Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 160/2013 du 21 novembre 2013 Numéro du rôle : 5544 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 12 de la loi du 26 avril 2007 relative à la mise à disposition du tribunal de l'application des peines, pos La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges E. D(...)"
Extrait de l'arrêt n° 160/2013 du 21 novembre 2013 Numéro du rôle : 5544 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 12 de la loi du 26 avril 2007 relative à la mise à disposition du tribunal de l'application des peines, pos La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges E. D(...) Uittreksel uit arrest nr. 160/2013 van 21 november 2013 Rolnummer : 5544 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 12 van de wet van 26 april 2007 betreffende de terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank, gesteld door de St Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de rechte(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 160/2013 du 21 novembre 2013 Uittreksel uit arrest nr. 160/2013 van 21 november 2013
Numéro du rôle : 5544 Rolnummer : 5544
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 12 de la In zake : de prejudiciële vragen over artikel 12 van de wet van 26
loi du 26 avril 2007 relative à la mise à disposition du tribunal de april 2007 betreffende de terbeschikkingstelling van de
l'application des peines, posées par le Tribunal de l'application des strafuitvoeringsrechtbank, gesteld door de Strafuitvoeringsrechtbank
peines de Bruxelles. te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et J. Spreutels, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en J. Spreutels, en de
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke, P. Nihoul, F. rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, E. Derycke,
Daoût et T. Giet, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par P. Nihoul, F. Daoût en T. Giet, bijgestaan door de griffier P.-Y.
le président M. Bossuyt, Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 24 décembre 2012 en cause de J.M., dont l'expédition Bij vonnis van 24 december 2012 in zake J.M., waarvan de expeditie ter
est parvenue au greffe de la Cour le 2 janvier 2013, le Tribunal de griffie van het Hof is ingekomen op 2 januari 2013, heeft de
l'application des peines de Bruxelles a posé les questions Strafuitvoeringsrechtbank te Brussel de volgende prejudiciële vragen
préjudicielles suivantes : gesteld :
1. « L'article 12 de la loi du 26 avril 2007 relative à la mise à 1. « Schendt artikel 12 van de wet van 26 april 2007 betreffende de
disposition du tribunal de l'application des peines viole-t-il les terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank de artikelen
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'aucune distinction n'y 10 en 11 van de Grondwet doordat daarin geen onderscheid gemaakt wordt
est faite entre, d'une part, les condamnés mis à la disposition du
gouvernement par une condamnation définitive prononcée conformément à
l'ancienne loi du 9 avril 1930 mais qui ne répondent pas aux tussen veroordeelden die conform de vroegere wet van 9 april 1930
definitief ter beschikking van de regering werden gesteld en die niet
conditions posées à présent par la loi du 26 avril 2007 pour une mise voldoen aan de thans door de wet van 26 april 2007 gestelde vereisten
à la disposition du tribunal de l'application des peines et, d'autre voor een terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank
part, les condamnés mis à la disposition du gouvernement par une
condamnation définitive prononcée conformément à l'ancienne loi du 9 enerzijds en de veroordeelden die conform de vroegere wet van 9 april
avril 1930 et qui répondent aux conditions posées par la loi du 26 1930 definitief ter beschikking van de regering werden gesteld en die
avril 2007 pour une mise à la disposition du tribunal de l'application wel voldoen aan de door de wet van 26 april 2007 gestelde vereisten
voor een terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank
des peines ? »; anderzijds ? »;
2. « L'article 12 de la loi du 26 avril 2007 relative à la mise à 2. « Schendt artikel 12 van de wet van 26 april 2007 betreffende de
disposition du tribunal de l'application des peines viole-t-il les terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank de artikelen
articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'aucune distinction n'y 10 en 11 van de Grondwet, doordat daarin geen onderscheid wordt
est faite entre les condamnés mis à la disposition du gouvernement par gemaakt tussen veroordeelden die definitief ter beschikking van de
une condamnation définitive prononcée conformément à l'ancienne loi du
9 avril 1930 et qui ne répondent pas aux conditions posées à présent regering gesteld werden conform de vroegere wet van 9 april 1930 en
par la loi du 26 avril 2007 pour une mise à la disposition du tribunal die niet voldoen aan de thans door de wet van 26 april 2007 gestelde
de l'application des peines et les condamnés mis à la disposition du vereisten voor een terbeschikkingstelling van de
tribunal de l'application des peines par une condamnation définitive strafuitvoeringsrechtbank, en de veroordeelden die conform de nieuwe
prononcée conformément à la nouvelle loi du 26 avril 2007, après wet van 26 april 2007 na de inwerkingtreding ervan definitief
veroordeeld werden tot een terbeschikkingstelling van de
l'entrée en vigueur de cette dernière ? ». strafuitvoeringsrechtbank ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. Les questions préjudicielles concernent l'article 12 de la loi B.1.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 12 van de
du 26 avril 2007 relative à la mise à disposition du tribunal de wet van 26 april 2007 betreffende de terbeschikkingstelling van de
