Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 36/2018 du 22 mars 2018 Numéro du rôle : 6578 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 442ter, § 1 er , du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été inséré par l'article 23 La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges T. Merckx-(...)"
Extrait de l'arrêt n° 36/2018 du 22 mars 2018 Numéro du rôle : 6578 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 442ter, § 1 er , du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été inséré par l'article 23 La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges T. Merckx-(...) Uittreksel uit arrest nr. 36/2018 van 22 maart 2018 Rolnummer 6578 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 442ter, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals ingevoegd bij artikel 23 van de programmawet van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters T. (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 36/2018 du 22 mars 2018 Uittreksel uit arrest nr. 36/2018 van 22 maart 2018
Numéro du rôle : 6578 Rolnummer 6578
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 442ter, In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 442ter, § 1, van
§ 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel qu'il a été inséré het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, zoals ingevoegd bij
par l'article 23 de la loi-programme du 20 juillet 2006, posées par le artikel 23 van de programmawet van 20 juli 2006, gesteld door de
Tribunal de première instance de Liège, division Liège. Rechtbank van eerste aanleg Luik, afdeling Luik.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges T. samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet et R. Leysen, et, conformément à T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet en R. Leysen, en,
l'article 60bis de la loi du 6 janvier 1989 sur la Cour overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989
constitutionnelle, du président émérite E. De Groot, assistée du op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter E. De Groot, bijgestaan
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 19 décembre 2016 en cause de X. D.F. et D.M. contre Bij vonnis van 19 december 2016 in zake X. D.F. en D.M. tegen de
Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 3 ingekomen op 3 januari 2017, heeft de Rechtbank van eerste aanleg
janvier 2017, le Tribunal de première instance de Liège, division
Liège, a posé les questions préjudicielles suivantes : Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« a) L'article 442ter, § 1er, CIR/1992, tel qu'il a été inséré par la « a) Schendt artikel 442ter, § 1, van het WIB 1992, zoals ingevoegd
loi-programme du 20 juillet 2006, viole-t-il les articles 10, 11 et bij de programmawet van 20 juli 2006, de artikelen 10, 11 en 172 van
172 de la Constitution en ce qu'il stipule que toute personne physique de Grondwet, in zoverre het bepaalt dat iedere natuurlijke persoon of
ou morale qui détient directement ou indirectement au moins 33 % des rechtspersoon die middellijk of onmiddellijk minstens 33 pct. bezit
actions ou parts dans une société résidente et cède ses actions ou van de aandelen in een binnenlandse vennootschap en die aandelen of
parts ou une partie de celles-ci à concurrence d'au moins 75 % au een gedeelte daarvan ten belope van minstens 75 pct. overdraagt
uiterlijk in een tijdsspanne van één jaar, van rechtswege hoofdelijk
cours d'une période d'un an, est solidairement et de plein droit aansprakelijk is voor de betaling van de belastingschulden en
responsable des impôts et accessoires dus par la société cédée dont toebehoren indien het actief van de vennootschap uiterlijk op de dag
l'actif est constitué au minimum de 75 % de placements de trésorerie, van de betaling van de prijs van de aandelen voor ten minste 75 pct.
immobilisations financières, créances ou valeurs disponibles au plus bestaat uit vorderingen, financiële vaste activa, geldbeleggingen
tard le jour du paiement des actions ou parts, même s'il n'a commis en/of liquide middelen, zelfs indien hij geen persoonlijke fout heeft
aucune faute personnelle ou qu'il justifie d'une cause d'exonération begaan of doet blijken van een vrijstellingsgrond die hem eigen is ?
qui lui est propre ? b) L'article 442ter, § 1er, CIR/1992, tel qu'il a été inséré par la b) Schendt artikel 442ter, § 1, van het WIB 1992, zoals ingevoegd bij
loi-programme du 20 juillet 2006, viole-t-il les articles 10 et 11 de de programmawet van 20 juli 2006, de artikelen 10 en 11 van de
la Constitution, combinés ou non avec l'article 1er du Premier Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 1 van het
Protocole additionnel à la Convention de sauvegarde des Droits de Eerste Aanvullend Protocol bij het Verdrag tot bescherming van de
l'homme et le principe général du droit à un contrôle judiciaire de rechten van de mens en met het algemene beginsel van het recht op een
pleine juridiction, en ce qu'il instaure une responsabilité objective rechterlijke toetsing met volle rechtsmacht, in zoverre het een
dans le chef de toute personne physique ou morale qui détient objectieve aansprakelijkheid invoert ten aanzien van iedere
natuurlijke persoon of rechtspersoon die middellijk of onmiddellijk
directement ou indirectement au moins 33 % des actions ou parts dans minstens 33 pct. bezit van de aandelen in een binnenlandse
une société résidente et cède ces actions ou parts ou une partie de vennootschap en die aandelen of een gedeelte daarvan ten belope van
celles-ci à concurrence d'au moins 75 % au cours d'une période d'un minstens 75 pct. overdraagt uiterlijk in een tijdsspanne van één jaar,
en die van rechtswege hoofdelijk aansprakelijk is voor de betaling van
an, qui est solidairement et de plein droit responsable des impôts et de belastingschulden en toebehoren indien het actief van de
accessoires dus par la société cédée dont l'actif est constitué au vennootschap uiterlijk op de dag van de betaling van de prijs van de
minimum de 75 % de placements de trésorerie, immobilisations aandelen voor ten minste 75 pct. bestaat uit vorderingen, financiële
financières, créances ou valeurs disponibles au plus tard le jour du vaste activa, geldbeleggingen en/of liquide middelen, zonder te
paiement des actions ou parts sans prévoir d'accès à un juge exerçant voorzien in een toegang tot een rechter die een toetsing met volle
un contrôle de pleine juridiction ? ». rechtsmacht uitoefent ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Les questions préjudicielles portent sur l'article 442ter, § 1er, B.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 442ter, § 1,
du Code des impôts sur les revenus 1992 (CIR 1992). van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 1992).
L'article 442ter du CIR 1992, tel qu'il a été inséré par l'article 23 Artikel 442ter van het WIB 1992, zoals ingevoegd bij artikel 23 - de
- unique disposition du chapitre V (« Sociétés de liquidités ») du enige bepaling van hoofdstuk V (« Kasgeldvennootschappen ») van titel
titre II (« Finances ») - de la loi-programme du 20 juillet 2006, dispose : II (« Financiën ») - van de programmawet van 20 juli 2006, bepaalt :
« § 1er. Toute personne morale ou toute personne physique qui - seule « § 1. Iedere rechtspersoon of natuurlijke persoon die - al dan niet
ou avec son conjoint ou son cohabitant légal et/ou avec ses tesamen met zijn echtgeno(o)t(e) of zijn wettelijk samenwonende
descendants, ascendants et collatéraux jusqu'au deuxième degré compris partner en/of zijn descendenten, ascendenten en zijverwanten tot en
- détient directement ou indirectement au moins 33 % des actions ou met de tweede graad - middellijk of onmiddellijk minstens 33 percent
parts dans une société résidente et cède ces actions ou parts ou une bezit van de aandelen in een binnenlandse vennootschap en deze
partie de celles-ci à concurrence d'au moins 75 % au cours d'une aandelen, of een gedeelte daarvan ten belope van minstens 75 percent
overdraagt uiterlijk in een tijdsspanne van één jaar, is van
période d'un an, est solidairement et de plein droit responsable des rechtswege hoofdelijk aansprakelijk voor de betaling van de
belastingschulden en toebehoren indien het actief van de vennootschap
impôts et accessoires dus par la société cédée dont l'actif est uiterlijk op de dag van de betaling van de prijs van de aandelen voor
constitué au minimum de 75 % de placements de trésorerie, ten minste 75 percent bestaat uit vorderingen, financiële vaste
immobilisations financières, créances ou valeurs disponibles au plus
tard le jour du paiement des actions ou parts. activa, geldbeleggingen en/of liquide middelen.
§ 2. La responsabilité solidaire visée au § 1er ne vaut que pour les § 2. De in § 1 bedoelde hoofdelijke aansprakelijkheid geldt enkel voor
impôts et accessoires qui se rapportent : de belastingschulden en toebehoren die betrekking hebben op :
- à la période imposable au cours de laquelle a lieu la cession des - het belastbaar tijdperk waarin de overdracht van de aandelen
actions ou parts; plaatsheeft;
- aux trois périodes imposables précédant celle au cours de laquelle a - de drie belastbare tijdperken voorafgaand aan deze waarin de
lieu la cession des actions ou parts. overdracht van de aandelen plaatsheeft.
