← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 25/2014 du 6 février 2014 Numéro du rôle : 5615 En cause : la
question préjudicielle concernant l'article 29bis, § 1 er , alinéa 2, de la loi
du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la res La Cour constitutionnelle, composée
des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges L. Lavryse(...)"
Extrait de l'arrêt n° 25/2014 du 6 février 2014 Numéro du rôle : 5615 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 29bis, § 1 er , alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la res La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges L. Lavryse(...) | Uittreksel uit arrest nr. 25/2014 van 6 februari 2014 Rolnummer : 5615 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 29bis, § 1, tweede lid, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake mo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters L. (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 25/2014 du 6 février 2014 | Uittreksel uit arrest nr. 25/2014 van 6 februari 2014 |
Numéro du rôle : 5615 | Rolnummer : 5615 |
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 29bis, § 1er, | In zake : de prejudiciële vraag over artikel 29bis, § 1, tweede lid, |
alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance | van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte |
obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs, | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, zoals dat artikel |
tel que cet article a été modifié par l'article 2 de la loi du 19 | werd gewijzigd bij artikel 2 van de wet van 19 januari 2001 tot |
janvier 2001 modifiant diverses dispositions relatives au régime de | wijziging van diverse bepalingen betreffende de regeling inzake |
l'indemnisation automatique des usagers de la route les plus | automatische vergoeding van de schade, geleden door zwakke |
vulnérables et des passagers de véhicules, posée par le Tribunal de | weggebruikers en passagiers van motorrijtuigen, gesteld door de |
police de Liège. | Politierechtbank te Luik. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges L. | samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters |
Lavrysen, E. Derycke, P. Nihoul et T. Giet, et, conformément à | L. Lavrysen, E. Derycke, P. Nihoul en T. Giet, en, overeenkomstig |
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour | artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
constitutionnelle, du président émérite M. Bossuyt, assistée du | Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter M. Bossuyt, bijgestaan door de |
greffier F. Meersschaut, présidée par le président J. Spreutels, | griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | Spreutels, wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par jugement du 8 mars 2013 en cause de « Ethias Accidents du Travail | Bij vonnis van 8 maart 2013 in zake « Ethias Arbeidsongevallen » en de |
» et de la SA « La Poste » contre la SNCB Holding, dont l'expédition | nv « De Post » tegen de NMBS Holding, waarvan de expeditie ter griffie |
est parvenue au greffe de la Cour le 19 mars 2013, le Tribunal de | van het Hof is ingekomen op 19 maart 2013, heeft de Politierechtbank |
police de Liège a posé la question préjudicielle suivante : | te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 29bis, § 1er, alinéa 2 de la loi du 21 novembre 1989 | « Schendt artikel 29bis, § 1, tweede lid, van de wet van 21 november |
relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de | 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake |
véhicules automoteurs viole-t-il les articles 10 et 11 de la | motorrijtuigen de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, indien het in |
Constitution s'il est interprété en ce sens que seuls peuvent être | die zin wordt geïnterpreteerd dat enkel automatisch schadeloos kunnen |
indemnisés de manière automatique les passagers d'un véhicule lié à la | worden gesteld de passagiers van een voertuig dat aan spoorstaven is |
voie ferrée lorsque l'accident se produit à un endroit visé à | gebonden wanneer het ongeval zich voordoet op een plaats bedoeld in |
l'article 2, § 1er, de cette même loi, c'est-à-dire sur la voie | artikel 2, § 1, van diezelfde wet, dat wil zeggen op de openbare weg, |
publique, sur un terrain ouvert au public ou sur un terrain non public | op een voor het publiek toegankelijk terrein of op een terrein dat |
