 van het Wetboek diverse rechten en taksen), ingesteld door de |
van Zantbeek ». | vof « Anton van Zantbeek ». |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges L. Lavrysen, | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters L. |
J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. | Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, |
Nihoul, T. Giet et R. Leysen, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, | P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. |
présidée par le président A. Alen, | Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 20 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 20 juni 2017 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 21 juni | |
juin 2017 et parvenue au greffe le 21 juin 2017, la SNC « Anton van | 2017, heeft de vof « Anton van Zantbeek », bijgestaan en |
Zantbeek », assistée et représentée par Me A. Maelfait, avocat au | vertegenwoordigd door Mr. A. Maelfait, advocaat bij de balie te Gent, |
barreau de Gand, a introduit un recours en annulation des articles 122 | beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 122 en 123 van de |
et 123 de la loi-programme du 25 décembre 2016 (modification des | programmawet van 25 december 2016 (wijziging van de artikelen 120 en |
articles 120 et 1262 du Code des droits et taxes divers), publiée au | 1262 van het Wetboek diverse rechten en taksen), bekendgemaakt in het |
Moniteur belge du 29 décembre 2016, deuxième édition. | Belgisch Staatsblad van 29 december 2016, tweede editie. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à l'objet du recours | Ten aanzien van het onderwerp van het beroep |
B.1. La partie requérante, la SNC « Anton van Zantbeek », demande | B.1. De verzoekende partij, de vof « Anton van Zantbeek », vordert de |
l'annulation des articles 122 et 123 de la loi-programme du 25 | vernietiging van de artikelen 122 en 123 van de programmawet van 25 |
décembre 2016. Les dispositions précitées complètent les articles 120 | december 2016. De voormelde artikelen vullen de artikelen 120 en 1262 |
et 1262 du Code des droits et taxes divers par un alinéa 2, de sorte | van het Wetboek diverse rechten en taksen aan met een tweede lid, |
que le champ d'application de la taxe sur les opérations de bourse | zodat het toepassingsgebied van de taks op de beursverrichtingen |
(ci-après : la TOB) est étendu. | (hierna : TOB) wordt uitgebreid. |
Quant aux dispositions attaquées et à leur contexte | Ten aanzien van de bestreden bepalingen en de context ervan |
B.2.1. La TOB a été instaurée par la loi du 30 août 1913 et a été | B.2.1. De TOB is ingevoerd bij de wet van 30 augustus 1913 en werd |
reprise ultérieurement, avec la taxe sur les reports, dans le livre | later, samen met de taks op de reporten, opgenomen in boek II, titel I |
II, titre Ier (« Taxe sur les opérations de bourse et les reports ») | (« Taks op de beursverrichtingen en de reporten ») van het Wetboek |
du Code des droits et taxes divers. | diverse rechten en taksen. |
B.2.2. Sont soumises à la TOB les opérations qui sont conclues ou | B.2.2. Aan de TOB zijn onderworpen, de verrichtingen die in België |
exécutées en Belgique et qui portent sur des fonds publics belges ou | worden aangegaan of uitgevoerd en Belgische of buitenlandse openbare |
étrangers, dans la mesure où l'opération est effectuée grâce à un | fondsen tot voorwerp hebben, voor zover de verrichting gebeurt door |
intermédiaire professionnel (article 1261 du Code des droits et taxes | bemiddeling van een tussenpersoon van beroep (artikel 1261 van het |
divers). | Wetboek diverse rechten en taksen). |
Il s'agit en particulier de toute vente, de tout achat et de toute | Het betreft in het bijzonder elke verkoop, aankoop en afstand, alsook |
cession ainsi que de toute acquisition à titre onéreux et de tout | elke verwerving onder bezwarende titel en elke inkoop van eigen |
rachat de ses actions par une société d'investissement, lorsque | aandelen door een beleggingsvennootschap indien de verrichting slaat |
l'opération porte sur des actions de capitalisation (article 120, | op kapitalisatieaandelen (artikel 120, eerste lid, van het Wetboek |
alinéa 1er, du Code des droits et taxes divers). | diverse rechten en taksen). |
B.3.1. L'alinéa 2 de l'article 120 du Code des droits et taxes divers, | B.3.1. Het bij het bestreden artikel 122 van de programmawet van 25 |
inséré par l'article 122, attaqué, de la loi-programme du 25 décembre | december 2016 ingevoerde tweede lid van artikel 120 van het Wetboek |
2016, dispose : | diverse rechten en taksen bepaalt : |
« Les opérations visées à l'alinéa 1er sont également réputées être | « De verrichtingen bedoeld in het [eerste] lid worden ook geacht in |
