Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 146/2012 du 6 décembre 2012 Numéros du rôle : 5265, 5266 et 5267 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 190, 192 et 322, alinéa 2, du Code judiciaire, posées par le Tribunal du travail d'Eupen."
Extrait de l'arrêt n° 146/2012 du 6 décembre 2012 Numéros du rôle : 5265, 5266 et 5267 En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 190, 192 et 322, alinéa 2, du Code judiciaire, posées par le Tribunal du travail d'Eupen. Uittreksel uit arrest nr. 146/2012 van 6 december 2012 Rolnummers 5265, 5266 en 5267 In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 190, 192 en 322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Eupe Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter, voorzitter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 146/2012 du 6 décembre 2012 Uittreksel uit arrest nr. 146/2012 van 6 december 2012
Numéros du rôle : 5265, 5266 et 5267 Rolnummers 5265, 5266 en 5267
En cause : les questions préjudicielles relatives aux articles 190,
192 et 322, alinéa 2, du Code judiciaire, posées par le Tribunal du In zake : de prejudiciële vragen betreffende de artikelen 190, 192 en
322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door de
travail d'Eupen. Arbeidsrechtbank te Eupen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée du juge J.-P. Snappe, faisant fonction de président, du samengesteld uit rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter,
président M. Bossuyt, et des juges E. De Groot, A. Alen, J.-P. voorzitter M. Bossuyt, en de rechters E. De Groot, A. Alen, J.-P.
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F.
Daoût, assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le juge J.-P. Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder
Snappe, voorzitterschap van rechter J.-P. Snappe,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par trois jugements du 1er décembre 2011 en cause de l'Office national Bij drie vonnissen van 1 december 2011 in zake de Rijksdienst voor
de sécurité sociale contre respectivement la SPRL « Bono Pizza », la Sociale Zekerheid tegen respectievelijk de bvba « Bono Pizza », de
SPRL « Mediterrano Gastrogesellschaft » et la SPRL « Brands Lane bvba « Mediterrano Gastrogesellschaft » en de bvba « Brands Lane
Sports International », dont les expéditions sont parvenues au greffe Sports International », waarvan de expedities ter griffie van het Hof
de la Cour le 9 décembre 2011, le Tribunal du travail d'Eupen a posé zijn ingekomen op 9 december 2011, heeft de Arbeidsrechtbank te Eupen
la question préjudicielle suivante : de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 322, alinéa 2, du Code judiciaire, qui dispose que le « Schenden artikel 322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, dat
président de chambre empêché du tribunal du travail est remplacé par bepaalt dat de verhinderde kamervoorzitter van de arbeidsrechtbank
le président du tribunal ou par le juge qu'il désigne, par un juge de wordt vervangen door de voorzitter van de rechtbank of door de rechter
die hij aanwijst, door een toegevoegd rechter of een plaatsvervangend
complément ou par un juge suppléant, et les articles 190 et 192 du rechter, en de artikelen 190 en 192 van het Gerechtelijk Wetboek, die
Code judiciaire, qui prévoient des conditions différentes pour la voorzien in verscheidene voorwaarden voor de benoeming tot werkend
nomination d'un juge effectif et pour celle d'un juge suppléant, en ce rechter of tot plaatsvervangend rechter, in zoverre, om tot rechter in
que, pour être nommé juge au tribunal du travail, le candidat doit de arbeidsrechtbank te worden benoemd, de kandidaat doctor of
être docteur ou licencié en droit, avoir réussi l'examen d'aptitude licentiaat in de rechten moet zijn en voor het bij artikel 259bis-9, §
professionnelle prévu par l'article 259bis-9, § 1er, du Code 1, van het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven examen inzake
judiciaire et justifier d'une expérience professionnelle ininterrompue beroepsbekwaamheid moet zijn geslaagd alsook een ononderbroken
de dix ans en tant qu'avocat ou avoir suivi le stage judiciaire prévu beroepservaring van tien jaar als advocaat moet aantonen of de bij
par l'article 259octies du Code judiciaire, et que, pour être nommé artikel 259octies van het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven
gerechtelijke stage moet hebben doorgemaakt, en om tot
juge suppléant au tribunal du travail, le candidat doit être docteur plaatsvervangend rechter in de arbeidsrechtbank te worden benoemd, de
ou licencié en droit et avoir exercé pendant au moins cinq ans des kandidaat doctor of licentiaat in de rechten moet zijn en gedurende
professions juridiques déterminées, violent-ils l'égalité des ten minste vijf jaar bepaalde juridische beroepen moet hebben
habitants du Royaume de Belgique, inscrite au titre II de la uitgeoefend, de gelijkheid van de inwoners van het Koninkrijk België,
Constitution (' Des Belges et de leurs droits '), à savoir dans les waarin is voorzien in titel II van de Grondwet (' De Belgen en hun
articles 10 et 11 de celle-ci, eu égard aux conditions de nomination rechten '), te weten in de artikelen 10 en 11 ervan, gelet op de
différentes pour un juge effectif et pour un juge suppléant, étant verschillende voorwaarden voor de benoeming van een werkend rechter en
donné que le justiciable court le risque que sa cause soit tranchée van een plaatsvervangend rechter, aangezien de rechtzoekende het
par une chambre du tribunal du travail qui est présidée par un juge risico loopt dat zijn zaak wordt beslecht door een kamer van de
suppléant, lequel n'a pas dû apporter la preuve des aptitudes et de arbeidsrechtbank die wordt voorgezeten door een plaatsvervangend
l'expérience professionnelle dont un juge (effectif) doit quant à lui rechter, die niet het bewijs moet hebben geleverd van de bekwaamheden
disposer ? ». en beroepservaring die een (werkend) rechter wel moet bezitten ? ».
