Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 137/2012 du 30 octobre 2012 Numéro du rôle : 5319 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 2 de la loi du 7 mai 2009 « portant assentiment à et exécution de l'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembr La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 137/2012 du 30 octobre 2012 Numéro du rôle : 5319 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 2 de la loi du 7 mai 2009 « portant assentiment à et exécution de l'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembr La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...) Uittreksel uit arrest nr. 137/2012 van 30 oktober 2012 Rolnummer 5319 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 2 van de wet van 7 mei 2009 « houdende instemming met en uitvoering van het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 decem Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 137/2012 du 30 octobre 2012 Uittreksel uit arrest nr. 137/2012 van 30 oktober 2012
Numéro du rôle : 5319 Rolnummer 5319
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 2 de la In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 2 van de wet van
loi du 7 mai 2009 « portant assentiment à et exécution de l'Avenant, 7 mei 2009 « houdende instemming met en uitvoering van het Avenant,
signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la Convention entre la ondertekend te Brussel op 12 december 2008, bij de Overeenkomst tussen
Belgique et la France tendant à éviter les doubles impositions et à België en Frankrijk tot voorkoming van dubbele belasting en tot
établir des règles d'assistance administrative et juridique réciproque regeling van wederzijdse administratieve en juridische bijstand inzake
en matière d'impôts sur les revenus, signée à Bruxelles le 10 mars inkomstenbelastingen, ondertekend te Brussel op 10 maart 1964 en
1964 et modifiée par les Avenants du 15 février 1971 et du 8 février gewijzigd door de Avenanten van 15 februari 1971 en 8 februari 1999 »,
1999 », posées par le Tribunal de première instance de Mons. gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg te Bergen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F.
greffier F. Meersschaut, présidée par le président R. Henneuse, Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 24 janvier 2012 en cause de Xavier Deceuninck et Bij vonnis van 24 januari 2012 in zake Xavier Deceuninck en Stéphanie
Stéphanie Coquard contre l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue Coquard tegen de Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van
au greffe de la Cour le 23 février 2012, le Tribunal de première het Hof is ingekomen op 23 februari 2012, heeft de Rechtbank van
instance de Mons a posé les questions préjudicielles suivantes : eerste aanleg te Bergen de volgende prejudiciële vragen gesteld :
« L'article 2 de la loi du 7 mai 2009 portant assentiment à et « Is artikel 2 van de wet van 7 mei 2009 houdende instemming met en
exécution de l'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la uitvoering van het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 december
Convention entre la Belgique et la France tendant à éviter les doubles 2008, bij de Overeenkomst tussen België en Frankrijk tot voorkoming
impositions et à établir des règles d'assistance administrative et van dubbele belasting en tot regeling van wederzijdse administratieve
juridique réciproque en matière d'impôts sur les revenus, signée à en juridische bijstand inzake inkomstenbelastingen, ondertekend te
Bruxelles le 10 mars 1964 et modifiée par les Avenants du 15 février Brussel op 10 maart 1964 en gewijzigd door de Avenanten van 15
1971 et du 8 février 1999, publiée au Moniteur belge le 8 janvier februari 1971 en 8 februari 1999, bekendgemaakt in het Belgisch
2010, est-il compatible avec les articles 10, 11 et 172 de la Staatsblad op 8 januari 2010, bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en
Constitution en tant qu'il prévoit que ledit Avenant sort ses pleins 172 van de Grondwet, in zoverre het bepaalt dat het genoemde Avenant
et entiers effets et alors que l'article 3 de l'Avenant peut être volkomen gevolg heeft, en terwijl artikel 3 van het Avenant in die zin
interprété comme étant applicable à partir du 1er janvier 2009 soit kan worden geïnterpreteerd dat het van toepassing is vanaf 1 januari
sur l'impôt établi à partir de l'exercice d'imposition 2009 qui porte 2009, dat wil zeggen op de belasting gevestigd vanaf het aanslagjaar
sur les revenus de l'année 2008 ? 2009, dat betrekking heeft op de inkomsten van het jaar 2008 ?