conclues ou exécutées en Belgique lorsque l'ordre relatif aux | België te zijn aangegaan of uitgevoerd wanneer het order daartoe |
opérations est donné directement ou indirectement à un intermédiaire | rechtstreeks of onrechtstreeks aan een in het buitenland gevestigde |
établi à l'étranger : | tussenpersoon wordt gegeven : |
- soit par une personne physique ayant sa résidence habituelle en | - hetzij door een natuurlijke persoon met gewone verblijfplaats in |
Belgique; | België; |
- soit par une personne morale pour le compte d'un siège ou d'un | - hetzij door een rechtspersoon voor rekening van een zetel of een |
établissement de celle-ci en Belgique ». | vestiging ervan in België ». |
L'alinéa 2 de l'article 1262 du Code des droits et taxes divers, | Het bij het bestreden artikel 123 van de programmawet van 25 december |
inséré par l'article 123, attaqué, de la loi-programme du 25 décembre | 2016 ingevoerde tweede lid van artikel 1262 van het Wetboek diverse |
2016, dispose : | rechten en taksen bepaalt : |
« Toutefois, lorsque l'intermédiaire professionnel est établi à | « Wanneer evenwel de tussenpersoon van beroep in het buitenland |
l'étranger, le donneur d'ordre est redevable de la taxe et est | gevestigd is, wordt de ordergever schuldenaar van de belasting en is |
assujetti aux obligations visées à l'article 125, sauf s'il peut | hij onderworpen aan de verplichtingen bedoeld in artikel 125, tenzij |
établir que la taxe a été acquittée ». | hij kan aantonen dat de taks werd betaald ». |
B.3.2. Par les dispositions attaquées, le législateur entend étendre | B.3.2. Met de bestreden bepalingen beoogt de wetgever het |
le champ d'application de la TOB, parce que « lorsqu'un donneur | toepassingsgebied van de TOB uit te breiden, omdat, « wanneer [...] |
een in België gevestigde ordergever zich rechtstreeks of | |
d'ordre établi en Belgique s'adresse directement ou indirectement à un | onrechtstreeks richt tot een in het buitenland gevestigde |
intermédiaire établi à l'étranger qui n'est pas enregistré auprès de | tussenpersoon die niet bij [de] FSMA is geregistreerd, [...] de |
la FSMA, l'opération est généralement réalisée sur une place | verrichting over het algemeen [wordt] gerealiseerd in het buitenland |
étrangère, ne rendant pas la taxe exigible » (Doc. parl., Chambre, | zodat de taks niet verschuldigd is » (Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC |
2016-2017, DOC 54-2208/001, p. 80) : | 54-2208/001, p. 80) : |
« Pour cette raison, l'article 120 du Code est complété par un nouvel | « Om deze reden wordt artikel 120 van het Wetboek met een nieuw lid |
alinéa par lequel dorénavant les opérations réalisées par des | aangevuld waardoor voortaan de handelingen verricht door |
intermédiaires établis à l'étranger sont considérées comme conclues ou | tussenpersonen die in het buitenland zijn gevestigd geacht worden in |
exécutées en Belgique dès lors que l'ordre (achat ou vente) est donné | België te zijn aangegaan of uitgevoerd, wanneer het order (koop of |
à l'intermédiaire établi à l'étranger, soit par une personne physique | verkoop) daartoe aan in het buitenland gevestigde tussenpersonen wordt |
qui a sa résidence habituelle en Belgique, soit par une personne morale à partir de son siège ou d'un établissement situé en Belgique. [...] La pratique fait apparaître que l'application de [la] TOB n'était pas tout à fait évidente dans ce cas. Le gouvernement a ainsi choisi d'adapter la disposition légale relative aux critères d'assujettissement. La TOB vise dès lors également les entités qui, à l'étranger, offrent une plateforme pour des investisseurs belges » (ibid.). Par ailleurs, les modifications législatives attaquées tendent à éviter toute concurrence déloyale entre les intermédiaires | gegeven, hetzij door een natuurlijke persoon die zijn gewone verblijfplaats in België heeft, hetzij door een rechtspersoon voor rekening van een zetel of een vestiging ervan in België. [...] Uit de praktijk blijkt dat de toepassing van de TOB [...] niet geheel duidelijk was. De regering heeft ervoor geopteerd om de wetsbepaling met betrekking tot het aanknopingspunt aan te passen. De TOB viseert derhalve ook entiteiten die in het buitenland een platform aanbieden voor Belgische beleggers » (ibid.). Daarnaast beogen de bestreden wetswijzigingen oneerlijke concurrentie |
professionnels nationaux et étrangers : | tussen lokale en buitenlandse tussenpersonen van beroep te vermijden : |
« La non-imputation de la taxe boursière par un certain nombre de | « Het niet aanrekenen van een beurstaks door een aantal buitenlandse |
brokers étrangers sur des transactions qu'ils exécutent pour des | brokers op transacties die ze uitvoeren voor Belgische klanten zorgt |
