Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 126/2013 du 26 septembre 2013 Numéro du rôle : 5375 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 59, alinéa 5, et 60, § 3, 3°, d), des lois relatives aux allocations familiales pour travailleurs sala La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, des juges E. De G(...)"
Extrait de l'arrêt n° 126/2013 du 26 septembre 2013 Numéro du rôle : 5375 En cause : la question préjudicielle concernant les articles 59, alinéa 5, et 60, § 3, 3°, d), des lois relatives aux allocations familiales pour travailleurs sala La Cour constitutionnelle, composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, des juges E. De G(...) Uittreksel uit arrest nr. 126/2013 van 26 september 2013 Rolnummer : 5375 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 59, vijfde lid, en 60, § 3, 3°, d), van de bij koninklijk besluit van 19 december 1939 samengeordende wetten betr Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en M. Bossuyt, de rechters (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 126/2013 du 26 septembre 2013 Uittreksel uit arrest nr. 126/2013 van 26 september 2013
Numéro du rôle : 5375 Rolnummer : 5375
En cause : la question préjudicielle concernant les articles 59, In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 59, vijfde lid, en
alinéa 5, et 60, § 3, 3°, d), des lois relatives aux allocations 60, § 3, 3°, d), van de bij koninklijk besluit van 19 december 1939
familiales pour travailleurs salariés, coordonnées par arrêté royal du samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders,
19 décembre 1939, posée par la Cour du travail de Mons. gesteld door het Arbeidshof te Bergen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents J. Spreutels et M. Bossuyt, des juges E. De samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en M. Bossuyt, de
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, et, conformément à Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. Daoût, en,
l'article 60bis de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989
constitutionnelle, du président émérite R. Henneuse, assistée du op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter R. Henneuse, bijgestaan
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président émérite R. door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus
Henneuse, voorzitter R. Henneuse,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 28 mars 2012 en cause de l'Office national de sécurité Bij arrest van 28 maart 2012 in zake de Rijksdienst voor Sociale
Zekerheid van de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten tegen
sociale des administrations provinciales et locales contre Florence Florence Malbecq, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
Malbecq, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 2 ingekomen op 2 april 2012, heeft het Arbeidshof te Bergen de volgende
avril 2012, la Cour du travail de Mons a posé la question
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« Les articles 96 et 97 de la loi-programme [lire : loi-programme (I)] « Schenden de artikelen 96 en 97 van de programmawet [lees :
du 24 décembre 2002 qui modifient respectivement les articles 59 et programmawet (I)] van 24 december 2002, die respectievelijk de
60, § 3, 3°, d, des lois relatives aux allocations familiales pour artikelen 59 en 60, § 3, 3°, d), van de op 19 december 1939
travailleurs salariés, coordonnées le 19 décembre 1939, violent-ils samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'ils établissent une wijzigen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre zij een
distinction quant à la détermination du régime tenu de prendre en onderscheid instellen ten aanzien van de bepaling van de regeling die
charge le paiement des allocations familiales (régime des travailleurs ertoe gehouden is de betaling van de kinderbijslag ten laste te nemen
salariés ou des travailleurs indépendants) selon qu'il s'agit d'un (regeling voor werknemers of voor zelfstandigen) naargelang het gaat
chômeur isolé qui bénéficie sans interruption des allocations om een alleenstaande werkloze die zonder onderbreking de kinderbijslag
familiales dans le régime des travailleurs salariés pour avoir ouvert in de regeling voor werknemers geniet omdat hij zijn recht als
son droit d'attributaire en application des articles 51, § 2 et rechthebbende heeft geopend met toepassing van de artikelen 51, § 2,
56novies des lois coordonnées ou selon qu'il s'agit d'un chômeur qui, en 56novies van de samengeordende wetten of naargelang het gaat om een
à la suite de la séparation de son couple, récupère ses droits aux werkloze die, ten gevolge van de scheiding van zijn koppel, na 1 april
allocations de chômage postérieurement au 1er avril 2003 alors que son 2003 zijn rechten op werkloosheidsuitkeringen terugkrijgt terwijl zijn
conjoint avait déjà ouvert un droit effectif aux allocations
familiales pour un enfant ou plusieurs enfants en vertu de l'arrêté echtgenoot reeds een effectief recht op de kinderbijslag voor een of
royal du 8 avril 1976 établissant le régime des prestations familiales meer kinderen had geopend krachtens het koninklijk besluit van 8 april
en faveur des travailleurs indépendants (application des articles 51, 1976 houdende regeling van de gezinsbijslag ten voordele van de
§ 2, 59 et 60, § 3, 3°, d)) ? ». zelfstandigen (toepassing van de artikelen 51, § 2, 59 en 60, § 3, 3°, d)) ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles B.1.1. Aan het Hof wordt een vraag gesteld over de bestaanbaarheid,
10 et 11 de la Constitution, des articles 96 et 97 de la loi-programme met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van de artikelen 96 en 97
(I) du 24 décembre 2002, modifiant les articles 59 et 60, § 3, 3°, d), van de programmawet (I) van 24 december 2002, die de artikelen 59 en
des lois relatives aux allocations familiales pour travailleurs 60, § 3, 3°, d), van de op 19 december 1939 samengeordende wetten
salariés, coordonnées le 19 décembre 1939. betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders wijzigen.
B.1.2. L'article 59, alinéa 5, des lois relatives aux allocations B.1.2. Artikel 59, vijfde lid, van de wetten betreffende de
familiales pour travailleurs salariés, inséré par l'article 96 de la kinderbijslag voor loonarbeiders, ingevoegd bij artikel 96 van de
loi-programme (I) du 24 décembre 2002, dispose : programmawet (I) van 24 december 2002, bepaalt :
« Le bénéfice des présentes lois ne peut pas non plus être invoqué par « Het voordeel van deze wetten kan eveneens niet ingeroepen worden
les personnes visées à l'article 51, § 2, qui exercent une profession door de personen bedoeld in artikel 51, § 2, die een ander beroep
autre que celle de travailleur lié par un contrat de travail visé par uitoefenen dan dat van werknemer verbonden door een
lesdites lois, s'il existe dans le chef de ces personnes un droit arbeidsovereenkomst zoals bedoeld in deze wetten, indien er in hoofde
effectif aux allocations familiales pour un enfant en vertu de van deze personen een effectief recht op kinderbijslag bestaat voor
l'arrêté royal du 8 avril 1976 établissant le régime des prestations een kind overeenkomstig het koninklijk besluit van 8 april 1976
familiales en faveur des travailleurs indépendants, avant que ces houdende regeling van de gezinsbijslag ten voordele van de
personnes visées à l'article 51, § 2, ne deviennent attributaires pour zelfstandigen, vooraleer deze personen bedoeld in artikel 51, § 2,
cet enfant en vertu de cet article ». rechthebbende worden voor dit kind overeenkomstig dit artikel ».
