← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 73/2013 du 30 mai 2013 Numéro du rôle : 5409 En cause : la question
préjudicielle relative aux articles 2 et 3 de la loi du 17 janvier 2003 concernant les recours et le
traitement des litiges à l'occasion de la loi du 17 La Cour constitutionnelle, composée
des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges L. La(...)"
Extrait de l'arrêt n° 73/2013 du 30 mai 2013 Numéro du rôle : 5409 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 2 et 3 de la loi du 17 janvier 2003 concernant les recours et le traitement des litiges à l'occasion de la loi du 17 La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges L. La(...) | Uittreksel uit arrest nr. 73/2013 van 30 mei 2013 Rolnummer : 5409 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 2 en 3 van de wet van 17 januari 2003 betreffende de rechtsmiddelen en de geschillenbehandeling naar aanleiding van de wet va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 73/2013 du 30 mai 2013 | Uittreksel uit arrest nr. 73/2013 van 30 mei 2013 |
Numéro du rôle : 5409 | Rolnummer : 5409 |
En cause : la question préjudicielle relative aux articles 2 et 3 de | In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen 2 en 3 van de wet |
la loi du 17 janvier 2003 concernant les recours et le traitement des | van 17 januari 2003 betreffende de rechtsmiddelen en de |
litiges à l'occasion de la loi du 17 janvier 2003 relative au statut | geschillenbehandeling naar aanleiding van de wet van 17 januari 2003 |
du régulateur des postes et télécommunications belges, posée par la | met betrekking tot het statuut van de regulator van de Belgische post- |
Cour d'appel de Bruxelles. | en telecommunicatiesector, gesteld door het Hof van Beroep te Brussel. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges L. | samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de |
Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et P. Nihoul, | rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en P. |
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R. | Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder |
Henneuse, | voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par arrêt du 16 mai 2012 en cause de la SA « KPN Group Belgium », de | Bij arrest van 16 mei 2012 in zake de nv « KPN Group Belgium », de nv |
la SA « Mobistar » et de la SA « Belgacom » contre l'Institut belge | « Mobistar » en de nv « Belgacom » tegen het Belgisch Instituut voor |
des services postaux et des télécommunications, dont l'expédition est | postdiensten en telecommunicatie, waarvan de expeditie ter griffie van |
parvenue au greffe de la Cour le 29 mai 2012, la Cour d'appel de | het Hof is ingekomen op 29 mei 2012, heeft het Hof van Beroep te |
Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : | Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« Les articles 2 et 3 de la loi du 17 janvier 2003 concernant les | « Schenden de artikelen 2 en 3 van de wet van 17 januari 2003 |
recours et le traitement des litiges à l'occasion de la loi du 17 | betreffende de rechtsmiddelen en de geschillenbehandeling naar |
janvier 2003 relative au statut du régulateur des secteurs des postes | aanleiding van de wet van 17 januari 2003 met betrekking tot het |
et télécommunications belges, en tant qu'ils n'autorisent pas la Cour | statuut van de regulator van de Belgische post- en |
d'appel de Bruxelles à maintenir temporairement certains effets des | telecommunicatiesector, in zoverre zij het Hof van Beroep te Brussel |
niet toestaan sommige gevolgen van beslissingen van het BIPT die het | |
décisions de l'IBPT qu'elle annule alors que la sécurité juridique | vernietigt, tijdelijk te handhaven, terwijl de rechtszekerheid een |
exigerait un tel maintien, et alors que si le recours à l'encontre de | dergelijke handhaving zou vereisen en terwijl de Raad van State, |
la même décision administrative était porté devant le Conseil d'Etat | indien het beroep tegen dezelfde administratieve beslissing voor dat |
cette juridiction pourrait indiquer ceux des effets des dispositions | rechtscollege zou worden ingesteld, die gevolgen van de vernietigde |
annulées qui doivent être considérés comme définitifs ou maintenus | bepalingen zou kunnen aanwijzen welke als gehandhaafd moeten worden |
provisoirement pour le délai qu'il détermine, violent-ils les articles | beschouwd of voorlopig gehandhaafd worden voor de termijn die dat |
10 et 11 de la Constitution ? ». | rechtscollege vaststelt, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1. Les articles 2 et 3 de la loi du 17 janvier 2003 « concernant les | B.1. De artikelen 2 en 3 van de wet van 17 januari 2003 « betreffende |
recours et le traitement des litiges à l'occasion de la loi du 17 | de rechtsmiddelen en de geschillenbehandeling naar aanleiding van de |
janvier 2003 relative au statut du régulateur des secteurs des postes | wet van 17 januari 2003 met betrekking tot het statuut van de |
et télécommunications belges » font partie du chapitre II de cette | regulator van de Belgische post- en telecommunicatiesector » maken |
loi, intitulé « Les recours ». | deel uit van hoofdstuk II van die wet, getiteld « De rechtsmiddelen ». |
B.2.1. L'article 2 de cette loi, tel qu'il était applicable le 16 mai | B.2.1. Artikel 2 van die wet, zoals het van toepassing was op 16 mei |
2012, disposait : | 2012, bepaalde : |
