Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 46/2018 du 29 mars 2018 Numéro du rôle : 6799 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 13 du décret de la Communauté française du 29 mars 2017 relatif aux études de sciences médicales et dentaires, te La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges T. Merc(...)"
Extrait de l'arrêt n° 46/2018 du 29 mars 2018 Numéro du rôle : 6799 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 13 du décret de la Communauté française du 29 mars 2017 relatif aux études de sciences médicales et dentaires, te La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges T. Merc(...) Uittreksel uit arrest nr. 46/2018 van 29 maart 2018 Rolnummer 6799 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 13 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 29 maart 2017 betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, zoal Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters T. (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 46/2018 du 29 mars 2018 Uittreksel uit arrest nr. 46/2018 van 29 maart 2018
Numéro du rôle : 6799 Rolnummer 6799
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 13 du In zake : de prejudiciële vragen over artikel 13 van het decreet van
décret de la Communauté française du 29 mars 2017 relatif aux études de Franse Gemeenschap van 29 maart 2017 betreffende de studie
de sciences médicales et dentaires, tel qu'il est applicable à la geneeskunde en de studie tandheelkunde, zoals van toepassing ingevolge
suite de l'arrêt de la Cour n° 142/2017 du 30 novembre 2017, posées het arrest van het Hof nr. 142/2017 van 30 november 2017, gesteld door
par le Tribunal de première instance francophone de Bruxelles, chambre de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel, kamer in kort
des référés. geding.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, et des juges T. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, et, conformément à T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, en,
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989
constitutionnelle, du président émérite E. De Groot, assistée du op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter E. De Groot, bijgestaan
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par ordonnance du 8 décembre 2017 en cause de (I) Aurélie Collo et Bij beschikking van 8 december 2017 in zake (I) Aurélie Collo en Marie
Marie Gabriel contre la Communauté française et l'Université de Liège, Gabriel tegen de Franse Gemeenschap en de « Université de Liège »,
(II) Mathilde Lucca et autres contre la Communauté française et l'ASBL (II) Mathilde Lucca en anderen tegen de Franse Gemeenschap en de vzw «
« Université de Namur », (III) Marie-Aline Simonis contre la Université de Namur », (III) Marie-Aline Simonis tegen de Franse
Communauté française et l'Université de Liège, (IV) Amit Shoukroun Gemeenschap en de « Université de Liège », (IV) Amit Shoukroun tegen
contre la Communauté française et l'Université de Liège, (V) Salomé de Franse Gemeenschap en de « Université de Liège », (V) Salomé Canu
Canu et autres contre la Communauté française et l'Université de Mons, en anderen tegen de Franse Gemeenschap en de « Université de Mons »,
(VI) Federico Caruso et autres contre la Communauté française et (VI) Federico Caruso en anderen tegen de Franse Gemeenschap en de
l'Université catholique de Louvain, (VII) Mitty Kia Ntoni contre la Katholieke Universiteit Leuven, (VII) Mitty Kia Ntoni tegen de Franse
Communauté française et l'ASBL « Université de Namur », (VIII) Natacha Gemeenschap en de vzw « Université de Namur », (VIII) Natacha Kizito
Kizito et autres contre la Communauté française et l'Université en anderen tegen de Franse Gemeenschap en de Katholieke Universiteit
catholique de Louvain, en présence de Odile Llunga Mutambala Muyembe, Leuven, in aanwezigheid van Odile Llunga Mutambala Muyembe, (IX) Sarah
(IX) Sarah Huon et Karl Tavernier contre la Communauté française et Huon en Karl Tavernier tegen de Franse Gemeenschap en de Katholieke
l'Université catholique de Louvain, (X) Jaber Bakkali et autres contre Universiteit Leuven, (X) Jaber Bakkali en anderen tegen de Franse
la Communauté française, (XI) Hicham Zaghouli contre la Communauté Gemeenschap, (XI) Hicham Zaghouli tegen de Franse Gemeenschap en de «
française et l'Université libre de Bruxelles, (XII) Izel Neziroglu et Université libre de Bruxelles », (XII) Izel Neziroglu en anderen tegen
autres contre la Communauté française et l'Université libre de de Franse Gemeenschap en de « Université libre de Bruxelles », in
Bruxelles, en présence de Yara Skafi et Erato Gogos, (XIII) Wiam aanwezigheid van Yara Skafi en Erato Gogos, (XIII) Wiam Eddaoudi tegen
Eddaoudi contre la Communauté française et l'Université libre de de Franse Gemeenschap en de « Université libre de Bruxelles », en
Bruxelles, et (XIV) Jeanne Vande Kerckhove contre la Communauté (XIV) Jeanne Vande Kerckhove tegen de Franse Gemeenschap en de vzw «
française et l'ASBL « Université de Namur », dont l'expédition est Université de Namur », waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
parvenue au greffe de la Cour le 22 décembre 2017, le Tribunal de ingekomen op 22 december 2017, heeft de Franstalige Rechtbank van
première instance francophone de Bruxelles, chambre des référés, a eerste aanleg te Brussel, kamer in kort geding, de volgende
posé les questions préjudicielles suivantes : prejudiciële vragen gesteld :
a) en ce qui concerne « les étudiants ' allégés ' ayant validé entre a) wat betreft de « studenten ' met verminderingsovereenkomst ' die in
30 et 44 crédits au cours de l'année académique 2016-2017, sans avoir de loop van het academiejaar 2016-2017 tussen 30 en 44 studiepunten
hebben gevalideerd, zonder evenwel erin geslaagd te zijn de
pour autant réussi à valider les crédits prévus par leur convention studiepunten te valideren waarin hun verminderingsovereenkomst
d'allègement » : voorziet » :
« L'article 13 du décret du 29 mars 2017 relatif aux études de « Schendt artikel 13 van het decreet van 29 maart 2017 betreffende de
sciences médicales et dentaires, tel qu'applicable suite à l'arrêt studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, zoals van toepassing
d'annulation de la Cour constitutionnelle 142/2017, ingevolge het vernietigingsarrest nr. 142/2017 van het Grondwettelijk
viole-t-il les articles 10, 11, 13 et 24 de la Constitution pris Hof, de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de Grondwet, al dan niet in
