Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 43/2016 du 17 mars 2016 Numéro du rôle : 6165 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1211 du Code judiciaire, posée par la Cour d'appel d'Anvers. La Cour constitutionnelle, composée des président après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...)"
Extrait de l'arrêt n° 43/2016 du 17 mars 2016 Numéro du rôle : 6165 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1211 du Code judiciaire, posée par la Cour d'appel d'Anvers. La Cour constitutionnelle, composée des président après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle et procédu(...) Uittreksel uit arrest nr. 43/2016 van 17 maart 2016 Rolnummer : 6165 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1211 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Antwerpen. Het Grondwettelijk Hof, samengeste wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 43/2016 du 17 mars 2016 Uittreksel uit arrest nr. 43/2016 van 17 maart 2016
Numéro du rôle : 6165 Rolnummer : 6165
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1211 du Code In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1211 van het
judiciaire, posée par la Cour d'appel d'Anvers. Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Antwerpen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de
Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. rechters L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E.
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet et R. Leysen, assistée Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R.
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président E. De Groot, Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter E. De Groot,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 25 février 2015 en cause d'Eric Loop contre Rembert Van Bij arrest van 25 februari 2015 in zake Eric Loop tegen Rembert Van
Bael et Maria Kutschruiter, dont l'expédition est parvenue au greffe Bael en Maria Kutschruiter, waarvan de expeditie ter griffie van het
de la Cour le 4 mars 2015, la Cour d'appel d'Anvers a posé la question Hof is ingekomen op 4 maart 2015, heeft het Hof van Beroep te
préjudicielle suivante : Antwerpen de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 1211, in fine, du Code judiciaire (tel qu'il a été modifié « Schendt artikel 1211 in fine Ger.W. (zoals gewijzigd door artikel 5
par l'article 5 de la loi du 13 août 2011 réformant la procédure de van de wet van 13 augustus 2011 houdende hervorming van de procedure
liquidation-partage judiciaire, publiée au Moniteur belge du 14 van gerechtelijke vereffening-verdeling, B.S. 14 september 2011), de
septembre 2011) viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution, artikelen 10 en 11 van de Grondwet al dan niet in samenhang gelezen
lus isolément ou en combinaison avec l'article 6 de la Convention met artikel 6 EVRM, in zoverre deze wetsbepaling stelt dat tegen de
européenne des droits de l'homme, en ce qu'il prévoit que la décision beslissing betreffende de vervanging (van de notaris-vereffenaar) geen
relative au remplacement (du notaire-liquidateur) n'est susceptible
d'aucun recours, alors que l'article 1210 du Code judiciaire prévoit enkel rechtsmiddel kan worden aangewend, terwijl artikel 1210 Ger.W.
bien des voies de recours en ce qui concerne des décisions de wel voorziet in rechtsmiddelen, voor wat betreft beslissingen tot
désignation du notaire-liquidateur ? ». aanstelling van de notaris-vereffenaar ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. La Cour est interrogée au sujet de la compatibilité de B.1.1. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid van artikel
l'article 1211, § 2, dernier alinéa, du Code judiciaire avec les 1211, § 2, laatste lid, van het Gerechtelijk Wetboek met de artikelen
articles 10 et 11 de la Constitution, lus ou non en combinaison avec 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het
qu'il dispose que dans le cadre d'un partage judiciaire, la décision bepaalt dat, in het kader van een gerechtelijke verdeling, tegen de
beslissing betreffende de vervanging van de notaris-vereffenaar, geen
relative au remplacement du notaire-liquidateur n'est susceptible enkel rechtsmiddel kan worden aangewend, terwijl tegen de beslissing
d'aucun recours, alors que la décision relative à la désignation du betreffende de aanstelling van de notaris-vereffenaar op grond van
notaire-liquidateur sur la base de l'article 1210 du Code judiciaire, artikel 1210 van het Gerechtelijk Wetboek, wel rechtsmiddelen kunnen
peut faire l'objet d'un recours. worden aangewend.
Il ressort de la décision de renvoi que la demande de remplacement a Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat het verzoek tot vervanging is
été faite par les parties au partage judiciaire. La Cour limite son uitgegaan van de partijen bij de gerechtelijke verdeling. Het Hof
examen à cette hypothèse. beperkt zijn onderzoek daartoe.
