← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 85/2016 du 2 juin 2016 Numéro du rôle : 6192 En cause : les
questions préjudicielles relatives à l'article 1 er , § 2, alinéa 1"
| Extrait de l'arrêt n° 85/2016 du 2 juin 2016 Numéro du rôle : 6192 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1 er , § 2, alinéa 1 | Uittreksel uit arrest nr. 85/2016 van 2 juni 2016 Rolnummer : 6192 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1, § 2, eerste lid, 4°, in samenhang gelezen met de artikelen 1, § 2, eerste lid, 8° en 9°, en 15, § 3, eer Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de recht(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 85/2016 du 2 juin 2016 | Uittreksel uit arrest nr. 85/2016 van 2 juni 2016 |
| Numéro du rôle : 6192 | Rolnummer : 6192 |
| En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 1er, § | In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1, § 2, eerste |
| 2, alinéa 1er, 4°, combiné avec les articles 1er, § 2, alinéa 1er, 8° | lid, 4°, in samenhang gelezen met de artikelen 1, § 2, eerste lid, 8° |
| et 9°, et 15, § 3, alinéa 1er, du Code de la nationalité belge, posées | en 9°, en 15, § 3, eerste lid, van het Wetboek van de Belgische |
| par le Tribunal de première instance d'Eupen. | nationaliteit, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Eupen. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de |
| Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. | rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. |
| Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée | Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. |
| du greffier F. Meersschaut, présidée par le président E. De Groot, | Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter E. De Groot, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet des questions préjudicielles et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging |
| Par jugement du 21 avril 2015 en cause de Mesut Turan, dont | Bij vonnis van 21 april 2015 in zake Mesut Turan, waarvan de expeditie |
| l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 30 avril 2015, le | ter griffie van het Hof is ingekomen op 30 april 2015, heeft de |
| Tribunal de première instance d'Eupen a posé les questions | Rechtbank van eerste aanleg te Eupen de volgende prejudiciële vragen |
| préjudicielles suivantes : | gesteld : |
| « 1) L'article 1er, 4°, combiné avec les articles 1er, 8°, 1er, 9°, et | « 1) Schendt artikel 1, 4°, in samenhang gelezen met de artikelen 1, |
| 15, § 3, du Code de la nationalité belge, viole-t-il les articles 10 | 8°, 1, 9°, en 15, § 3, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit |
| et 11 de la Constitution et établit-il une inégalité de traitement | de artikelen 10 en 11 van de Grondwet en houdt dit een ongelijke |
| entre les candidats à l'attribution de la nationalité belge en ce que | behandeling in van de kandidaten voor toekenning van de Belgische |
| la fraude sociale est définie de manière générale comme infraction à | nationaliteit, doordat de sociale fraude op algemene wijze als inbreuk |
| la législation sociale et que, pour la fraude fiscale, l'infraction | op de sociale wetgeving wordt gedefinieerd en voor de fiscale fraude |
| doit être commise dans une intention frauduleuse ou à dessein de nuire | de inbreuk moet worden begaan met bedrieglijk opzet of met het oogmerk |
| ? | om te schaden ? |
| 2) L'article 1er, 4°, combiné avec les articles 1er, 8°, 1er, 9°, et | 2) Schendt artikel 1, 4°, in samenhang gelezen met de artikelen 1, 8°, |
| 15, § 3, du Code de la nationalité belge, viole-t-il les articles 10 | 1, 9°, en 15, § 3, van het Wetboek van de Belgische nationaliteit de |
| et 11 de la Constitution, si ces dispositions sont interprétées en ce | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, wanneer die bepalingen in die zin |
| worden geïnterpreteerd dat bij een veroordeling op grond van een | |
| sens qu'en cas de condamnation fondée sur une infraction à la | inbreuk op de sociale wetgeving aan de rechter geen |
| législation sociale, le juge n'a pas la possibilité d'apprécier si les | beoordelingsvrijheid wordt gelaten om te oordelen of de feiten die aan |
| faits qui fondent la condamnation pénale doivent ou non être | de strafrechtelijke veroordeling ten grondslag liggen, al dan niet |
