Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 144/2018 du 18 octobre 2018 Numéro du rôle : 6873 En cause : le recours en annulation des articles 68 et 69 du décret de la Région flamande du 8 décembre 2017 « modifiant diverses dispositions en matière d'aménagement du La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges J.-P. Snapp(...)"
Extrait de l'arrêt n° 144/2018 du 18 octobre 2018 Numéro du rôle : 6873 En cause : le recours en annulation des articles 68 et 69 du décret de la Région flamande du 8 décembre 2017 « modifiant diverses dispositions en matière d'aménagement du La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges J.-P. Snapp(...) Uittreksel uit arrest nr. 144/2018 van 18 oktober 2018 Rolnummer 6873 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 68 en 69 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 8 december 2017 houdende wijziging van diverse bepalingen inzake Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters J.-P(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 144/2018 du 18 octobre 2018 Uittreksel uit arrest nr. 144/2018 van 18 oktober 2018
Numéro du rôle : 6873 Rolnummer 6873
En cause : le recours en annulation des articles 68 et 69 du décret de In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 68 en 69 van
la Région flamande du 8 décembre 2017 « modifiant diverses het decreet van het Vlaamse Gewest van 8 december 2017 houdende
dispositions en matière d'aménagement du territoire, d'écologie, wijziging van diverse bepalingen inzake ruimtelijke ordening, milieu
d'environnement et d'aménagement du territoire », introduit par Philip Maes et autres. en omgeving, ingesteld door Philip Maes en anderen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents A. Alen et F. Daoût, et des juges J.-P. samengesteld uit de voorzitters A. Alen en F. Daoût, en de rechters
Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, R. Leysen et M. Pâques, assistée du J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, R. Leysen en M. Pâques,
greffier F. Meersschaut, présidée par le président A. Alen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 19 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 19 maart 2018
mars 2018 et parvenue au greffe le 20 mars 2018, un recours en ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 20 maart
annulation des articles 68 et 69 du décret de la Région flamande du 8 2018, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 68 en 69
décembre 2017 « modifiant diverses dispositions en matière van het decreet van het Vlaamse Gewest van 8 december 2017 houdende
d'aménagement du territoire, d'écologie, d'environnement et
d'aménagement du territoire [lire : en matière d'aménagement du
territoire, d'écologie et d'environnement] » (publié au Moniteur belge wijziging van diverse bepalingen inzake ruimtelijke ordening, milieu
du 20 décembre 2017, deuxième édition) a été introduit par Philip en omgeving (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 20 december
Maes, Jörg Heuvels, Johannes Van Den Assem et Robert Van Heyst, 2017, tweede editie) door Philip Maes, Jörg Heuvels, Johannes Van Den
assistés et représentés par Me R. Tijs, avocat au barreau d'Anvers. Assem en Robert Van Heyst, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. R.
Tijs, advocaat bij de balie te Antwerpen.
Par la même requête, les parties requérantes demandaient également la Bij hetzelfde verzoekschrift vorderden de verzoekende partijen
suspension des mêmes dispositions décrétales. Par l'arrêt n° 107/2018 eveneens de schorsing van dezelfde decreetsbepalingen. Bij het arrest
du 19 juillet 2018, publié au Moniteur belge du 24 juillet 2018, la nr. 107/2018 van 19 juli 2018, bekendgemaakt in het Belgisch
Cour a suspendu ces dispositions. Staatsblad van 24 juli 2018, heeft het Hof die bepalingen geschorst.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions attaquées Ten aanzien van de bestreden bepalingen
B.1.1. Les articles 68 et 69 du décret de la Région flamande du 8 B.1.1. De artikelen 68 en 69 van het decreet van het Vlaamse Gewest
décembre 2017 « modifiant diverses dispositions en matière van 8 december 2017 houdende wijziging van diverse bepalingen inzake
d'aménagement du territoire, d'écologie, d'environnement et
d'aménagement du territoire » [lire : en matière d'aménagement du
territoire, d'écologie et d'environnement] (ci-après : le décret du 8 ruimtelijke ordening, milieu en omgeving (hierna : het decreet van 8
décembre 2017) disposent : december 2017), bepalen :
«

Art. 68.Au titre IV, chapitre IV, division 1, du [Code flamand de

«

Art. 68.In titel IV, hoofdstuk IV, afdeling 1, van [de Vlaamse

l'aménagement du territoire], modifié par le décret du 16 juillet 2010 Codex Ruimtelijke Ordening], gewijzigd bij de decreten van 16 juli
et du 11 mai 2012, il est inséré une sous-division 7/3, libellée comme 2010 en 11 mei 2012, wordt een onderafdeling 7/3 ingevoegd, die luidt
suit : als volgt :
' Sous-division 7/3. - Actes dans les zones d'extraction '. ' Onderafdeling 7/3. - Handelingen in ontginningsgebieden '.

