Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 131/2012 du 30 octobre 2012 Numéro du rôle : 5213 En cause : la question préjudicielle concernant les lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, notamment leur article 14, la loi du 15 janvier 1990 relat La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 131/2012 du 30 octobre 2012 Numéro du rôle : 5213 En cause : la question préjudicielle concernant les lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, notamment leur article 14, la loi du 15 janvier 1990 relat La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...) Uittreksel uit arrest nr. 131/2012 van 30 oktober 2012 Rolnummer 5213 In zake : de prejudiciële vraag over de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, in het bijzonder artikel 14 ervan, de wet van 15 januari 1990 houdend Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 131/2012 du 30 octobre 2012 Uittreksel uit arrest nr. 131/2012 van 30 oktober 2012
Numéro du rôle : 5213 Rolnummer 5213
En cause : la question préjudicielle concernant les lois sur le In zake : de prejudiciële vraag over de wetten op de Raad van State,
Conseil d'Etat, coordonnées le 12 janvier 1973, notamment leur article gecoördineerd op 12 januari 1973, in het bijzonder artikel 14 ervan,
14, la loi du 15 janvier 1990 relative à l'institution et à de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een
l'organisation d'une Banque-carrefour de la sécurité sociale et la loi
du 17 juillet 2001 relative à l'autorisation pour les services publics Kruispuntbank van de sociale zekerheid en de wet van 17 juli 2001
fédéraux de s'associer en vue de l'exécution de travaux relatifs à la betreffende de machtiging voor de federale overheidsdiensten om zich
te verenigen met het oog op de uitvoering van werkzaamheden inzake
gestion et à la sécurité de l'information, posée par le Conseil informatiebeheer en informatieveiligheid, gesteld door de Raad van
d'Etat. State.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F.
greffier F. Meersschaut, présidée par le président R. Henneuse, Daoût, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt n° 215.308 du 23 septembre 2011 en cause de la SA « Bedimo » Bij arrest nr. 215.308 van 23 september 2011 in zake de nv « Bedimo »
contre l'ASBL « Smals », dont l'expédition est parvenue au greffe de tegen de vzw « Smals », waarvan de expeditie ter griffie van het Hof
la Cour le 28 septembre 2011, le Conseil d'Etat a posé la question is ingekomen op 28 september 2011, heeft de Raad van State de volgende
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« Les lois coordonnées sur le Conseil d'Etat du 12 janvier 1973, « Schenden de gecoördineerde wetten op de Raad van State van 12
notamment leur article 14, ainsi que la loi du 15 janvier 1990 januari 1973, met name artikel 14 ervan, alsook de wet van 15 januari
relative à l'institution et à l'organisation d'une Banque-carrefour de 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de
la sécurité sociale et la loi du 17 juillet 2001 relative à sociale zekerheid en de wet van 17 juli 2001 betreffende de machtiging
l'autorisation pour les services publics fédéraux de s'associer en vue voor de federale overheidsdiensten om zich te verenigen met het oog op
de l'exécution de travaux relatifs à la gestion et à la sécurité de de uitvoering van werkzaamheden inzake informatiebeheer en
l'information, violent-elles les articles 10 et 11 de la Constitution si elles doivent être interprétées comme impliquant qu'une association sans but lucratif de droit privé composée d'autorités administratives ne constitue pas une autorité administrative et n'est donc pas soumise à la censure du Conseil d'Etat alors même que des marchés publics qu'elle passe sont destinés auxdites autorités administratives qui la composent, dans la mesure où cette interprétation crée une discrimination non justifiée entre, d'une part, les soumissionnaires qui postulent à une marché public lancé par une autorité administrative et qui peuvent attaquer la décision administrative devant le Conseil d'Etat et, d'autre part, les soumissionnaires qui postulent à une marché public lancé par une association sans but lucratif composée d'autorités administratives qui sont les destinataires dudit marché public, lesdits soumissionnaires ne pouvant pas attaquer devant le Conseil d'Etat la décision d'attribution du marché sous le seul motif que ce dernier a été attribué et lancé directement non pas par les autorités administratives qui composent l'association mais par cette association elle-même, alors que ces informatieveiligheid, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet indien zij moeten worden geïnterpreteerd in die zin dat zij impliceren dat een privaatrechtelijke vereniging zonder winstoogmerk die is samengesteld uit administratieve