| considérés comme des faits personnels graves ? ». | dienen te worden aangemerkt als gewichtige feiten eigen aan de persoon ? ». |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. La déclaration de nationalité est l'un des modes d'acquisition de | B.1. De nationaliteitsverklaring is één van de wijzen, naast het |
| la nationalité belge pour un étranger, à côté de la demande de | verzoek tot naturalisatie, waarop een vreemdeling de Belgische |
| naturalisation. | nationaliteit kan verkrijgen. |
| A cette fin, l'étranger doit remplir certaines conditions, mentionnées | De vreemdeling moet daartoe aan bepaalde voorwaarden voldoen, vermeld |
| dans l'article 12bis du Code de la nationalité belge, et faire devant | in artikel 12bis van het Wetboek van de Belgische nationaliteit, en |
| l'officier de l'état civil de sa résidence principale la déclaration | voor de ambtenaar van de burgerlijke stand van zijn |
| prévue à l'article 15, § 1er, alinéa 1er, du même Code. | hoofdverblijfplaats de verklaring afleggen, bedoeld in artikel 15, § |
| 1, eerste lid, van hetzelfde Wetboek. | |
| Si la déclaration est complète et recevable et que le droit | Als de verklaring volledig en ontvankelijk is, en het verschuldigde |
| d'enregistrement dû a été acquitté, l'officier de l'état civil délivre | registratierecht werd voldaan, geeft de ambtenaar van de burgerlijke |
| stand een ontvangstbewijs af en zendt hij een afschrift van het | |
| un récépissé et transmet une copie du dossier pour avis au procureur | dossier voor advies aan de procureur des Konings van de rechtbank van |
| du Roi du tribunal de première instance du ressort (article 15, § 2, | eerste aanleg van het rechtsgebied (artikel 15, § 2, vierde en achtste |
| alinéas 4 et 8, du Code précité). | lid, van het vermelde Wetboek). |
| B.2. L'article 15, § 3, alinéa 1er, en cause, du Code de la | B.2. Het in het geding zijnde artikel 15, § 3, eerste lid, van het |
| nationalité belge dispose : | Wetboek van de Belgische nationaliteit bepaalt : |
| « Dans un délai de quatre mois à compter de la date du récépissé visé | « De procureur des Konings kan, binnen vier maanden te rekenen van de |
| au § 2, le procureur du Roi peut émettre un avis négatif sur | datum van het in § 2 bedoelde ontvangstbewijs, een negatief advies |
| l'acquisition de la nationalité belge lorsqu'il existe un empêchement | uitbrengen inzake de verkrijging van de Belgische nationaliteit |
| résultant de faits personnels graves, qu'il doit préciser dans les | wanneer er een beletsel is wegens gewichtige feiten eigen aan de |
| persoon, die hij in de motivering van zijn advies dient te | |
| motifs de son avis, ou lorsque les conditions de base, qu'il doit | omschrijven, of als de grondvoorwaarden, die hij moet aanduiden, niet |
| indiquer, ne sont pas remplies ». | vervuld zijn ». |
| En cas d'avis négatif, l'étranger peut inviter l'officier de l'état | In het geval van een negatief advies kan de vreemdeling aan de |
| civil à transmettre son dossier au tribunal de première instance, qui | ambtenaar van de burgerlijke stand vragen zijn dossier over te zenden |
| aan de rechtbank van eerste aanleg, die uitspraak doet over de | |
| statue sur le bien-fondé de l'avis négatif (article 15, § 5, du Code | gegrondheid van het negatieve advies (artikel 15, § 5, van het |
| précité). | voormelde Wetboek). |
| B.3. L'article 1er, § 2, alinéa 1er, 4°, d), 8° et 9°, également en | B.3. Het eveneens in het geding zijnde artikel 1, § 2, eerste lid, 4°, |
| cause, du même Code prévoit : | d), 8° en 9°, van hetzelfde Wetboek bepaalt : |
| « Pour l'application de la présente loi, on entend par : | « Voor de toepassing van deze wet wordt verstaan onder : |
| [...] | [...] |
| 4° faits personnels graves : des faits qui sont notamment : | 4° gewichtige feiten eigen aan de persoon zijn, met name : |
| [...] | [...] |
| d) le fait que le juge ait infligé au demandeur une peine définitive, | d) het feit dat aan de aanvrager, omwille van eender welke vorm van |
| coulée en force de chose jugée, en raison d'une quelconque forme de | sociale of fiscale fraude, door de rechter een definitieve straf is |
| fraude fiscale ou sociale; | opgelegd die in kracht van gewijsde is gegaan; |
| [...] | [...] |
| 8° fraude sociale : toute infraction à une législation sociale; | 8° sociale fraude : iedere inbreuk op een sociale wetgeving; |
| 9° fraude fiscale : toute infraction aux codes fiscaux ou à leurs | 9° fiscale fraude : iedere inbreuk op de fiscale wetboeken of op de |