clients belges engendre une concurrence déloyale par rapport aux | voor oneerlijke concurrentie voor de lokale brokers aangezien zij wél |
brokers locaux qui, eux, prélèvent la taxe boursière » (Doc. parl., | de beurstaks inhouden » (Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC 54-2208/008, |
Chambre, 2016-2017, DOC 54-2208/008, p. 8). | p. 8). |
B.3.3. A la suite des modifications législatives attaquées, les | B.3.3. Ingevolge de bestreden wetswijzigingen zijn niet langer |
opérations conclues ou exécutées en Belgique ne sont plus les seules à | uitsluitend verrichtingen die in België worden aangegaan of uitgevoerd |
être soumises à la TOB. La TOB est désormais aussi due lorsque l'ordre | aan de TOB onderworpen. De TOB is voortaan ook verschuldigd wanneer |
d'achat ou de vente est donné à un intermédiaire professionnel établi | het aan- of verkooporder wordt gegeven aan een in het buitenland |
à l'étranger et que l'ordre émane d'une « personne physique ayant sa | gevestigde tussenpersoon van beroep en de opdracht uitgaat van « |
résidence habituelle en Belgique » ou d'une « personne morale pour le | natuurlijke personen die hun gewone verblijfplaats in België hebben » |
compte d'un siège ou d'un établissement de celle-ci en Belgique ». Il | of van « rechtspersonen voor rekening van een zetel of een vestiging |
faut entendre par « résidence habituelle » le domicile fiscal pour les impôts sur les revenus, ce qui signifie que lorsqu'un investisseur est soumis à l'impôt belge des personnes physiques, il est supposé avoir sa résidence habituelle en Belgique. Lorsque l'ordre est conclu ou exécuté via un intermédiaire professionnel étranger, l'assujettissement à la taxe est déplacé vers la personne qui donne l'ordre, au lieu de l'intermédiaire professionnel. L'acheteur ou le vendeur doit déclarer la taxe et la payer dans les deux mois qui suivent le mois de l'opération (article 125, § 1er, du Code des droits et taxes divers). Ce n'est que si le donneur d'ordre peut établir que la taxe boursière a déjà été acquittée, par l'intermédiaire professionnel ou par son représentant responsable, qu'il est libéré de son obligation de déclaration et de | ervan in België ». Onder « gewone verblijfplaats » dient te worden verstaan de fiscale woonplaats voor de inkomstenbelastingen, wat betekent dat als een belegger onderworpen is aan de Belgische personenbelasting, hij wordt verondersteld een gewone verblijfplaats in België te hebben. Wanneer de order via een buitenlandse tussenpersoon van beroep wordt aangegaan of uitgevoerd, wordt de belastingplicht verlegd naar de persoon die het order geeft, in plaats van de tussenpersoon van beroep. De (ver)koper moet de taks aangeven en betalen binnen de twee maanden die volgen op de maand van de verrichting (artikel 125, § 1, van het Wetboek diverse rechten en taksen). Enkel indien de ordergever kan aantonen dat de beurstaks reeds is betaald, door de tussenpersoon van beroep of door diens aansprakelijke vertegenwoordiger, wordt hij |
paiement (article 1262 du Code des droits et taxes divers). | bevrijd van zijn aangifte- en betalingsverplichting (artikel 1262 van |
het Wetboek diverse rechten en taksen). | |
Quant au fond | Ten gronde |
B.4. La partie requérante invoque trois moyens d'annulation. Le | B.4. De verzoekende partij voert drie middelen aan. Het eerste middel |
premier moyen est pris de la violation du principe d'égalité, garanti | is afgeleid uit de schending van het gelijkheidsbeginsel, gewaarborgd |
par les articles 10, 11 et 172 de la Constitution. Les deuxième et | bij de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet. Het tweede en het |
troisième moyens sont pris de la violation du principe d'égalité, lu | derde middel zijn afgeleid uit de schending van het |
en combinaison avec la libre prestation des services (deuxième moyen) | gelijkheidsbeginsel, in samenhang gelezen met de vrijheid van |
et avec la libre circulation des capitaux (troisième moyen). | dienstverlening (tweede middel) en met het vrij verkeer van kapitaal |
(derde middel). | |
B.5. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10, 11 et | B.5. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
172 de la Constitution, lus en combinaison avec l'article 56 du Traité | 10, 11 en 172 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 56 van |
sur le fonctionnement de l'Union européenne et avec l'article 36 de | het Verdrag betreffende werking van de Europese Unie en met artikel 36 |
l'Accord du 2 mai 1992 sur l'Espace économique européen (violation de | van de Overeenkomst van 2 mei 1992 betreffende de Europese Economische |
la libre prestation des services). Le troisième moyen est pris de la | Ruimte (schending van de vrijheid van dienstverlening). Het derde |