overheden, geen administratieve overheid is en dus niet aan het oordeel van de Raad van State is onderworpen zelfs indien overheidsopdrachten die zij gunt, bestemd zijn voor die administratieve overheden die haar samenstellen, in zoverre die interpretatie een onverantwoorde discriminatie creëert tussen, enerzijds, diegenen die inschrijven op een overheidsopdracht uitgeschreven door een administratieve overheid en die de administratieve beslissing kunnen aanvechten voor de Raad van State en, anderzijds, diegenen die inschrijven op een overheidsopdracht uitgeschreven door een vereniging zonder winstoogmerk samengesteld uit administratieve overheden waarvoor die overheidsopdracht bestemd is, waarbij die laatste inschrijvers de beslissing tot gunning van de opdracht niet kunnen aanvechten voor de Raad van State enkel omdat die opdracht werd gegund en rechtstreeks uitgeschreven, niet door de administratieve overheden die de vereniging samenstellen, maar door die vereniging zelf, terwijl die opdracht voor die administratieve
autorités administratives sont les destinataires dudit marché ? ». overheden bestemd is ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 14, § 1er, des lois sur le Conseil d'Etat, coordonnées B.1. Artikel 14, § 1, van de op 12 januari 1973 gecoördineerde wetten
le 12 janvier 1973, dispose : op de Raad van State bepaalt :
« La section [du contentieux administratif du Conseil d'Etat] statue « De afdeling [bestuursrechtspraak van de Raad van State] doet
uitspraak, bij wijze van arresten, over de beroepen tot
par voie d'arrêts sur les recours en annulation pour violation des nietigverklaring wegens overtreding van hetzij substantiële, hetzij op
formes soit substantielles, soit prescrites à peine de nullité, excès straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, overschrijding of
ou détournement de pouvoir, formés contre les actes et règlements : afwending van macht, ingesteld tegen de akten en reglementen :
1° des diverses autorités administratives; 1° van de onderscheiden administratieve overheden;
2° des assemblées législatives ou de leurs organes, en ce compris les 2° van de wetgevende vergaderingen of van hun organen, daarbij
médiateurs institués auprès de ces assemblées, de la Cour des comptes inbegrepen de ombudsmannen ingesteld bij deze assemblees, van het
et de la Cour constitutionnelle, du Conseil d'Etat et des juridictions Rekenhof en van het Grondwettelijk Hof, van de Raad van State en de
administratives ainsi que des organes du pouvoir judiciaire et du administratieve rechtscolleges evenals van organen van de rechterlijke
Conseil supérieur de la Justice relatifs aux marchés publics et aux macht en van de Hoge Raad voor de Justitie met betrekking tot
membres de leur personnel. overheidsopdrachten en leden van hun personeel.
L'article 159 de la Constitution s'applique également aux actes et Artikel 159 van de Grondwet is eveneens van toepassing op de in 2°
règlements visés au 2° ». bedoelde akten en reglementen ».
B.2.1. L'article 17bis de la loi du 15 janvier 1990 « relative à B.2.1. Artikel 17bis van de wet van 15 januari 1990 « houdende
l'institution et à l'organisation d'une Banque-carrefour de la oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale
sécurité sociale » dispose : zekerheid » bepaalt :
« § 1er. Les instances suivantes peuvent s'associer en une ou « § 1. De volgende instanties kunnen zich verenigen in één of meerdere
plusieurs associations pour ce qui concerne leurs travaux en matière verenigingen voor het verrichten van hun werkzaamheden inzake
de gestion de l'information et de sécurité de l'information : informatiebeheer en informatieveiligheid :
1° les institutions de sécurité sociale visées à l'article 2, alinéa 1er, 1° de instellingen van sociale zekerheid bedoeld in artikel 2, eerste
2°, a); lid, 2°, a);
1°bis les centres publics d'action sociale; 1°bis de openbare centra voor maatschappelijk welzijn;
2° les institutions de sécurité sociale visées à l'article 2, alinéa 1er, 2° de instellingen van sociale zekerheid bedoeld in artikel 2, eerste
2°, c); lid, 2°, c);
2°bis les institutions de sécurité sociale visées à l'article 2, 2°bis de instellingen van sociale zekerheid bedoeld in artikel 2,
alinéa 1er, 2°, d); eerste lid, 2°, d);
2°ter les associations mutuelles d'instances visées aux 1°, 1°bis, 2° 2°ter de onderlinge verenigingen van instanties bedoeld in 1°, 1°bis,
et/ou 2°bis; 2° en/of 2°bis;
3° la Banque-Carrefour; 3° de Kruispuntbank;
3°bis la plate-forme eHealth et l'association visée à l'article 37 de 3°bis het eHealth-platform en de vereniging bedoeld in artikel 37 van
la loi du 21 août 2008 relative à l'institution et à l'organisation de de wet van 21 augustus 2008 houdende oprichting en organisatie van het
la plate-forme eHealth; eHealth-platform;