Art. 69.Dans le même Code, il est inséré dans la sous-division 7/3,

Art. 69.In dezelfde codex wordt in onderafdeling 7/3, ingevoegd bij

insérée sous l'article 68, un article 4.4.8/3 libellé comme suit : artikel 68, een artikel 4.4.8/3 ingevoegd, dat luidt als volgt :
' Art. 4.4.8/3. Dans les zones d'extraction identifiées sur les plans ' Art. 4.4.8/3. In de op de gewestplannen aangewezen
de secteur et les zones qui relèvent de la sous-catégorie ontginningsgebieden en de gebieden die vallen onder de subcategorie
d'affectation de zone " zone pour l'exploitation de minerais de van gebiedsaanduiding " gebied voor de winning van
surface primaires ", les actes suivants, outre l'extraction de oppervlaktedelfstoffen " zijn naast de ontginning van primaire
matières premières primaires, sont également admis, en ce compris les grondstoffen ook volgende handelingen toegelaten, met inbegrip van de
constructions amovibles nécessaires à cet effet, pour autant que daartoe benodigde wegneembare constructies, voor zover de eventuele
l'éventuelle destination ultérieure de la zone ne soit pas compromise nabestemming van het gebied niet in het gedrang gebracht wordt :
: 1° le traitement mécanique des minerais extraits; 1° de mechanische bewerking van de ontgonnen delfstoffen;
2° l'enrichissement des minerais extraits par mélange avec des 2° de verrijking van de ontgonnen delfstoffen door menging met
matériaux provenant de travaux de démolition dans le cadre d'un cycle afbraakstoffen in het kader van een duurzame materialenkringloop in de
de matériaux durable au sens de l'article 3, 22°, du décret du 23 zin van artikel 3, 22°, van het decreet van 23 december 2011
décembre 2011 relatif à la gestion durable de cycles de matériaux et betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en
de déchets ' ». afvalstoffen. ' ».
B.1.2. En adoptant les articles 68 et 69, attaqués, du décret du 8 B.1.2. Met de bestreden artikelen 68 en 69 van het decreet van 8
décembre 2017, qui résultent des amendements 24 et 25, le législateur december 2017, die het resultaat zijn van de amendementen 24 en 25,
décrétal entendait réaliser l'objectif de base en matière de gestion beoogde de decreetgever de basisdoelstelling inzake het beheer van
des minerais de surface, qui consiste à « fournir de façon durable les oppervlaktedelfstoffen te bereiken, door « op een duurzame wijze te
minerais de surface nécessaires pour répondre aux besoins actuels et voorzien in de oppervlaktedelfstoffen die nodig zijn om aan de huidige
futurs en matériaux de la société » (Doc. parl., Parlement flamand, en toekomstige maatschappelijke behoefte aan materialen te voldoen »
2016-2017, n° 1149/3, p. 24) : (Parl. St., Vlaams Parlement, 2016-2017, nr. 1149/3, p. 24) :
« Cette proposition permet de procéder non seulement à l'extraction « Met dit voorstel wordt het mogelijk om ook in [ontginningsgebieden],
des matières premières primaires, dans [les zones d'extraction], mais naast de ontginning van de primaire grondstoffen ook over te gaan tot
aussi au traitement mécanique des minerais extraits. Pour l'activité mechanische bewerking van de ontgonnen delfstoffen. Tijdelijke
d'extraction et pour le traitement mécanique des minerais extraits, il infrastructuur voor de ontginningsactiviteit en de mechanische
est permis de bâtir des infrastructures temporaires qui doivent être behandeling van de ontgonnen delfstoffen is toegelaten. Die
éliminées après l'extraction. constructies dienen na ontginning te worden verwijderd.
Dans le cadre d'un cycle de matériaux durable, il est aussi possible In het kader van een duurzame materialenkringloop wordt ook de
de combiner ces activités avec l'enrichissement des minerais extraits mogelijkheid geboden om deze handelingen te combineren met de
par mélange avec des matériaux provenant de travaux de démolition (on verrijking van de ontgonnen delfstoffen door menging met
peut par exemple imaginer la fabrication de granulats composés de afbraakstoffen (bijvoorbeeld het aanmaken van granulaten bestaande uit
minerais extraits sur place et de déchets de construction et de ter plaatse gewonnen delfstoffen en gerecycleerd bouw- en sloopafval).
démolition recyclés). Les machines, les matériaux et le matériel Machines, materialen en materieel die daartoe vereist zijn
nécessaires à cette fin (par exemple, une installation de concassage, (bijvoorbeeld een breekinstallatie, een zeefinstallatie enzovoort)
une installation de tamisage, etc.) sont intrinsèquement liés à un tel zijn inherent met dergelijke materialenkringloop verbonden. De
cycle de matériaux durable. L'extraction doit demeurer l'activité ontginning moet de hoofdactiviteit blijven, het verrijken van de
principale, l'enrichissement des minerais doit rester une activité
accessoire » (ibid.). delfstof een nevenactiviteit » (ibid).