« § 1er. Les décisions de l'Institut belge des services postaux et des télécommunications peuvent faire l'objet d'un recours en pleine juridiction devant la cour d'appel de Bruxelles statuant comme en référé. Toute personne ayant un intérêt pour agir peut introduire le recours visé à l'alinéa 1er. Le Ministre qui a les Télécommunications dans ses attributions ou le Ministre qui a le Secteur postal dans ses attributions peut introduire le recours visé à l'alinéa 1er. § 2. Les recours sont formés, à peine de nullité prononcée d'office, par requête signée et déposée au greffe de la cour d'appel de Bruxelles dans un délai de soixante jours à partir de la notification de la décision ou à défaut de notification, après la publication de la | « § 1. Tegen de besluiten van het Belgisch Instituut voor postdiensten en telecommunicatie kan beroep met volle rechtsmacht worden ingesteld bij het hof van beroep te Brussel, rechtsprekend zoals in kort geding. Iedere persoon die een belang heeft om op te treden, mag het in het eerste lid bedoelde beroep indienen. De Minister die bevoegd is voor Telecommunicatie of de minister die bevoegd is voor de postsector kan een beroep zoals vermeld in het eerste lid instellen. § 2. Het beroep wordt, op straffe van nietigheid die ambtshalve wordt uitgesproken, ingesteld door middel van een ondertekend verzoekschrift dat wordt ingediend ter griffie van het hof van beroep van Brussel binnen een termijn van zestig dagen na de kennisgeving van het besluit of bij gebreke aan een kennisgeving, na de publicatie van het besluit |
décision ou à défaut de publication, après la prise de connaissance de | of bij gebreke aan een publicatie, na de kennisname van het besluit. |
la décision. A peine de nullité, la requête contient : | Het verzoekschrift bevat op straffe van nietigheid : |
1° l'indication des jour, mois et an; | 1° de aanduiding van dag, maand en jaar; |
2° si le demandeur est une personne physique, ses nom, prénoms, | 2° indien de verzoeker een natuurlijke persoon is, zijn naam, |
profession et domicile, ainsi que, le cas échéant, son numéro | voornaam, beroep en woonplaats, alsook, in voorkomend geval, zijn |
d'entreprise; si le demandeur est une personne morale, sa | ondernemingsnummer; indien de verzoeker een rechtspersoon is, de |
dénomination, sa forme juridique, son siège social et la qualité de la | benaming, de rechtsvorm, de maatschappelijke zetel en de hoedanigheid |
personne ou de l'organe qui la représente, ainsi que, le cas échéant, | van de persoon die of het orgaan dat hem vertegenwoordigt, alsook, in |
son numéro d'entreprise; si le recours émane du Ministre qui a les | voorkomend geval, zijn ondernemingsnummer; indien het beroep uitgaat |
Télécommunications dans ses attributions ou le [lire : du] Ministre | van de Minister die bevoegd is voor Telecommunicatie of de Minister |
qui a le Secteur postal dans ses attributions, la dénomination et | die bevoegd is voor de Postsector, de benaming en het adres van de |
l'adresse du service qui le représente; | dienst die hem vertegenwoordigt; |
3° la mention de la décision faisant l'objet du recours; | 3° de vermelding van de beslissing waartegen beroep wordt ingesteld; |
4° une liste des noms, qualités et adresses des parties à qui la | 4° een lijst van de namen, hoedanigheden en adressen van de partijen |
décision a été notifiée; | aan wie de beslissing ter kennis was gebracht; |
5° l'exposé des moyens; | 5° de uiteenzetting van de middelen; |
6° l'indication des lieu, jour et heure de la comparution fixés par le | 6° de plaats, de dag en het uur van de verschijning vastgesteld door |
greffe de la cour d'appel; | de griffie van het hof van beroep; |
7° la signature du requérant ou de son avocat. | 7° de handtekening van de verzoeker of van zijn advocaat. |
Dans les cinq jours ouvrables qui suivent le dépôt de la requête, le requérant doit, à peine de nullité du recours, adresser une copie de la requête par lettre recommandée à la poste avec accusé de réception, aux parties qui étaient à la cause dans la procédure qui a mené à la décision attaquée, à l'Institut ainsi qu'au le [lire : qu'au] Ministre qui a les Télécommunications dans ses attributions ou le [lire : au] Ministre qui a le Secteur postal dans ses attributions, s'il n'est pas le requérant. Un recours incident peut être formé. Il n'est recevable que s'il est introduit dans le mois de la réception de la notification prévue à l'alinéa précédent. Toutefois, le recours incident ne pourra être admis si le recours principal est déclaré nul ou tardif. La cour d'appel de Bruxelles fixe le délai dans lequel les parties doivent se communiquer leurs observations écrites et les déposer au greffe. Le Ministre qui a les Télécommunications dans ses attributions ou le Ministre qui a le Secteur postal dans ses attributions peut déposer ses observations écrites au greffe de la cour d'appel de Bruxelles et consulter le dossier au greffe sans déplacement. La cour d'appel de | Binnen vijf werkdagen na het indienen van het verzoekschrift moet de verzoeker, op straffe van nietigheid van het verzoek, een afschrift van het verzoekschrift bij een ter post aangetekende brief met ontvangstbewijs toesturen aan de partijen die in het geding werden geroepen in de procedure die geleid heeft tot de aangevochten beslissing, aan het Instituut, alsook aan de Minister die bevoegd is voor Telecommunicatie of de minister die bevoegd is voor de postsector indien hij de verzoeker niet is. Tegenberoep kan worden ingesteld. Het is slechts ontvankelijk indien het is ingesteld binnen een maand na de ontvangst van de brief waarin het vorige lid voorziet. Het tegenberoep kan echter niet toegelaten worden indien het hoofdberoep nietig of laattijdig wordt verklaard. Het hof van beroep te Brussel stelt de termijn vast waarbinnen de partijen elkaar hun schriftelijke opmerkingen moeten meedelen en ze bij de griffie moeten indienen. De Minister die bevoegd is voor Telecommunicatie of de minister die bevoegd is voor de postsector kan zijn schriftelijke opmerkingen bij de griffie van het hof van beroep te Brussel indienen en het dossier ter plaatse op de griffie raadplegen. Het hof van beroep te Brussel |