l'application des peines (ci-après : la loi du 26 avril 2007), qui a strafuitvoeringsrechtbank (hierna : de wet van 26 april 2007), waarbij
remplacé, à partir du 1er janvier 2012, la peine de la mise à la de straf van terbeschikkingstelling van de regering met ingang van 1
disposition du gouvernement par la mise à la disposition du tribunal januari 2012 is vervangen door de terbeschikkingstelling van de
de l'application des peines. Cet article dispose : strafuitvoeringsrechtbank. Dat artikel bepaalt :
« Lors de l'entrée en vigueur de la présente loi, les dossiers des « Bij de inwerkingtreding van deze wet worden de dossiers van ter
personnes mises à la disposition du gouvernement dans lesquels le beschikking van de regering gestelden waarin de minister van Justitie
ministre de la Justice a pris soit une décision d'internement, soit hetzij een beslissing tot internering, hetzij een beslissing tot
une décision de libération à l'essai sont portés d'office et sans invrijheidstelling op proef heeft genomen ambtshalve en zonder kosten
frais au rôle général des tribunaux de l'application des peines. ingeschreven op de algemene rol van de strafuitvoeringsrechtbanken.
Le ministre communique les dossiers au greffe du tribunal de De minister maakt de dossiers over aan de griffier van de bevoegde
l'application des peines compétent. strafuitvoeringsrechtbank.
Si la personne bénéficie d'une libération sous surveillance, le Ingeval van een invrijheidstelling onder toezicht is de
tribunal de l'application des peines compétent est celui du domicile, strafuitvoeringsrechtbank van de woonplaats, of bij gebreke daarvan,
ou à défaut, de la résidence du condamné mis à la disposition du van de verblijfplaats van de ter beschikking van de regering gestelde
gouvernement ». veroordeelde bevoegd ».
B.1.2. La disposition en cause prévoit ainsi un régime transitoire B.1.2. De in het geding zijnde bepaling voorziet aldus in een
pour l'instauration du nouveau système de mise à disposition. Il overgangsregeling voor de invoering van het nieuwe systeem van
consiste en ce que toute personne ayant été mise à la disposition du
gouvernement est soumise de plein droit, lors de l'entrée en vigueur terbeschikkingstelling. Zij bestaat erin dat wie ter beschikking van
de la loi du 26 avril 2007, à la mise à la disposition du tribunal de de regering was gesteld, bij de inwerkingtreding van de wet van 26
l'application des peines. april 2007, van rechtswege wordt onderworpen aan de
terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank.
B.2.1. Le juge a quo demande si l'article 12 de la loi du 26 avril B.2.1. De verwijzende rechter vraagt of artikel 12 van de wet van 26
2007 est compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. april 2007 bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Les questions préjudicielles comparent la personne condamnée De prejudiciële vragen vergelijken de strafrechtelijk veroordeelde
pénalement qui, conformément à la loi du 9 avril 1930 de défense persoon die overeenkomstig de wet van 9 april 1930 tot bescherming van
sociale à l'égard des anormaux et des délinquants d'habitude (ci-après de maatschappij tegen abnormalen en gewoontemisdadigers (hierna : de
: la loi du 9 avril 1930), a été mise à la disposition du gouvernement wet van 9 april 1930) bij definitieve rechterlijke beslissing ter
par une décision judiciaire définitive et qui, après l'entrée en beschikking van de regering werd gesteld en die zich na de
vigueur de la loi du 26 avril 2007, ne se trouve dans aucun des cas inwerkingtreding van de wet van 26 april 2007 niet in één van de
où, conformément à cette loi, la mise à la disposition du tribunal de gevallen bevindt waarin overeenkomstig die wet de
l'application des peines peut être prononcée avec, d'une part, la terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank kan worden
personne condamnée pénalement qui, conformément à la loi du 9 avril uitgesproken met, enerzijds, de strafrechtelijk veroordeelde persoon
1930, a été définitivement mise à la disposition du gouvernement et die overeenkomstig de wet van 9 april 1930 definitief ter beschikking
qui, après l'entrée en vigueur de la loi du 26 avril 2007, se trouve van de regering werd gesteld en die zich na de inwerkingtreding van de
dans un des cas où, conformément à cette loi, la mise à la disposition wet van 26 april 2007 wel in één van de gevallen bevindt waarin
du tribunal de l'application des peines peut être prononcée (première overeenkomstig die wet de terbeschikkingstelling van de
question préjudicielle) et avec, d'autre part, la personne condamnée strafuitvoeringsrechtbank kan worden uitgesproken (eerste prejudiciële
pénalement qui, après l'entrée en vigueur de la loi du 26 avril 2007, vraag) en, anderzijds, de strafrechtelijk veroordeelde persoon die na
a été définitivement condamnée à une mise à la disposition du tribunal de inwerkingtreding van de wet van 26 april 2007 definitief werd
de l'application des peines (seconde question préjudicielle). veroordeeld tot een terbeschikkingstelling van de
strafuitvoeringsrechtbank (tweede prejudiciële vraag).
B.2.2. Les articles 34ter et 34quater du Code pénal, insérés par B.2.2. De artikelen 34ter en 34quater van het Strafwetboek, zoals
l'article 3 de la loi du 26 avril 2007 et modifiés par l'article 10 de ingevoegd bij artikel 3 van de wet van 26 april 2007 en gewijzigd bij
la loi du 30 novembre 2011, déterminent les cas dans lesquels, artikel 10 van de wet van 30 november 2011, bepalen de gevallen waarin
conformément à la loi du 26 avril 2007, la mise à la disposition du overeenkomstig de wet van 26 april 2007 de terbeschikkingstelling van
tribunal de l'application des peines peut ou doit être prononcée. Ces de strafuitvoeringsrechtbank kan of moet worden uitgesproken. Die
articles disposent : artikelen bepalen :
«