isolément ou conjointement avec l'article 13.2, c) du Pacte samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, c), van het Internationaal
international relatif aux droits économiques, sociaux et culturels Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, opgemaakt te
fait à New York le 19 décembre 1966 et approuvé par la loi du 15 mai New York op 19 december 1966 en goedgekeurd bij de wet van 15 mei
1981, 1981,
en ce qu'il traite de manière différente des étudiants se trouvant in zoverre het studenten die zich in een zelfde situatie bevinden,
dans une même situation, soit verschillend behandelt, namelijk :
- des étudiants inscrits pour la 1ère fois en Bachelier de - studenten die in 2016-2017 voor de eerste keer voor de Bachelor in
médecine/dentisterie en 2016-2017, de geneeskunde/tandheelkunde zijn ingeschreven,
- qui ont échoué aux examens de janvier 2017 et se sont vus proposer - die niet zijn geslaagd voor de examens in januari 2017 en aan wie
de s'engager dans une convention d'allègement, en application de werd voorgesteld een verminderingsovereenkomst aan te gaan, met
l'article 150, § 2 du décret du 7 novembre 2013 qui définit le paysage toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet van 7 november 2013
de l'enseignement supérieur et l'organisation académique des études dat het hogeronderwijslandschap en de academische organisatie van de
(décret paysage), studies bepaalt (Landschapsdecreet),
- qui se sont engagés dans pareille convention d'allègement, - die een dergelijke verminderingsovereenkomst zijn aangegaan,
- et qui au terme de leur année académique 2016-2017 ont validé entre - en die op het einde van hun academiejaar 2016-2017 tussen 30
30 crédits et 44 crédits, studiepunten en 44 studiepunten hebben gevalideerd,
- mais qui sont ou non tenus de réussir l'examen d'entrée et d'accès - maar die al dan niet gehouden zijn tot het slagen voor het ingangs-
aux études en médecine et dentisterie du 8 septembre 2017 en fonction en toelatingsexamen voor de studie geneeskunde en tandheelkunde van 8
non pas du nombre de crédits validés au terme de l'année académique september 2017, niet op grond van het aantal studiepunten die op het
2016-2017 mais en fonction de la réussite ou non des cours visés dans einde van het academiejaar 2016-2017 zijn gevalideerd, maar op grond
leur convention d'allègement au terme de l'année académique 2016-2017 van het al dan niet slagen voor de in hun verminderingsovereenkomst
(comparaison entre étudiants bénéficiant d'une convention bedoelde cursussen op het einde van het academiejaar 2016-2017
(vergelijking tussen studenten die een verminderingsovereenkomst
d'allègement, ayant validés entre 30 et 44 crédits au terme de l'année genieten, die tussen 30 en 44 studiepunten hebben gevalideerd op het
einde van het academiejaar van hun eerste inschrijving voor het
académique de leur 1ère inscription au programme d'études de 1er cycle studieprogramma van de eerste cyclus van de Bachelor in de
en Bac médecine/dentisterie en fonction du caractère plus ou moins geneeskunde/tandheelkunde op grond van het meer of minder veeleisende
exigeant de la convention d'allègement), karakter van de verminderingsovereenkomst),
- alors que le caractère plus ou moins exigeant de ces conventions - terwijl het meer of minder veeleisende karakter van die
d'allègement ne dépend pas exclusivement de la volonté de l'étudiant verminderingsovereenkomsten niet uitsluitend afhangt van de wil van de
en question, et ce même s'il a marqué son accord à la convention student in kwestie, en zulks ook al heeft hij ingestemd met de
verminderingsovereenkomst ten aanzien van het bij artikel 150, § 2,
d'allègement au regard du schéma ' procédural ' organisé par l'article tweede lid, van het Landschapsdecreet geregelde ' procedurele ' schema
150, § 2, al. 2 du décret paysage ? »; ? »;
b) en ce qui concerne les « étudiants ' - de 45 crédits ' ayant b) wat betreft de « studenten ' met minder dan 45 studiepunten ' die
valorisé 30 à 44 crédits au terme de l'année académique 2016-2017 » : aan het einde van het academiejaar 2016-2017 30 tot 44 studiepunten
hebben gevaloriseerd » :
« L'article 13 du décret du 29 mars 2017 relatif aux études de « Schendt artikel 13 van het decreet van 29 maart 2017 betreffende de
sciences médicales et dentaires, tel qu'applicable suite à l'arrêt studie geneeskunde en de studie tandheelkunde, zoals van toepassing
d'annulation de la Cour constitutionnelle 142/2017, ingevolge het vernietigingsarrest nr. 142/2017 van het Grondwettelijk
viole-t-il les articles 10, 11, 13 et 24 de la Constitution pris Hof, de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de Grondwet, al dan niet in
isolément ou conjointement avec l'article 13.2, c) du Pacte samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, c), van het Internationaal
international relatif aux droits économiques, sociaux et culturels Verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten, opgemaakt te
fait à New York le 19 décembre 1966 et approuvé par la loi du 15 mai New York op 19 december 1966 en goedgekeurd bij de wet van 15 mei
1981, 1981,
en ce qu'il traite de manière différente des étudiants se trouvant in zoverre het studenten die zich in een zelfde situatie bevinden,
dans une même situation, verschillend behandelt, namelijk :
- soit les étudiants n'ayant pas acquis 45 crédits en première année - de studenten die tijdens het jaar 2016-2017 geen 45 studiepunten in
de bac en médecine au cours de l'année 2016-2017, het eerste jaar van de Bachelor in de geneeskunde hebben verworven,
- et les étudiants en allègement, en exécution de l'article 150, § 2 - en de studenten die een verminderingsovereenkomst hebben gesloten,
du décret paysage, ter uitvoering van artikel 150, § 2, van het Landschapsdecreet,
dès lors que les seconds bénéficient d'un traitement plus favorable, aangezien de laatstgenoemden een gunstigere behandeling genieten, in
dans la mesure visée dans l'arrêt 142/2017 du 30 novembre 2017 de la de mate bedoeld in het arrest nr. 142/2017 van 30 november 2017 van
Cour constitutionnelle, en étant autorisés à terminer l'acquisition
des 60 premiers crédits du programme d'études de premier cycle avant het Grondwettelijk Hof, door ertoe te zijn gemachtigd de eerste 60
de réussir l'examen d'entrée et d'accès, alors qu'ils avaient obtenu studiepunten van het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven
alvorens te slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen, terwijl zij
de moins bons résultats que les premiers aux examens de janvier ? ». bij de examens in januari minder goede resultaten dan de eerstgenoemden hadden behaald ? ».