L'article 60, § 3, 3°, d), des mêmes lois, abrogé par la loi du 22 Artikel 60, § 3, 3°, d), van dezelfde wetten, opgeheven bij de wet van
février 1998, a été rétabli par l'article 97 de la loi-programme (I) 22 februari 1998, is bij artikel 97 van de programmawet (I) van 24
du 24 décembre 2002, dans la rédaction qui suit : december 2002 hersteld in de volgende lezing :
« d) sans préjudice du point b), lorsque l'enfant fait partie d'un « d) onverminderd punt b), wanneer het kind deel uitmaakt van een
ménage composé de deux attributaires dont l'un est une personne, visée gezin, samengesteld uit twee rechthebbenden, waarvan de ene een
à l'article 51, § 2, et l'autre ouvre un droit sur base d'une activité persoon is bedoeld in artikel 51, § 2, en de andere een recht opent op
basis van een zelfstandige activiteit, overeenkomstig het koninklijk
indépendante conformément à l'arrêté royal du 8 avril 1976 établissant besluit van 8 april 1976 houdende regeling van de gezinsbijslag ten
le régime des prestations familiales en faveur des travailleurs
indépendants. Ce droit aux allocations familiales dans le chef de cet voordele van de zelfstandigen. Dit recht op kinderbijslag voor een
indépendant pour un enfant doit exister effectivement avant que la kind in hoofde van deze zelfstandige moet effectief bestaan, vooraleer
personne visée à l'article 51, § 2, ne devienne attributaire pour cet de persoon bedoeld in artikel 51, § 2, rechthebbende wordt voor dit
enfant; ». kind; ».
L'article 60 des lois relatives aux allocations familiales pour Artikel 60 van de wetten betreffende de kinderbijslag voor
travailleurs salariés dispose désormais : loonarbeiders bepaalt voortaan :
« § 1. Sans préjudice des dispositions des conventions internationales « § 1. Onverminderd de in België geldende bepalingen van
de sécurité sociale en vigueur en Belgique, le montant des prestations internationale overeenkomsten inzake sociale zekerheid, wordt het
familiales est réduit à concurrence du montant des prestations de même bedrag van de gezinsbijslag verminderd met het bedrag van de
nature auxquelles il peut être prétendu en faveur d'un enfant bénéficiaire en application d'autres dispositions légales ou réglementaires étrangères ou en vertu des règles applicables au personnel d'une institution de droit international public, même si l'octroi de ces prestations est qualifié de complémentaire en vertu des dispositions et des règles précitées par rapport aux prestations familiales accordées en application des présentes lois. Ladite réduction ne s'applique pas lorsqu'il peut être prétendu à des prestations de même nature en faveur d'un enfant bénéficiaire en vertu des règles statutaires applicables aux fonctionnaires et autres agents des Communautés européennes. uitkeringen van dezelfde aard waarop ten behoeve van een rechtgevend kind aanspraak kan worden gemaakt bij toepassing van andere buitenlandse wets- of reglementsbepalingen of krachtens regelen van toepassing op het personeel van een volkenrechtelijke instelling, zelfs indien de toekenning van deze uitkeringen op grond van voormelde bepalingen of regelen als aanvullend wordt aangemerkt met betrekking tot de gezinsbijslag verleend bij toepassing van deze wetten. Die vermindering wordt niet toegepast indien ten behoeve van een rechtgevend kind aanspraak kan worden gemaakt op uitkeringen van dezelfde aard krachtens statutaire regelen die van toepassing zijn op de ambtenaren en andere agenten van de Europese Gemeenschappen.
Le Roi détermine les institutions de droit international public dont De Koning bepaalt de volkenrechtelijke instellingen wier statutaire
les règles statutaires applicables à leur personnel peuvent être regelen die op hun personeel van toepassing zijn, kunnen worden
assimilées aux règles statutaires visées à l'alinéa précédent. gelijkgesteld met de statutaire regelen bedoeld in het vorige lid.
§ 2. Le montant des prestations familiales est réduit du montant des prestations de même nature auxquelles il peut être prétendu en faveur d'un enfant bénéficiaire en application d'autres dispositions légales ou réglementaires belges. Ladite réduction ne s'applique pas : 1° en cas de complémentarité des autres dispositions légales ou réglementaires belges par rapport aux prestations familiales octroyées en application des présentes lois; 2° en ce qui concerne les prestations familiales pour lesquelles un droit existe dans le régime d'allocations familiales pour travailleurs indépendants; § 2. Het bedrag van de gezinsbijslag wordt verminderd met het bedrag van de uitkeringen van dezelfde aard waarop ten behoeve van een rechtgevend kind aanspraak kan worden gemaakt bij toepassing van andere Belgische wets- of reglementsbepalingen. Die vermindering wordt niet toegepast : 1° indien de andere Belgische wets- of reglementsbepalingen aanvullend zijn met betrekking tot de gezinsbijslag verleend bij toepassing van deze wetten; 2° met betrekking tot de gezinsbijslag waarop aanspraak bestaat in de kinderbijslagregeling voor de zelfstandigen;
3° en ce qui concerne l'allocation ou la prime de naissance accordée 3° met betrekking tot het kraamgeld of de geboortepremie verleend door
par une province ou une commune. een provincie of een gemeente.
Le Roi peut compléter l'énumération faite à l'alinéa 2. De Koning kan de in het tweede lid vermelde opsomming aanvullen.
§ 3. En ce qui concerne les dispositions du § 2, alinéas 1er et 2, 2°, § 3. Met betrekking tot de bepalingen van § 2, eerste en tweede lid,
les exceptions suivantes sont faites : 2°, worden volgende uitzonderingen gemaakt :
1° le droit aux allocations familiales majorées d'orphelin en vertu 1° het recht op verhoogde wezenbijslag bij toepassing van de
des dispositions de l'arrêté royal du 8 avril 1976 établissant le bepalingen van het koninklijk besluit van 8 april 1976 houdende
régime des prestations familiales en faveur des travailleurs regeling van de gezinsbijslag ten voordele van de zelfstandigen sluit
indépendants exclut tout autre droit simultané ou postérieur en vertu ieder ander gelijktijdig of later recht krachtens deze wetten uit :
des présentes lois :
a) lorsqu'il est ouvert par un orphelin dont le parent décédé, père ou a) wanneer het geopend wordt door een wees waarvan de overleden ouder,
mère, était exclusivement attributaire indépendant et a satisfait, au vader of moeder, uitsluitend rechthebbende zelfstandige was en op het
moment de son décès, aux conditions visées à l'article 9, § 1er, de ogenblik van zijn overlijden voldaan heeft aan de voorwaarden bedoeld
l'arrêté royal précité; in artikel 9, § 1, van voormeld koninklijk besluit;
b) lorsqu'il est ouvert par un orphelin dont le parent survivant, père b) wanneer het geopend wordt door een wees, waarvan de overlevende
ou mère, a satisfait au moment du décès de l'autre parent aux ouder, vader of moeder, op het ogenblik van het overlijden van de
conditions visées à l'article 9, § 1er, de l'arrêté royal précité, andere ouder voldaan heeft aan de voorwaarden bedoeld in artikel 9, §
sauf si un droit aux allocations familiales d'orphelin en vertu des 1, van voormeld besluit, behalve indien krachtens deze wetten een
présentes lois est ouvert par cet orphelin dont le parent décédé a recht op wezenbijslag geopend wordt door deze wees wiens overleden