violation des articles 10, 11 et 172 de la Constitution, lus en | middel is afgeleid uit de schending van de artikelen 10, 11 en 172 van |
combinaison avec l'article 63 du Traité sur le fonctionnement de | de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 63 van het Verdrag |
l'Union européenne et avec l'article 40 de l'Accord du 2 mai 1992 sur | betreffende werking van de Europese Unie en met artikel 40 van de |
l'Espace économique européen (violation de la libre circulation des | Overeenkomst van 2 mei 1992 betreffende de Europese Economische Ruimte |
capitaux). | (schending van het vrij verkeer van kapitaal). |
Par suite des articles attaqués, il serait nettement plus risqué, plus | Door de bestreden artikelen zou het aanzienlijk risicovoller, duurder |
coûteux et excessivement plus lourd sur le plan administratif pour un | en administratief disproportioneel zwaarder worden voor een ingezetene |
ressortissant belge de faire appel à un intermédiaire professionnel | van België om een beroep te doen op een buitenlandse tussenpersoon van |
étranger, alors que les articles 56 et 63 du Traité sur le | beroep, terwijl de artikelen 56 en 63 van het Verdrag betreffende de |
fonctionnement de l'Union européenne (ci-après : TFUE) interdiraient | werking van de Europese Unie (hierna : VWEU) alle beperkingen op het |
toute restriction à la libre circulation entre les Etats membres et | vrij verkeer tussen lidstaten en tussen lidstaten en derde landen |
entre les Etats membres et les pays tiers. | zouden verbieden. |
B.6.1. L'article 56, premier alinéa, du TFUE dispose : | B.6.1. Artikel 56, eerste alinea, van het VWEU bepaalt : |
« Dans le cadre des dispositions ci-après, les restrictions à la libre | « In het kader van de volgende bepalingen zijn de beperkingen op het |
prestation des services à l'intérieur de l'Union sont interdites à | vrij verrichten van diensten binnen de Unie verboden ten aanzien van |
l'égard des ressortissants des Etats membres établis dans un Etat | de onderdanen der lidstaten die in een andere lidstaat zijn gevestigd |
membre autre que celui du destinataire de la prestation ». | dan die, waarin degene is gevestigd te wiens behoeve de dienst wordt verricht ». |
L'article 36, paragraphe 1, de l'Accord du 2 mai 1992 sur l'Espace | Artikel 36, lid 1, van de Overeenkomst van 2 mei 1992 betreffende de |
économique européen dispose : | Europese Economische Ruimte bepaalt : |
« Dans le cadre du présent accord, toute restriction à la libre | « In het kader van de bepalingen van deze Overeenkomst zijn er geen |
prestation des services à l'intérieur du territoire des parties | beperkingen van het vrij verrichten van diensten binnen het |
contractantes à l'égard des ressortissants des Etats membres de la CE | grondgebied van de overeenkomstsluitende partijen ten aanzien van de |
et des Etats de l'AELE établis dans un Etat membre de la CE ou dans un | onderdanen van de Lid-Staten van de EG en de EVA-Staten die in een |
andere Lid-Staat van de EG of een EVA-Staat zijn gevestigd dan die, | |
Etat de l'AELE, autre que celui du destinataire de la prestation, est | waarin degene is gevestigd te wiens behoeve de dienst wordt verricht |
interdite ». | ». |
B.6.2. L'article 63 du TFUE dispose : | B.6.2. Artikel 63 van het VWEU bepaalt : |
« 1. Dans le cadre des dispositions du présent chapitre, toutes les | « 1. In het kader van de bepalingen van dit hoofdstuk zijn alle |
restrictions aux mouvements de capitaux entre les Etats membres et | beperkingen van het kapitaalverkeer tussen lidstaten onderling en |
entre les Etats membres et les pays tiers sont interdites. | tussen lidstaten en derde landen verboden. |
2. Dans le cadre des dispositions du présent chapitre, toutes les | 2. In het kader van de bepalingen van dit hoofdstuk zijn alle |
restrictions aux paiements entre les Etats membres et entre les Etats | beperkingen van het betalingsverkeer tussen lidstaten onderling en |
membres et les pays tiers sont interdites ». | tussen lidstaten en derde landen verboden ». |
L'article 40 de l'Accord du 2 mai 1992 sur l'Espace économique | Artikel 40 van de Overeenkomst van 2 mei 1992 betreffende de Europese |
européen dispose : | Economische Ruimte bepaalt : |
« Dans le cadre du présent accord, les restrictions entre les parties | « In het kader van de bepalingen van deze Overeenkomst zijn er tussen |
de overeenkomstsluitende partijen geen beperkingen van het verkeer van | |
contractantes aux mouvements des capitaux appartenant à des personnes | kapitaal toebehorende aan personen die woonachtig of gevestigd zijn in |
résidant dans les Etats membres de la CE ou dans les Etats de l'AELE, | de Lid-Staten van de EG of de EVA-Staten en is er geen discriminerende |