4° les services publics fédéraux, les personnes morales fédérales de 4° de federale overheidsdiensten, de federale publiekrechtelijke
droit public et les associations visées à l'article 2 de la loi du 17 rechtspersonen en de verenigingen bedoeld in artikel 2 van de wet van
juillet 2001 relative à l'autorisation pour les services publics 17 juli 2001 betreffende de machtiging voor de federale
fédéraux de s'associer en vue de l'exécution de travaux relatifs à la overheidsdiensten om zich te verenigen met het oog op de uitvoering
gestion et à la sécurité de l'information; van werkzaamheden inzake informatiebeheer en informatieveiligheid;
5° les services publics des gouvernements des Communautés et des 5° de overheidsdiensten van de Gemeenschaps- en Gewestregeringen en de
Régions et les institutions publiques dotées de la personnalité civile openbare instellingen met rechtspersoonlijkheid die onder de
qui relèvent des Communautés et des Régions pour autant que leurs Gemeenschappen en Gewesten ressorteren voor zover hun opdrachten
missions aient trait à une ou plusieurs des matières mentionnées à betrekking hebben op één of meerdere van de aangelegenheden vermeld in
l'article 2 de l'arrêté royal du 16 janvier 2002 relatif à l'extension artikel 2 van het koninklijk besluit van 16 januari 2002 tot
du réseau de la sécurité sociale à certains services publics et uitbreiding van het netwerk van de sociale zekerheid tot sommige
institutions publiques des Communautés et des Régions, en application overheidsdiensten en openbare instellingen van de Gemeenschappen en
de l'article 18 de la loi du 15 janvier 1990 relative à l'institution Gewesten, met toepassing van artikel 18 van de wet van 15 januari 1990
et à l'organisation d'une Banque-carrefour de la sécurité sociale; houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid;
6° le Centre fédéral d'expertise des soins de santé, créé par 6° het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg, opgericht bij
l'article 259 de la loi-programme (I) du 24 décembre 2002; artikel 259 van de programmawet (I) van 24 december 2002;
7° les assemblées législatives et les institutions qui en émanent; 7° de wetgevende vergaderingen en de instellingen die eruit voortkomen;
8° les associations visées à l'article 12 de l'arrêté royal du 12 juin 8° de verenigingen bedoeld in artikel 12 van het koninklijk besluit
2006 portant exécution du Titre III, Chapitre II de la loi du 23 van 12 juni 2006 tot uitvoering van Titel III, Hoofdstuk II van de wet
décembre 2005 relative au pacte entre générations. van 23 december 2005 betreffende het generatiepact.
Le Roi peut déterminer, par arrêté délibéré en Conseil des ministres, De Koning kan bij een besluit vastgesteld na overleg in de
les conditions selon lesquelles d'autres institutions de sécurité Ministerraad bepalen onder welke voorwaarden andere instellingen van
sociale ou d'autres types d'institutions de sécurité sociale peuvent sociale zekerheid of soorten instellingen van sociale zekerheid aan
participer à une telle association. dergelijke vereniging kunnen deelnemen.
§ 2. Si des instances visées par le § 1er, 1°, 1°bis, 2°ter, 3°, § 2. Indien instanties bedoeld in § 1, 1°, 1°bis, 2°ter, 3°, 3°bis,
3°bis, 4°, 5°, 6°, 7° ou 8°, participent à une association fondée en 4°, 5°, 6°, 7° of 8°, aan een met toepassing van § 1 tot stand
application du § 1er, celle-ci peut uniquement adopter la forme d'une gebrachte vereniging deelnemen, kan deze vereniging slechts de vorm
aannemen van een vereniging zonder winstoogmerk zoals bedoeld in de
association sans but lucratif conformément à la loi du 27 juin 1921 wet van 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk,
sur les associations sans but lucratif, les associations internationales sans but lucratif et les fondations. de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen.
§ 3. Les membres d'une association fondée en application du § 1er, § 3. De leden van een met toepassing van § 1 tot stand gebrachte
peuvent confier à l'association des travaux concernant la gestion de vereniging kunnen aan de vereniging werken inzake informatiebeheer en
l'information et la sécurité de l'information. Le personnel spécialisé informatieveiligheid toevertrouwen. Het gespecialiseerd personeel van
de cette association peut être mis à la disposition des membres et de vereniging kan aan de leden ter beschikking worden gesteld en door
être occupé par ces derniers en leur sein. deze laatsten in hun schoot worden tewerkgesteld.
§ 4. Les membres d'une association fondée en application du § 1er sont § 4. De leden van een met toepassing van § 1 tot stand gebrachte
tenus de payer les frais de l'association dans la mesure où ils font vereniging zijn gehouden tot het betalen van de kosten van de
appel à ses services ». vereniging in de mate dat zij een beroep doen op haar diensten ».