Ces affaires, inscrites sous les numéros 5265, 5266 et 5267 du rôle de Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5265, 5266 en 5267 van de rol
la Cour, ont été jointes. van het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité, avec les articles B.1.1. Aan het Hof worden vragen gesteld over de bestaanbaarheid, met
10 et 11 de la Constitution, de l'article 322, alinéa 2, du Code de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, van artikel 322, tweede lid,
judiciaire ainsi que des articles 190 et 192 du même Code en ce que, van het Gerechtelijk Wetboek en van de artikelen 190 en 192 van
eu égard aux conditions de nomination différentes pour un juge hetzelfde Wetboek in zoverre de rechtzoekende, gelet op de
effectif et un juge suppléant, le justiciable courrait le risque que verschillende voorwaarden voor de benoeming van een werkend rechter en
sa cause soit tranchée par une chambre du tribunal du travail présidée van een plaatsvervangend rechter, het risico zou lopen dat zijn zaak
par un juge suppléant, lequel n'a pas dû apporter la preuve des wordt beslecht door een kamer van de arbeidsrechtbank die wordt
voorgezeten door een plaatsvervangend rechter, die niet het bewijs
aptitudes et de l'expérience professionnelle dont doit justifier un moet hebben geleverd van de bekwaamheden en beroepservaring waarvan
juge effectif. een werkend rechter moet doen blijken.
B.1.2. L'article 190 du Code judiciaire dispose : B.1.2. Artikel 190 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt :
« § 1er. Pour pouvoir être nommé juge ou juge de complément au « § 1. Om tot rechter in de rechtbank van eerste aanleg, de
tribunal de première instance, au tribunal du travail ou au tribunal arbeidsrechtbank of de rechtbank van koophandel of tot toegevoegd
de commerce, le candidat doit être docteur ou licencié en droit et rechter te worden benoemd, moet de kandidaat doctor of licentiaat in
avoir réussi l'examen d'aptitude professionnelle prévu par l'article de rechten zijn en voor het bij artikel 259bis-9, § 1, voorgeschreven
259bis-9, § 1er, ou avoir accompli le stage judiciaire prévu par examen inzake beroepsbekwaamheid geslaagd zijn of de bij artikel
l'article 259octies, § 2. 259octies, § 2, voorgeschreven gerechtelijke stage doorgemaakt hebben.
§ 2. Le candidat qui a réussi l'examen d'aptitude professionnelle doit § 2. De kandidaat die voor het examen inzake beroepsbekwaamheid is
en outre : geslaagd, moet bovendien :
1° soit, avoir suivi le barreau pendant au moins dix années sans 1° hetzij ten minste tien jaar ononderbroken werkzaam zijn geweest aan
interruption; de balie;
2° soit, avoir, pendant au moins cinq années, exercé les fonctions de 2° hetzij ten minste vijf jaar een ambt van magistraat van het
magistrat du ministère public ou celles de juge ou les fonctions de openbaar ministerie of van rechter of een ambt van staatsraad,
conseiller, d'auditeur, d'auditeur adjoint, de référendaire près la auditeur, adjunct-auditeur, referendaris bij het Hof van Cassatie,
Cour de cassation, de référendaire, de référendaire adjoint au Conseil referendaris, adjunct-referendaris bij de Raad van State of een ambt
d'Etat ou des fonctions de référendaire à la Cour constitutionnelle ou van referendaris bij het Grondwettelijk Hof of een ambt van
des fonctions de référendaire ou de juriste de parquet près les cours referendaris of parketjurist bij de hoven van beroep en bij de
d'appel et près les tribunaux de 1ère instance; rechtbanken van eerste aanleg hebben uitgeoefend;
3° soit, avoir, pendant au moins douze années, suivi le barreau, 3° hetzij ten minste twaalf jaar werkzaam zijn geweest aan de balie,
exercé la profession de notaire ou des fonctions académiques ou het ambt van notaris hebben vervuld of een academische of een
scientifiques en droit ou exercé des fonctions juridiques dans un rechtswetenschappelijke functie hebben bekleed, of juridische functies
service public ou privé. hebben uitgeoefend in een openbare of private dienst.