ainsi que les discriminations de traitement fondées sur la nationalité | behandeling op grond van de nationaliteit of van de vestigingsplaats |
ou la résidence des parties ou sur la localisation du placement, sont | van partijen of op grond van het gebied waar het kapitaal wordt |
interdites. Les dispositions nécessaires à l'application du présent | belegd. Bijlage XII bevat de bepalingen die nodig zijn voor de |
article figurent à l'annexe XII ». | tenuitvoerlegging van dit artikel ». |
B.7.1. Il résulte des articles précités du TFUE et de l'Accord du 2 | B.7.1. Uit de voormelde artikelen van het VWEU en van de Overeenkomst |
mai 1992 sur l'Espace économique européen que les restrictions à la | van 2 mei 1992 betreffende de Europese Economische Ruimte volgt dat |
libre prestation des services au sein de l'Union européenne et les | beperkingen op het vrij verrichten van diensten binnen de Unie en |
restrictions à la libre circulation des capitaux et des paiements | beperkingen op het kapitaalverkeer en het betalingsverkeer tussen |
entre les Etats membres et entre les Etats membres et les pays tiers | lidstaten onderling en tussen lidstaten en derde landen in beginsel |
sont en principe interdites. | verboden zijn. |
B.7.2. Un Etat membre peut toutefois apporter des restrictions à la | |
libre prestation des services en vertu des articles 51 (autorité | B.7.2. Een lidstaat kan evenwel op grond van de artikelen 51 (openbaar |
publique) et 52 (ordre public, sécurité publique et santé publique) du | gezag) en 52 (openbare orde, openbare veiligheid en volksgezondheid) |
TFUE ou pour des raisons impérieuses d'intérêt général. Par ailleurs, | van het VWEU of van dwingende redenen van algemeen belang beperkingen |
op het vrij verrichten van diensten opleggen. Tevens kunnen | |
des restrictions à la libre circulation des capitaux peuvent être | beperkingen van het kapitaalverkeer worden gerechtvaardigd op grond |
justifiées par des motifs d'intérêt général (article 65 du TFUE) et, | van de vereisten van algemeen belang (artikel 65 van het VWEU) en |
sous certaines conditions, des restrictions peuvent être imposées à la | kunnen onder bepaalde voorwaarden beperkingen worden opgelegd aan het |
libre circulation des capitaux (articles 64 et 66 du TFUE) ou à la | kapitaalverkeer (artikelen 64 en 66 van het VWEU) of aan het kapitaal- |
libre circulation des capitaux et des paiements (article 75 du TFUE) | en betalingsverkeer (artikel 75 van het VWEU) naar of uit derde |
vers des pays tiers ou à partir de ceux-ci. | landen. |
Les restrictions visées par les articles 56 et 63 du TFUE et les | De beperkingen die worden beoogd door de artikelen 56 en 63 van het |
articles 36 et 40 de l'Accord du 2 mai 1992 sur l'Espace économique | VWEU en de artikelen 36 en 40 van de Overeenkomst van 2 mei 1992 |
européen sont des mesures adoptées par un Etat membre de l'Union | betreffende de Europese Economische Ruimte zijn maatregelen, genomen |
européenne qui interdisent, gênent ou rendent moins attrayant | door een lidstaat van de Europese Unie, die de uitoefening van het |
l'exercice de la libre prestation des services ou de la libre | vrij verrichten van diensten of het vrij kapitaal- of betalingsverkeer |
verbieden, belemmeren of minder aantrekkelijk maken (HvJ, grote kamer, | |
circulation des capitaux et des paiements (CJCE, grande chambre, 28 | 28 april 2009, C-518/06, Commissie van de Europese Gemeenschappen t. |
avril 2009, C-518/06, Commission des Communautés européennes c. | |
République italienne, point 62; CJUE, grande chambre, 1er juin 2010, | Italiaanse Republiek, punt 62; grote kamer, 1 juni 2010, C-570/07 en |
C-570/07 et C-571/07, Blanco Pérez et Chao Gómez, point 53; 7 octobre | C-571/07, Blanco Pérez en Chao Gómez, punt 53; 7 oktober 2010, |
2010, C-515/08, dos Santos Palhota e.a., point 29; 4 mai 2017, | C-515/08, dos Santos Palhota e.a., punt 29; 4 mei 2017, C-339/15, |
C-339/15, Vanderborght, point 61). La notion de « restriction » couvre | Vanderborght, punt 61). Het begrip « beperking » omvat in het |
en particulier les mesures prises par un Etat membre qui, quoique | bijzonder de door een lidstaat genomen maatregelen die, hoewel zij |
indistinctement applicables, peuvent affecter la libre circulation de | zonder onderscheid toepasselijk zijn, de vrije dienstverrichting in de |
services dans les autres Etats membres (CJUE, 4 mai 2017, C-339/15, | overige lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden (HvJ, 4 mei 2017, |
Vanderborght, point 62). | C-339/15, Vanderborght, punt 62). |
B.7.3. Une restriction à la libre prestation des services ou à la | B.7.3. Een beperking van het vrij verrichten van diensten of van het |