B.2. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
B.2. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de
de la Constitution, combinés ou non avec les articles 6 à 8 de la artikelen 6 tot 8 van het Verdrag betreffende de toegang tot
Convention sur l'accès à l'information, la participation du public au
processus décisionnel et l'accès à la justice en matière informatie, inspraak en besluitvorming en toegang tot de rechter
d'environnement (ci-après : la Convention d'Aarhus). inzake milieuaangelegenheden (hierna : Verdrag van Aarhus).
Les parties requérantes critiquent la différence de traitement De verzoekende partijen bekritiseren het verschil in behandeling dat
instaurée entre les citoyens, selon qu'ils sont ou non riverains d'une wordt ingevoerd tussen burgers, naargelang zij al dan niet in de buurt
zone d'extraction ou d'une zone pour l'exploitation de minerais de van een ontginningsgebied of een gebied voor de winning van
surface primaires. Les citoyens riverains d'une telle zone n'ont oppervlaktedelfstoffen wonen. Burgers die in de buurt van een
jamais eu le droit de participer à l'élaboration des nouvelles dergelijk gebied wonen, hebben nooit inspraak gehad in de nieuwe
possibilités d'exploitation par voie décrétale en ce qui concerne les exploitatiemogelijkheden die decretaal zijn ingevoerd voor
zones d'extraction et les zones d'exploitation de minerais de surface ontginningsgebieden en gebieden voor de winning van
primaires, alors que les citoyens riverains de zones ayant une autre oppervlaktedelfstoffen, terwijl burgers die in de buurt van andere
destination ont le droit de participer à l'élaboration de nouvelles bestemmingsgebieden wonen, inspraak hebben wanneer nieuwe
possibilités qui seraient créées, étant donné que cette création n'est mogelijkheden zouden worden gecreëerd aangezien die creatie enkel
autorisée que par l'adoption d'un plan d'exécution spatial régional. toegestaan is door de aanname van een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan.
B.3. Les articles 6 à 8 de la Convention d'Aarhus disposent : B.3. De artikelen 6 tot 8 van het Verdrag van Aarhus bepalen :
« Article 6 « Artikel 6
Participation du public aux décisions relatives à des activités Inspraak in besluiten over specifieke activiteiten
particulières
1. Chaque Partie : 1. Elke Partij :
a) applique les dispositions du présent article lorsqu'il s'agit de a) past de bepalingen van dit artikel toe ten aanzien van besluiten
décider d'autoriser ou non des activités proposées du type de celles over het al dan niet toestaan van voorgestelde activiteiten vermeld in
énumérées à l'annexe I; bijlage I;
b) applique aussi les dispositions du présent article, conformément à son droit interne, lorsqu'il s'agit de prendre une décision au sujet d'activités proposées non énumérées à l'annexe I qui peuvent avoir un effet important sur l'environnement. Les Parties déterminent dans chaque cas si l'activité proposée tombe sous le coup de ces dispositions; c) peut décider, au cas par cas, si le droit interne le prévoit, de ne pas appliquer les dispositions du présent article aux activités proposées répondant aux besoins de la défense nationale si cette Partie estime que cette application irait à l'encontre de ces besoins. 2. Lorsqu'un processus décisionnel touchant l'environnement est engagé, le public concerné est informé comme il convient, de manière efficace et en temps voulu, par un avis au public ou individuellement, selon le cas, au début du processus. Les informations concernent notamment : a) l'activité proposée, y compris la demande correspondante au sujet de laquelle une décision sera prise; b) la nature des décisions ou du projet de décision qui pourraient être adoptés; b) past, in overeenstemming met haar nationale wetgeving, de bepalingen van dit artikel ook toe op besluiten over niet in bijlage I vermelde voorgestelde activiteiten die een aanzienlijk effect op het milieu kunnen hebben. Hiertoe bepalen de Partijen of een dergelijke voorgestelde activiteit onder deze bepalingen valt, en c) kan, indien haar nationale wetgeving hierin voorziet, per geval besluiten de bepalingen van dit artikel niet toe te passen op voorgestelde activiteiten voor nationale defensiedoeleinden, indien die Partij meent dat een dergelijke toepassing op deze doeleinden van nadelige invloed zal zijn. 2. Het betrokken publiek wordt, bij openbare bekendmaking of, indien van toepassing, individueel, vroegtijdig in een milieubesluitvormingsprocedure, en op adequate, tijdige en doeltreffende wijze, geïnformeerd over onder meer : a) de voorgestelde activiteit en de aanvraag waarover een besluit zal worden genomen; b) de aard van mogelijke besluiten of het ontwerp-besluit;
c) l'autorité publique chargée de prendre la décision; c) de voor de besluitvorming verantwoordelijke overheidsinstantie;
d) la procédure envisagée, y compris, dans les cas où ces informations d) de beoogde procedure, met inbegrip van, in de gevallen waarin deze
peuvent être fournies : informatie kan worden verstrekt :
i) la date à laquelle elle débutera; i) de aanvraag van de procedure;
ii) les possibilités qui s'offrent au public d'y participer; ii) de mogelijkheden voor inspraak van het publiek;
iii) la date et le lieu de toute audition publique envisagée; iii) de tijd en plaats van een beoogde openbare hoorzitting;