satisfait, au moment de son décès, aux conditions visées à l'article ouder op het ogenblik van zijn overlijden voldaan heeft aan de
56bis, § 1er; voorwaarden bedoeld in artikel 56bis, § 1;
c) lorsqu'il est ouvert par un orphelin en raison du fait que c) wanneer het geopend wordt door een wees op grond van het feit dat
l'attributaire visé à l'article 15 de l'arrêté royal précité, autre de rechthebbende bedoeld in artikel 15 van voormeld koninklijk
que le père ou la mère, a satisfait au moment du décès de l'un des besluit, die niet de vader of de moeder is, op het ogenblik van het
parents de l'orphelin aux conditions visées à l'article 9, § 1er, du même arrêté, sauf si un droit aux allocations familiales d'orphelin est ouvert en vertu des présentes lois. Cette exclusion ne s'applique toutefois pas lorsque, suite au prédécès d'un parent, père ou mère, il existe déjà un droit aux allocations familiales d'orphelin en application des articles 56bis ou 56quinquies des présentes lois; 2° lorsqu'un attributaire travailleur indépendant a droit aux allocations familiales majorées pour invalide conformément à l'arrêté royal du 8 avril 1976 précité, ce droit exclut pour l'enfant faisant partie du même ménage, tout autre droit en vertu des présentes lois, overlijden van één van de ouders van de wees voldaan heeft aan de voorwaarden bedoeld in artikel 9, § 1, van hetzelfde besluit, behalve indien een recht op wezenbijslag geopend wordt krachtens deze wetten. Deze uitsluiting is evenwel niet van toepassing indien er, ingevolge het vooroverlijden van een ouder, vader of moeder, reeds een recht op kinderbijslag voor wezen bij toepassing van artikel 56bis of 56quinquies van deze wetten bestaat; 2° indien een rechthebbende zelfstandige recht heeft op de verhoogde kinderbijslag voor invaliden ingevolge het voormeld besluit van 8 april 1976, sluit dit recht voor het kind dat deel uitmaakt van hetzelfde gezin, ieder ander recht krachtens deze wetten uit, behalve
sauf : :
a) un droit aux allocations familiales majorées d'orphelin; a) een recht op verhoogde wezenbijslag;
b) un droit aux allocations familiales majorées pour travailleur b) een recht op verhoogde kinderbijslag voor invalide werknemers in
salarié invalide du chef du père, de la mère, du beau-père ou de la hoofde van de vader, de moeder, de stiefvader of de stiefmoeder die
belle-mère faisant partie du même ménage; van hetzelfde gezin deel uitmaken;
c) un droit aux allocations familiales majorées pour travailleurs c) een recht op verhoogde kinderbijslag voor invalide werknemers in
salariés invalides du chef d'une personne faisant partie du même hoofde van een van hetzelfde gezin deel uitmakende persoon of een
ménage ou un droit aux allocations familiales en vertu des présentes recht op kinderbijslag krachtens deze wetten in hoofde van de van
lois du chef de l'attributaire père, mère, beau-père ou belle-mère, hetzelfde gezin deel uitmakende rechthebbende vader, moeder,
faisant partie du même ménage, à moins que l'attributaire indépendant stiefvader of stiefmoeder, tenzij de zelfstandige invalide
invalide soit le père, la mère, le beau-père ou la belle-mère. rechthebbende de vader, de moeder, de stiefvader of de stiefmoeder is;
3° sauf lorsque, compte tenu des dispositions du 1°, un droit aux 3° behalve indien, met inachtneming van het bepaalde onder 1°, een
allocations familiales d'orphelin existe, en application des articles recht bestaat op wezenbijslag bij toepassing van de artikelen 56bis of
56bis ou 56quinquies et sans préjudice du 2°, le droit aux allocations 56quinquies en onverminderd 2°, sluit het recht op kinderbijslag
familiales en vertu des dispositions de l'arrêté royal précité du 8 krachtens de bepalingen van voormeld koninklijk besluit van 8 april
avril 1976 exclut tout autre droit en vertu de ces lois : 1976 ieder ander recht krachtens deze wetten uit :
a) lorsque l'enfant fait partie d'un ménage composé exclusivement d'un a) indien het kind deel uitmaakt van een gezin dat uitsluitend
ou de plusieurs attributaires indépendants; samengesteld is uit één of meer rechthebbende zelfstandigen;
b) lorsque l'enfant fait partie d'un ménage composé d'un ou de b) wanneer het kind deel uitmaakt van een gezin dat samengesteld is
plusieurs attributaires indépendants soit les père, mère, beau-père ou uit één of meer rechthebbende zelfstandigen, hetzij de vader, de
belle-mère vivant avec un ou plusieurs attributaires en vertu des moeder, stiefvader of stiefmoeder die met één of meer rechthebbenden
présentes lois, autres que les père, mère, beau-père ou belle-mère; krachtens deze wetten leeft die niet de vader, de moeder, de stiefvader of de stiefmoeder is;
c) sans préjudice du point b), lorsque l'enfant fait partie d'un c) onverminderd punt b, wanneer het kind deel uitmaakt van een gezin,
ménage composé de deux attributaires dont l'un est indépendant et samengesteld uit twee rechthebbenden, waarvan de ene zelfstandige is
l'autre salarié et que l'attributaire salarié ne répond pas aux en de andere werknemer, en dat de rechthebbende werknemer de
conditions fixées par l'article 59 des présentes lois; voorwaarden, bepaald in artikel 59 van deze wetten, niet vervult;
d) sans préjudice du point b), lorsque l'enfant fait partie d'un d) onverminderd punt b), wanneer het kind deel uitmaakt van een gezin,
ménage composé de deux attributaires dont l'un est une personne, visée samengesteld uit twee rechthebbenden, waarvan de ene een persoon is
à l'article 51, § 2, et l'autre ouvre un droit sur base d'une activité bedoeld in artikel 51, § 2, en de andere een recht opent op basis van
een zelfstandige activiteit, overeenkomstig het koninklijk besluit van
indépendante conformément à l'arrêté royal du 8 avril 1976 établissant 8 april 1976 houdende regeling van de gezinsbijslag ten voordele van
le régime des prestations familiales en faveur des travailleurs de zelfstandigen. Dit recht op kinderbijslag voor een kind in hoofde
indépendants. Ce droit aux allocations familiales dans le chef de cet van deze zelfstandige moet effectief bestaan, vooraleer de persoon
indépendant pour un enfant doit exister effectivement avant que la
personne visée à l'article 51, § 2, ne devienne attributaire pour cet enfant; bedoeld in artikel 51, § 2, rechthebbende wordt voor dit kind;
[...] ». [...] ».
B.1.3. L'article 51, § 2, des lois coordonnées relatives aux B.1.3. Artikel 51, § 2, van de samengeordende wetten betreffende de
allocations familiales pour travailleurs salariés, auquel renvoie kinderbijslag voor loonarbeiders, waarnaar het in het geding zijnde
l'article 60, § 3, 3°, d), en cause, dispose : artikel 60, § 3, 3°, d), verwijst, bepaalt :
« Sont en outre attributaires des allocations familiales aux taux et « Zijn bovendien rechthebbende op kinderbijslag tegen de bedragen en
suppléments prévus par ces dispositions, la personne exerçant une bijslagen vermeld in die bepalingen, de persoon die een in artikel
activité visée à l'article 42bis, § 1er, 4°, ainsi que les personnes 42bis, § 1, 4°, bedoelde activiteit uitoefent en de personen bedoeld
visées aux articles 55 à 56bis et 56quater à 57 ». in de artikelen 55 tot 56bis en 56quater tot 57 ».
