Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 11/2014 du 23 janvier 2014 Numéro du rôle : 5582 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 2, 3 et 4 de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues en matière judiciaire, posées par le Tri La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges E. De Groo(...)"
Extrait de l'arrêt n° 11/2014 du 23 janvier 2014 Numéro du rôle : 5582 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 2, 3 et 4 de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues en matière judiciaire, posées par le Tri La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges E. De Groo(...) Uittreksel uit arrest nr. 11/2014 van 23 januari 2014 Rolnummer : 5582 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 2, 3 en 4 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, gesteld door de Arbeidsrechtbank Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters E. (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 11/2014 du 23 janvier 2014 Uittreksel uit arrest nr. 11/2014 van 23 januari 2014
Numéro du rôle : 5582 Rolnummer : 5582
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 2, 3 et In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 2, 3 en 4
4 de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi des langues en matière van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken,
judiciaire, posées par le Tribunal du travail de Bruxelles. gesteld door de Arbeidsrechtbank te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et A. Alen, des juges E. De samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, de rechters
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T.
Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût et T. Giet, et, conformément à Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût en T. Giet, en, overeenkomstig
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
constitutionnelle, du président émérite M. Bossuyt, assistée du Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter M. Bossuyt, bijgestaan door de
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président J. Spreutels, griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J.
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : Spreutels, wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 12 février 2013 en cause de A.B. contre Securex Bij vonnis van 12 februari 2013 in zake A.B. tegen Securex
(Caisse commune d'assurance contre les accidents du travail), dont (Gemeenschappelijke kas voor de verzekering tegen arbeidsongevallen),
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 21 février 2013, le waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 21
Tribunal du travail de Bruxelles a posé les questions préjudicielles februari 2013, heeft de Arbeidsrechtbank te Brussel de volgende
suivantes : prejudiciële vragen gesteld :
« 1. Les articles 2, 3 et 4 de la loi du 15 juin 1935 concernant « 1. Schenden de artikelen 2, 3 en 4 van de wet van 15 juni 1935 op
l'emploi des langues en matière judiciaire violent-ils les articles
10, 11 ou 30 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec het gebruik der talen in gerechtszaken de artikelen 10, 11 of 30 van
l'article 6 de la Convention européenne de sauvegarde des droits de de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het
l'homme et des libertés fondamentales, en ce qu'ils interdisent aux Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
assurés sociaux agissant à l'encontre d'une institution de sécurité fundamentele vrijheden, in zoverre zij de sociaal verzekerden die in
rechte treden tegen een socialezekerheidsinstelling, verbieden om hun
sociale d'introduire et de poursuivre leur action en justice dans une rechtsvordering in te stellen en voort te zetten in een taal die
langue qui fait partie de celles dans lesquelles peut siéger la behoort tot de talen waarin het rechtscollege waarbij de zaak
juridiction saisie et dont il a été fait usage dans leurs rapports aanhangig is gemaakt, zitting kan houden en die werd gebruikt in hun
administratifs avec ladite institution, tel que cela est permis par administratieve betrekkingen met de genoemde instelling, zoals dat
les lois coordonnées du 18 juillet 1966 sur l'emploi des langues en wordt toegestaan bij de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het
matière administrative ? gebruik van de talen in bestuurszaken ?