En outre, si la société a réalisé au plus tard le jour de la cession Als de vennootschap uiterlijk de dag van de overdracht van de aandelen
des actions ou parts, une plus-value sur des immobilisations een meerwaarde gerealiseerd heeft op immateriële of materiële vaste
corporelles ou incorporelles susceptible de faire l'objet de activa dewelke het voorwerp kunnen uitmaken van een gespreide taxatie
l'étalement de la taxation visé à l'article 47 sous condition du als bedoeld in artikel 47 op voorwaarde van herbelegging van de waarde
remploi du produit de l'aliénation conformément au § 2 de cet article van de vervreemding overeenkomstig § 2 van dit artikel en tevens de
intentie tot herbelegging kenbaar heeft gemaakt in zijn fiscale
et a déclaré son intention de procéder au remploi dans sa déclaration aangifte met betrekking tot het belastbaar tijdperk waarin de
fiscale relative à la période imposable de réalisation de la meerwaarde gerealiseerd werd, zijn de verkopers van de aandelen
plus-value, et si le remploi n'est pas réalisé dans le délai légal, bovendien hoofdelijk aansprakelijk voor de belasting die betrekking
les vendeurs sont solidairement responsables des impôts se rapportant heeft op de meerwaarde, als de herbelegging niet geschiedde binnen de
à ladite plus-value. wettelijke termijn.
§ 3. Le § 1er ne s'applique pas aux cessions des actions ou parts § 3. § 1 is niet van toepassing op de overgedragen aandelen van een
d'une société cotée ou d'une entreprise soumise au contrôle de la genoteerde vennootschap of van een onderneming die onder het toezicht
Commission bancaire, financière et des assurances ». staat van de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen ».
Quant à la première question préjudicielle Ten aanzien van de eerste prejudiciële vraag
B.2. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec les articles 10, B.2. Aan het Hof wordt gevraagd of artikel 442ter, § 1, van het WIB
11 et 172 de la Constitution de l'article 442ter, § 1er, du CIR 1992, 1992 bestaanbaar is met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, «
« en ce qu'il stipule que toute personne physique ou morale qui in zoverre het bepaalt dat iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon
détient directement ou indirectement au moins 33 % des actions ou die middellijk of onmiddellijk minstens 33 pct. bezit van de aandelen
parts dans une société résidente et cède ses actions ou parts ou une in een binnenlandse vennootschap en die aandelen of een gedeelte
partie de celles-ci à concurrence d'au moins 75 % au cours d'une daarvan ten belope van minstens 75 pct. overdraagt uiterlijk in een
tijdsspanne van één jaar, van rechtswege hoofdelijk aansprakelijk is
période d'un an, est solidairement et de plein droit responsable des voor de betaling van de belastingschulden en toebehoren indien het
impôts et accessoires dus par la société cédée dont l'actif est actief van de vennootschap uiterlijk op de dag van de betaling van de
constitué au minimum de 75 % de placements de trésorerie, prijs van de aandelen voor ten minste 75 pct. bestaat uit vorderingen,
immobilisations financières, créances ou valeurs disponibles au plus financiële vaste activa, geldbeleggingen en/of liquide middelen, zelfs
tard le jour du paiement des actions ou parts, même s'il n'a commis
aucune faute personnelle ou qu'il justifie d'une cause d'exonération indien hij geen persoonlijke fout heeft begaan of doet blijken van een
qui lui est propre ». vrijstellingsgrond die hem eigen is ».
B.3. Il ressort de la formulation de la question préjudicielle et des B.3. Uit de formulering van de prejudiciële vraag en uit de motieven
motifs de la décision de renvoi que la Cour est invitée à examiner le van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof wordt verzocht de
traitement identique, en ce qui concerne la solidarité de plein droit identieke behandeling te onderzoeken, met betrekking tot de bij de in
établie par la disposition en cause, d'une part, des actionnaires qui het geding zijnde bepaling ingevoerde hoofdelijkheid van rechtswege,
cèdent leurs actions ou parts dans les conditions prévues par la van, enerzijds, de aandeelhouders die hun aandelen overdragen onder de
disposition en cause et qui ont commis une faute personnelle ou sont in de in het geding zijnde bepaling bedoelde voorwaarden en die een
persoonlijke fout hebben begaan of te kwader trouw zijn, en,
de mauvaise foi, et, d'autre part, des actionnaires qui cèdent leurs anderzijds, de aandeelhouders die hun aandelen overdragen onder de in
actions ou parts dans les conditions prévues par la disposition en de in het geding zijnde bepaling bedoelde voorwaarden en die geen
cause et qui n'ont commis aucune faute personnelle ou justifient d'une persoonlijke fout hebben begaan of doen blijken van een
cause d'exonération qui leur est propre ou sont de bonne foi. vrijstellingsgrond die hun eigen is of te goeder trouw zijn.
B.4.1. Les articles 10 et 11 de la Constitution garantissent le B.4.1. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel
principe d'égalité et de non-discrimination. L'article 172 de la Constitution constitue une application particulière de ce principe dans les matières fiscales. B.4.2. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. van gelijkheid en niet-discriminatie. Artikel 172 van de Grondwet is een bijzondere toepassing van dat beginsel in fiscale zaken. B.4.2. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de aangevochten maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat.
L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld
compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel
nature des principes en cause; le principe d'égalité et de en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van
non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat
de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende
et le but visé. middelen en het beoogde doel.
B.5.1. La disposition en cause établit une solidarité de plein droit B.5.1. De in het geding zijnde bepaling voert een hoofdelijkheid van
pour le paiement des impôts et accessoires, au sens de l'article rechtswege in voor de betaling van de belastingschulden en toebehoren,
442ter, § 2, du CIR 1992, d'une société cédée : in de zin van artikel 442ter, § 2, van het WIB 1992, van een
overgedragen vennootschap :
- à l'égard de « toute personne morale ou toute personne physique qui - ten aanzien van « iedere rechtspersoon of natuurlijke persoon die -
al dan niet tesamen met zijn echtgeno(o)t(e) of zijn wettelijk
- seule ou avec son conjoint ou son cohabitant légal et/ou avec ses samenwonende partner en/of zijn descendenten, ascendenten en
descendants, ascendants et collatéraux jusqu'au deuxième degré compris zijverwanten tot en met de tweede graad - middellijk of onmiddellijk
- détient directement ou indirectement au moins 33 % des actions ou minstens 33 percent bezit van de aandelen in een binnenlandse
parts dans une société résidente » (ci-après : actionnaire cédant) et vennootschap » (hierna : overdragende aandeelhouder) en
- qui « cède ces actions ou parts ou une partie de celles-ci à - die « deze aandelen, of een gedeelte daarvan ten belope van minstens
concurrence d'au moins 75 % au cours d'une période d'un an » alors que 75 percent overdraagt uiterlijk in een tijdsspanne van één jaar », terwijl
- het actief van de overgedragen vennootschap « uiterlijk op de dag
- l'actif de la société cédée « est constitué au minimum de 75 % de van de betaling van de prijs van de aandelen voor ten minste 75
placements de trésorerie, immobilisations financières, créances ou
valeurs disponibles au plus tard le jour du paiement des actions ou percent bestaat uit vorderingen, financiële vaste activa,
parts ». geldbeleggingen en/of liquide middelen ».
B.5.2. Le champ d'application de la disposition en cause est ainsi B.5.2. Het toepassingsgebied van de in het geding zijnde bepaling
déterminé par trois conditions cumulatives ayant trait, wordt aldus bepaald door drie cumulatieve voorwaarden die
respectivement, à la qualité de l'actionnaire cédant (détention respectievelijk betrekking hebben op de hoedanigheid van de
overdragende aandeelhouder (middellijk of onmiddellijk bezit van
directe ou indirecte d'au moins 33 % des actions ou parts), à minstens 33 pct. van de aandelen), op de omvang van de overdracht,
l'ampleur de la cession, par l'actionnaire cédant, de ses actions ou
parts (au moins 75 % au cours d'une période d'un an) et à la nature de door de overdragende aandeelhouder, van zijn aandelen (minstens 75
la société cédée (actif constitué au minimum de 75 % de placements de trésorerie, immobilisations financières, créances ou valeurs), une telle société étant qualifiée de « société de liquidités ». La disposition en cause établit donc, à charge des actionnaires cédants d'une société de liquidités, une solidarité pour le paiement des impôts et accessoires dus par cette société et visés au paragraphe 2 de l'article 442ter du CIR 1992, sans tenir compte de la bonne ou mauvaise foi de l'actionnaire cédant. B.5.3. La Cour doit examiner si le traitement identique des pct. uiterlijk in een tijdsspanne van één jaar) en op de aard van de overgedragen vennootschap (actief dat voor ten minste 75 pct. bestaat uit vorderingen, financiële vaste activa, geldbeleggingen en/of liquide middelen), waarbij een dergelijke vennootschap als « kasgeldvennootschap » wordt aangemerkt. Bij de in het geding zijnde bepaling wordt dus, ten laste van de overdragende aandeelhouders van een kasgeldvennootschap, een hoofdelijkheid ingevoerd voor de betaling van de belastingschulden en toebehoren die door die vennootschap verschuldigd zijn en die in paragraaf 2 van artikel 442ter van het WIB 1992 zijn bedoeld, zonder rekening te houden met de goede of kwade trouw van de overdragende aandeelhouder. B.5.3. Het Hof dient te onderzoeken of de identieke behandeling van de
actionnaires cédants qui, dans les conditions énumérées par la overdragende aandeelhouders die, onder de in de in het geding zijnde
disposition en cause, ont commis une faute ou sont de mauvaise foi et bepaling opgesomde voorwaarden, een fout hebben begaan of te kwader
des actionnaires cédants qui, dans les conditions énumérées par la trouw zijn en van de overdragende aandeelhouders die, onder de in de
disposition en cause, n'auraient commis aucune faute ou seraient de in het geding zijnde bepaling opgesomde voorwaarden, geen fout zouden
bonne foi est raisonnablement justifié. hebben begaan of te goeder trouw zouden zijn, redelijk verantwoord is.