Bruxelles fixe les délais de production de ces observations. Elles | stelt de termijnen vast om deze opmerkingen voor te leggen. De griffie |
sont portées par le greffe à la connaissance des parties. | brengt deze opmerkingen ter kennis van de partijen. |
§ 3. Le dossier administratif initial de l'Institut est communiqué aux | § 3. Het oorspronkelijke administratieve dossier van het Instituut |
autres parties en même temps que les observations de l'Institut. | wordt tegelijk met de opmerkingen van het Instituut aan de overige |
partijen overgezonden. | |
Le dossier définitif de procédure, tel que communiqué aux autres | Het definitieve dossier van de procedure, zoals dit aan de overige |
parties avec chaque observation de l'Institut, est déposé au greffe de | partijen is overgezonden met elke opmerking van het Instituut, wordt |
la cour d'appel de Bruxelles en même temps que les dernières | tegelijk met de laatste opmerkingen van het Instituut ingediend bij de |
observations de l'Institut. | griffie van het hof van beroep van Brussel. |
§ 4. Le recours ne suspend pas les décisions de l'Institut. | § 4. Het beroep schorst de besluiten van het Instituut niet. |
La cour d'appel peut toutefois, à la demande de l'intéressé et par | Het hof van beroep kan echter, op verzoek van de belanghebbende en bij |
décision avant dire droit, suspendre, en tout ou en partie, | beslissing alvorens recht te doen, de tenuitvoerlegging van het |
l'exécution de la décision de l'Institut et ce, jusqu'au jour du | besluit van het Instituut geheel of gedeeltelijk schorsen tot op de |
prononcé de l'arrêt. | dag van de uitspraak van het arrest. |
La suspension de l'exécution ne peut être ordonnée que si des moyens | De schorsing van de tenuitvoerlegging kan slechts bevolen worden |
sérieux susceptibles de justifier l'annulation de la décision attaquée | wanneer ernstige middelen worden ingeroepen die de vernietiging van de |
sont invoqués et à condition que l'exécution immédiate de la décision | aangevochten beslissing kunnen rechtvaardigen en op voorwaarde dat de |
risque d'avoir des conséquences graves pour l'intéressé. | onmiddellijke tenuitvoerlegging van het besluit ernstige gevolgen kan |
hebben voor de betrokkene. | |
La cour d'appel peut, le cas échéant, ordonner la restitution à | Het hof van beroep kan, in voorkomend geval, bevelen dat het betaalde |
l'intéressé du montant versé des amendes. | bedrag van de geldboeten aan de betrokkene wordt terugbetaald. |
Elle peut également ne pas se prononcer immédiatement sur la | Het hoeft zich ook niet onmiddellijk uit te spreken over de teruggave |
restitution des amendes payées. | van de betaalde geldboeten. |
§ 5. La cour d'appel veille à ce que la confidentialité du dossier | § 5. Het hof van beroep draagt er zorg voor dat de vertrouwelijkheid |
transmis par l'Institut soit préservée tout au long de la procédure | van het dossier bezorgd door het Instituut, wordt bewaard gedurende de |
devant la cour ». | hele procedure voor het hof ». |
B.2.2. L'article 3 de la même loi du 17 janvier 2003, tel qu'il a été | B.2.2. Artikel 3 van dezelfde wet van 17 januari 2003, zoals vervangen |
remplacé par l'article 4 de la loi du 31 mai 2009, dispose : | bij artikel 4 van de wet van 31 mei 2009, bepaalt : |
« Pour l'ensemble des aspects ayant trait à la procédure devant la | « Voor alle aspecten die betrekking hebben op de procedure voor het |
cour d'appel de Bruxelles qui ne sont pas traités par ce chapitre, les | hof van beroep van Brussel en die niet worden behandeld in dit |
dispositions du Code judiciaire relatives à l'appel sont d'application | hoofdstuk, gelden de bepalingen uit het Gerechtelijk Wetboek met |
». | betrekking tot het beroep ». |
B.3. Il ressort des motifs de la décision de renvoi que la Cour est | B.3. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof |
wordt verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid, met de | |
invitée à statuer sur la compatibilité, avec les articles 10 et 11 de | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van de hiervoor aangehaalde |
la Constitution, des articles 2 et 3 de la loi du 17 janvier 2003 | artikelen 2 en 3 van de wet van 17 januari 2003, in zoverre die |
précités, dans la mesure où ces dispositions feraient une différence | bepalingen een verschil in behandeling zouden invoeren tussen twee |
de traitement entre deux catégories de « justiciables impliqués dans | categorieën van « rechtzoekenden die zijn betrokken bij een |
une procédure en annulation » au terme de laquelle la juridiction | vernietigingsprocedure » waarna het rechtscollege waarvoor de zaak |
saisie considère qu'il y a lieu d'annuler l'acte administratif attaqué | aanhangig is gemaakt, oordeelt dat de bestreden administratieve |
: d'une part, ceux qui sont « impliqués » dans une procédure devant la | handeling dient te worden vernietigd : enerzijds, diegenen die zijn « |
Cour d'appel de Bruxelles ouverte par un recours tendant à | betrokken » bij een procedure voor het Hof van Beroep te Brussel |
l'annulation d'une décision de l'Institut belge des services postaux | ingesteld door een beroep dat strekt tot de vernietiging van een |
besluit van het Belgisch Instituut voor postdiensten en | |
