Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 171/2013 du 19 décembre 2013 Numéro du rôle : 5562 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 33bis, § 2, 5°, alinéa 2, du décret de la Région flamande du 23 janvier 1991 relatif à la protection de La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges A. A(...)"
Extrait de l'arrêt n° 171/2013 du 19 décembre 2013 Numéro du rôle : 5562 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 33bis, § 2, 5°, alinéa 2, du décret de la Région flamande du 23 janvier 1991 relatif à la protection de La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges A. A(...) Uittreksel uit arrest nr. 171/2013 van 19 december 2013 Rolnummer : 5562 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 33bis, § 2, 5°, tweede lid, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 23 januari 1991 inzake de bescherming v Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de rechte(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 171/2013 du 19 décembre 2013 Uittreksel uit arrest nr. 171/2013 van 19 december 2013
Numéro du rôle : 5562 Rolnummer : 5562
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 33bis, § In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 33bis, § 2, 5°,
2, 5°, alinéa 2, du décret de la Région flamande du 23 janvier 1991 tweede lid, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 23 januari 1991
relatif à la protection de l'environnement contre la pollution due aux inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de verontreiniging door
engrais, posées par la Cour d'appel de Bruxelles. meststoffen, gesteld door het Hof van Beroep te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges A. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de
Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey et T. Giet, rechters A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey en T.
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président M. Giet, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder
Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par arrêt du 19 décembre 2012 en cause de Guido Verhaegen contre la « Bij arrest van 19 december 2012 in zake Guido Verhaegen tegen de
Vlaamse Landmaatschappij » (Société terrienne flamande) et contre la Vlaamse Landmaatschappij en het Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie
Région flamande, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
le 23 janvier 2013, la Cour d'appel de Bruxelles a posé les questions ter griffie van het Hof is ingekomen op 23 januari 2013, heeft het Hof
préjudicielles suivantes : van Beroep te Brussel de volgende prejudiciële vragen gesteld :
1. « L'article 33bis, § 2, 5°, alinéa 2, du décret du 23 janvier 1991 1. « Schendt art. 33bis, § 2, 5°, tweede lid, van het decreet van 23
relatif à la protection de l'environnement contre la pollution due aux januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de
engrais viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution verontreiniging door meststoffen de art. 10 en 11 Gec. Gw., al dan
coordonnée, combinés ou non avec l'article 1er du Premier Protocole du niet in samenhang gelezen met het art. 1 eerste aanvullend protocol
20 mars 1952 additionnel à la Convention européenne de sauvegarde des van 20 maart 1952 bij het verdrag tot bescherming van de rechten van
droits de l'homme et des libertés fondamentales, en ce que cette de mens en de fundamentele vrijheden, nu deze bepaling een verschil in
disposition instaure une différence de traitement entre, d'une part, behandeling invoert tussen een categorie van producenten enerzijds die
les producteurs qui n'ont pas obtenu que la quantité maximale de geen herberekening hebben bekomen voor hun nutriëntenhalte en
nutriments soit recalculée et, d'autre part, les producteurs qui ont producenten die wel een herberekening hebben bekomen van hun
effectivement obtenu que cette quantité soit recalculée, alors que nutriëntenhalte, terwijl dit verschil in behandeling een ernstige
cette différence de traitement constitue une atteinte grave au droit aantasting van het eigendomsrecht uitmaakt en er voor dit verschil
de propriété et est dénuée de justification raisonnable ? »; geen redelijke verantwoording bestaat ? »;
2. « L'article 33bis, § 2, 5°, alinéa 2, du décret du 23 janvier 1991 2. « Schendt art. 33bis, § 2, 5°, tweede lid, van het decreet van 23
relatif à la protection de l'environnement contre la pollution due aux januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de
engrais viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution verontreiniging door meststoffen de art. 10 en 11 Gec. Gw., al dan
coordonnée, combinés ou non avec l'article 1er du Premier Protocole du niet in samenhang gelezen met het art. 1 eerste aanvullend protocol
20 mars 1952 additionnel à la Convention européenne de sauvegarde des van 20 maart 1952 bij het verdrag tot bescherming van de rechten van