2. L'article 4, § 1er, alinéa 2, de la loi du 15 juin 1935 concernant 2. Schendt artikel 4, § 1, tweede lid, van de wet van 15 juni 1935 op
l'emploi des langues en matière judiciaire viole-t-il les articles 10
et 11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec het gebruik der talen in gerechtszaken de artikelen 10 en 11 van de
l'article 6 de la Convention européenne de sauvegarde des droits de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het
l'homme et des libertés fondamentales, en ce qu'il traite de manière Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de
différente les catégories de personnes comparables que sont, d'une fundamentele vrijheden, in zoverre het de vergelijkbare categorieën
part, les assurés sociaux domiciliés dans la région bilingue de van personen, namelijk, enerzijds, de sociaal verzekerden die
Bruxelles et agissant devant les juridictions bruxelloises à l'égard woonachtig zijn in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad en voor de
Brusselse rechtscolleges in rechte treden tegen een
d'une institution de sécurité sociale établie dans une région socialezekerheidsinstelling die in een eentalig gebied is gevestigd,
unilingue, obligés d'introduire et de poursuivre leur action en die zijn verplicht om hun rechtsvordering in de taal van dat laatste
justice dans la langue de cette dernière région - quand bien même ils gebied in te stellen en voort te zetten - ook al hebben zij in hun
ont fait usage d'une autre langue dans leurs rapports administratifs administratieve betrekkingen een andere taal gebruikt overeenkomstig
conformément aux lois coordonnées du 18 juillet 1966 sur l'emploi des de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op het gebruik van de talen
langues en matière administrative - et, d'autre part, les assurés in bestuurszaken - en, anderzijds, de sociaal verzekerden die
sociaux domiciliés dans la région bilingue de Bruxelles et agissant woonachtig zijn in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad en eveneens
également devant les juridictions bruxelloises mais à l'égard d'une voor de Brusselse rechtscolleges in rechte treden maar ten aanzien van
institution de sécurité sociale établie dans cette même région, qui een socialezekerheidsinstelling die in datzelfde gebied is gevestigd,
peuvent introduire et poursuivre leur action tant en langue française die hun vordering zowel in het Frans als in het Nederlands kunnen
que néerlandaise ? instellen en voortzetten, verschillend behandelt ?
Le cas échéant, la réponse à cette question doit-elle être différente Dient, in voorkomend geval, het antwoord op die vraag verschillend te
selon que l'institution peut être choisie par l'assuré social concerné zijn naargelang de instelling door de betrokken sociaal verzekerde kan
ou selon qu'elle lui est imposée comme c'est le cas de l'assureur worden gekozen of naargelang zij hem wordt opgelegd, zoals dat het
contre les accidents du travail de son employeur ? ». geval is met de arbeidsongevallenverzekeraar van zijn werkgever ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. Tels qu'ils étaient d'application au litige devant le juge a quo,
les articles 2, 3 et 4 de la loi du 15 juin 1935 concernant l'emploi B.1. De artikelen 2, 3 en 4 van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik
der talen in gerechtszaken, zoals zij van toepassing waren op het
des langues en matière judiciaire disposent : geschil voor de verwijzende rechter, bepalen :
«

Art. 2.Devant les juridictions civiles et commerciales de première

«

Art. 2.Voor de burgerlijke rechtbanken en rechtbanken van

instance, et les tribunaux du travail dont le siège est établi dans koophandel van eerste aanleg, en de arbeidsrechtbanken die hun zetel
les provinces d'Anvers, de Flandre occidentale, de Flandre orientale, hebben in de provincies Antwerpen, Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en
de Limbourg et dans l'arrondissement de Louvain, toute la procédure en Limburg en in het arrondissement Leuven, wordt de gehele rechtspleging
matière contentieuse est faite en néerlandais. in betwiste zaken in het Nederlands gevoerd.

Art. 3.La règle énoncée à l'article 2 s'applique également aux

Art. 3.De bij artikel 2 vastgestelde regel geldt insgelijks voor de

justices de paix et, si la demande n'excède pas le montant fixé à vredegerechten en, wanneer de vordering het bedrag, vastgesteld in
l'article 590 du Code judiciaire, aux tribunaux de police de artikel 590 van het Gerechtelijk Wetboek, niet overschrijdt, voor de
l'arrondissement de Bruxelles qui siègent dans les matières visées à politierechtbanken van het arrondissement Brussel die zitting houden
l'article 601bis du même Code et dont le ressort est composé in de aangelegenheden bedoeld in artikel 601bis van hetzelfde Wetboek
exclusivement de communes flamandes, sises en dehors de en wier rechtsgebied uitsluitend uit Vlaamse gemeenten bestaat gelegen
l'agglomération bruxelloise. buiten de Brusselse agglomeratie.
