← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 137/2014 du 25 septembre 2014 Numéro du rôle : 5736 En cause
: la question préjudicielle relative à l'article 43 de la loi du 11 juin 1874 sur les assurances La Cour constitutionnelle, composée
des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. S(...)"
Extrait de l'arrêt n° 137/2014 du 25 septembre 2014 Numéro du rôle : 5736 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 43 de la loi du 11 juin 1874 sur les assurances La Cour constitutionnelle, composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. S(...) | Uittreksel uit arrest nr. 137/2014 van 25 september 2014 Rolnummer : 5736 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 43 van de wet van 11 juni 1874 betreffende de verzekeringen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 137/2014 du 25 septembre 2014 | Uittreksel uit arrest nr. 137/2014 van 25 september 2014 |
Numéro du rôle : 5736 | Rolnummer : 5736 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 43 de la loi | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 43 van de wet van 11 juni |
du 11 juin 1874 sur les assurances (avant son abrogation par l'article | 1874 betreffende de verzekeringen (vóór de opheffing ervan bij artikel |
147 de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat d'assurance terrestre), | 147 van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst), |
posée par le Tribunal de première instance de Louvain. | gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents A. Alen et J. Spreutels, et des juges J.-P. | samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de |
Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, P. Nihoul et R. Leysen, assistée du | rechters J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, P. Nihoul en R. |
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Alen, | Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Alen, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 1er octobre 2013 en cause de M.M. contre H.L., dont | Bij vonnis van 1 oktober 2013 in zake M.M. tegen H.L., waarvan de |
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 24 octobre 2013, le | expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 24 oktober 2013, |
Tribunal de première instance de Louvain a posé la question | heeft de Rechtbank van eerste aanleg te Leuven de volgende |
préjudicielle suivante : | prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 43 de la loi du 11 juin 1874 sur les assurances viole-t-il | « Schendt artikel 43 van de wet van 11.6.1874 inzake verzekeringen de |
les articles 10 et 11 de la Constitution s'il est interprété en ce | art. 10-11 van de Grondwet aldus geïnterpreteerd dat het tot gevolg |
sens qu'il a pour effet, au cas où les époux sont mariés sous un | heeft dat wanneer twee echtgenoten gehuwd zijn onder een stelsel van |
régime de communauté de biens et que l'un d'eux est affilié à une | gemeenschap van goederen en één van hen aangesloten is bij een |
assurance groupe souscrite par son employeur et/ou bénéficie d'un | groepsverzekering aangegaan door diens werkgever en/of begunstigde is |
engagement de pension de son employeur, que cela apporte un capital | van een pensioentoezegging van zijn werkgever dit niet voor de |
non pas au conjoint du titulaire de l'assurance groupe mais uniquement | echtgenoot van de titularis van de groepsverzekering een kapitaal |
au conjoint affilié lorsque ce dernier atteint l'âge convenu, et que, | oplevert maar enkel voor de aangesloten echtgenoot wanneer deze de |
dès lors, ce capital lui est propre et ne donne lieu à récompense que | overeengekomen leeftijd bereikt en derhalve dat kapitaal hem eigen is |
si les versements effectués à titre de primes et prélevés sur le | en slechts aanleiding tot vergoeding als de premiesbetalingen die ten |
patrimoine commun sont manifestement exagérés eu égard aux | laste van het gemeenschappelijk vermogen zijn gedaan kennelijk de |
possibilités de celui-ci ? ». | mogelijkheden ervan te boven gaan ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La question préjudicielle concerne l'article 43 de la loi du 11 | B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 43 van de wet |