Le cas échéant, la durée d'exercice de la fonction visée au 2° est In voorkomend geval wordt de duur van het ambt bedoeld in het 2° in
prise en compte pour le calcul de la période de douze années prévue au aanmerking genomen voor de berekening van de periode van twaalf jaar
3°. voorgeschreven in het 3°.
§ 2bis. En cas de publication d'une vacance auprès d'un Tribunal de § 2bis. Bij de bekendmaking van een vacature in de rechtbank van
première instance, le Ministre de la Justice peut indiquer que le eerste aanleg kan de minister van Justitie bepalen dat het vacante
siège vacant est attribué en priorité à un candidat qui justifie d'une ambt bij voorrang zal worden toegewezen aan een kandidaat die titels
connaissance spécialisée par ses titres ou son expérience. Ces titres of verdiensten voorlegt waaruit een gespecialiseerde kennis blijkt.
et expérience sont examinés par la Commission de nomination et de Deze titels en verdiensten worden onderzocht door de benoemings- en
désignation visée à l'article 259bis-8. aanwijzingscommissie bedoeld in artikel 259bis-8.
§ 2ter. A l'égard du candidat aux fonctions de juge dans une chambre § 2ter. Voor de kandidaat-rechter in een fiscale kamer van de
fiscale d'un tribunal de première instance, porteur d'un diplôme rechtbank van eerste aanleg die houder is van een diploma waaruit een
attestant une formation spécialisée en droit fiscal, délivré par une gespecialiseerde opleiding in het fiscaal recht blijkt, afgegeven door
université belge ou par un établissement d'enseignement supérieur non een Belgische universiteit of door een niet-universitaire instelling
universitaire visé à l'article 357, § 1er, alinéa 2, le délai prévu au van hoger onderwijs zoals bedoeld in artikel 357, § 1, tweede lid,
§ 2, alinéa 1er, 3°, est réduit à dix ans. wordt de duur bedoeld in § 2, eerste lid, 3°, verminderd tot tien
§ 3. A l'égard du candidat aux fonctions de juge au tribunal du jaar. § 3. Voor de kandidaat-rechter in de arbeidsrechtbank die houder is
travail, porteur d'un diplôme de licencié en droit social délivré par van een diploma van licentiaat in het sociaal recht uitgereikt door
une université belge, le délai prévu au § 2, 3°, est réduit à dix ans. een Belgische universiteit, wordt de duur bedoeld in § 2, 3°, verminderd tot tien jaar.
§ 4. Pour le candidat qui prouve sa connaissance de la langue autre § 4. Voor de kandidaat die de kennis van de andere taal dan die waarin
que celle dans laquelle il a passé les examens du doctorat ou de la hij de examens in het doctoraat of het licentiaat in de rechten heeft
afgelegd, bewijst door voorlegging van het getuigschrift afgegeven
licence en droit en produisant le certificat délivré par le jury door de examencommissie ingesteld bij artikel 43quinquies van de wet
d'examen institué par l'article 43quinquies de la loi du 15 juin 1935, van 15 juni 1935, wordt de duur bedoeld in § 2, 1°, 2° en 3°,
les délais visés au § 2, 1°, 2° et 3° sont réduits d'un an ». verminderd met een jaar ».
L'article 192 du même Code dispose : Artikel 192 van hetzelfde Wetboek bepaalt :
« Pour pouvoir être nommé juge suppléant, le candidat doit être « Om tot plaatsvervangend rechter te worden benoemd, moet de kandidaat
docteur ou licencié en droit et avoir, pendant au moins cinq ans, doctor of licentiaat in de rechten zijn en ten minste vijf jaar
suivi le barreau, exercé des fonctions judiciaires ou la profession de werkzaam zijn geweest aan de balie, een gerechtelijk ambt of het
notaire ou exercé des fonctions de conseiller, d'auditeur, d'auditeur notarisambt hebben vervuld, of een ambt van staatsraad, auditeur,
adjoint, de référendaire près la Cour de cassation, de référendaire, adjunct-auditeur, referendaris bij het Hof van Cassatie, referendaris,
de référendaire adjoint au Conseil d'Etat ou les fonctions de adjunct-referendaris bij de Raad van State of een ambt van
référendaire à la Cour constitutionnelle ou des fonctions de referendaris bij het Grondwettelijk Hof of een ambt van referendaris
référendaire ou de juriste de parquet près les cours d'appel et près of parketjurist bij de hoven van beroep en bij de rechtbanken van
les tribunaux de première instance ou exerce des fonctions académiques eerste aanleg hebben uitgeoefend of een academische of
ou scientifiques en droit ». rechtswetenschappelijke functie hebben bekleed ».