iv) l'autorité publique à laquelle il est possible de s'adresser pour iv) een aanduiding van de overheidsinstantie waarvan relevante
obtenir des renseignements pertinents et auprès de laquelle ces informatie kan worden verkregen en waarbij de relevante informatie
renseignements ont été déposés pour que le public puisse les examiner; voor het publiek ter inzage is gelegd;
v) l'autorité publique ou tout autre organisme public compétent auquel v) een aanduiding van de betreffende overheidsinstantie of enig ander
des observations ou questions peuvent être adressées et le délai prévu officieel lichaam waarbij opmerkingen of vragen kunnen worden
pour la communication d'observations ou de questions; ingediend en van het tijdschema voor het doorgeven van opmerkingen of
vi) l'indication des informations sur l'environnement se rapportant à vragen; en vi) een aanduiding van welke voor de voorgestelde activiteit relevante
l'activité proposée qui sont disponibles; et milieu-informatie beschikbaar is; en
e) le fait que l'activité fait l'objet d'une procédure d'évaluation de l'impact national ou transfrontière sur l'environnement. 3. Pour les différentes étapes de la procédure de participation du public, il est prévu des délais raisonnables laissant assez de temps pour informer le public conformément au paragraphe 2 ci-dessus et pour que le public se prépare et participe effectivement aux travaux tout au long du processus décisionnel en matière d'environnement. 4. Chaque Partie prend des dispositions pour que la participation du public commence au début de la procédure, c'est-à-dire lorsque toutes les options et solutions sont encore possibles et que le public peut exercer une réelle influence. 5. Chaque Partie devrait, lorsqu'il y a lieu, encourager quiconque [a] l'intention de déposer une demande d'autorisation à identifier le public concerné, à l'informer de l'objet de la demande qu'il envisage de présenter et à engager la discussion avec lui à ce sujet avant de déposer sa demande. 6. Chaque Partie demande aux autorités publiques compétentes de faire en sorte que le public concerné puisse consulter sur demande lorsque le droit interne l'exige, et gratuitement, dès qu'elles sont disponibles, toutes les informations présentant un intérêt pour le processus décisionnel visé dans le présent article qui peuvent être obtenues au moment de la procédure de participation du public, sans préjudice du droit des Parties de refuser de divulguer certaines informations conformément aux paragraphes 3 et 4 de l'article 4. Les informations pertinentes comprennent au minimum et sans préjudice des e) het feit dat de activiteit voorwerp is van een nationale of grensoverschrijdende milieueffectrapportage. 3. De inspraakprocedures omvatten redelijke termijnen voor de verschillende fasen, die voldoende tijd laten voor het informeren van het publiek in overeenstemming met het voorgaande tweede lid en voor het publiek om zich gedurende de milieu-besluitvorming doeltreffend voor te bereiden en deel te nemen. 4. Elke Partij voorziet in vroegtijdige inspraak, wanneer alle opties open zijn en doeltreffende inspraak kan plaatsvinden. 5. Elke Partij zou, indien van toepassing, potentiële aanvragers aan dienen te moedigen het betrokken publiek te identificeren, discussies aan te gaan en informatie te verstrekken betreffende de doelstellingen van hun aanvraag alvorens een vergunning aan te vragen. 6. Elke Partij stelt aan de bevoegde overheidsinstanties de eis dat zij het betrokken publiek voor inzage toegang verschaffen, op verzoek wanneer het nationale recht dit vereist, kosteloos en zodra deze beschikbaar wordt, tot alle informatie die relevant is voor de in dit artikel bedoelde besluitvorming die beschikbaar is ten tijde van de inspraakprocedure, onverminderd het recht van Partijen te weigeren bepaalde informatie bekend te maken in overstemming met het derde en vierde lid van artikel 4. De relevante informatie omvat ten minste, en
dispositions de l'article 4 : onverminderd de bepalingen van artikel 4 :
a) une description du site et des caractéristiques physiques et a) een beschrijving van het terrein en de fysieke en technische
techniques de l'activité proposée, y compris une estimation des kenmerken van de voorgestelde activiteit, met inbegrip van een
déchets et des émissions prévues; prognose van de verwachte residuen en emissies;
b) une description des effets importants de l'activité proposée sur b) een beschrijving van de belangrijkste effecten van de voorgestelde
l'environnement; activiteit op het milieu;
c) une description des mesures envisagées pour prévenir et/ou réduire c) een beschrijving van de beoogde maatregelen om de effecten, met
ces effets, y compris les émissions; inbegrip van emissies, te voorkomen en/of te verminderen;
d) un résumé non technique de ce qui précède; d) een niet-technische samenvatting van het voorgaande;
e) un aperçu des principales solutions de remplacement étudiées par e) een schets van de voornaamste door de aanvrager bestudeerde
l'auteur de la demande d'autorisation, et alternatieven, en
f) conformément à la législation nationale, les principaux rapports et f) in overeenstemming met de nationale wetgeving, de voornaamste aan
avis adressés à l'autorité publique au moment où le public concerné de overheidsinstantie uitgebrachte rapporten en adviezen op het
doit être informé conformément au paragraphe 2 ci-dessus. tijdstip waarop het betrokken publiek dient te worden geïnformeerd in