droits de l'homme et des libertés fondamentales, en ce que cette de mens en de fundamentele vrijheden, nu deze bepaling een verschil in
disposition instaure une différence de traitement entre, d'une part, behandeling invoert tussen enerzijds producenten die na herberekening
les producteurs qui, une fois la quantité maximale de nutriments van de nutriëntenhalte geen wijziging binnen de diersoort pluimvee
recalculée, n'ont effectué aucune modification au niveau de l'espèce hebben uitgevoerd en producenten die na herberekening nutriëntenhalte
animale 'volaille' et, d'autre part, les producteurs qui, une fois wel een wijziging binnen de diersoort pluimvee hebben ingevoerd,
cette quantité recalculée, ont effectivement effectué une modification
au niveau de l'espèce animale 'volaille', alors que cette différence terwijl dit verschil in behandeling een ernstige aantasting van het
de traitement constitue une atteinte grave au droit de propriété et eigendomsrecht uitmaakt en er voor dit verschil geen redelijke
est dénuée de justification raisonnable ? »; verantwoording bestaat ? »;
3. « L'article 33bis, § 2, 5°, alinéa 2, du décret du 23 janvier 1991 3. « Schendt art. 33bis, § 2, 5°, tweede lid, van het decreet van 23
relatif à la protection de l'environnement contre la pollution due aux januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de
engrais viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution verontreiniging door meststoffen de art. 10 en 11 Gec. Gw., al dan
coordonnée, combinés ou non avec l'article 1er du Premier Protocole du niet in samenhang gelezen met het art. 1 eerste aanvullend protocol
20 mars 1952 additionnel à la Convention européenne de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales, en ce que cette disposition instaure une différence de traitement entre producteurs, à savoir, d'une part, les producteurs-éleveurs de volaille qui ont obtenu une compensation pour restriction des nutriments et, d'autre part, les producteurs-éleveurs de porcs qui ont obtenu une compensation pour restriction des nutriments, en ce que les producteurs-éleveurs de volaille précités ne peuvent obtenir aucune conversion pour une espèce animale autre que l'espèce animale pour laquelle la compensation a été accordée, alors que les producteurs-éleveurs de porcs peuvent utiliser cette compensation pour une espèce animale autre que celle pour laquelle la compensation a été van 20 maart 1952 bij het verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, nu deze bepaling een verschil in behandeling invoert tussen producenten, nl. enerzijds producenten-pluimveehouders die een compensatie nutriëntenhalte hebben bekomen en producenten-varkenshouders die een compensatie nutriëntenhalte hebben bekomen, nu voormelde producenten-pluimveehouders geen omvorming kunnen bekomen voor een diersoort andere dan deze waarvoor de compensatie is toegekend, terwijl de producenten-varkenshouders deze compensatie wel kunnen inzetten voor een diersoort andere dan deze waarvoor zij werd
accordée, et en ce que cette différence de traitement constitue une toegekend, en dit verschil in behandeling een ernstige aantasting van
atteinte grave au droit de propriété et est dénuée de justification het eigendomsrecht uitmaakt en er voor dit verschil geen redelijke
raisonnable ? ». verantwoording bestaat ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 33bis, § 2, 5°, du décret de la Région flamande du 23 B.1. Artikel 33bis, § 2, 5°, van het decreet van het Vlaamse Gewest
janvier 1991 relatif à la protection de l'environnement contre la van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de
pollution due aux engrais, tel qu'il était applicable pour l'année de verontreiniging door meststoffen, zoals het gold voor het
production 2004, disposait : productiejaar 2004, bepaalde :
« Pour le calcul de la teneur en éléments nutritionnels pour les « Voor de berekening van de nutriëntenhalte voor diersoorten die bij
espèces animales qui ont été déclarées dans la déclaration de 1998,
1997 ou 1996 sous la rubrique 'poules pondeuses', 'poules d'élevage' de aangifte van 1998, 1997 of 1996 werden aangegeven onder
ou 'autre volaille', cette déclaration peut sur demande et moyennant 'leghennen', 'opfokpoeljen' of 'ander pluimvee' kan op vraag en bewijs
preuve du producteur être spécifiée selon les espèces animales telles van de producent deze aangifte binnen dezelfde diersoorten worden
que définies à l'article 5, sous III. Volaille. Pour le calcul gespecificeerd naar de diersoorten zoals bepaald in artikel 5, onder
ultérieur de la teneur en éléments nutritionnels de ces espèces III. pluimvee. Voor de verdere berekening van de nutriëntenhalte voor
animales, la norme d'excrétion forfaitaire est d'application, telle deze diersoorten geldt dan de forfaitaire uitscheidingsnorm aangegeven
qu'indiquée à l'article 5, § 1er. in artikel 5, § l.