Enfin, l'article 322, alinéa 2, du même Code dispose : Ten slotte bepaalt artikel 322, tweede lid, van hetzelfde Wetboek :
« Dans les tribunaux du travail et les tribunaux de commerce, le « In de arbeidsrechtbanken en in de rechtbanken van koophandel wordt
président de chambre est remplacé par le président du tribunal ou par de kamervoorzitter vervangen door de voorzitter van de rechtbank of
le juge qu'il désigne, par un juge de complément ou par un juge door de rechter die hij aanwijst, door een toegevoegd rechter of een
suppléant ». plaatsvervangend rechter ».
B.2.1. D'après le Conseil des ministres, l'article 322, alinéa 2, B.2.1. Volgens de Ministerraad bepaalt het voormelde artikel 322,
précité se borne à prévoir le remplacement par un juge suppléant d'un tweede lid, enkel dat een verhinderd kamervoorzitter van de
président de chambre du tribunal du travail empêché tandis que les arbeidsrechtbank door een plaatsvervangend rechter wordt vervangen,
articles 190 et 192 du Code judiciaire règlent les conditions de nomination de ces magistrats. Il en résulterait que la différence de traitement alléguée ne trouverait pas son origine dans l'article 322, alinéa 2, mais dans les deux dernières dispositions citées. B.2.2. Il ressort des termes des questions posées à la Cour qu'est en cause le principe même du remplacement d'un juge effectif par un juge suppléant dès lors que ce dernier doit répondre à des conditions de nomination moins strictes, avec pour conséquence qu'une différence de traitement pourrait en résulter entre les justiciables selon que leur cause est tranchée par l'un ou l'autre de ces magistrats. terwijl de artikelen 190 en 192 van het Gerechtelijk Wetboek de voorwaarden voor de benoeming van die magistraten regelen. Daaruit zou voortvloeien dat het aangevoerde verschil in behandeling niet zijn oorsprong zou vinden in artikel 322, tweede lid, maar in de twee laatste aangehaalde bepalingen. B.2.2. Uit de bewoordingen van de aan het Hof gestelde vragen blijkt dat het beginsel zelf van de vervanging van een werkend rechter door een plaatsvervangend rechter in het geding is, aangezien die laatste aan minder strikte benoemingsvoorwaarden dient te voldoen, met als gevolg dat daaruit een verschil in behandeling tussen de rechtzoekenden zou kunnen voortvloeien naargelang hun zaak door de ene of de andere van die magistraten wordt beslecht.
Compte tenu de ce que les dispositions soumises à l'appréciation de la Rekening houdend met het feit dat de aan het Hof ter beoordeling
Cour sont indissolublement liées, il y a lieu d'examiner la voorgelegde bepalingen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, dient
compatibilité avec les articles 10 et 11 de la Constitution, de ces de bestaanbaarheid met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet van die
dispositions lues conjointement. bepalingen in samenhang gelezen te worden onderzocht.
B.2.3. L'exception est rejetée. B.2.3. De exceptie wordt verworpen.
B.3.1. L'article 81 du Code judiciaire dispose que le tribunal du B.3.1. Artikel 81 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat de
travail comprend au moins trois chambres dont l'une d'elles au moins, arbeidsrechtbank uit ten minste drie kamers bestaat waarvan ten minste
compétente pour les litiges portant sur les demandes relatives aux één, die bevoegd is voor de geschillen met betrekking tot de
règlements collectifs de dettes, est composée d'un juge au tribunal du vorderingen betreffende de collectieve schuldenregeling, uit een
travail, les autres chambres étant présidées par un juge au tribunal rechter in de arbeidsrechtbank bestaat, en waarbij de andere kamers
du travail et se composant, en outre, de deux juges sociaux. worden voorgezeten door een rechter in de arbeidsrechtbank en
daarenboven uit twee rechters in sociale zaken bestaan.
La composition du tribunal du travail est fixée par l'article 82 du De samenstelling van de arbeidsrechtbank is bepaald bij artikel 82 van
même Code; celui-ci prévoit la présence d'un président, juge au hetzelfde Wetboek; die bepaling voorziet in de aanwezigheid van een
voorzitter, rechter in de arbeidsrechtbank, en van rechters in sociale
tribunal du travail, et des juges sociaux. La même disposition précise zaken. In dezelfde bepaling wordt eveneens gepreciseerd dat zij, in de
encore que dans les cas déterminés par la loi établissant le cadre du gevallen bepaald in de wet tot vaststelling van de personeelsformatie
personnel des cours et tribunaux, il se compose en outre d'un ou de van hoven en rechtbanken, bovendien uit één of meer ondervoorzitters
plusieurs vice-présidents et d'un ou de plusieurs juges au tribunal du travail. en één of meer rechters in de arbeidsrechtbank bestaat.