et des télécommunications (ci-après : IBPT) adoptée en application de | telecommunicatie (hierna : BIPT) dat is aangenomen met toepassing van |
l'article 55, § 3, de la loi du 13 juin 2005 « relative aux | artikel 55, § 3, van de wet van 13 juni 2005 « betreffende de |
communications électroniques » et, d'autre part, ceux qui sont « | elektronische communicatie » en, anderzijds, diegenen die zijn « |
impliqués » dans une procédure ouverte par un recours en annulation | betrokken » bij een procedure die is ingesteld door een beroep tot |
introduit devant la section du contentieux administratif du Conseil | nietigverklaring voor de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van |
d'Etat sur la base de l'article 14 des lois sur le Conseil d'Etat | State op grond van artikel 14 van de op 12 januari 1973 gecoördineerde |
coordonnées le 12 janvier 1973. | wetten op de Raad van State. |
Seuls les « justiciables » de la deuxième catégorie pourraient | Alleen de « rechtzoekenden » van de tweede categorie zouden een arrest |
bénéficier d'un arrêt portant maintien provisoire de certains effets | kunnen genieten dat bepaalde gevolgen van de vernietigde handeling |
voorlopig handhaaft gedurende een termijn die is vastgesteld door het | |
de l'acte annulé, pour un délai déterminé par la juridiction saisie. | rechtscollege waarvoor de zaak aanhangig is gemaakt. |
B.4.1. L'article 55 de la loi du 13 juin 2005, modifié par l'article | B.4.1. Artikel 55 van de wet van 13 juni 2005, gewijzigd bij artikel |
15 de la loi du 18 mai 2009 « portant des dispositions diverses en | 15 van de wet van 18 mei 2009 « houdende diverse bepalingen inzake |
matière de communications électroniques », disposait, avant sa | elektronische communicatie », bepaalde, vóór de wijziging ervan bij |
modification par l'article 36 de la loi du 10 juillet 2012 « portant | artikel 36 van de wet van 10 juli 2012 « houdende diverse bepalingen |
des dispositions diverses en matière de communications électroniques » : | inzake elektronische communicatie » : |
« § 1er. Conformément au § 4, l'Institut effectue au moins le plus | « § 1. Overeenkomstig § 4 voert het Instituut minstens zo spoedig |
rapidement possible après l'adoption de la Recommandation ou d'une | mogelijk na de aanneming van de Aanbeveling of een bijwerking daarvan |
révision de celle-ci, une analyse de ces marchés pertinents afin de | een analyse van die relevante markten uit om te bepalen of zij |
déterminer si ceux-ci sont effectivement concurrentiels. L'échange | daadwerkelijk concurrentieel zijn. De informatie-uitwisseling nodig |
d'informations nécessaires à cette analyse, se fait conformément à l'article 137, § 2. | voor die analyse gebeurt overeenkomstig artikel 137, § 2. |
§ 2. Si l'Institut conformément au § 4 conclut qu'un marché pertinent | § 2. Wanneer het Instituut overeenkomstig § 4 concludeert dat een |
est effectivement concurrentiel, il n'impose ni ne maintient une | relevante markt daadwerkelijk concurrentieel is, legt het de in |
quelconque des obligations visées aux articles 58 à 65. | artikelen 58 tot 65 bedoelde verplichtingen niet op en handhaaft het die ook niet. |
Als het Instituut beslist dat het een verplichting niet handhaaft | |
Lorsque l'Institut décide de ne pas maintenir une obligation | overeenkomstig het eerste lid, brengt het de betrokken partijen |
conformément à l'alinéa 1er, il en informe les parties concernées dans | daarvan op de hoogte in de loop van de maand die volgt op zijn |
le mois qui suit sa décision. | beslissing. |
§ 3. Si l'Institut conclut qu'un marché pertinent n'est pas | § 3. Wanneer het Instituut vaststelt dat een relevante markt niet |
effectivement concurrentiel, il identifie conformément au § 4 tout opérateur disposant d'une puissance significative sur ce marché, et lui impose celles parmi les obligations visées aux articles 58 à 65 qu'il estime appropriées. Un opérateur est considéré comme disposant d'une puissance significative sur un marché pertinent si, individuellement ou conjointement avec d'autres, il se trouve dans une position équivalente à une position dominante, c'est-à-dire qu'il est en mesure de se comporter, dans une mesure appréciable, de manière indépendante de ses concurrents, de ses clients ou des consommateurs. Lorsqu'un opérateur est considéré comme disposant d'une puissance significative sur un marché pertinent, il peut également être considéré comme disposant d'une puissance significative sur un marché étroitement lié, lorsque les liens entre les deux marchés sont tels qu'ils permettent à l'opérateur d'utiliser sur un des deux marchés, par effet de levier, la puissance détenue sur l'autre marché. Dans ce cas, l'Institut impose sur le marché lié celle ou celles parmi les obligations visées aux articles 58 à 65 qu'il estime appropriées. Pour chaque marché pertinent, l'Institut publie au Moniteur belge et sur son site Internet, la liste des opérateurs disposant d'une puissance significative et, le cas échéant, des opérateurs disposant d'une puissance significative sur un marché étroitement lié, ainsi que la liste des obligations imposées à chacun de ces opérateurs. | daadwerkelijk concurrentieel is, identificeert het overeenkomstig § 4 elke operator die op die markt over een sterke machtspositie beschikt, en legt hem van de verplichtingen als beschreven in de artikelen 58 tot 65, diegene op die het gepast acht. Een operator wordt geacht een sterke machtspositie op een relevante markt te hebben, wanneer hij, alleen of samen met anderen, een aan machtspositie gelijkwaardige positie bezit, dit wil zeggen een economische kracht die hem in staat stelt zich in belangrijke mate onafhankelijk