Art. 34ter.Les cours et tribunaux prononcent une mise à la

«

Art. 34ter.De hoven en rechtbanken spreken een

disposition du tribunal de l'application des peines pour une période terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank uit voor een
de cinq ans minimum et de quinze ans maximum, prenant cours au terme periode van minimum vijf en maximum vijftien jaar die ingaat na afloop
de la peine principale effective, dans le cadre des condamnations van de effectieve hoofdstraf bij de volgende veroordelingen :
suivantes : 1° les condamnations sur la base de l'article 54, sauf si la peine 1° De veroordelingen die toepassing maken van het artikel 54, behalve
antérieure a été prononcée pour un crime politique; indien de vroegere straf voor een politieke misdaad werd opgelegd;
2° les condamnations qui, sur la base de l'article 57, constatent une 2° De veroordelingen die, toepassing makend van het artikel 57, een
récidive de crime sur crime, sauf si la peine antérieure a été herhaling van misdaad op misdaad vaststellen, behalve indien de
prononcée pour un crime politique; vroegere straf voor een politieke misdaad werd opgelegd;
3° les condamnations à une peine criminelle sur la base des articles 3° De veroordelingen tot een criminele straf op grond van de artikelen
137, si l'infraction a occasionné la mort, 376, alinéa 1er, 417ter, 137, ingeval dit de dood heeft veroorzaakt, 376, eerste lid, 417ter,
alinéa 3, 2°, et 428, § 5. derde lid, 2°, en 428, § 5.