libre circulation des capitaux et des paiements n'est autorisée que si | kapitaal- en betalingsverkeer kan slechts toelaatbaar zijn mits zij |
elle poursuit un objectif d'intérêt général, est propre à garantir la | een doel van algemeen belang nastreeft, geschikt is om de |
réalisation de celui-ci et ne va pas au-delà de ce qui est nécessaire | verwezenlijking daarvan te waarborgen en niet verder gaat dan wat |
pour l'atteindre (CJCE, 1er juin 1999, C-302/97, Konle, points 36-49; | noodzakelijk is om het gestelde doel te bereiken, (HvJ, 1 juni 1999, |
6 juin 2000, C-35/98, Verkooijen, point 43; 25 janvier 2007, C-370/05, | C-302/97, Konle, punten 36-49; 6 juni 2000, C-35/98, Verkooijen, punt |
Festersen, point 28; 17 janvier 2008, C-256/06, Jäger, point 50; CJUE, | 43; 25 januari 2007, C-370/05, Festersen, punt 28; 17 januari 2008, |
4 mai 2017, C-339/15, Vanderborght, point 65; 31 mai 2018, C-190/17, | C-256/06, Jäger, punt 50; 4 mei 2017, C-339/15, Vanderborght, punt 65; |
Lu Zheng c. Ministerio de Economia y Competitividad, point 37). | 31 mei 2018, C-190/17, Lu Zheng t. Ministerio de Economia y Competitividad, punt 37). |
Une restriction à la libre circulation des services ou à celle des | Een beperking van het vrij verrichten van diensten of van het |
capitaux et des paiements n'est toutefois pas proportionnée si le but | kapitaal- en betalingsverkeer is echter niet evenredig indien de |
nagestreefde doelstelling kan worden bereikt met een minder | |
poursuivi peut être atteint par une mesure moins radicale (CJCE, 5 | ingrijpende maatregel (HvJ, 5 maart 2002, C-515/99, Reisch e.a., |
mars 2002, C-515/99, Reisch et autres, points 35-39). | punten 35-39). |
B.8.1. Le donneur d'ordre qui fait appel à un intermédiaire | B.8.1. De ordergever die een beroep doet op een buitenlandse |
professionnel étranger devient redevable de la TOB et est assujetti | tussenpersoon van beroep, wordt schuldenaar van de TOB, met de daarmee |
aux obligations qui en sont le corollaire, s'il ne peut établir que la | samenhangende verplichtingen, wanneer hij niet kan aantonen dat de TOB |
TOB a été acquittée. Bien que le législateur ait tenté de faciliter | werd betaald. Niettegenstaande de wetgever heeft getracht de |
l'administration de la preuve du paiement de la TOB en permettant aux | bewijsvoering inzake de betaling van de TOB te vergemakkelijken, door |
intermédiaires professionnels étrangers de faire agréer un | de buitenlandse tussenpersonen van beroep toe te laten een |
représentant responsable par le ministre des Finances ou par son | aansprakelijke vertegenwoordiger te laten erkennen door de minister |
délégué, il convient de constater que ni le donneur d'ordre belge, ni | van Financiën of door zijn gemachtigde, kan worden vastgesteld dat |
l'Etat belge ne peuvent, eu égard au principe de territorialité, | noch de Belgische ordergever, noch de Belgische Staat, gelet op het |
obliger un intermédiaire professionnel étranger à désigner un | territorialiteitsbeginsel, een buitenlandse tussenpersoon van beroep |
représentant responsable. Sans représentant responsable, le résident | verplichten een aansprakelijke vertegenwoordiger aan te wijzen. Zonder |
aansprakelijke vertegenwoordiger blijft de Belgische ingezetene de | |
belge reste redevable de la TOB. | schuldenaar van de TOB. |
En outre, le donneur d'ordre a la possibilité de désigner un | Daarnaast heeft de ordergever de mogelijkheid een mandataris aan te |
mandataire afin de satisfaire à ses obligations relatives à la TOB, | wijzen om zijn verplichtingen met betrekking tot de TOB na te komen, |
mais le donneur d'ordre demeure responsable à l'égard de l'Etat belge | maar de ordergever blijft ten opzichte van de Belgische Staat |
de l'exécution du mandat qu'il a donné à l'intermédiaire professionnel | verantwoordelijk voor de uitvoering van het mandaat dat hij aan de |
étranger. | buitenlandse tussenpersoon van beroep heeft gegeven. |
B.8.2. Conformément à l'article 123, attaqué, de la loi-programme du | B.8.2. Overeenkomstig het bestreden artikel 123 van de programmawet |
25 décembre 2016, en tant que redevable de la TOB, le résident belge | van 25 december 2016 is de Belgische ingezetene, als schuldenaar van |
n'est exonéré de la déclaration et du paiement de la TOB que s'il peut | de TOB, enkel dan vrijgesteld van de aangifte- en |
établir que celle-ci a déjà été acquittée. A cet effet, le donneur | betalingsverplichting als hij kan aantonen dat de TOB reeds is |
d'ordre peut fournir la preuve nécessaire en produisant un bordereau | betaald. De ordergever kan daartoe het nodige bewijs leveren door een |
(article 127 du Code des droits et taxes divers) indiquant le nom de | borderel voor te leggen (artikel 127 van het Wetboek diverse rechten |