van zijn concurrenten, klanten of consumenten te gedragen. Als een operator wordt geacht een sterke machtspositie op een relevante markt te hebben, kan hij ook worden geacht een sterke machtspositie op een nauw verwante markt te hebben, als de koppelingen tussen beide markten van dien aard zijn dat de operator, via het hefboomeffect, op de ene markt de marktmacht kan gebruiken die hij op de andere heeft. In dat geval legt het Instituut op de verwante markt, van de verplichtingen als beschreven in de artikelen 58 tot 65, diegene op die het gepast acht. Voor elke relevante markt publiceert het Instituut in het Belgisch Staatsblad en op zijn website de lijst van de operatoren met een sterke machtspositie en, in voorkomend geval, van de operatoren met een sterke machtspositie op een nauw verwante markt, alsook de lijst van de verplichtingen die aan elk van die operatoren is opgelegd. |
§ 4. L'Institut soumet ses décisions renvoyant à ce paragraphe à une | § 4. Voor de beslissingen van het Instituut waarvoor naar deze |
concertation préalable avec le Conseil de la concurrence. Le Conseil | paragraaf wordt verwezen pleegt het Instituut vooraf overleg met de |
de la concurrence émet son avis dans les 30 jours calendrier à dater | Raad voor de Mededinging. De Raad voor de Mededinging geeft binnen 30 |
de l'envoi du projet de décision par l'Institut. Passé ce délai, le | kalenderdagen, te rekenen vanaf de toezending van de ontwerpbeslissing |
door het Instituut, zijn advies. Zodra die termijn verstreken is, | |
silence du Conseil de la concurrence équivaut à une approbation du | geldt het stilzwijgen van de Raad voor de Mededinging als goedkeuring |
projet de décision susmentionné. | van de voormelde ontwerpbeslissing. |
§ 4/1. L'Institut envoie ses décisions renvoyant à ce paragraphe, au | § 4/1. Het Instituut zendt zijn beslissingen waarvoor naar deze |
préalable au Conseil de la concurrence, qui dans les trente jours, à | paragraaf wordt verwezen, vooraf aan de Raad voor de Mededinging, die |
partir de l'envoi du projet de décision par l'Institut, émet un avis | binnen dertig dagen, te rekenen vanaf de toezending van de |
concernant la question de savoir si les décisions projetées par | ontwerpbeslissing door het Instituut, een advies uitbrengt met |
l'Institut sont conformes aux objectifs visés par le droit de la | betrekking tot de vraag of de voorgenomen beslissingen van het |
concurrence. Passé ce délai, le silence du Conseil de la concurrence | Instituut in overeenstemming zijn met de door het mededingingsrecht |
beoogde doelstellingen. Zodra die termijn verstreken is, geldt het | |
équivaut à une approbation du projet de décision susmentionné. | stilzwijgen van de Raad voor de Mededinging als goedkeuring van de |
voormelde ontwerpbeslissing. | |
§ 5. L'Institut envoie ses décisions renvoyant à ce paragraphe au | § 5. Het Instituut zendt zijn beslissingen waarvoor naar deze |
paragraaf wordt verwezen, vooraf aan de Raad voor de Mededinging, die | |
préalable au Conseil de la concurrence qui dans les 30 jours | binnen 30 kalenderdagen, te rekenen vanaf de toezending van de |
calendrier, à partir de l'envoi des projets de décision par | ontwerpbeslissingen door het Instituut, een bindend advies uitbrengt |
l'Institut, émet un avis contraignant concernant la question de savoir | met betrekking tot de vraag of de voorgenomen beslissingen van het |
si les décisions projetées de l'Institut sont conformes aux objectifs | Instituut in overeenstemming zijn met de door het mededingingsrecht |
visés par le droit de la concurrence. Passé ce délai, le silence du | beoogde doelstellingen. Zodra die termijn verstreken is, geldt het |
Conseil de la concurrence équivaut à une approbation du projet de | stilzwijgen van de Raad voor de Mededinging als goedkeuring van de |
décision susmentionné ». | voormelde ontwerpbeslissing ». |
L'Institut au sens de cette disposition est l'Institut belge des | Het Instituut in de zin van die bepaling is het Belgisch Instituut |
services postaux et des télécommunications (article 2, 1°, de la loi | voor postdiensten en telecommunicatie (artikel 2, 1°, van de wet van |
du 13 juin 2005). | 13 juni 2005). |
Un « opérateur » est une personne qui a introduit une notification à | Een « operator » is een persoon die een kennisgeving indient bij het |
l'IBPT préalablement à la fourniture de services ou des réseaux de | BIPT vóór het aanbieden van elektronische communicatiediensten of |
communications électroniques (article 2, 11°, et article 9, § § 1er et | -netwerken (artikel 2, 11°, en artikel 9, §§ 1 en 2, van de wet van 13 |
2, de la loi du 13 juin 2005). | juni 2005). |
B.4.2. Lorsque l'IBPT prend une décision en application de l'article | B.4.2. Wanneer het BIPT een besluit neemt met toepassing van artikel |
55, § 3, de la loi du 13 juin 2005, il « impose » une ou plusieurs « | 55, § 3, van de wet van 13 juni 2005, « legt » het een of meer « |
obligations » à un ou plusieurs « opérateurs » qu'il a au préalable | verplichtingen » « op » aan een of meer « operatoren » die het vooraf |
identifiés. | heeft geïdentificeerd. |
Une telle décision ne constitue donc pas un acte administratif | Een dergelijk besluit vormt dus geen reglementaire administratieve |
réglementaire. Elle comprend un ou plusieurs actes administratifs | handeling. Het omvat een of meer individuele administratieve |
individuels. | handelingen. |
B.4.3. Ce type de décision de l'IBPT peut faire l'objet d'un recours | B.4.3. Een dergelijk besluit van het BIPT kan het voorwerp uitmaken |
devant la Cour d'appel de Bruxelles (article 2, §§ 1er et 4, de la loi | van een beroep voor het Hof van Beroep te Brussel (artikel 2, §§ 1 en |