La partie de la teneur en éléments nutritionnels qui est attribuée aux Het deel van de nutriëntenhalte dat toegekend werd voor de diersoorten
espèces animales faisant l'objet d'un recalcul, peut uniquement être waarvoor een herberekening werd toegestaan, mag enkel gebruikt worden
utilisée pour la production provenant de ces espèces animales ». voor de productie afkomstig van deze diersoorten ».
Les questions préjudicielles portent sur le second alinéa de cette De prejudiciële vragen hebben betrekking op het tweede lid van die
disposition. bepaling.
B.2.1. Le décret du 23 janvier 1991 vise à protéger l'environnement B.2.1. Het decreet van 23 januari 1991 strekt ertoe het leefmilieu te
contre la pollution due à la production et à l'utilisation d'engrais beschermen tegen de verontreiniging als gevolg van de productie en het
(article 2). L'imposition de « redevances » est une des mesures qui gebruik van meststoffen (artikel 2). Het opleggen van heffingen is één
doivent permettre d'atteindre cet objectif (chapitre VII). Le décret van de maatregelen om die doelstelling te bereiken (hoofdstuk VII).
prévoit une « redevance de base », une « redevance d'écoulement » et Het decreet voorziet in een basisheffing, een afzetheffing en een
une « redevance complémentaire ». superheffing.
La « redevance complémentaire » est perçue, entre autres, à charge de De superheffing wordt geheven ten laste van elke producent die, onder
tout producteur qui a produit plus d'effluents d'élevage que la teneur meer, meer dierlijke mest heeft geproduceerd dan de nutriëntenhalte
maximale en nutriments autorisée (article 21, § 6, 1°). (artikel 21, § 6, 1°).
La notion de teneur maximale en nutriments a été introduite afin de Het begrip nutriëntenhalte werd ingevoerd om de toename van de
lutter contre l'augmentation de la production d'effluents d'élevage au productie van dierlijke mest op bedrijfsniveau tegen te gaan. Het
niveau des exploitations. Il s'agit de la quantité maximale betreft de maximumhoeveelheid dierlijke mest, uitgedrukt in kilogram
d'effluents d'élevage, exprimée en kilogrammes d'azote et d'anhydride stikstof en difosforpentoxide, die een landbouw- of veeteeltinrichting
phosphorique, qu'une exploitation agricole ou un élevage de bétail
peut produire (article 33ter, § 1er, 1°, a). mag voortbrengen (artikel 33ter, § 1, 1°, a).
La teneur maximale en nutriments est attribuée individuellement à
chaque exploitation agricole, élevage ou partie d'élevage d'animaux De nutriëntenhalte wordt individueel toegekend aan elke landbouw- of
qui satisfait à la définition d'« élevage de bétail existant » (au veeteeltinrichting, of deel ervan, die voldoet aan de definitie van «
sens de l'article 2, 7°) et qui a fait l'objet d'une déclaration bestaande veeteeltinrichting » (in de zin van artikel 2, 7°) en
annuelle auprès de la « Mestbank », à intervalles réguliers et dans waarvan minstens sinds het aanslagjaar 1995 tijdig en regelmatig
les délais, au moins depuis l'exercice d'imposition 1995. Elle est
fixée sur la base de la quantité d'engrais produite au cours des jaarlijks aangifte werd gedaan bij de Mestbank. Zij wordt bepaald op
années 1995, 1996 ou 1997, l'année où la production a été la plus basis van de mestproductie in de jaren 1995, 1996 of 1997, waarbij het
élevée étant prise en considération (article 33bis, § 1er). jaar met de hoogste productie in aanmerking wordt genomen (artikel 33bis, § 1).
B.2.2. L'article 33bis précité a été inséré par l'article 29 du décret B.2.2. Het voormelde artikel 33bis werd ingevoegd door artikel 29 van
du 11 mai 1999 modifiant le décret du 23 janvier 1991 relatif à la het decreet van 11 mei 1999 tot wijziging van het decreet van 23
protection de l'environnement contre la pollution due aux engrais et januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de
verontreiniging door meststoffen en tot wijziging van het decreet van
modifiant le décret du 28 juin 1985 relatif à l'autorisation 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning.
