Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 95/2017 du 13 juillet 2017 Numéro du rôle : 6641 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 343, § 1 er , b), et 353 et suivants du Code civil, lus en combinaison avec les articles 162 et 16 La Cour constitutionnelle, composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges J.-(...)"
Extrait de l'arrêt n° 95/2017 du 13 juillet 2017 Numéro du rôle : 6641 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 343, § 1 er , b), et 353 et suivants du Code civil, lus en combinaison avec les articles 162 et 16 La Cour constitutionnelle, composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges J.-(...) Uittreksel uit arrest nr. 95/2017 van 13 juli 2017 Rolnummer : 6641 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 343, § 1, b), en 353 en volgende van het Burgerlijk Wetboek, in samenhang gelezen met de artikelen 162 en 164 va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 95/2017 du 13 juillet 2017 Uittreksel uit arrest nr. 95/2017 van 13 juli 2017
Numéro du rôle : 6641 Rolnummer : 6641
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 343, § 1er, In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 343, § 1, b),
b), et 353 et suivants du Code civil, lus en combinaison avec les en 353 en volgende van het Burgerlijk Wetboek, in samenhang gelezen
articles 162 et 164 du Code civil, posée par le Tribunal de première met de artikelen 162 en 164 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door
instance du Limbourg, division Tongres. de Rechtbank van eerste aanleg Limburg, afdeling Tongeren.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de
J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et R. Leysen, rechters J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en R.
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président E. De Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Groot, voorzitterschap van voorzitter E. De Groot,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 15 mars 2017 en cause de A.S., dont l'expédition est Bij vonnis van 15 maart 2017 in zake A.S., waarvan de expeditie ter
parvenue au greffe de la Cour le 17 mars 2017, le Tribunal de première griffie van het Hof is ingekomen op 17 maart 2017, heeft de Rechtbank
instance du Limbourg, division Tongres, a posé la question van eerste aanleg Limburg, afdeling Tongeren, de volgende prejudiciële
préjudicielle suivante : vraag gesteld :
« Schenden artikel 343 § 1 b) van het Burgerlijk Wetboek en de
« L'article 343, § 1er, b), du Code civil et les articles 353 et artikelen 353 e.v. van het Burgerlijk Wetboek in samenhang gelezen met
suivants du Code civil, combinés avec les articles 162 et 164 du Code de artikelen 162 en 164 van het Burgerlijk Wetboek, de artikelen 10,
civil, violent-ils les articles 10, 11 et 22bis de la Constitution et 11 en 22bis van de Grondwet en de artikelen 8 en 14 van het Europees
les articles 8 et 14 de la Convention européenne de sauvegarde des Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele
droits de l'homme et des libertés fondamentales du 4 novembre 1950, en ce que l'adoption n'est possible que pour tous les cohabitants qui vivent ensemble depuis plus de trois ans et également pour des personnes vivant ensemble et unies par un lien de parenté entraînant un empêchement à mariage dont elles peuvent être dispensées, mais que les personnes vivant ensemble et unies par un lien de parenté entraînant une prohibition absolue de mariage (pour laquelle, donc, aucune dispense ne peut être accordée) sont, de manière générale et sans exception, exclues de l'adoption, alors que les personnes se trouvant dans des circonstances égales, mais pour lesquelles il n'existe pas d'empêchements au mariage peuvent, conformément à l'article 343, § 1er, b), du Code civil, adopter un enfant si elles remplissent les autres conditions et alors que les personnes vivant ensemble et unies par un lien de parenté qui se trouvent dans des circonstances égales, pour lesquelles il existe par ailleurs effectivement un empêchement à mariage, pour des raisons de parenté, mais dont elles peuvent être dispensées, peuvent, conformément à l'article 343, § 1er, b), du Code civil, adopter un enfant si elles remplissent les autres conditions ? ». Vrijheden van 4 november 1950, in zoverre dat adoptie enkel mogelijk is voor alle samenwonenden die gedurende meer dan drie jaren samenwonen, en tevens voor samenwonende bloedverwanten waarvoor een huwelijksbeletsel bestaat waarvoor ontheffing kan worden verleend, doch dat samenwonende bloedverwanten, waarvoor een absoluut huwelijksverbod geldt (en dus voor het huwelijksverbod geen ontheffing verleend kan worden) algemeen en zonder uitzondering worden uitgesloten voor adoptie en terwijl personen onder gelijke omstandigheden, doch waarvoor geen huwelijksbeletselen bestaan conform art. 343 § 1 b) B.W. wel een kind kunnen adopteren indien zij aan de overige voorwaarden voldoen en terwijl samenwonende bloedverwanten onder gelijke omstandigheden, waarvoor bovendien wél een huwelijksbeletsel bestaat omwille van bloedverwantschap, maar waarvoor wel ontheffing mogelijk is, conform art. 343 § 1 b) B.W. wel een kind kunnen adopteren indien zij aan de overige voorwaarden voldoen ? ».