du 17 janvier 2003). | 4, van de wet van 17 januari 2003). |
Contrairement aux lois coordonnées sur le Conseil d'Etat (voir B.5), | In tegenstelling tot de gecoördineerde wetten op de Raad van State |
ni les articles 2 et 3 de la loi du 17 janvier 2003 ni aucune autre | (zie B.5) verlenen noch de artikelen 2 en 3 van de wet van 17 januari |
disposition législative ne donnent expressément à la Cour d'appel de | 2003, noch enige andere wetsbepaling aan het Hof van Beroep te Brussel |
Bruxelles le pouvoir de maintenir provisoirement, et pour un délai | uitdrukkelijk de bevoegdheid om bepaalde gevolgen van het besluit ten |
qu'elle détermine, certains effets de la décision qu'elle aurait | aanzien waarvan het vooraf zou hebben beslist het te vernietigen, |
voorlopig en gedurende een door dat rechtscollege vastgestelde termijn | |
décidé au préalable d'annuler. | te handhaven. |
B.5. L'article 14 des lois coordonnées le 12 janvier 1973, tel qu'il | B.5. Artikel 14 van de op 12 januari 1973 gecoördineerde wetten, zoals |
était applicable le 16 mai 2012, disposait : | van toepassing op 16 mei 2012, bepaalde : |
« § 1er. La section [du contentieux administratif du Conseil d'Etat] | « § 1. De afdeling [bestuursrechtspraak van de Raad van State] doet |
statue par voie d'arrêts sur les recours en annulation pour violation | uitspraak, bij wijze van arresten, over de beroepen tot |
des formes soit substantielles, soit prescrites à peine de nullité, | nietigverklaring wegens overtreding van hetzij substantiële, hetzij op |
excès ou détournement de pouvoir, formés contre les actes et | straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, overschrijding of |
règlements : | afwending van macht, ingesteld tegen de akten en reglementen : |
1° des diverses autorités administratives; | 1° van de onderscheiden administratieve overheden; |
2° des assemblées législatives ou de leurs organes, en ce compris les | 2° van de wetgevende vergaderingen of van hun organen, daarbij |
médiateurs institués auprès de ces assemblées, de la Cour des comptes | inbegrepen de ombudsmannen ingesteld bij deze assemblees, van het |
et de la Cour constitutionnelle, du Conseil d'Etat et des juridictions | Rekenhof en van het Grondwettelijk Hof, van de Raad van State en de |
administratives ainsi que des organes du pouvoir judiciaire et du | administratieve rechtscolleges evenals van organen van de rechterlijke |
Conseil supérieur de la Justice relatifs aux marchés publics et aux | macht en van de Hoge Raad voor de Justitie met betrekking tot |
membres de leur personnel. | overheidsopdrachten en leden van hun personeel. |
L'article 159 de la Constitution s'applique également aux actes et | Artikel 159 van de Grondwet is eveneens van toepassing op de in 2° |
règlements visés au 2°. | bedoelde akten en reglementen. |
[...] | [...] |
§ 3. Lorsqu'une autorité administrative est tenue de statuer et qu'à | § 3. Wanneer een administratieve overheid verplicht is te beschikken |
l'expiration d'un délai de quatre mois prenant cours à la mise en | en er bij het verstrijken van een termijn van vier maanden te rekenen |
demeure de statuer qui lui est notifiée par un intéressé, il n'est pas | vanaf de haar daartoe door een belanghebbende betekende aanmaning geen |
intervenu de décision, le silence de l'autorité est réputé constituer | beslissing is getroffen, wordt het stilzwijgen van de overheid geacht |
une décision de rejet susceptible de recours. Cette disposition ne | een afwijzende beslissing te zijn waartegen beroep kan worden |
préjudicie pas aux dispositions spéciales qui établissent un délai | ingesteld. Deze bepaling doet geen afbreuk aan de bijzondere |
différent ou qui attachent des effets différents au silence de | bepalingen die een andere termijn vaststellen of aan het stilzwijgen |
l'autorité administrative ». | van de administratieve overheid andere gevolgen verbinden ». |
L'article 14ter des lois coordonnées le 12 janvier 1973, tel qu'il | Artikel 14ter van de op 12 januari 1973 gecoördineerde wetten, zoals |
était applicable le 16 mai 2012, disposait : | van toepassing op 16 mei 2012, bepaalde : |
« Si la section du contentieux administratif l'estime nécessaire, elle | « Zo de afdeling bestuursrechtspraak dit nodig oordeelt, wijst zij, |
indique, par voie de disposition générale, ceux des effets des | bij wege van algemene beschikking, die gevolgen van de vernietigde |
dispositions d'actes réglementaires annulées qui doivent être | verordeningsbepalingen aan welke als gehandhaafd moeten worden |
considérés comme définitifs ou maintenus provisoirement pour le délai | beschouwd of voorlopig gehandhaafd worden voor de termijn die zij |
qu'elle détermine ». | vaststelt ». |
Lorsqu'elle est saisie d'un recours visé à l'article 14 des lois | Wanneer voor haar een in artikel 14 van de op 12 januari 1973 |