L'article 2 de la loi du 7 mai 2009 portant assentiment à et exécution Is artikel 2 van de wet van 7 mei 2009 houdende instemming met en
de l'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la Convention uitvoering van het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 december
entre la Belgique et la France tendant à éviter les doubles 2008, bij de Overeenkomst tussen België en Frankrijk tot voorkoming
impositions et à établir des règles d'assistance administrative et van dubbele belasting en tot regeling van wederzijdse administratieve
juridique réciproque en matière d'impôts sur les revenus, signée à en juridische bijstand inzake inkomstenbelastingen, ondertekend te
Bruxelles le 10 mars 1964 et modifiée par les Avenants du 15 février Brussel op 10 maart 1964 en gewijzigd door de Avenanten van 15
1971 et du 8 février 1999, publiée au Moniteur belge le 8 janvier februari 1971 en 8 februari 1999, bekendgemaakt in het Belgisch
2010, est-il compatible avec les articles 10, 11 et 172 de la Staatsblad op 8 januari 2010, bestaanbaar met de artikelen 10, 11 en
Constitution en tant qu'il prévoit que ledit Avenant sort ses pleins 172 van de Grondwet, in zoverre het bepaalt dat het genoemde Avenant
et entiers effets et alors que l'article 3 de l'Avenant peut être volkomen gevolg heeft, en terwijl artikel 3 van het Avenant in die zin
interprété comme étant applicable à partir du 1er janvier 2009 soit kan worden geïnterpreteerd dat het van toepassing is vanaf 1 januari
sur l'impôt établi à partir de l'exercice d'imposition 2010 qui porte 2009, dat wil zeggen op de belasting gevestigd vanaf het aanslagjaar
sur les revenus de l'année 2009 ? ». 2010, dat betrekking heeft op de inkomsten van het jaar 2009 ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec les articles 10, B.1. Aan het Hof worden vragen gesteld over de bestaanbaarheid met de
11 et 172 de la Constitution de l'article 2 de la loi du 7 mai 2009 « artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet van artikel 2 van de wet van 7
portant assentiment à et exécution de l'Avenant, signé à Bruxelles le mei 2009 « houdende instemming met en uitvoering van het Avenant,
12 décembre 2008, à la Convention entre la Belgique et la France ondertekend te Brussel op 12 december 2008, bij de Overeenkomst tussen
tendant à éviter les doubles impositions et à établir des règles België en Frankrijk tot voorkoming van dubbele belasting en tot
d'assistance administrative et juridique réciproque en matière regeling van wederzijdse administratieve en juridische bijstand inzake
d'impôts sur les revenus, signée à Bruxelles le 10 mars 1964 et inkomstenbelastingen, ondertekend te Brussel op 10 maart 1964 en
modifiée par les Avenants du 15 février 1971 et du 8 février 1999 ». gewijzigd door de Avenanten van 15 februari 1971 en 8 februari 1999 ».
Cet article 2 dispose : Dat artikel 2 bepaalt :
« L'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la Convention « Het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 december 2008, bij de
entre la Belgique et la France tendant à éviter les doubles Overeenkomst tussen België en Frankrijk tot voorkoming van dubbele
impositions et à établir des règles d'assistance administrative et belasting en tot regeling van wederzijdse administratieve en
juridique réciproque en matière d'impôts sur les revenus, signée à juridische bijstand inzake inkomstenbelastingen, ondertekend te
Bruxelles le 10 mars 1964 et modifiée par les Avenants du 15 février Brussel op 10 maart 1964 en gewijzigd door de Avenanten van 15
1971 et du 8 février 1999, (ci-après ' l'Avenant '), sortira son plein februari 1971 en 8 februari 1999, (hierna ' het Avenant ' genoemd),
et entier effet ». zal volkomen gevolg hebben ».
La loi du 7 mai 2009 a été publiée au Moniteur belge du 8 janvier De wet van 7 mei 2009 werd bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad
2010. van 8 januari 2010.
