← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 162/2013 du 21 novembre 2013 Numéro du rôle : 5555 En cause
: la question préjudicielle concernant les articles 2, c) à e), 35, § 2, et 57 de la loi du 31
janvier 2009 relative à la continuité des entreprises, posé La
Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, et des juges E.
(...)"
Extrait de l'arrêt n° 162/2013 du 21 novembre 2013 Numéro du rôle : 5555 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 2, c) à e), 35, § 2, et 57 de la loi du 31 janvier 2009 relative à la continuité des entreprises, posé La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, et des juges E. (...) | Uittreksel uit arrest nr. 162/2013 van 21 november 2013 Rolnummer : 5555 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 2, c) tot e), 35, § 2, en 57 van de wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen, ges Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en M. Bossuyt, en de rechte(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 162/2013 du 21 novembre 2013 | Uittreksel uit arrest nr. 162/2013 van 21 november 2013 |
Numéro du rôle : 5555 | Rolnummer : 5555 |
En cause : la question préjudicielle concernant les articles 2, c) à | In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 2, c) tot e), 35, § |
e), 35, § 2, et 57 de la loi du 31 janvier 2009 relative à la | 2, en 57 van de wet van 31 januari 2009 betreffende de continuïteit |
continuité des entreprises, posée par la Cour du travail de Liège. | van de ondernemingen, gesteld door het Arbeidshof te Luik. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en M. Bossuyt, en de |
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, P. Nihoul, F. | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, |
Daoût et T. Giet, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par | P. Nihoul, F. Daoût en T. Giet, bijgestaan door de griffier P.-Y. |
le président J. Spreutels, | Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par arrêt du 10 janvier 2013 en cause de la SA « Agrimat » contre | Bij arrest van 10 januari 2013 in zake de nv « Agrimat » tegen |
Jean-Claude Clementz, dont l'expédition est parvenue au greffe de la | Jean-Claude Clementz, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is |
Cour le 18 janvier 2013, la Cour du travail de Liège a posé la | ingekomen op 18 januari 2013, heeft het Arbeidshof te Luik de volgende |
question préjudicielle suivante : | prejudiciële vraag gesteld : |
« Les articles 2, c, d, et e, 35, § 2, et 57 de la loi du 31 janvier | « Schenden de artikelen 2, c, d en e, 35, § 2, en 57 van de wet van 31 |
2009 relative à la continuité des entreprises violent-ils les articles | januari 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen de |
10 et 11 de la Constitution et introduisent-ils une discrimination : | artikelen 10 en 11 van de Grondwet en voeren zij een discriminatie in : |
en ce que le travailleur qui est licencié avant l'ouverture de la | doordat ten aanzien van de werknemer die wordt ontslagen vóór de |
procédure en réorganisation judiciaire voit son indemnité de | opening van de procedure van gerechtelijke reorganisatie zijn |
compensation de préavis constituer une créance sursitaire soumise à | compenserende opzeggingsvergoeding een schuldvordering in de |
l'exécution du plan de réorganisation avec de possibles réductions et | opschorting vormt die is onderworpen aan de uitvoering van het |
reorganisatieplan met mogelijke verminderingen en | |
modalités de paiement étalées dans le temps, | betalingsmodaliteiten die in de tijd zijn gespreid, |
alors que le travailleur qui est licencié en cours de procédure en | terwijl ten aanzien van de werknemer die wordt ontslagen in de loop |
réorganisation judiciaire voit son indemnité compensatoire de préavis | van de procedure van gerechtelijke reorganisatie zijn compenserende |
échapper à la qualification de créance sursitaire et aux modalités | opzeggingsvergoeding ontsnapt aan de kwalificatie van schuldvordering |
d'exécution du plan de réorganisation, de sorte qu'elle sera payée | in de opschorting en aan de uitvoeringsmodaliteiten van het |
reorganisatieplan, zodat die vergoeding integraal zal worden betaald | |
intégralement et sans aucun délai de paiement ? ». | en zonder enige betalingstermijn ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
Quant aux dispositions en cause | Ten aanzien van de in het geding zijnde bepalingen |
B.1.1. Les articles 2, c) à e), 35, § 2, et 57 de la loi du 31 janvier | B.1.1. De artikelen 2, c) tot e), 35, § 2, en 57 van de wet van 31 |
2009 relative à la continuité des entreprises (ci-après : LCE), dans | januari 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen (hierna |
leur version applicable devant le juge a quo, disposent : | : WCO), in de versie ervan die van toepassing is voor de verwijzende |
rechter, bepalen : | |
« Art. 2.Pour l'application de la présente loi, on entend par : |
« Art. 2.Voor de toepassing van deze wet verstaat men onder : |
[...] | [...] |
c) 'créances sursitaires' : les créances nées avant le jugement | c) 'schuldvorderingen in de opschorting' : de schuldvorderingen |