B.1.2. L'article 1210 du Code judiciaire dispose : B.1.2. Artikel 1210 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt :
« § 1er. S'il ordonne le partage, le tribunal renvoie les parties « § 1. Indien de rechtbank de verdeling beveelt, verwijst zij de
devant le notaire-liquidateur sur la personne duquel elles s'accordent partijen naar de notaris-vereffenaar over wie de partijen het eens
ou, sur demande motivée des parties, devant les deux zijn, of, op een met redenen omkleed verzoek van de partijen, naar
notaires-liquidateurs dont elles sollicitent conjointement la twee notarissen-vereffenaars waarvan zij gezamenlijk de aanstelling
désignation. vragen.
A défaut d'accord des parties ou s'il estime que la désignation de Indien de partijen niet tot een akkoord komen of indien de rechtbank
deux notaires-liquidateurs ne se justifie pas, le tribunal renvoie les oordeelt dat de aanstelling van twee notarissen-vereffenaars niet
parties devant un autre notaire-liquidateur qu'il désigne. gerechtvaardigd is, verwijst zij de partijen naar een andere
notaris-vereffenaar die zij aanwijst.
§ 2. Si le tribunal désigne deux notaires-liquidateurs, ceux-ci § 2. Indien de rechtbank twee notarissen-vereffenaars aanwijst,
agissent conjointement, conformément aux dispositions de la présente handelen deze gezamenlijk, overeenkomstig de bepalingen van deze
section. afdeling.
Par dérogation aux articles 5 et 6, 1°, de la loi du 16 mars 1803 In afwijking van de artikelen 5 en 6, 1°, van de wet van 16 maart 1803
contenant organisation du notariat, les deux notaires-liquidateurs op het notarisambt treden beide notarissen-vereffenaars gezamenlijk op
instrumentent conjointement dans les ressorts territoriaux de chacun in de ambtsgebieden van elk van hen.
d'eux. § 3. Sans préjudice de l'application du § 4, lorsque deux § 3. Indien twee notarissen-vereffenaars werden aangewezen, is de
notaires-liquidateurs ont été désignés, celui des deux dont le nom notaris-vereffenaar wiens naam het eerst wordt vermeld in de
figure en premier ordre dans la décision est chargé de la garde des beslissing, belast met de bewaring van de minuten, onverminderd de
minutes. toepassing van § 4.
§ 4. Si, dans le cadre du partage ordonné, le notaire-liquidateur est § 4. Indien de notaris-vereffenaar in het kader van de bevolen
appelé à agir en dehors de son ressort territorial, celui-ci désigne verdeling dient op te treden buiten zijn ambtsgebied, wijst hij voor
pour ces opérations un notaire territorialement compétent. deze verrichtingen een territoriaal bevoegde notaris aan.
§ 5. Sans préjudice des dispositions du livre premier de la quatrième § 5. Onverminderd de bepalingen van het eerste boek van het vierde
partie et sauf décision contraire du tribunal, les parties deel en tenzij de rechtbank anders beslist, staan de partijen in
provisionnent le notaire-liquidateur par parts égales ». gelijke mate in voor de provisionering van de notaris-vereffenaar ».
B.1.3. L'article 1211 du Code judiciaire dispose : B.1.3. Artikel 1211 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt :
« § 1er. En cas de refus, d'empêchement du notaire-liquidateur ou s'il « § 1. In geval van weigering, verhindering van de notaris-vereffenaar
existe des circonstances de nature à soulever des doutes légitimes sur of indien er omstandigheden zijn die gerechtvaardigde twijfel doen
son impartialité ou son indépendance, le tribunal pourvoit à son ontstaan over zijn onpartijdigheid of onafhankelijkheid, voorziet de
remplacement. rechtbank in zijn vervanging.
Le notaire-liquidateur dont les parties ont sollicité conjointement la De notaris-vereffenaar van wie de partijen gezamenlijk de aanstelling
désignation ne peut être remplacé à la demande de l'une d'elles que hebben gevraagd, kan slechts worden vervangen, op verzoek van één van
pour des causes survenues ou connues depuis sa désignation. de partijen, om redenen ontstaan of vastgesteld na zijn aanstelling.