B.2. L'Avenant auquel la loi en cause donne assentiment contient un B.2. Het Avenant waarmee de in het geding zijnde wet instemt, bevat
article 3 auquel se réfèrent les questions préjudicielles et qui een artikel 3 waarnaar de prejudiciële vragen verwijzen en dat bepaalt
dispose : :
« Il est ajouté au Protocole final du 10 mars 1964 un point 7 sous le « In het Slotprotocol van 10 maart 1964 wordt na het punt 6 een punt 7
point 6 rédigé comme suit : toegevoegd dat als volgt luidt :
' 7. Nonobstant toute autre disposition de la Convention et du ' 7. Voor het vaststellen van de aanvullende belastingen die worden
Protocole additionnel relatif aux travailleurs frontaliers, la
Belgique tient compte, pour la détermination des taxes additionnelles gevestigd door de Belgische gemeenten en agglomeraties, houdt België,
établies par les communes et les agglomérations belges, des revenus niettegenstaande elke andere bepaling van de Overeenkomst en van het
professionnels exemptés de l'impôt en Belgique conformément à la Aanvullend Protocol inzake grensarbeiders, rekening met de
Convention et audit Protocole. Ces taxes additionnelles sont calculées beroepsinkomsten die in België vrijgesteld zijn van belasting volgens
sur l'impôt qui serait dû en Belgique si les revenus professionnels en de Overeenkomst en dit Protocol. Die aanvullende belastingen worden
question étaient de source belge. Cette disposition est applicable à berekend op de belasting die verschuldigd zou zijn in België indien de
desbetreffende beroepsinkomsten van Belgische oorsprong zouden zijn.
compter du 1er janvier 2009 ' ». Deze bepaling is van toepassing vanaf 1 januari 2009 ' ».
B.3. De verwijzende rechter is van mening dat de bewoordingen van
B.3. Le juge a quo estime que les termes de l'article 3 de l'Avenant artikel 3 van het Avenant niet duidelijk zijn en het niet mogelijk
ne sont pas clairs et ne permettent pas de déterminer s'ils visent les maken te bepalen of zij de inkomsten verkregen vanaf 1 januari 2009
revenus perçus à partir du 1er janvier 2009 ou les taxes
additionnelles enrôlées à partir du 1er janvier 2009; mais, sur la beogen dan wel de aanvullende belastingen ingekohierd vanaf 1 januari
base des travaux préparatoires de la loi, il retient une 2009; maar op basis van de parlementaire voorbereiding van de wet
interprétation de celle-ci selon laquelle les nouvelles dispositions houdt hij rekening met een interpretatie ervan volgens welke de nieuwe
s'appliquent rétroactivement aux impôts établis à partir de l'exercice bepalingen met terugwerkende kracht van toepassing zijn op de
d'imposition 2009 et, dès lors, aux revenus de l'année 2008. belastingen gevestigd vanaf het aanslagjaar 2009 en, bijgevolg, op de
inkomsten van het jaar 2008.