7. La procédure de participation du public prévoit la possibilité pour overeenstemming met het voorgaande tweede lid.
le public de soumettre par écrit ou, selon qu'il convient, lors d'une 7. Inspraakprocedures bieden het publiek de mogelijkheid schriftelijk
audition ou d'une enquête publique faisant intervenir l'auteur de la of, indien van toepassing, tijdens een hoorzitting of onderzoek met de
demande toutes observations, informations, analyses ou opinions qu'il verzoeker, alle opmerkingen, informatie, analyses of meningen naar
estime pertinentes au regard de l'activité proposée. 8. Chaque Partie veille à ce que, au moment de prendre la décision, les résultats de la procédure de participation du public soient dûment pris en considération. 9. Chaque Partie veille aussi à ce que, une fois que la décision a été prise par l'autorité publique, le public en soit promptement informé suivant les procédures appropriées. Chaque Partie communique au public le texte de la décision assorti des motifs et considérations sur lesquels ladite décision est fondée. 10. Chaque Partie veille à ce que, lorsqu'une autorité publique réexamine ou met à jour les conditions dans lesquelles est exercée une activité visée au paragraphe 1, les dispositions des paragraphes 2 à 9 du présent article s'appliquent mutatis mutandis lorsqu'il y a lieu. 11. Chaque Partie applique, dans le cadre de son droit interne, dans la mesure où cela est possible et approprié, des dispositions du présent article lorsqu'il s'agit de décider s'il y a lieu d'autoriser la dissémination volontaire d'organismes génétiquement modifiés dans l'environnement. voren te brengen die het relevant acht voor de voorgestelde activiteit. 8. Elke Partij waarborgt dat in het besluit naar behoren rekening wordt gehouden met het resultaat van de inspraak. 9. Elke Partij waarborgt dat, wanneer het besluit is genomen door de overheidsinstantie, het publiek terstond over het besluit wordt ingelicht in overeenstemming met de toepasselijke procedures. Elke Partij maakt de tekst van het besluit toegankelijk voor het publiek tezamen met de redenen en overwegingen waarop het besluit is gebaseerd. 10. Elke Partij waarborgt dat, wanneer een overheidsinstantie de voorwaarden voor het uitvoeren van een in het eerste lid bedoelde activiteit heroverweegt of aanpast, de bepalingen van de leden 2 tot en met 9 van dit artikel dienovereenkomstig worden toegepast, waar dit van toepassing is. 11. Elke Partij past, binnen het kader van haar nationale wetgeving, voor zover mogelijk en passend, bepalingen van dit artikel toe op besluiten over het al dan niet toestaan van de introductie in het milieu van genetisch gemodificeerde organismen.
Article 7 Artikel 7
Participation du public en ce qui concerne les plans, programmes et Inspraak betreffende plannen, programma's en beleid betrekking
politiques relatifs à l'environnement hebbende op het milieu
Chaque Partie prend les dispositions pratiques et/ou autres voulues Elke Partij treft passende praktische en/of andere voorzieningen voor
pour que le public participe à l'élaboration des plans et des inspraak voor het publiek gedurende de voorbereiding van plannen en
programmes relatifs à l'environnement dans un cadre transparent et programma's betrekking hebbende op het milieu, binnen een transparant
équitable, après lui avoir fourni les informations nécessaires. Dans en eerlijk kader, na het publiek de benodigde informatie te hebben
ce cadre, les paragraphes 3, 4 et 8 de l'article 6 s'appliquent. Le verstrekt. In dit kader wordt artikel 6, derde, vierde en achtste lid
public susceptible de participer est désigné par l'autorité publique toegepast. Het publiek dat kan inspreken wordt door de betreffende
compétente, compte tenu des objectifs de la présente Convention. overheidsinstantie aangewezen met inachtneming van de doelstellingen
Chaque Partie s'efforce autant qu'il convient de donner au public la van dit Verdrag. Voor zover passend spant elke Partij zich in om, bij
possibilité de participer à l'élaboration des politiques relatives à de voorbereiding van beleid betrekking hebbende op het milieu
l'environnement. mogelijkheden te scheppen voor inspraak.