mais ouvert à certaines personnes ayant le droit de les fréquenter ou | slechts toegankelijk is voor een zeker aantal personen die het recht |
hebben om er te komen of op een plaats die niet volledig is | |
à un endroit qui n'est pas complètement isolé des endroits précités et | afgezonderd van de voormelde plaatsen, en niet de passagiers van een |
non les passagers d'un tel véhicule lorsque l'accident se produit à un | dergelijk voertuig wanneer dat ongeval gebeurt op een plaats die |
endroit qui est complètement isolé des endroits visés à l'article 2, § | volledig is afgezonderd van de plaatsen bedoeld in artikel 2, § 1, van |
1er, de la loi du 21 novembre 1989 précitée ? ». | de voormelde wet van 21 november 1989 ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. La question préjudicielle porte sur l'article 29bis, § 1er, de la | B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 29bis, § 1, van |
loi du 21 novembre 1989 « relative à l'assurance obligatoire de la | de wet van 21 november 1989 « betreffende de verplichte |
responsabilité en matière de véhicules automoteurs », tel qu'il a été | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen », zoals gewijzigd |
modifié par la loi du 19 janvier 2001 « modifiant diverses | bij de wet van 19 januari 2001 « tot wijziging van diverse bepalingen |
dispositions relatives au régime de l'indemnisation automatique des | betreffende de regeling inzake automatische vergoeding van de schade, |
usagers de la route les plus vulnérables et des passagers de véhicules | geleden door zwakke weggebruikers en passagiers van motorrijtuigen », |
», qui dispose : | dat bepaalt : |
« En cas d'accident de la circulation impliquant un ou plusieurs | « Bij een verkeersongeval waarbij een of meer motorrijtuigen betrokken |
véhicules automoteurs, aux endroits visés à l'article 2, § 1er, et à l'exception des dégâts matériels et des dommages subis par le conducteur de chaque véhicule automoteur impliqué, tous les dommages subis par les victimes et leurs ayants droit et résultant de lésions corporelles ou du décès, y compris les dégâts aux vêtements, sont réparés solidairement par les assureurs qui, conformément à la présente loi, couvrent la responsabilité du propriétaire, du conducteur ou du détenteur des véhicules automoteurs. La présente disposition s'applique également si les dommages ont été causés volontairement par le conducteur. En cas d'accident de la circulation impliquant un véhicule automoteur | zijn, op de plaatsen bedoeld in artikel 2, § 1, wordt, met uitzondering van de stoffelijke schade en de schade geleden door de bestuurder van elk van de betrokken motorrijtuigen, alle schade geleden door de slachtoffers en hun rechthebbenden en voortvloeiend uit lichamelijke letsels of het overlijden, met inbegrip van de kledijschade, hoofdelijk vergoed door de verzekeraars die de aansprakelijkheid van de eigenaar, de bestuurder of de houder van de motorrijtuigen overeenkomstig deze wet dekken. Deze bepaling is ook van toepassing indien de schade opzettelijk werd veroorzaakt door de bestuurder. Bij een verkeersongeval waarbij een motorrijtuig is betrokken dat aan |
lié à une voie ferrée, l'obligation de réparer les dommages prévue à | spoorstaven is gebonden, rust de verplichting tot schadevergoeding die |
l'alinéa précédent incombe au propriétaire de ce véhicule. | in het voorgaande lid is bepaald, op de eigenaar van het motorrijtuig. |
[...] ». | [...] ». |
La question porte plus précisément sur l'alinéa 2 de cette | De vraag heeft meer bepaald betrekking op het tweede lid van die |
disposition. | bepaling. |
B.2. La question préjudicielle concerne un accident qui s'est produit | B.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op een ongeval dat zich |
à l'intérieur d'un véhicule lié à une voie ferrée. La victime de cet | heeft voorgedaan binnen een aan een spoorweg gebonden voertuig. Het |
accident était un passager de ce véhicule. La Cour limite son examen à | slachtoffer van dat ongeval was een passagier van dat voertuig. Het |
cette hypothèse. | Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese. |
B.3. La Cour est invitée à contrôler la compatibilité, avec les | B.3. Het Hof wordt verzocht de bestaanbaarheid na te gaan, met de |
articles 10 et 11 de la Constitution, de l'article 29bis, § 1er, | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van artikel 29bis, § 1, tweede |
alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989 dans l'interprétation selon | lid, van de wet van 21 november 1989, in de interpretatie volgens |
laquelle cette disposition exclut du régime d'indemnisation | welke die bepaling de ongevallen die zich voordoen binnen een aan een |
automatique qu'elle prévoit les accidents se produisant à l'intérieur | spoorweg gebonden motorrijtuig, terwijl het voertuig zich bevindt op |
d'un véhicule automoteur lié à une voie ferrée qui surviennent alors | een plaats die volledig afgezonderd is van het verkeer, uitsluit van |
que le véhicule se trouve à un endroit qui est complètement isolé de | de daarin bepaalde regeling van de automatische vergoeding. |
la circulation. B.4.1. Par son arrêt n° 35/2012 du 8 mars 2012, la Cour a dit pour | B.4.1. Bij zijn arrest nr. 35/2012 van 8 maart 2012 heeft het Hof voor |
droit que la disposition en cause, en ce qu'elle n'exclut pas du | |
régime d'indemnisation automatique les accidents de la circulation | recht gezegd dat de in het geding zijnde bepaling, in zoverre zij de |
impliquant un train qui circule sur une voie ferrée qui est | verkeersongevallen waarbij een trein is betrokken die rijdt op een |
complètement isolée de la circulation aux endroits visés à l'article | spoorweg die volledig is afgezonderd van het verkeer op de plaatsen |
2, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989, viole les articles 10 et 11 de la Constitution. B.4.2. L'affaire ayant donné lieu à cet arrêt concernait un accident survenu à un piéton se trouvant sur ou à proximité d'une voie ferrée, heurté par un train alors que celui-ci circulait à un endroit où la voie ferrée était complètement isolée des voiries ouvertes à la circulation. L'hypothèse de l'accident dont est victime un passager du véhicule est fondamentalement différente de celle de l'accident survenu à un piéton se trouvant sur ou à proximité de la voie. La réponse donnée par la Cour à la question posée dans l'arrêt n° 35/2012 ne peut donc être retenue dans la présente affaire. B.5.1. En ce qui concerne les véhicules sur rails, le législateur a pu prendre en compte le risque qu'ils créent pour les autres usagers lorsque ces véhicules circulent en des endroits qui ne sont pas isolés | bedoeld in artikel 2, § 1, van de wet van 21 november 1989, niet uitsluit van de regeling inzake automatische schadevergoeding, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt. B.4.2. De zaak die aanleiding heeft gegeven tot dat arrest, had betrekking op een ongeval met een voetganger die zich op of in de nabijheid van een spoorweg bevond en die door een trein is aangereden, terwijl die laatste reed op een plaats waar de spoorweg volledig afgezonderd was van de voor het verkeer opengestelde wegen. De hypothese van het ongeval waarvan het slachtoffer een passagier van het voertuig is, verschilt fundamenteel van dat van het ongeval met een voetganger die zich bevindt op of in de nabijheid van de weg. Het antwoord van het Hof op de in het arrest nr. 35/2012 gestelde vraag kan in de onderhavige zaak dus niet worden gevolgd. B.5.1. Wat de spoorvoertuigen betreft, vermocht de wetgever rekening te houden met het risico dat zij voor de andere weggebruikers veroorzaken wanneer die spoorvoertuigen rijden op plaatsen die niet |
complètement des endroits visés à l'article 2, § 1er, de la loi en | volledig zijn afgezonderd van de plaatsen bedoeld in artikel 2, § 1, |
cause, dès lors que ce risque est analogue à celui créé par les autres | van de in het geding zijnde wet, omdat dat risico vergelijkbaar is met |
véhicules. Il en va ainsi même lorsque la voie publique est | het risico dat wordt veroorzaakt door andere voertuigen. Dat geldt |
temporairement interdite par l'abaissement de barrières de sécurité ou | zelfs wanneer het verkeer op de openbare weg tijdelijk verboden is |