B.4.1. Les questions préjudicielles portent sur l'identité de B.4.1. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de gelijke
traitement que les dispositions en cause créent à l'égard des behandeling die de in het geding zijnde bepalingen instellen ten
contribuables dont les revenus professionnels sont exemptés de l'impôt aanzien van de belastingplichtigen wier bedrijfsinkomsten in België
van de belasting zijn vrijgesteld maar dienen om de aanvullende
en Belgique mais en vertu du point 7, nouveau, du Protocole du 10 mars belastingen vast te stellen die door de gemeenten en de agglomeraties
worden gevestigd, krachtens het nieuwe punt 7 van het Protocol van 10
1964, ajouté par l'article 3 de l'Avenant auquel la loi en cause porte maart 1964, toegevoegd bij artikel 3 van het Avenant waarmee de in het
assentiment, servent à déterminer les taxes additionnelles établies
par les communes et les agglomérations. En prévoyant que ce point 7 geding zijnde wet instemt. Door erin te voorzien dat dat punt 7 « van
est « applicable à compter du 1er janvier 2009 » sans distinguer, toepassing [is] vanaf 1 januari 2009 », zonder, onder die
parmi ces contribuables, ceux, d'une part, qui ont perçu les revenus belastingplichtigen, onderscheid te maken tussen, enerzijds, diegenen
professionnels en 2008 (première question préjudicielle) ou en 2009 die de beroepsinkomsten in 2008 (eerste prejudiciële vraag) of in 2009
(deuxième question préjudicielle) et ceux, d'autre part, qui ont perçu (tweede prejudiciële vraag) hebben verkregen en, anderzijds, diegenen
de tels revenus ultérieurement, les dispositions en cause priveraient die dergelijke inkomsten later hebben verkregen, zouden de in het
- en raison, selon le juge a quo, de leur effet rétroactif - les geding zijnde bepalingen - wegens, volgens de verwijzende rechter, de
contribuables appartenant à la première de ces deux catégories de la terugwerkende kracht ervan - de belastingplichtigen die tot de eerste
possibilité de prévoir l'imposition dont ils feraient l'objet. van die twee categorieën behoren, de mogelijkheid ontzeggen de
belastingheffing te voorzien waarvan zij het voorwerp zouden uitmaken.
B.4.2. Contrairement à ce que soutient le Conseil des ministres, les B.4.2. In tegenstelling met wat de Ministerraad betoogt, maakt de
motifs de la décision par laquelle la Cour est interrogée permettent motivering van de beslissing waarmee aan het Hof vragen worden
dès lors d'identifier les catégories de personnes qui feraient l'objet gesteld, het dan ook mogelijk de categorieën van personen te
d'un traitement identique discriminatoire et en quoi celui-ci consisterait. B.5.1. Compte tenu de leur connexité, les deux questions préjudicielles sont examinées ensemble. B.5.2. Il apparaît du jugement a quo et du dossier de la procédure que les demandeurs devant le juge a quo sont domiciliés dans la zone frontalière belge au sens de l'article 11, paragraphe 2, c), alinéa 2, identificeren die het voorwerp zouden uitmaken van een discriminerende gelijke behandeling en te bepalen waarin die zou bestaan. B.5.1. Rekening houdend met de samenhang ervan, worden de twee prejudiciële vragen samen onderzocht. B.5.2. Uit het verwijzingsvonnis en uit het dossier van de rechtspleging blijkt dat de eisers voor de verwijzende rechter gedomicilieerd zijn in de Belgische grenszone in de zin van artikel 11, paragraaf 2, c), tweede lid, van de voormelde Overeenkomst van 10 maart 1964. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese. B.6.1. Het Avenant waarmee de in het geding zijnde wet instemt, heeft, in essentie, ten doel de afwijkende fiscale regeling voor
de la Convention du 10 mars 1964 précitée. La Cour limite son examen à grensarbeiders ingesteld door de Overeenkomst van 10 maart 1964 op te
cette hypothèse. B.6.1. L'Avenant auquel la loi en cause porte assentiment a pour heffen, krachtens welke zij belastbaar waren in hun verblijfstaat, en,
objet, en substance, de supprimer le régime fiscal dérogatoire des in beginsel, de algemene bepalingen krachtens welke zij belastbaar
travailleurs frontaliers établi par la Convention du 10 mars 1964, en
vertu duquel ils étaient imposables dans leur état de résidence, et de zijn in de Staat waar zij hun activiteiten uitoefenen op hen
leur rendre applicable, en principe, les dispositions générales en toepasselijk te maken (Parl. St., Senaat, 2008-2009, nr. 4-1143/1, pp.
vertu desquelles ils le sont dans l'Etat où ils exercent leurs
activités (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n° 4-1143/1, pp. 2 à 8). 2 tot 8).