Le 29 mars 2017, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi Op 29 maart 2017 hebben de rechters-verslaggevers E. Derycke en P.
Nihoul, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in
juges-rapporteurs E. Derycke et P. Nihoul ont informé la Cour qu'ils kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te
pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op
l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire. voorafgaande rechtspleging.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La Cour est invitée à se prononcer sur la compatibilité des B.1. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de
bestaanbaarheid van de artikelen 343, § 1, b), van het Burgerlijk
articles 343, § 1er, b), et 353 et suivants du Code civil, combinés Wetboek en 353 en volgende van het Burgerlijk Wetboek, in samenhang
avec les articles 162 et 164 du Code civil, avec les articles 10, 11 gelezen met de artikelen 162 en 164 van het Burgerlijk Wetboek, met de
et 22bis de la Constitution et avec les articles 8 et 14 de la artikelen 10, 11 en 22bis van de Grondwet en met de artikelen 8 en 14
Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme, en ce que van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens,
l'adoption n'est possible que pour tous les cohabitants qui vivent in zoverre adoptie enkel mogelijk is voor alle samenwonenden die
ensemble depuis plus de trois ans, « pour lesquels il existe un gedurende meer dan drie jaren samenwonen, « waarvoor een
empêchement à mariage [...] dont ils peuvent être dispensés », alors huwelijksbeletsel bestaat waarvoor ontheffing kan worden verleend »,
que « les personnes vivant ensemble et unies par un lien de parenté terwijl « samenwonende bloedverwanten, waarvoor een absoluut
entraînant une prohibition absolue de mariage sont, de manière huwelijksbeletsel geldt [...], algemeen en zonder uitzondering worden
générale et sans exception, exclues de l'adoption ». uitgesloten voor adoptie ».
B.2. L'article 343, § 1er, b), du Code civil dispose : B.2. Artikel 343, § 1, b), van het Burgerlijk Wetboek bepaalt :
« On entend par : « Er wordt verstaan onder :
[...] [...]
b) cohabitants : deux personnes ayant fait une déclaration de b) samenwonenden : twee personen die een verklaring van wettelijke
cohabitation légale ou deux personnes qui vivent ensemble de façon samenwoning hebben afgelegd of twee personen die op een permanente en
permanente et affective depuis au moins trois ans au moment de affectieve wijze samenwonen sedert ten minste drie jaar op het
l'introduction de la demande en adoption, pour autant qu'elles ne tijdstip van de indiening van het verzoek om adoptie, voor zover zij
soient pas unies par un lien de parenté entraînant une prohibition de niet door een band van bloedverwantschap zijn verbonden die leidt tot
mariage dont elles ne peuvent être dispensées par le Roi ». een huwelijksverbod waarvoor de Koning geen ontheffing kan verlenen ».
L'article 162 du Code civil dispose : Artikel 162 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt :
« En ligne collatérale, le mariage est prohibé entre frères, entre « In de zijlijn is het huwelijk verboden tussen broers, tussen zusters
soeurs ou entre frère et soeur ». of tussen broer en zuster ».
L'article 164 du Code civil dispose : Artikel 164 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt :
« Néanmoins, il est loisible au Roi de lever, pour des causes graves,
la prohibition prévue pour les alliés au sens de l'article 161 et la « Echter kan de Koning, om gewichtige redenen, het in artikel 161
prohibition portée au précédent article ». bedoelde verbod voor aanverwanten en het in het vorige artikel bevatte verbod opheffen ».