Le 17 janvier 2018, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la Op 17 januari 2018 hebben de rechters-verslaggevers T. Giet en R.
Leysen, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere
loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in
juges-rapporteurs T. Giet et R. Leysen ont informé la Cour qu'ils kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te
pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op
l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire. voorafgaande rechtspleging.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) Quant à la disposition en cause et à son contexte Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan
B.1. L'article 13 du décret de la Communauté française du 29 mars 2017 B.1. Artikel 13 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 29 maart
relatif aux études de sciences médicales et dentaires dispose : 2017 betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde bepaalt :
« De studenten die ingeschreven zijn voor de studie van de eerste
«

Art. 13.Les étudiants inscrits aux études de premier cycle en

cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde vóór de
sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du présent inwerkingtreding van dit decreet en die geen attest voor toelating tot
décret et qui n'ont pas obtenu l'attestation d'accès à la suite du het vervolg van het programma van de cyclus, uitgereikt op het einde
programme du cycle délivrée à l'issue du concours doivent présenter un van het vergelijkend examen, hebben bekomen, moeten het in artikel 1
examen d'entrée et d'accès visé à l'article 1er afin de pouvoir bedoelde ingangs- en toelatingsexamen afleggen om in hun
inscrire dans leur programme d'études les unités d'enseignement de la studieprogramma de onderwijseenheden van het vervolg van het programma
suite du programme du premier cycle en sciences médicales et van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde op te
dentaires. kunnen nemen.
En vue de l'inscription de ces étudiants à l'examen d'entrée et Met het oog op de inschrijving van die studenten voor het ingangs- en
d'accès, chaque institution universitaire habilitée à organiser et toelatingsexamen, zendt elke universitaire instelling die ertoe wordt
organisant des études de premier cycle en sciences médicales et/ou des gemachtigd de studie van de eerste cyclus in de geneeskunde en/of in
études de premier cycle en sciences dentaires transmet, pour le 31 de tandheelkunde te organiseren en deze organiseert, voor uiterlijk 31
juillet 2017 au plus tard, la liste des étudiants inscrits lors de juli 2017, de lijst van de studenten die gedurende het academiejaar
l'année académique 2016-2017 en sciences médicales et dentaires à 2016-2017 ingeschreven waren in de geneeskunde en in de tandheelkunde,
l'ARES. Ils sont réputés inscrits à l'examen d'entrée et d'accès. Par naar de ARES. Ze worden geacht ingeschreven te zijn voor het ingangs-
dérogation à l'article 1er, § 3, ils sont dispensés du paiement du en toelatingsexamen. In afwijking van artikel 1, § 3, worden ze
droit d'inscription à l'examen ». vrijgesteld van de betaling van het geld van de inschrijving voor het examen ».
B.2. Par son arrêt n° 142/2017 du 30 novembre 2017, la Cour a annulé B.2. Bij zijn arrest nr. 142/2017 van 30 november 2017 heeft het Hof
dat artikel 13 vernietigd, doch enkel in zoverre het de studenten die
cet article 13, mais uniquement en ce qu'il empêche les étudiants vóór de inwerkingtreding van dat decreet zijn ingeschreven voor de
inscrits aux études de premier cycle en sciences médicales et studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde,
dentaires avant l'entrée en vigueur de ce décret, qui ont suivi un die een verminderd programma hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor
programme allégé et qui ont réussi les cours prévus par leur de cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet, verhindert
convention d'allégement, de terminer l'acquisition des 60 premiers om de eerste 60 studiepunten van het studieprogramma van de eerste
crédits du programme d'études de premier cycle avant de réussir cyclus te verwerven alvorens te slagen voor het ingangs- en
l'examen d'entrée et d'accès. toelatingsexamen.