B.6.1. En ce qui concerne la solidarité instaurée par la disposition B.6.1. Met betrekking tot de bij de in het geding zijnde bepaling
en cause, l'exposé des motifs relatif à l'article 23 de la ingevoerde hoofdelijkheid wordt in de memorie van toelichting
loi-programme du 20 juillet 2006, qui a inséré la disposition en betreffende artikel 23 van de programmawet van 20 juli 2006, waarbij
cause, indique : de in het geding zijnde bepaling is ingevoegd, vermeld :
« L'Etat belge est privé d'importantes recettes fiscales par les « De Belgische Staat derft bij de frauduleuze constructies van
constructions frauduleuses des sociétés de liquidités vu qu'elles kasgeldvennootschappen belangrijke belastinginkomsten gezien ze zich
visent à créer par définition des sociétés sans aucun actif. Bien que per definitie gesteld ziet tegenover een vennootschap zonder enig
depuis le 1er mai 2003 une cellule nationale ' sociétés de liquidités actief. Hoewel sinds 1 mei 2003 in de schoot van de FOD Financiën een
' a été constituée au sein du SPF Finances avec comme objectif Nationale Cel Kasgeldvennootschappen werd opgericht met als specifiek
spécifique de mettre en oeuvre des actions judiciaires contre les doel gerechtelijke acties op te starten tegen de bij de constructie
parties concernées par la construction afin d'accomplir un recouvrement réel, sa création ne suffit pas pour plusieurs raisons. Tout d'abord, puisqu'il n'y a pas de voie fiscale permettant de traiter le recouvrement, il faut mettre en oeuvre des procédures civiles, ou bien se constituer partie civile devant le juge pénal. Cette situation a pour conséquence que le recouvrement peut seulement survenir à terme, d'autant plus qu'il y a une grande dépendance vis-à-vis des divers acteurs de la procédure. En outre, il est constaté sur le terrain qu'une initiative législative est nécessaire pour faciliter les possibilités de recouvrement. Pour ces raisons, une action législative est essentielle afin de mettre un frein aux structures frauduleuses des sociétés de liquidités. La structure frauduleuse précitée se caractérise d'une part par le betrokken partijen teneinde een reële inning te bewerkstelligen, volstaat haar oprichting om meerdere redenen niet. Vooreerst kan ze geen fiscale weg bewandelen die tot invordering leidt, doch dient ze burgerlijke vorderingen op te starten, dan wel zich burgerlijke partij te stellen voor de strafrechter. Zulks brengt mee dat de invordering slechts op termijn kan geschieden, temeer daar er een grote afhankelijkheid is van de diverse actoren in de procesvoering. Daarnaast wordt op het terrein vastgesteld dat er nood is aan een wetgevend initiatief om de invorderingsmogelijkheden te vergemakkelijken. Om deze redenen is een wetgevend optreden noodzakelijk teneinde een halt toe te roepen aan de frauduleuze structuur van kasgeldvennootschappen. Voornoemde fraudestructuur kenmerkt zich enerzijds door het feit dat
fait que les actionnaires originaires de la société réalisent de oorspronkelijke aandeelhouders van de vennootschap ten koste van de
d'importants gains [aux] dépens du fisc sous la forme du prix de Fiscus belangrijke voordelen realiseren in de vorm van de door hen
l'aliénation des actions perçu qui est plus élevé que la valeur qui ontvangen vervreemdingsprijs van de aandelen die hoger is dan de
aurait été obtenue dans une relation économique normale et par waarde in het normale economische verkeer en anderzijds door het feit
ailleurs par le fait que la structure mise en place autour des dat de opgezette structuur rond de kopers van de aandelen de
acheteurs des actions vide la société des sommes qui serviront à payer vennootschap leeghaalt en hiermee de aankoopsom van de aandelen
le prix des actions. Eu égard au fait que la récupération des dettes voldoet. Gezien een verhaal van de belastingschulden bij de
d'impôt de la société de liquidité est bien entendu illusoire et kasgeldvennootschap uiteraard illusoir is, een
qu'une citation en responsabilité des dirigeants offre une solution aansprakelijkheidsstelling van de bedrijfsleiders onvoldoende soelaas
insuffisante (hommes de paille, décharge etc.), l'option fondamentale biedt (stromannen, verleende kwijting enz.), werd de fundamentele
est de rendre les actionnaires originaires - à condition que certaines optie gemaakt de oorspronkelijke aandeelhouders - mits bepaalde
conditions soient remplies - responsables étant donné que la voorwaarden zijn voldaan - aansprakelijk te stellen gezien de
construction est établie essentiellement dans leur intérêt et in fine constructie essentieel in hun belang werd opgezet en in fine het
les fonds de la société leur [reviennent] toujours, [libres] d'impôt. steeds de vennootschapsgelden zijn dewelke belastingvrij naar hen terugvloeien.
Le présent chapitre vise à ajouter un article 442ter au CIR 1992, Voorliggend hoofdstuk beoogt een artikel 442ter aan het WIB 1992 toe
l'article est incorporé de manière logique sous le chapitre IX ' te voegen, logischerwijze ressorteert het artikel aldus onder
Droits et privilèges du Trésor en matière de recouvrement ' attendu Hoofdstuk IX ' Rechten en voorrechten van de Schatkist inzake
que la société de liquidité a essentiellement comme objet d'échapper invordering ' aangezien de kasgeldvennootschap essentieel als doel
au recouvrement légitime de l'impôt. heeft aan de rechtmatige invordering van de belasting te ontsnappen.
Plus précisément, l'article 442ter est placé sous la section IV ' Responsabilité et obligations de certains officiers ministériels, fonctionnaires publics et autres personnes ' puisque l'article prévoit dans une obligation solidaire des actionnaires. Le chapitre a un double fondement: d'une part il vise à envoyer un signal préventif par la création d'une obligation solidaire afin de décourager l'organisation de construction de sociétés de liquidités, d'autre part il vise à avoir un effet curatif afin d'offrir un instrument adéquat au fonctionnaire chargé du recouvrement si malgré tout il est encore créé une société de liquidité. Le chapitre doit nécessairement être formulé de manière suffisamment large pour concerner un maximum de constructions de société de liquidité, par ailleurs il doit être libellé de telle sorte que les Meer precies wordt artikel 442ter ondergebracht onder Afdeling IV ' Aansprakelijkheid en plichten van sommige ministeriële officieren, openbare ambtenaren en andere personen ' daar het artikel voorziet in een hoofdelijke gehoudenheid van aandeelhouders. Het hoofdstuk heeft een dubbel uitgangspunt : enerzijds beoogt het door een hoofdelijke gehoudenheid in te stellen een belangrijk preventief signaal uit te zenden teneinde het opzetten van kasgeldconstructies te ontmoedigen, anderzijds beoogt het een curatief effect te sorteren teneinde een adequaat instrumentarium aan te bieden aan de met de invordering belaste ambtenaar mocht er alsnog een kasgeldvennootschap gecreëerd worden. Het hoofdstuk diende noodzakelijkerwijze voldoende ruim geformuleerd te worden opdat de kasgeldconstructies er maximaal zouden onder ressorteren, daarnaast diende het voldoende eng gelibelleerd te worden
transactions bona fide ne soient pas visées. opdat het geen bona fide transacties zou viseren.