Sans préjudice de l'article 1220, §§ 2 et 3, aucun remplacement ne peut être demandé par l'une des parties après l'ouverture des opérations, à moins que le motif invoqué n'ait été révélé ultérieurement à la partie qui le sollicite. En cas d'appel de la décision visée aux articles 1209, § 1er, et 1210, la demande de remplacement est formée devant le juge d'appel. Le remplacement ne peut alors être ultérieurement demandé sur la base des moyens soumis au juge d'appel. § 2. La partie ou le notaire-liquidateur qui propose des moyens de remplacement les présente par simple demande écrite déposée ou adressée au tribunal ayant désigné le notaire-liquidateur. Le greffe notifie cette demande, par pli judiciaire, aux parties et au notaire-liquidateur. Dans les quinze jours de cette notification, le notaire-liquidateur adresse, le cas échéant, ses observations au tribunal et aux parties. Passé ce délai, le greffe convoque les parties et le notaire-liquidateur par pli judiciaire, pour une audience en chambre du conseil. S'il accueille la demande, le tribunal nomme d'office, en lieu et place du notaire-liquidateur remplacé, un nouveau notaire-liquidateur qu'il désigne ou sur le choix duquel les parties se sont accordées. La décision relative au remplacement n'est susceptible d'aucun recours ». B.2.1. Le litige pendant devant le juge a quo porte sur la décision relative à la demande de remplacement d'un notaire-liquidateur qui Onder voorbehoud van de toepassing van artikel 1220, § 2 en § 3, kan, na de opening van de werkzaamheden, geen vervanging meer worden gevraagd door één van de partijen, tenzij de partij die om de vervanging verzoekt slechts nadien in kennis is gesteld van de ingeroepen reden. In geval van hoger beroep tegen de beslissing bedoeld in de artikelen 1209, § 1, en 1210, wordt het verzoek tot vervanging ingediend bij de rechter in hoger beroep. De vervanging kan bijgevolg later niet worden gevraagd op grond van de middelen ingeroepen voor de rechter in hoger beroep. § 2. De partij of de notaris-vereffenaar die middelen van vervanging aanvoert, draagt deze voor bij gewoon schriftelijk verzoek neergelegd bij of gericht aan de rechtbank die de notaris-vereffenaar heeft aangesteld. De griffie geeft kennis van dit verzoek, bij gerechtsbrief, aan de partijen en aan de notaris-vereffenaar. Binnen vijftien dagen na deze kennisgeving zendt de notaris-vereffenaar, in voorkomend geval, zijn opmerkingen aan de rechtbank en de partijen. Na verloop van deze termijn roept de griffie de partijen en de notaris-vereffenaar bij gerechtsbrief op voor een zitting in raadkamer. Indien de rechtbank het verzoek inwilligt, stelt zij ambtshalve, in de plaats van de vervangen notaris-vereffenaar, een nieuwe notaris-vereffenaar aan die zij aanwijst of over wie de partijen het eens zijn. Tegen de beslissing betreffende de vervanging kan geen enkel rechtsmiddel worden aangewend ». B.2.1. Het geschil voor de verwijzende rechter heeft betrekking op de beslissing over het verzoek tot vervanging van een notaris-vereffenaar, die op grond van artikel 54, tweede lid, van de
est, en vertu de l'article 54, alinéa 2, de la loi du 25 ventôse an XI wet van 25 ventôse jaar XI op het notarisambt, als de in opvolging
contenant organisation du notariat, en tant que notaire nommé en
remplacement, chargé de plein droit des missions judiciaires de son benoemde notaris, van rechtswege werd belast met de gerechtelijke
prédécesseur. opdrachten van zijn voorganger.
B.2.2. L'article 54, alinéa 2, de la loi du 25 ventôse an XI dispose : B.2.2. Artikel 54, tweede lid, van de wet van 25 ventôse jaar XI bepaalt :
« Le notaire nommé en remplacement est chargé de plein droit des « De in opvolging benoemde notaris is van rechtswege belast met de
missions judiciaires de son prédécesseur, sans préjudice du droit du gerechtelijke opdrachten van zijn voorganger onverminderd het recht
tribunal de désigner un autre notaire à la demande d'une partie van de rechtbank om, op verzoek van een betrokken partij of van de
concernée ou du procureur du Roi ». procureur des Konings, een andere notaris aan te stellen ».