B.1.4. Quant à l'article 56novies de la même loi, visé par la question B.1.4. Het in de prejudiciële vraag beoogde artikel 56novies van
préjudicielle, il dispose : dezelfde wet bepaalt :
« Sont attributaires d'allocations familiales aux taux prévus à « Zijn tegen de bij artikel 40 bepaalde bedragen, eventueel verhoogd
l'article 40, éventuellement majorés des suppléments prévus à met de bijslagen, bepaald in artikel 42bis op kinderbijslag gerechtigd
l'article 42bis et dans les conditions à fixer par le Roi : en onder de door de Koning te bepalen voorwaarden :
1° les chômeurs complets ou partiels indemnisés; 1° de volledige of gedeeltelijke uitkeringsgerechtigde werklozen;
2° les chômeurs complets ou partiels non indemnisés ». 2° de volledige of gedeeltelijke niet uitkeringsgerechtigde werklozen ».
Quant à la pertinence de la question préjudicielle Ten aanzien van de pertinentie van de prejudiciële vraag
B.2. Le Conseil des ministres fait valoir que la question
préjudicielle n'appelle pas de réponse en ce qu'elle porte sur B.2. De Ministerraad voert aan dat de prejudiciële vraag geen antwoord
l'article 59 des lois coordonnées relatives aux allocations familiales pour travailleurs salariés, étant donné que l'intimée devant le juge a quo n'a jamais exercé une activité indépendante. B.3. Il revient en règle au juge a quo de déterminer les normes applicables au litige qui lui est soumis. Toutefois, lorsque des dispositions qui ne peuvent manifestement être appliquées au litige au fond sont soumises à la Cour, celle-ci n'en examine pas la constitutionnalité. B.4. L'article 59, alinéa 5, des lois coordonnées relatives aux allocations familiales pour travailleurs salariés concerne les behoeft in zoverre ze betrekking heeft op artikel 59 van samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders, vermits de geïntimeerde voor de verwijzende rechter nooit een zelfstandige activiteit heeft uitgeoefend. B.3. In de regel komt het de verwijzende rechter toe de normen vast te stellen die toepasselijk zijn op het hem voorgelegde geschil. Wanneer evenwel aan het Hof bepalingen worden voorgelegd die klaarblijkelijk niet op het bodemgeschil kunnen worden toegepast, onderzoekt het Hof de grondwettigheid van zulke bepalingen niet. B.4. Artikel 59, vijfde lid, van de samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders betreft de personen bedoeld in
personnes visées à l'article 51, § 2, de ces mêmes lois, qui exercent artikel 51, § 2, van diezelfde wetten, die in hoofdzaak een ander
en ordre principal une profession autre que celle de travailleur lié beroep uitoefenen dan dat van werknemer verbonden door een
par un contrat de travail et qui ont eu un droit effectif aux arbeidsovereenkomst en die een effectief recht op kinderbijslag hebben
allocations familiales en vertu de l'arrêté royal du 8 avril 1976 « gehad overeenkomstig het koninklijk besluit van 8 april 1976 «
établissant le régime des prestations familiales en faveur des houdende regeling van de gezinsbijslag ten voordele van de
travailleurs indépendants » avant de devenir attributaires en vertu de zelfstandigen », alvorens rechthebbende te worden overeenkomstig het
l'article 51, § 2, précité. voormelde artikel 51, § 2.
B.5. Il ressort de l'arrêt de renvoi que l'intimée devant le juge a B.5. Uit het verwijzingsarrest blijkt dat de geïntimeerde voor de
quo n'exerçait, en ordre principal, pas d'autre profession que celle verwijzende rechter niet in hoofdzaak een ander beroep uitoefende dan
d'un travailleur lié par un contrat de travail, avant de devenir dat van een door een arbeidsovereenkomst verbonden werknemer, alvorens
attributaire conformément à l'article 51, § 2, des lois coordonnées rechthebbende te worden overeenkomstig artikel 51, § 2, van de
relatives aux allocations familiales pour travailleurs salariés. Par samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders.
conséquent, l'article 59, alinéa 5, des lois coordonnées relatives aux Bijgevolg is artikel 59, vijfde lid, van de samengeordende wetten
allocations familiales pour travailleurs salariés est étranger au betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders vreemd aan het
litige soumis au juge a quo et la question préjudicielle, en ce bodemgeschil, en is de prejudiciële vraag, in zoverre zij betrekking
qu'elle porte sur cette disposition, n'est manifestement pas utile à heeft op die bepaling, klaarblijkelijk niet nuttig voor de oplossing
la solution du litige soumis au juge a quo. van het aan de verwijzende rechter voorgelegde geschil.
Quant au fond Ten gronde
B.6. Le juge a quo demande à la Cour si l'article 60, § 3, 3°, d), des B.6. De verwijzende rechter vraagt het Hof of artikel 60, § 3, 3°, d),
lois coordonnées relatives aux allocations familiales pour van de samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor
travailleurs salariés est compatible avec les articles 10 et 11 de la loonarbeiders bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet
Constitution en ce que, lorsqu'un enfant fait partie d'un ménage in zoverre, wanneer een kind deel uitmaakt van een gezin samengesteld
composé de deux attributaires, et qu'un d'eux est chômeur qui devient uit twee rechthebbenden, en één van hen een werkloze is die
attributaire après que l'autre personne ouvre le droit aux allocations rechthebbende wordt nadat de andere persoon het recht opent op de
familiales, le régime des allocations familiales pour indépendants kinderbijslag, voorrang wordt verleend aan de kinderbijslagregeling
l'emporte sur le régime pour travailleurs salariés. voor de zelfstandigen op die voor de werknemers.
B.7. Il est demandé à la Cour de comparer deux catégories B.7. Het Hof wordt gevraagd twee categorieën van werkloze
d'attributaires chômeurs : d'une part, un chômeur qui devient rechthebbenden te vergelijken : enerzijds, een werkloze die
attributaire après que l'autre personne qui forme avec lui un ménage rechthebbende wordt nadat de andere persoon die samen met hem een
ouvre le droit aux allocations familiales et, d'autre part, un chômeur gezin uitmaakt, het recht opent op de kinderbijslag en, anderzijds,
isolé qui est sans interruption attributaire par application des een alleenstaande werkloze die zonder onderbreking rechthebbende is
articles 51, § 2, et 56novies des lois coordonnées précitées : la met toepassing van de artikelen 51, § 2, en 56novies van de voormelde
première catégorie de chômeurs n'ouvre pas le droit aux allocations samengeordende wetten : terwijl de eerste categorie van werklozen niet
familiales conformément aux lois coordonnées précitées, tandis que la het recht op kinderbijslag opent overeenkomstig de voormelde
deuxième catégorie de chômeurs ouvre le droit aux allocations samengeordende wetten, opent de tweede categorie van werklozen wel het
familiales, conformément à ces lois. recht op kinderbijslag overeenkomstig die wetten.
B.8. L'octroi d'allocations familiales vise à contribuer aux frais d'entretien et d'éducation des enfants. Il offre une compensation partielle pour l'augmentation des charges supportées par le ménage lors de l'extension de celui-ci. A cet égard, le législateur a choisi d'instaurer un système d'assurance qui est organisé distinctement en fonction du régime auquel appartient l'ayant droit. Un tel choix n'est pas discriminatoire en soi. La Cour n'en doit pas moins vérifier si la disposition concrète qui lui est soumise n'établit pas de différence de traitement qui ne serait pas susceptible de justification raisonnable. B.8. De toekenning van kinderbijslag strekt ertoe bij te dragen in de kosten van onderhoud en opvoeding van de kinderen. Zij biedt een gedeeltelijke compensatie voor de toegenomen lasten die door het gezin worden gedragen wanneer het uitbreidt. In dat verband heeft de wetgever ervoor geopteerd een verzekeringssysteem in te voeren dat onderscheiden is georganiseerd naar gelang van het stelsel waartoe de rechthebbende behoort. Op zich is dergelijke keuze niet discriminerend. Niettemin dient het Hof te onderzoeken of de aan het Hof voorgelegde bepaling geen verschil in behandeling in het leven roept dat niet redelijkerwijze zou kunnen worden verantwoord.