Quant à la première question préjudicielle Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag
B.3. La première question préjudicielle interroge la Cour sur la B.3. In de eerste prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit
compatibilité de la disposition en cause, telle qu'elle est applicable te spreken over de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde
à la suite de l'arrêt de la Cour n° 142/2017, avec les articles 10, bepaling, zoals zij ingevolge het arrest nr. 142/2017 van het Hof van
11, 13 et 24 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec toepassing is, met de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de Grondwet, al
l'article 13, paragraphe 2, c), du Pacte international relatif aux dan niet in samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, c), van het
droits économiques, sociaux et culturels, en ce qu'elle traite de Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele
manière différente les étudiants inscrits aux études de premier cycle rechten, in zoverre zij de studenten die zijn ingeschreven voor de
en sciences médicales et dentaires (Bloc 1) durant l'année académique studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde
2016-2017, soit avant l'entrée en vigueur du décret, qui ont suivi un (Blok 1) tijdens het academiejaar 2016-2017, zijnde vóór de
programme allégé, qui n'ont pas réussi tous les cours prévus par leur inwerkingtreding van het decreet, die een verminderd programma hebben
gevolgd en die niet geslaagd zijn voor alle cursussen waarin hun
convention d'allégement mais qui ont validé 30 à 44 crédits au terme verminderingsovereenkomst voorziet, maar die 30 tot 44 studiepunten
hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017,
de l'année académique 2016-2017. verschillend behandelt.
B.4. Par son arrêt n° 142/2017 précité, la Cour a jugé : B.4. Bij zijn voormelde arrest nr. 142/2017 heeft het Hof geoordeeld :
« B.13.3. Le traitement identique, quant à l'obligation de présenter un examen d'entrée et d'accès aux études en sciences médicales et dentaires, des étudiants déjà inscrits aux études de premier cycle en sciences médicales et dentaires qui ont acquis les crédits prévus par leur convention d'allègement et des étudiants déjà inscrits aux études de premier cycle en sciences médicales et dentaires qui n'ont pas acquis tous les crédits prévus par leur convention d'allègement exige, compte tenu du principe d'égalité et de non-discrimination et de la liberté et de l'égalité d'enseignement, une justification raisonnable. En effet, les premiers étudiants cités ont réussi le programme prévu par leur convention d'allègement et cette réussite doit être prise en compte pour apprécier leur capacité à poursuivre la deuxième partie de cette première année et à réussir l'examen d'entrée et d'accès, de manière à avoir accès à la suite du programme du cycle. S'il peut se justifier raisonnablement que le législateur décrétal ne permette pas à des étudiants qui ont réussi moins de la moitié de la première année de cycle de poursuivre cette première année sans réussir l'examen d'entrée et d'accès, cette justification ne suffit pas lorsque « B.13.3. De gelijke behandeling, ten aanzien van de verplichting om een ingangs- en toelatingsexamen voor de studies geneeskunde en tandheelkunde af te leggen, van de studenten die reeds ingeschreven zijn voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde en die de in hun verminderingsovereenkomst bepaalde studiepunten hebben behaald en de studenten die reeds zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde en die niet alle in hun verminderingsovereenkomst bepaalde studiepunten hebben behaald, vergt een redelijke verantwoording, rekening houdend met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie en met de vrijheid en gelijkheid van onderwijs. Immers, de eerstgenoemde studenten zijn geslaagd voor het in hun verminderingsovereenkomst bepaalde programma en met dat slagen moet rekening worden gehouden om hun bekwaamheid te beoordelen om het tweede deel van dat eerste jaar voort te zetten en om voor het ingangs- en toelatingsexamen te slagen, zodat ze toegelaten worden tot het vervolg van het programma van de cyclus. Ofschoon redelijkerwijze kan worden verantwoord dat de decreetgever studenten die voor minder dan de helft van het eerste jaar van de cyclus geslaagd zijn niet toestaat dat eerste jaar voort te zetten zonder te slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen, volstaat die verantwoording niet wanneer de student geslaagd is voor de helft van dat eerste jaar. Uit de in B.2 geciteerde parlementaire voorbereiding blijkt dat de
l'étudiant a réussi la moitié de cette première année. decreetgever de studenten die reeds voor de studies in de medische
Il ressort des travaux préparatoires cités en B.2 que le législateur wetenschappen en de tandheelkundige wetenschappen zijn ingeschreven
décrétal oblige les étudiants déjà inscrits aux études en sciences verplicht om het ingangsexamen en toelatingsexamen af te leggen indien
médicales et dentaires à présenter l'examen d'entrée et d'accès s'ils zij niet het attest voor toelating tot het vervolg van het programma
n'ont pas obtenu l'attestation d'accès à la suite du programme du van de cyclus hebben verkregen om ' de gevolgen van het vergelijkend
cycle, pour ne pas ' annuler les effets du concours '. examen ' niet ' te vernietigen '.
De studenten die, zoals de verzoekende partij een verminderd programma
Or, les étudiants qui, comme la partie requérante, ont suivi un hebben gevolgd, met toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet
programme allégé, en application de l'article 150, § 2, du décret du 7 van 7 november 2013, behoren echter niet tot de groep van studenten
novembre 2013, ne font pas partie de la cohorte des étudiants qui die gehouden waren tot het vergelijkend examen dat werd georganiseerd
étaient tenus au concours organisé en juin 2017. Ils n'étaient pas in juni 2017. Zij werden uitgesloten van deelname aan dat vergelijkend
admis à présenter ce concours d'accès à la suite du programme du cycle examen voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus,
puisque leur programme annuel, allégé, ne leur permettait pas aangezien hun jaarlijks, verminderd, programma hen niet in staat
d'acquérir les 60 premiers crédits du programme du cycle. C'est au stelde de eerste 60 studiepunten van het programma van de cyclus te
terme de l'année académique 2017-2018 qu'ils auraient été tenus de behalen. Het is op het einde van het academiejaar 2017-2018 dat zij
présenter le concours et de se classer en ordre utile, pour autant ertoe gehouden zouden zijn om het vergelijkend examen af te leggen en
qu'ils aient obtenu 45 crédits, si le décret attaqué n'était pas entré zich nuttig te rangschikken, voor zover zij 45 studiepunten hebben
en vigueur. L'examen d'entrée et d'accès qu'ils sont tenus de behaald, indien het bestreden decreet niet in werking was getreden.