coordonnées le 12 janvier 1973, la section du contentieux administratif du Conseil d'Etat ne peut décider de maintenir provisoirement certains effets de l'acte annulé que lorsque ce dernier est un acte administratif réglementaire. B.6.1. Il ressort de ce qui précède que la Cour est invitée à statuer sur la constitutionnalité d'une différence de traitement entre, d'une part, des personnes concernées par l'annulation d'un acte administratif à portée réglementaire et, d'autre part, des personnes concernées par l'annulation d'un acte administratif à portée individuelle. B.6.2. Il convient, au préalable, de noter que cette affaire ne concerne pas une violation du droit de l'Union européenne et qu'il ne | gecoördineerde wetten bedoeld beroep wordt ingesteld, kan de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State alleen beslissen om bepaalde gevolgen van de nietig verklaarde handeling voorlopig te handhaven wanneer die laatste een reglementaire administratieve handeling is. B.6.1. Uit hetgeen voorafgaat, blijkt dat het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de grondwettigheid van een verschil in behandeling tussen, enerzijds, de personen die zijn betrokken bij de vernietiging van een administratieve handeling met een reglementaire draagwijdte en, anderzijds, de personen die zijn betrokken bij de vernietiging van een administratieve handeling met een individuele draagwijdte. B.6.2. Vooraf dient opgemerkt te worden dat deze zaak geen betrekking heeft op een schending van het recht van de Europese Unie en bijgevolg |
faut dès lors pas tenir compte des limitations qui peuvent découler de | geen rekening moet worden gehouden met de beperkingen die uit dat |
ce droit quant au maintien des effets des normes nationales qui | recht kunnen voortvloeien inzake de handhaving van de gevolgen van |
doivent être annulées ou dont l'application doit être écartée parce | nationale normen die dienen te worden vernietigd of buiten toepassing |
qu'elles sont contraires à ce droit (cf. à cet égard : CJUE, grande | gelaten omdat zij in strijd zijn met dat recht (zie daaromtrent : HvJ, |
chambre, 8 septembre 2010, C-409/06, Winner Wetten GmbH c. | grote kamer, 8 september 2010, C-409/06, Winner Wetten GmbH t. |
Bürgermeisterin der Stadt Bergheim, points 53-69; grande chambre, 28 | Bürgermeisterin der Stadt Bergheim, punten 53-69; grote kamer, 28 |
février 2012, C-41/11, Inter-Environnement Wallonie ASBL et Terre | februari 2012, C-41/11, Inter-Environnement Wallonie ASBL en Terre |
wallonne ASBL c. Région wallonne, points 56-63). | wallonne ASBL t. Région wallonne, punten 56-63). |
B.6.3. La Cour répond à la question préjudicielle dans | B.6.3. Het Hof beantwoordt de prejudiciële vraag in de daarin vermelde |
l'interprétation qui y est mentionnée, selon laquelle les articles 2 | interpretatie dat de artikelen 2 en 3 van de wet van 17 januari 2003 |
et 3 de la loi du 17 janvier 2003 n'autorisent pas la Cour d'appel à « | het Hof van Beroep niet toestaan « sommige gevolgen van beslissingen |
maintenir certains effets des décisions de l'IBPT qu'elle annule alors | van het BIPT die het vernietigt, tijdelijk te handhaven, terwijl de |
que la sécurité juridique exigerait un tel maintien », sans se | rechtszekerheid een dergelijke handhaving zou vereisen », zonder zich |
prononcer sur la question de savoir si la Cour d'appel peut puiser une | uit te spreken over de vraag of het Hof van Beroep zulk een |
telle compétence dans le principe de la sécurité juridique et dans le | bevoegdheid kan putten uit het rechtszekerheidsbeginsel en het |
principe de confiance (comparer avec l'arrêt n° 125/2011 du 7 juillet | vertrouwensbeginsel (vergelijk met het arrest nr. 125/2011 van 7 juli |
2011, B.5.4). | 2011, B.5.4). |
B.7. La règle inscrite à l'article 14ter des lois coordonnées le 12 | B.7. De regel vervat in artikel 14ter van de op 12 januari 1973 |
janvier 1973 permet de « limiter éventuellement dans le temps la | gecoördineerde wetten maakt het mogelijk « de terugwerking van een |
rétroactivité d'un arrêt d'annulation » du Conseil d'Etat, qui « peut | vernietigingsarrest [van de Raad van State] eventueel in de tijd [te |
avoir des effets importants dans les faits » puisqu'elle « peut mettre | beperken] », terugwerking die « in de praktijk belangrijke gevolgen |
à mal des situations juridiques acquises » (Doc. parl., Sénat, | tot stand [kan] brengen omdat [zij] bestaande rechtstoestanden kan |
1995-1996, n° 1-321/2, p. 7). | aantasten » (Parl. St., Senaat, 1995-1996, nr. 1-321/2, p. 7). |
Le problème des effets de la rétroactivité « se pose [...] avec moins | Het probleem van de gevolgen van de retroactiviteit is « minder acuut |
d'acuité » dans le cas de l'annulation d'un acte administratif à | » in het geval van vernietiging van een administratieve handeling met |
portée individuelle, de sorte que, lors de l'adoption de l'article | individuele draagwijdte, zodat, bij het aannemen van artikel 14ter van |
14ter des lois coordonnées le 12 janvier 1973, il a paru « opportun de | de op 12 januari 1973 gecoördineerde wetten, het « raadzaam » heeft |
familiariser d'abord le Conseil d'Etat avec cette nouvelle faculté en | geleken « de Raad van State eerst vertrouwd te maken met deze nieuwe |
cas d'annulation de dispositions réglementaires, et d'étendre | mogelijkheid voor vernietigde verordeningsbepalingen, en - na een |
éventuellement par la suite, après évaluation, le système à | evaluatie - het systeem in een later stadium eventueel uit te breiden |
l'annulation de décisions administratives à caractère individuel » | tot vernietigde individuele administratieve beslissingen » (Parl. St., |
(Doc. parl., Chambre, 1995-1996, n° 644/4, p. 4). | Kamer, 1995-1996, nr. 644/4, p. 4). |
B.8. Jusqu'à présent, le Conseil d'Etat a rarement fait usage du | B.8. Tot nu toe heeft de Raad van State de bij artikel 14ter van de op |
pouvoir conféré par l'article 14ter des lois coordonnées le 12 janvier | 12 januari 1973 gecoördineerde wetten verleende bevoegdheid zelden |
1973 et considère que ce pouvoir doit être utilisé avec sagesse et | aangewend en is hij van oordeel dat die bevoegdheid met wijsheid en |
circonspection, lorsqu'il est établi que l'annulation pure et simple | omzichtigheid moet worden gehanteerd wanneer vaststaat dat de |