B.9.1. L'article 60, § 3, a été introduit dans les lois coordonnées B.9.1. Artikel 60, § 3, is ingevoerd in de samengeordende wetten
relatives aux allocations familiales pour travailleurs salariés par betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders door artikel 33 van de
l'article 33 de la loi du 1er août 1985 portant des dispositions wet van 1 augustus 1985 houdende sociale bepalingen. Vóór de
sociales. Avant l'entrée en vigueur de cette disposition, en cas de inwerkingtreding van die bepaling werd de prioriteit, in geval van
concours d'attributaires appartenant à des régimes différents, la samenloop van rechthebbenden die tot een verschillend stelsel behoren,
priorité était toujours donnée à l'attributaire salarié. Cette règle steeds toegekend aan de loontrekkende rechthebbende. Die regel werd
était appliquée aussi en cas de séparation et de divorce des parents, eveneens toegepast in geval van feitelijke scheiding en echtscheiding
même si la garde exclusive de l'enfant était confiée au parent van de ouders, zelfs wanneer het exclusieve hoederecht over het kind
indépendant. L'article 33 précité a introduit plusieurs exceptions au werd toevertrouwd aan de zelfstandige ouder. Het voormelde artikel 33
principe de la priorité de l'attributaire salarié, parmi lesquelles heeft verscheidene uitzonderingen ingevoerd op het beginsel van de
l'hypothèse dans laquelle l'enfant fait partie du ménage du parent qui prioriteit van de loontrekkende rechthebbende, waaronder het geval
waarin het kind deel uitmaakt van het gezin van de ouder die een
exerce une activité professionnelle indépendante. zelfstandige beroepsactiviteit uitoefent.
B.9.2. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 1 augustus
B.9.2. Les travaux préparatoires de la loi du 1er août 1985 indiquent 1985 wordt aangegeven dat de wijzigingen die ze aanbrengt in de
que les modifications qu'elle introduit dans la législation sur les wetgeving op de kinderbijslag « [ertoe] strekken [...] deze regeling
allocations familiales « visent à adapter ladite réglementation aux aan te passen aan de in andere wetgevingen doorgevoerde wijzigingen
modifications apportées dans d'autres législations ainsi qu'à alsmede aan de maatschappelijke evolutie » (Parl. St., Kamer,
l'évolution sociale » (Doc. parl., Chambre, 1984-1985, n° 1194/1, p. 1984-1985, nr. 1194/1, p. 5), en dat de wetgever het « logisch en
5), et que le législateur estimait « logique et administrativement administratief verantwoord » vond dat een aantal uitzonderingen werden
justifié » d'établir un certain nombre d'exceptions au « principe de vastgesteld op « de absolute voorrang van de kinderbijslagregeling
la priorité absolue du régime d'allocations familiales pour
travailleurs salariés sur celui des indépendants », notamment lorsque voor werknemers op deze voor zelfstandigen », met name wanneer het
l'enfant fait partie du ménage d'un indépendant (ibid., p. 6). kind deel uitmaakt van het gezin van een zelfstandige (ibid., p. 6).
B.10. Le point d) de l'article 60, § 3, 3°, qui avait été abrogé par B.10. Het punt d) van artikel 60, § 3, 3°, dat was opgeheven bij
l'article 33, 1°, de la loi du 22 février 1998 portant des artikel 33, 1°, van de wet van 22 februari 1998 houdende sociale
dispositions sociales, a été rétabli par l'article 97 de la bepalingen, is om de volgende redenen hersteld bij artikel 97 van de
loi-programme du 24 décembre 2002 pour les motifs qui suivent : programmawet van 24 december 2002 :
« La problématique concernant le cumul des droits entre un « De problematiek inzake samenloop van rechten tussen een
attributaire qui se trouve dans une situation d'attribution en vertu rechthebbende die zich in een situatie van toekenning bevindt
de l'article 51, § 2, des mêmes lois et un attributaire qui exerce une overeenkomstig artikel 51, § 2, van dezelfde wetten en een
rechthebbende die een zelfstandige activiteit uitoefent, werd geregeld
activité indépendante, était réglée par la circulaire n° 550 du 10 door de ministeriële omzendbrief nr. 550 van 10 juni 1997.
juin 1997. Suite à cette modification, le droit aux allocations familiales sur la Door deze wijziging sluit het recht op kinderbijslag op basis van het
base de l'arrêté royal du 8 avril 1976 précité exclut le droit aux koninklijk besluit van 8 april 1976 het recht op kinderbijslag
allocations familiales en vertu des mêmes lois en cas de cumul entre krachtens dezelfde wetten uit, bij samenloop tussen een zelfstandige
un travailleur indépendant et une personne qui se trouve dans une en een persoon die zich in een situatie van toekenning bevindt, indien
situation d'attribution, s'il existe dans le chef de cet indépendant er in hoofde van deze zelfstandige een effectief recht op
un droit effectif aux allocations familiales pour un enfant sur la kinderbijslag bestaat voor een kind op basis van het koninklijk
base de l'arrêté royal du 8 avril 1976 précité, avant que la personne besluit van 8 april 1976, vooraleer de persoon die zich in een
qui se trouve dans une situation d'attribution ne devienne situatie van toekenning bevindt, rechthebbende wordt voor dit kind op
attributaire pour cet enfant en vertu des mêmes lois. basis van dezelfde wetten.
Les mêmes remarques concernant l'article 109 sont également Dezelfde opmerkingen zoals vermeld in artikel 109, gelden ook voor
applicables ». (Doc. parl., Chambre, 2002-2003, DOC 50-2124/001 et deze bepaling » (Parl. St., Kamer, 2002-2003, DOC 50-2124/001 en
50-2125/001, pp. 79-80). 50-2125/001, pp. 79-80).
Les remarques relatives à l'article 109 étaient les suivantes : De opmerkingen met betrekking tot artikel 109 luidden als volgt :
« La problématique concernant le cumul de droits dans le chef d'un « De problematiek betreffende de samenloop van een rechthebbende die
attributaire qui se trouve dans une situation d'attribution en vertu zich in een situatie van toekenning bevindt overeenkomstig artikel 51,
de l'article 51, § 2, des mêmes lois, et qui exerce également une § 2, van dezelfde wetten, en die een zelfstandige activiteit
activité indépendante, était réglée par la circulaire ministérielle n° uitoefent, werd geregeld door de ministeriële omzendbrief nr. 550 van
550 du 10 juin 1997. 10 juni 1997.
Le tribunal du travail de Dendermonde a, en date du 3 février 2000, De arbeidsrechtbank van Dendermonde heeft op 3 februari 2000 de
remis en question la base légale de certaines dispositions de cette wettelijke basis van sommige bepalingen van deze omzendbrief in vraag
circulaire. gesteld.