présenter en application de l'article 13 du décret attaqué n'est pas pour eux une nouvelle chance de pouvoir poursuivre leurs études en sciences médicales ou dentaires. S'il est vrai que ces étudiants ne pouvaient pas poursuivre leurs études, faute d'attestation d'accès pour la suite du programme de cycle délivrée à la suite du concours, et qu'il peut se justifier raisonnablement de leur imposer la réussite de l'examen d'entrée et d'accès qui remplace le concours, il ne se justifie pas raisonnablement de remplacer, pour ces étudiants, l'obligation de réussir un concours d'accès en fin de première année Het ingangs- en toelatingsexamen dat zij met toepassing van artikel 13 van het bestreden decreet moeten afleggen, is voor hen niet een nieuwe kans om hun studies in de medische wetenschappen of de tandheelkundige wetenschappen te kunnen voortzetten. Hoewel die studenten hun studies niet konden voortzetten bij gebrek aan een attest voor toelating tot het vervolg van het programma van de cyclus, dat wordt uitgereikt na het vergelijkend examen en dat het redelijkerwijze kan worden verantwoord dat zij moeten slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt, is het niet redelijk verantwoord, voor die studenten, de verplichting om te slagen voor een vergelijkend toelatingsexamen op het einde van het eerste
de cycle qu'ils ne pouvaient pas présenter en 2016-2017 par jaar van de cyclus dat zij niet konden afleggen in 2016-2017 te
l'obligation de réussir en septembre 2017 un examen d'entrée et vervangen door de verplichting om in september 2017 te slagen voor een
d'accès au cycle pour pouvoir poursuivre durant l'année académique ingangs- en toelatingsexamen tot de cyclus om gedurende het
2017-2018 le programme allégé qu'ils ont commencé et réussi durant academiejaar 2017-2018 het verminderd programma te kunnen voortzetten
dat zij gedurende het academiejaar 2016-2017 hebben aangevat en
l'année académique 2016-2017. waarvoor zij geslaagd zijn.
B.13.4. Het middel dat is afgeleid uit de schending van de artikelen
B.13.4. Le moyen pris de la violation des articles 10, 11 et 24, § 3, 10, 11 en 24, § 3, van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 2
de la Constitution, combinés avec l'article 2 du Premier Protocole van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de
additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme, est rechten van de mens, is gegrond, doch uitsluitend in zoverre artikel
fondé, mais uniquement en ce que l'article 13 du décret attaqué 13 van het bestreden decreet de studenten, die vóór de
inwerkingtreding van dat decreet zijn ingeschreven voor de studies van
empêche les étudiants inscrits aux études de premier cycle en sciences de eerste cyclus in de geneeskunde en tandheelkunde, die een
médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur de ce décret, qui ont verminderd programma hebben gevolgd en die zijn geslaagd voor de
suivi un programme allégé et qui ont réussi les cours prévus par leur cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet, verhindert om
convention d'allègement, de terminer l'acquisition des 60 premiers de eerste 60 studiepunten van het studieprogramma van de eerste cyclus
crédits du programme d'études de premier cycle avant de réussir l'examen d'entrée et d'accès. te verwerven alvorens te slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen.
B.13.5. L'article 13 du décret attaqué doit être annulé dans la mesure B.13.5. Artikel 13 van het bestreden decreet dient te worden
indiquée en B.13.4 ». vernietigd in de in B.13.4 aangegeven mate ».
B.5.1. Pour répondre à la première question préjudicielle, la Cour B.5.1. Om de eerste prejudiciële vraag te beantwoorden, dient het Hof
doit examiner si les étudiants inscrits aux études de premier cycle en te onderzoeken of de studenten die vóór de inwerkingtreding van het
decreet van 29 maart 2017 zijn ingeschreven voor de studies van de
sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du décret du eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die een
29 mars 2017, qui ont suivi un programme allégé, qui n'ont pas réussi verminderd programma hebben gevolgd en die niet geslaagd zijn voor
tous les cours prévus par leur convention d'allégement mais qui ont alle cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet maar die
validé 30 à 44 crédits au terme de l'année académique 2016-2017 sont 30 tot 44 studiepunten hebben gevalideerd op het einde van het
academiejaar 2016-2017, zich bevinden in een situatie die niet
dans une situation qui n'est pas essentiellement différente de celle essentieel verschilt van die van de studenten die vóór de
des étudiants inscrits aux études de premier cycle en sciences inwerkingtreding van hetzelfde decreet zijn ingeschreven voor de
médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du même décret, qui studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde,
ont suivi un programme allégé et qui ont réussi tous les cours prévus die een verminderd programma hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor
par leur convention d'allégement. alle cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet.