d'ouverture de la procédure de réorganisation judiciaire ou nées du dépôt de la requête ou des décisions prises dans le cadre de la procédure; d) 'créances sursitaires extraordinaires' : les créances sursitaires garanties par un privilège spécial ou une hypothèque et les créances des créanciers-propriétaires; e) 'créances sursitaires ordinaires' : les créances sursitaires autres que les créances sursitaires extraordinaires; | ontstaan voor het vonnis dat de procedure van gerechtelijke reorganisatie opent of die uit het verzoekschrift of beslissingen genomen in het kader van de procedure volgen; d) 'buitengewone schuldvorderingen in de opschorting' : de schuldvorderingen in de opschorting die gewaarborgd zijn door een bijzonder voorrecht of een hypotheek en de schuldvorderingen van de schuldeisers-eigenaars; e) 'gewone schuldvorderingen in de opschorting' : de schuldvorderingen in de opschorting andere dan de buitengewone schuldvorderingen in de opschorting; |
[...] | [...] |
Art. 35.[...] |
Art. 35.[...] |
§ 2. Le débiteur peut cependant, même en l'absence de disposition | § 2. De schuldenaar kan evenwel, ook bij ontstentenis van contractuele |
contractuelle en ce sens, décider de ne plus exécuter un contrat en | bepaling in deze zin, beslissen een lopende overeenkomst niet langer |
cours pendant la durée du sursis, en notifiant cette décision à ses cocontractants conformément à l'article 26, § 2, à la condition que cette non-exécution soit nécessaire pour pouvoir proposer un plan de réorganisation aux créanciers ou rendre le transfert sous autorité judiciaire possible. Lorsque le débiteur décide de ne plus exécuter un contrat en cours, les dommages auxquels son contractant peut prétendre sont une créance sursitaire. La possibilité prévue par cet article ne s'applique pas aux contrats de travail. | uit te voeren voor de duur van de opschorting met een mededeling aan zijn medecontractanten overeenkomstig artikel 26, § 2, op voorwaarde dat die niet-uitvoering noodzakelijk is om een reorganisatieplan te kunnen voorstellen aan de schuldeisers of om de overdracht onder gerechtelijk gezag mogelijk te maken. Wanneer de schuldenaar beslist een lopende overeenkomst niet langer uit te voeren, vormt de schadevergoeding waartoe de wederpartij in voorkomend geval gerechtigd is een schuldvordering in de opschorting. De mogelijkheid gegeven in dit artikel is niet toepasselijk op arbeidsovereenkomsten. |
[...] | [...] |
Art. 57.L'homologation du plan de réorganisation le rend contraignant |
Art. 57.De homologatie van het reorganisatieplan maakt het bindend |
pour tous les créanciers sursitaires. | voor alle schuldeisers in de opschorting. |
Les créances sursitaires contestées, mais reconnues judiciairement | De betwiste, maar na de homologatie gerechtelijk erkende |
après l'homologation, sont payées conformément aux modalités prévues | schuldvorderingen in de opschorting, worden betaald op de wijze die is |
pour les créances de même nature. En aucun cas, l'exécution du plan de | bepaald voor de schuldvorderingen van dezelfde aard. In geen geval kan |
réorganisation ne peut être totalement ou partiellement suspendue du | de uitvoering van het reorganisatieplan geheel of gedeeltelijk |
fait des décisions rendues sur les contestations. Les créances sursitaires qui n'ont pas été portées dans la liste visée à l'article 17, § 2, 7°, modifiée, le cas échéant, par application de l'article 46, et qui n'ont pas donné lieu à contestation, sont payées après l'exécution intégrale du plan conformément aux modalités prévues pour les créances de même nature. Si le créancier n'a pas été informé dûment au cours du sursis, il sera payé selon les modalités et dans la mesure prévue par le plan homologué pour des créances similaires. | opgeschort worden door de met betrekking tot deze betwistingen genomen beslissingen. De schuldvorderingen in de opschorting die niet opgenomen zijn in de in artikel 17, § 2, 7°, bedoelde lijst, in voorkomend geval gewijzigd met toepassing van artikel 46, en die geen aanleiding hebben gegeven tot betwisting, worden betaald na de volledige uitvoering van het plan, op de wijze die is bepaald voor de schuldvorderingen van dezelfde aard. Indien de schuldeiser niet behoorlijk werd ingelicht tijdens de opschorting, wordt hij betaald op de wijze en in de mate die het gehomologeerd plan bepaalt voor gelijkaardige schuldvorderingen. |
A moins que le plan n'en dispose autrement de manière expresse, | Tenzij het plan uitdrukkelijk anders bepaalt, bevrijdt de volledige |
l'exécution complète de celui-ci libère totalement et définitivement | uitvoering ervan de schuldenaar geheel en definitief, voor alle |
le débiteur pour toutes les créances y figurant. | schuldvorderingen die erin voorkomen. |
Sans préjudice des articles 2043bis à 2043octies du Code civil, le | Onverminderd de artikelen 2043bis tot 2043octies van het Burgerlijk |
plan ne profite pas aux codébiteurs ni aux personnes ayant constitué | Wetboek komt het plan de medeschuldenaars en de personen die een |
des sûretés personnelles ». | persoonlijke zekerheid hebben gesteld niet ten goede ». |
B.1.2. Une loi du 27 mai 2013 « modifiant diverses législations en | B.1.2. Een wet van 27 mei 2013 « tot wijziging van verschillende |
matière de continuité des entreprises », publiée au Moniteur belge du | wetgevingen inzake de continuïteit van de ondernemingen », |
22 juillet 2013, modifie les articles 2, c), et 35, § 2, en cause | bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 22 juli 2013, wijzigt de |
comme suit : | in het geding zijnde artikelen 2, c), en 35, § 2, als volgt : |
- l'article 2 de cette loi insère dans l'article 2, c), de la LCE le | - artikel 2 van die wet voegt in artikel 2, c), van de WCO het woord « |
mot « judiciaires » entre les mots « des décisions » et « prises dans | gerechtelijke » in tussen de woorden « verzoekschrift of » en de |
le cadre »; | woorden « beslissingen genomen »; |
- l'article 19, b), de cette loi insère entre les alinéa 1er et 2 de | - artikel 19, b), van die wet voegt tussen het eerste en het tweede |