Il est par conséquent nécessaire, sur le plan juridique, d'apporter Het is bijgevolg noodzakelijk om een wetswijziging aan te brengen,
une modification légale et plus particulièrement de modifier l'article 59 des mêmes lois. meer bepaald in artikel 59 van dezelfde wetten.
Suite à cette modification, les personnes qui se trouvent dans une Door deze wijziging worden van de toepassing van dezelfde wetten
situation d'attribution et qui exercent une activité comme travailleur uitgesloten, de personen die zich in een situatie van toekenning
indépendant, sont exclues des présentes lois, s'il existe dans le chef bevinden en die een zelfstandige activiteit uitoefenen, indien er in
de ces personnes un droit effectif aux allocations familiales en hoofde van deze personen een effectief recht op kinderbijslag bestaat
faveur d'un enfant sur la base de l'arrêté royal du 8 avril 1976 voor een kind op basis van het koninklijk besluit van 8 april 1976
établissant le régime des prestations familiales en faveur des houdende regeling van de gezinsbijslag ten voordele van de
travailleurs indépendants, avant que ces personnes ne deviennent zelfstandigen, vooraleer zij krachtens deze wetten voor dit kind
attributaires en vertu des mêmes lois pour cet enfant, sur la base de rechthebbende worden op basis van hun situatie van toekenning.
leur situation d'attribution.
Ces personnes doivent exercer une activité en tant qu'indépendant. Deze personen moeten een activiteit uitoefenen als zelfstandige.
Il doit exister un droit effectif aux allocations familiales sur la Er moet een effectief recht op kinderbijslag bestaan, op basis van het
base de l'arrêté royal du 8 avril 1976 précité, peu importe que les voormelde koninklijk besluit van 8 april 1976, ongeacht of de
conditions dans le chef de l'enfant bénéficiaire ou dans le chef de voorwaarden in hoofde van het rechtgevend kind of in hoofde van de
l'allocataire soient remplies » (ibid., p. 79). bijslagtrekkende zijn vervuld » (ibid., p. 79).
B.11. Lorsque les parents séparés exercent conjointement l'autorité B.11. Wanneer de feitelijk gescheiden ouders samen het ouderlijk gezag
parentale, l'article 60, § 3, dernier alinéa, des lois coordonnées uitoefenen, voert artikel 60, § 3, laatste lid, van de samengeordende
instaure une fiction juridique selon laquelle les parents séparés sont wetten een juridische fictie in volgens welke de feitelijk gescheiden
censés former un ménage pour l'application des règles de cumul. ouders worden geacht een gezin te vormen voor de toepassing van de
cumulatieregels.
Cet alinéa précise, en effet, que lorsque les deux parents ne In dat lid wordt immers gepreciseerd dat, wanneer beide ouders niet
cohabitent pas mais exercent conjointement l'autorité parentale au samenwonen maar het ouderlijk gezag samen uitoefenen in de zin van
sens de l'article 374 du Code civil, à l'égard d'un enfant qui fait artikel 374 van het Burgerlijk Wetboek, ten aanzien van een kind dat
partie du ménage de l'un d'entre eux, cet enfant est considéré comme deel uitmaakt van het gezin van een van hen, dat kind voor de
faisant partie d'un ménage composé de ses deux parents au moins pour toepassing van paragraaf 3 van artikel 60 wordt beschouwd alsof het
l'application du paragraphe 3 de l'article 60. deel uitmaakt van een gezin dat is samengesteld uit ten minste zijn
Il restaure ainsi fictivement, pour l'application des règles de cumul, beide ouders. Het herstelt aldus, voor de toepassing van de cumulatieregels, fictief
le ménage que les parents formaient avant leur séparation; lorsqu'ils het gezin dat de ouders vormden vóór hun scheiding; wanneer zij het
exercent conjointement l'autorité parentale, ces parents sont en effet gezamenlijke ouderlijke gezag uitoefenen, worden die ouders immers
considérés comme élevant toujours ensemble leurs enfants (Doc. parl., beschouwd alsof zij nog steeds samen hun kinderen opvoeden (Parl. St.,
Chambre, 1996-1997, n° 1184/3, p. 3, et n° 1184/14, p. 24). Kamer, 1996-1997, nr. 1184/3, p. 3, en nr. 1184/14, p. 24).
B.12. Ainsi qu'il a été mentionné en B.7, il est demandé à la Cour de comparer la situation d'un chômeur qui forme un ménage avec une autre personne qui ouvre le droit aux allocations familiales avec celle d'un chômeur isolé. B.13.1. Un chômeur isolé ne forme par définition pas un ménage avec une autre personne qui ouvre le droit aux allocations familiales. Dans la mesure où il est question d'un chômeur isolé, cela implique que l'intéressé exerce seul l'autorité parentale. Pour autant qu'il soit question, dans ce cas, d'un autre attributaire qui peut prétendre aux allocations familiales, le droit est fixé par priorité dans le chef de B.12. Zoals vermeld in B.7, wordt het Hof gevraagd de situatie te vergelijken van een werkloze die een gezin vormt met een andere persoon die het recht opent op de kinderbijslag met die van een alleenstaande werkloze. B.13.1. Een alleenstaande werkloze vormt, per definitie, niet een gezin met een andere persoon die het recht opent op de kinderbijslag. In zoverre er sprake is van een alleenstaande werkloze, impliceert dit dat de betrokkene alleen het ouderlijk gezag uitoefent. Voor zover er, in dat geval, sprake zou zijn van een andere rechthebbende die aanspraak kan maken op de kinderbijslag wordt het recht bij voorrang vastgesteld ten aanzien van de rechthebbende die het kind opvoedt
l'attributaire qui élève l'enfant (article 64, § 2, a), 1°, des lois coordonnées relatives aux allocations familiales pour travailleurs salariés). B.13.2. Cette situation est cohérente avec l'ensemble du système qui tend, sauf exceptions, à désigner comme prioritaire, en cas de concours d'attributaires, le parent avec lequel l'enfant réside, ce qui conduit, dans la plupart des cas de garde exclusive de l'enfant par l'un des parents, à reconnaître à celui-ci, à la fois la qualité d'attributaire et celle d'allocataire. B.14. Ce qui précède n'est pas pertinent lorsque le chômeur forme un ménage avec une autre personne ouvrant le droit aux allocations familiales. Etant donné que, dans cette hypothèse, les deux parents exercent ensemble l'autorité parentale, la priorité ne peut être établie sur la base de ce critère. (artikel 64, § 2, a), 1°, van de samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders). B.13.2. Dat is coherent met het gehele systeem dat, behoudens uitzonderingen, ertoe strekt, in geval van samenloop van rechthebbenden, die ouder als prioritair aan te wijzen met wie het kind samenwoont, wat in de meeste gevallen van exclusief hoederecht over het kind door één van de ouders ertoe leidt dat aan die ouder tegelijkertijd de hoedanigheid van rechthebbende en van bijslagtrekkende wordt toegekend. B.14. Het voorgaande is niet pertinent wanneer de werkloze een gezin vormt met een andere persoon die het recht opent op de kinderbijslag. Vermits in dat geval beide ouders samen het ouderlijk gezag uitoefenen, kan de voorrang niet aan de hand van dat criterium worden bepaald. B.15. Dit neemt niet weg dat de in het geding zijnde bepaling, artikel
B.15. La disposition en cause, l'article 60, § 3, 3°, d), prévoit 60, § 3, 3°, d), in een uitzondering voorziet op de algemene regel
toutefois une exception à la règle générale, selon laquelle, en cas de dat, in geval van samenloop van rechthebbenden die tot een
concurrence d'attributaires appartenant à un régime différent, la verschillend stelsel behoren, de prioriteit wordt toegekend aan de
priorité est accordée à l'attributaire salarié. La Cour doit examiner loontrekkende rechthebbende. Het Hof dient na te gaan of die
si cette exception est raisonnablement justifiée. uitzondering redelijk is verantwoord.