B.5.2. S'il est vrai que les premiers ont réussi leur convention B.5.2. Hoewel het juist is dat de eerstgenoemden, in tegenstelling tot
d'allégement, à la différence des seconds, il y a lieu de prendre en de laatstgenoemden, geslaagd zijn voor hun verminderingsovereenkomst,
compte la diversité des conventions d'allégement que le jury pouvait dient rekening te worden gehouden met de verscheidenheid aan
imposer aux étudiants dont la moyenne des résultats était inférieure à verminderingsovereenkomsten die de examencommissie kon opleggen aan de
8/20 aux épreuves de fin de premier quadrimestre, en application de studenten wier gemiddelde van de resultaten lager was dan 8/20 voor de
proeven van het einde van de eerste vier maanden, met toepassing van
l'article 150, § 2, du décret de la Communauté française du 7 novembre artikel 150, § 2, van het decreet van de Franse Gemeenschap van 7
2013, abrogé par l'article 17, 3°, du décret du 29 mars 2017. La partie requérante dont l'intérêt à agir a été admis par la Cour dans l'arrêt n° 142/2017 s'était vu imposer une convention d'allégement portant sur une trentaine de crédits. La réussite d'une telle convention correspondait dès lors à la réussite de la moitié des crédits de la première année de cycle, critère pris en compte par la Cour dans son arrêt n° 142/2017. Comme le relève le juge a quo, les conventions d'allégement imposées aux parties demanderesses en situation d'allégement portent sur des november 2013, opgeheven bij artikel 17, 3°, van het decreet van 29 maart 2017. De verzoekende partij wier belang om in rechte te treden door het Hof werd aanvaard in het arrest nr. 142/2017, kreeg een verminderingsovereenkomst opgelegd met betrekking tot een dertigtal studiepunten. Het slagen voor een dergelijke overeenkomst stemde bijgevolg overeen met het behalen van de helft van de studiepunten van het eerste jaar van de cyclus, criterium dat door het Hof in aanmerking is genomen in zijn arrest nr. 142/2017. Zoals de verwijzende rechter opmerkt, hebben de verminderingsovereenkomsten die zijn opgelegd aan de eisende partijen die een verminderingsovereenkomst hebben gesloten, betrekking op te
crédits à obtenir oscillant entre 30 et 45 crédits selon les behalen studiepunten die variëren tussen 30 en 45 studiepunten naar
universités et selon les étudiants. Il en résulte qu'un étudiant peut gelang van de universiteiten en naar gelang van de studenten. Daaruit
avoir réussi la moitié des crédits de la première année de cycle tout vloeit voort dat een student de helft van de studiepunten van het
en n'ayant pas réussi tous les cours prévus par sa convention eerste jaar van de cyclus kan hebben behaald en tevens niet geslaagd
is voor alle cursussen waarin zijn verminderingsovereenkomst voorziet.
d'allégement. Lorsque la convention d'allégement porte sur plus de 30 Wanneer de verminderingsovereenkomst betrekking heeft op meer dan 30
crédits, c'est la réussite de 30 crédits - la moitié des 60 crédits de studiepunten, is het het behalen van 30 studiepunten - de helft van de
la première année de cycle - qui est le critère pertinent pour 60 studiepunten van het eerste jaar van de cyclus - dat het relevante
apprécier la capacité de l'étudiant à poursuivre la deuxième partie de criterium is om de bekwaamheid van de student te beoordelen om het
tweede deel van dat eerste jaar voort te zetten en om voor het
cette première année et à réussir l'examen d'entrée et d'accès, de ingangs- en toelatingsexamen te slagen, zodat hij toegelaten wordt tot
manière à avoir accès à la suite du programme du cycle. het vervolg van het programma van de cyclus.
B.5.3. Par ailleurs, tous les étudiants qui ont suivi un programme B.5.3. Daarenboven werden alle studenten die een verminderd programma
hebben gevolgd, met toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet
allégé, en application de l'article 150, § 2, du décret du 7 novembre van 7 november 2013, ongeacht of zij al dan niet geslaagd zijn voor de
2013, qu'ils aient ou non réussi les cours prévus par leur convention
d'allégement, n'étaient pas admis à présenter ce concours d'accès à la cursussen waarin hun verminderingsovereenkomst voorziet, uitgesloten
suite du programme du cycle puisque leur programme annuel, allégé, ne van deelname aan dat vergelijkend examen voor toelating tot het
leur permettait pas d'acquérir, lors de l'année académique 2016-2017, vervolg van het programma van de cyclus, aangezien hun jaarlijks,
les 60 premiers crédits du programme du cycle. C'est au terme de verminderd, programma hen niet in staat stelde de eerste 60
l'année académique 2017-2018, soit au terme de leur convention studiepunten van het programma van de cyclus te behalen tijdens het
academiejaar 2016-2017. Het is op het einde van het academiejaar
2017-2018, zijnde aan het einde van hun verminderingsovereenkomst, dat
d'allégement, qu'ils auraient été tenus de présenter le concours et de zij ertoe gehouden zouden zijn om het vergelijkend examen af te leggen
se classer en ordre utile, pour autant qu'ils aient obtenu 45 crédits, en zich nuttig te rangschikken, voor zover zij 45 studiepunten hebben
si le décret attaqué n'était pas entré en vigueur. behaald, indien het bestreden decreet niet in werking was getreden.
S'il est vrai que ces étudiants ne pouvaient pas poursuivre leurs Hoewel die studenten hun studies niet konden voortzetten bij gebrek
études, faute d'attestation d'accès pour la suite du programme de aan een attest voor toelating tot het vervolg van het programma van de
cycle délivrée à la suite du concours, et qu'il est raisonnablement cyclus, dat wordt uitgereikt na het vergelijkend examen, en dat het
justifié de leur imposer, sur la base de l'article 13, alinéa 1er, du redelijk verantwoord is hen op basis van artikel 13, eerste lid, van
décret 29 mars 2017, la réussite de l'examen d'entrée et d'accès qui het decreet van 29 maart 2017 op te leggen dat zij moeten slagen voor
remplace le concours, il ne se justifie pas raisonnablement de het ingangs- en toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt,
remplacer, pour ces étudiants, l'obligation de réussir un concours is het niet redelijk verantwoord, voor die studenten, de verplichting
om te slagen voor een vergelijkend toelatingsexamen op het einde van
d'accès en fin de première année de cycle qu'ils ne pouvaient pas het eerste jaar van de cyclus dat zij niet konden afleggen in
présenter en 2016-2017 par l'obligation de réussir en septembre 2017 2016-2017 te vervangen door de verplichting om in september 2017 te
un examen d'entrée et d'accès au cycle pour pouvoir poursuivre durant slagen voor een ingangs- en toelatingsexamen tot de cyclus om
l'année académique 2017-2018 le programme allégé qu'ils ont commencé gedurende het academiejaar 2017-2018 het verminderd programma te
durant l'année académique 2016-2017. kunnen voortzetten dat zij gedurende het academiejaar 2016-2017 hebben
B.6. La première question préjudicielle appelle dès lors une réponse aangevat. B.6. De eerste prejudiciële vraag dient bijgevolg bevestigend te
affirmative. worden beantwoord.