écologique. Dans les travaux préparatoires du décret précité du 11 mai 1999, In de parlementaire voorbereiding van het voormelde decreet van 11 mei
l'article 29 de ce décret a été commenté comme suit : 1999 werd artikel 29 van dat decreet als volgt toegelicht :
« Cet article insère les nouveaux articles 33bis et 33ter dans le « Dit artikel voegt de nieuwe artikelen 33bis en 33ter in het
décret relatif aux engrais. L'article 33bis introduit la nouvelle Meststoffendecreet in. Artikel 33bis voert het nieuwe begrip
notion de 'teneur maximale en éléments nutritionnels'. La 'nutriëntenhalte' in. De regeling hieromtrent is reeds nader
réglementation la concernant a déjà été détaillée sous le point 7 de omschreven onder krachtlijn 7 van de algemene toelichting » (Parl.
l'exposé général » (Doc. parl., Parlement flamand, 1998-1999, n° 1317/1, p. 13). St., Vlaams Parlement, 1998-1999, nr. 1317/1, p. 13).
Le point 7 de l'exposé général, intitulé « Standstill », mentionne Krachtlijn 7 van de algemene toelichting, opgenomen onder de titel «
notamment : Stand-still », vermeldt onder meer :
« En complément, il est également prévu un standstill au niveau des « Aanvullend wordt ook een stand-still op niveau van de
élevages. Partant du fait que la production d'engrais animal au niveau veeteeltinrichtingen voorzien. Vertrekkend van het gegeven dat de
de l'exploitation est proportionnelle à la moyenne annuelle du nombre bedrijfsmatige dierlijke mestproductie evenredig is met de over een
effectif d'animaux et non au nombre d'animaux autorisés, la notion kalenderjaar gemiddelde dierenbezetting en niet met het vergunde
nouvelle de 'teneur maximale en éléments nutritionnels' est introduite aantal dieren, wordt met name het nieuwe begrip 'nutriëntenhalte'
(nouvel article 33bis). De cette façon, il peut être évité qu'un ingevoerd (het nieuwe artikel 33bis). Aldus kan worden belet dat een
exploitant augmente l'effectif moyen de son cheptel à concurrence du exploitant de gemiddelde veebezetting zou optimaliseren tot het
nombre maximum de bêtes autorisé et un réel standstill est ainsi vergunde maximum aantal dieren en wordt een daadwerkelijke stand-still
obtenu. bekomen.
La 'teneur maximale en éléments nutritionnels' visée correspond à la Bedoelde nutriëntenhalte stemt overeen met de hoogste productie van de
production la plus élevée au cours des années 1995, 1996 ou 1997 jaren 1995, 1996 of 1997 (het nieuwe artikel 33bis, § 1). Deze drie
(nouvel article 33bis, § 1er). On prévoit ces trois années en vue jaren worden voorzien om eventuele tijdelijke onderbezettingen (b.v.
d'éliminer d'éventuelles sous-occupations temporaires (par exemple ingevolge varkenspest) te elimineren. Deze 'nutriëntenhalte' geldt tot
suite à la peste porcine). Cette 'teneur maximale en éléments
nutritionnels' est valable jusqu'au 31 décembre 2004 et est liée à en met 31 december 2004 en is gekoppeld aan de landbouwinrichting
l'exploitation agricole et/ou à l'élevage autorisé ou à une partie de en/of de vergunde veeteeltinrichting of deel hiervan (het nieuwe
celui-ci (nouvel article 33bis, § 5) » (Doc. parl., Parlement flamand, artikel 33bis, § 5) » (Parl. St., Vlaams Parlement, 1998-1999, nr.
1998-1999, n° 1317/1, p. 7). 1317/1, p. 7).
B.2.3. L'article 23, 4°, du décret du 28 mars 2003 modifiant le décret B.2.3. Bij artikel 23, 4°, van het decreet van 28 maart 2003 houdende
du 23 janvier 1991 a remplacé le second alinéa de l'article 33bis, § wijziging van het decreet van 23 januari 1991 werd het tweede lid van
2, 5°, du décret du 23 janvier 1991 par la disposition en cause. artikel 33bis, § 2, 5°, van het decreet van 23 januari 1991 vervangen
Les travaux préparatoires mentionnent à cet égard : door de thans in het geding zijnde bepaling.