Art. 34quater.Les cours et tribunaux peuvent prononcer une mise à la

Art. 34quater.De hoven en rechtbanken kunnen een

disposition du tribunal de l'application des peines pour une période terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank uitspreken
de cinq ans minimum et de quinze ans maximum, prenant cours à voor een periode van minimum vijf en maximum vijftien jaar die ingaat
l'expiration de la peine principale effective, dans le cadre des na afloop van de effectieve hoofdstraf bij de volgende gevallen :
condamnations suivantes : 1° De veroordelingen ten aanzien van personen die, na tot een straf
1° les condamnations à l'égard de personnes qui, après avoir été van ten minste vijf jaar gevangenis te zijn veroordeeld wegens feiten
condamnées à une peine d'au moins cinq ans d'emprisonnement pour des waardoor opzettelijk ernstig lijden of ernstig lichamelijk letsel of
faits ayant causé intentionnellement de grandes souffrances ou des schade aan de geestelijke of lichamelijke gezondheid wordt
atteintes graves à l'intégrité physique ou à la santé physique ou veroorzaakt, binnen een termijn van tien jaar, te rekenen vanaf het
mentale, sont à nouveau condamnées pour des faits similaires dans un ogenblik dat de veroordeling in kracht van gewijsde is gegaan, opnieuw
délai de dix ans à compter du moment où la condamnation est passée en veroordeeld wordt wegens gelijkaardige feiten;
force de chose jugée; 2° De veroordelingen op grond van de artikelen 136bis, 136ter,
2° les condamnations sur la base des articles 136bis à 136septies, 136quater, 136quinquies, 136sexies, 136septies, 347bis, § 4, 1° in
347bis, § 4, 1°, in fine, 393 à 397, 417quater, alinéa 3, 2°, fine, 393, 394, 395, 396, 397, 417quater, lid 3, 2°, 433octies, 1°,
433octies, 1°, 475, 518, alinéa 3, et 532; 475, 518, lid 3, en 532;
3° les condamnations sur la base des articles 372, 373, alinéas 2 et 3° De veroordelingen op grond van de artikelen 372, 373, tweede en
3, 375, 376, alinéas 2 et 3, 377, alinéas 1er, 2, 4 et 6. derde lid, 375, 376, tweede en derde lid, 377, eerste, tweede, vierde
4° en cas d'application des articles 61, 62 ou 65, les condamnations en zesde lid; 4° Ingeval de artikelen 61, 62 of 65 worden toegepast, de
sur la base d'infractions concurrentes non visées aux 1° à 3° ». veroordelingen op grond van samenlopende misdrijven die niet worden vermeld in 1° tot 3° ».
B.2.3. Avant d'être abrogés par l'article 11 de la loi du 26 avril B.2.3. Voordat ze werden opgeheven bij artikel 11 van de wet van 26
2007, les articles 22 à 23bis de la loi du 9 avril 1930 déterminaient april 2007, bepaalden de artikelen 22 tot 23bis van de wet van 9 april
les cas dans lesquels la mise à la disposition du gouvernement pouvait 1930 de gevallen waarin de terbeschikkingstelling van de regering kon
ou devait être prononcée. Ces articles disposaient : of moest worden uitgesproken. Die artikelen bepaalden :
«

Art. 22.Dans les cas prévus aux articles 54 et 57 du Code pénal, à

«

Art. 22.In de gevallen bepaald bij de artikelen 54 en 57 van het

Strafwetboek, worden de recidivisten, behalve indien de vroegere straf
voor een politieke misdaad werd opgelegd, bij het arrest van
moins que la peine antérieure n'ait été prononcée pour un crime veroordeling gedurende twintig jaar na afloop van hun straf ter
politique, les récidivistes sont mis, par l'arrêt de condamnation, à beschikking van de regering gesteld.
la disposition du gouvernement pendant vingt ans après l'expiration de

Art. 23.De recidivisten kunnen in de gevallen bepaald bij de

leur peine.