Quant à la seconde question préjudicielle Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag
B.7. La seconde question préjudicielle interroge la Cour sur la B.7. In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit
compatibilité de la disposition en cause, telle qu'elle est applicable te spreken over de bestaanbaarheid van de in het geding zijnde
à la suite de l'arrêt de la Cour n° 142/2017, avec les articles 10, bepaling, zoals zij ingevolge het arrest nr. 142/2017 van het Hof van
11, 13 et 24 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec toepassing is, met de artikelen 10, 11, 13 en 24 van de Grondwet, al
l'article 13, paragraphe 2, c, du Pacte international relatif aux dan niet in samenhang gelezen met artikel 13, lid 2, c), van het
droits économiques, sociaux et culturels, en ce qu'elle traite de Internationaal Verdrag inzake economische, sociale en culturele
manière différente les étudiants inscrits aux études de premier cycle rechten, in zoverre zij de studenten die zijn ingeschreven voor de
en sciences médicales et dentaires (Bloc 1) durant l'année académique studies van de eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde
(Blok 1) tijdens het academiejaar 2016-2017, zijnde vóór de
2016-2017, soit avant l'entrée en vigueur du décret du 29 mars 2017, inwerkingtreding van het decreet van 29 maart 2017, die geen
qui n'ont pas suivi un programme allégé mais qui ont validé 30 à 44 verminderd programma hebben gevolgd maar die 30 tot 44 studiepunten
crédits au terme de l'année académique 2016-2017. hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017,
verschillend behandelt.
B.8.1. Pour répondre à la seconde question préjudicielle, la Cour doit B.8.1. Om de tweede prejudiciële vraag te beantwoorden, dient het Hof
examiner si les étudiants inscrits aux études de premier cycle en te onderzoeken of de studenten die vóór de inwerkingtreding van het
sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du décret du decreet van 29 maart 2017 zijn ingeschreven voor de studies van de
29 mars 2017, qui n'ont pas suivi un programme allégé mais qui ont eerste cyclus in de geneeskunde en in de tandheelkunde, die geen
validé 30 à 44 crédits au terme de l'année académique 2016-2017 sont verminderd programma hebben gevolgd maar die 30 tot 44 studiepunten
hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar 2016-2017, zich
in een situatie bevinden die niet essentieel verschillend is van die
dans une situation qui n'est pas essentiellement différente de celle van de studenten die vóór de inwerkingtreding van hetzelfde decreet
des étudiants inscrits aux études de premier cycle en sciences zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de
médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur du même décret, qui geneeskunde en in de tandheelkunde, die een verminderd programma
ont suivi un programme allégé et qui ont réussi les cours prévus par hebben gevolgd en die geslaagd zijn voor de cursussen waarin hun
leur convention d'allégement. verminderingsovereenkomst voorziet.
B.8.2. Pour les motifs indiqués en B.5.2, la réussite de 30 crédits B.8.2. Om de in B.5.2 vermelde redenen is het behalen van 30
studiepunten het relevante criterium om de bekwaamheid van een student
est le critère pertinent pour apprécier la capacité d'un étudiant à te beoordelen om het tweede deel van dat eerste jaar voort te zetten
poursuivre la deuxième partie de cette première année et à réussir en om vervolgens voor het ingangs- en toelatingsexamen te slagen,
ensuite l'examen d'entrée et d'accès, de manière à avoir accès à la zodat hij toegelaten wordt tot het vervolg van het programma van de
suite du programme du cycle. A cet égard, les deux catégories cyclus. In dat verband bevinden beide categorieën van studenten die in
d'étudiants comparées par la question préjudicielle sont dans la même de prejudiciële vraag met elkaar worden vergeleken, zich in dezelfde
situation. situatie.