« Le remplacement de la condition mentionnée dans la note de bas de De parlementaire voorbereiding vermeldt dienaangaande :
page (5) par des restrictions apportées à l'usage qui peut être fait « De vervanging van de randvoorwaarde onder voetnoot (5) door het
de la 'teneur maximale en éléments nutritionnels' accordée est également nécessaire pour, d'une part, prévenir les effets non souhaités de cette condition (limitation trop stricte du choix du nombre d'animaux de l'élevage) et pour, d'autre part, respecter l'objectif en vue duquel cette condition a été instaurée. Il doit être observé à cet égard que cette restriction n'est pas absolue. En effet, l'arrêté d'exécution (article 6, § 3bis) prévoit que, lors d'une reconversion autorisée à une autre espèce animale, la ' teneur maximale en éléments nutritionnels ' peut effectivement être transposée à cette autre espèce » (Doc. parl., Parlement flamand, opleggen van beperkingen waarvoor de toegekende nutriëntenhalte kan gebruikt worden, is eveneens nodig om enerzijds de ongewenste effecten van de randvoorwaarde te voorkomen (te strikte beperking van de keuze van het aantal dieren dat gehouden wordt) en om anderzijds het doel van de invoering van deze randvoorwaarde te respecteren. Hierbij moet opgemerkt worden dat deze beperking niet absoluut is. Via het uitvoeringsbesluit (artikel 6, § 3bis) is immers voorzien dat bij een vergunde omvorming naar een andere diersoort, deze nutriëntenhalte wel kan omgezet worden naar een andere » (Parl. St.,
2002-2003, n° 1559/1, p. 10). Vlaams Parlement, 2002-2003, nr. 1559/1, p. 10).
B.2.4. Le décret du 23 janvier 1991 a été en grande partie abrogé par B.2.4. Het decreet van 23 januari 1991 werd grotendeels opgeheven door
le décret du 22 décembre 2006 concernant la protection des eaux contre het decreet van 22 december 2006 houdende de bescherming van water
la pollution par les nitrates à partir de sources agricoles. tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen.
L'article 30 du décret du 22 décembre 2006 prévoit le remplacement des Artikel 30 van het decreet van 22 december 2006 voorziet in de
'teneurs maximales en éléments nutritionnels', mentionnées dans les vervanging van de nutriëntenhaltes, vermeld in de artikelen 33bis en
articles 33bis et 33ter du décret du 23 janvier 1991, par des « droits 33ter van het decreet van 23 januari 1991, door
d'émission » de nutriments. nutriëntenemissierechten.
L'article 78 du décret du 22 décembre 2006 a abrogé la disposition en Bij artikel 78 van het decreet van 22 december 2006 werd de in het
cause à compter du 1er janvier 2005. Cet article dispose : geding zijnde bepaling met ingang van 1 januari 2005 opgeheven. Dat artikel bepaalt :
« A l'article 33bis, § 2, (5), deuxième paragraphe [lire : alinéa 2] « In artikel 33bis, § 2, (5), tweede lid, van hetzelfde decreet,
du même décret, inséré par le décret du 11 mai 1999 et modifié par les ingevoegd bij het decreet van 11 mei 1999 en gewijzigd bij de decreten
décrets du 3 mars 2000, du 8 décembre 2000, du 9 mars 2001, du 28 mars van 3 maart 2000, 8 december 2000, 9 maart 2001, 28 maart 2003 en 22
2003 et du 22 avril 2005, la phrase ' la partie de la teneur en april 2005, wordt de zin 'Het deel van de nutriëntenhalte dat
éléments nutritionnels qui est attribuée aux espèces animales faisant
l'objet d'un recalcul, peut uniquement être utilisée pour la toegekend werd voor diersoorten waarvoor een herberekening werd
production provenant de ces espèces animales ' est abrogée à compter toegestaan, mag enkel gebruikt worden voor de productie afkomstig van
du 1er janvier 2005 ». deze diersoorten' opgeheven met ingang van 1 januari 2005 ».
B.3. Par ses arrêts nos 31/2006, 139/2007, 88/2008 et 99/2008, la Cour B.3. Bij zijn arresten nrs. 31/2006, 139/2007, 88/2008 en 99/2008
a répondu par la négative aux questions préjudicielles qui portaient heeft het Hof de prejudiciële vragen die betrekking hadden op de
sur l'éventuelle violation, par les articles 33bis et 33ter, du décret mogelijke schending, door de artikelen 33bis en 33ter van het decreet
du 23 janvier 1991, des articles 10 et 11 de la Constitution, entre van 23 januari 1991, van onder meer de artikelen 10 en 11 van de
autres dispositions. Grondwet, ontkennend beantwoord.