B.3. Ainsi que la Cour l'a jugé par son arrêt n° 25/2017, il n'est pas B.3. Zoals het Hof bij zijn arrest nr. 25/2017 heeft geoordeeld, is
raisonnablement justifié qu'en conséquence de la fin de non-recevoir het niet redelijk verantwoord dat de absolute grond van
absolue de l'action en adoption simple, un enfant soit totalement niet-ontvankelijkheid van de vordering tot gewone adoptie tot gevolg
privé de la possibilité de bénéficier d'une adoption simple par le heeft dat een kind op absolute wijze wordt uitgesloten van de
parent en ligne collatérale de son père ou de sa mère, sans qu'existe, mogelijkheid om gewoon geadopteerd te worden door de verwant in de
pour le juge, la possibilité de tenir compte de l'intérêt des enfants zijlijn van zijn ouder, zonder dat voor de rechter de mogelijkheid
qui sont candidats à l'adoption, alors que tel doit être le cas, bestaat om rekening te houden met het belang van de kinderen die
conformément à l'article 344-1 du Code civil. kandidaat-geadopteerde zijn, terwijl dit, overeenkomstig artikel 344-1
B.4. Les empêchements à mariage, et plus particulièrement van het Burgerlijk Wetboek, noodzakelijk is.
l'empêchement à mariage en ligne collatérale entre frères, entre B.4. De huwelijksbeletsels, en meer bepaald het huwelijksbeletsel in
soeurs ou entre frère et soeur, se fondent sur l'interdit de de zijlijn tussen broers, tussen zusters of tussen broer en zuster,
l'inceste, fondé lui-même sur des raisons diverses. Une première zijn gegrond op het verbod van incest, dat zelf gesteund is op diverse
raison, d'ordre physiologique et eugénique, est le risque accru que redenen. Een eerste reden, van fysiologische en eugenetische aard, is
les enfants issus de mariages consanguins puissent naître gravement het verhoogde risico dat de kinderen uit bloedschennige huwelijken met
handicapés. Une deuxième raison, de nature éthique ou morale, est een ernstige handicap zouden worden geboren. Een tweede reden, van
d'éviter que des personnes qui font partie d'un même cercle familial ethische of morele aard, is te voorkomen dat personen die tot
aient des liens qui pourraient porter atteinte à l'ordre des eenzelfde familiekring behoren, banden hebben die afbreuk zouden
structures familiales existantes. En outre, à travers l'empêchement à kunnen doen aan de orde van de bestaande familiestructuren. Als derde
mariage, le législateur veut garantir la place de chaque génération au reden beoogt de wetgever door het huwelijksbeletsel de plaats van elke
sein de la famille. generatie binnen de familie te waarborgen.
B.5.1. La condition de l'absence de lien de parenté a été instaurée B.5.1. De voorwaarde betreffende de niet-verwantschap werd ingevoerd
par l'article 2 de la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption, qui bij artikel 2 van de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de
permet l'adoption simple par des couples non mariés, ainsi que par les adoptie, dat gewone adoptie mogelijk maakt voor ongehuwde koppels,
personnes qui souhaitent adopter les enfants des personnes avec qui alsook voor de personen die de kinderen van de personen met wie zij
elles cohabitent sans être mariées : ongehuwd samenwonen, wensen te adopteren :
« Trois conditions doivent cependant être remplies. La première est « Drie voorwaarden moeten evenwel worden vervuld. De eerste voorwaarde
que ces personnes ne peuvent être parentes l'une de l'autre. Une is dat deze personen niet met elkaar verwant mogen zijn. Bijgevolg kan
personne ne peut donc être adoptée par un frère et une soeur, ou par een persoon niet worden geadopteerd door een zus en een broer of door
un oncle et sa nièce. een oom en zijn nicht.
La deuxième est une condition de stabilité. [...] De tweede voorwaarde houdt verband met de stabiliteit. [...]
[...] [...]
La troisième condition porte sur la qualité de la relation des De derde voorwaarde heeft betrekking op de hoedanigheid van de relatie
adoptants. Il est exigé que leur union ait une nature affective » tussen de adoptanten, die verplicht van affectieve aard moet zijn »
(Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1366/001 et DOC 50-1367/001, (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1366/001 en DOC 50-1367/001, p.
p. 12). 12).