B.2.3. Il ressort des pièces soumises à la Cour que la désignation B.2.3. Uit de bij het Hof ingediende stukken blijkt dat op het
d'un autre notaire n'a pas été demandée au moment de la succession. Ce ogenblik van de opvolging niet de aanstelling van een andere notaris
n'est que lorsque le successeur du notaire-liquidateur désigné werd gevraagd. Pas nadat de opvolger van de initieel aangewezen
initialement avait déjà entamé ses opérations depuis quelques mois que notaris-vereffenaar reeds enige maanden zijn werkzaamheden had
son remplacement a été demandé. aangevat, werd zijn vervanging gevraagd.
B.2.4. Selon le juge a quo, l'article 1211 du Code judiciaire est B.2.4. Volgens de verwijzende rechter is in casu artikel 1211 van het
applicable en l'espèce. Gerechtelijk Wetboek van toepassing.
B.3.1. L'article 5 de la loi du 13 août 2011 a remplacé les B.3.1. Bij artikel 5 van de wet van 13 augustus 2011 werd de regeling
dispositions relatives au partage judiciaire prévues par les articles inzake de gerechtelijke verdeling, zoals neergelegd in de artikelen
1207 et suivants du Code judiciaire. La réforme globale de la 1207 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek, vervangen. De algehele
procédure avait été dictée par le souci du législateur de rendre le hervorming van de procedure was ingegeven door de bekommernis van de
partage judiciaire plus efficace et plus transparent et de répondre à wetgever om deze meer efficiënt en transparant te maken en om tegemoet
la jurisprudence de la Cour européenne des droits de l'homme, qui a te komen aan de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van
jugé que la procédure de liquidation-partage devant un notaire doit de Mens, dat heeft geoordeeld dat de procedure voor een notaris inzake
garantir les droits reconnus par l'article 6.1 de la Convention vereffening en verdeling de rechten vervat in artikel 6.1 van het
européenne des droits de l'homme, et doit être réglée en manière telle Europees Verdrag voor de rechten van de mens moet waarborgen en zo
qu'elle puisse se dérouler dans un délai raisonnable (CEDH, 28 moet worden geregeld dat zij binnen een redelijke termijn kan worden
novembre 2000, Siegel c. France, paragraphes 38 et 44; 23 septembre afgewikkeld (EHRM, 28 november 2000, Siegel t. Frankrijk, §§ 38 en 44;
2003, Dumas c. France, paragraphes 36 et 41). 23 september 2003, Dumas t. Frankrijk, §§ 36 en 41).
B.3.2. La réforme avait donc pour but d'« accélérer la procédure, en B.3.2. De hervorming had aldus tot doel « de procedure [te]
ce compris la phase notariale de celle-ci, en mettant notamment en versnellen, met inbegrip van de notariële fase ervan, door onder meer
place des solutions permettant d'éviter les situations de blocage, en oplossingen voor te stellen die toelaten blokkeringsituaties te
évitant les recours inutiles au tribunal pendant la phase notariale de vermijden, door nutteloze tussenkomsten van de rechtbank tijdens de
la procédure et en instaurant des délais contraignants pour les notariële fase van de procedure te vermijden en door bindende
parties et le notaire-liquidateur » (Doc. parl., Sénat, 2010-2011, n° termijnen voor de partijen en de notaris-vereffenaar op te leggen »
5-405/1, pp. 2-3). Le législateur a indiqué que « dans la perspective (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, pp. 2-3). De wetgever
d'une procédure plus efficace et d'une lutte accrue contre l'arriéré stelde dat « in het licht van een efficiëntere rechtsgang en het
judiciaire, le rôle du juge mérite une attention particulière. Les verder bestrijden van de gerechtelijke achterstand, [...] de rol van
péripéties procédurales inutiles et les interventions judiciaires de rechter bijzondere aandacht [verdient]. Nutteloze processuele
superflues, parce qu'essentiellement formelles, doivent dès lors être ontwikkelingen en overbodige, want hoofdzakelijk formele, rechterlijke
tussenkomsten moeten daarom worden vermeden. De strijd tegen de
évitées. La lutte contre l'arriéré judiciaire se traduit également à gerechtelijke achterstand vertaalt zich ook op dat vlak » (Parl. St.,
ce niveau » (Doc. parl., Sénat, 2010-2011, n° 5-405/1, p. 2). Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, p. 2).