Article 8 Participation du public durant la phase d'élaboration de dispositions réglementaires et/ou d'instruments normatifs juridiquement contraignants d'application générale Chaque Partie s'emploie à promouvoir une participation effective du public à un stade approprié - et tant que les options sont encore ouvertes - durant la phase d'élaboration par des autorités publiques des dispositions réglementaires et autres règles juridiquement contraignantes d'application générale qui peuvent avoir un effet important sur l'environnement. A cet effet, il convient de prendre les dispositions suivantes : a) Fixer des délais suffisants pour permettre une participation effective; Artikel 8 Inspraak tijdens de voorbereiding van uitvoerende regelingen en/of algemeen toepasselijke wettelijk bindende normatieve instrumenten Elke Partij tracht doeltreffende inspraak in een passend stadium te bevorderen, en terwijl opties nog openstaan, gedurende de voorbereiding door overheidsinstanties van uitvoerende regelingen en andere algemeen toepasselijke wettelijk bindende regels die een aanzienlijk effect kunnen hebben op het milieu. Hiertoe zouden de volgende stappen dienen te worden genomen : a) er zouden voor doeltreffende inspraak toereikende termijnen dienen te worden vastgesteld;
b) Publier un projet de règles ou mettre celui-ci à la disposition du b) ontwerp-regels zouden dienen te worden gepubliceerd of anderszins
public par d'autres moyens; et aan het publiek beschikbaar te worden gesteld; en
c) Donner au public la possibilité de formuler des observations, soit c) het publiek zou in de gelegenheid dienen te worden gesteld
directement, soit par l'intermédiaire d'organes consultatifs opmerkingen te maken, rechtstreeks of via representatieve
représentatifs. overlegorganen.
Les résultats de la participation du public sont pris en considération Met het resultaat van de inspraak wordt zoveel mogelijk rekening
dans toute la mesure possible ». gehouden ».
B.4.1. Ces dispositions contiennent toutes des obligations relatives à B.4.1. Al die bepalingen bevatten verplichtingen tot inspraak van het
la participation du public. L'article 6 règle la participation à des publiek. Artikel 6 regelt de inspraak in besluiten over specifieke
décisions concernant des activités spécifiques tandis que les articles
7 et 8 règlent respectivement la participation du public à des plans activiteiten, de artikelen 7 en 8 regelen de inspraak van het publiek
et à des programmes et la participation du public à des politiques et bij respectievelijk plannen, programma's en beleid en regelgeving.
à des réglementations.
B.4.2. En ce qui concerne l'éventuelle application de l'article 6 de B.4.2. Wat betreft de mogelijke toepasbaarheid van artikel 6 van het
la Convention d'Aarhus à la modification décrétale des actes autorisés Verdrag van Aarhus op de decretale wijziging van de toegelaten
dans la zone de destination qualifiée de « zone d'extraction », force handelingen in het bestemmingsgebied « ontginningsgebied », moet
est de constater que le traitement mécanique des minerais extraits et worden vastgesteld dat het mechanisch bewerken van de ontgonnen
leur enrichissement par mélange à des matériaux provenant de travaux delfstoffen en het verrijken van ontgonnen delfstoffen door menging
de démolition ne sont pas repris dans l'annexe I de la Convention van afbraakstoffen niet is opgenomen in bijlage I van het Verdrag van
d'Aarhus. Cependant, il y a également lieu d'appliquer les
dispositions de l'article 6, conformément au droit interne, lorsqu'il Aarhus. Evenwel dienen de bepalingen van artikel 6 ook te worden
s'agit de prendre une décision au sujet d'activités non énumérées à toegepast, in overeenstemming met de nationale wetgeving, op besluiten
l'annexe I qui peuvent avoir un effet important sur l'environnement over niet in bijlage I vermelde voorgestelde activiteiten die een
(article 6, paragraphe 1, b). aanzienlijk effect op het milieu kunnen hebben (artikel 6, lid 1, b).