Le présent chapitre est inspiré de l'article 40 de la loi néerlandaise Voorliggend hoofdstuk werd gestoeld op artikel 40 van de Nederlandse
du recouvrement de 1990, qui - certainement depuis son adaptation du 1er Invorderingswet 1990, waar het zeker sinds zijn aanpassing per 1
janvier 2001 - porte ses fruits dans la lutte contre la fraude concernant les sociétés de liquidités. La remarque du Conseil d'Etat pour introduire la notion de bonne foi n'est pas suivie car l'ensemble des éléments qui font qu'il peut être question d'une construction de liquidité frauduleuse sont pris en considération de la manière la plus précise. Dans tous les cas, l'actionnaire de bonne foi a entre autres les possibilités suivantes pour s'armer contre un recours du fisc : - il peut stipuler lors de la vente des actions une action récursoire contre l'acheteur des actions si sa responsabilité est mise en cause par le fisc. - la vente de ses actions peut avoir lieu à la fin de l'année comptable pour laquelle il peut parfaitement valoriser son paquet d'actions - il peut faire en sorte que la société effectue les versements anticipés correspondant aux impôts latents ou verse le montant januari 2001 vruchten afwerpt in de strijd tegen de fraude met kasgeldvennootschappen. De opmerking van de Raad van State om een notie van goede trouw in te bouwen wordt niet gevolgd, vermits het geheel van elementen die maken dat er sprake kan zijn van een frauduleuze kasgeldconstructie zo nauwkeurig mogelijk worden afgewogen. In ieder geval heeft een aandeelhouder te goeder trouw onder meer de volgende mogelijkheden om zich te wapenen tegen een verhaal van de fiscus : - hij kan bij de verkoop van zijn aandelen een regresvordering stipuleren tegen de koper van de aandelen waarbij hij zich op zijn beurt keert tegen de koper mocht hij ooit worden aangesproken door de fiscus; - hij kan de verkoop van zijn aandelen laten plaatsvinden op het einde van het boekjaar waarop hij de waarde van zijn aandelenpakket perfect kan valoriseren [;] - hij kan aansturen op het verrichten van voorafbetalingen dan wel een aan de latente belastingschuld beantwoordend bedrag op een
équivalent à l'impôt latent sur un compte bloqué. geblokkeerde rekening laten storten.
Art. 19 Art. 19
Dit hoofdstuk stelt aandeelhouders met een aandelenpakket van minstens
Le présent chapitre rend des actionnaires détenant au moins 33 % des 33 percent van rechtswege hoofdelijk aansprakelijk voor bepaalde
titres d'une société, de plein droit solidairement responsable de
certaines dettes d'impôt de cette société. belastingschulden van de vennootschap.
Cet actionnaire peut aussi bien être une personne moral [e] qu'une Deze aandeelhouder kan zowel een rechtspersoon als een natuurlijk
personne physique, dans ce dernier cas il est prévu - par analogie persoon zijn, in het laatste geval wordt - naar analogie van artikel
avec l'article 90, 9°, CIR 1992 - que la solidarité joue aussi lorsque 90, 9de WIB 1992 - voorzien dat de hoofdelijkheid ook speelt als het
l'ensemble des titres de 33 % atteint par la réunion des titres aandelenpakket van 33 percent bereikt wordt door samenvoeging van het
possédés par son conjoint, son cohabitant légal, ses descendants, aandelenbezit van zijn echtgeno(o)t(e), zijn wettelijk samenwonende
ascendants et collatéraux jusqu'au deuxième degré. Cette extension partner, hun beider ascendenten, descendenten en zijverwanten tot en
vise à éviter que l'on échappe à l'application de l'article en met de tweede graad. Deze uitbreiding beoogt te vermijden dat men aan
transmettant ses titres à un membre de la famille proche. de toepassing van het artikel ontsnapt door zijn aandelenpakket door
De même, il est prévu qu'il suffise que l'ensemble des titres soit ' te schuiven aan een nabij familielid.
indirectement ' de 33 % . Evenzo wordt voorzien dat het volstaat dat een aandelenpakket van 33
procent ' middellijk ' is.
Afin de tenir compte des situations où un actionnaire X possédant des Bedoeld worden die situaties waarbij een aandeelhouder X met een
bepaald aandelenbezit in vennootschap A - die op haar beurt minstens
titres dans la société A - qui à son tour possède au moins 33 % des 33 percent van de aandelen van vennootschap B bezit - aansprakelijk
titres de la société B - peut être responsable des dettes de la kan gesteld worden voor de belastingschulden van de
société de liquidités B. kasgeldvennootschap B.
Le pourcentage de 33 % est inséré par analogie à la loi néerlandaise Het percentage van 33 percent werd ingevoegd naar analogie van de
du Recouvrement et vise les actionnaires importants disposant d'un Nederlandse Invorderingswet en beoogt de belangrijke aandeelhouders
réel pouvoir de décision au sein de l'assemblée générale. met reële beslissingsmacht binnen de Algemene Vergadering te viseren.
La remarque du Conseil d'Etat est théoriquement correcte qu'on ne peut De opmerking van de Raad van State dat per consequentie een
éviter la construction d'une société de liquidité avec 10 actionnaires kasgeldconstructie met 10 aandeelhouders van elk 10 percent niet
propriétaires chacun de 10 % des actions. La pratique a cependant ondervangen wordt is theoretisch correct. De praktijk heeft evenwel
prouvé que pareille situation de fraude avec des sociétés de liquidités ne se produit que rarement du fait de l'implication d'un grand nombre d'acteurs (acheteurs d'actions, notaire, fiscaliste, homme de paille, établissements bancaires) qui fait que la mise en place de la construction ne peut se faire qu'avec un nombre limité d'actionnaires impliqués. En outre, il doit exister une certitude que tous les actionnaires acceptent de participer à la construction puisque le paiement des titres est effectué au moyen des liquidités de la société. L'actionnaire précité est seulement responsable dans la mesure où il aangetoond dat dergelijke situatie in de fraude met kasgeldconstructies zich nagenoeg nooit voordeed omwille van het feit dat er een volledige orkestratie met diverse actoren noodzakelijk is (aankoper aandelen, notaris, fiscalist, stroman, (diverse) banken) wat maakt dat bij het opzetten van de constructie een beperkt aantal aandeelhouders betrokken is. Bovendien moet de zekerheid bestaan dat het volledige pakket aandelen in de constructie meegaat gezien de uitbetaling van de aandelen in fine geschiedt met het kapitaal van de vennootschap wat opnieuw maakt dat de constructie zich enkel leent voor beperkte aandeelhouderschappen. Voornoemde aandeelhouder is enkel aansprakelijk voor zover hij zijn
cède ses titres, totalement ou bien partiellement à concurrence de 75 aandelen, dan wel partieel ten belope van minstens 75 percent,
% au moins, au plus tard dans une période de 1 an. Le pourcentage de overdraagt uiterlijk in een tijdsspanne van 1 jaar. Het percentage van
cession provient des articles 286, alinéa 4 et 558, alinéa 4, du Code overdracht gaat terug op artikel 286, vierde lid, en 558, vierde lid,
des Sociétés et repose sur la considération qu'une modification des VennW. en stoelt op de overweging dat een statutenwijziging alleen
statuts est seulement entreprise quant au moins trois quart des voix aangenomen wordt wanneer minstens drie vierden van de stemmen wordt
[lire : quand au moins trois quarts des voix] est acquis. verkregen.
Afin d'éviter qu'une cession des titres graduelle (où chaque cession Teneinde te vermijden dat een trapsgewijze aandelenoverdracht (waarbij
en soi n'est pas constituée d'au moins 75 % des titres, mais bien en totalité) échappe à l'application de l'article, une période d'un an est prise en considération pour évaluer la cession des titres. Le projet prévoit une responsabilité solidaire de plein droit, de telle sorte qu'aucune discussion ne peut naître quant à l'éventuelle nécessité d'une autorisation judiciaire préalable. La responsabilité solidaire vaut aussi bien pour les dettes d'impôts que pour ses accessoires (accroissements d'impôt, intérêts, amendes et frais). Cependant l'actionnaire est uniquement responsable si l'actif de la société est, au plus tard le jour du paiement du prix des titres, iedere overdracht op zich niet minstens 75 percent zou uitmaken, doch wel de totaliteit) zou ontsnappen aan de toepassing van het artikel, wordt een periode van één jaar naar voor geschoven waarbinnen de aandelenoverdracht moet plaatsvinden. Het ontwerp voorziet een hoofdelijke aansprakelijkheid van rechtswege, zodat geen discussie kan ontstaan over de eventuele noodzaak van een voorafgaande rechterlijke toelating. De hoofdelijke aansprakelijkheid geldt zowel voor de belastingschulden als haar toebehoren (belastingverhogingen, interesten, boeten en kosten). Evenwel is de aandeelhouder enkel aansprakelijk indien het actief van de vennootschap uiterlijk op de dag van de betaling van de prijs van
constitué pour au moins 75 % de créances, d'immobilisations de aandelen voor minstens 75 percent bestaat uit vorderingen,
financières, de placements de trésorerie et/ou de valeurs disponibles. financiële vaste activa, geldbeleggingen en/of liquide middelen.
La limite de liquidité de 75 % tient compte du tarif de l'impôt des Er wordt een ' liquiditeitsgehalte ' van 75 percent weerhouden omwille
sociétés (cfr article 215 CIR 1992), augmenté du pourcentage moyen des van het tarief van de vennootschapsbelasting (cfr. artikel 215 WIB
frais de mise en oeuvre de la construction. 1992), verhoogd met het gemiddeld percentage kostprijs om de
constructie op het getouw te zetten.