B.3.3. Dans la procédure de partage judiciaire, le notaire-liquidateur B.3.3. In de procedure van gerechtelijke verdeling heeft de
joue un rôle central que le législateur a voulu renforcer « en notaris-vereffenaar een centrale rol, die de wetgever heeft willen
insistant davantage sur sa mission d'auxiliaire de justice, sur sa versterken « door nog meer de nadruk te leggen op zijn taak als
nécessaire impartialité, en lui reconnaissant certaines prérogatives medewerker van het gerecht, op de noodzaak van onpartijdigheid, door
nouvelles et en lui conférant les moyens de mener les opérations sans hem nieuwe voorrechten toe te kennen en door hem de middelen te geven
désemparer, nonobstant l'inaction des parties » (Doc. parl., Sénat, om met spoed de verrichtingen af te wikkelen, zelfs bij stilzitten van
2010-2011, n° 5-405/1, p. 3). de partijen » (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, p. 3).
B.4. L'article 1210, § 1er, du Code judiciaire prévoit que si le B.4. Artikel 1210, § 1, van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat de
tribunal ordonne le partage, il désigne un seul notaire-liquidateur rechtbank, indien zij de verdeling beveelt, één notaris-vereffenaar
of, op gemotiveerd verzoek van de partijen, twee
ou, sur demande motivée des parties, deux notaires-liquidateurs sur notarissen-vereffenaars aanstelt over wie de partijen het eens zijn.
lesquels les parties s'accordent. A défaut d'accord entre les parties Bij het ontbreken van een akkoord tussen de partijen of indien de
ou si le tribunal estime que la désignation de deux rechtbank oordeelt dat de aanstelling van twee notarissen-vereffenaars
notaires-liquidateurs ne se justifie pas, le tribunal désigne lui-même niet gerechtvaardigd is, wijst de rechtbank zelf een andere
un autre notaire-liquidateur. notaris-vereffenaar aan.
La décision par laquelle le tribunal ordonne le partage judiciaire et De beslissing waarbij de rechtbank de gerechtelijke verdeling beveelt
désigne un notaire-liquidateur est un jugement définitif contre lequel en een notaris-vereffenaar aanstelt, is een eindvonnis, waartegen op
un appel peut être formé sur la base des articles 616 et 1050 du Code grond van de artikelen 616 en 1050 van het Gerechtelijk Wetboek hoger
judiciaire. Conformément à l'article 1224/2 du Code judiciaire, cet beroep kan worden ingesteld. Overeenkomstig artikel 1224/2 van het
appel n'opère pas d'effet dévolutif. Une fois l'appel tranché, la Gerechtelijk Wetboek heeft dat beroep geen devolutieve werking. Als
cause est renvoyée au premier juge. het beroep is beslecht, wordt de zaak naar de eerste rechter verwezen.
B.5.1. Conformément à l'article 1211, § 1er, du Code judiciaire, une partie ou le notaire-liquidateur désigné peut introduire une demande de remplacement auprès du tribunal qui a désigné le notaire-liquidateur en cas de refus ou d'empêchement du notaire-liquidateur ou s'il existe des circonstances de nature à soulever des doutes légitimes sur son impartialité ou son indépendance (alinéa 1er). Dans le but d'éviter des demandes intempestives, le notaire-liquidateur dont les parties ont sollicité conjointement la désignation ne peut être remplacé que pour des causes survenues ou connues depuis sa désignation (alinéa 2) (Doc. parl., Sénat, B.5.1. Krachtens artikel 1211, § 1, van het Gerechtelijk Wetboek kan een partij of de aangestelde notaris-vereffenaar een verzoek tot vervanging indienen bij de rechtbank die de notaris-vereffenaar heeft aangesteld, in geval van weigering of verhindering van de notaris-vereffenaar of indien er omstandigheden zijn die gerechtvaardigde twijfel doen ontstaan over zijn onpartijdigheid of onafhankelijkheid (eerste lid). Om ontijdige verzoeken te vermijden, kan de notaris-vereffenaar van wie de partijen gezamenlijk de aanstelling hebben gevraagd, slechts worden vervangen op verzoek van één van de partijen om redenen ontstaan of vastgesteld na zijn aanstelling (tweede lid) (Parl. St.,
2010-2011, n° 5-405/1, p. 25). Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, p. 25).