En ce qui concerne l'application de l'article 7 de la Convention Wat de toepasbaarheid van artikel 7 van het Verdrag van Aarhus
d'Aarhus, il est précisé, dans les « Recommandations de Maastricht sur betreft, wordt in de « Aanbevelingen van Maastricht voor het
les moyens de promouvoir la participation effective du public au bevorderen van daadwerkelijke inspraak in besluitvorming in
processus décisionnel en matière d'environnement », que, bien que
l'article 7 ne définisse pas lui-même les termes « plans et programmes milieuaangelegenheden » gepreciseerd dat hoewel artikel 7 zelf geen
», il est recommandé d'en faire une interprétation large, couvrant definitie bevat van de begrippen « plannen en programma's », een brede
interpretatie aangewezen is, waardoor elke vorm van strategische
tout type de décision stratégique, en particulier : beslissing wordt gevat, inzonderheid :
« (a) qui est réglementée par des dispositions législatives, « (a) die welke aan wetgevende, regelgevende of administratieve
réglementaires ou administratives; voorschriften is onderworpen;
(b) qui est élaborée et/ou adoptée par une autorité ou qui est (b) die welke door een overheid wordt voorbereid en/of aangenomen of
élaborée par une autorité en vue de son adoption, via une procédure door een overheid wordt voorbereid met het oog op de aanneming, via
formelle, par un parlement ou un gouvernement; een formele procedure, door een parlement of een regering;
(c) qui prévoit un système organisé et coordonné qui : (c) die welke een georganiseerd en gecoördineerd systeem aangeeft dat
(i) établit, généralement de façon contraignante, le cadre requis pour : (i) vaak op bindende wijze, het kader vaststelt voor bepaalde
certaines catégories d'activités spécifiques; categorieën van specifieke activiteiten;
(ii) n'est généralement pas suffisant pour qu'une activité spécifique (ii) gewoonlijk niet volstaat om een individuele activiteit te
soit mise en oeuvre sans décision d'autorisation individuelle » verrichten zonder een individuele toelatingsbeslissing » (ibid., p.
(ibid., p. 50). 50) (eigen vertaling).
La Convention ne définit pas non plus le terme « politiques », mais il Ook het begrip « beleid » wordt in het Verdrag niet gedefinieerd, maar
est à nouveau recommandé d'en faire une interprétation large, couvrant opnieuw wordt een brede interpretatie aangewezen geacht, waarmee elke
toute décision stratégique autre qu'un plan ou un programme (ibid., p. strategische beslissing dat geen plan of programma is, wordt bedoeld
51). (ibid. p. 51).
En ce qui concerne l'application de l'article 8 de la Convention Wat de toepasbaarheid van artikel 8 van het Verdrag van Aarhus
d'Aarhus, il faut souligner que, si le droit interne ne prévoit pas de betreft, dient te worden opgemerkt dat als de nationale wetgeving niet
participation du public à l'élaboration de la législation, il est voorziet in een publieke deelname aan de totstandkoming van wetgeving,
recommandé de prévoir un mécanisme ou des critères permettant het aangewezen is in een mechanisme of criteria te voorzien zodat kan
d'évaluer si une loi peut avoir une incidence significative sur worden geëvalueerd of een wet een aanzienlijke weerslag kan hebben op
l'environnement et par conséquent relever de l'article 8 de la het milieu en dus onder het toepassingsgebied van artikel 8 van het
Convention d'Aarhus (ibid., p. 56). Verdrag van Aarhus valt (ibid., p. 56).
B.5.1. La différence de traitement exposée dans le moyen repose sur un B.5.1. Het in het middel uiteengezette verschil in behandeling berust
critère objectif, en l'occurrence sur le fait d'habiter ou non à op een objectief criterium, te weten de vaststelling of men al dan
proximité d'une zone de destination qualifiée de « zone d'extraction » niet in de buurt van een bestemmingsgebied « ontginningsgebied » of «
ou de « zone pour l'exploitation de minerais de surface primaires ». gebied voor de winning van oppervlaktedelfstoffen » woont. Enkel de
Seuls les citoyens riverains de ces zones n'ont pas eu la possibilité burgers in de buurt van die gebieden hebben niet de mogelijkheid gehad
d'exercer leur droit de participation, alors que cette possibilité hun recht op inspraak uit te oefenen, terwijl de mogelijkheid tot
existe bien pour les citoyens riverains d'une autre zone de inspraak wel bestaat voor burgers die in de buurt van een ander
destination, et alors que cette possibilité de participation leur bestemmingsgebied wonen en terwijl die mogelijkheid tot inspraak hun
garantit la sauvegarde du droit à la protection d'un environnement een waarborg biedt voor de vrijwaring van het recht op bescherming van
sain (article 23, alinéa 3, 4°, de la Constitution). een gezond leefmilieu (artikel 23, derde lid, 4°, van de Grondwet).
B.5.2. En adoptant les articles 68 et 69, attaqués, du décret du 8 B.5.2. De decreetgever wenste met de bestreden artikelen 68 en 69 van
décembre 2017, le législateur décrétal entendait promouvoir le het decreet van 8 december 2017 de duurzame ontwikkeling en de
développement durable et le cycle de matériaux durable dans des zones duurzame materialenkringloop te bevorderen in ontginningsgebieden en
d'extraction et des zones pour l'exploitation de minerais de surface gebieden voor de winning van oppervlaktedelfstoffen (Parl. St., Vlaams
primaires (Doc. parl., Parlement flamand, 2016-2017, n° 1149/3, p. Parlement, 2016-2017, nr. 1149/3, p. 24). Die redengeving kan eveneens
24). Cette motivation peut également être appliquée à d'autres zones worden toegepast op andere bestemmingsgebieden aangezien ook in die
de destination où le développement durable et la création d'un cycle andere bestemmingsgebieden de duurzame ontwikkeling en het creëren van
de matériaux durable pourraient également justifier l'autorisation de een duurzame materialenkringloop het toestaan van bijkomende
possibilités d'exploitation supplémentaires. exploitatiemogelijkheden zou kunnen verantwoorden.