B.2.2. L'article 2 de la loi du 17 juillet 2001 « relative à B.2.2. Artikel 2 van de wet van 17 juli 2001 « betreffende de
l'autorisation pour les services publics fédéraux de s'associer en vue machtiging voor de federale overheidsdiensten om zich te verenigen met
de l'exécution de travaux relatifs à la gestion et à la sécurité de het oog op de uitvoering van werkzaamheden inzake informatiebeheer en
l'information » dispose : informatieveiligheid » bepaalt :
« Les services publics fédéraux et les personnes morales fédérales de « De federale overheidsdiensten en de federale publiekrechtelijke
droit public peuvent s'associer entre eux en une ou plusieurs rechtspersonen kunnen zich verenigen met elkaar in één of meerdere
associations pour ce qui concerne leurs travaux en matière de gestion verenigingen voor wat hun werkzaamheden inzake informatiebeheer en
et de sécurité de l'information. informatieveiligheid betreft.
Ces associations peuvent uniquement adopter la forme d'une association Deze verenigingen kunnen slechts de vorm aannemen van een vereniging
sans but lucratif conformément à la loi du 27 juin 1921 accordant la personnalité civile aux associations sans but lucratif et aux organismes d'intérêt public. Les membres de telles associations peuvent confier aux associations des travaux concernant la gestion et la sécurité de l'information. Le personnel spécialisé de telles associations peut être mis à la disposition de leurs membres et être occupé par ces derniers en leur sein. Les membres qui se sont associés sont tenus de payer les frais de telles associations dans la mesure où ils font appel aux associations ». zonder winstoogmerk als bedoeld in de wet van 27 juni 1921 waarbij aan de verenigingen zonder winstgevend doel en aan de instellingen van openbaar nut rechtspersoonlijkheid wordt verleend. De leden van dergelijke verenigingen kunnen aan de verenigingen werken inzake informatiebeheer en informatieveiligheid toevertrouwen. Het gespecialiseerd personeel van dergelijke verenigingen kan aan hun leden ter beschikking worden gesteld en door deze laatsten in hun schoot worden tewerkgesteld. De zich verenigende leden zijn gehouden tot betaling van de kosten van dergelijke verenigingen in de mate dat zij beroep doen op de verenigingen ».
L'article 3 de la même loi dispose : Artikel 3 van dezelfde wet bepaalt :
« Les associations visées à l'article 2 et les associations visées à « De in artikel 2 bedoelde verenigingen en de verenigingen bedoeld in
l'article 17bis de la loi du 15 janvier 1990 relative à l'institution artikel 17bis van de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en
et à l'organisation d'une Banque-Carrefour de la sécurité sociale organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid kunnen zich
peuvent à leur tour s'associer ensemble avec l'Etat belge en vue de op hun beurt tezamen met de Belgische Staat verenigen voor de
l'exécution des services généraux qui soutiennent directement uitvoering van algemene diensten die de uitvoering van de opdrachten
l'exécution des missions de ces associations. van deze verenigingen rechtstreeks ondersteunen.
Cette association peut uniquement adopter la forme d'une association Dergelijke vereniging kan slechts de vorm aannemen van een vereniging
sans but lucratif conformément à la loi du 27 juin 1921 accordant la zonder winstoogmerk als bedoeld in de wet van 27 juni 1921 waarbij aan
personnalité civile aux associations sans but lucratif et aux de verenigingen zonder winstgevend doel en aan de instellingen van
établissements d'utilité publique. openbaar nut rechtspersoonlijkheid wordt verleend.
Les institutions qui se sont associées sur base de cet article sont De verenigingen die zich op basis van dit artikel verenigen zijn
tenues de payer les frais de l'association dont elles font partie dans gehouden tot betaling van de kosten van de vereniging waarvan zij deel
la mesure où elles font appel à cette dernière ». uitmaken in de mate dat zij er een beroep op doen ».