B.4. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 33bis, § 2, 5°, B.4. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of artikel
alinéa 2, du décret du 23 janvier 1991, dans la rédaction applicable 33bis § 2, 5°, tweede lid, van het decreet van 23 januari 1991, in de
redactie zoals van toepassing op het bodemgeschil, een schending
au litige a quo, viole les articles 10 et 11 de la Constitution, inhoudt van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in
combinés ou non avec l'article 1er de la Convention européenne des samenhang gelezen met artikel 1 van het Europees Verdrag voor de
droits de l'homme, en ce que cette disposition instaure, entre rechten van de mens, doordat het voormelde artikel 33bis, § 2, 5°,
différentes catégories de producteurs, trois différences de traitement tweede lid, drie verschillen in behandeling tussen verschillende
susceptibles de constituer une atteinte grave au droit de propriété. categorieën van producenten invoert die een ernstige aantasting van
La première question préjudicielle concerne une différence de het eigendomsrecht zouden kunnen uitmaken.
traitement entre les aviculteurs selon qu'ils ont obtenu ou non un De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op een verschil in
nouveau calcul de la quantité maximale de nutriments autorisée. behandeling tussen pluimveehouders naargelang zij al dan niet een
La deuxième question préjudicielle concerne une différence de herberekening van hun nutriëntenhalte hebben verkregen.
traitement entre les aviculteurs qui ont procédé ou non, après le De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op een verschil in
nouveau calcul de la quantité maximale de nutriments autorisée, à une behandeling tussen pluimveehouders die na herberekening van de
modification de la sorte de volaille dont ils font l'élevage. nutriëntenhalte, al dan niet een wijziging binnen de diersoort
La troisième question préjudicielle concerne une différence de pluimvee hebben doorgevoerd.
traitement entre les aviculteurs et les éleveurs de porcs qui ont De derde prejudiciële vraag heeft betrekking op een verschil in
obtenu, les uns et les autres, une compensation pour restriction des behandeling tussen pluimveehouders en varkenshouders die beiden een
nutriments, cependant que seuls les éleveurs de porcs peuvent utiliser compensatie van de nutriëntenhalte hebben verkregen, terwijl enkel de
la compensation pour une autre espèce animale que celle pour laquelle varkenshouders de compensatie kunnen inzetten voor een andere
la compensation a été accordée. diersoort dan die waarvoor de compensatie werd toegekend.
B.5. Selon le Gouvernement flamand, les différentes catégories de B.5. Volgens de Vlaamse Regering zouden de verschillende categorieën
producteurs désignées dans les questions préjudicielles ne seraient van producenten die in de prejudiciële vragen worden onderkend, niet
pas comparables, de sorte qu'il ne saurait être question d'une vergelijkbaar zijn, zodat van enig verschil in behandeling geen sprake
quelconque différence de traitement et donc pas davantage d'une zou kunnen zijn en dus evenmin van een aantasting van het
atteinte au droit de propriété. eigendomsrecht.