B.3.2. D'après l'article 87 du Code judiciaire, les juges suppléants B.3.2. Volgens artikel 87 van het Gerechtelijk Wetboek hebben de
auprès des tribunaux de première instance, du travail et du commerce plaatsvervangende rechters in de rechtbank van eerste aanleg, in de
n'ont pas de fonctions habituelles et sont nommés pour remplacer arbeidsrechtbank en in de rechtbank van koophandel geen gewone
bezigheden en worden zij benoemd om rechters tijdelijk te vervangen
momentanément les juges lorsqu'ils sont empêchés ou lorsque l'effectif wanneer zij verhinderd zijn of wanneer de bezetting niet volstaat om
est insuffisant pour composer le siège conformément aux dispositions de la loi. de rechtbank overeenkomstig de bepalingen van de wet samen te stellen.
B.4.1. Il apparaît des dispositions soumises à l'examen de la Cour que B.4.1. Uit de ter toetsing aan het Hof voorgelegde bepalingen blijkt
l'exigence de diplôme est identique pour la nomination comme juge ou dat de diplomavereiste identiek is voor de benoeming tot rechter of
comme juge suppléant au tribunal du travail. Les conditions de tot plaatsvervangend rechter in de arbeidsrechtbank. De
nomination diffèrent, en revanche, en ce qui concerne l'aptitude et benoemingsvoorwaarden zijn daarentegen verschillend met betrekking tot
l'expérience professionnelles requises des deux catégories. Ainsi, de vereiste beroepsbekwaamheid en beroepservaring van beide
s'ils n'ont pas opté pour la voie du stage prévu par l'article categorieën. Aldus dienen de werkende rechters, indien zij niet voor
259octies, § 2, du Code judiciaire, les juges effectifs doivent avoir de weg van de in artikel 259octies, § 2, van het Gerechtelijk Wetboek
réussi l'examen d'aptitude professionnelle prescrit par l'article bedoelde stage hebben gekozen, te zijn geslaagd voor het bij artikel
259bis-9, § 1er, du même Code. Cette condition n'est pas requise pour 259bis-9, § 1, van hetzelfde Wetboek voorgeschreven examen inzake
la nomination des juges suppléants. Les juges effectifs doivent beroepsbekwaamheid. Die voorwaarde is niet vereist voor de benoeming
également avoir suivi le barreau durant dix années sans interruption van de plaatsvervangende rechters. De werkende rechters moeten
ou avoir exercé durant cinq ans les fonctions de magistrat du eveneens tien jaar ononderbroken werkzaam zijn geweest aan de balie of
gedurende vijf jaar een ambt van magistraat van het openbaar
ministère public ou celles de juge ou l'une des fonctions visées au 2° ministerie of van rechter of een van de in het 2° van artikel 190, §
de l'article 190, § 2, du Code judiciaire ou encore avoir durant douze 2, van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde ambten hebben uitgeoefend, of
années suivi le barreau ou exercé l'une des professions ou fonctions nog gedurende twaalf jaar werkzaam zijn geweest aan de balie of een
visées au 3° de la même disposition. Seule une expérience de cinq van de in het 3° van dezelfde bepaling bedoelde ambten of functies
années est, en revanche, requise des juges suppléants, au barreau, hebben uitgeoefend. Van de plaatsvervangende rechters wordt
dans une fonction judiciaire ou encore dans l'une des professions ou daarentegen maar een ervaring van vijf jaar aan de balie, in een
fonctions visées à l'article 192 du Code judiciaire. gerechtelijk ambt of in één van de in artikel 192 van het Gerechtelijk
Wetboek bedoelde ambten of functies vereist.
B.4.2. Les conditions sont plus strictes encore pour la désignation du B.4.2. De voorwaarden zijn nog strikter voor de aanwijzing van de
magistraat in het ambt van voorzitter van de rechtbank. Aldus bepaalt
magistrat à la fonction de président du tribunal. Ainsi l'article 189 artikel 189 van het Gerechtelijk Wetboek dat de kandidaat die niet de
du Code judiciaire prévoit-il que le candidat qui n'a pas accompli le stage judiciaire doit avoir exercé des fonctions juridiques depuis au moins quinze années, dont les cinq dernières en tant que magistrat du siège ou du ministère public. B.5.1. Les dispositions précitées trouvent leur origine dans la loi du 18 juillet 1991 modifiant les règles du Code judiciaire relatives à la formation et au recrutement des magistrats. Par cette loi, le législateur entendait améliorer les conditions de recrutement des magistrats et la formation de ceux-ci en veillant d'abord à amender les critères fixés par le Code judiciaire pour la gerechtelijke stage heeft doorgemaakt, juridische functies moet hebben uitgeoefend sedert ten minste vijftien jaar, waarvan de laatste vijf jaar als lid van de zittende magistratuur of magistraat van het openbaar ministerie. B.5.1. De voormelde bepalingen vinden hun oorsprong in de wet van 18 juli 1991 tot wijziging van de voorschriften van het Gerechtelijk Wetboek die betrekking hebben op de opleiding en de werving van magistraten. Met die wet wou de wetgever de voorwaarden voor de werving van de magistraten en hun opleiding verbeteren door in de eerste plaats ervoor te zorgen dat de regels werden gewijzigd die in het Gerechtelijk Wetboek zijn vastgesteld voor de benoeming van
nomination des juges de paix, des juges aux tribunaux de police, des vrederechters, rechters in de politierechtbanken, rechters in de
juges aux tribunaux de première instance, du travail et de commerce, rechtbanken van eerste aanleg, in de arbeidsrechtbanken en in de
rechtbanken van koophandel, alsmede van de magistraten van het
ainsi que des magistrats du ministère public près ces tribunaux. Le openbaar ministerie bij die rechtbanken. De wetgever wou eveneens de
législateur entendait également adapter les conditions retenues voorwaarden aanpassen voor het uitoefenen van onder meer het ambt van
notamment pour les fonctions de président et de vice-président des voorzitter en ondervoorzitter van de rechtbanken van eerste aanleg,
tribunaux de première instance, du travail et de commerce (Doc. parl., van de arbeidsrechtbanken en van de rechtbanken van koophandel (Parl.
