Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 118/2012 du 10 octobre 2012 Numéro du rôle : 5259 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 205, § 3, du Code des impôts sur les revenus 1992, à la loi du 19 septembre 1996 « portant assentiment La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges L. La(...)"
Extrait de l'arrêt n° 118/2012 du 10 octobre 2012 Numéro du rôle : 5259 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 205, § 3, du Code des impôts sur les revenus 1992, à la loi du 19 septembre 1996 « portant assentiment La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges L. La(...) Uittreksel uit arrest nr. 118/2012 van 10 oktober 2012 Rolnummer 5259 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 205, § 3, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, de wet van 19 september 1996 « houdende instemming van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 118/2012 du 10 octobre 2012 Uittreksel uit arrest nr. 118/2012 van 10 oktober 2012
Numéro du rôle : 5259 Rolnummer 5259
En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article 205, § In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 205, § 3, van het
3, du Code des impôts sur les revenus 1992, à la loi du 19 septembre Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, de wet van 19 september 1996
1996 « portant assentiment à la Convention additionnelle signée à « houdende instemming van de Aanvullende Overeenkomst ondertekend te
Bruxelles le 20 avril 1994, modifiant la Convention et supprimant le Brussel op 20 april 1994 tot wijziging van de Overeenkomst en tot
Protocole entre la République de Corée et le Royaume de Belgique opheffing van het Protocol tussen de Republiek Korea en het Koninkrijk
tendant à éviter la double imposition et à prévenir l'évasion fiscale België tot vermijden van dubbele belasting en tot het voorkomen van
het ontgaan van belasting inzake belastingen naar het inkomen,
en matière d'impôts sur le revenu, signés à Bruxelles le 29 août 1977 ondertekend te Brussel op 29 augustus 1977 » en de wet van 19
» et à la loi du 19 septembre 1996 « portant approbation de la september 1996 « houdende goedkeuring van de Overeenkomst tussen het
Convention entre le Royaume de Belgique et la République du Venezuela Koninkrijk België en de Republiek Venezuela tot het vermijden van
tendant à éviter les doubles impositions et à prévenir l'évasion dubbele belasting en tot het voorkomen van het ontgaan van belasting
fiscale en matière d'impôts sur le revenu et [du] Protocole, signé[s] inzake belastingen naar het inkomen, en Protocol, ondertekend te
à Bruxelles le 22 avril 1993 », posées par la Cour d'appel d'Anvers. Brussel op 22 april 1993 », gesteld door het Hof van Beroep te Antwerpen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de
Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et P. Nihoul, rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en P.
assistée du greffier F. Meersschaut, présidée par le président M. Nihoul, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder
Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par arrêt du 22 novembre 2011 en cause de la SA « Agfa-Gevaert » Bij arrest van 22 november 2011 in zake de nv « Agfa-Gevaert » tegen
contre (1) l'Etat belge, SPF Finances, Administration des (1) de Belgische Staat, FOD Financiën, Administratie der directe
contributions directes, ministre des Finances, et (2) l'Etat belge, belastingen, minister van Financiën, en (2) de Belgische Staat, FOD
SPF Finances, directeur régional des contributions directes d'Anvers Financiën, gewestelijk directeur van de directe belastingen Antwerpen
2, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 29 novembre 2, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 29
2011, la Cour d'appel d'Anvers a posé les questions préjudicielles november 2011, heeft het Hof van Beroep te Antwerpen de volgende
suivantes : prejudiciële vragen gesteld :
« 1. L'article 205, § 3, du CIR 1992, inséré par la loi du 21 décembre « 1. Schendt het artikel 205, § 3 WIB92, ingevoerd door de wet van 21
2009, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution dans la december 2009 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in de mate dat de
in artikel 202, § 1, 1° en 3° van voornoemd wetboek bedoelde
mesure où les revenus, à concurrence de 95 % de leur montant, visés à inkomsten, tot 95 % van hun bedrag, verleend of toegekend door een in
l'article 202, § 1er, 1° et 3°, du Code précité, alloués ou attribués
par une société visée au paragraphe 2, alinéa 3, ne peuvent être paragraaf 2, derde lid bedoelde vennootschap, niet kunnen worden
déduits à défaut de bénéfices suffisants si cette société filiale afgetrokken bij gebreke aan voldoende winst indien deze
n'est pas établie dans un Etat membre de l'Union européenne, alors que dochtervennootschap niet gevestigd is in een lidstaat van de Europese
ce report d'excédents de RDT est autorisé si les revenus précités sont Unie, terwijl deze overdracht van DBI-overschotten wel toegelaten is
distribués par une société filiale établie dans un Etat membre de indien de voornoemde inkomsten worden uitgekeerd door een
l'Union européenne ? dochtervennootschap gevestigd in een lidstaat van de Europese Unie ?
2. L'ar ticle 205, § 3, du CIR 1992, combiné avec les articles 63 et 2. Schendt het artikel 205, § 3 WIB92, samen gelezen met de artikelen
64 du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne, viole-t-il 63 en 64 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie
les articles 10 et 11 de la Constitution dans la mesure où une société de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in de mate dat een Belgische
mère belge qui reçoit des dividendes d'une société filiale établie en moedervennootschap die dividenden ontvangt van een dochtervennootschap
Corée du Sud et au Venezuela, dans laquelle elle détient un gevestigd in Zuid-Korea en Venezuela, waarin zij een directe
investissement direct, n'a pas le droit de reporter les excédents de investering aanhoudt, geen recht heeft om de DBI-overschotten
RDT provenant de ces dividendes, alors que la reportabilité des afkomstig van deze dividenden over te dragen, terwijl de
excédents de RDT serait admissible si cette même société mère belge overdraagbaarheid van DBI-overschotten wel toelaatbaar zou zijn
wanneer diezelfde Belgische moedervennootschap dividenden ontvangt van
recevait des dividendes d'une société filiale établie en Corée du Sud een dochtervennootschap gevestigd in Zuid-Korea en Venezuela, waarin
et au Venezuela dans laquelle elle détient un investissement indirect zij een indirecte investering aanhoudt ?