De ' liquiditeiten ' waaruit de vennootschap dient te bestaan voor
Les liquidités dont la société doit disposer pour au moins 75 % de minstens 75 percent uiterlijk op de dag van de betaling van de prijs
l'actif au plus tard le jour du paiement du prix des titres sont
celles mentionnées sous les numéros de compte 26, 28, 29, 40, 41 et van de aandelen zijn deze dewelke vallen onder rekeningnummers 26, 28,
tous les comptes de la classe 5 (cfr l'arrêté royal du 12 septembre 29, 40 en 41 en deze van klasse 5 van het K.B. van 12 september 1983
1983 déterminant la teneur et la présentation d'un plan comptable minimum normalisé). tot bepaling van de minimumindeling van een algemeen rekeningstelsel.
Le Conseil d'Etat se pose des questions sur la nécessité de viser les De Raad van State stelt zich vragen bij de noodzaak om tevens de
immobilisations financières. Lors de la définition des éléments financiële vaste activa te viseren. Bij de bepaling van de
actifs, dont une société peut se composer au moment où elle se actiefbestanddelen waaruit een vennootschap kan bestaan op het
désagrège en société de liquidités, il a été examiné lesquels de ces ogenblik dat ze tot een kasgeldvennootschap verwordt, werd gekeken
éléments actifs peuvent être revalorisés dans un proche avenir. Dans naar die actiefbestanddelen dewelke binnen afzienbare tijd konden
la plus grande majorité des cas, les moyens de la société étaient gevaloriseerd worden. In de overgrote meerderheid der gevallen werden
réellement transposés en liquidités (avantage qu'une détermination de middelen van de vennootschap werkelijk in liquiditeiten omgezet
parfaite du prix pour un asset deal est possible, que les vendeurs des (voordeel dat een perfecte prijsbepaling voor de asset deal mogelijk
actions acquièrent la plus grande sécurité juridique quand ils sont is, dat de verkopers van de aandelen de grootste zekerheid verkrijgen
payés avec les actifs de la société lors de l'échange de chèques le betaal [d] te worden met de activa van de vennootschap door de
jour de la fermeture). En pratique il paraît cependant que l'actif de uitwisseling van de cheques op de closing day). Evenwel is in [de]
la société n'a pas été activé en liquidités dans tous les dossiers. praktijk gebleken dat niet in alle dossiers het actief van de
En outre, il est important d'indiquer qu'en ne reprenant pas les vennootschap werd geactiveerd in liquiditeiten.
immobilisations financières, cela pourrait mener à ce qu'on puisse Het is daarnaast belangrijk er op te wijzen dat het niet mee opnemen
très facilement contourner l'application de cet article en transposant van financieel vaste activa er toe zou leiden dat men zich zeer
l'actif des sociétés liées en paquet d'actions, sûrement dans le cadre de relations de sociétés mères-filles (la société- [fille] est la société de liquidités et la société-mère est vendue). Les dettes d'impôts et accessoires, pour lesquels la responsabilité solidaire vaut, ont un lien avec la période imposable pendant laquelle la cession des titres a eu lieu et les 3 périodes imposables précédentes. Cette dernière extension est nécessaire pour éviter certaines possibilités d'échapper à l'application de l'article (raccourcissement des périodes imposables, insertion d'un intervalle de temps entre la cession des titres et le fait imposable). Finalement, il faut aussi prendre en compte les taxations réalisées sur base de l'article 47, § 6, CIR 1992, taxation de plus-values qui survient nécessairement plus tard au moment où l'absence de remploi est établie. makkelijk zou kunnen onttrekken aan de toepassing van het artikel door het actief om te zetten in aandelenpakketten van verbonden vennootschappen, zeker in het kader van de relatie tussen moeder-dochtervennootschappen (dochtervennootschap is kasgeldvennootschap en moedervennootschap wordt verkocht). De belastingschulden en toebehoren waarvoor de hoofdelijke aansprakelijkheid geldt hebben betrekking op de belastbare tijdperken waarin de aandelenoverdracht heeft plaatsgehad en de drie eraan voorafgaande belastbare tijdperken. Laatstgenoemde uitbreiding is noodzakelijk om ontsnappingsmogelijkheden aan het artikel te verhinderen (inkorting belastbare tijdperken, instellen tijdsinterval tussen aandelenoverdracht en belastbaar feit). Tenslotte dient ook een taxatie op grond van artikel 47, § 6, WIB 1992 ondervangen te worden, taxatie met betrekking tot de meerwaarden die zich noodzakelijkerwijze later voordoet op het ogenblik dat de niet-herbelegging komt vast te staan.
On se rallie à la remarque de Conseil d'Etat. En analogie avec le § 1er, De opmerking van de Raad van State wordt bijgetreden. Naar analogie
dernier alinéa, la même terminologie est cependant reprise, à savoir ' met § 1, laatste lid, wordt evenwel dezelfde terminologie hernomen,
au plus tard le jour de la cession des actions ' à la place d' ' avant m.n. uiterlijk op de dag van de overdracht van de aandelen in plaats
la cession des actions '.
Afin de ne pas former d'obstacle aux transactions faites de bonne foi van vóór de overdracht van de aandelen.
et de ne pas entraver les transactions économiques normales, deux Teneinde geen hinderpaal te vormen voor bonafide transacties en het
importants groupes de transactions de titres sont exclus de normaal economisch verkeer niet te verhinderen werden twee belangrijke
l'application de l'article car ces transactions ne sont pas groepen van aandelentransacties uitgesloten van de toepassing van het
susceptibles d'entraîner des fraudes dans le cadre des sociétés de artikel omwille van de non-fraudegevoeligheid voor
liquidité, il s'agit des cessions concernant : kasgeldconstructies, met name de aandelenoverdrachten m.b.t. :
- les titres d'une entreprise qui se trouve sous la surveillance de la - aandelen van een onderneming die onder het toezicht staat van de
Commission bancaire, financière et des assurances (conformément à Commissie voor [het] Bank-, Financie- en Assurantiewezen (conform
l'article 55 de la loi du 2 août 2002 concernant la surveillance du artikel 55 van de wet van 2 augustus 2002 betreffende het toezicht op
secteur financier et des services financiers); de financiële sector en de financiële diensten);
- les sociétés cotées (cfr article 4 du Code des Sociétés). - genoteerde vennootschappen (cfr. artikel 4 VennW.).
Les autorités de surveillance existantes et l'appel au public forment De bestaande sanctioneringsinstrumenten en het beroep doen op de markt
des obstacles suffisants pour pouvoir établir une construction de vormen voldoende hinderpaal om een kasgeldconstructie te kunnen
société de liquidités » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC opzetten » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2517/001, pp. 21-26;
51-2517/001, pp. 21-26; voy. aussi le rapport : Doc. parl., Chambre,
2005-2006, DOC 51-2517/012, p. 5; Doc. parl., Sénat, 2005-2006, n° zie ook het verslag : Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2517/012, p.
3-1774/4, pp. 6-7). 5; Parl. St., Senaat, 2005-2006, nr. 3-1774/4, pp. 6-7).
B.6.2. La section de législation du Conseil d'Etat avait émis les B.6.2. De afdeling wetgeving van de Raad van State had de volgende
observations suivantes en ce qui concerne la mesure en cause : opmerkingen met betrekking tot de in het geding zijnde maatregel geformuleerd :
« L'article 22 de l'avant-projet insère dans l'article 442quater du « Artikel 22 van het voorontwerp voegt in artikel 442quater van het
CIR une disposition qui tend à rendre les personnes qui cèdent les WIB een bepaling in die ertoe strekt de personen die de aandelen
overdragen van een vennootschap die als een kasgeldvennootschap wordt
parts d'une société considérée comme une société de liquidités aangezien, hoofdelijk aansprakelijk te stellen ten aanzien van de door
solidairement responsables des impôts dus par cette société pour les die vennootschap verschuldigde belastingen voor de belastbare
périodes imposables définies par le paragraphe 2 du texte en projet. tijdperken genoemd in paragraaf 2 van de ontwerptekst.