de l'acte attaqué aurait des conséquences très graves pour la sécurité | vernietiging zonder meer van de bestreden handeling zeer zware |
gevolgen zou hebben op het stuk van de rechtszekerheid (RvSt, 21 | |
juridique (CE, 21 novembre 2001, n° 100.963, Etat belge; 30 octobre | november 2001, nr. 100.963, Belgische Staat; 30 oktober 2006, nr. |
2006, n° 164.258, Somja et al.; 8 novembre 2006, n° 164.522, Union | 164.258, Somja et al.; 8 november 2006, nr. 164.522, Belgische |
professionnelle belge des médecins spécialistes en médecine nucléaire | beroepsvereniging der geneesheren specialisten in nucleaire |
et al.). | geneeskunde et al.). |
De cette manière, le Conseil d'Etat satisfait à l'intention du | Op die manier komt de Raad van State tegemoet aan de bedoeling van de |
législateur, qui a tenté de trouver un équilibre entre le principe de | wetgever, die heeft getracht een evenwicht te vinden tussen het |
la légalité des actes administratifs réglementaires, consacré par | beginsel van de wettigheid van de reglementaire administratieve |
l'article 159 de la Constitution, et le principe de la sécurité | handelingen, verankerd in artikel 159 van de Grondwet, en het beginsel |
juridique. Ainsi que la Cour l'a indiqué dans son arrêt n° 18/2012 du | van de rechtszekerheid. Zoals het Hof heeft aangegeven in zijn arrest |
9 février 2012, le législateur a en effet confié à une juridiction le | nr. 18/2012 van 9 februari 2012, heeft de wetgever immers aan een |
rechtscollege de zorg toevertrouwd om te bepalen of uitzonderlijke | |
soin de déterminer si des motifs exceptionnels justifient le maintien | redenen verantwoorden dat de gevolgen van een onwettige reglementaire |
des effets d'un acte réglementaire illégal. | handeling worden gehandhaafd. |
B.9. Il appartient au législateur d'instaurer, dans le respect des | B.9. Het staat aan de wetgever om, met inachtneming van de artikelen |
articles 10 et 11 de la Constitution, un juste équilibre entre | 10 en 11 van de Grondwet, een billijk evenwicht tot stand te brengen |
l'importance de remédier à chaque situation contraire au droit et le | tussen het belang dat elke situatie die strijdig is met het recht, |
souci de ne plus mettre en péril, après un certain temps, des | wordt verholpen en de bekommernis dat bestaande toestanden en gewekte |
situations existantes et des attentes suscitées. | verwachtingen na verloop van tijd niet meer in het gedrang worden |
B.10. La nécessité d'éviter - dans des cas exceptionnels - que l'effet | gebracht. B.10. Weliswaar kan de nood om - in uitzonderlijke gevallen - te |
rétroactif d'une annulation mette à mal des « situations juridiques acquises » (Doc. parl., Sénat, 1995-1996, n° 1-321/2, p. 7) peut, certes, se faire sentir tant à l'égard de décisions individuelles qu'à l'égard de dispositions réglementaires. Néanmoins, en réalisant le juste équilibre mentionné en B.9, le législateur a pu tenir compte du fait que le risque d'effets disproportionnés d'une annulation est supérieur lorsqu'il s'agit d'une disposition réglementaire qui, par définition, a pour destinataires un nombre indéterminé de personnes. B.11. Sans se prononcer sur la constitutionnalité d'une autre option, telle que celle que le législateur a envisagée au cours des travaux préparatoires cités en B.7 ou telle qu'elle peut découler du principe de la sécurité juridique et du principe de confiance, la Cour observe que la différence de traitement entre les deux catégories de personnes décrites en B.3 n'est pas dépourvue de justification raisonnable. | voorkomen dat de terugwerkende kracht van een vernietiging « bestaande rechtstoestanden » in het gedrang zou brengen (Parl. St., Senaat, 1995-1996, nr. 1-321/2, p. 7), zich zowel laten gevoelen ten aanzien van individuele beslissingen als ten aanzien van verordeningsbepalingen. Niettemin heeft de wetgever, bij het tot stand brengen van het in B.9 vermelde billijke evenwicht, ermee rekening kunnen houden dat de kans op onevenredige gevolgen van een vernietiging groter is wanneer het een verordeningsbepaling betreft die per definitie een onbepaald aantal personen als rechtsadressaat heeft. B.11. Zonder zich uit te spreken over de grondwettigheid van een andere optie, zoals die welke de wetgever heeft overwogen tijdens de parlementaire voorbereiding die in B.7 is aangehaald of zoals die kan voortvloeien uit het rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel, merkt het Hof op dat het verschil in behandeling tussen de twee in B.3 omschreven categorieën van personen niet zonder redelijke verantwoording is. |
B.12. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.12. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
Les articles 2 et 3 de la loi du 17 janvier 2003 « concernant les | De artikelen 2 en 3 van de wet van 17 januari 2003 « betreffende de |
recours et le traitement des litiges à l'occasion de la loi du 17 | rechtsmiddelen en de geschillenbehandeling naar aanleiding van de wet |
janvier 2003 relative au statut du régulateur des secteurs des postes | van 17 januari 2003 met betrekking tot het statuut van de regulator |
et télécommunications belges » ne violent pas les articles 10 et 11 de la Constitution. | van de Belgische post- en telecommunicatiesector » schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. |
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, | Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het |
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 30 mai 2013. | Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 30 mei 2013. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
Le président, | De voorzitter, |
R. Henneuse | R. Henneuse |