| arrêtés d'exécution commise avec une intention frauduleuse ou à | ter uitvoering ervan genomen besluiten die wordt begaan met |
| dessein de nuire ». | bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden ». |
| B.4. Les dispositions précitées instaurent une différence de | B.4. De voormelde bepalingen roepen een verschil in behandeling in het |
| traitement entre les étrangers selon qu'ils ont été condamnés pour une | leven tussen vreemdelingen naargelang zij veroordeeld zijn wegens een |
| infraction à la législation sociale ou pour une infraction à la | inbreuk op de sociale wetgeving of wegens een inbreuk op de fiscale |
| législation fiscale. Les infractions à la législation sociale | wetgeving. Inbreuken op de sociale wetgeving vormen steeds « |
| constituent toujours des « faits personnels graves ». En ce qui | gewichtige feiten eigen aan de persoon ». Voor inbreuken op de fiscale |
| concerne les infractions à la législation fiscale, il n'en va ainsi | wetgeving is dat enkel het geval indien zij werden gepleegd met |
| que si elles ont été commises avec une intention frauduleuse ou à | bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden. |
| dessein de nuire. | De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of het verschil |
| Le juge a quo demande à la Cour si la différence de traitement entre | in behandeling van vreemdelingen, naar gelang van de aard van de |
| étrangers, selon la nature de l'infraction pour laquelle ils ont été | inbreuk waarvoor zij zijn veroordeeld, verenigbaar is met de artikelen |
| condamnés, est compatible avec les articles 10 et 11 de la | 10 en 11 van de Grondwet (eerste prejudiciële vraag), en of die |
| Constitution (première question préjudicielle), et si ces articles | grondwetsartikelen worden geschonden wanneer de in het geding zijnde |
| constitutionnels sont violés lorsque les dispositions en cause sont | bepalingen in die zin worden geïnterpreteerd dat bij een veroordeling |
| interprétées en ce sens qu'en cas de condamnation pour une infraction | op grond van een inbreuk op de sociale wetgeving aan de rechter geen |
| à la législation sociale, aucun pouvoir d'appréciation n'est laissé au | beoordelingsvrijheid wordt gelaten om te oordelen of de feiten die aan |
| juge pour décider si les faits qui se trouvent à l'origine de la | de strafrechtelijke veroordeling ten grondslag liggen, dienen te |
| condamnation pénale doivent être qualifiés de faits personnels graves | worden aangemerkt als gewichtige feiten eigen aan de persoon (tweede |
| (seconde question préjudicielle). | prejudiciële vraag). |
| B.5. Aux termes de l'article 8 de la Constitution, il appartient au | B.5. Volgens artikel 8 van de Grondwet staat het aan de wetgever de |
| législateur de déterminer les conditions auxquelles la nationalité | voorwaarden te bepalen waaronder de Belgische nationaliteit kan worden |
| belge peut s'acquérir. Il dispose à cet égard d'un pouvoir | verkregen. Hij beschikt ter zake over een ruime beoordelingsmarge. |
| d'appréciation étendu. Lorsque les choix opérés par le législateur | Wanneer de door de wetgever gemaakte keuzes leiden tot een verschil in |
| entraînent une différence de traitement, la Cour doit toutefois | behandeling, dient het Hof evenwel na te gaan of dat verschil op een |
| examiner si cette différence repose sur une justification raisonnable. | redelijke verantwoording berust. |
| B.6. La définition des notions de « fraude sociale » et de « fraude | B.6. De omschrijving van de begrippen « sociale fraude » en « fiscale |
| fiscale » a été ajoutée par un amendement, à la suite de l'avis de la | fraude » werd, als gevolg van het advies van de afdeling wetgeving van |
| section de législation du Conseil d'Etat, aux définitions figurant | de Raad van State, bij amendement toegevoegd aan de |
| dans l'article 1er, § 2, du Code de la nationalité belge. L'amendement | begripsomschrijvingen in artikel 1, § 2, van het Wetboek van de |
| a été explicité de la manière suivante : | Belgische nationaliteit. Het amendement werd als volgt toegelicht : |
| « 8° fraude sociale | « 8° sociale fraude |
| Le Conseil d'Etat demande une définition de la notion de ' fraude | De Raad van State vraagt een definitie van ' sociale fraude '. |
| sociale '. Nous renvoyons à cet égard à la loi-programme du 27 | Verwezen kan worden naar artikel 309 van de programmawet van 27 |
| décembre 2006, dont le titre XII crée le SIRS et qui définit en son | december 2006, waarbij in titel XII de SIOD wordt opgericht, en waarin |