B.3. Il ressort des faits de la cause soumise au Conseil d'Etat et des B.3. Uit de feiten van de aan de Raad van State voorgelegde zaak en
motifs de la décision de renvoi que la Cour est invitée à statuer sur uit de motieven van de verwijzingsbeslissing blijkt dat het Hof wordt
verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid, met de artikelen
la compatibilité avec les articles 10 et 11 de la Constitution de 10 en 11 van de Grondwet, van artikel 14, § 1, eerste lid, 1°, van de
l'article 14, § 1er, alinéa 1er, 1°, des lois coordonnées le 12 op 12 januari 1973 gecoördineerde wetten, in samenhang gelezen met
janvier 1973, lu en combinaison avec l'article 17bis de la loi du 15 artikel 17bis van de wet van 15 januari 1990, in zoverre de in het
janvier 1990, en ce que la disposition en cause créerait une
différence de traitement discriminatoire entre deux catégories de geding zijnde bepaling een discriminerend verschil in behandeling zou
soumissionnaires d'un marché public auquel s'applique l'article 21bis teweegbrengen tussen twee categorieën van inschrijvers voor een
de la loi du 24 décembre 1993 « relative aux marchés publics et à overheidsopdracht waarop artikel 21bis van de wet van 24 december 1993
certains marchés de travaux, de fournitures et de services » et « betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor
portant sur des fournitures destinées à une autorité administrative aanneming van werken, leveringen en diensten » van toepassing is en
die betrekking heeft op leveringen die zijn bestemd voor een
qui est membre d'une association sans but lucratif au sens de la loi administratieve overheid die lid is van een vereniging zonder
du 27 juin 1921 « sur les associations sans but lucratif, les winstoogmerk in de zin van de wet van 27 juni 1921 « betreffende de
verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen
associations internationales sans but lucratif et les fondations » zonder winstoogmerk en de stichtingen » die met toepassing van artikel
fondée en application de l'article 17bis, § 2, de la loi du 15 janvier 17bis, § 2, van de wet van 15 januari 1990 is opgericht, en die geen
1990, et qui ne peut prendre des décisions obligatoires à l'égard des
tiers : d'une part, les soumissionnaires qui ont été invités à beslissingen kan nemen die derden binden : enerzijds, de inschrijvers
remettre une offre à cette autorité administrative et, d'autre part, die werden verzocht een offerte in te dienen bij die administratieve
ceux qui ont été invités à remettre une offre à cette association sans but lucratif. overheid en, anderzijds, die welke werden verzocht een offerte in te
Seuls les premiers auraient pu, compte tenu de la législation dienen bij die vereniging zonder winstoogmerk.
applicable le 10 novembre 2009, demander à la section du contentieux Enkel de eerstgenoemde zouden, rekening houdend met de op 10 november
administratif du Conseil d'Etat l'annulation de la décision 2009 van toepassing zijnde wetgeving, bij de afdeling
bestuursrechtspraak van de Raad van State de nietigverklaring hebben
d'attribution du marché à un autre soumissionnaire. kunnen vorderen van de beslissing tot gunning van de opdracht aan een
andere inschrijver.
Quant à la pertinence de la question préjudicielle Ten aanzien van de relevantie van de prejudiciële vraag
B.4. L'ASBL « Smals » et le Conseil des ministres contestent la B.4. De vzw « Smals » en de Ministerraad betwisten de relevantie van
pertinence de la question en relevant que les fournitures du marché de vraag door erop te wijzen dat de leveringen van de
public qui est à l'origine de la cause pendante devant le juge a quo overheidsopdracht die aan de oorsprong van de voor de verwijzende
ne sont pas destinées aux autorités administratives qui sont membres rechter hangende zaak ligt, niet zijn bestemd voor de administratieve
de l'association, mais sont exclusivement destinées à l'association. overheden die lid zijn van de vereniging, maar uitsluitend bestemd zijn voor de vereniging.
B.5. C'est en règle à la juridiction qui interroge la Cour qu'il B.5. In de regel komt het het rechtscollege dat het Hof een vraag
appartient d'apprécier si la réponse à la question préjudicielle est stelt, toe na te gaan of het antwoord op de prejudiciële vraag nuttig
utile à la solution du litige qu'elle doit trancher. is om het aan dat rechtscollege voorgelegde geschil te beslechten.
Ce n'est que lorsque ce n'est manifestement pas le cas que la Cour Slechts wanneer dat klaarblijkelijk niet het geval is, vermag het Hof
peut décider que la question n'appelle pas de réponse. te beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft.
B.6.1. Il ressort de l'article 3 des statuts de l'ASBL « Smals », B.6.1. Uit artikel 3 van de statuten van de vzw « Smals », gewijzigd
modifié le 18 avril 2007 et publié aux annexes du Moniteur belge du 2 op 18 april 2007 en bekendgemaakt in de bijlagen bij het Belgisch
juin 2007, que celle-ci a « pour objet le soutien de ses membres en Staatsblad van 2 juni 2007, blijkt dat die « zich tot doel [stelt]
matière de gestion de l'information et questions connexes en faveur haar leden te ondersteunen op het vlak van informatiebeheer en
d'une prestation de services électroniques intégrée ». aanverwante materies ter bevordering van een geïntegreerde elektronische dienstverlening ».