l'article 35, § 2, un alinéa rédigé comme suit : « L'exercice de ce | lid van artikel 35, § 2, een lid in dat luidt : « De uitoefening van |
droit ne prive pas le créancier du droit de suspendre ses propres | dit recht ontneemt de schuldeiser niet het recht zijn eigen prestaties |
prestations ». | op te schorten ». |
En vertu de l'article 62 de cette loi, ces modifications entrent en | Krachtens artikel 62 van die wet treden die wijzigingen in werking |
vigueur dix jours après la publication de la loi du 27 mai 2013 au Moniteur belge. Ces modifications sont donc sans incidence sur le litige qui a donné lieu à la question préjudicielle, de sorte que la Cour examine les dispositions en cause, ainsi que le texte de la LCE, dans leur version applicable au litige pendant devant le juge a quo. B.1.3. La loi du 31 janvier 2009 précitée, dans sa version applicable au litige devant le juge a quo, prévoit, notamment, une procédure dite « de réorganisation judiciaire » qui a pour but de préserver, sous le contrôle du juge, la continuité de tout ou partie de l'entreprise en difficulté ou de ses activités (article 16, alinéa 1er, de la LCE); cette procédure permet d'accorder un sursis (dont la durée est fixée | tien dagen na de bekendmaking van de wet van 27 mei 2013 in het Belgisch Staatsblad. Die wijzigingen hebben dus geen invloed op het geschil dat aanleiding heeft gegeven tot de prejudiciële vraag, zodat het Hof de in het geding zijnde bepalingen, alsook de tekst van de WCO, onderzoekt in de versie ervan die van toepassing is op het voor de verwijzende rechter hangende geschil. B.1.3. De voormelde wet van 31 januari 2009, in de versie ervan die op het voor de verwijzende rechter hangende geschil van toepassing is, voorziet onder meer in een zogenoemde procedure « van gerechtelijke reorganisatie » die strekt tot het behouden, onder toezicht van de rechter, van de continuïteit van het geheel of een gedeelte van de onderneming in moeilijkheden of van haar activiteiten (artikel 16, eerste lid, van de WCO); die procedure maakt het mogelijk de schuldenaar een opschorting toe te kennen (waarvan de duur door de |
par le juge en vertu de l'article 24, § 2, de la LCE) au débiteur en | rechter wordt bepaald krachtens artikel 24, § 2, van de WCO) om hetzij |
tot een gerechtelijke reorganisatie te komen door een minnelijk | |
vue soit d'aboutir à une réorganisation judiciaire par accord amiable | akkoord tussen schuldeisers en schuldenaar - bedoeld in artikel 43 - |
entre créanciers et débiteur, visé à l'article 43, ou par accord | of door een collectief akkoord van de schuldeisers - bedoeld in de |
collectif des créanciers, visé aux articles 44 et suivants, soit de | artikelen 44 en volgende -, hetzij de overdracht toe te staan, aan |
permettre le transfert à des tiers de tout ou partie de l'entreprise | derden, van het geheel of een gedeelte van de onderneming of haar |
ou de ses activités, visé aux articles 59 et suivants (article 16, | activiteiten, bedoeld in de artikelen 59 en volgende (artikel 16, |
alinéa 2, de la LCE). | tweede lid, van de WCO). |
Naast het door de in het geding zijnde bepaling vastgelegde verbod om | |
Outre l'interdiction de poursuivre les voies d'exécution prévue par la | de middelen tot tenuitvoerlegging voort te zetten, bepaalt de wet dat |
disposition en cause, la loi prévoit qu'aucune saisie autre que | tijdens de opschorting, voor schuldeisers in de opschorting, geen |
conservatoire ne peut être pratiquée du chef des créanciers | enkel ander beslag dan een bewarend beslag kan worden gelegd (artikel |
sursitaires au cours du sursis (article 31 de la LCE). Elle ne met | 31 van de WCO). Zij doet evenwel geen afbreuk aan de rechten van de |
cependant pas en cause les droits du créancier gagiste lorsqu'il | pandhoudende schuldeiser wanneer het gaat om specifiek in pand gegeven |
s'agit de créances spécifiquement gagées (article 32 de la LCE), ne | schuldvorderingen (artikel 32 van de WCO), staat een vrijwillige |
fait pas obstacle au paiement volontaire de créances sursitaires par | betaling door de schuldenaar van schuldvorderingen in de opschorting |
le débiteur, ni à l'action directe (article 33 de la LCE), ni à la | niet in de weg, noch een rechtstreekse vordering (artikel 33 van de |
WCO), noch een schuldvergelijking van verknochte schuldvorderingen | |
compensation des créances connexes (article 34 de la LCE), ni à la | (artikel 34 van de WCO), noch de mogelijkheid om de schuldenaar |
possibilité de déclarer le débiteur en faillite ou de provoquer la | failliet te verklaren of een gerechtelijke ontbinding van de |
dissolution judiciaire de la société débitrice (article 30 de la LCE) | vennootschap die schuldenaar is teweeg te brengen (artikel 30 van de |
et ne met pas fin, en principe, aux contrats en cours (article 35, § 1er, | WCO), en zij maakt in principe geen einde aan de lopende |
de la LCE). | overeenkomsten (artikel 35, § 1, van de WCO). |
Quant à la différence de traitement | Ten aanzien van het verschil in behandeling |
B.2. Les dispositions en cause sont interprétées par le juge a quo | B.2. De in het geding zijnde bepalingen worden door de verwijzende |
rechter in die zin geïnterpreteerd dat zij een verschil in behandeling | |
comme créant une différence de traitement entre un travailleur | invoeren tussen een werknemer die is ontslagen vóór de indiening, door |
licencié avant le dépôt par son employeur d'une requête en | zijn werkgever, van een verzoekschrift tot gerechtelijke reorganisatie |
réorganisation judiciaire et un travailleur licencié pendant la | en een werknemer die tijdens de periode van de opschorting is |