B.6. Il est demandé à la Cour si une disposition ayant force de loi B.6. Aan het Hof wordt gevraagd of een wetskrachtige bepaling
est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec une disposition conventionnelle garantissant un droit fondamental, en l'espèce celui garanti par l'article 1er du Premier Protocole additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme. Dès lors que les catégories de personnes en cause sont celle dont ce droit fondamental serait violé et celle à laquelle ce droit fondamental est garanti, il s'agit de catégories comparables. La Cour doit dès lors vérifier si la mesure en cause instaure une différence de traitement et constitue, pour une catégorie de personnes, une atteinte à leur droit de propriété garanti par l'article 1er du Protocole précité. B.7. Selon l'appelant devant le juge a quo, la mesure en cause interdirait qu'il convertisse son entreprise avicole, dans le respect de la quantité maximale de nutriments octroyée, à l'élevage d'une autre espèce de volaille. Sa liberté d'exploitation et son droit de propriété seraient ainsi considérablement limités, puisque la partie bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met een verdragsbepaling waarin een grondrecht wordt gewaarborgd, te dezen het grondrecht dat wordt gewaarborgd bij artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Aangezien de in het geding zijnde categorieën van personen die zijn van wie dat grondrecht zou zijn geschonden en die voor wie dat grondrecht is gewaarborgd, betreft het vergelijkbare categorieën. Het Hof dient derhalve na te gaan of de in het geding zijnde maatregel een verschil in behandeling invoert en voor een categorie van personen een aantasting uitmaakt van hun eigendomsrecht dat door artikel 1 van het voormelde Protocol wordt gewaarborgd. B.7. Volgens de appellant voor de verwijzende rechter zou de in het geding zijnde maatregel verbieden dat hij zijn pluimveebedrijf, met eerbiediging van de hem toegekende nutriëntenhalte, omvormt van de ene subcategorie pluimvee naar een andere subcategorie pluimvee. Aldus zouden zijn vrijheid van exploitatie en zijn eigendomsrecht
recalculée de la quantité maximale de nutriments autorisée ne pourrait aanzienlijk worden beperkt, vermits met het herberekende gedeelte van
plus être utilisée qu'en vue de l'élevage de l'espèce animale pour de nutriëntenhalte enkel nog die diersoort zou kunnen worden gehouden
laquelle le nouveau calcul a été accordé. La disposition en cause waarvoor de herberekening is toegestaan. De in het geding zijnde
romprait, selon lui, l'équilibre entre les exigences de l'intérêt général et le droit fondamental au respect des biens de l'individu puisque, outre l'imposition d'un quota de nutriments, elle instaurerait, pour certaines entreprises, une interdiction de reconversion qui ne serait aucunement pertinente pour la protection de l'environnement. B.8. La mesure en cause vise à empêcher que la partie de la quantité maximale de nutriments accordée pour une sous-espèce déterminée de volaille soit utilisée pour une autre sous-espèce. Le remplacement de la condition initiale par la disposition en cause a été justifié dans les travaux préparatoires cités en B.2.3 par la bepaling zou volgens hem het evenwicht tussen de vereisten van het algemeen belang en het fundamentele recht op eigendom van het individu verstoren, vermits zij, naast het opleggen van een nutriëntenhalte, voor bepaalde bedrijven nog een omvormingsverbod zou invoeren dat geen enkele relevantie voor de bescherming van het leefmilieu zou hebben. B.8. De in het geding zijnde maatregel strekt ertoe te verhinderen dat het deel van de nutriëntenhalte dat voor een bepaalde subcategorie van pluimvee werd toegekend, zou worden gebruikt voor een andere subcategorie van pluimvee. De vervanging van de oorspronkelijke randvoorwaarde door de thans in het geding zijnde bepaling werd in de in B.2.3 aangehaalde parlementaire voorbereiding verantwoord met verwijzing naar de
nécessité, entre autres, de « respecter l'objectif en vue duquel cette noodzaak om, onder meer, « het doel van de invoering van deze
condition a été instaurée » (Doc. parl., Parlement flamand, 2002-2003, randvoorwaarde te respecteren » (Parl. St., Vlaams Parlement,
n° 1559/1, p. 10). L'instauration de cette condition fait partie de la 2002-2003, nr. 1559/1, p. 10). De invoering van de randvoorwaarde past
réglementation qui a introduit la quantité maximale de nutriments. in het kader van de regeling waarbij de nutriëntenhalte werd
Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires cités en B.2.2, le ingevoerd. Zoals uit de in B.2.2 aangehaalde parlementaire
législateur décrétal entendait obtenir, par ce biais, un standstill au voorbereiding blijkt, streefde de decreetgever daarmee een standstill
niveau des exploitations d'élevage. L'introduction de la quantité op het niveau van de veeteeltinrichtingen na. Met de invoering van de
maximale de nutriments autorisée permet dès lors d'éviter « qu'un nutriëntenhalte kan aldus « worden belet dat een exploitant de
exploitant augmente l'effectif moyen de son cheptel à concurrence du gemiddelde veebezetting zou optimaliseren tot het vergunde maximum
nombre maximum de bêtes autorisé et un réel standstill est ainsi aantal dieren en wordt een daadwerkelijke stand-still bekomen » (Parl.
obtenu » (Doc. parl., Parlement flamand, 1998-1999, n° 1317/1, p. 7). St., Vlaams Parlement, 1998-1999, nr. 1317/1, p. 7).