Art. 23.Les récidivistes, dans les cas prévus aux articles 56 et 57

artikelen 56 en 57 van het Strafwetboek, bij het vonnis of het arrest
du Code pénal, peuvent être mis, par le jugement ou l'arrêt de condamnation, à la disposition du gouvernement pendant dix ans après l'expiration de leur peine si celle-ci est d'un an de prison au moins. Ils peuvent être mis à la disposition du gouvernement pour un terme de cinq ans à dix ans, après l'expiration de leur peine, si celle-ci est inférieure à un an de prison. La même mesure peut être prise en cas de récidive de crime sur délit et à l'égard de quiconque, ayant commis depuis quinze ans au moins trois infractions qui ont entraîné chacune un emprisonnement correctionnel d'au moins six mois, apparaît comme présentant une tendance persistante à la délinquance. Le présent article ne s'applique pas lorsque les condamnations antérieures ont été prononcées pour des infractions politiques ni lorsque la nouvelle infraction est politique. Il ne sera pas tenu compte de la condamnation ayant donné lieu à réhabilitation.

Art. 23bis.La personne condamnée sur la base des articles 372, 373,

van veroordeling ter beschikking van de regering worden gesteld gedurende tien jaar na afloop van hun straf, indien deze ten minste één jaar gevangenis bedraagt. Zij kunnen ter beschikking van de regering worden gesteld voor een termijn van vijf jaar tot tien jaar, na afloop van hun straf, indien deze minder bedraagt dan één jaar gevangenis. Dezelfde maatregel kan worden getroffen in geval van herhaling van misdaad na wanbedrijf en ten aanzien van wie ook die, na sedert vijftien jaar ten minste drie misdrijven te hebben gepleegd welke elk een correctionele gevangenisstraf van ten minste zes maanden hebben medegebracht, een aanhoudende neiging tot wetsovertredingen blijkt te hebben. Dit artikel is niet van toepassing wanneer de vroegere veroordelingen werden uitgesproken wegens politieke misdrijven, noch wanneer het nieuwe misdrijf van politieke aard is. Er zal geen rekening worden gehouden met een veroordeling die tot eerherstel aanleiding heeft gegeven.