Suivant l'exposé des motifs, cette disposition a pour but de mettre Volgens de memorie van toelichting strekt die bepaling ertoe een eind
fin aux fraudes liées à l'achat de parts de sociétés qui, à la suite te maken aan fraude voortvloeiend uit de aankoop van aandelen van
de l'aliénation de leurs actifs corporels et, éventuellement, de leur vennootschappen die als gevolg van de vervreemding van hun materiële
fonds de commerce, n'ont plus qu'un actif composé en totalité ou en quasi-totalité de liquidités, mais ont un passif fiscal (impôt des sociétés sur les plus-values réalisées par la société pour se rendre liquide, susceptible d'être étalé dans le temps moyennant remploi du produit de l'aliénation si celle-ci a été réalisée sur des immobilisations: voir CIR, art. 47). L'acheteur offre un prix qui ne tient compte que partiellement du passif fiscal de la société et qui est donc très avantageux pour les vendeurs. Par un procédé ou un autre, l'acheteur finance le paiement de ce prix au moyen des liquidités de la société, après quoi la société n'effectue aucun remploi du produit de la réalisation des immobilisations dans le délai légal et ne paye pas l'impôt des sociétés dont elle est redevable, ce qui entraîne sa faillite, tandis que l'acheteur empoche, par un procédé ou un autre, la différence entre le montant des liquidités de la société et le prix qu'il a payé, sans avoir investi un euro dans l'opération. activa, en eventueel van hun goodwill, nog slechts beschikken over activa die volledig of bijna volledig bestaan uit kasgeld, maar die fiscale passiva bezitten (vennootschapsbelasting op de meerwaarden verwezenlijkt door de vennootschap teneinde alleen nog over liquide middelen te beschikken, welke belasting in de tijd kan worden gespreid mits de opbrengst van de vervreemding wordt wederbelegd indien deze verwezenlijkt is op vaste activa : zie WIB, art. 47). De koper geeft een koopsom waarin slechts gedeeltelijk rekening wordt gehouden met de belastingpassiva van de vennootschap en die dus zeer voordelig is voor de verkopers. Volgens de ene of de andere werkwijze financiert de koper de betaling van die koopsom bij wege van de liquide middelen van de vennootschap, waarna de vennootschap de opbrengst van de verwezenlijking van de vaste activa niet wederbelegt binnen de wettelijke termijn en de door haar verschuldigde vennootschapsbelasting niet voldoet, wat haar faillissement tot gevolg heeft, terwijl de koper volgens de ene of de andere werkwijze het verschil opstrijkt tussen het bedrag van de liquide middelen van de vennootschap en de door hem betaalde prijs, zonder dat hij één enkele euro in de operatie heeft geïnvesteerd. Die operaties waren in België schering en inslag sedert het begin van
Ces opérations ont fleuri en Belgique depuis le début des années 90 et ont été pratiquées sur une grande échelle. Elles privent le fisc de l'impôt des sociétés normalement dû. L'Etat a, bien entendu, dénoncé ces pratiques au parquet, ce qui a donné lieu à des poursuites pénales notamment contre les acheteurs et contre les vendeurs. Ces derniers plaident qu'ils sont de bonne foi et qu'ils ont cru que l'acheteur avait l'intention de faire réaliser par la société, après l'achat, des opérations de nature à éliminer légalement la base imposable. Par ailleurs, l'administration a tenté d'imposer les vendeurs sur la de jaren 90 en zijn op grote schaal toegepast. Aldus gaat de normaal verschuldigde vennootschapsbelasting voorbij aan de fiscus. De Staat heeft die praktijken uiteraard aangeklaagd bij het parket, wat aanleiding heeft gegeven tot strafrechtelijke vervolging, inzonderheid tegen de kopers en de verkopers. Deze laatsten voeren aan dat ze te goeder trouw zijn en dat ze geoordeeld hebben dat de koper voornemens was de vennootschap na de aankoop de nodige verrichtingen te laten uitvoeren om op wettige wijze de belastinggrondslag te doen verdwijnen. Voorts heeft de administratie gepoogd de verkopers belastingen te doen
plus-value réalisée, au titre de ' revenus divers ' sur pied de betalen op de verwezenlijkte meerwaarde, bij wijze van ' diverse
l'article 90, 1° (au taux de 33 % ) en soutenant que la vente excède les limites de la gestion normale d'un patrimoine privé, mais le succès de ces procédures n'est nullement assuré si l'administration ne peut démontrer que les vendeurs sont complices de la fraude. Eu égard aux difficultés auxquelles l'administration se heurte pour recouvrer à charge des vendeurs l'impôt éludé par la société à la faveur des mécanismes frauduleux qui ont été décrits, le projet a pour but de rendre les vendeurs solidairement tenus des impôts éludés par la société. inkomsten ' op basis van artikel 90, 1° (tegen 33 % ), daarbij aanvoerend dat de verkoop de perken van het normale beheer van een privévermogen te buiten gaat, maar de gunstige afloop van die procedures is geenszins gewaarborgd indien de administratie niet kan aantonen dat de verkopers medeplichtig zijn aan de fraude. Gelet op de moeilijkheden die de administratie ondervindt om ten laste van de verkopers de belasting in te vorderen die de vennootschap heeft ontdoken via de hierboven beschreven fraudemechanismen, beoogt het ontwerp de verkopers hoofdelijk aansprakelijk te stellen voor de door de vennootschap ontdoken belastingen. Volgens de memorie van toelichting is het ontwerp ingegeven door
D'après l'exposé des motifs, le projet s'inspire de l'article 40 de la artikel 40 van de Nederlandse Invorderingswet 1990, dat de verkoper
loi néerlandaise du recouvrement de 1990 qui permet toutefois au evenwel de mogelijkheid biedt zijn hoofdelijke aansprakelijkheid te
vendeur d'échapper à la responsabilité solidaire s'il démontre sa
bonne foi (article 40, § 6), ce qui sera notamment le cas si le prix ontlopen indien hij zijn goede trouw aantoont (artikel 40, § 6), wat
de vente est normal. onder meer het geval is indien de verkoopprijs normaal is.
Cet élément essentiel manque dans le texte en projet : suivant les Dat wezenlijke bestanddeel ontbreekt in de ontwerptekst : naar luid
termes de celui-ci, si les actionnaires d'une société dont l'actif ervan worden, indien de aandeelhouders van een vennootschap waarvan de
consiste en placements de trésorerie et en immobilisations financières activa bestaan uit geldbeleggingen en financiële vaste activa, in
vendent des actions de cette société en janvier 2007 pour un prix januari 2007 aandelen van die vennootschap verkopen voor een volstrekt
parfaitement normal et qu'à la suite de la vente, par l'effet de normale prijs en de vennootschap als gevolg van de verkoop, wegens
circonstances imprévues, la société est déclarée en faillite et ne onvoorziene omstandigheden, failliet wordt verklaard en de
vennootschapsbelasting niet kan betalen voor de belastbare tijdperken
peut payer l'impôt des sociétés relatif aux périodes imposables 2006 2006 en 2007, de verkopers hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de
et 2007, les vendeurs seront solidairement responsables des impôts niet-betaalde belastingen, terwijl voor die regel in dat geval geen
impayés, alors que dans ce cas, cette règle ne comporte aucune enkele verantwoording wordt verstrekt.
justification.
Par ailleurs, le Conseil d'Etat n'aperçoit pas pourquoi le texte Voorts ziet de Raad van State niet in waarom de tekst de toepassing
subordonne l'application de cette responsabilité solidaire à la van die hoofdelijke aansprakelijkheid afhankelijk stelt van de
condition que le vendeur détienne, directement ou indirectement, voorwaarde dat de verkoper rechtstreeks of onrechtstreeks, eventueel
éventuellement avec ses proches, 33 % des actions de la société : si met zijn naaste familieleden, 33 % van de aandelen van de vennootschap
toutes les actions sont vendues simultanément par dix actionnaires moet bezitten : indien alle aandelen tegelijkertijd door tien
propriétaires chacun de 10 % des actions de la société, la fraude dont aandeelhouders wordt verkocht die elk 10 % van de aandelen van de
vennootschap in hun bezit hebben, kan evenzeer fraude worden gepleegd
le Trésor est victime est également concevable. Dans pareille ten nadele van de Schatkist. In dat geval kan evenwel worden
hypothèse, on pourrait toutefois concevoir que chaque vendeur ne soit aangenomen dat elke verkoper slechts aansprakelijk is in verhouding
responsable qu'en proportion du prix reçu. tot de prijs die hij ervoor heeft gekregen.
En revanche, la fraude ne se conçoit que si l'acheteur (ou éventuellement les acheteurs) acquièrent simultanément (ou éventuellement sur une très courte période de temps) toutes les actions de la société. En ce qui concerne la définition de la société de liquidités, le Conseil d'Etat n'aperçoit pas pourquoi les immobilisations financières entrent en ligne de compte. Ne serait-il pas préférable de viser, par exemple, les valeurs mobilières aisément réalisables ? En conclusion, le texte doit être profondément revu. Il y a lieu de prévoir, en substance, qu'en cas de vente de la totalité ou de la quasi-totalité des actions ou parts d'une société de liquidités pour un prix supérieur à leur valeur normale, les vendeurs sont solidairement tenus des impôts dus par ladite société pendant les Fraude is daarentegen alleen denkbaar indien de koper (of, in voorkomend geval, de kopers) gelijktijdig (of eventueel binnen een zeer korte tijd) alle aandelen van de vennootschap in zijn bezit krijgt (of krijgen). De Raad van State ziet, wat de definitie van de kasgeldvennootschap betreft, niet in waarom de financiële vaste activa in aanmerking worden genomen. Zou het niet verkieslijk zijn om bijvoorbeeld de gemakkelijk realiseerbare effecten als uitgangspunt te nemen ? Kortom, de tekst moet grondig worden herzien. In wezen moet worden bepaald dat indien de aandelen van een kasgeldvennootschap geheel of bijna geheel verkocht worden voor een prijs die hoger ligt dan de normale waarde, de verkopers hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de belastingen die de vennootschap verschuldigd is voor de belastbare tijdperken genoemd in de ontworpen paragraaf 2, waarbij eventueel wordt gesteld dat de aansprakelijkheid zich beperkt tot het gedeelte van de prijs die iedere verkoper heeft ontvangen indien de door hem verkochte aandelen onder een bepaalde drempel liggen.
périodes imposables visées par le paragraphe 2 en projet, en prévoyant Het derde streepje van deze paragraaf 2 moet worden vervangen door een
éventuellement une responsabilité limitée à la fraction du prix perçu
par chaque vendeur si les actions vendues par celui-ci n'atteignaient
pas un certain seuil.