B.6.2. Les travaux préparatoires de la loi en cause indiquent les motifs qui ont présidé à l'adoption des dispositions permettant d'imposer les taxes additionnelles visées en B.4 aux contribuables résidant en Belgique mais exerçant une activité professionnelle en France désormais soumise à l'impôt français : « L'Avenant apporte également une solution aux problèmes financiers de nombre de communes belges. En effet, depuis de nombreuses années, les communes situées dans la zone frontalière avec la France doivent faire face à d'importants problèmes de financement. Ces problèmes sont dus, notamment, à la présence sur leur territoire de résidents (par exemple, des B.6.2. In de parlementaire voorbereiding van de in het geding zijnde wet worden de redenen aangegeven die ten grondslag hebben gelegen aan de aanneming van de bepalingen die het mogelijk maken de in B.4 bedoelde aanvullende belastingen op te leggen aan de belastingplichtigen die in België verblijven, maar een voortaan aan de Franse belasting onderworpen beroepsactiviteit in Frankrijk uitoefenen : « Het Avenant biedt tevens een oplossing voor de financiële problemen van heel wat Belgische gemeenten. Reeds vele jaren moeten de gemeenten uit de grensstreek met Frankrijk immers het hoofd bieden aan belangrijke financieringsproblemen. Die problemen zijn meer bepaald te wijten aan de aanwezigheid op hun grondgebied van inwoners (bijvoorbeeld Franse ambtenaren) waarvan de
fonctionnaires français) dont les revenus professionnels sont beroepsinkomsten ingevolge de Overeenkomst in Frankrijk belastbaar
imposables en France en vertu de la Convention. Conformément aux zijn. Conform de huidige bepalingen van die Overeenkomst betalen die
dispositions actuelles de cette Convention, ces résidents exonérés de personen, die in België vrijgesteld zijn van de personenbelasting,
l'impôt des personnes physiques en Belgique ne paient pas non plus evenmin gemeentelijke opcentiemen, hetgeen voor de begroting van die
d'additionnels communaux, ce qui représente un manque à gagner, dans certains cas très important, pour le budget de ces communes. L'imposition en France des travailleurs frontaliers ' belges ' prévue par le nouvel Avenant aurait pu encore accroître l'ampleur de ces problèmes. Il n'en sera toutefois rien. L'Avenant permettra en effet à la Belgique de percevoir les additionnels communaux sur les revenus professionnels de ses résidents - frontaliers ou autres - qui sont exemptés d'impôt en Belgique en vertu de la Convention et de l'Avenant. On peut également noter qu'en ne permettant pas aux personnes ayant gemeenten een winstderving betekent die in sommige gevallen aanzienlijk kan zijn. De door het nieuwe Avenant voorziene belastingheffing in Frankrijk van ' Belgische ' grensarbeiders had nog voor grotere problemen kunnen zorgen. Dit zal echter niet het geval zijn. Het Avenant zal België immers in de mogelijkheid stellen om gemeentelijke opcentiemen te heffen van de beroepsinkomsten van zijn inwoners - grensarbeiders of anderen - die in België belastingvrijstelling genieten op grond van de Overeenkomst en van het Avenant.
leur foyer permanent d'habitation en Belgique au 31 décembre 2008 Door niet toe te staan dat personen die op 31 december 2008 hun
duurzaam tehuis in België hebben nog langer het voordeel van de
d'encore bénéficier du régime frontalier, l'Avenant mettra un terme au grensarbeidersregeling genieten, zal het Avenant ook een einde maken
aan het verschijnsel van de massale fiscale emigratie naar de Franse
phénomène d'émigration fiscale massive (2 000 contribuables par an) grensstreek (2 000 belastingplichtigen per jaar), die eveneens nadelig
vers la zone frontalière française, qui est lui aussi préjudiciable
aux finances des communes belges » (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n° is voor de financiën van de Belgische gemeenten » (Parl. St., Senaat,
4-1143/1, pp. 8 et 9; dans le même sens, ibid., pp. 24 et 25; n° 2008-2009, nr. 4-1143/1, pp. 8 en 9; in dezelfde zin, ibid., pp. 24 en
4-1143/2, pp. 3 et 4). 25; nr. 4-1143/2, pp. 3 en 4).