Elle est pareillement applicable aux demandes portées devant le Hij is eveneens van toepassing op de vorderingen die worden ingesteld
tribunal de première instance, le tribunal du travail, le tribunal de voor de rechtbank van eerste aanleg, de arbeidsrechtbank, de rechtbank
van koophandel en, wanneer de vordering het bedrag vastgesteld in
commerce et, si la demande excède le montant fixé à l'article 590 du artikel 590 van het Gerechtelijk Wetboek overschrijdt, de
Code judiciaire, les tribunaux de police qui siègent dans les matières politierechtbanken die zitting houden in de aangelegenheden bedoeld in
visées à l'article 601bis du Code judiciaire, dont le siège est établi artikel 601bis van het Gerechtelijk Wetboek, waarvan de zetel in het
dans l'arrondissement de Bruxelles, lorsque le tribunal a été saisi en arrondissement Brussel is gevestigd, wanneer een zaak voor de
raison d'une compétence territoriale déterminée par un lieu situé dans rechtbank aanhangig wordt gemaakt op grond van een territoriale
bevoegdheid bepaald door een plaats welke zich op het grondgebied van
l'une des communes précitées. een van voormelde gemeenten bevindt.

Art. 4.§ 1er. Sauf dans les cas prévus à l'article 3, l'emploi des

Art. 4.§ 1. Behoudens de gevallen van artikel 3 wordt het gebruik der

langues pour la procédure en matière contentieuse devant les talen voor geheel de rechtspleging in betwiste zaken voor de gerechten
juridictions de première instance dont le siège est établi dans van eerste aanleg waarvan de zetel in het arrondissement Brussel is
l'arrondissement de Bruxelles et, si la demande excède le montant fixé gevestigd, en, wanneer de vordering het bedrag vastgesteld in artikel
à l'article 590 du Code judiciaire, devant le tribunal de police de 590 van het Gerechtelijk wetboek overschrijdt, voor de
Bruxelles siégeant dans les matières visées à l'article 601bis du même politierechtbank van Brussel die zitting houdt in de aangelegenheden
Code est réglé comme suit : bedoeld in artikel 601bis van hetzelfde Wetboek geregeld als volgt :
L'acte introductif d'instance est rédigé en français si le défendeur De akte tot inleiding van het geding wordt in het Fransch gesteld,
est domicilié dans la région de langue française; en néerlandais, si indien de verweerder woonachtig is in het Frans taalgebied; in het
le défendeur est domicilié dans la région de langue néerlandaise; en Nederlandsch, indien de verweerder woonachtig is in het Nederlands
français ou en néerlandais, au choix du demandeur, si le défendeur est taalgebied; in het Fransch of in het Nederlandsch, ter keuze van den
domicilié dans une commune de l'agglomération bruxelloise ou n'a aucun domicile connu en Belgique. La procédure est poursuivie dans la langue employée pour la rédaction de l'acte introductif d'instance, à moins que le défendeur, avant toute défense et toute exception même d'incompétence, ne demande que la procédure soit poursuivie dans l'autre langue. § 2. La demande prévue à l'alinéa précédent est faite oralement par le défendeur comparaissant en personne; elle est introduite par écrit lorsque le défendeur comparaît par mandataire. L'écrit doit être tracé et signé par le défendeur lui-même; il reste annexé au jugement. Le juge statue sur-le-champ. Il peut refuser de faire droit à la demande si les éléments de la cause établissent que le défendeur a une connaissance suffisante de la langue employée pour la rédaction de l'acte introductif d'instance. La décision du juge doit être motivée; elle n'est susceptible ni d'opposition ni d'appel. Elle est exécutoire sur minute et avant enregistrement, sans autres procédures ni formalités; le prononcé de la décision, même en l'absence des parties, vaut signification. eischer, indien de verweerder woonachtig is in eene gemeente van de Brusselsche agglomeratie of geen gekende woonplaats in België heeft. De rechtspleging wordt voortgezet in de taal der akte tot inleiding van het geding, tenzij de verweerder, voor alle verweer en alle exceptie, zelfs van onbevoegdheid, vraagt dat de rechtspleging in de andere taal wordt voortgezet. § 2. De bij de vorige alinea voorziene aanvraag wordt mondeling gedaan door den verweerder die in persoon verschijnt; zij wordt schriftelijk ingediend, wanneer de verweerder bij lasthebber verschijnt. Het geschrift moet van de hand zijn van verweerder en door hem zelf onderteekend; het blijft aan het vonnis gehecht. De rechter doet op staanden voet uitspraak. Hij kan weigeren op de aanvraag in te gaan, indien uit de elementen van de zaak blijkt dat de verweerder eene toereikende kennis bezit der taal gebruikt voor het opmaken der akte tot inleiding van het geding. De beslissing van den rechter moet met redenen omkleed zijn; zij is voor verzet noch voor beroep vatbaar. Zij is uitvoerbaar op de minuut en voor registratie, zonder andere rechtspleging noch vormvereischten; de uitspraak van de beslissing, zelfs in afwezigheid van partijen, geldt als beteekening.