Il ressort de l'avis de marché publié le 20 mai 2009 à la demande de Uit de aankondiging van de opdracht die op 20 mei 2009 op verzoek van
l'association que le marché a pour objet la « fourniture de mobilier de vereniging is bekendgemaakt, blijkt dat de opdracht de « levering
de bureau ». Le cahier spécial des charges produit devant la Cour par van bureaumeubilair » tot voorwerp heeft. In het bijzonder bestek dat
l'ASBL « Smals » indique que le marché a pour objet la livraison, door de vzw « Smals » aan het Hof is voorgelegd, wordt vermeld dat de
l'aménagement et l'installation de mobilier de bureau sur les sites de opdracht de levering, de inrichting en de installatie van
bureaumeubilair in de vestigingen van die vereniging tot voorwerp
cette association (voy. notamment les articles 2.1, 15.1, 18, 20, 28 et 34). heeft (zie met name de artikelen 2.1, 15.1, 18, 20, 28 en 34).
L'article 23 de ce cahier spécial des charges dispose cependant : Artikel 23 van dat bijzonder bestek bepaalt evenwel :
« Smals, ses membres ainsi que leurs membres pourront faire usage de « Smals, haar leden en hun leden zullen gebruik kunnen maken van dit
ce contrat. contract.
La liste complète des membres de Smals est disponible sur le site De volledige ledenlijst van Smals is beschikbaar op de website
http://www.smals.be ». http://www.smals.be » (eigen vertaling).
B.6.2. Il apparaît donc que les fournitures du marché dont il est B.6.2. Het blijkt dus dat de leveringen van de opdracht waarvan voor
question devant le juge a quo pourraient aussi être destinées aux de verwijzende rechter sprake is, ook zouden kunnen zijn bestemd voor
autorités administratives qui sont membres de cette association, de de administratieve overheden die lid zijn van die vereniging, zodat de
sorte que la partie requérante devant le Conseil d'Etat appartient à verzoekende partij voor de Raad van State tot de laatste van de twee
la seconde des deux catégories de soumissionnaires décrites en B.3. in B.3 beschreven categorieën van inschrijvers behoort.
Par conséquent, la réponse à la question préjudicielle ne peut pas Bijgevolg kan het antwoord op de prejudiciële vraag niet worden geacht
être considérée comme manifestement inutile à la solution du litige klaarblijkelijk niet nuttig te zijn voor het beslechten van het voor
pendant devant le Conseil d'Etat. de Raad van State hangende geschil.
B.7. Il appartient donc à la Cour de répondre à la question préjudicielle. B.7. Het staat dus aan het Hof de prejudiciële vraag te beantwoorden.
Quant à la réponse à la question préjudicielle Ten aanzien van het antwoord op de prejudiciële vraag
B.8.1. L'article 14, § 1er, alinéa 1er, 1°, des lois coordonnées le 12 B.8.1. Bij artikel 14, § 1, eerste lid, 1°, van de op 12 januari 1973
janvier 1973 attribue au Conseil d'Etat le pouvoir de connaître d'un gecoördineerde wetten wordt aan de Raad van State de bevoegdheid
toegewezen om kennis te nemen van een beroep tot nietigverklaring van
recours en annulation d'une décision d'attribution d'un marché public een door een administratieve overheid genomen beslissing tot gunning
prise par une autorité administrative. van een overheidsopdracht.
Une association sans but lucratif ne peut être qualifiée d'autorité Een vereniging zonder winstoogmerk kan enkel als administratieve
administrative au sens de cette disposition que dans la mesure où elle overheid in de zin van die bepaling worden aangemerkt in zoverre zij
peut prendre des décisions obligatoires à l'égard des tiers (Cass., 28 beslissingen kan nemen die derden binden (Cass., 28 oktober 2005, Arr.
octobre 2005, Pas., 2005, n° 550; Cass., 30 mai 2011, Pas., 2011, n° Cass., 2005, nr. 550; Cass., 30 mei 2011, Arr. Cass., 2011, nr. 363),
363), c'est-à-dire déterminer unilatéralement ses propres obligations met andere woorden indien zij eenzijdig de eigen verplichtingen
vis-à-vis des tiers ou constater unilatéralement les obligations de tegenover anderen kan bepalen of eenzijdig verplichtingen van die
ces tiers (Cass., 30 mai 2011, Pas., 2011, n° 363). anderen kan vaststellen (Cass., 30 mei 2011, Arr. Cass., 2011, nr.
L'attribution d'un marché public n'est pas une décision créant des 363). De gunning van een overheidsopdracht is geen beslissing die
obligations à l'égard de tiers (CE, 2 décembre 2003, n° 125.889; CE, verplichtingen ten aanzien van derden creëert (RvSt, 2 december 2003,
28 janvier 2011, n° 210.776; CE, 17 juin 2011, n° 213.949; CE, 8 août nr. 125.889; RvSt, 28 januari 2011, nr. 210.776; RvSt, 17 juni 2011,
2011, n° 214.772). nr. 213.949; RvSt, 8 augustus 2011, nr. 214.772).