Bovendien kan, onder voorbehoud van de toepassing van artikel 1220, §§
En outre, sans préjudice de l'article 1220, §§ 2 et 3, aucun 2 en 3, na de opening der werkzaamheden geen vervanging meer worden
remplacement ne peut être demandé après l'ouverture des opérations, à
moins que la partie requérante n'ait pris connaissance de son motif gevraagd, tenzij de verzoekende partij pas nadien kennis heeft genomen
qu'ultérieurement (alinéa 3). S'il accueille la demande, le tribunal van haar reden (derde lid). Indien de rechtbank het verzoek inwilligt,
nomme d'office un nouveau notaire-liquidateur qu'il désigne ou sur le stelt zij ambtshalve een nieuwe notaris-vereffenaar aan die zij
choix duquel les parties se sont accordées (alinéa 4). aanwijst of over wie de partijen het eens zijn (vierde lid).
B.5.2. L'article 1211, § 2, du Code judiciaire règle la procédure de B.5.2. Artikel 1211, § 2, van het Gerechtelijk Wetboek regelt de
remplacement du notaire-liquidateur. Lors des travaux préparatoires, procedure tot vervanging van de notaris-vereffenaar. Tijdens de
il a été souligné que la procédure se poursuit selon des délais parlementaire voorbereiding werd benadrukt dat de procedure bewust
volontairement brefs, afin d'éviter tout retard (Doc. parl., Sénat, volgens korte termijnen verloopt, om elke vertraging in de afwikkeling
2010-2011, n° 5-405/1, pp. 14 et 25). La décision par laquelle le ervan te vermijden (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, pp. 14
tribunal accueille ou rejette la demande de remplacement n'est en 25). Tegen de beslissing waarbij de rechtbank de vordering tot
susceptible d'aucun recours, conformément à l'article 1211, § 2, vervanging inwilligt of afwijst, kan krachtens artikel 1211, § 2,
dernier alinéa, du Code judiciaire. laatste lid, geen enkel rechtsmiddel worden aangewend.
B.6.1. Selon le Conseil des ministres, les catégories de personnes B.6.1. Volgens de Ministerraad bevinden de door de prejudiciële vraag
visées par la question préjudicielle se trouvent dans des situations beoogde categorieën van personen zich in situaties die niet
qui ne sont pas comparables. vergelijkbaar zijn.
B.6.2. Puisque dans les deux cas, les parties peuvent être confrontées B.6.2. Vermits in beide gevallen de partijen kunnen worden
à un jugement relatif au choix du notaire-liquidateur sur lequel elles geconfronteerd met een vonnis inzake de keuze van de
ne s'accordent pas, les deux catégories de personnes sont comparables. notaris-vereffenaar waarmee zij niet akkoord gaan, zijn beide
categorieën van personen vergelijkbaar.
B.7.1. L'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme B.7.1. Artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens
ne garantit pas le droit à un double degré de juridiction. Sauf en waarborgt niet het recht op een dubbele aanleg. Behalve in strafzaken
matière pénale, il n'existe en outre aucun principe général énonçant bestaat er bovendien geen algemeen beginsel dat een dergelijke
une telle garantie. waarborg inhoudt.
B.7.2. Toutefois, lorsque le législateur prévoit une faculté d'appel B.7.2. Wanneer de wetgever evenwel ten aanzien van bepaalde
vis-à-vis de certaines décisions judiciaires, il ne peut priver de rechterlijke beslissingen voorziet in de mogelijkheid om hoger beroep
in te stellen, mag hij die mogelijkheid niet zonder redelijke
cette possibilité des justiciables qui se trouvent dans une situation verantwoording ontzeggen aan rechtzoekenden die zich in een
comparable sans justification raisonnable. vergelijkbare situatie bevinden.
B.8.1. Comme il est dit en B.3, en adoptant la loi du 13 août 2011, le B.8.1. Zoals is vermeld in B.3, beoogde de wetgever met de wet van 13
législateur avait pour objectif de mettre en place une procédure de augustus 2011 te voorzien in een efficiënte en meer transparante
partage judiciaire efficace et plus transparente, susceptible de gerechtelijke verdelingsprocedure die overeenkomstig artikel 6.1 van
s'achever dans un délai raisonnable, conformément à l'article 6.1 de het Europees Verdrag voor de rechten van de mens binnen een redelijke
la Convention européenne des droits de l'homme, ce qui constitue un termijn kan worden beëindigd, wat een legitieme doelstelling is.
objectif légitime.