§ 3. La même demande de changement de langue peut être formulée sous § 3. Dezelfde aanvraag tot voortzetting in de andere taal mag, onder
les mêmes conditions par les défendeurs domiciliés dans une des dezelfde voorwaarden, worden gedaan door de verweerders die
communes de Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Rhode-Saint-Genèse, gedomicilieerd zijn in een der volgende gemeenten : Drogenbos,
Wemmel, Wezembeek-Oppem ». Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel, Wezembeek-Oppem ».
B.2. La première question préjudicielle porte sur la compatibilité, B.2. De eerste prejudiciële vraag betreft de bestaanbaarheid van de
artikelen 2, 3 en 4 van de in het geding zijnde wet met de artikelen
avec les articles 10, 11 et 30 de la Constitution, lus isolément ou en 10, 11 en 30 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met
combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in
l'homme, des articles 2, 3 et 4 de la loi en cause, en ce qu'ils zoverre zij de sociaal verzekerden die in rechte treden tegen een
interdisent aux assurés sociaux agissant à l'encontre d'une socialezekerheidsinstelling, verbieden om hun rechtsvordering in te
institution de sécurité sociale d'introduire et de poursuivre leur stellen en voort te zetten in een taal die behoort tot de talen waarin
action en justice dans une langue qui fait partie de celles dans het rechtscollege waarbij de zaak aanhangig is gemaakt, zitting kan
lesquelles peut siéger la juridiction saisie et dont il a été fait houden en die werd gebruikt in hun administratieve betrekkingen met de
usage dans leurs rapports administratifs avec ladite institution, tel genoemde instelling, zoals dat wordt toegestaan bij de gecoördineerde
que cela est permis par les lois coordonnées du 18 juillet 1966 sur wetten van 18 juli 1966 op het gebruik van de talen in bestuurszaken.
l'emploi des langues en matière administrative.
La seconde question préjudicielle porte sur la compatibilité, avec les De tweede prejudiciële betreft de bestaanbaarheid van artikel 4, § 1,
articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison tweede lid, van de in het geding zijnde wet met de artikelen 10 en 11
avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, de van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van
l'article 4, § 1er, alinéa 2, de la loi en cause, en ce qu'il traite het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het de
de manière différente les catégories de personnes comparables que vergelijkbare categorieën van personen, namelijk, enerzijds, de
sont, d'une part, les assurés sociaux domiciliés dans la région sociaal verzekerden die woonachtig zijn in het tweetalige gebied
bilingue de Bruxelles-Capitale et agissant devant les juridictions Brussel-Hoofdstad en voor de Brusselse rechtscolleges in rechte treden
bruxelloises à l'égard d'une institution de sécurité sociale établie tegen een socialezekerheidsinstelling die in een eentalig taalgebied
dans une région linguistique unilingue, obligés d'introduire et de is gevestigd, die zijn verplicht om hun rechtsvordering in de taal van
poursuivre leur action en justice dans la langue de cette dernière dat laatste taalgebied in te stellen en voort te zetten - ook al
région linguistique - quand bien même ils ont fait usage d'une autre
langue dans leurs rapports administratifs conformément aux lois hebben zij in hun administratieve betrekkingen een andere taal
coordonnées du 18 juillet 1966 sur l'emploi des langues en matière gebruikt overeenkomstig de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 op
administrative - et, d'autre part, les assurés sociaux domiciliés dans het gebruik van de talen in bestuurszaken - en, anderzijds, de sociaal
verzekerden die woonachtig zijn in het tweetalige gebied
la région bilingue de Bruxelles-Capitale et agissant également devant Brussel-Hoofdstad en eveneens voor de Brusselse rechtscolleges in
les juridictions bruxelloises mais à l'égard d'une institution de rechte treden maar ten aanzien van een socialezekerheidsinstelling die
sécurité sociale établie dans cette même région linguistique, qui in datzelfde taalgebied is gevestigd, die hun vordering zowel in het
peuvent introduire et poursuivre leur action tant en langue française Frans als in het Nederlands kunnen instellen en voortzetten,
qu'en langue néerlandaise. verschillend behandelt.