Sénat, 1989-1990, n° 974-1, p. 5). St., Senaat, 1989-1990, nr. 974-1, p. 5).
A cette occasion, le législateur a rappelé qu'une longue expérience au Daarbij heeft de wetgever in herinnering gebracht dat een lange
barreau, dans le notariat, dans des fonctions académiques ou ervaring bij de balie, in het notariaat, in academische of
scientifiques en droit ou encore dans des fonctions juridiques pouvait rechtswetenschappelijke functies of nog in juridische functies kon
faire présumer de grandes qualités professionnelles (ibid., p. 10). getuigen van een grote beroepsbekwaamheid (ibid., p. 10).
C'est l'importance accordée à l'expérience professionnelle et à la Het is het belang dat aan de beroepservaring en aan de rechtspraktijk
pratique judiciaire qui a expliqué l'institution de comités d'avis, wordt gehecht, dat de instelling van adviescomités heeft verklaard,
composés paritairement des représentants de l'ordre judiciaire et du die paritair zijn samengesteld uit vertegenwoordigers van de
barreau, considérés comme étant susceptibles de mieux connaître les rechterlijke orde en van de balie, van wie wordt aangenomen dat zij de
candidats magistrats et d'être correctement informés pour renseigner kandidaat-magistraten beter kunnen kennen en over juiste informatie
le ministre sur leurs qualités entre autres humaines (ibid., p. 13). beschikken om de minister in te lichten over hun - onder meer menselijke - kwaliteiten (ibid., p. 13).
B.5.2. En ce qui concerne plus particulièrement les modalités d'accès B.5.2. Wat meer in het bijzonder de modaliteiten voor de toegang tot
het ambt van rechter in de rechtbank van eerste aanleg, in de
aux fonctions de juge au tribunal de première instance, au tribunal du arbeidsrechtbank of in de rechtbank van koophandel betreft, heeft de
travail ou au tribunal de commerce, le législateur a souligné trois wetgever drie verschillen beklemtoond ten opzichte van de modaliteiten
différences par rapport aux modalités fixées pour l'accès aux die zijn vastgelegd voor de toegang tot het ambt van vrederechter en
fonctions de juge de paix et de juge au tribunal de police. Ainsi, van rechter in de politierechtbank. Aldus wordt voor de eerste
aucune condition spécifique relative à un âge minimum n'est requise categorie, anders dan voor de laatste, geen specifieke voorwaarde met
pour la première catégorie, à la différence de la seconde. Le betrekking tot een minimumleeftijd vereist. De wetgever heeft immers
législateur a, en effet, considéré qu'une telle condition devait être geoordeeld dat een dergelijke voorwaarde aan de vrederechters en aan
imposée aux juges de paix et du tribunal de police au motif qu'ils de rechters in de politierechtbank moest worden opgelegd omdat zij,
assument seuls une importante magistrature. La durée d'expérience alleen, een belangrijk ambt in de magistratuur moeten waarnemen. Ook
professionnelle préalable est également différente. Le législateur a de duur van de voorafgaande beroepservaring is verschillend. De
relevé, à cette occasion, qu'un président de juridiction doit wetgever heeft daarbij opgemerkt dat een voorzitter van een
rechtscollege systematisch aan dwingender voorwaarden moet voldoen wat
justifier de conditions systématiquement plus contraignantes en ce qui betreft de gerechtelijke activiteiten die de benoeming voorafgaan. Ten
concerne l'activité judiciaire antérieure à la nomination. Enfin, slotte wordt voor de benoeming tot vrederechter vereist dat gedurende
douze années d'exercice de fonctions judiciaires ou juridiques sont twaalf jaar gerechtelijke of juridische functies zijn uitgeoefend
requises pour la nomination en tant que juge de paix (ibid., p. 19). (ibid., p. 19).