en taksen), dat de naam van de buitenlandse tussenpersoon van beroep, | |
l'intermédiaire professionnel étranger, le type d'opération, la valeur | het type verrichting, de waarde van de verrichting en het bedrag van |
de l'opération et le montant de la TOB due ainsi qu'en fournissant la | de verschuldigde TOB bevat, alsook het bewijs te leveren dat hij de |
preuve qu'il a payé la taxe à son intermédiaire professionnel au | taks betaald heeft aan zijn tussenpersoon van beroep door middel van |
moyen, par exemple, d'un extrait de compte. | bijvoorbeeld een bankuittreksel. |
B.8.3. La circonstance que l'intermédiaire professionnel étranger ne | B.8.3. De omstandigheid dat de buitenlandse tussenpersoon van beroep |
peut être tenu de désigner un représentant responsable et le constat | niet kan worden verplicht een aansprakelijke vertegenwoordiger aan te |
qu'il est souvent difficile dans la pratique pour un résident belge de | wijzen en de vaststelling dat het voor een Belgische ingezetene in de |
fournir la preuve du paiement éventuel de la TOB, ou de fournir la | praktijk moeilijk is het bewijs te leveren van de eventuele betaling |
preuve, requise par l'administration fiscale, au moyen d'un bordereau, | van zijn TOB, of het door de belastingadministratie vereiste bewijs |
établissant la valeur de l'opération sur la base de laquelle la TOB | door middel van een borderel te leveren van de waarde van de |
doit être calculée, lorsqu'il fait appel à un intermédiaire étranger, | verrichting waarop de TOB moet worden berekend, wanneer hij een beroep |
ont pour conséquence que le résident belge qui souhaiterait donner un | doet op een buitenlandse tussenpersoon, hebben tot gevolg dat de |
ordre à un intermédiaire professionnel étranger, eu égard notamment à | Belgische ingezetene die aan een buitenlandse tussenpersoon van beroep |
la responsabilité qui en découle pour le donneur d'ordre en cas | een order zou willen geven, mede gelet op de voor de ordergever |
d'absence de déclaration et de paiement de la TOB ou en cas de | daaruit voortvloeiende aansprakelijkheid in geval van het niet of |
déclaration ou de paiement tardifs de celle-ci, pourrait être limité | laattijdig aangeven en betalen van de TOB, in zijn keuze van |
dans son choix d'un intermédiaire. | tussenpersoon zou kunnen worden beperkt. |
Par conséquent, il n'est pas exclu que les résidents belges puissent | Bijgevolg is het niet uitgesloten dat de Belgische ingezetenen ertoe |
être amenés à ne pas recourir aux intermédiaires professionnels | zouden kunnen worden gebracht geen buitenlandse tussenpersoon van |
étrangers pour effectuer leurs opérations de bourse, étant donné | beroep te gebruiken voor hun beursverrichtingen, aangezien zij |
qu'ils deviennent ainsi eux-mêmes redevables de la TOB et sont soumis | daardoor zelf de belastingplichtige van de TOB worden en onderworpen |
aux obligations correspondantes. | zijn aan de overeenkomstige plichten. |
B.9. Par conséquent, la question se pose de savoir si la libre | B.9. Bijgevolg rijst de vraag of het vrij verrichtten van diensten, |
prestation des services ou la libre circulation des capitaux | dan wel het vrij verkeer van kapitaal zich verzet tegen een nationale |
s'opposent à une réglementation nationale par laquelle le donneur | regeling waarbij de Belgische ordergever schuldenaar wordt van de TOB |
d'ordre belge devient redevable de la TOB lorsque l'intermédiaire | wanneer de tussenpersoon van beroep in het buitenland is gevestigd. |
professionnel est établi à l'étranger. L'article 267 du TFUE habilite | Artikel 267 van het VWEU verleent het Hof van Justitie de bevoegdheid |
la Cour de justice à statuer, à titre préjudiciel, aussi bien sur | om bij wijze van prejudiciële beslissing uitspraak te doen over zowel |
l'interprétation des traités et des actes des institutions de l'Union | de uitlegging van de verdragen en van de handelingen van de |
européenne que sur la validité de ces actes. En vertu du troisième | instellingen van de Europese Unie als de geldigheid van die |
alinéa de cette disposition, une juridiction nationale est tenue de | handelingen. Volgens de derde alinea ervan is een nationale |
rechterlijke instantie gehouden zich tot het Hof van Justitie te | |
saisir la Cour de justice lorsque ses décisions - comme celles de la | wenden, indien haar beslissingen - zoals die van het Grondwettelijk |
Cour constitutionnelle - ne sont pas susceptibles d'un recours | Hof - volgens het nationale recht niet vatbaar zijn voor hoger beroep. |
juridictionnel de droit interne. En cas de doute sur l'interprétation | Wanneer er twijfel is over de interpretatie of de geldigheid van een |