Dans ce paragraphe 2, le troisième tiret doit être remplacé par un
nouvel alinéa rédigé comme suit : nieuw lid, luidende :
' En outre, si la société a réalisé, avant la cession des actions ou ' Indien de vennootschap vóór de overdracht van de aandelen voorts een
parts, une plus-value sur des immobilisations corporelles ou meerwaarde op de materiële of immateriële vaste activa heeft
incorporelles susceptible de faire l'objet de l'étalement de la verwezenlijkt die aanleiding kan geven tot spreiding van de heffing
taxation prévu à l'article 47 du CIR sous condition du remploi du voorgeschreven bij artikel 47 van het WIB, op voorwaarde dat de
opbrengst van de vervreemding herbelegd wordt overeenkomstig paragraaf
produit de l'aliénation conformément au paragraphe 2 de cet article et 2 van dat artikel en ze in haar belastingaangifte voor het belastbare
a déclaré son intention de procéder au remploi dans sa déclaration tijdperk waarin de meerwaarde is verwezenlijkt haar voornemen tot
fiscale relative à la période imposable de réalisation de la herbelegging kenbaar heeft gemaakt, en indien de herbelegging niet
plus-value, et si le remploi n'est pas réalisé dans le délai légal, binnen de wettelijke termijn heeft plaatsgehad, zijn de verkopers
les vendeurs sont solidairement responsables des impôts se rapportant à ladite plus-value '. hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingen op die meerwaarde '.
Suivrait une définition de la société de liquidités corrigée compte Daarop moet een definitie volgen van de kasgeldvennootschappen die is
tenu de l'observation formulée plus haut au sujet des immobilisations aangepast rekening houdend met de opmerking hierboven omtrent de
financières » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2517/001, pp. financiële vaste activa » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC
97-100). 51-2517/001, pp. 97-100).
B.7.1. Il ressort des travaux préparatoires précités que la solidarité B.7.1. Uit de voormelde parlementaire voorbereiding blijkt dat de bij
créée par la disposition en cause a pour objectif de lutter contre le de in het geding zijnde bepaling in het leven geroepen hoofdelijkheid
tot doel heeft het frauduleuze mechanisme van « kasgeldvennootschappen
mécanisme frauduleux des « sociétés de liquidités » et de préserver » te bestrijden en de rechten van de Schatkist te vrijwaren door haar
les droits du Trésor en lui assurant des garanties de recouvrement de waarborgen inzake de invordering van de verschuldigde belasting te
l'impôt dû. bieden.
Le législateur est parti du constat qu'une société de liquidités vise De wetgever is uitgegaan van de vaststelling dat een
kasgeldvennootschap « per definitie [...] [beoogt] een vennootschap
à « créer par définition des sociétés sans aucun actif » et « a zonder enig actief » te creëren en « essentieel als doel heeft aan de
essentiellement comme objet d'échapper au recouvrement légitime de rechtmatige invordering van de belasting te ontsnappen » (Parl. St.,
l'impôt » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2517/001, pp. Kamer, 2005-2006, DOC 51-2517/001, pp. 21-22).
21-22). Le mécanisme créé par la disposition attaquée poursuit ainsi un double Met het bij de in het geding zijnde bepaling in het leven geroepen
objectif : « d'une part il vise à envoyer un signal préventif par la mechanisme wordt aldus een dubbel doel nagestreefd : « enerzijds
beoogt het door een hoofdelijke gehoudenheid in te stellen een
création d'une obligation solidaire afin de décourager l'organisation belangrijk preventief signaal uit te zenden teneinde het opzetten van
de construction de sociétés de liquidités, d'autre part il vise à kasgeldconstructies te ontmoedigen, anderzijds beoogt het een curatief
avoir un effet curatif afin d'offrir un instrument adéquat au effect te sorteren teneinde een adequaat instrumentarium aan te bieden
fonctionnaire chargé du recouvrement si malgré tout il est encore créé aan de met de invordering belaste ambtenaar mocht er alsnog een
une société de liquidité » (ibid., p. 22). kasgeldvennootschap gecreëerd worden » (ibid., p. 22).
B.7.2. Les travaux préparatoires précités indiquent par ailleurs que B.7.2. In de voormelde parlementaire voorbereiding wordt daarenboven
la disposition en cause a été adoptée afin de pallier la difficulté aangegeven dat de in het geding zijnde bepaling is aangenomen teneinde
pour l'administration fiscale de démontrer la complicité ou la de moeilijkheid te verhelpen voor de belastingadministratie om de
mauvaise foi des actionnaires cédants. Dans ce contexte, le législateur a choisi de ne pas suivre les medeplichtigheid of de kwade trouw van de overdragende aandeelhouders aan te tonen.
observations de la section de législation du Conseil d'Etat In die context heeft de wetgever ervoor gekozen om de in B.6.2
mentionnées en B.6.2 et de ne pas prendre en compte la bonne ou vermelde opmerkingen van de afdeling wetgeving van de Raad van State
mauvaise foi des actionnaires cédants dès lors que le mécanisme visé, niet te volgen en om geen rekening te houden met de goede of kwade
dans les conditions légales strictes, cumulatives, d'application de la trouw van de overdragende aandeelhouders, aangezien het geviseerde
disposition en cause, constitue une construction intrinsèquement mechanisme, onder de cumulatieve en strikte wettelijke
frauduleuse conduisant à la faillite de la société concernée. Le cas toepassingsvoorwaarden van de in het geding zijnde bepaling, een
porté devant le juge a quo, qui a décidé que les conditions intrinsiek frauduleuze constructie uitmaakt die leidt tot het
d'application de la disposition en cause étaient remplies après la faillissement van de betrokken vennootschap. Het geval dat voor de
faillite de la société cédée, confirme par ailleurs ce constat. Le traitement identique de tous les actionnaires cédants d'une société de liquidités, indépendamment de leur bonne ou mauvaise foi, est pertinent au regard des objectifs poursuivis par le législateur de décourager la construction de sociétés de liquidités et de se prémunir contre l'insolvabilité découlant du mécanisme visé dans la disposition en cause, délimité par les conditions strictes prévues par celle-ci. B.7.3. La mesure en cause n'entraîne par ailleurs pas d'effets disproportionnés. Les actionnaires cédants d'une société de liquidités n'ignorent en effet pas la solidarité qui pèsera sur eux s'ils cèdent leurs actions et parts dans les conditions prévues par la disposition en cause. S'ils choisissent néanmoins de recourir à cette construction, les actionnaires cédants peuvent prévoir des garanties pour le paiement, par la société cédée, de ses impôts, par exemple en prévoyant une verwijzende rechter is gebracht, die heeft beslist dat de toepassingsvoorwaarden van de in het geding zijnde bepaling waren vervuld na het faillissement van de overgedragen vennootschap, bevestigt overigens die vaststelling. De identieke behandeling van alle overdragende aandeelhouders van een kasgeldvennootschap, los van hun goede of kwade trouw, is pertinent ten aanzien van de door de wetgever nagestreefde doelstellingen om de constructie van kasgeldvennootschappen te ontmoedigen en zich te wapenen tegen de insolvabiliteit die voortvloeit uit het in de in het geding zijnde bepaling bedoelde mechanisme, dat wordt afgebakend door de strikte voorwaarden die erin zijn voorzien. B.7.3. De in het geding zijnde maatregel brengt daarenboven geen onevenredige gevolgen met zich mee. De overdragende aandeelhouders van een kasgeldvennootschap kennen immers de hoofdelijkheid die op hen zal rusten indien zij hun aandelen overdragen onder de in de in het geding zijnde bepaling bedoelde voorwaarden. Indien zij evenwel ervoor kiezen om gebruik te maken van die constructie, kunnen de overdragende aandeelhouders voorzien in waarborgen voor de betaling, door de overgedragen vennootschap, van haar belastingen, bijvoorbeeld door te voorzien in een regresvordering
action récursoire contre le cessionnaire lors de la vente des actions, tegen de overnemer bij de verkoop van de aandelen, door de overdracht
en effectuant la cession des actions à la fin de l'année comptable ou van de aandelen te verrichten op het einde van het boekjaar of door
en s'assurant que la société effectue les versements anticipés zich ervan te vergewissen dat de vennootschap de voorafbetalingen
correspondant aux impôts latents ou verse le montant équivalent à verricht die aan de latente belastingschulden beantwoorden of het aan
l'impôt latent sur un compte bloqué (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, de latente belastingschuld beantwoordend bedrag op een geblokkeerde
DOC 51-2517/001, p. 23). rekening stort (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2517/001, p. 23).