B.5.2. La première condition précitée, relative à l'absence de lien de B.5.2. Voormelde eerste voorwaarde betreffende de niet-verwantschap
parenté, a ensuite été précisée par l'article 241 de la loi-programme werd nader gepreciseerd door artikel 241 van de programmawet van 27
du 27 décembre 2004. december 2004.
A cet égard, les travaux préparatoires mentionnent ce qui suit : De parlementaire voorbereiding stelt dienaangaande :
« Cette disposition vise à remplacer la définition de la notion de ' « Deze bepaling strekt ertoe de definitie van het begrip '
cohabitants ' contenue à l'article 343, § 1er, b), nouveau, du Code samenwonenden ' in het nieuwe artikel 343, § 1, b) van het Burgerlijk
civil, remplacé par la loi du 24 avril 2003 réformant l'adoption. Wetboek, vervangen bij de wet van 24 april 2003 tot hervorming van de
Dorénavant, pour l'application de la loi précitée, il y a lieu adoptie, te vervangen. Voortaan moet voor de toepassing van voormelde
d'entendre par ' cohabitants ' : deux personnes de sexe différent wet onder samenwonenden worden verstaan : twee personen van ongelijk
ayant fait une déclaration de cohabitation légale ou deux personnes de geslacht die een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd
sexe différent qui vivent ensemble de façon permanente et affective of twee personen van ongelijk geslacht die op een permanente en
affectieve wijze samenwonen sedert ten minste drie jaar op het
depuis au moins trois ans au moment de l'introduction de la demande en tijdstip van de indiening van het verzoek tot adoptie, voor zover zij
adoption, pour autant qu'elles ne soient pas unies par un lien de niet door een band van bloedverwantschap of aanverwantschap zijn
parenté ou d'alliance entraînant une prohibition de mariage dont elles verbonden die leidt tot een huwelijksverbod waarvoor de Koning geen
ne peuvent être dispensées par le Roi [...] » (Doc. parl., Chambre, ontheffing kan verlenen » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC
2004-2005, DOC 51-1437/001 et DOC 51-1438/001, p. 149). 51-1437/001 en DOC 51-1438/001, p. 149).
B.5.3. La condition d'absence de lien de parenté trouve sa B.5.3. De voorwaarde betreffende de niet-verwantschap vindt haar
justification dans l'interdit de l'inceste, mentionné en B.4. rechtvaardiging in het in B.4 vermelde verbod op incest.
Par ailleurs, il convient également de tenir compte de l'article Daarnaast dient tevens rekening te worden gehouden met artikel 22bis,
22bis, alinéa 4, de la Constitution, qui dispose que l'intérêt de vierde lid, van de Grondwet dat bepaalt dat het belang van het kind
l'enfant est pris en considération de manière primordiale, dans toute steeds de eerste overweging moet zijn bij iedere beslissing die het
décision qui concerne celui-ci. Le législateur était conscient de l'intérêt qu'il y a à ce que l'enfant soit accueilli dans un environnement stable à caractère familial et estimait que, pour qu'elle soit admissible, une adoption par deux cohabitants légaux devait offrir la garantie d'un environnement familial normal : « La troisième condition porte sur la qualité de la relation des adoptants. Il est exigé que leur union ait une nature affective. L'intérêt de l'adopté, de l'enfant adopté essentiellement, est de trouver une famille, au sens commun du terme. Deux amis, pour honorables que soient leurs objectifs, ne pourraient lui offrir cela kind aangaat. De wetgever was zich bewust van het belang dat het kind wordt opgevangen in een stabiel milieu met familiaal karakter en was van mening dat een adoptie door twee wettelijk samenwonenden, om toelaatbaar te zijn, de garantie op een normale, familiale omgeving moest bieden : « De derde voorwaarde heeft betrekking op de hoedanigheid van de relatie tussen de adoptanten, die verplicht van affectieve aard moet zijn. Het belang van de geadopteerde, in hoofdzaak van het geadopteerde kind, schuilt erin te worden opgevangen in een familie, in de algemene betekenis van het woord. Twee vrienden, hoe eerbaar hun streven ook mag zijn, kunnen dat de geadopteerde niet bieden (cf.