période de sursis : la créance portant sur une indemnité compensatoire | ontslagen : de schuldvordering met betrekking tot een door de |
de préavis réclamée par le travailleur sera sursitaire dans le premier | werknemer gevorderde compenserende opzeggingsvergoeding zal in het |
cas, en vertu de l'article 2, c) à e), de la LCE, et sera dès lors | eerste geval in de opschorting zijn, krachtens artikel 2, c) tot e), |
soumise aux réductions et modalités du plan de réorganisation | van de WCO, en zal bijgevolg worden onderworpen aan de verminderingen |
homologué, conformément à l'article 57 de la LCE; dans le second cas, la créance du travailleur échappera à la qualification de créance sursitaire, de sorte que, selon le juge a quo, « elle sera payée intégralement et sans aucun délai de paiement ». Le litige porté devant le juge a quo concerne un travailleur licencié quelques jours avant le dépôt de la requête en réorganisation judiciaire, par suite d'une restructuration du personnel pour raisons économiques. B.3. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les situations dans lesquelles se trouvent les deux catégories de travailleurs évoquées en B.2 constituent des catégories comparables : | en modaliteiten van het gehomologeerde reorganisatieplan, overeenkomstig artikel 57 van de WCO; in het tweede geval zal de schuldvordering van de werknemer ontsnappen aan de kwalificatie van schuldvordering in de opschorting, zodat, volgens de verwijzende rechter, « zij integraal en zonder enige betalingstermijn zal worden betaald ». Het geschil voor de verwijzende rechter betreft een werknemer die enkele dagen vóór de indiening van het verzoekschrift tot gerechtelijke reorganisatie is ontslagen, ten gevolge van een herstructurering van het personeel om economische redenen. B.3. In tegenstelling tot wat de Ministerraad betoogt, vormen de situaties waarin beide categorieën van de in B.2 vermelde werknemers zich bevinden, vergelijkbare categorieën : in beide gevallen vorderen |
dans les deux cas, les travailleurs sont demandeurs d'une indemnité | de werknemers een compenserende opzeggingsvergoeding voor een rechter |
compensatoire de préavis devant un juge qui est appelé à statuer après | die uitspraak moet doen na de homologatie van een door de werkgever |
l'homologation d'un plan de réorganisation judiciaire déposé par | ingediend plan van gerechtelijke reorganisatie en zijn dus |
l'employeur et sont donc créanciers du débiteur sursitaire. | schuldeisers van de schuldenaar in de opschorting. |
B.4.1. Le Conseil des ministres fait également valoir que la question | B.4.1. De Ministerraad voert eveneens aan dat de prejudiciële vraag |
préjudicielle est irrecevable faute d'objet dès lors que la différence | zonder voorwerp en dus niet ontvankelijk is, aangezien het in het |
de traitement en cause ne découlerait pas des dispositions visées par | geding zijnde verschil in behandeling niet zou voortvloeien uit de in |
la question préjudicielle mais de l'article 36 de la loi en cause et | de prejudiciële vraag beoogde bepalingen, maar uit artikel 36 van de |
in het geding zijnde wet en uit artikel 19, eerste lid, 3°bis, van de | |
de l'article 19, alinéa 1er, 3°bis, de la loi hypothécaire du 16 | hypotheekwet van 16 december 1851, die de in B.2 vermelde |
décembre 1851, qui classent les créances des travailleurs visées en | schuldvorderingen van de werknemers klasseren onder de algemene |
B.2 au rang des privilèges généraux. | voorrechten. |
B.4.2. L'article 2, c) à e), de la LCE définit les créances | B.4.2. Artikel 2, c) tot e), van de WCO definieert de |
schuldvorderingen in de opschorting, de gewone schuldvorderingen in de | |
sursitaires, les créances sursitaires ordinaires et les créances | opschorting en de buitengewone schuldvorderingen in de opschorting. |
sursitaires extraordinaires. En disposant que le plan de | Door te bepalen dat het reorganisatieplan door de homologatie ervan |
réorganisation devient contraignant par son homologation pour tous les | voor alle schuldeisers in de opschorting bindend wordt, heeft artikel |
créanciers sursitaires, l'article 57 de la LCE a pour conséquence que, | 57 van de WCO tot gevolg dat, wanneer dat plan, overeenkomstig artikel |
lorsque ce plan, conformément à l'article 49 de la LCE, prévoit une | 49 van de WCO, voorziet in een vermindering van sommige |
réduction de certaines créances, l'homologation accordée par le | schuldvorderingen, de door de rechtbank van koophandel verleende |
tribunal de commerce conduit à ce que le débiteur obtienne une | homologatie ertoe leidt dat de schuldenaar een vermindering van zijn |
modération de sa dette. Quant à l'article 35, § 2, de la LCE, il | schuld verkrijgt. Artikel 35, § 2, van de WCO vestigt het beginsel van |
prévoit le principe de continuité des contrats de travail, sans | de continuïteit van de arbeidsovereenkomsten, zonder de mogelijkheid |
possibilité pour le débiteur d'invoquer le sursis pour suspendre | voor de schuldenaar om de opschorting aan te voeren teneinde de |
l'exécution de ces contrats. Contrairement à ce que prétend le Conseil | tenuitvoerlegging van die overeenkomsten op te schorten. In |
des ministres, l'objet de la question préjudicielle n'est pas étranger | tegenstelling tot wat de Ministerraad beweert, staat het onderwerp van |
aux dispositions en cause. | de prejudiciële vraag niet los van de in het geding zijnde bepalingen. |
B.4.3. La question préjudicielle est recevable. | B.4.3. De prejudiciële vraag is ontvankelijk. |
B.5. Il convient toutefois d'examiner dans quelle mesure les | B.5. Er dient evenwel te worden onderzocht in welke mate de in het |