Art. 23bis.De veroordeelde op grond van de artikelen 372, 373, tweede

alinéa 2, 375, 376, 377, alinéas 1er et 2 ainsi que 4 à 6, du Code lid, 375, 376, 377, eerste en tweede lid, en vierde tot zesde lid, van
pénal peut, par jugement ou arrêt de condamnation, être mise à la het Strafwetboek kan, bij het vonnis of het arrest van veroordeling,
disposition du gouvernement pendant une période de maximum dix ans à ter beschikking van de regering worden gesteld gedurende een termijn
l'expiration de sa peine si celle-ci est supérieure à un an sans van maximaal tien jaar na afloop van zijn straf indien die meer dan
sursis. een jaar zonder uitstel bedraagt.
Sans préjudice des dispositions de l'article 22, la personne condamnée Onverminderd de toepassing van artikel 22, kan hij in geval van een
peut en cas d'une nouvelle condamnation à une peine de plus d'un an nieuwe veroordeling tot een straf van meer dan een jaar zonder uitstel
sans sursis pour une des infractions visées à l'alinéa précédent, wegens een van de in het eerste lid bedoelde strafbare feiten,
commis pendant le délai prévu à l'article 56 du Code pénal, être mise gepleegd binnen de termijn bepaald bij artikel 56 van het
à la disposition du gouvernement pendant une période de maximum vingt Strafwetboek, gedurende een termijn van maximaal twintig jaar na
ans à l'expiration de sa peine ». afloop van zijn straf ter beschikking worden gesteld van de regering
B.3.1. Le Conseil des ministres conteste la pertinence des questions ». B.3.1. De Ministerraad betwist de relevantie van de prejudiciële
préjudicielles, au motif qu'elles ne seraient pas utiles à la solution vragen, omdat zij niet dienstig zouden zijn voor de oplossing van het
du litige au fond. bodemgeschil.
B.3.2. C'est au juge a quo qu'il appartient, en règle, de vérifier B.3.2. Het staat in de regel aan de verwijzende rechter om na te gaan
s'il est utile de poser une question préjudicielle à la Cour au sujet of het nuttig is aan het Hof een prejudiciële vraag te stellen over de
des dispositions qu'il estime applicables au litige. Ce n'est que bepalingen die hij van toepassing acht op het geschil. Alleen wanneer
lorsque tel n'est manifestement pas le cas que la Cour peut déclarer dit klaarblijkelijk niet het geval is, kan het Hof beslissen dat de
que la question n'appelle pas de réponse. vraag geen antwoord behoeft.
B.4. Aux termes de la décision de renvoi, la procédure devant le juge B.4. Luidens de verwijzingsbeslissing wordt de procedure voor de
a quo deviendrait « sans objet » si la Cour estimait que la verwijzende rechter « zonder voorwerp » indien het Hof zou oordelen
disposition en cause était contraire aux articles 10 et 11 de la Constitution. dat de in het geding zijnde bepaling strijdig zou zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.5. Par conséquent, la réponse à la question préjudicielle ne peut B.5. Bijgevolg kan het antwoord op de prejudiciële vraag niet worden
pas être considérée comme manifestement inutile à la solution du geacht klaarblijkelijk niet nuttig te zijn voor het beslechten van het
litige pendant devant le juge a quo. voor de verwijzende rechter hangende geschil.
B.6. Les deux questions préjudicielles concernent le régime B.6. Beide prejudiciële vragen hebben betrekking op de
transitoire de la loi du 26 avril 2007 pour des personnes condamnées pénalement qui, conformément à la loi du 9 avril 1930, ont été mises à la disposition du gouvernement mais qui ne se trouvent dans aucun des cas où elles auraient pu être condamnées à une mise à la disposition du tribunal de l'application des peines sous l'empire de la loi nouvelle. Par conséquent, les deux questions doivent être examinées conjointement. B.7. Il appartient en principe au législateur, lorsqu'il décide un changement de réglementation, d'estimer s'il est nécessaire ou opportun d'assortir celui-ci de dispositions transitoires. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'est violé que si le régime transitoire ou son absence entraîne une différence de traitement dénuée de justification raisonnable ou s'il est porté une atteinte excessive au principe de la confiance légitime. Tel est le cas lorsqu'il est porté atteinte aux attentes légitimes d'une catégorie de justiciables sans qu'un motif impérieux d'intérêt général puisse justifier l'absence d'un régime transitoire. overgangsregeling van de wet van 26 april 2007, voor strafrechtelijk veroordeelde personen die overeenkomstig de wet van 9 april 1930 ter beschikking van de regering werden gesteld, maar die zich niet in één van de gevallen bevinden waarin zij onder de gelding van de nieuwe wet tot een terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank zouden kunnen worden veroordeeld. Bijgevolg dienen beide vragen samen te worden behandeld. B.7. Het staat in beginsel aan de wetgever om, wanneer hij beslist regelgeving te wijzigen, te beoordelen of het noodzakelijk of opportuun is die wijziging vergezeld te doen gaan van overgangsmaatregelen. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie wordt slechts geschonden indien de overgangsregeling of de ontstentenis daarvan tot een behandeling leidt waarvoor geen redelijke verantwoording bestaat of indien aan het vertrouwensbeginsel op buitensporige wijze afbreuk wordt gedaan. Dat laatste is het geval wanneer de rechtmatige verwachtingen van een categorie van rechtsonderhorigen worden miskend zonder dat een dwingende reden van algemeen belang voorhanden is die het ontbreken van een overgangsregeling kan verantwoorden.
B.8.1. La mise à la disposition du tribunal de l'application des B.8.1. De terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank
peines constitue une peine complémentaire à la peine principale, que vormt een bijkomende straf bij de hoofdstraf die door de rechter is
le juge prononce à l'égard des auteurs d'infractions graves, qui uitgesproken ten aanzien van degenen die ernstige misdrijven pleegden
représentent une menace importante et durable pour la société. Ainsi, en die een belangrijke en voortdurende dreiging betekenen voor de
l'article 34bis du Code pénal, inséré par l'article 3 du 26 avril maatschappij. Aldus bepaalt artikel 34bis van het Strafwetboek, zoals
2007, dispose : ingevoegd bij artikel 3 van de wet van 26 april 2007 :
« La mise à la disposition du tribunal de l'application des peines est « De terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank is een
une peine complémentaire qui doit ou peut être prononcée dans les cas bijkomende straf die in de door de wet bepaalde gevallen moet of kan
prévus par la loi aux fins de protection de la société à l'égard de worden uitgesproken met het oog op de bescherming van de maatschappij
personnes ayant commis certains faits graves portant atteinte à tegen personen die bepaalde ernstige strafbare feiten plegen die de
l'intégrité de personnes. Cette peine complémentaire prend cours à integriteit van personen aantasten. Deze bijkomende straf gaat in na
l'expiration de l'emprisonnement principal effectif ou de la réclusion het verstrijken van de effectieve hoofdgevangenisstraf of van de
». opsluiting ».
B.8.2. Zoals blijkt uit de parlementaire voorbereiding van de wet van
B.8.2. Il apparaît des travaux préparatoires de la loi du 26 avril 26 april 2007, streefde de wetgever ernaar, door de
2007 qu'en remplaçant la mise à la disposition du gouvernement par la terbeschikkingstelling van de regering te vervangen door de
mise à la disposition du tribunal de l'application des peines, le terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank, de
législateur avait pour objectif de retirer au pouvoir exécutif la bevoegdheid inzake de uitvoering van straffen te ontnemen aan de
compétence relative à l'exécution des peines et de confier celle-ci au uitvoerende macht ten voordele van de rechterlijke macht (Parl. St.,
pouvoir judiciaire (Doc. parl., Sénat, 2006-2007, n° 3-2054/1, pp. Senaat, 2006-2007, nr. 3-2054/1, pp. 7-8).
7-8). B.8.3. L'exposé des motifs de la loi précitée fait en outre également B.8.3. Uit de memorie van toelichting van de voormelde wet blijkt
apparaître la volonté du législateur de limiter la mise à disposition verder ook de wil van de wetgever om de terbeschikkingstelling te
à ce qui est strictement nécessaire pour assurer la sécurité publique, beperken tot wat strikt noodzakelijk is om de openbare veiligheid
eu égard au caractère particulièrement grave de la mesure, susceptible veilig te stellen, gelet op het bijzonder zware karakter van de
de priver un condamné de sa liberté pendant une très longue période maatregel, die een veroordeelde zijn vrijheid kan benemen gedurende
après l'expiration de sa peine (Doc. parl., Sénat, 2006-2007, n° een zeer lange tijd na het verstrijken van zijn straf (Parl. St.,
3-2054/1, p. 6). C'est pourquoi le caractère obligatoire de la mise à Senaat, 2006-2007, nr. 3-2054/1, p. 6). Daarom werd de verplichte aard
disposition en cas de récidive a été limité aux condamnés récidivistes van de terbeschikkingstelling in geval van herhaling beperkt tot
de crime sur crime. veroordeelden die de ene misdaad na de andere hebben begaan.
Contrairement à ce que prévoyait antérieurement l'article 23 de la loi In tegenstelling tot hetgeen het vroegere artikel 23 van de wet van 9
du 9 avril 1930, il n'est désormais plus possible, depuis la loi du 26 april 1930 bepaalde, is het sinds de wet van 26 april 2007 niet langer