(voyez à l'article 343 en projet du Code civil ce que l'on entend par ontworpen artikel 343 van het Burgerlijk Wetboek voor datgene dat
' adoptant ' et par ' cohabitant ') » (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, wordt verstaan onder ' adoptant ' en ' samenwonend ') » (Parl. St.,
DOC 50-1366/001 et DOC 50-1367/001, p. 12). Kamer, 2000-2001, DOC 50-1366/001 en DOC 50-1367/001, p. 12).
B.6.1. L'article 22bis de la Constitution dispose : « Chaque enfant a droit au respect de son intégrité morale, physique, psychique et sexuelle. Chaque enfant a le droit de s'exprimer sur toute question qui le concerne; son opinion est prise en considération, eu égard à son âge et à son discernement. Chaque enfant a le droit de bénéficier des mesures et services qui concourent à son développement. Dans toute décision qui le concerne, l'intérêt de l'enfant est pris en considération de manière primordiale. B.6.1. Artikel 22bis van de Grondwet bepaalt : « Elk kind heeft recht op eerbiediging van zijn morele, lichamelijke, geestelijke en seksuele integriteit. Elk kind heeft het recht zijn mening te uiten in alle aangelegenheden die het aangaan; met die mening wordt rekening gehouden in overeenstemming met zijn leeftijd en zijn onderscheidingsvermogen. Elk kind heeft recht op maatregelen en diensten die zijn ontwikkeling bevorderen. Het belang van het kind is de eerste overweging bij elke beslissing die het kind aangaat.
La loi, le décret ou la règle visée à l'article 134 garantissent ces De wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel waarborgen
droits de l'enfant ». deze rechten van het kind ».
Si l'intérêt de l'enfant doit être une considération primordiale, il Hoewel het belang van het kind de eerste overweging vormt, heeft het
n'a pas un caractère absolu. Mais dans la mise en balance des geen absoluut karakter. Echter, bij de afweging van de verschillende
différents intérêts en jeu, l'intérêt de l'enfant occupe une place op het spel staande belangen, neemt het belang van het kind een
particulière du fait qu'il représente la partie faible dans la bijzondere plaats in door het feit dat het de zwakke partij is in de
relation familiale. familiale relatie.
B.6.2. L'article 8 de la Convention européenne des droits de l'homme B.6.2. Artikel 8 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens
dispose : bepaalt :
« 1. Toute personne a droit au respect de sa vie privée et familiale, « 1. Eenieder heeft recht op eerbiediging van zijn privéleven, zijn
de son domicile et de sa correspondance. gezinsleven, zijn huis en zijn briefwisseling.
2. Il ne peut y avoir ingérence d'une autorité publique dans 2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan met betrekking
l'exercice de ce droit que pour autant que cette ingérence est prévue tot de uitoefening van dit recht dan voor zover bij de wet is voorzien
par la loi et qu'elle constitue une mesure qui, dans une société en in een democratische samenleving nodig is in het belang van 's
démocratique, est nécessaire à la sécurité nationale, à la sûreté lands veiligheid, de openbare veiligheid, of het economisch welzijn
publique, au bien-être économique du pays, à la défense de l'ordre et van het land, de bescherming van de openbare orde en het voorkomen van
à la prévention des infractions pénales, à la protection de la santé strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden,
ou de la morale, ou à la protection des droits et libertés d'autrui ». of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen ».
B.6.3. L'article 14 de la Convention européenne des droits de l'homme B.6.3. Artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens
dispose : bepaalt
« La jouissance des droits et libertés reconnus dans la présente « Het genot van de rechten en vrijheden, welke in dit Verdrag zijn
Convention doit être assurée, sans distinction aucune, fondée vermeld, is verzekerd zonder enig onderscheid op welke grond ook,
notamment sur le sexe, la race, la couleur, la langue, la religion, zoals geslacht, ras, kleur, taal godsdienst, politieke of andere
les opinions politiques ou toutes autres opinions, l'origine nationale overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, het behoren tot
ou sociale, l'appartenance à une minorité nationale, la fortune, la een nationale minderheid, vermogen, geboorte of andere status ».