Ces dispositions de l'Avenant font écho à l'article 466bis du Code des Die bepalingen van het Avenant zijn een afspiegeling van artikel
impôts sur les revenus 1992 (CIR 1992) qui prévoit : 466bis van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 (WIB 1992), dat luidt :
« Lorsqu'un habitant du Royaume reçoit de l'étranger des revenus « Wanneer een rijksinwoner beroepsinkomsten uit het buitenland
professionnels qui sont exonérés de l'impôt des personnes physiques en
Belgique en vertu d'une convention internationale préventive de la verkrijgt die krachtens een internationale overeenkomst ter voorkoming
double imposition, la taxe communale additionnelle et la taxe van dubbele belasting in België van personenbelasting zijn
d'agglomération additionnelle visées à l'article 466 sont néanmoins vrijgesteld, worden de in artikel 466 bedoelde aanvullende
gemeentebelasting en aanvullende agglomeratiebelasting desalniettemin,
calculées, pour autant que la convention internationale le permette, voor zover de internationale overeenkomst zulks toelaat, berekend op
sur l'impôt dû à l'Etat qui serait fixé si les revenus professionnels de rijksbelasting die vastgesteld zou zijn indien de beroepsinkomsten
en question étaient tirés de sources situées en Belgique ». in kwestie uit bronnen in België zouden zijn verkregen ».
B.6.3. Les mêmes travaux préparatoires indiquent encore que lesdites B.6.3. In dezelfde parlementaire voorbereiding wordt voorts aangegeven
taxes additionnelles pourront être perçues à partir de l'exercice dat de genoemde aanvullende belastingen zullen kunnen worden geïnd
d'imposition 2009, se rapportant aux revenus de 2008 (ibid., n° vanaf het aanslagjaar 2009, dat betrekking heeft op de inkomsten van
4-1143/1, pp. 25 et 51; n° 4-1143/2, p. 3). Jugeant possible que 2008 (ibid., nr. 4-1143/1, pp. 25 en 51; nr. 4-1143/2, p. 3). Omdat de
wetgever het mogelijk achtte dat de inwerkingtreding van het Avenant
l'Avenant tarde à entrer en vigueur (ibid., n° 4-1143/1, p. 36) et uitbleef (ibid., nr. 4-1143/1, p. 36) en hij zich vragen stelde over
s'interrogeant sur la durée de la procédure d'approbation en France de duur van de goedkeuringsprocedure in Frankrijk (Parl. St., Kamer,
(Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 4), le 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 4), heeft hij in artikel 8 van de wet,
législateur a prévu, dans l'article 8 de la loi, en vue « « voornamelijk » teneinde « te verzekeren dat België, mocht de
principalement [de] garantir, dans l'éventualité où l'Avenant inwerkingtreding van het Avenant uitblijven, vanaf aanslagjaar 2009
tarderait à entrer en vigueur, le droit de la Belgique de percevoir, gemeentelijke opcentiemen kan heffen van de personenbelasting op de
dès l'exercice d'imposition 2009, les additionnels communaux à l'impôt beroepsinkomsten van inwoners van België die op grond van de
des personnes physiques sur les revenus professionnels des résidents Overeenkomst en van het Avenant in België vrijgesteld zijn van
belges qui sont exonérés en Belgique et imposables en France en vertu belasting en belastbaar zijn in Frankrijk » (Parl. St., Senaat,
de la Convention et de l'Avenant » (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n° 2008-2009, nr. 4-1143/1, p. 36), bepaald dat de belastingen en de
4-1143/1, p. 36), que les impôts et suppléments d'impôts résultant de aanvullende belastingen die voortvloeien uit de toepassing van het
l'application de l'Avenant pourraient être établis même en dehors des Avenant zelfs buiten de aanslagtermijnen waarin is voorzien in het WIB
délais d'imposition prévus par le CIR 1992. 1992, zouden mogen worden gevestigd.