| article 309 la fraude sociale comme étant toute violation d'une | sociale fraude wordt gedefinieerd als : ' iedere inbreuk op een |
| législation sociale. | sociale wetgeving '. |
| 9° fraude fiscale | 9° fiscale fraude |
| Bien que le Conseil d'Etat ne l'ait pas demandé, il s'indique | Hoewel zulks door de Raad van State niet werd gevraagd, is het, gelet |
| assurément aussi, compte tenu de la définition de la notion de ' | op de definiëring van het begrip ' sociale fraude ', allicht ook |
| fraude sociale ', de définir la notion de ' fraude fiscale '. | aangewezen om het begrip ' fiscale fraude ' te definiëren. |
| A cette fin, on utilisera la définition de la fraude fiscale ou de | Ter zake wordt de definitie van fiscale fraude of belastingsontduiking |
| l'évasion fiscale en usage dans le droit fiscal, énoncée notamment à | gehanteerd die algemeen gangbaar is in het fiscale recht, en o.m. |
| vervat zit in artikel 449 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen, | |
| l'article 449 du Code des impôts sur les revenus, à l'article 73 du | artikel 73 van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde |
| Code de la taxe sur la valeur ajoutée, à l'article 133 du Code des | waarde, artikel 133 van het Wetboek der successierechten, enz. Om |
| droits de succession, etc. En d'autres termes, la fraude fiscale | sprake te zijn van fiscale fraude is m.a.w. zowel het materiële |
| requiert la présence conjointe d'un élément matériel (infraction aux | element (overtreding van de fiscale wetboeken of van de ter uitvoering |
| codes fiscaux ou aux arrêtés pris en exécution de ceux-ci) et d'un | ervan genomen besluiten) als het intentionele element (bedrieglijk |
| élément intentionnel (intention frauduleuse ou à dessein de nuire) » | opzet of met het oogmerk om te schaden) vereist » (Parl. St., Kamer, |
| (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-0476/013, p. 21). | 2011-2012, DOC 53-0476/013, p. 21). |
| B.7. Partant, le législateur avait pour objectif d'aligner la | B.7. De wetgever beoogde bijgevolg de begripsomschrijving van sociale |
| définition de la notion de fraude sociale et celle de fraude fiscale | en fiscale fraude in het Wetboek van de Belgische nationaliteit af te |
| utilisées dans le Code de la nationalité belge sur la signification | stemmen op de gangbare betekenis van dezelfde begrippen in de sociale |
| usuelle de ces mêmes notions dans la législation sociale et fiscale. | en fiscale wetgeving. |
| L'article 1er, § 1er, du Code pénal social, qui a remplacé l'article | Artikel 1, § 1, van het Sociaal Strafwetboek, dat artikel 309 van de |
| 309 de la loi-programme (I) du 27 décembre 2006, dispose : | programmawet (I) van 27 december 2006 heeft vervangen, bepaalt : |
| « Au sens du présent titre, on entend par fraude sociale et travail | « Voor de toepassing van deze titel wordt verstaan onder sociale |
| illégal : toute violation d'une législation sociale qui relève de la | fraude en illegale arbeid : iedere inbreuk op een sociale wetgeving |
| compétence de l'autorité fédérale ». | die tot de bevoegdheid van de federale overheid behoort ». |
| L'article 449, alinéa 1er, du Code des impôts sur les revenus et | Artikel 449, eerste lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen |
| l'article 73 du Code de la taxe sur la valeur ajoutée disposent : | en artikel 73 van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde |
| waarde bepalen : | |
| « Sera puni d'un emprisonnement de huit jours à deux ans et d'une | « Hij die met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden, de |
| bepalingen van dit Wetboek of van de ter uitvoering ervan genomen | |
| besluiten overtreedt, wordt gestraft met gevangenisstraf van acht | |
| amende de 250 EUR à 500.000 EUR, ou de l'une de ces peines seulement, | dagen tot twee jaar en met geldboete van 250 EUR tot 500.000 EUR of |
| celui qui, dans une intention frauduleuse ou à dessein de nuire, | |
| contrevient aux dispositions du présent Code ou des arrêtés pris pour | |
| son exécution ». | met een van die straffen alleen ». |
| B.8. La clarification des notions de « fraude sociale » et de « fraude | B.8. De verduidelijking van de begrippen « sociale fraude » en « |
| fiscale » dans le Code de la nationalité belge tend à préciser en quoi | fiscale fraude » in het Wetboek van de Belgische nationaliteit strekt |