juin 1874 sur les assurances, lequel dispose : | van 11 juni 1874 betreffende de verzekeringen, dat bepaalt : |
« La somme stipulée payable au décès de l'assuré appartient à la | « De som die volgens de overeenkomst moet worden uitgekeerd bij |
overlijden van de verzekerde, komt toe aan de persoon aangewezen in de | |
personne désignée dans le contrat, sans préjudice de l'application des | overeenkomst, behoudens toepassing van de regels van het burgerlijk |
règles du droit civil relatives au rapport et à la réduction du chef | recht betreffende de inbreng en de inkorting, ten aanzien van de |
des versements faits par l'assuré. | stortingen die de verzekerde heeft gedaan. |
Ces règles ne sont pas applicables aux versements faits par un époux | Deze regels zijn niet van toepassing op stortingen door de ene |
en vue de constituer au profit de son conjoint, une assurance sur la | echtgenoot gedaan om ten behoeve van de andere een levensverzekering |
vie ou une rente viagère, à moins que ces versements n'aient été | of een lijfrente te vestigen, behoudens wanneer zij kennelijk |
manifestement exagérés eu égard aux facultés de l'assuré. | overdreven zijn, gelet op de mogelijkheden van de verzekeringnemer. |
Dans le cas où les époux étaient mariés sous un régime en communauté, | Ingeval de echtgenoten gehuwd waren onder een stelsel van gemeenschap |
quoique le capital ou la rente reste propre à l'époux bénéficiaire, | van goederen is, ook al is het kapitaal of de rente eigendom van de |
aucune récompense n'est due au patrimoine commun en raison des | begunstigde echtgenoot, geen vergoeding verschuldigd aan het |
gemeenschappelijk vermogen uit hoofde van stortingen gedaan door de | |
versements faits par l'assuré, à moins qu'ils n'aient été | verzekerde, tenzij die kennelijk overdreven zijn, gelet op de |
manifestement exagérés eu égard à ses facultés ». | mogelijkheden van de verzekeringnemer ». |
B.2. La Cour est invitée à contrôler la compatibilité de l'article 43 | B.2. Het Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid te toetsen van artikel |
de la loi du 11 juin 1874 sur les assurances avec les articles 10 et | 43 van de wet van 11 juni 1874 betreffende de verzekeringen met de |
11 de la Constitution dans l'interprétation selon laquelle, lorsque | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in de interpretatie dat, wanneer |
deux conjoints sont mariés sous un régime de communauté de biens, le | twee echtgenoten gehuwd zijn onder een stelsel van gemeenschap van |
capital de l'assurance groupe que souscrit l'employeur de l'un d'eux | goederen, het kapitaal van de groepsverzekering die de werkgever van |
au bénéfice de son travailleur est un bien propre. | één van hen aangaat ten voordele van zijn werknemer, eigen is. |
Le litige soumis à la juridiction a quo concerne l'assurance | Het aan het verwijzende rechtscollege voorgelegde geschil heeft |
betrekking op een groepsverzekering/pensioenplan die een werkgever | |
groupe/plan de pension qu'un employeur a souscrite au bénéfice de son | heeft gesloten ten gunste van zijn werknemer voor de periode van 1 |
travailleur pour la période allant du 1er juin 1974 au 31 mai 2009. La | juni 1974 tot 31 mei 2009. De huwelijksgemeenschap werd ontbonden |
communauté a été dissoute au cours de cette période et avant l'entrée | tijdens die periode en vóór de inwerkingtreding van de wet van 25 juni |
en vigueur de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat d'assurance | 1992 op de landverzekeringsovereenkomst. Het kapitaal werd uitgekeerd |
terrestre. Le capital a été versé après la dissolution de la | na de ontbinding van de huwelijksgemeenschap aan de gewezen echtgenoot |
communauté à l'ex-conjoint, qui est le travailleur au profit duquel | die de werknemer is ten voordele van wie de groepsverzekering was |
l'assurance groupe avait été souscrite. | afgesloten. |
La Cour limite son examen à cette hypothèse. | Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese. |