B.8.3. Les étudiants qui n'ont pas suivi un programme allégé en B.8.3. De studenten die geen verminderd programma hebben gevolgd met
application de l'article 150, § 2, du décret du 7 novembre 2013 toepassing van artikel 150, § 2, van het decreet van 7 november 2013,
étaient admis à présenter le concours d'accès à la suite du programme mochten deelnemen aan het vergelijkend examen voor toelating tot het
du cycle puisque leur programme annuel leur permettait d'acquérir les vervolg van het programma van de cyclus, aangezien hun jaarlijks
60 premiers crédits du programme du cycle, à la différence des programma hen in staat stelde de eerste 60 studiepunten van het
programma van de cyclus te behalen, in tegenstelling tot de studenten
étudiants qui ont suivi un programme allégé. Cependant, par die een verminderd programma hebben gevolgd. Evenwel worden de
attesten van toegang tot het vervolg van het programma, met toepassing
application de l'article 110/4, § 2, alinéa 2, du décret du 7 novembre van artikel 110/4, § 2, tweede lid, van het decreet van 7 november
2013, abrogé par l'article 17, 1°, du décret de la Communauté 2013, opgeheven bij artikel 17, 1°, van het decreet van de Franse
française du 29 mars 2017, les attestations d'accès à la suite du Gemeenschap van 29 maart 2017, uiterlijk op 13 september door de
programme sont délivrées par le jury au plus tard le 13 septembre, examencommissie uitgereikt, in de volgorde van de rangschikking van
dans l'ordre du classement du concours et dans la limite des het vergelijkend examen en binnen de perken van de beschikbare
attestations disponibles, à condition que l'étudiant ait acquis au
moins 45 des 60 premiers crédits du programme d'études de premier attesten, op voorwaarde dat de student minstens 45 van de eerste 60
cycle. Cette différence entre étudiants n'est dès lors pas suffisante studiepunten van het programma van de studies van de eerste cyclus
heeft behaald. Dat verschil tussen studenten is bijgevolg niet
pour imposer à des étudiants qui ont obtenu 30 à 44 crédits de la voldoende om aan studenten die 30 tot 44 studiepunten van het eerste
première année de cycle l'obligation de réussir l'examen d'entrée et jaar van de cyclus hebben behaald, de verplichting op te leggen om
reeds in september 2017 te slagen voor het ingangs- en
d'accès dès septembre 2017. Ces étudiants ont légitimement pu donner toelatingsexamen. Die studenten vermochten op legitieme wijze voorrang
la priorité à l'acquisition d'au moins 30 crédits plutôt qu'à la te geven aan het behalen van minstens 30 studiepunten in plaats van
réussite d'un concours, dont le bénéfice est subordonné à la réussite aan het slagen voor een vergelijkend examen, waarvan het voordeel
de 45 crédits. Avant l'entrée en vigueur de la disposition en cause, afhankelijk wordt gemaakt van het behalen van 45 studiepunten. Vóór de
ils auraient pu poursuivre leur première année de cycle durant l'année inwerkingtreding van de in het geding zijnde bepaling zouden zij hun
académique 2017-2018 et au terme de cette année, ils auraient été eerste jaar van de cyclus tijdens het academiejaar 2017-2018 hebben
kunnen voortzetten en op het einde van dat jaar zouden zij ertoe
tenus de présenter le concours et de se classer en ordre utile, pour gehouden zijn om het vergelijkend examen af te leggen en zich nuttig
autant qu'ils aient obtenu 45 crédits. S'il est raisonnablement te rangschikken, voor zover zij 45 studiepunten hebben behaald. Hoewel
justifié de leur imposer, au terme de l'année académique 2017-2018, het redelijk verantwoord is hen op basis van artikel 13, eerste lid,
sur la base de l'article 13, alinéa 1er, du décret du 29 mars 2017, la van het decreet van 29 maart 2017 op te leggen dat zij op het einde
van het academiejaar 2017-2018 moeten slagen voor het ingangs- en
réussite de l'examen d'entrée et d'accès qui remplace le concours, il toelatingsexamen dat het vergelijkend examen vervangt, is het niet
ne se justifie pas raisonnablement de remplacer, pour ces étudiants, redelijk verantwoord, voor die studenten, de verplichting om te slagen
voor een vergelijkend toelatingsexamen op het einde van het eerste
l'obligation de réussir un concours d'accès en fin de première année jaar van de cyclus te vervangen door de verplichting om in september
de cycle par l'obligation de réussir en septembre 2017 un examen 2017 te slagen voor een ingangs- en toelatingsexamen tot de cyclus.
d'entrée et d'accès au cycle.
B.9. La seconde question préjudicielle appelle une réponse B.9. De tweede prejudiciële vraag dient bevestigend te worden
affirmative. beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 13 du décret de la Communauté française du 29 mars 2017 Artikel 13 van het decreet van de Franse Gemeenschap van 29 maart 2017
relatif aux études de sciences médicales et dentaires viole les betreffende de studie geneeskunde en de studie tandheelkunde schendt
articles 10, 11 et 24 de la Constitution : de artikelen 10, 11 en 24 van de Grondwet :
- en ce qu'il empêche les étudiants inscrits aux études de premier - in zoverre het de studenten die vóór de inwerkingtreding van dat
cycle en sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur de decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de
ce décret qui ont suivi un programme allégé, qui n'ont pas réussi tous geneeskunde en in de tandheelkunde, die een verminderd programma
les cours prévus par leur convention d'allégement mais qui ont validé hebben gevolgd, die niet geslaagd zijn voor alle cursussen waarin hun
30 à 44 crédits de la première année de cycle au terme de l'année verminderingsovereenkomst voorziet maar die 30 tot 44 studiepunten van
het eerste jaar van de cyclus hebben gevalideerd op het einde van het
académique 2016-2017, de terminer l'acquisition des 60 premiers academiejaar 2016-2017, verhindert om de eerste 60 studiepunten van
crédits du programme d'études de premier cycle avant de réussir het studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te
l'examen d'entrée et d'accès; slagen voor het ingangs- en toelatingsexamen;
- en ce qu'il empêche les étudiants inscrits aux études de premier - in zoverre het de studenten die vóór de inwerkingtreding van dat
cycle en sciences médicales et dentaires avant l'entrée en vigueur de decreet zijn ingeschreven voor de studies van de eerste cyclus in de
ce décret qui n'ont pas suivi un programme allégé mais qui ont validé geneeskunde en in de tandheelkunde, die geen verminderd programma
30 à 44 crédits de la première année de cycle au terme de l'année hebben gevolgd maar die 30 tot 44 studiepunten van het eerste jaar van
de cyclus hebben gevalideerd op het einde van het academiejaar
académique 2016-2017, de terminer l'acquisition des 60 premiers 2016-2017, verhindert om de eerste 60 studiepunten van het
crédits du programme d'études de premier cycle avant de réussir studieprogramma van de eerste cyclus te verwerven alvorens te slagen
l'examen d'entrée et d'accès. voor het ingangs- en toelatingsexamen.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 29 mars 2018. op 29 maart 2018.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^