avril 2007, d'imposer la mise à disposition en raison de la commission mogelijk de terbeschikkingstelling op te leggen wegens het plegen van
d'un délit après un crime ou en raison d'une « tendance persistante à een wanbedrijf na een misdaad of wegens « een aanhoudende neiging tot
la délinquance », pour avoir commis depuis quinze ans au moins trois wetsovertredingen » na sedert vijftien jaar ten minste drie misdrijven
infractions ayant entraîné chacune un emprisonnement correctionnel te hebben gepleegd welke elk een correctionele gevangenisstraf van ten
d'au moins six mois. minste zes maanden hebben meegebracht.
B.9. Faute de dispositions transitoires spécifiques pour les personnes B.9. Bij gebrek aan specifieke overgangsbepalingen voor
condamnées pénalement qui avaient été mises à la disposition du strafrechtelijk veroordeelde personen die vóór de inwerkingtreding van
gouvernement avant l'entrée en vigueur de la loi du 26 avril 2007 et de wet van 26 april 2007 ter beschikking van de regering waren gesteld
qui, si elles avaient été condamnées après le 1er janvier 2012, en die, indien zij na 1 januari 2012 zouden zijn veroordeeld, onder de
n'auraient plus pu être mises à la disposition du tribunal de gelding van de nieuwe wetgeving niet meer ter beschikking van de
l'application des peines sous l'empire de la législation nouvelle, ces strafuitvoeringsrechtbank zouden kunnen worden gesteld, worden die
personnes sont néanmoins mises à la disposition du tribunal de l'application des peines. B.10.1. Selon un principe fondamental de notre ordre juridique, les décisions juridictionnelles ne peuvent être modifiées que par la mise en oeuvre de voies de recours. B.10.2. L'introduction d'une loi pénale plus clémente ne change rien à ce principe. Une telle loi ne rétroagit que dans la mesure où une décision pénale définitive n'a pas encore été prononcée. Si la décision pénale est devenue irrévocable, la peine infligée peut être exécutée, même si la loi pénale est devenue plus clémente dans l'intervalle. personen niettemin ter beschikking van de strafuitvoeringsrechtbank gesteld. B.10.1. Volgens een fundamenteel beginsel van onze rechtsorde, kunnen rechterlijke beslissingen niet worden gewijzigd dan ingevolge de aanwending van rechtsmiddelen. B.10.2. Aan dat beginsel wordt geen afbreuk gedaan door de invoering van een mildere strafwet. De terugwerkende kracht van zulk een wet geldt enkel in zoverre er geen strafrechtelijke einduitspraak is. Is de strafrechtelijke beslissing onherroepelijk geworden, dan kan de opgelegde straf worden uitgevoerd, ook al zou de strafwet inmiddels milder geworden zijn.
B.10.3. En ce sens, il a été déclaré dans les travaux préparatoires de B.10.3. In die zin werd in de parlementaire voorbereiding van de wet
la loi du 26 avril 2007 que les mises à disposition d'une durée de van 26 april 2007 aangegeven dat de terbeschikkingstellingen met een
vingt ans seront poursuivies sur la base de ce délai et que les duur van 20 jaar zullen worden voortgezet op basis van die termijn, en
personnes qui ont été condamnées à une mise à disposition pourront se dat personen die veroordeeld zijn tot een terbeschikkingstelling zich
prévaloir, par voie de grâce, de la disposition pénale plus favorable bij genademaatregel zullen kunnen beroepen op de meest gunstige
qui ramène le délai maximal de la mise à disposition à quinze ans strafbepaling die de maximumtermijn terugbrengt tot 15 jaar (Parl.
(Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2999/003, p. 16). St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2999/003, p. 16).
B.11. Etant donné que la disposition en cause a pour objectif de B.11. Aangezien de in het geding zijnde bepaling tot doel heeft de in
respecter et de faire respecter les décisions judiciaires passées en kracht van gewijsde gegane rechterlijke uitspraken te eerbiedigen en
force de chose jugée, elle repose sur un motif impérieux d'intérêt te doen eerbiedigen, ligt aan haar een dwingende reden van algemeen
général et elle est par conséquent raisonnablement justifiée. belang ten grondslag en is ze derhalve redelijk verantwoord.
B.12. Les questions préjudicielles appellent une réponse négative. B.12. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 12 de la loi du 26 avril 2007 relative à la mise à Artikel 12 van de wet van 26 april 2007 betreffende de
disposition du tribunal de l'application des peines ne viole pas les terbeschikkingstelling van de strafuitvoeringsrechtbank schendt de
articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 21 novembre 2013. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 21 november 2013.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^