B.16.1. Il ressort des travaux préparatoires mentionnés en B.10 que la B.16.1. Uit de in B.10 vermelde parlementaire voorbereiding blijkt dat
disposition en cause vise à conférer une base légale à la circulaire de in het geding zijnde bepaling beoogt een wettelijke basis te geven
ministérielle n° 550 du 10 juin 1997. Cette circulaire concernait aan de ministeriële omzendbrief nr. 550 van 10 juni 1997. Die
l'application des articles 59 et 60, § 3, 3°, c), des lois coordonnées omzendbrief betrof de toepassing van de artikelen 59 en 60, § 3, 3°,
relatives aux allocations familiales pour travailleurs salariés. c), van de samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor
B.16.2.1. Aux termes de l'article 60, § 3, 3°, c), précité, le droit loonarbeiders. B.16.2.1. Luidens het voormelde artikel 60, § 3, 3°, c), sluit het
aux allocations familiales en vertu du régime des allocations recht op kinderbijslag krachtens de kinderbijslagregeling voor
familiales pour indépendants exclut le droit aux allocations zelfstandigen het recht op kinderbijslag krachtens de
familiales en vertu du régime des allocations familiales pour les
travailleurs salariés « lorsque l'enfant fait partie d'un ménage kinderbijslagregeling voor werknemers uit « wanneer het kind deel
composé de deux attributaires dont l'un est indépendant et l'autre uitmaakt van een gezin, samengesteld uit twee rechthebbenden, waarvan
salarié et que l'attributaire salarié ne répond pas aux conditions de ene zelfstandige is en de andere werknemer, en dat de rechthebbende
fixées par l'article 59 des présentes lois ». werknemer de voorwaarden, bepaald in artikel 59 van deze wetten, niet
L'article 59 précité détermine l'activité exercée en ordre principal vervult ». Het voormelde artikel 59 bepaalt de in hoofdzaak uitgeoefende
au cas où une personne exerce deux activités, l'une en tant que activiteit in het geval waarin een persoon twee activiteiten
travailleur salarié et l'autre pas (Doc. parl., Chambre, 1989-1990, n° uitoefent, de ene als werknemer, de andere niet (Parl. St., Kamer,
975/1, p. 37). Aux termes de cette disposition, le bénéfice des lois 1989-1990, nr. 975/1, p. 37). Luidens die bepaling kan het voordeel
coordonnées relatives aux allocations familiales pour travailleurs van de samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor
salariés ne peut être invoqué par la personne qui exerce en ordre loonarbeiders niet worden aangevoerd door de personen die in hoofdzaak
principal une profession autre que celle de travailleur lié par un een ander beroep uitoefenen dan dat van werknemer, verbonden door een
contrat de travail visé dans ces lois. A cet égard, l'article 59, arbeidsovereenkomst zoals bedoeld in die wetten. Artikel 59, tweede
alinéa 2, dispose : lid, bepaalt dienaangaande :
« Pour l'application du présent article, un travailleur à temps « Voor de toepassing van dit artikel wordt een deeltijdse werknemer
partiel est considéré comme ayant en ordre principal la qualité de beschouwd hoofdzakelijk de hoedanigheid van werknemer te hebben
travailleur salarié lorsque la durée hebdomadaire de travail moyenne wanneer de contractueel gemiddelde wekelijkse arbeidsduur van de
contractuelle du travailleur équivaut à la moitié au moins de la durée betrokken werknemer ten minste de helft bedraagt van de gemiddelde
hebdomadaire de travail moyenne de la personne de référence ». wekelijkse arbeidsduur van de maatpersoon ».
B.16.2.2. Il découle de ce qui précède que lorsque l'enfant fait B.16.2.2. Uit wat voorafgaat vloeit voort dat wanneer het kind deel
partie d'un ménage composé de deux attributaires dont l'un est
indépendant et l'autre travailleur salarié travaillant moins d'un uitmaakt van een gezin, samengesteld uit twee rechthebbenden, waarvan
mi-temps, le régime des allocations familiales pour travailleurs de ene zelfstandige is en de andere minder dan halftijds werknemer is,
indépendants est applicable. Selon les travaux préparatoires de de kinderbijslagregeling voor zelfstandigen van toepassing is. Volgens
l'article 82 de la loi-programme du 22 décembre 1989, qui a inséré de parlementaire voorbereiding van artikel 82 van de programmawet van
l'article 60, § 3, 3°, c), précité, en cas de concurrence de deux 22 december 1989, dat het voormelde artikel 60, § 3, 3°, c), heeft
ingevoegd, is in geval van samenloop van twee regelingen, wanneer een
régimes, lorsqu'un travailleur salarié attributaire n'exerce qu'une rechthebbende werknemer slechts een minimale activiteit uitoefent,
activité minimale, il faut « qu'il réponde aux conditions fixées à vereist « dat hij beantwoordt aan de voorwaarden, bepaald in artikel
l'article 59 (c'est-à-dire qu'il exerce une activité salariée à 59, namelijk dat hij ten minste een halftijdse activiteit als
mi-temps au moins) » (Doc. parl., Chambre, 1989-1990, n° 975/1, pp. werknemer uitoefent » (Parl. St., Kamer, 1989-1990, nr. 975/1, pp.
37-38), pour que le régime des allocations familiales pour 37-38) opdat de kinderbijslagregeling voor werknemers van toepassing
travailleurs salariés soit applicable. kan zijn.
B.16.2.3. Il ressort également des travaux préparatoires de cette loi B.16.2.3. Uit de parlementaire voorbereiding van die wet blijkt ook
que « l'ensemble des mesures proposées dans les Chapitres sociaux de dat « alle voorgestelde maatregelen in de sociale hoofdstukken van de
la loi-programme s'inscrivent dans une volonté de réaliser l'équilibre programmawet zijn gericht op de wil om een evenwicht tussen de
des divers régimes de sécurité sociale » (Doc. parl., Chambre, verschillende regimes van de sociale zekerheid te verwezenlijken »
1989-1990, n° 975/10, p. 2). (Parl. St., Kamer, 1989-1990, nr. 975/10, p. 2).
B.16.3.1. Selon la circulaire précitée, il existait un doute quant à B.16.3.1. Volgens de voormelde omzendbrief bestond twijfel over de
l'application des articles 59 et 60, § 3, 3°, c), précités des lois toepassing van de voormelde artikelen 59 en 60, § 3, 3°, c), van de
coordonnées relatives aux allocations familiales pour travailleurs samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders
salariés dans des situations particulières d'attribution, comme en cas in geval van bijzondere situaties van toekenning, zoals in geval van
de chômage : werkloosheid :
« Non seulement il y a cette distinction théorique, mais en outre il « Niet alleen is er dit theoretische onderscheid, bovendien zal het in
sera également plus difficile en pratique de retrouver l'occupation de praktijk ook moeilijker zijn om bij een toestand van toekenning de
antérieure, dans une situation d'attribution. Il n'est pas rare que de voorafgaande tewerkstelling terug te vinden. Niet zelden zijn er
nombreuses années se soient écoulées entre-temps et dans certains cas intussen jaren verstreken en in een aantal gevallen is er zelfs nooit
il n'y a même jamais eu d'occupation antérieure (articles 56quinquies een voorafgaande tewerkstelling geweest (artikelen 56quinquies en
et sexies) ». sexies) ».