ou sur la validité d'une disposition du droit de l'Union européenne | bepaling van het recht van de Europese Unie die van belang is voor de |
importante pour la solution d'un litige pendant devant une telle | oplossing van een voor een dergelijk nationaal rechtscollege hangend |
juridiction nationale, celle-ci doit, même d'office, poser une | geschil, dient dat rechtscollege, zelfs ambtshalve, het Hof van |
question préjudicielle à la Cour de justice. | Justitie prejudicieel te ondervragen. |
Avant de statuer quant au fond, il convient dès lors de poser à la | Alvorens ten gronde uitspraak te doen, dienen bijgevolg de in het |
Cour de justice de l'Union européenne les questions préjudicielles | dictum vermelde prejudiciële vragen te worden gesteld aan het Hof van |
figurant dans le dispositif. | Justitie van de Europese Unie. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
pose, avant de statuer quant au fond, les questions préjudicielles | stelt, alvorens uitspraak ten gronde te doen, aan het Hof van Justitie |
suivantes à la Cour de justice de l'Union européenne : | van de Europese Unie de volgende prejudiciële vragen : |
1. L'article 56 du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne | 1. Dienen artikel 56 van het Verdrag betreffende de werking van de |
et l'article 36 de l'Accord du 2 mai 1992 sur l'Espace économique | Europese Unie en artikel 36 van de Overeenkomst van 2 mei 1992 |
européen doivent-ils être interprétés en ce sens qu'ils s'opposent à | betreffende de Europese Economische Ruimte aldus te worden uitgelegd |
une réglementation nationale qui instaure une taxe sur les opérations | dat zij zich verzetten tegen een nationale regeling waarbij een taks |
op de beursverrichtingen wordt ingevoerd, zoals bedoeld in de | |
de bourse, comme celle visée aux articles 120 et 1262 du Code belge | artikelen 120 en 1262 van het Belgisch Wetboek diverse rechten en |
des droits et taxes divers, et qui a pour conséquence que le donneur | taksen, en die tot gevolg heeft dat de Belgische ordergever |
d'ordre belge est redevable de cette taxe lorsque l'intermédiaire | schuldenaar wordt van die taks wanneer de tussenpersoon van beroep in |
professionnel est établi à l'étranger ? | het buitenland is gevestigd ? |
2. L'article 63 du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne | 2. Dienen artikel 63 van het Verdrag betreffende de werking van de |
et l'article 40 de l'Accord du 2 mai 1992 sur l'Espace économique | Europese Unie en artikel 40 van de Overeenkomst van 2 mei 1992 |
européen doivent-ils être interprétés en ce sens qu'ils s'opposent à | betreffende de Europese Economische Ruimte aldus te worden uitgelegd |
une réglementation nationale qui instaure une taxe sur les opérations | dat zij zich verzetten tegen een nationale regeling waarbij een taks |
op de beursverrichtingen wordt ingevoerd, zoals bedoeld in de | |
de bourse, comme celle visée aux articles 120 et 1262 du Code belge | artikelen 120 en 1262 van het Belgisch Wetboek diverse rechten en |
des droits et taxes divers, et qui a pour conséquence que le donneur | taksen, en die tot gevolg heeft dat de Belgische ordergever |
d'ordre belge est redevable de cette taxe lorsque l'intermédiaire | schuldenaar wordt van die taks wanneer de tussenpersoon van beroep in |
professionnel est établi à l'étranger ? | het buitenland is gevestigd ? |
3. Si, sur la base des réponses données à la première ou à la deuxième | 3. Zou het Grondwettelijk Hof, indien het op grond van het antwoord |
question préjudicielle, la Cour constitutionnelle devait parvenir à la | |
conclusion que les articles attaqués méconnaissent une ou plusieurs | verstrekt op de eerste of de tweede prejudiciële vraag tot de |
des obligations découlant des dispositions mentionnées dans ces | conclusie zou komen dat de bestreden artikelen één of meer van de uit |
questions, pourrait-elle maintenir provisoirement les effets des | de in die vragen vermelde bepalingen voortvloeiende verplichtingen |
articles 120 et 1262 du Code belge des droits et taxes divers afin | schendt, de gevolgen van de artikelen 120 en 1262 van het Belgisch |
Wetboek diverse rechten en taksen tijdelijk kunnen handhaven teneinde | |
d'éviter une insécurité juridique et afin de permettre au législateur | rechtsonzekerheid te voorkomen en de wetgever in staat te stellen ze |
de les mettre en conformité avec ces obligations ? | in overeenstemming te brengen met die verplichtingen ? |
Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue | Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, |
allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
1989 sur la Cour constitutionnelle, le 8 novembre 2018. | het Grondwettelijk Hof, op 8 november 2018. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
A. Alen | A. Alen |