B.8.2. La différence de traitement entre les parties impliquées dans B.8.2. Het verschil in behandeling tussen de partijen die betrokken
la désignation initiale du notaire-liquidateur et celles impliquées zijn bij de initiële aanstelling van de notaris-vereffenaar en
dans son remplacement repose sur un critère objectif, à savoir l'état diegenen die betrokken zijn bij zijn vervanging, berust op een
de la procédure dans laquelle cette décision est prise : dans le objectief criterium, zijnde de stand van de procedure waarin die
premier cas, la décision relative au choix du notaire-liquidateur beslissing wordt genomen : in het eerste geval gaat de beslissing
précède la procédure de liquidation et partage, alors que dans le omtrent de keuze van de notaris-vereffenaar vooraf aan de procedure
second cas, il s'agit d'un incident au cours du déroulement de la van vereffening en verdeling, terwijl het in het tweede geval gaat om
procédure. La mesure qui consiste à ne pas prévoir la possibilité een incident tijdens de afwikkeling van de procedure. De maatregel om
d'appel d'une décision relative à une demande de remplacement est niet te voorzien in de mogelijkheid van hoger beroep tegen een
également pertinente à la lumière de l'objectif poursuivi par le beslissing inzake een verzoek tot vervanging is ook pertinent in het
législateur, qui est de ne pas ralentir inutilement la procédure de licht van de door de wetgever nagestreefde doelstelling om de
partage et de respecter l'exigence d'un délai raisonnable. verdelingsprocedure niet nodeloos te vertragen en om de redelijke
termijnvereiste te eerbiedigen.
B.9.1. Les parties impliquées dans le partage judiciaire sont B.9.1. De bij de gerechtelijke verdeling betrokken partijen hebben
associées à la désignation du notaire-liquidateur sur la base de inspraak bij de aanstelling van de notaris-vereffenaar op grond van
l'article 1210 du Code judiciaire, dans la mesure où le choix leur artikel 1210 van het Gerechtelijk Wetboek, doordat de keuze in de
revient en premier lieu. Si le tribunal désigne un notaire sur le eerste plaats aan hen toekomt. Wanneer de rechtbank een notaris
choix duquel elles ne s'accordent pas, elles peuvent faire appel de aanwijst met wiens keuze ze niet akkoord gaan, kunnen ze tegen die
cette décision.
Lorsqu'un notaire nommé en remplacement est chargé de plein droit des beslissing hoger beroep aantekenen.
missions judiciaires de son prédécesseur, les parties peuvent demander Wanneer een in opvolging benoemde notaris van rechtswege wordt belast
au tribunal de désigner un autre notaire en vertu de l'article 54, met de gerechtelijke opdrachten van zijn voorganger, kunnen de
alinéa 2, de la loi du 25 ventôse an XI. partijen op grond van artikel 54, tweede lid, van de wet van 25
ventôse jaar XI de rechtbank verzoeken een andere notaris aan te
B.9.2. Si la procédure de partage fait apparaître des motifs de nature stellen. B.9.2. Indien er in de loop van de verdelingsprocedure redenen blijken
à soulever des doutes légitimes sur l'indépendance et l'impartialité te zijn die gerechtvaardigde twijfels doen ontstaan over de
du notaire-liquidateur, elles peuvent encore en demander le onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de notaris-vereffenaar,
kunnen zij alsnog aan de rechter diens vervanging vragen onder de
remplacement au juge dans les conditions prévues à l'article 1211, § 1er, voorwaarden bepaald in artikel 1211, § 1, van hetzelfde Wetboek.