par des feux de signalisation destinés à permettre le passage du train. B.5.2. Par son arrêt n° 35/2012 précité, la Cour a toutefois jugé que lorsque le train circule sur une voie ferrée qui est complètement isolée de la circulation sur les endroits visés à l'article 2, § 1er, précité, le risque créé par ce véhicule pour l'usager faible de la route devait être tenu pour essentiellement différent de celui créé pour ce même usager par des véhicules circulant aux endroits visés à l'article 2, § 1er, précité. Elle en a conclu qu'en ce qu'elle oblige les propriétaires du train à réparer le dommage résultant d'un accident survenu dans cette hypothèse, la disposition en cause n'est pas raisonnablement justifiée. B.5.3. Toutefois, comme la Cour l'a jugé par son arrêt n° 116/2013 du 31 juillet 2013, le fait que le véhicule lié à une voie ferrée se trouve en un lieu complètement isolé du reste de la circulation n'a aucune incidence sur le risque créé par ce véhicule pour les passagers qui se trouvent à l'intérieur. Il n'y a dès lors aucune justification | door het neerlaten van veiligheidsbarrières of door verkeerslichten bestemd om treinen te laten doorrijden. B.5.2. Bij zijn voormelde arrest nr. 35/2012 heeft het Hof evenwel geoordeeld dat, wanneer de trein op een spoorweg rijdt die volledig afgezonderd is van het verkeer op de plaatsen bedoeld in het voormelde artikel 2, § 1, het risico dat door dat voertuig wordt veroorzaakt voor de zwakke weggebruiker, diende te worden beschouwd als wezenlijk verschillend van het risico dat voor diezelfde weggebruiker wordt veroorzaakt door voertuigen die op de in het voormelde artikel 2, § 1, bedoelde plaatsen rijden. Het heeft daaruit besloten dat, in zoverre zij de eigenaars van treinen ertoe verplicht de schade te vergoeden die voortvloeit uit een ongeval dat zich in die omstandigheden heeft voorgedaan, de in het geding zijnde bepaling niet redelijk verantwoord is. B.5.3. Zoals het Hof heeft geoordeeld bij zijn arrest nr. 116/2013 van 31 juli 2013 heeft het feit dat het aan een spoorweg gebonden voertuig zich bevindt op een plaats die volledig afgezonderd is van de rest van het verkeer evenwel geen enkel gevolg voor het risico dat dat voertuig inhoudt voor de passagiers die zich daarbinnen bevinden. Er is |
raisonnable pour exclure du régime d'indemnisation automatique créé | derhalve geen enkele redelijke verantwoording om de verkeersongevallen |
par l'article 29bis de la loi du 21 novembre 1989 les accidents de la | waarbij een voertuig is betrokken dat op een spoorweg rijdt die |
circulation impliquant un véhicule circulant sur une voie ferrée | volledig afgezonderd is van het verkeer op de plaatsen bedoeld in |
complètement isolée de la circulation sur les endroits visés à | artikel 2, § 1, van de wet van 21 november 1989, wanneer het |
slachtoffer van het ongeval een passagier van het betrokken voertuig | |
l'article 2, § 1er, de la même loi, lorsque la victime de l'accident | is, uit te sluiten van de regeling van de automatische |
est un passager du véhicule concerné. | schadevergoeding die is ingevoerd bij artikel 29bis van dezelfde wet. |
B.5.4. Dans l'interprétation selon laquelle l'article 29bis, § 1er, | B.5.4. In de interpretatie volgens welke artikel 29bis, § 1, tweede |
alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989 exclut du régime | lid, van de wet van 21 november 1989 de verkeersongevallen waarbij een |
voertuig is betrokken dat rijdt op een spoorweg die volledig is | |
d'indemnisation automatique les accidents de la circulation impliquant | afgezonderd van het verkeer op de plaatsen bedoeld in artikel 2, § 1, |
un véhicule qui circule sur une voie ferrée qui est complètement | van dezelfde wet, wanneer het slachtoffer van het ongeval een |
isolée de la circulation aux endroits visés à l'article 2, § 1er, de | passagier van het betrokken voertuig is, uitsluit van de regeling van |
la même loi, lorsque la victime de l'accident est un passager du | de automatische schadevergoeding, dient de prejudiciële vraag |
véhicule concerné, la question préjudicielle appelle une réponse | bevestigend te worden beantwoord. |
positive. B.6.1. La Cour constate toutefois que la disposition en cause peut | B.6.1. Het Hof stelt evenwel vast dat de in het geding zijnde bepaling |
faire l'objet d'une autre interprétation. | anders kan worden geïnterpreteerd. |
B.6.2. Par son arrêt n° 93/2006 du 7 juin 2006, la Cour a en effet | B.6.2. Bij zijn arrest nr. 93/2006 van 7 juni 2006 heeft het Hof |
jugé que, contrairement à l'article 29, § 1er, alinéa 1er, l'alinéa 2, | immers geoordeeld dat, in tegenstelling tot artikel 29bis, § 1, eerste |
lid, het in het geding zijnde tweede lid van die bepaling de | |
en cause, de cette disposition ne limite pas le régime d'indemnisation | vergoedingsregeling waarin het voorziet, niet beperkt tot de plaatsen |
qu'il prévoit aux endroits visés à l'article 2, § 1er, de la même loi. | bedoeld in artikel 2, § 1, van dezelfde wet. |
Comme il a été indiqué en B.4 et B.5, l'arrêt n° 35/2012 ne concerne | Zoals is aangegeven in B.4 en B.5, heeft het arrest nr. 35/2012 alleen |