B.5.3. Quant aux conditions émises pour pouvoir être désigné comme B.5.3. Met betrekking tot de gestelde voorwaarden om als
juge suppléant au tribunal de première instance, du travail et de plaatsvervangend rechter in de rechtbank van eerste aanleg, in de
arbeidsrechtbank en in de rechtbank van koophandel te kunnen worden
commerce, le législateur a motivé la modification de l'article 192 du aangewezen, heeft de wetgever de wijziging van artikel 192 van het
Gerechtelijk Wetboek gemotiveerd onder verwijzing naar die van artikel
Code judiciaire par référence à celle de l'article 188 du même Code, 188 van hetzelfde Wetboek, waarbij de voorwaarden worden vastgesteld
fixant les conditions de nomination au titre de juge de paix suppléant voor de benoeming tot plaatsvervangend vrederechter of tot
ou de juge suppléant au tribunal de police (ibid.). plaatsvervangend rechter in de politierechtbank (ibid.).
On peut lire à ce sujet, dans l'exposé des motifs de la loi du 18 Dienaangaande kan in de memorie van toelichting bij de wet van 18 juli
juillet 1991 : 1991 worden gelezen :
« Il y a un intérêt évident à assouplir les conditions d'accès à une « Het is vanzelfsprekend dat de voorwaarden voor de toelating tot het
ambt van plaatsvervangend rechter moeten worden versoepeld, zo niet
fonction de juge suppléant, sinon la formule retenue pourrait être kan de voorgestelde regeling de advocaten afschrikken die het te druk
dissuasive pour des avocats trop absorbés par leurs obligations hebben met hun professionele verplichtingen. Een ontoereikend aantal
professionnelles. Un nombre insuffisant de juges suppléants aurait un plaatsvervangende rechters zou een negatieve invloed hebben op de
effet négatif sur l'arriéré judiciaire. Ce même souci de souplesse achterstand bij het gerecht. Om diezelfde redenen van soepelheid wordt
implique que la réussite de l'examen d'aptitude professionnelle ne niet geëist dat de betrokkene voor het examen inzake
soit pas requise » (ibid., p. 18). beroepsbekwaamheid slaagt » (ibid., p. 18).
B.6. Par la loi précitée du 22 décembre 1998, le législateur a entendu B.6. Bij de reeds vermelde wet van 22 december 1998, heeft de wetgever
renforcer l'objectivation du mode de nomination et de promotion des de objectivering van de wijze van benoeming en van bevordering van de
magistrats, entre autres, par l'insertion dans le Code judiciaire de magistraten willen versterken door onder meer artikel 259ter in het
Gerechtelijk Wetboek in te voegen, dat voorziet in een
l'article 259ter qui prévoit un canevas de nomination commun aux gemeenschappelijk benoemingsstramien voor de werkende en
magistrats effectifs et suppléants (Doc. parl., Chambre, 1997-1998, n° plaatsvervangende magistraten (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr.
1677/1, pp. 19 et 71). 1677/1, pp. 19 en 71).
Ainsi, dès la publication de la vacance, des avis motivés sont Aldus worden vanaf de bekendmaking van de vacature gemotiveerde
adviezen ingewonnen bij personen die zich in de beste positie lijken
recueillis auprès des personnes qui semblent les mieux placées pour te bevinden om de professionele kwaliteiten van de kandidaat voor de
évaluer les qualités professionnelles des candidats à la nomination. benoeming in te schatten. Aldus worden het advies van de korpschef van
Sont ainsi requis l'avis du chef de corps de la juridiction où la het rechtscollege waar de benoeming moet plaatsvinden, dat van de
nomination doit avoir lieu, celui du chef de corps de la juridiction korpschef van het rechtscollege waar de kandidaat werkzaam is als
où le candidat exerce des fonctions en tant que magistrat, magistrat magistraat, als plaatsvervangend magistraat, als referendaris of als
suppléant, référendaire ou juriste de parquet ou stagiaire judiciaire parketjurist of als gerechtelijk stagiair, alsook het advies van een
ainsi que l'avis d'un représentant du barreau désigné par l'ordre des vertegenwoordiger van de balie die is aangewezen door de orde van
avocats de l'arrondissement judiciaire où le candidat exerce des advocaten van het gerechtelijk arrondissement waar de kandidaat
fonctions, soit en tant qu'avocat, soit en tant que magistrat. werkzaam is, hetzij als advocaat, hetzij als magistraat, vereist. Al
L'ensemble de ces avis est transmis au ministre de la Justice et est die adviezen worden aan de minister van Justitie overgezonden en bij
joint au dossier du candidat qui est transmis à la commission de het dossier van de kandidaat gevoegd dat aan de bevoegde
nomination compétente, instituée au sein du Conseil supérieur de la benoemingscommissie wordt overgezonden, die binnen de Hoge Raad voor
justice. Après l'audition des intéressés, la commission présente, à de Justitie is opgericht. Na het horen van de betrokkenen draagt de
une majorité de deux tiers des suffrages exprimés, un candidat par commissie, bij een meerderheid van twee derden van de uitgebrachte