B.7. En matière d'impôts sur les revenus, la dette d'impôt naît B.7. Inzake de inkomstenbelasting ontstaat de belastingschuld
définitivement à la date de clôture de la période au cours de laquelle definitief op de datum van afsluiting van de periode waarin de
les revenus qui constituent la base d'imposition ont été acquis. Par inkomsten die de belastingbasis uitmaken, verworven zijn. Bovendien is
ailleurs, est soumis à l'impôt des personnes physiques en Belgique aan de personenbelasting in België onderworpen elke persoon die op 1
toute personne considérée comme habitant du Royaume au 1er janvier de januari van het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd als
l'année dont le millésime désigne l'exercice d'imposition (article 308 rijksinwoner wordt beschouwd (artikel 308 van het WIB 1992) en de
du CIR 1992) et la taxe communale additionnelle est établie à charge
de l'habitant du Royaume qui est imposable dans cette commune (article aanvullende gemeentebelasting wordt geheven ten laste van de
467 du CIR 1992). rijksinwoner die in die gemeente belastbaar is (artikel 467 van het
B.8. Il résulte des éléments indiqués en B.6.3 que les dispositions en WIB 1992). B.8. Uit de in B.6.3 aangegeven elementen volgt dat de in het geding
cause, en ce qu'elles s'appliquent à des faits, actes et situations zijnde bepalingen, in zoverre zij van toepassing zijn op feiten,
(les revenus perçus en 2008) qui étaient définitifs au moment où elles handelingen en toestanden (de inkomsten verkregen in 2008) die
definitief waren voltrokken op het ogenblik dat zij in werking zijn
sont entrées en vigueur (la loi d'assentiment a été publiée au getreden (de instemmingswet werd bekendgemaakt in het Belgisch
Moniteur belge du 8 janvier 2010), ont un caractère rétroactif. B.9. La rétroactivité de dispositions législatives, qui est de nature à créer une insécurité juridique, ne peut se justifier que par des circonstances particulières, notamment lorsqu'elle est nécessaire pour réaliser un objectif d'intérêt général. B.10.1. L'effet rétroactif des dispositions en cause peut se justifier par le souci de garantir le financement des communes dont, antérieurement, les services étaient utilisés par des résidents y ayant un foyer permanent d'habitation mais n'y payant pas d'impôts locaux compte tenu de ce qu'ils n'étaient pas soumis à l'impôt belge. Staatsblad van 8 januari 2010), een retroactief karakter hebben. B.9. De terugwerkende kracht van wetsbepalingen, die van die aard is dat zij rechtsonzekerheid in het leven kan roepen, kan enkel worden verantwoord op grond van bijzondere omstandigheden, inzonderheid wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. B.10.1. De terugwerkende kracht van de in het geding zijnde bepalingen kan worden verantwoord door de bekommernis om de financiering te waarborgen van de gemeenten wier diensten vroeger werden gebruikt door inwoners die er een duurzaam tehuis hadden, maar er geen lokale belastingen betaalden, rekening houdend met het feit dat zij niet aan de Belgische belasting waren onderworpen. De wetgever heeft in dat
Le législateur a pu, à cet égard, prendre en compte la date du 31 opzicht rekening kunnen houden met de datum van 31 december 2008,
décembre 2008 à compter de laquelle ces contribuables ne peuvent plus vanaf wanneer die belastingplichtigen niet langer het voordeel van de
bénéficier du régime frontalier (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n° grensarbeidersregeling kunnen genieten (Parl. St., Senaat, 2008-2009,
4-1143/1, p. 9). nr. 4-1143/1, p. 9).