B.3. Il ressort des éléments de la cause et des motifs de la décision B.3. Uit de elementen van de zaak en uit de motieven van de
de renvoi que le demandeur devant le juge a quo est francophone, qu'il verwijzingsbeslissing blijkt dat de eiser voor de verwijzende rechter
est domicilié en région bilingue de Bruxelles-Capitale, qu'il y Franstalig is, dat hij in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad
travaille pour une entreprise établie dans cette région linguistique, woont, dat hij er werkt voor een onderneming die in dat taalgebied is
qu'il a été victime d'un accident du travail et que l'assureur-loi gevestigd, dat hij het slachtoffer van een arbeidsongeval is geweest
choisi par son employeur est établi en région de langue néerlandaise. en dat de door zijn werkgever gekozen wetsverzekeraar in het
La Cour limite son examen à cette hypothèse. Nederlandse taalgebied is gevestigd. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot dat geval.
Quant à la recevabilité Ten aanzien van de ontvankelijkheid
B.4.1. Selon le Conseil des ministres, la première question B.4.1. Volgens de Ministerraad is de eerste prejudiciële vraag
préjudicielle est irrecevable en ce qu'elle porte sur les articles 2 onontvankelijk in zoverre zij betrekking heeft op de artikelen 2 en 3
et 3 de la loi en cause. van de in het geding zijnde wet.
B.4.2. Il apparaît des motifs de la décision de renvoi que l'origine B.4.2. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat de
de la différence de traitement sur laquelle la Cour est interrogée se oorsprong van het verschil in behandeling waarover aan het Hof een
situe à l'article 4, § 1er, alinéas 2 et 3, de la loi en cause, en ce vraag wordt gesteld, zich bevindt in artikel 4, § 1, tweede en derde
que cette disposition prévoit que l'acte introductif d'instance est lid, van de in het geding zijnde wet, in zoverre die bepaling erin
rédigé en néerlandais si le défendeur est domicilié dans la région de voorziet dat de gedinginleidende akte in het Nederlands wordt
langue néerlandaise, et que la procédure est poursuivie dans la langue opgesteld indien de verweerder in het Nederlandse taalgebied
employée pour la rédaction de l'acte introductif d'instance, à moins woonachtig is en dat de rechtspleging wordt voortgezet in de taal van
que le défendeur, avant toute défense et toute exception même de gedinginleidende akte, tenzij de verweerder, vóór alle verweer en
d'incompétence, ne demande que la procédure soit poursuivie dans alle exceptie, zelfs van onbevoegdheid, vraagt dat de rechtspleging in
l'autre langue. de andere taal wordt voortgezet.
En ce qu'elle porte sur les articles 2, 3 et 4, §§ 2 et 3, de la loi In zoverre zij betrekking heeft op de artikelen 2, 3 en 4, §§ 2 en 3,
en cause, la première question préjudicielle est irrecevable. van de in het geding zijnde wet, is de eerste prejudiciële vraag
onontvankelijk.
B.5.1. Selon le Conseil des ministres, les questions préjudicielles B.5.1. Volgens de Ministerraad behoeven de prejudiciële vragen geen
n'appellent pas de réponse en ce qu'elles portent sur l'article 4 de antwoord in zoverre zij betrekking hebben op artikel 4 van de in het
la loi en cause, dès lors que le juge a quo n'était pas tenu de les geding zijnde wet, aangezien de verwijzende rechter niet ertoe was
poser et pouvait transposer à la présente espèce l'arrêt n° 98/2010 du gehouden ze te stellen en het arrest nr. 98/2010 van 16 september 2010
16 septembre 2010. in de onderhavige zaak kon overnemen.