B.3.1. Le juge a quo estime que l'article 43 de la loi du 11 juin 1874 | B.3.1. De verwijzende rechter meent dat artikel 43 van de wet van 11 |
est applicable à l'instance qui lui est soumise. | juni 1874 van toepassing is op het bodemgeschil. |
B.3.2. Il appartient en principe au juge a quo de vérifier s'il est | B.3.2. Het staat in beginsel aan de verwijzende rechter om na te gaan |
utile de poser une question préjudicielle à la Cour au sujet d'une | of het nuttig is aan het Hof een prejudiciële vraag te stellen over |
disposition qu'il estime applicable au litige. Ce n'est que lorsque | een bepaling die hij van toepassing acht op het geschil. Slechts |
tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut déclarer la | wanneer dit klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof de vraag |
question irrecevable. | onontvankelijk verklaren. |
B.3.3. Par son arrêt du 27 juin 1986 (Pas., I, 1986, n° 680), la Cour | B.3.3. Bij zijn arrest van 27 juni 1986 (Arr. Cass., 1986, nr. 680), |
de cassation a jugé que l'article 43, alinéa 3, de la loi du 11 juin | heeft het Hof van Cassatie geoordeeld dat artikel 43, derde lid, van |
1874 sur les assurances ne s'applique pas lorsque l'un des époux a | de wet van 11 juni 1874 betreffende de verzekeringen niet van |
conclu, au cours du mariage, une assurance vie sous la forme d'une | toepassing is wanneer één van de echtgenoten tijdens het huwelijk een |
assurance groupe qui prévoit le paiement d'un capital en cas de décès ou de vie, que les primes ont été payées au cours du mariage avec des sommes provenant de la communauté, que le mariage a été dissous par divorce et que le preneur d'assurance exerce son droit au rachat après la dissolution du mariage. Cette disposition n'est applicable qu'à l'hypothèse du versement d'une somme stipulée payable au décès de l'assuré au conjoint de celui-ci. La Cour de cassation a notamment jugé : « Attendu que l'arrêt constate toutefois que le demandeur a obtenu le payement anticipé du capital en raison de l'exercice de son droit au rachat; qu'il s'ensuit que, ne s'agissant pas en l'espèce du versement | levensverzekering heeft afgesloten in de vorm van een groepsverzekering die voorziet in de uitbetaling van een kapitaal bij overlijden of bij leven, tijdens het huwelijk premies werden betaald met gelden van de gemeenschap, het huwelijk door echtscheiding werd ontbonden en de verzekeringnemer, na ontbinding van het huwelijk, zijn recht van afkoop uitoefent. Die bepaling is slechts van toepassing in het geval van de storting van een som waarvan is bepaald dat zij bij het overlijden van de verzekerde aan diens echtgenoot betaalbaar is. Het Hof van Cassatie oordeelde met name : « Overwegende echter dat het arrest vaststelt dat eiser vervroegde uitbetaling van het kapitaal bekomt ingevolge uitoefening van zijn recht tot aankoop; dat hieruit volgt dat, nu het ten deze niet gaat om de uitkering van 'de bedongen som die betaalbaar is bij het overlijden |
' de la somme stipulée payable au décès de l'assuré ' à son épouse, | van de verzekerde' aan zijn echtgenote, de voorwaarden voor de |
les conditions d'application de l'article 43 de la loi du 11 juin 1874 | toepassing van artikel 43 van de wet van 11 juni 1874 op de |
sur les assurances, complété par l'article 44 de l'article 4 de la loi | verzekeringen, als aangevuld bij artikel 44 van hoofdartikel 4 van de |
du 14 juillet 1976, ne sont pas réunies ». | wet van 14 juli 1976, niet aanwezig zijn ». |
B.4. Pour les raisons exposées dans l'arrêt précité, l'article 43 de | B.4. Om de redenen uiteengezet in het voormelde arrest is artikel 43 |
la loi du 11 juin 1874 n'est manifestement pas applicable au litige | van de wet van 11 juni 1874 klaarblijkelijk niet van toepassing op het |
pendant devant la juridiction a quo. | bodemgeschil. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
La question préjudicielle n'appelle pas de réponse. | De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. |
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 25 septembre 2014. | op 25 september 2014. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
A. Alen | A. Alen |