Pourtant, selon cette circulaire, il était indiqué d'appliquer ces Nochtans was het volgens die omzendbrief aangewezen om die bepalingen
dispositions : toe te passen :
« [Si] cette norme n'était plus examinée dans toutes les situations, « [Wanneer] die norm in alle situaties van toekenning niet langer
il en résulterait de nouveaux problèmes. Ainsi, la question se pose de
savoir s'il est indiqué d'octroyer le droit aux allocations familiales
à quelqu'un à qui les allocations familiales ont été refusées pendant onderzocht zou worden, zou dit nieuwe vragen oproepen. Is het nl.
son occupation sur la base de l'article 59 ou 60, § 3, L.C. dès qu'il opportuun om iemand, wie de kinderbijslag op grond van artikel 59 of
60, § 3, geweigerd werd tijdens zijn tewerkstelling, het recht op
se trouve dans une situation particulière d'attribution ? ». kinderbijslag toe te kennen zodra hij zich in een bijzondere toestand van toekenning bevindt ? ».
B.16.3.2. Afin de tenir compte tant des difficultés pratiques que de B.16.3.2. Om tegemoet te komen zowel aan die praktische moeilijkheden
la question d'opportunité, il faut, selon la circulaire, opérer une als aan de opportuniteitsvragen moet er, volgens de omzendbrief, een
distinction « selon que la situation particulière d'attribution du onderscheid worden gemaakt « naargelang de bijzondere situatie van
toekenning in hoofde van de rechthebbende werknemer zich voordoet vóór
chef de l'attributaire salarié se présente avant ou après l'activité of na de zelfstandige aktiviteit of de samenloop met een rechthebbende
indépendante ou le cumul avec un attributaire indépendant ». Dans le zelfstandige ». In het eerste geval « wordt de norm van de artikelen
premier cas, « la norme des articles 59 et 60, § 3, 3°, c), L.C. est 59 en 60, § 3, 3°, c, S.W.K.L. geacht vervuld te zijn, op voorwaarde
censée être respectée, à condition que le droit aux allocations dat het recht op kinderbijslag op grond van de situatie van toekenning
familiales sur la base de la situation d'attribution soit la de bestendiging is van een duurzaam recht als werknemer, en/of op
continuation d'un droit durable en tant que travailleur salarié, et/ou
à condition que l'attributaire bénéficie d'une prestation dans une voorwaarde dat de rechthebbende een uitkering geniet in een tak van de
branche des assurances sociales des travailleurs salariés ». Dans le sociale verzekeringen der werknemers ». In het tweede geval is,
second cas, selon la circulaire, « dans la plupart des cas, la norme volgens de omzendbrief, « in de meeste gevallen de norm van de
des articles 59 et 60, § 3, 3°, c), L.C. a déjà été examinée » et il artikelen 59 en 60, § 3, 3°, c, S.W.K.L. al [...] onderzocht » en moet
faut, durant la situation d'attribution, continuer à tenir compte du er, tijdens de situatie van toekenning, verder rekening worden
droit prioritaire établi auparavant. gehouden met het voorrangsrecht dat ervoor werd vastgesteld.
B.16.4. L'article 60, § 3, 3°, d), en cause des lois coordonnées B.16.4. Het in geding zijnde artikel 60, § 3, 3°, d), van de
relatives aux allocations familiales pour travailleurs salariés, qui samengeordende wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders,
donne un fondement légal à la circulaire précitée, reprend ces dat de voormelde omzendbrief een wettelijke basis geeft, maakt zich de
objectifs. doelstellingen ervan eigen.
B.16.5. En ce que la disposition en cause vise à garantir B.16.5. In zoverre de in het geding zijnde bepaling beoogt de
l'application de la règle selon laquelle, lorsque l'enfant fait partie toepassing te waarborgen van de regel volgens welke de
d'un ménage composé de deux attributaires dont l'un est indépendant et l'autre n'est travailleur salarié qu'à temps partiel, le régime des allocations familiales pour indépendants est applicable à la situation où l'autre personne est au chômage, cette disposition est raisonnablement justifiée. En effet, il ressort de la circulaire précitée que, lorsque le chômeur ouvre le droit aux allocations familiales après que l'indépendant l'a déjà fait, d'une part, il peut être difficile de déterminer la fonction antérieure sur la base de laquelle il peut être calculé s'il est question d'un travail à mi-temps et, d'autre part, le danger existe qu'il soit pris une autre décision que ce qui a été décidé par le passé par application de kinderbijslagregeling voor zelfstandigen van toepassing is wanneer het kind deel uitmaakt van een gezin, samengesteld uit twee rechthebbenden, waarvan de ene zelfstandige is en de andere slechts deeltijds werknemer is, op de situatie waarbij die andere werkloos is, is ze redelijk verantwoord. Uit de voormelde omzendbrief blijkt immers dat, wanneer de werkloze het recht op kinderbijslag opent nadat de zelfstandige dat reeds heeft gedaan, het, enerzijds, moeilijk kan zijn om de vorige functie te bepalen aan de hand waarvan er berekend kan worden of er sprake is van een halftijdse arbeid en, anderzijds, het gevaar bestaat dat er een andere beslissing zou worden genomen dan wat
l'article 60, § 3, 3°, c), des lois coordonnées. in het verleden is beslist met toepassing van artikel 60, § 3, 3°, c),
van de samengeordende wetten.
B.17. La disposition en cause n'a pas davantage d'effets B.17. De in het geding zijnde bepaling heeft ook geen onevenredige
disproportionnés, puisqu'elle énonce expressément que le « droit aux gevolgen vermits ze uitdrukkelijk bepaalt dat het « recht op
allocations familiales dans le chef de cet indépendant pour un enfant kinderbijslag voor een kind in hoofde van deze zelfstandige [...]
doit exister effectivement avant que la personne visée à l'article 51, effectief [moet] bestaan, vooraleer de persoon bedoeld in artikel 51,
§ 2, ne devienne attributaire pour cet enfant ». Le législateur § 2, rechthebbende wordt voor dit kind ». Aldus verzekert de wetgever
s'assure ainsi que l'enfant en question bénéficiera aussi zich ervan dat het kind in kwestie ook effectief een recht op
effectivement d'un droit aux allocations familiales. kinderbijslag zal genieten.
B.18. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.18. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 60, § 3, 3°, d), des lois coordonnées le 19 décembre 1939 Artikel 60, § 3, 3°, d), van de op 19 december 1939 samengeordende
relatives aux allocations familiales pour travailleurs salariés, tel wetten betreffende de kinderbijslag voor loonarbeiders, zoals hersteld
qu'il a été rétabli par l'article 97 de la loi-programme (I) du 24 bij artikel 97 van de programmawet (I) van 24 december 2002, schendt
décembre 2002, ne viole pas les articles 10 et 11 de la Constitution. de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 26 septembre 2013. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 26 september 2013.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
Le président, De voorzitter,
R. Henneuse R. Henneuse
^