B.5.2. Etant donné que la question préjudicielle à laquelle la Cour a B.5.2. Vermits de prejudiciële vraag die het Hof bij zijn vermeld
répondu par son arrêt n° 98/2010 précité n'avait pas un objet arrest nr. 98/2010 heeft beantwoord niet een identiek onderwerp had
identique à celui des questions préjudicielles posées dans la présente als de prejudiciële vragen die in onderhavige zaken zijn gesteld,
affaire, l'exception est rejetée. dient de exceptie te worden verworpen.
Quant au fond Ten gronde
B.6. Lorsqu'il règle l'emploi des langues en matière judiciaire, le B.6. Bij de regeling van het taalgebruik in gerechtszaken dient de
législateur doit concilier la liberté individuelle qu'a le justiciable
d'utiliser la langue de son choix et le bon fonctionnement de wetgever de individuele vrijheid van de rechtsonderhorige om zich van
l'administration de la justice. Ce faisant, le législateur doit en de taal van zijn keuze te bedienen te verzoenen met de goede werking
outre tenir compte de la diversité linguistique consacrée par van de rechtsbedeling. Bovendien dient de wetgever daarbij rekening te
l'article 4 de la Constitution, qui établit quatre régions houden met de taalverscheidenheid die is verankerd in artikel 4 van de
linguistiques, dont une est bilingue. Il peut dès lors subordonner la Grondwet, dat vier taalgebieden vastlegt, waarvan er één tweetalig is.
liberté individuelle du justiciable au bon fonctionnement de Hij vermag dan ook de individuele vrijheid van de rechtsonderhorige
l'administration de la justice. ondergeschikt te maken aan de goede werking van de rechtsbedeling.
B.7. Il reste que, lorsqu'il règle l'emploi des langues pour les B.7. Dat neemt niet weg dat, wanneer de wetgever, ter uitvoering van
affaires judiciaires, en exécution de l'article 30 de la Constitution, artikel 30 van de Grondwet, het gebruik van de talen regelt voor
le législateur doit respecter le principe d'égalité et de
non-discrimination, garanti par les articles 10 et 11 de la gerechtszaken, hij hierbij het in de artikelen 10 en 11 van de
Grondwet gewaarborgde beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie
Constitution. dient te eerbiedigen.
B.8. Il ressort des travaux préparatoires de la disposition en cause B.8. Uit de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde
que la règle selon laquelle seul le défendeur peut, en vertu de bepaling blijkt dat de regel volgens welke enkel de verweerder,
l'article 4, § 1er, alinéa 3, de la loi en cause, solliciter un krachtens artikel 4, § 1, derde lid, van de in het geding zijnde wet,
changement de langue de la procédure devant une juridiction de kan vragen om de taal te veranderen van de rechtspleging voor een
première instance dont le siège est établi dans l'arrondissement de gerecht van eerste aanleg waarvan de zetel in het arrondissement
Bruxelles s'inscrit dans le prolongement de l'article 4, § 1er, alinéa Brussel is gevestigd, in het verlengde ligt van artikel 4, § 1, tweede
2, de la même loi en vertu duquel l'acte introductif d'instance devant lid, van dezelfde wet krachtens hetwelk de akte tot inleiding van het
une telle juridiction est rédigé en français si le défendeur est geding voor een dergelijk rechtscollege in het Frans wordt gesteld
domicilié dans la région de langue française et en néerlandais si le indien de verweerder in het Franse taalgebied woont en in het
défendeur est domicilié en région de langue néerlandaise. Ce faisant, Nederlands indien de verweerder in het Nederlandse taalgebied woont.
le législateur accorde « la prédominance à la langue du défendeur. Il Zodoende geeft de wetgever « voorrang aan de taal van den verweerder.
faut avant tout que celui-ci sache ce que l'on lui réclame » (Doc. Deze moet dus vóór alles weten wat men van hem vergt » (Parl. St.,
parl., Sénat, 1934-1935, n° 86, p. 14; Ann., Sénat, 11 avril 1935, p. Senaat, 1934-1935, nr. 86, p. 14; Hand., Senaat, 11 april 1935, p.