B.5.3. Autoriser le traitement mécanique de minerais extraits et leur B.5.3. Door ofwel in een ontginningsgebied ofwel in een gebied voor de
enrichissement soit dans une zone d'extraction, soit dans une zone winning van oppervlaktedelfstoffen het mechanisch bewerken van
pour l'exploitation de minerais de surface primaires implique non ontgonnen delfstoffen en het verrijken van ontgonnen delfstoffen toe
seulement une présence constante de machines, de matériaux et de te laten, houdt dit niet alleen een constante aanwezigheid van
matériel (ibid.), mais aussi des flux entrants et sortants permanents machines, materialen en materieel in (ibid.), maar ook een constante
de déchets, ce qui aura une incidence significative sur aan- en afvoer van afvalstoffen, hetgeen een aanzienlijke weerslag op
l'environnement, même si l'enrichissement des minerais doit rester une het milieu zal hebben, zelfs indien de verrijking van de delfstof een
activité accessoire. nevenactiviteit moet blijven.
B.5.4. Certes, il est prévu, d'une part, que la zone de destination B.5.4. Weliswaar is erin voorzien dat, enerzijds, het
qualifiée de « zone d'extraction » ou de « zone pour l'exploitation de bestemmingsgebied « ontginningsgebied » of « gebied voor de winning
minerais de surface primaires » n'a qu'un caractère temporaire puisque, lorsque les extractions sont terminées, la destination primitive ou future correspondant à la teinte de fond inscrite sur le plan doit être respectée, et, d'autre part, que des conditions d'assainissement du site doivent être imposées pour que la destination indiquée puisse être réalisée (article 17.6.3, alinéa 3, de l'arrêté royal du 28 décembre 1972 relatif à la présentation et à la mise en oeuvre des projets de plans et des plans de secteur). B.5.5. Toutefois, malgré ces garanties, l'incidence significative sur l'environnement des articles attaqués a des effets à ce point défavorables pour les parties requérantes qu'il ne peut être admis qu'elles n'aient eu, en l'occurrence, aucune possibilité de participation. En outre, l'extension des possibilités d'exploitation de zones de destination est normalement réalisée par l'adoption d'un plan d'exécution spatial, qui prévoit effectivement des possibilités de participation, comme le précise le chapitre II (« Plans d'exécution spatiaux ») du Code flamand de l'aménagement du territoire. B.6. Le premier moyen est fondé. B.7. L'examen des autres moyens ne pouvant aboutir à une plus ample annulation, ceux-ci ne doivent pas être examinés. Par ces motifs, la Cour annule les articles 68 et 69 du décret de la Région flamande du 8 décembre 2017 « modifiant diverses dispositions en matière d'aménagement du territoire, d'écologie, d'environnement et d'aménagement du territoire ». Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 18 octobre 2018. Le greffier, F. Meersschaut Le président, van oppervlaktedelfstoffen » slechts een tijdelijk karakter heeft, aangezien na de stopzetting van de ontginningen de oorspronkelijke of toekomstige bestemming, die door de grondkleur op het plan is aangegeven, moet worden geëerbiedigd, en dat, anderzijds, voorwaarden voor de sanering van de plaats moeten worden opgelegd opdat de aangegeven bestemming kan worden gerealiseerd (artikel 17.6.3, derde lid, van het koninklijk besluit van 28 december 1972 betreffende de inrichting en de toepassing van de ontwerp-gewestplannen en gewestplannen). B.5.5. Echter, ondanks die waarborgen, heeft de door middel van de bestreden artikelen veroorzaakte aanzienlijke weerslag op het milieu voor de verzoekende partijen een dermate nadelig effect, dat niet kan worden aanvaard dat zij te dezen geen enkele inspraakmogelijkheid hadden. Bovendien wordt normaliter de uitbreiding van exploitatiemogelijkheden van bestemmingsgebieden bereikt via de aanname van een ruimtelijk uitvoeringsplan, waar inspraakmogelijkheden wel aanwezig zijn, zoals nader bepaald in hoofdstuk II (« Ruimtelijke uitvoeringsplannen ») in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening. B.6. Het eerste middel is gegrond. B.7. Vermits het onderzoek van de andere middelen niet zou kunnen leiden tot een ruimere vernietiging, dienen zij niet te worden onderzocht. Om die redenen, het Hof vernietigt de artikelen 68 en 69 van het decreet van het Vlaamse Gewest van 8 december 2017 houdende wijziging van diverse bepalingen inzake ruimtelijke ordening, milieu en omgeving. Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, op 18 oktober 2018. De griffier, F. Meersschaut De voorzitter,
A. Alen A. Alen
^