naissance ou toute autre situation ». B.7. Het in het geding zijnde verschil in behandeling steunt op een
B.7. La différence de traitement en cause est fondée sur un critère objectief criterium, te weten het al dan niet bestaan, tussen de
objectif, à savoir l'existence ou non, entre le candidat adoptant et kandidaat-adoptant en de wettelijke ouder van de kinderen die het
le parent légal des enfants faisant l'objet de l'adoption envisagée, voorwerp van de voorgenomen adoptie uitmaken, van een
d'un empêchement à mariage dont le Roi ne peut dispenser. huwelijksbeletsel waarvoor de Koning geen opheffing kan verlenen.
B.8.1. Dans la mesure où l'adoption simple des enfants d'un des B.8.1. In zoverre gewone adoptie van de kinderen van de ene op
partenaires cohabitant durablement par l'autre partenaire cohabitant duurzame wijze samenwonende partner door de andere samenwonende
n'est pas possible s'il existe entre le candidat adoptant et le parent partner niet mogelijk is indien er een absoluut huwelijksbeletsel
légal des enfants un empêchement absolu à mariage dont le Roi ne peut bestaat tussen de kandidaat-adoptant en de wettelijke ouder van de
dispenser, cette impossibilité empêche de manière absolue le candidat kinderen waarvoor de Koning geen ontheffing kan verlenen,
adoptant cohabitant de fait de lier à la relation de fait verhindert die onmogelijkheid de feitelijk samenwonende
parent-enfant, durable, qui existe le cas échéant entre le candidat kandidaat-adoptant op absolute wijze om aan de duurzame feitelijke
adoptant et les enfants de son partenaire cohabitant de fait, des ouder-kindrelatie, die in voorkomend geval bestaat tussen de
effets consacrant juridiquement les engagements que le candidat kandidaat-adoptant en de kinderen van zijn feitelijk samenwonende
adoptant est prêt à assumer à l'égard de ces enfants. partner, gevolgen te verbinden die de verbintenissen die de
kandidaat-adoptant bereid is aan te gaan ten aanzien van die kinderen,
juridisch verankeren.
B.8.2. Il y a lieu de vérifier si la conséquence juridique de B.8.2. Er dient te worden nagegaan of het rechtsgevolg van het
l'empêchement absolu à mariage, à savoir l'impossibilité absolue pour absolute huwelijksbeletsel, namelijk de absolute onmogelijkheid voor
l'un des cohabitants de fait d'adopter les enfants de l'autre een van de feitelijk samenwonenden om de kinderen van de andere
cohabitant, n'a pas d'effets disproportionnés par rapport à l'objectif samenwonende te adopteren, geen onevenredige gevolgen heeft ten
poursuivi par le législateur, compte tenu de l'obligation de prendre aanzien van het door de wetgever nagestreefde doel, rekening houdend
en considération l'intérêt de l'enfant. met de verplichting om het belang van het kind in aanmerking te nemen.