qu'un usager faible qui se trouve sur ou à proximité d'une voie ferrée | betrekking op een zwakke weggebruiker die zich bevindt op of in de |
qui est complètement isolée de la circulation aux endroits visés à | nabijheid van een spoorweg die volledig afgezonderd is van het verkeer |
l'article 2, § 1er, de la même loi, et non un passager qui se trouve à | op de plaatsen bedoeld in artikel 2, § 1, van dezelfde wet, en niet op |
l'intérieur du véhicule circulant sur ces voies. | een passagier die zich bevindt binnen het voertuig dat op die spoorweg |
L'article 29bis, § 1er, alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989 peut | rijdt. Artikel 29bis, § 1, tweede lid, van de wet van 21 november 1989 kan |
en effet être interprété en ce sens qu'il n'exclut pas du régime | immers in die zin worden geïnterpreteerd dat het de verkeersongevallen |
d'indemnisation automatique les accidents de la circulation impliquant | waarbij een voertuig is betrokken dat rijdt op een spoorweg die |
un véhicule qui circule sur une voie ferrée qui est complètement | volledig is afgezonderd van het verkeer op de plaatsen bedoeld in |
isolée de la circulation aux endroits visés à l'article 2, § 1er, de | artikel 2, § 1, van dezelfde wet, wanneer het slachtoffer van het |
ongeval een passagier van het betrokken voertuig is, niet uitsluit van | |
la même loi, lorsque la victime de l'accident est un passager du | de regeling inzake automatische schadevergoeding. |
véhicule concerné. | |
B.6.3. Dans cette interprétation, la disposition en cause n'est pas | B.6.3. In die interpretatie is de in het geding zijnde bepaling niet |
discriminatoire et la question préjudicielle appelle une réponse | discriminerend en dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden |
négative. | beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
- Interprété en ce sens qu'il exclut du régime d'indemnisation | - In die zin geïnterpreteerd dat het de verkeersongevallen waarbij een |
automatique les accidents de la circulation impliquant un véhicule qui | voertuig is betrokken dat rijdt op een spoorweg die volledig is |
circule sur une voie ferrée qui est complètement isolée de la | afgezonderd van het verkeer op de plaatsen bedoeld in artikel 2, § 1, |
circulation aux endroits visés à l'article 2, § 1er, de la loi du 21 | van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte |
novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, wanneer het |
en matière de véhicules automoteurs, lorsque la victime de l'accident | slachtoffer van het ongeval een passagier van dat voertuig is, |
est un passager de ce véhicule, l'article 29bis, § 1er, alinéa 2, de | uitsluit van de regeling inzake automatische schadevergoeding, schendt |
la même loi, modifié par la loi du 19 janvier 2001, viole les articles | artikel 29bis, § 1, tweede lid, van dezelfde wet, gewijzigd bij de wet |
10 et 11 de la Constitution. | van 19 januari 2001, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
- Interprété en ce sens qu'il n'exclut pas du régime d'indemnisation | - In die zin geïnterpreteerd dat het de verkeersongevallen waarbij een |
automatique les accidents de la circulation impliquant un véhicule qui | voertuig is betrokken dat rijdt op een spoorweg die volledig is |
circule sur une voie ferrée qui est complètement isolée de la | afgezonderd van het verkeer op de plaatsen bedoeld in artikel 2, § 1, |
circulation aux endroits visés à l'article 2, § 1er, de la loi du 21 | van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte |
novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité | aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, wanneer het |
en matière de véhicules automoteurs, lorsque la victime de l'accident | slachtoffer van het ongeval een passagier van dat voertuig is, niet |
est un passager de ce véhicule, l'article 29bis, § 1er, alinéa 2, de | uitsluit van de regeling inzake automatische schadevergoeding, schendt |
la même loi, modifié par la loi du 19 janvier 2001, ne viole pas les | artikel 29bis, § 1, tweede lid, van dezelfde wet, gewijzigd bij de wet |
articles 10 et 11 de la Constitution. | van 19 januari 2001, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 6 février 2014. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 6 februari 2014. |
Le greffier, | De griffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
Le président, | De voorzitter, |
J. Spreutels | J. Spreutels |