B.8.2. A la différence du soumissionnaire d'un marché public relevant B.8.2. In tegenstelling tot de inschrijver voor een overheidsopdracht
de la première catégorie décrite en B.3, le soumissionnaire d'un die tot de in B.3 beschreven eerste categorie behoort, kon de
marché public relevant de la seconde catégorie décrite en B.3 ne inschrijver voor een overheidsopdracht die tot de in B.3 beschreven
pouvait donc, le 10 novembre 2009, demander à la section du tweede categorie behoort, op 10 november 2009 bij de afdeling
contentieux administratif du Conseil d'Etat l'annulation de la bestuursrechtspraak van de Raad van State dus niet de nietigverklaring
décision d'attribution du marché à un autre soumissionnaire. van de beslissing tot gunning van de opdracht aan een andere
inschrijver vorderen.
B.9.1. L'article 21bis de la loi du 24 décembre 1993 disposait avant B.9.1. Artikel 21bis van de wet van 24 december 1993 bepaalde vóór de
son abrogation par l'article 4 de loi du 23 décembre 2009 « opheffing ervan bij artikel 4 van de wet van 23 december 2009 « tot
introduisant un nouveau livre relatif à la motivation, à l'information invoeging van een nieuw boek betreffende de motivering, de informatie
et aux voies de recours dans la loi du 24 décembre 1993 relative aux en de rechtsmiddelen in de wet van 24 december 1993 betreffende de
marchés publics et à certains marchés de travaux, de fournitures et de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken,
services » : leveringen en diensten » :
« § 1er. Le pouvoir adjudicateur informe les candidats non sélectionnés, les soumissionnaires non sélectionnés et les soumissionnaires dont l'offre a été jugée irrégulière ou n'a pas été choisie, dans les moindres délais après la prise de décision les concernant. Cette disposition n'est pas applicable pour certains marchés passés par procédure négociée sans publicité dont le Roi arrête la liste. Le Roi fixe les règles relatives à l'obligation de communiquer aux candidats et aux soumissionnaires les motifs de la décision qui les concernent. Il peut prévoir des exceptions pour certains marchés passés par procédure négociée sans publicité. « § 1. De aanbestedende overheid informeert onverwijld de niet-geselecteerde kandidaten, de niet-geselecteerde inschrijvers en de inschrijvers van wie de offerte als onregelmatig werd beschouwd of niet werd gekozen, nadat een beslissing werd genomen die op hen betrekking heeft. Deze bepaling geldt niet voor bepaalde opdrachten die bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking worden gegund, waarvan de Koning de lijst vaststelt. De Koning legt de regels vast betreffende de verplichting om de kandidaten en inschrijvers de motivering van de beslissing mede te delen die op hen betrekking heeft. Hij kan uitzonderingen bepalen voor sommige opdrachten die bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking worden gegund.
§ 2. Lorsque le marché public ou la concession de travaux publics est § 2. Wanneer de overheidsopdracht of de concessie voor openbare werken
obligatoirement soumis à la publicité européenne lors du lancement de verplicht onderworpen is aan de Europese bekendmaking bij de aanvang
la procédure, le pouvoir adjudicateur communique en même temps que van de procedure, deelt de aanbestedende overheid samen met de
l'information prévue au § 1er : informatie bepaald in § 1 mede :
1° à tout soumissionnaire non sélectionné, les motifs de sa 1° aan elke niet-geselecteerde inschrijver, de motieven voor zijn
non-sélection; niet-selectie;
2° à tout soumissionnaire dont l'offre a été jugée irrégulière, les 2° aan elke inschrijver van wie de offerte als niet regelmatig werd
motifs de son éviction; ces motifs se rapportent, le cas échéant, à la beschouwd, de motieven voor zijn wering; deze motieven hebben in
décision de non-équivalence des solutions proposées pour les travaux, voorkomend geval betrekking op de beslissing dat de voorgestelde
fournitures ou les services par rapport aux spécifications techniques oplossingen voor de werken, leveringen of diensten niet gelijkwaardig
ou à la non-satisfaction par rapport aux performances ou aux exigences zijn aan de technische specificaties of dat ze niet voldoen aan de
fonctionnelles prévues; vastgestelde prestatie- of functionele eisen;
3° à tout soumissionnaire dont l'offre n'a pas été choisie, la 3° aan elke inschrijver waarvan de offerte niet werd gekozen, de
décision motivée d'attribution du marché. gemotiveerde toewijzingsbeslissing van de opdracht.
La communication se fait sans délai par télécopieur ou par des moyens De mededeling gebeurt onverwijld per telefax of via elektronische
électroniques et est confirmée le même jour par lettre recommandée à middelen en wordt dezelfde dag bevestigd bij een ter post aangetekende
la poste. brief.