B.9.1. En instaurant la condition d'absence de lien de parenté, le B.9.1. De wetgever is, bij het in het leven roepen van de voorwaarde
législateur est surtout parti de l'idée qu'une adoption, par une des van niet-verwantschap, vooral uitgegaan van de idee dat een adoptie,
cohabitantes, des enfants de l'autre cohabitante qui est sa soeur, pourrait être contraire à l'intérêt de l'enfant, parce qu'une telle adoption ferait apparaître une relation incestueuse entre les parents, c'est-à-dire une relation qui donne lieu à un empêchement absolu à mariage entre les deux personnes, dont le Roi ne peut dispenser. Or, l'article 344-1, du Code civil dispose qu'une adoption ne peut avoir lieu que « dans [l'] intérêt supérieur [de l'enfant] et dans le respect des droits fondamentaux qui lui sont reconnus en droit international ». Rien ne permet de présumer qu'il n'est jamais de l'intérêt de l'enfant qui fait l'objet de la demande d'adoption d'être adopté par le cohabitant de fait de sa mère, lorsqu'existe entre ceux-ci un empêchement à mariage dont le Roi ne peut dispenser. B.9.2. En érigeant en fin de non-recevoir absolue de l'action en adoption simple un empêchement à mariage dont le Roi ne peut dispenser, le législateur fait prévaloir en toutes circonstances les effets juridiques d'un empêchement absolu à mariage sur d'autres intérêts qui peuvent être en cause, parmi lesquels l'intérêt des enfants qui sont candidats à l'adoption. En conséquence de cette fin de non-recevoir absolue, l'enfant est totalement privé de la possibilité de bénéficier d'une adoption simple par le parent en ligne collatérale de son père ou de sa mère. Il n'existe dès lors, pour le juge, aucune possibilité de tenir compte de l'intérêt des enfants qui sont candidats à l'adoption, alors que tel doit être le cas, conformément à l'article 344-1 du Code civil. B.9.3. Une telle mesure n'est pas raisonnablement justifiée. L'article door een van de samenwonenden, van de kinderen van de andere samenwonende die haar zus is, zou kunnen indruisen tegen het belang van het kind aangezien uit een dergelijke adoptie een incestueuze relatie tussen de ouders zou blijken, namelijk een relatie waar er een absoluut huwelijksbeletsel bestaat tussen beide personen waarvoor geen opheffing door de Koning mogelijk is. Evenwel bepaalt artikel 344-1 van het Burgerlijk Wetboek dat een adoptie steeds dient plaats te vinden « in het hoger belang van het kind en met eerbied voor de fundamentele rechten die het op grond van het internationaal recht toekomen ». Niets laat toe te vermoeden dat het nooit in het belang is van het kind dat het voorwerp van het verzoek tot adoptie uitmaakt, om te worden geadopteerd door de feitelijk samenwonende partner van zijn moeder, wanneer er tussen hen een huwelijksbeletsel bestaat waarvoor de Koning geen ontheffing kan verlenen. B.9.2. Door een huwelijksbeletsel waarvoor de Koning geen opheffing kan verlenen als absolute grond van niet-ontvankelijkheid van de vordering tot gewone adoptie in te stellen, laat de wetgever de juridische gevolgen van een absoluut huwelijksbeletsel in alle omstandigheden prevaleren op andere belangen die in het geding kunnen zijn, waaronder het belang van kinderen die kandidaat-geadopteerde zijn. Ingevolge die absolute grond van niet-ontvankelijkheid wordt het kind op absolute wijze uitgesloten van de mogelijkheid om gewoon geadopteerd te worden door de verwant in de zijlijn van zijn ouder. Aldus bestaat voor de rechter geen enkele mogelijkheid om ten gronde rekening te houden met het belang van de kinderen die kandidaat-geadopteerde zijn, terwijl dit, overeenkomstig artikel 344-1 van het Burgerlijk Wetboek, noodzakelijk is. B.9.3. Een dergelijke maatregel is niet redelijk verantwoord. Artikel 343, § 1, b), van het Burgerlijk Wetboek, in samenhang gelezen met de
343, § 1er, b), du Code civil, combiné avec les articles 162 et 164 du artikelen 162 en 164 van het Burgerlijk Wetboek, is derhalve niet
Code civil, n'est donc pas compatible avec les articles 10, 11 et bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en 22bis van de Grondwet.
22bis de la Constitution.
B.10. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative. B.10. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 343, § 1er, b), du Code civil, lu en combinaison avec les Artikel 343, § 1, b), van het Burgerlijk Wetboek, in samenhang gelezen
articles 162 et 164 du même Code, viole les articles 10, 11 et 22bis met de artikelen 162 en 164 van hetzelfde Wetboek, in zoverre het de
de la Constitution en ce qu'il n'autorise pas l'adoption simple des gewone adoptie van de kinderen van de ene feitelijk samenwonende
enfants d'un des partenaires cohabitants de fait par l'autre partner door de andere samenwonende partner niet toelaat wanneer er
partenaire cohabitant lorsqu'il existe entre eux un empêchement à tussen hen sprake is van een huwelijksbeletsel waarvoor de Koning geen
mariage dont le Roi ne peut dispenser. ontheffing kan verlenen, schendt de artikelen 10, 11 en 22bis van de
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, Grondwet. Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 13 juillet 2017. op 13 juli 2017.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
E. De Groot E. De Groot
^