dispositions en cause sont à l'origine de la différence de traitement | geding zijnde bepalingen ten grondslag liggen aan het in B.2 |
critiquée en B.2 et si cette différence de traitement est justifiée. | bekritiseerde verschil in behandeling en of dat verschil in behandeling verantwoord is. |
B.6. La procédure de réorganisation judiciaire prévue par la loi du 31 | B.6. De bij de wet van 31 januari 2009 vastgelegde procedure van |
gerechtelijke reorganisatie strekt tot het behouden, onder toezicht | |
janvier 2009 a pour but de préserver, sous le contrôle du juge, la | van de rechter, van de continuïteit van het geheel of een gedeelte van |
continuité de tout ou partie de l'entreprise en difficulté ou de ses | de onderneming in moeilijkheden of van haar activiteiten. |
activités. Les travaux préparatoires indiquent à ce sujet : | De parlementaire voorbereiding vermeldt daarover : |
« 'Préserver la continuité de l'entreprise' fait référence à l'entité | « 'De continuïteit van de onderneming behouden', verwijst naar de |
elle-même, avec ses différentes composantes. 'Préserver les activités' | entiteit zelf met haar verschillende componenten. 'De activiteiten |
fait référence à l'activité économique partiellement détachée de son | behouden' verwijst naar de economische activiteit die gedeeltelijk |
losstaat van het medium ervan. De formulering is heel ruim bedoeld, | |
support. La formulation est, à dessein, très large pour éviter que des | teneinde te voorkomen dat de wil van de wetgever door interpretaties |
interprétations ne dénaturent la volonté du législateur : il s'agit | wordt vertekend : het is duidelijk de bedoeling ervoor te zorgen dat |
bien d'assurer que, dans des conditions économiques adéquates, des | problemen van structurele of toevallige aard in toereikende |
problèmes de nature structurelle ou accidentelle puissent être résolus | economische omstandigheden kunnen worden opgelost » (Parl. St., Kamer, |
» (Doc. parl., Chambre, S.E. 2007, DOC 52-0160/001, p. 15). | B.Z. 2007, DOC 52-0160/001, p. 15). |
B.7. Le législateur a entendu, par cette procédure, élargir la portée | B.7. De wetgever heeft met die procedure de draagwijdte willen |
de la réglementation relative au concordat judiciaire qu'elle remplace | verruimen van de regelgeving op het gerechtelijk akkoord, die zij |
(ibid., DOC 52-0160/002, pp. 39 et 82). Il a tenté de concilier | vervangt (ibid., DOC 52-0160/002, pp. 39 en 82). Hij heeft getracht |
l'objectif de préserver la continuité de l'entreprise avec celui de | het doel van behoud van de continuïteit van de onderneming te |
sauvegarder les droits des créanciers : | verzoenen met dat van vrijwaring van de rechten van de schuldeisers : |
« [La matière relative aux conséquences de la réorganisation | « [De materie met betrekking tot de gevolgen van de gerechtelijke |
judiciaire] est l'une des plus difficiles qui soient, parce qu'une | reorganisatie] is een van de moeilijkste die er bestaat omdat een |
législation sur l'insolvabilité doit tenir compte d'intérêts très | insolventiewetgeving rekening moet houden met zeer uiteenlopende |
divergents : les intérêts des créanciers qui souhaitent être payés le | belangen : de belangen van de schuldeisers die wensen betaald te |
plus vite possible, et la nécessité de donner une chance à la | worden op zo kort mogelijke tijd en de nood om de reorganisatie een |
réorganisation (y compris une réorganisation par transfert | kans te geven (met inbegrip van een reorganisatie door overdracht van |
d'entreprise). La règle est que la continuité de l'entreprise et des | de onderneming). De regel is dat de continuïteit en van de onderneming |
contrats est conservée, mais il va de soi que le maintien des droits | en van de contracten behouden blijft, maar het is vanzelfsprekend dat |
sera menacé pendant une période de difficultés financières importantes | in een periode van acute betaalmoeilijkheden de handhaving van de |
» (ibid., DOC 52-0160/005, p. 10). | rechten bedreigd wordt » (ibid., DOC 52-0160/005, p. 10). |
B.8.1. En ce qui concerne les créances sursitaires, les travaux | B.8.1. Ten aanzien van de schuldvorderingen in de opschorting wordt in |
préparatoires précisent : | de parlementaire voorbereiding gepreciseerd : |
« Les créances sursitaires sont celles qui sont visées par la demande | « Schuldvorderingen in de opschorting zijn die als bedoeld in de |
de sursis. Elles sont nécessairement antérieures au jour de | aanvraag tot opschorting. Ze gaan noodzakelijkerwijze vooraf aan de |
l'ouverture de la déclaration d'ouverture du sursis, ou bien nées du | dag waarop de opschorting open is verklaard of is ontstaan uit het |
fait même du jugement (par exemple une créance qui naît du fait de | vonnis zelf (bijvoorbeeld een schuld die ontstaat wegens de toepassing |
l'application d'une clause résolutoire en cas de réorganisation). Deux | van een ontbindende voorwaarde in geval van reorganisatie). Het |
types de créances sont visés : les créances sursitaires ordinaires et | betreft twee soorten schulden : gewone schuldvorderingen in de |
les créances sursitaires extraordinaires. | opschorting en buitengewone schuldvorderingen in de opschorting. |
Ces dernières, qui bénéficient d'un traitement particulier, sont les | Laatstgenoemde schuldvorderingen krijgen een bijzondere behandeling en |
créances garanties par une sûreté réelle, c'est-à-dire un gage ou une | zijn zeker gesteld door een zakelijke zekerheid, dus een waarborg of |
hypothèque, ou bénéficient d'une garantie donnée par la rétention du | een hypotheek, dan wel komen in aanmerking voor een waarborg verstrekt |