516). 516).
B.9.1. L'emploi des langues fait toutefois l'objet de dispositions B.9.1. Het gebruik van de talen maakt evenwel het voorwerp uit van
particulières en ce qui concerne les relations sociales entre les bijzondere bepalingen inzake de sociale betrekkingen tussen de
employeurs et leur personnel. werkgevers en hun personeel.
B.9.2. En application de l'article 52, § 1er, des lois sur l'emploi B.9.2. Met toepassing van artikel 52, § 1, van de wetten op het
des langues en matière administrative, pour les actes et documents gebruik van de talen in bestuurszaken gebruiken de werkgevers, voor de
imposés par la loi et les règlements et pour ceux qui sont destinés à akten en bescheiden die bij de wet en de reglementen zijn
leur personnel, les employeurs font usage de la langue de la région où voorgeschreven en voor die welke zijn bestemd voor hun personeel, de
est ou sont établis « leur siège ou leurs différents sièges taal van het gebied waar « hun exploitatiezetel of onderscheiden
d'exploitation », ces documents étant rédigés, dans la région bilingue exploitatiezetels » zijn gevestigd, waarbij die bescheiden, in het
de Bruxelles-Capitale, en français ou en néerlandais selon que le tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad, in het Frans of in het Nederlands
personnel auquel ils sont destinés est d'expression française ou worden gesteld naargelang het personeel voor wie zij bestemd zijn,
néerlandaise. Frans of Nederlands spreekt.
B.10. En application des articles 41, § 1er, 42 et 46, § 1er, de ces B.10. Met toepassing van de artikelen 41, § 1, 42 en 46, § 1, van
mêmes lois, qui sont applicables aux assureurs-loi en vertu de diezelfde wetten, die krachtens artikel 1, § 1, 2°, van die wetten op
l'article 1er, § 1er, 2°, de ces lois, la langue française ou de wetsverzekeraars van toepassing zijn, dient het Frans of het
néerlandaise dont un particulier domicilié en région bilingue de Nederlands waarvan een in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad
Bruxelles-Capitale fait usage ou requiert l'emploi doit être utilisée. wonende particulier zich bedient of het gebruik vraagt, te worden gebruikt.
B.11. Si l'article 4, § 1er, alinéa 2, de la loi du 15 juin 1935 B.11. Indien artikel 4, § 1, tweede lid, van de wet van 15 juni 1935
concernant l'emploi des langues en matière judiciaire doit s'interpréter en ce sens que, lorsque le défendeur est une personne morale, la langue de l'exploit introductif d'instance est déterminée en fonction de son siège social, même dans les litiges relatifs à un accident du travail, alors que la victime de l'accident du travail n'a utilisé cette langue ni dans ses relations avec l'employeur qui a choisi l'assureur-loi, ni avec cet assureur-loi, il crée, au détriment des travailleurs victimes d'un accident du travail qui accomplissent leurs prestations dans la région bilingue de Bruxelles-Capitale, une différence de traitement qui n'est pas raisonnablement justifiée. En effet, lorsque l'assureur-loi est choisi par l'employeur et doit, si cet employeur est domicilié en région bilingue de Bruxelles-Capitale, pouvoir utiliser la langue française ou néerlandaise avec les assurés sociaux, comme l'exigent les articles 41, § 1er, 42 et 46, § 1er, des lois coordonnées du 18 juillet 1966 précitées, il n'est pas justifié que le procès qui oppose un travailleur victime d'un accident du travail et un assureur-loi qui ont utilisé le français ou le néerlandais dans leurs relations sociales, conformément à leurs obligations légales, y compris dans la phase contentieuse de ces relations, doive se dérouler dans l'autre langue, en prenant pour critère de localisation le siège social de l'assureur-loi. Cette obligation de mener cette procédure dans une langue autre que celle des relations nouées n'est conforme ni aux droits de défense de l'assuré, qui devra s'expliquer dans une langue qui n'est pas la sienne, ni au bon fonctionnement de la justice puisque les juges devront traiter l'affaire dans une autre langue que celle des pièces qui leur sont soumises, et elle risque d'entraîner des frais et des lenteurs inutiles puisqu'elle peut nécessiter le recours à des traducteurs