B.8. La première question préjudicielle appelle une réponse négative. B.8. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Quant à la seconde question préjudicielle Ten aanzien van de tweede prejudiciële vraag
B.9.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec les articles B.9.1. Aan het Hof wordt gevraagd of artikel 442ter, § 1, van het WIB
10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec l'article 1er du 1992 bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan
Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de niet in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend
l'homme et avec le principe général du droit à un contrôle judiciaire Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met
de pleine juridiction, de l'article 442ter, § 1er, du CIR 1992, « en het algemene beginsel van het recht op een rechterlijke toetsing met
ce qu'il instaure une responsabilité objective dans le chef de toute volle rechtsmacht, « in zoverre het een objectieve aansprakelijkheid
personne physique ou morale qui détient directement ou indirectement invoert ten aanzien van iedere natuurlijke persoon of rechtspersoon
au moins 33 % des actions ou parts dans une société résidente et cède die middellijk of onmiddellijk minstens 33 pct. bezit van de aandelen
ces actions ou parts ou une partie de celles-ci à concurrence d'au in een binnenlandse vennootschap en die aandelen of een gedeelte
moins 75 % au cours d'une période d'un an, qui est solidairement et de daarvan ten belope van minstens 75 pct. overdraagt uiterlijk in een
tijdsspanne van één jaar, en die van rechtswege hoofdelijk
aansprakelijk is voor de betaling van de belastingschulden en
plein droit responsable des impôts et accessoires dus par la société toebehoren indien het actief van de vennootschap uiterlijk op de dag
cédée dont l'actif est constitué au minimum de 75 % de placements de trésorerie, immobilisations financières, créances ou valeurs disponibles au plus tard le jour du paiement des actions ou parts sans prévoir d'accès à un juge exerçant un contrôle de pleine juridiction ». B.9.2. La question préjudicielle invite la Cour à examiner la solidarité instaurée par la disposition en cause en ce qu'elle opère au plus tard le jour du paiement des actions ou parts, sans qu'un contrôle judiciaire de pleine juridiction s'impose au préalable. B.10.1. La solidarité prévue par la disposition en cause constitue une mesure civile, dont les effets juridiques sont régis par le Code van de betaling van de prijs van de aandelen voor ten minste 75 pct. bestaat uit vorderingen, financiële vaste activa, geldbeleggingen en/of liquide middelen, zonder te voorzien in een toegang tot een rechter die een toetsing met volle rechtsmacht uitoefent ». B.9.2. Met de prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht de bij de in het geding zijnde bepaling ingevoerde hoofdelijkheid te onderzoeken in zoverre zij uiterlijk op de dag van de betaling van de prijs van de aandelen uitwerking heeft, zonder dat een rechterlijke toetsing met volle rechtsmacht vooraf wordt opgelegd. B.10.1. De hoofdelijkheid waarin de in het geding zijnde bepaling voorziet, is een burgerrechtelijke maatregel, waarvan de rechtsgevolgen worden geregeld door het Burgerlijk Wetboek. Artikel
civil. L'article 1202 de ce Code dispose à cet égard : 1202 van dat Wetboek bepaalt dienaangaande :
« La solidarité ne se présume point; il faut qu'elle soit expressément « Hoofdelijkheid wordt niet vermoed; zij moet uitdrukkelijk bedongen
stipulée. zijn.
Cette règle ne cesse que dans les cas où la solidarité a lieu de plein Deze regel lijdt alleen uitzondering in de gevallen waarin
droit en vertu d'une disposition de la loi ». hoofdelijkheid bestaat van rechtswege, krachtens een bepaling van de
B.10.2. En prévoyant une solidarité « de plein droit », la disposition wet ». B.10.2. Door in een hoofdelijkheid « van rechtswege » te voorzien,
en cause a pour conséquence « qu'aucune discussion ne peut naître heeft de in het geding zijnde bepaling tot gevolg « [dat] geen
quant à l'éventuelle nécessité d'une autorisation judiciaire préalable discussie kan ontstaan over de eventuele noodzaak van een voorafgaande
» (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2517/001, p. 24). rechterlijke toelating » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2517/001, p. 24).
Toutefois, le fait que la solidarité prévue par la disposition en Het feit dat de in de in het geding zijnde bepaling bedoelde
cause opère de plein droit, sans devoir être établie par voie judiciaire préalable, constitue un effet juridique de la solidarité légale, dont le principe découle de l'article 1202, alinéa 2, du Code civil. Cette mesure ne porte pas d'atteinte disproportionnée aux droits des actionnaires cédants, qui peuvent exercer un recours auprès d'une juridiction - comme en l'espèce - afin de contester que les conditions légales de la solidarité prévue par la disposition en cause sont remplies. Le droit d'accès à un juge exerçant un contrôle de pleine juridiction est dès lors garanti aux actionnaires cédants. hoofdelijkheid uitwerking heeft van rechtswege, zonder voorafgaandelijk gerechtelijk te moeten worden vastgesteld, vormt evenwel een rechtsgevolg van de wettelijke hoofdelijkheid, waarvan het beginsel voortvloeit uit artikel 1202, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek. Die maatregel doet niet op onevenredige wijze afbreuk aan de rechten van de overdragende aandeelhouders, die een beroep bij een rechtscollege - zoals te dezen - kunnen instellen teneinde te betwisten dat de wettelijke voorwaarden van de in de in het geding zijnde bepaling bedoelde hoofdelijkheid zijn vervuld. Het recht op toegang tot een rechter die een toetsing met volle rechtsmacht uitoefent, wordt bijgevolg gewaarborgd aan de overdragende aandeelhouders.
B.10.3. Il ressort par ailleurs des motifs de la décision de renvoi B.10.3. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt
que le juge a quo critique l'extension de la force exécutoire du rôle daarenboven dat de verwijzende rechter de uitbreiding bekritiseert van
de uitvoerbare kracht van het kohier tot de personen die hoofdelijk
aux personnes solidairement tenues au paiement de l'impôt, découlant gehouden zijn tot de betaling van de belasting, die voortvloeit uit
de l'article 393, § 2, du CIR 1992, inséré par l'article 66 de la artikel 393, § 2, van het WIB 1992, dat bij artikel 66 van de
loi-programme du 27 avril 2007, qui dispose : programmawet van 27 april 2007 is ingevoegd, dat bepaalt :
« Le rôle est exécutoire contre les personnes qui n'y sont pas « Het kohier is uitvoerbaar tegen de personen die er niet zijn in
reprises dans la mesure où elles sont tenues au paiement de la dette opgenomen in de mate zij gehouden zijn tot de betaling van de
fiscale sur la base du droit commun ou sur la base des dispositions du belastingschuld op grond van het gemeen recht of op grond van de
présent Code ». A supposer qu'il existe une atteinte discriminatoire aux droits des actionnaires cédants solidairement tenus au paiement de l'impôt en vertu de la disposition en cause, qui sont tiers au rôle, cette éventuelle atteinte ne trouverait pas sa source dans la solidarité prévue par la disposition en cause, mais dans l'extension de la force exécutoire du rôle prévue par l'article 393, § 2, du CIR 1992. B.11. La seconde question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : bepalingen van dit Wetboek ». In de veronderstelling dat er een discriminerende aantasting zou bestaan van de rechten van de overdragende aandeelhouders die krachtens de in het geding zijnde bepaling hoofdelijk gehouden zijn tot de betaling van de belasting, die derden zijn bij het kohier, zou die eventuele aantasting niet haar oorsprong vinden in de in het geding zijnde bepaling bedoelde hoofdelijkheid, maar in de in artikel 393, § 2, van het WIB 1992 bedoelde uitbreiding van de uitvoerbare kracht van het kohier. B.11. De tweede prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht :
L'article 442ter, § 1er, du Code des impôts sur les revenus 1992, tel Artikel 442ter, § 1, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992,
qu'il a été inséré par l'article 23 de la loi-programme du 20 juillet zoals ingevoegd bij artikel 23 van de programmawet van 20 juli 2006,
2006, ne viole pas les articles 10, 11 et 172 de la Constitution, schendt niet de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, al dan niet
combinés ou non avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol
la Convention européenne des droits de l'homme et avec le principe bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met het
général du droit à un contrôle judiciaire de pleine juridiction. algemeen beginsel van het recht op een rechterlijke toetsing met volle rechtsmacht.
Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 22 mars 2018. op 22 maart 2018.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^