droit de propriété ou par le biais d'un privilège spécial » (Doc. | door de retentie van een eigendomsrecht of via een bijzonder voorrecht |
parl., Chambre, S.E. 2007, DOC 52-0160/001, p. 9). | » (Parl. St., Kamer, B.Z. 2007, DOC 52-0160/001, p. 9). |
La qualification de créances sursitaires ou non repose donc sur un | De kwalificatie van schuldvorderingen al dan niet in de opschorting |
berust dus op een objectief criterium, in beginsel gekoppeld aan het | |
critère objectif, lié en principe à l'objet même de la demande de | onderwerp zelf van de opschortingsaanvraag of aan het verband tussen |
sursis, ou au lien de la créance avec le dépôt de la requête ou avec | de schuldvordering en de indiening van het verzoekschrift of tussen de |
les décisions prises dans le cadre de la procédure de réorganisation. | schuldvordering en de beslissingen genomen in het kader van de reorganisatieprocedure. |
B.8.2. Lorsqu'il s'agit, comme en l'espèce, d'une réorganisation | B.8.2. Wanneer het, zoals te dezen, gaat om een gerechtelijke |
judiciaire au moyen d'un accord collectif, la procédure prévoit | reorganisatie door middel van een collectief akkoord, voorziet de |
qu'après que le tribunal de commerce a déclaré la procédure de | procedure erin dat, nadat de rechtbank van koophandel de |
réorganisation ouverte, le débiteur doit déposer au greffe un plan de | reorganisatieprocedure open heeft verklaard, de schuldenaar een |
réorganisation (article 44 de la LCE), dont le contenu est régi par | reorganisatieplan ter griffie dient neer te leggen (artikel 44 van de |
les articles 47 à 52 de la LCE et sur lequel les créanciers | WCO), waarvan de inhoud wordt geregeld door de artikelen 47 tot 52 van |
de WCO en waarover de schuldeisers in de opschorting dienen te | |
sursitaires doivent voter. Les créanciers sursitaires sont informés de | stemmen. De schuldeisers in de opschorting worden ingelicht over de |
la procédure de réorganisation judiciaire (article 53 de la LCE), et | procedure van gerechtelijke reorganisatie (artikel 53 van de WCO), |
sont appelés à être entendus devant le tribunal et à marquer leur | worden gehoord voor de rechtbank en moeten het plan van gerechtelijke |
accord sur le plan de réorganisation judiciaire (article 54 de la | reorganisatie goedkeuren (artikel 54 van de WCO). |
LCE). Lorsque le plan de réorganisation est approuvé par les créanciers, le | Wanneer het reorganisatieplan wordt goedgekeurd door de schuldeisers, |
tribunal de commerce doit se prononcer sur l'homologation de celui-ci | dient de rechtbank van koophandel zich uit te spreken over de |
(article 55 de la LCE). L'homologation rend le plan contraignant pour | homologatie ervan (artikel 55 van de WCO). Door de homologatie wordt |
tous les créanciers sursitaires (article 57, alinéa 1er, de la LCE). | het plan bindend voor alle schuldeisers in de opschorting (artikel 57, |
eerste lid, van de WCO). | |
Les créanciers sursitaires disposent donc, en cette qualité, de la | De schuldeisers in de opschorting beschikken dus, in die hoedanigheid, |
possibilité d'intervenir dans la procédure d'homologation du plan de | over de mogelijkheid om tussen te komen in de procedure voor de |
réorganisation judiciaire. | homologatie van het plan van gerechtelijke reorganisatie. |
B.8.3. Le travailleur licencié en raison d'une restructuration du | B.8.3. De werknemer die wegens een herstructurering van het personeel |
personnel pour motif économique avant le jugement d'ouverture de la | om economische redenen wordt ontslagen vóór het vonnis tot opening van |
procédure en réorganisation judiciaire dispose, en vertu des | de procedure van gerechtelijke reorganisatie, beschikt, op grond van |
définitions données à l'article 2 de la loi en cause, d'une créance | de in artikel 2 van de in het geding zijnde wet gegeven definities, |
sursitaire; en l'absence de privilège spécial, cette créance est une | over een schuldvordering in de opschorting; bij ontstentenis van een |
bijzonder voorrecht is die schuldvordering een gewone schuldvordering | |
créance sursitaire ordinaire. | in de opschorting. |
La circonstance que cette créance soit ordinaire n'a toutefois pas | Het gegeven dat die schuldvordering gewoon is, heeft evenwel geen |
d'incidence en ce qui concerne le caractère contraignant du plan | gevolgen voor het dwingende karakter van het gehomologeerde plan van |
homologué de réorganisation judiciaire; l'article 57 de la loi en | gerechtelijke reorganisatie; artikel 57 van de in het geding zijnde |
cause prévoit en effet que l'homologation de ce plan a un caractère | wet bepaalt immers dat de homologatie van dat plan een dwingend |
contraignant à l'égard de tous les créanciers sursitaires, qu'ils | karakter heeft ten aanzien van alle schuldeisers in de opschorting, |
soient ordinaires ou non. | ongeacht of die al dan niet gewoon zijn. |
B.8.4. Contrairement à ce qu'allègue le Conseil des ministres, ce | B.8.4. In tegenstelling tot wat de Ministerraad aanvoert, is het dus |
n'est donc pas l'article 19, alinéa 1er, 3°bis, de la loi hypothécaire | niet artikel 19, eerste lid, 3°bis, van de hypotheekwet van 16 |
du 16 décembre 1851 qui est à l'origine de la différence de traitement | december 1851 dat ten grondslag ligt aan het bekritiseerde verschil in |
critiquée en ce qui concerne le caractère contraignant du plan de | behandeling ten aanzien van het dwingende karakter van het |
réorganisation. | reorganisatieplan. |
B.9.1. Le fait de voir sa créance soumise ou non à de possibles | B.9.1. Het feit dat de schuldvordering al dan niet wordt onderworpen |