B.9.1. Il ressort de la formulation de la disposition en cause que la B.9.1. Uit de formulering van de in het geding zijnde bepaling blijkt
mesure ne s'applique qu'« aux espèces animales faisant l'objet d'un dat de maatregel enkel geldt « voor de diersoorten waarvoor een
recalcul ». Tous les aviculteurs peuvent demander ce nouveau calcul. herberekening werd toegestaan ». Alle pluimveehouders kunnen een
Ils n'y sont nullement tenus. La mesure ne s'applique à un aviculteur dergelijke herberekening vragen. Zij zijn daartoe geenszins verplicht.
que dans le cas où il choisit de demander ce nouveau calcul et le Enkel in het geval dat een pluimveehouder ervoor kiest die
quota recalculé de nutriments ne peut être utilisé que pour la sorte herberekening te vragen, is de maatregel op hem van toepassing en kan
spécifique de volaille pour laquelle le nouveau calcul a été demandé. de herberekende nutriëntenhalte enkel worden aangewend voor die
Il s'ensuit que l'application éventuelle de la mesure en cause résulte specifieke pluimveesoort waarvoor de herberekening werd aangevraagd.
exclusivement d'un choix propre de l'aviculteur concerné d'obtenir un Daaruit volgt dat de eventuele toepassing van de in het geding zijnde
nouveau calcul de son quota de nutriments. maatregel uitsluitend volgt uit een eigen keuze van de betrokken
pluimveehouder om een herberekening van zijn nutriëntenhalte te
B.9.2. Il ressort également des travaux préparatoires de la verkrijgen. B.9.2. Uit de in B.2.3 aangehaalde parlementaire voorbereiding van de
disposition en cause cités en B.2.3 que la restriction instaurée n'est in het geding zijnde bepaling, blijkt tevens dat de ingevoerde
pas absolue, puisque l'article 6, § 3bis, de l'arrêté du Gouvernement beperking niet absoluut is, vermits artikel 6, § 3bis, van het besluit
flamand du 3 mars 2000 prévoit une disposition selon laquelle « lors van de Vlaamse Regering van 3 maart 2000 in een regeling voorziet
d'une reconversion autorisée à une autre espèce animale, la 'teneur volgens welke « bij een vergunde omvorming naar een andere diersoort,
maximale en éléments nutritionnels' peut effectivement être transposée
à cette autre espèce » (Doc. parl., Parlement flamand, 2002-2003, n° deze nutriëntenhalte wel kan omgezet worden naar een andere » (Parl.
1559/1, p. 10). St., Vlaams Parlement, 2002-2003, nr. 1559/1, p. 10).
B.9.3. Il découle de ce qui précède que, contrairement à ce que B.9.3. Uit het voorgaande volgt dat, in tegenstelling tot wat de
l'appelant devant le juge a quo allègue, la mesure en cause ne prévoit appellant voor de verwijzende rechter beweert, de in het geding zijnde
pas d'interdiction, pour certaines entreprises avicoles, de se maatregel niet in een verbod voor bepaalde pluimveebedrijven voorziet
reconvertir dans l'élevage d'une autre sous-espèce de volaille. om van subcategorie van pluimvee om te schakelen. De argumentatie die
L'argumentation fondée sur ce motif pour conclure à une atteinte au op die grond is gebaseerd om tot een aantasting van het eigendomsrecht
droit de propriété procède dès lors d'une lecture erronée de la te besluiten, gaat aldus uit van een verkeerde lezing van de in het
disposition en cause. geding zijnde bepaling.
B.10. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. B.10. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 33bis, § 2, 5°, alinéa 2, du décret de la Région flamande du Artikel 33bis, § 2, 5°, tweede lid, van het decreet van het Vlaamse
23 janvier 1991 relatif à la protection de l'environnement contre la Gewest van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu
pollution due aux engrais, tel qu'il était applicable pour l'année de tegen de verontreiniging door meststoffen, zoals het gold voor het
production 2004, ne viole pas les articles 10 et 11 de la productiejaar 2004, schendt niet de artikelen 10 en 11 van de
Constitution, combinés avec l'article 1er du Premier Protocole Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 1 van het Eerste Aanvullend
additionnel à la Convention européenne des droits de l'homme. Protocol bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 19 décembre 2013. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 19 december 2013.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^