| peuvent, notamment, constituer les « faits personnels graves ». | ertoe nader te bepalen waarin de « gewichtige feiten eigen aan de |
| persoon » met name kunnen bestaan. Het voorhanden zijn van dergelijke | |
| L'existence de tels faits graves peut entraîner un avis négatif du | gewichtige feiten kan leiden tot een negatief advies vanwege de |
| procureur du Roi. La clarification de ce que sont les « faits | procureur des Konings. De verduidelijking van wat « gewichtige feiten |
| personnels graves » donne au procureur du Roi un repère plus précis | eigen aan de persoon » zijn, biedt de procureur des Konings een |
| dans l'exercice de sa compétence consultative afin « de garantir une | preciezer houvast in de uitoefening van zijn adviesbevoegdheid |
| égalité de traitement à tous les candidats à la nationalité belge » | teneinde « kandidaat-Belgen allemaal een gelijke behandeling te kunnen |
| (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-0476/013, p. 19). | garanderen » (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-0476/013, p. 19). |
| B.9. Compte tenu de l'objectif poursuivi et en vue d'établir une | B.9. In het licht van de nagestreefde doelstelling en met het oog op |
| réglementation cohérente, il n'est pas dénué de justification | |
| raisonnable que le législateur renvoie, pour définir les notions de « | een coherente regelgeving, is het niet zonder redelijke verantwoording |
| fraude sociale » et de « fraude fiscale » dans le Code de la | dat de wetgever, teneinde de begrippen « sociale fraude » en « fiscale |
| nationalité belge, à la définition utilisée pour les mêmes notions | fraude » in het Wetboek van de Belgische nationaliteit te omschrijven, |
| dans la législation sociale, dans le premier cas, et dans la | verwijst naar de omschrijving die voor dezelfde begrippen wordt |
| législation fiscale, dans le second cas. | gebruikt in respectievelijk de sociale en de fiscale wetgeving. |
| La première question préjudicielle appelle une réponse négative. | De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
| B.10. Eu égard aux objectifs de sécurité juridique et d'égalité de | B.10. In het licht van de nagestreefde rechtszekerheid en gelijke |
| traitement des étrangers qui font une déclaration de nationalité, il | behandeling van de vreemdelingen die een nationaliteitsverklaring |
| n'est pas davantage dénué de justification raisonnable que le juge qui | afleggen, is het evenmin zonder redelijke verantwoording dat de |
| doit apprécier le bien-fondé de l'avis négatif du procureur du Roi | rechter die de gegrondheid van een negatief advies van de procureur |
| des Konings moet beoordelen, op grond van het in het geding zijnde | |
| n'ait pas la liberté d'apprécier, en vertu de l'article 1er, § 2, | artikel 1, § 2, eerste lid, 4°, d), zoals het door de verwijzende |
| alinéa 1er, 4°, d), en cause, tel qu'il est interprété par le juge a | rechter in de tweede prejudiciële vraag wordt geïnterpreteerd, niet de |
| quo dans la seconde question préjudicielle, si les faits qui se | vrijheid wordt gelaten om te oordelen of de feiten die aan de |
| trouvent à l'origine de la condamnation pénale doivent être qualifiés | strafrechtelijke veroordeling ten grondslag liggen als « gewichtige |
| de « faits personnels graves ». | feiten eigen aan de persoon » moeten worden aangemerkt. |
| La seconde question préjudicielle appelle également une réponse | De tweede prejudiciële vraag dient eveneens ontkennend te worden |
| négative. | beantwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| L'article 1er, § 2, alinéa 1er, 4°, d), combiné avec les articles 1er, | Artikel 1, § 2, eerste lid, 4°, d), in samenhang gelezen met de |
| § 2, alinéa 1er, 8° et 9°, et 15, § 3, alinéa 1er, du Code de la | artikelen 1, § 2, eerste lid, 8° en 9°, en 15, § 3, eerste lid, van |
| nationalité belge, ne viole pas les articles 10 et 11 de la | het Wetboek van de Belgische nationaliteit, schendt de artikelen 10 en |
| Constitution. | 11 van de Grondwet niet. |
| Ainsi rendu en langue néerlandaise, en langue française et en langue | Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, |
| allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
| 1989 sur la Cour constitutionnelle, le 2 juin 2016. | het Grondwettelijk Hof, op 2 juni 2016. |
| Le greffier, | De griffier, |
| F. Meersschaut | F. Meersschaut |
| Le président, | De voorzitter, |
| E. De Groot | E. De Groot |