du même Code. B.9.3. Si le remplacement est refusé, chaque partie a toujours la B.9.3. Wanneer de vervanging wordt geweigerd, heeft elke partij steeds
possibilité d'introduire devant le juge une nouvelle demande de de mogelijkheid om voor de rechter een nieuw verzoek tot vervanging
remplacement du notaire-liquidateur sur la base d'autres faits et van de notaris-vereffenaar in te stellen op grond van andere feiten en
d'autres moyens pouvant justifier le remplacement. Si le tribunal andere middelen die de vervanging kunnen rechtvaardigen. Indien de
accueille la demande de remplacement, chaque partie qui ne peut se rechtbank het verzoek tot vervanging inwilligt, kan elke partij die
rallier à cette décision peut introduire une demande de remplacement het met die beslissing niet eens is een verzoek tot vervanging van de
du nouveau notaire-liquidateur, dans les cas et aux conditions énoncés nieuwe notaris-vereffenaar instellen, zulks in de gevallen en onder de
par l'article 1211, § 1er, du Code judiciaire. voorwaarden vermeld in artikel 1211, § 1, van het Gerechtelijk
Conformément à l'article 1220, §§ 2 et 3, du Code judiciaire, chaque partie peut également saisir le tribunal si le notaire-liquidateur n'agit pas dans les délais convenus ou fixés par la loi, le tribunal ne pouvant pourvoir à son remplacement si toutes les parties s'y opposent. B.9.4. Enfin, chaque partie peut formuler des contredits contre la mise en oeuvre concrète du partage judiciaire par le notaire-liquidateur. A la fin des opérations, le notaire-liquidateur établit un état liquidatif contenant le projet de partage. Lorsqu'au moins une des parties émet des contredits contre cet état, le notaire-liquidateur est tenu de dresser un procès-verbal des litiges ou difficultés, qu'il doit communiquer avec son avis écrit au tribunal, lequel doit prendre une décision après avoir entendu les parties. Le tribunal peut renvoyer l'état liquidatif au notaire-liquidateur pour qu'il établisse un état liquidatif Wetboek. Ook kan elke partij krachtens artikel 1220, §§ 2 en 3, van het Gerechtelijk Wetboek zich tot de rechtbank wenden indien de notaris-vereffenaar niet binnen de overeengekomen of wettelijk bepaalde termijn handelt, waarbij de rechtbank kan beslissen tot zijn vervanging behoudens verzet van alle partijen. B.9.4. Ten slotte kan elke partij bezwaren uiten tegen de concrete uitwerking van de gerechtelijke verdeling door de notaris-vereffenaar. Bij het einde van de werkzaamheden maakt de notaris-vereffenaar een staat van vereffening houdende het ontwerp van verdeling op. Wanneer minstens een van de partijen hiertegen bezwaren heeft dient de notaris-vereffenaar een proces-verbaal van geschillen of moeilijkheden op te maken, dat hij samen met zijn schriftelijk advies dient over te zenden aan de rechtbank, die een beslissing moet nemen nadat ze de partijen heeft gehoord. De rechtbank kan de staat van vereffening terugzenden aan de notaris-vereffenaar om een aanvullende staat van vereffening op te maken overeenkomstig de door de rechtbank gegeven
complémentaire conforme à ses directives (article 1223 du Code judiciaire). S'il y a à nouveau des contredits qui ne peuvent porter que sur l'adaptation de l'état liquidatif contenant le projet de partage, sur des litiges ou difficultés liés à cette adaptation ou sur de nouvelles pièces ou de nouveaux faits déterminants, la procédure se poursuit de la même manière que pour l'instruction des contredits à l'égard de l'état liquidatif initial. La décision du tribunal est susceptible d'appel. B.10. Compte tenu du déroulement de la procédure de partage judiciaire richtlijnen (artikel 1223 van het Gerechtelijk Wetboek). Als er andermaal bezwaren zijn, die enkel betrekking kunnen hebben op de aanpassing van de staat van vereffening houdende het ontwerp van verdeling, op geschillen of moeilijkheden die verband houden met die aanpassing of op nieuwe stukken of nieuwe feiten van overwegend belang, verloopt de procedure op dezelfde wijze als voor de behandeling van de bezwaren op de oorspronkelijke staat van vereffening. Tegen de beslissing van de rechtbank staat hoger beroep open. B.10. Rekening houdend met het verloop van de procedure van gerechtelijke verdeling in haar geheel houdt de onmogelijkheid om
dans son ensemble, l'impossibilité de former appel de la décision du hoger beroep in te stellen tegen de beslissing van de rechter
juge concernant la demande de remplacement du notaire-liquidateur ne betreffende het verzoek tot vervanging van de notaris-vereffenaar geen
constitue pas une limitation disproportionnée des droits des parties onevenredige beperking in van de rechten van de partijen die betrokken
impliquées dans le partage judiciaire. zijn bij de gerechtelijke verdeling.
B.11. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.11. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 1211, § 2, dernier alinéa, du Code judiciaire ne viole pas Artikel 1211, § 2, laatste lid, van het Gerechtelijk Wetboek schendt
les articles 10 et 11 de la Constitution, lus ou non en combinaison niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang
avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme. gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, mens. Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof,
la Cour constitutionnelle, le 17 mars 2016. op 17 maart 2016.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
E. De Groot E. De Groot
^