Les travaux préparatoires indiquent d'ailleurs à propos de l'article 3 In de parlementaire voorbereiding wordt in verband met artikel 3 van
de l'Avenant : het Avenant trouwens aangegeven :
« Le texte précise que cette disposition est applicable à partir du 1er « De tekst preciseert dat die bepaling met ingang van 1 januari 2009
janvier 2009. En d'autres termes, la Belgique peut, à partir de cette van toepassing is. Met andere woorden, vanaf die datum mag België voor
date, tenir compte des revenus professionnels exemptés en vertu de la het bepalen van de gemeentelijke opcentiemen op de personenbelasting
Convention et de l'Avenant pour la détermination des additionnels rekening houden met de beroepsinkomsten die krachtens de Overeenkomst
communaux à l'impôt des personnes physiques. Afin de traiter tous les en het Avenant vrijgesteld zijn. Teneinde alle betrokken
contribuables concernés de la même manière, la disposition sera belastingplichtigen op dezelfde manier te behandelen, zal de bepaling
appliquée à partir du premier exercice d'imposition débutant à partir worden toegepast vanaf het eerste aanslagjaar dat aanvangt vanaf die
de cette date, soit l'exercice d'imposition 2009 (qui se rapporte aux datum, te weten aanslagjaar 2009 (dat betrekking heeft op de inkomsten
revenus de 2008) » (Doc. parl., Sénat, 2008-2009, n° 4-1143/1, p. 25; van 2008) » (Parl. St., Senaat, 2008-2009, nr. 4-1143/1, p. 25; in
dans le même sens, Doc. parl., Chambre, 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 6). dezelfde zin, Parl. St., Kamer, 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 6).
B.10.2. La mesure en cause ne porte pas une atteinte disproportionnée B.10.2. De in het geding zijnde maatregel doet niet op onevenredige
aux droits des contribuables concernés qui, comme en l'espèce, sont wijze afbreuk aan de rechten van de betrokken belastingplichtigen die,
domiciliés dans la zone frontalière belge et ont perçu des revenus zoals te dezen, in de Belgische grenszone gedomicilieerd zijn en die
professionnels en 2008 et 2009 dès lors, d'une part, que le public a in 2008 en 2009 bedrijfsinkomsten hebben verkregen, aangezien,
été informé de l'Avenant dès sa signature (Doc. parl., Chambre, enerzijds, het publiek over het Avenant was voorgelicht zodra het was
2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 5) et, d'autre part, comme l'indiquent ondertekend (Parl. St., Kamer, 2008-2009, DOC 52-1858/002, p. 5) en,
anderzijds, zoals aangegeven in de parlementaire voorbereiding, het
les travaux préparatoires, que le niveau des impôts auxquels ces niveau van de belastingen waaraan die belastingplichtigen in Frankrijk
contribuables sont soumis en France est en règle moins élevé que celui zijn onderworpen, in de regel minder hoog is dan het niveau van de
des impôts auxquels ils étaient soumis en Belgique. belastingen waaraan zij in België waren onderworpen.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 2 de la loi du 7 mai 2009 « portant assentiment à et Artikel 2 van de wet van 7 mei 2009 « houdende instemming met en
exécution de l'Avenant, signé à Bruxelles le 12 décembre 2008, à la uitvoering van het Avenant, ondertekend te Brussel op 12 december
Convention entre la Belgique et la France tendant à éviter les doubles 2008, bij de Overeenkomst tussen België en Frankrijk tot voorkoming
impositions et à établir des règles d'assistance administrative et van dubbele belasting en tot regeling van wederzijdse administratieve
juridique réciproque en matière d'impôts sur les revenus, signée à en juridische bijstand inzake inkomstenbelastingen, ondertekend te
Bruxelles le 10 mars 1964 et modifiée par les Avenants du 15 février Brussel op 10 maart 1964 en gewijzigd door de Avenanten van 15
1971 et du 8 février 1999 » ne viole pas les articles 10, 11 et 172 de februari 1971 en 8 februari 1999 » schendt de artikelen 10, 11 en 172
la Constitution. van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 30 octobre 2012, Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 30 oktober 2012,
par le juge J.-P. Snappe, président faisant fonction en remplacement door rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter ter vervanging van
du président R. Henneuse, légitiment empêché. voorzitter R. Henneuse, wettig verhinderd.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président f.f., De wnd. voorzitter,
J.-P. Snappe J.-P. Snappe
^