Le pouvoir adjudicateur accorde aux soumissionnaires un délai de De aanbestedende overheid kent de inschrijvers een termijn toe van
quinze jours à compter du lendemain du jour de l'envoi par télécopieur vijftien dagen vanaf de dag die volgt op de in het tweede lid bepaalde
ou par des moyens électroniques prévu à l'alinéa 2. Les datum van verzending per telefax of via elektronische middelen. De
soumissionnaires peuvent endéans ce délai introduire un recours en suspension auprès d'une juridiction, et ce exclusivement, selon le cas, dans le cadre d'une procédure en référé devant le juge judiciaire ou, devant le Conseil d'Etat, par une procédure d'extrême urgence. En l'absence d'une information écrite au pouvoir adjudicateur en ce sens, parvenue dans le délai accordé à l'adresse qu'il a indiquée, la procédure peut être poursuivie. § 3. Certains renseignements peuvent ne pas être communiqués lorsque leur divulgation ferait obstacle à l'application d'une loi, serait contraire à l'intérêt public, porterait préjudice aux intérêts commerciaux légitimes d'entreprises publiques ou privées ou pourrait nuire à une concurrence loyale entre entreprises ». B.9.2. Cette disposition rappelle que, en dépit du fait qu'il ne pouvait, le 10 novembre 2009, demander au Conseil d'Etat l'annulation inschrijvers kunnen binnen deze termijn een schorsingsberoep instellen bij een rechtscollege, wat uitsluitend mag gebeuren in het kader van, al naargelang, een procedure in kort geding voor de justitiële rechter of, voor de Raad van State, via een procedure wegens uiterst dringende noodzakelijkheid. Indien de aanbestedende overheid binnen de toegestane termijn geen schriftelijke kennisgeving in die zin ontvangt op het door haar vermelde adres, mag de procedure worden verdergezet. § 3. Bepaalde gegevens mogen evenwel niet worden medegedeeld indien de openbaarmaking ervan de toepassing van een wet zou belemmeren, in strijd zou zijn met het openbaar belang, nadelig zou zijn voor de rechtmatige commerciële belangen van overheidsbedrijven of particuliere ondernemingen of de eerlijke mededinging tussen de ondernemingen zou kunnen schaden ». B.9.2. In die bepaling wordt in herinnering gebracht dat de inschrijver voor een overheidsopdracht die tot de in B.3 beschreven tweede categorie behoort, ondanks het feit dat hij op 10 november 2009
de la décision d'attribution du marché à un autre soumissionnaire, le bij de Raad van State niet de nietigverklaring van de beslissing tot
soumissionnaire d'un marché public relevant de la seconde catégorie gunning van de opdracht aan een andere inschrijver kon vorderen, bij
décrite en B.3 pouvait saisir les cours et tribunaux afin de faire de hoven en rechtbanken een zaak aanhangig kon maken teneinde zijn
protéger ses droits subjectifs éventuellement mis en cause par cette subjectieve rechten te laten beschermen die door die beslissing
décision. eventueel op de helling zijn gezet.
B.10. La différence de traitement entre les deux catégories de B.10. Het verschil in behandeling tussen beide categorieën van
soumissionnaires est raisonnablement justifiée : d'une part, elle est inschrijvers is redelijk verantwoord : enerzijds, is zij te wijten aan
due à la différence d'objet des recours mus par ces deux catégories; het verschil in onderwerp van de door die twee categorieën ingestelde
d'autre part, dans les deux cas, le soumissionnaire évincé a la beroepen; anderzijds, heeft de geweerde inschrijver in beide gevallen
possibilité de faire contrôler la légalité de la décision de mogelijkheid om de wettigheid van de gunningsbeslissing te laten
d'attribution par un juge qui dispose d'une compétence de pleine controleren door een rechtscollege met volle rechtsmacht.
juridiction. B.11. La question appelle une réponse négative. B.11. De vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 14, § 1er, alinéa 1er, 1°, des lois sur le Conseil d'Etat, Artikel 14, § 1, eerste lid, 1°, van de op 12 januari 1973
coordonnées le 12 janvier 1973, lu en combinaison avec l'article 17bis gecoördineerde wetten op de Raad van State, in samenhang gelezen met
de la loi du 15 janvier 1990 relative à l'institution et à artikel 17bis van de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en
l'organisation d'une Banque-carrefour de la sécurité sociale, ne viole organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid, schendt de
pas les articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 30 octobre 2012, Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 30 oktober 2012,
par le juge J.-P. Snappe, faisant fonction de président en door rechter J.-P. Snappe, waarnemend voorzitter ter vervanging van
remplacement du président R. Henneuse, légitimement empêché. voorzitter R. Henneuse, wettig verhinderd.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président f.f., De wnd. voorzitter,
J.-P. Snappe J.-P. Snappe
^