et à des interprètes jurés, ainsi que le op het gebruik der talen in gerechtszaken in die zin moet worden geïnterpreteerd dat, wanneer de verweerder een rechtspersoon is, de taal van het gedinginleidende exploot wordt bepaald op grond van zijn maatschappelijke zetel, zelfs in de geschillen met betrekking tot een arbeidsongeval, terwijl het slachtoffer van het arbeidsongeval die taal noch in zijn betrekkingen met de werkgever die de wetsverzekeraar heeft gekozen, noch in zijn betrekkingen met die wetsverzekeraar heeft gebruikt, brengt het, ten nadele van de werknemers die het slachtoffer zijn van een arbeidsongeval en die hun prestaties in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad verrichten, een verschil in behandeling teweeg dat niet redelijk is verantwoord. Wanneer de wetsverzekeraar door de werkgever wordt gekozen en, indien die werkgever in het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad woonachtig is, het Frans of het Nederlands moet kunnen gebruiken met de sociaal verzekerden, zoals bij de artikelen 41, § 1, 42 en 46, § 1, van de voormelde gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 wordt vereist, is het immers niet verantwoord dat het proces waarin een werknemer die het slachtoffer is van een arbeidsongeval en een wetsverzekeraar tegenover elkaar staan die, overeenkomstig hun wettelijke verplichtingen, het Frans of het Nederlands hebben gebruikt in hun sociale betrekkingen - ook in de geschillenfase van die betrekkingen -, in de andere taal dient plaats te vinden, waarbij de maatschappelijke zetel van de wetsverzekeraar als lokalisatiecriterium wordt genomen. Die verplichting om die rechtspleging in een andere taal te voeren dan die van de aangeknoopte betrekkingen is niet in overeenstemming met de rechten van de verdediging van de verzekerde, die zich zal moeten verantwoorden in een taal die niet de zijne is, noch met de goede werking van het gerecht, aangezien de rechters de zaak in een andere taal zullen moeten behandelen dan die van de stukken die hun worden voorgelegd, en zij riskeert kosten en onnodige traagheid met zich mee te brengen, aangezien zij het noodzakelijk kan maken dat een beroep wordt gedaan op beëdigde vertalers en tolken, zoals de artikelen 8 en
prévoient les articles 8 et 30 de la loi en cause. 30 van de in het geding zijnde wet bepalen.
B.12. Les questions préjudicielles appellent une réponse positive. B.12. De prejudiciële vragen dienen bevestigend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 4, § 1er, alinéa 2, de la loi du 15 juin 1935 concernant Artikel 4, § 1, tweede lid, van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik
l'emploi des langues en matière judiciaire viole les articles 10, 11 der talen in gerechtszaken schendt de artikelen 10, 11 en 30 van de
et 30 de la Constitution en ce qu'il ne permet pas à un travailleur, Grondwet doordat die bepaling het een werknemer wiens prestaties zijn
dont les prestations sont liées à un siège d'exploitation situé sur le verbonden aan een exploitatiezetel gelegen op het grondgebied van het
territoire de la région bilingue de Bruxelles-Capitale, victime d'un tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad en die het slachtoffer van een
accident du travail, d'introduire et de poursuivre son action contre arbeidsongeval is, niet mogelijk maakt zijn vordering tegen de door
l'assureur-loi choisi par son employeur dans la langue dans laquelle zijn werkgever gekozen wetsverzekeraar in te stellen en voort te
cet assureur-loi doit s'adresser à lui en vertu des articles 41, § 1er, zetten in de taal waarin die wetsverzekeraar zich krachtens de
42 et 46, § 1er, des lois coordonnées du 18 juillet 1966 sur l'emploi artikelen 41, § 1, 42 en 46, § 1, van de gecoördineerde wetten van 18
des langues en matière administrative. juli 1966 op het gebruik van de talen in bestuurszaken tot hem dient
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, te richten. Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 23 janvier 2014. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 23 januari 2014.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
J. Spreutels J. Spreutels
^