réductions et modalités de paiement étalées dans le temps prévues par | aan mogelijke verminderingen en in de tijd gespreide |
le plan de réorganisation judiciaire est quant à lui lié au contenu du | betalingsmodaliteiten waarin het plan van gerechtelijke reorganisatie |
plan de réorganisation. | voorziet, houdt zijnerzijds verband met de inhoud van het |
reorganisatieplan. | |
Le plan de réorganisation indique les délais de paiement et les | Het reorganisatieplan geeft de betalingstermijnen en de verminderingen |
abattements des créances sursitaires, sans préjudice de la possibilité | op de schuldvorderingen in de opschorting aan, onverminderd de |
mogelijkheid te voorzien in een gedifferentieerde regeling voor | |
de prévoir un règlement différencié de certaines catégories de | bepaalde categorieën van schuldvorderingen, op grond van de omvang of |
créances, en fonction de leur ampleur ou de leur nature (article 49, | de aard ervan (artikel 49, eerste lid, van de WCO). |
alinéa 1er, de la LCE) | De schuldvorderingen in de opschorting die hun grondslag vinden in een |
Les créances sursitaires qui trouvent leur fondement dans un contrat | arbeidsovereenkomst, waaronder die gekoppeld aan een compenserende |
de travail, dont celles liées à une indemnité compensatoire de | opzeggingsvergoeding, kunnen dus, wegens de aard ervan, het voorwerp |
préavis, peuvent donc, en raison de leur nature, faire l'objet d'un | uitmaken van een bijzondere regeling in het plan van gerechtelijke |
reorganisatie. | |
règlement particulier dans le plan de réorganisation judiciaire. | B.9.2. Wanneer de compenserende opzeggingsvergoeding van de werknemer |
B.9.2. Si l'indemnité compensatoire de préavis du travailleur licencié | die is ontslagen vóór het vonnis tot opening van de procedure van |
avant le jugement d'ouverture de la procédure de réorganisation | gerechtelijke reorganisatie een gewone schuldvordering in de |
judiciaire est une créance sursitaire ordinaire, cette qualification | opschorting is, betekent die kwalificatie dus niet dat de belangen van |
ne signifie donc pas que les intérêts des travailleurs ne seront pas | de werknemers niet in aanmerking zullen worden genomen in de |
pris en compte dans les modalités du plan de réorganisation | modaliteiten van het plan van gerechtelijke reorganisatie, in het |
judiciaire, au regard de l'objectif de continuité poursuivi par la loi | licht van het door de in het geding zijnde wet nagestreefde doel van |
en cause. | continuïteit. |
B.9.3. Le fait que la créance sursitaire d'un travailleur licencié | B.9.3. Het feit dat de schuldvordering in de opschorting van een |
avant le jugement d'ouverture de la procédure de réorganisation peut | werknemer die is ontslagen vóór het vonnis tot opening van de |
reorganisatieprocedure kan worden verminderd of onderworpen aan | |
être réduite ou soumise à des délais de paiement trouve donc sa source | betalingstermijnen, vindt zijn oorsprong dus in de mogelijkheid, |
dans la possibilité, prévue par l'article 49 de la LCE, de prévoir un | bepaald in artikel 49 van de WCO, om te voorzien in een vermindering |
abattement de toutes les créances sursitaires, sans que les créances | van alle schuldvorderingen in de opschorting, zonder dat de |
sursitaires issues de contrats de travail échappent à cette | schuldvorderingen in de opschorting die voortvloeien uit een |
arbeidsovereenkomst aan die mogelijkheid van vermindering ontsnappen. | |
possibilité de réduction. Ce faisant, le législateur a opté pour une | Hiermee heeft de wetgever gekozen voor een principiële gelijkheid |
égalité de principe entre créanciers sursitaires. | onder schuldeisers in de opschorting. |
La Cour n'est pas saisie de la question de savoir si l'absence de | Het Hof moet zich niet uitspreken over de vraag of de ontstentenis van |
distinction entre certaines créances sursitaires est compatible avec | een onderscheid onder bepaalde schuldvorderingen in de opschorting |
les articles 10 et 11 de la Constitution. | bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
B.9.4. La loi du 27 mai 2013 a inséré dans la LCE un article 49/1, | B.9.4. De wet van 27 mei 2013 heeft in de WCO een artikel 49/1, vierde |
alinéa 4, qui dispose : | lid, ingevoegd, dat bepaalt : |
« Le plan ne peut contenir de réduction ou d'abandon des créances nées | « Het plan kan geen vermindering of kwijtschelding bevatten van |
de prestations de travail antérieures à l'ouverture de la procédure ». | schuldvorderingen die zijn ontstaan uit vóór de opening van de |
Le fait que cette disposition prévoie, à dater de l'entrée en vigueur | procedure verrichte arbeidsprestaties ». |
de la loi du 27 mai 2013, une protection particulière à l'égard de | Het feit dat die bepaling, vanaf de inwerkingtreding van de wet van 27 |
certaines créances sursitaires, dans le contexte d'une adaptation | mei 2013, voorziet in een bijzondere bescherming ten aanzien van |
globale de la LCE, ne permet pas davantage de conclure que les | sommige schuldvorderingen in de opschorting, in de context van een |
algemene aanpassing van de WCO, maakt het evenmin mogelijk te | |
besluiten dat de in het geding zijnde bepalingen, in de versie ervan | |
dispositions en cause, dans leur version applicable devant le juge a | die van toepassing is voor de verwijzende rechter, de artikelen 10 en |
quo, méconnaissent les articles 10 et 11 de la Constitution. | 11 van de Grondwet schenden. |
B.10.1. L'article 35, § 2, prévoit la possibilité pour le débiteur de | B.10.1. Artikel 35, § 2, voorziet in de mogelijkheid voor de |