poste vacant, en tenant compte de sa personnalité, de ses capacités stemmen, een kandidaat per vacante plaats voor, rekening houdend met
intellectuelles et professionnelles ainsi que de son aptitude à zijn persoonlijkheid, zijn intellectuele en professionele capaciteiten
exercer la fonction (ibid., pp. 68-69). Le Roi dispose alors d'un délai de soixante jours pour prendre une décision et la communiquer à la commission ainsi qu'aux candidats. B.7. Le législateur a pu raisonnablement considérer qu'afin de garantir une bonne administration de la justice, il convenait de procéder à la nomination de juges suppléants qui, comme il est dit en B.3.2, ne sont appelés à siéger qu'en cas d'empêchement des juges effectifs et dans le seul but de résorber l'arriéré judiciaire. Si les conditions relatives à l'aptitude et à l'expérience professionnelles requises sont moindres pour la nomination des juges suppléants, il ne pourrait en être déduit que la justice qu'ils seraient appelés à en zijn bekwaamheid om het ambt uit te oefenen (ibid., pp. 68-69). De Koning beschikt dan over een termijn van zestig dagen om een beslissing te nemen en ze aan de commissie en aan de kandidaten mee te delen. B.7. De wetgever vermocht redelijkerwijs te oordelen dat, teneinde een behoorlijke rechtsbedeling te waarborgen, moest worden overgegaan tot de benoeming van plaatsvervangende rechters die, zoals in B.3.2 is vermeld, enkel zijn geroepen om zitting te nemen in geval van verhindering van de werkende rechters en enkel teneinde de gerechtelijke achterstand weg te werken. Hoewel de voorwaarden met betrekking tot de vereiste beroepsbekwaamheid en beroepservaring
rendre serait de qualité inégale, créant de ce fait une discrimination entre les justiciables. Ainsi que cela a été exposé en B.6, les nombreuses garanties qui entourent la présentation des candidatures à ces fonctions, combinées avec les conditions de nomination exposées en B.5. permettent de conclure que la mesure adoptée par le législateur est raisonnablement justifiée. La circonstance que les juges suppléants président une chambre du tribunal du travail n'est pas de nature à modifier ce constat. En effet, comme il est dit en B.3.1, à l'exception de celle appelée à trancher les litiges dans les matières portant sur les règlements collectifs de dettes, les autres chambres du tribunal sont, outre leur président, composées de juges sociaux qui exercent également la fonction juridictionnelle. Comme il est dit en B.4.2, les juges suppléants ne peuvent en toute hypothèse pas présider le tribunal en tant que chef de corps. Enfin, il y a encore lieu de relever qu'en vertu de l'article 617, alinéa 2, du Code judiciaire, les jugements rendus par le tribunal du travail sont susceptibles d'appel devant la cour du travail. B.8. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour minder zijn voor de benoeming van de plaatsvervangende rechters, zou daaruit niet kunnen worden afgeleid dat zij een rechtspraak van ongelijke kwaliteit met zich meebrengen, waardoor een discriminatie tussen de rechtzoekenden wordt gecreëerd. Zoals in B.6 is uiteengezet, tonen de vele waarborgen die de voordracht van de kandidaturen voor die ambten omringen, gecombineerd met de in B.5 uiteengezette benoemingsvoorwaarden, aan dat de door de wetgever genomen maatregel redelijk is verantwoord. De omstandigheid dat de plaatsvervangende rechters een kamer van de arbeidsrechtbank voorzitten, vermag die vaststelling niet te wijzigen. Zoals in B.3.1 is vermeld, zijn de andere kamers van die rechtbank, met uitzondering van die welke de geschillen dient te beslechten in de aangelegenheden met betrekking tot de collectieve schuldenregelingen, naast hun voorzitter, samengesteld uit rechters in sociale zaken die eveneens de rechtsprekende functie uitoefenen. Zoals in B.4.2 is vermeld, kunnen de plaatsvervangende rechters de rechtbank in elk geval niet als korpschef voorzitten. Ten slotte dient eveneens te worden opgemerkt dat de vonnissen van de arbeidsrechtbank krachtens artikel 617, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek vatbaar zijn voor hoger beroep bij het arbeidshof. B.8. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
Les articles 190, 192 et 322, alinéa 2, du Code judiciaire ne violent De artikelen 190, 192 en 322, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek
pas les articles 10 et 11 de la Constitution. schenden de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 6 het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 6 december
décembre 2012. 2012.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président f.f., De wnd. voorzitter,
J.-P. Snappe J.-P. Snappe
^
Etaamb.be utilise des cookies
Etaamb.be utilise les cookies pour retenir votre préférence linguistique et pour mieux comprendre comment etaamb.be est utilisé.
ContinuerPlus de details
x