décider de ne plus exécuter les contrats en cours pendant la durée du | schuldenaar om te beslissen de lopende overeenkomsten niet langer uit |
sursis; l'article 35, § 2, alinéa 3, dans sa version applicable devant | te voeren voor de duur van de opschorting; artikel 35, § 2, derde lid, |
in de versie die van toepassing is voor de verwijzende rechter, | |
le juge a quo, prévoit toutefois que la possibilité pour le débiteur | voorziet evenwel erin dat de mogelijkheid voor de schuldenaar om de |
de ne plus exécuter les contrats en cours pendant la durée du sursis | lopende overeenkomsten niet langer uit te voeren voor de duur van de |
ne s'applique pas aux contrats de travail. | opschorting, niet van toepassing is op de arbeidsovereenkomsten. |
Les travaux préparatoires exposent à cet égard : | In de parlementaire voorbereiding wordt in dat verband uiteengezet : |
« Il convient d'abord de souligner la possibilité prévue par l'article | « Vooreerst is te wijzen op de mogelijkheid voor de onderneming in |
26 de la proposition de loi, pour l'entreprise en difficulté, de | moeilijkheden, voorzien in artikel 26 van het wetsvoorstel, om lopende |
mettre fin à des contrats en cours, même en l'absence de comportement | overeenkomsten te beëindigen, zelfs bij gebreke van wanprestatie van |
fautif de sa part. Cette possibilité, qui existe quelle que soit la | zijn kant. Deze mogelijkheid, die bestaat ongeacht de hoedanigheid van |
qualité - débiteur ou créancier - de l'entrepreneur, doit permettre à | de ondernemer als schuldenaar of schuldeiser, moet de reorganiserende |
onderneming toelaten zich te ontdoen van onrendabele of verlieslatende | |
l'entreprise en réorganisation de se défaire de contrats non rentables | overeenkomsten en de continuïteit van de activiteit te vrijwaren. De |
ou déficitaires et de garantir la continuité des activités. Les | schadevergoeding waartoe de beëindiging ten gunste van de tegenpartij |
dommages et intérêts auxquels la cessation donne lieu en faveur de la | aanleiding geeft, valt binnen de opschorting, en kan bijgevolg het |
partie adverse relèvent du sursis, et peuvent dès lors faire l'objet | |
d'une réduction négociée dans le plan de redressement. L'exception au | voorwerp uitmaken van een onderhandelde reductie in herstelplan. De |
profit des contrats de travail est justifiée dans la perspective d'une | uitzondering hierop ten voordele van arbeidsovereenkomsten is |
protection sociale » (Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-0160/005, | gerechtvaardigd in een perspectief van sociale bescherming » (Parl. |
p. 90). | St., Kamer, 2008-2009, DOC 52-0160/005, p. 90). |
Il résulte de la disposition visée que le sursis ne constitue pas un | Uit de beoogde bepaling vloeit voort dat de opschorting geen motief |
motif permettant de suspendre l'exécution d'un contrat de travail, qui | vormt dat het mogelijk maakt de uitvoering van een arbeidsovereenkomst |
reste dès lors soumis aux règles de droit commun. | op te schorten, zodat die onderworpen blijft aan de regels van het |
gemeen recht. | |
B.10.2. Si, comme le considère le juge a quo, une indemnité | B.10.2. Hoewel, zoals de verzoekende rechter oordeelt, een |
compensatoire de préavis en raison d'un licenciement décidé par | compenserende opzeggingsvergoeding wegens een ontslag waartoe de |
l'employeur en cours de sursis ne constitue pas une créance | werkgever tijdens de opschorting heeft beslist geen schuldvordering in |
sursitaire, dès lors qu'elle ne peut avoir été visée par le sursis et | de opschorting vormt, aangezien zij niet kon worden beoogd door de |
ne trouve pas sa source dans la procédure de réorganisation | opschorting en haar grondslag niet vindt in de procedure van |
judiciaire, le fait que cette créance ne soit pas sursitaire signifie | gerechtelijke reorganisatie, betekent het feit dat die schuldvordering |
que son titulaire ne sera pas entravé dans l'exercice des voies | niet in de opschorting is dat de houder ervan niet zal worden |
d'exécution à l'encontre du débiteur, ou lié par les modalités du plan | belemmerd in de uitoefening van zijn middelen tot tenuitvoerlegging |
homologué de réorganisation judiciaire; cette qualification ne | tegen de schuldenaar, of zal zijn gebonden door de modaliteiten van |
signifie toutefois pas que le titulaire de cette créance sera | het gehomologeerde plan van gerechtelijke reorganisatie; die |
nécessairement payé intégralement et sans délai de paiement par | kwalificatie betekent evenwel niet dat de houder van die |
l'entreprise en difficulté. | schuldvordering noodzakelijkerwijs integraal en zonder |
betalingstermijn door de onderneming in moeilijkheden zal worden | |
B.11. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | betaald. B.11. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
Les articles 2, c) à e), 35, § 2, et 57 de la loi du 31 janvier 2009 | De artikelen 2, c) tot e), 35, § 2, en 57 van de wet van 31 januari |
relative à la continuité des entreprises, avant leur modification par | 2009 betreffende de continuïteit van de ondernemingen, vóór de |
la loi du 27 mai 2013 modifiant diverses législations en matière de | wijziging ervan bij de wet van 27 mei 2013 tot wijziging van |
verschillende wetgevingen inzake de continuïteit van de ondernemingen, | |
continuité des entreprises, ne violent pas les articles 10 et 11 de la | schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
Constitution. Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 21 novembre 2013. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 21 november 2013. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
J. Spreutels | J. Spreutels |