? 3. La loi du 19 septembre 1996 portant assentiment à la Convention 3. Schendt de wet van 19 september 1996 houdende goedkeuring van de
additionnelle du 20 avril 1994 entre le Royaume de Belgique et la Aanvullende Overeenkomst van 20 april 1994 tussen het Koninkrijk
République de Corée tendant à éviter la double imposition et à België en de Republiek Korea tot het vermijden van dubbele belasting
prévenir l'évasion fiscale en matière d'impôts sur le revenu, en tot het voorkomen van het ontgaan van belastingen met betrekking
tot belastingen naar het inkomen, daarin vervat het artikel 22, § 2,
contenant l'article 22, § 2, (c), viole-t-elle les articles 10 et 11 (c), de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre deze bepalingen
de la Constitution en ce que ces dispositions entraînent le non-report leiden tot de niet-overdracht van DBI-overschotten afkomstig van
des excédents de RDT provenant de dividendes d'une société établie dividenden van een vennootschap gevestigd in de Republiek Korea
dans la République de Corée, conformément à l'article 205, § 2, du CIR conform artikel 205, § 2 WIB92 juncto 77 KB/WIB92, terwijl dergelijk
1992 combiné avec l'article 77 de l'AR/CIR 1992, alors qu'un tel
report d'excédents de RDT en rapport avec des dividendes provenant overdracht van DBI-overschotten van dividenden afkomstig van een
d'une société filiale belge est quant à lui admissible ? Belgische dochtervennootschap wel toelaatbaar is ?
4. La loi du 19 septembre 1996 portant approbation de la Convention 4. Schendt de wet van 19 september 1996 houdende goedkeuring van de
additionnelle [lire : de la Convention] du 22 avril 1993 entre le Aanvullende Overeenkomst [lees : van de Overeenkomst] van 22 april
Royaume de Belgique et la République du Venezuela tendant à éviter les 1993 tussen het Koninkrijk België en de Republiek Venezuela tot het
doubles impositions et à prévenir l'évasion fiscale en matière vermijden van dubbele belasting en tot het voorkomen van het ontgaan
d'impôts sur le revenu, contenant l'article 23, § 2, c), viole-t-elle van belastingen met betrekking tot belastingen naar het inkomen,
les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que ces dispositions daarin vervat het artikel 23, § 2, c), de artikelen 10 en 11 van de
entraînent le non-report des excédents de RDT provenant de dividendes Grondwet in zoverre deze bepalingen leiden tot de niet-overdracht van
d'une société établie dans la République du Venezuela, conformément à DBI-overschotten afkomstig van dividenden van een vennootschap
l'article 205, § 2, du CIR 1992 combiné avec l'article 77 de l'AR/CIR gevestigd in de Republiek Venezuela conform artikel 205, § 2 WIB92
1992, alors qu'un tel report d'excédents de RDT en rapport avec des juncto 77 KB/WIB92, terwijl dergelijk overdracht van DBI-overschotten
dividendes provenant d'une société filiale belge est quant à lui van dividenden afkomstig van een Belgische dochtervennootschap wel
admissible ? ». toelaatbaar is ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. En vertu de l'article 202 du Code des impôts sur les revenus 1992 B.1. Krachtens artikel 202 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen
(CIR 1992), les dividendes qu'une société perçoit peuvent en principe 1992 (WIB 1992) kunnen de dividenden die een vennootschap ontvangt, in
être déduits au titre de revenus définitivement taxés (RDT) du beginsel als definitief belaste inkomsten (DBI) van de winst van het
bénéfice réalisé sur la période imposable (déduction des RDT). belastbare tijdperk worden afgetrokken (DBI-aftrek).
Le régime dit des RDT, tel qu'il est organisé par les articles 202 à Het zogenaamde DBI-stelsel, zoals het is geregeld bij de artikelen 202
205 du CIR 1992, est un mécanisme correcteur qui tend à éviter la tot 205 van het WIB 1992, is een corrigerend mechanisme dat ertoe
double imposition économique des dividendes. strekt de economische dubbele belasting van de dividenden te
B.2. Les questions préjudicielles concernent des dispositions qui voorkomen. B.2. De prejudiciële vragen hebben betrekking op bepalingen die de
limitent la possibilité de reporter l'excédent de RDT, c'est-à-dire overdraagbaarheid van het DBI-overschot beperken, dat zijn de DBI die
les RDT qui n'entrent pas en ligne de compte pour une déduction, faute bij gebrek aan voldoende winst tijdens het belastbare tijdperk niet
de bénéfice suffisant au cours de la période imposable. Il s'agit plus voor aftrek in aanmerking komen. Het gaat meer bepaald om artikel 205,
précisément de l'article 205, § 3, du CIR 1992 et de deux lois portant § 3, van het WIB 1992 en om twee wetten houdende goedkeuring van een
assentiment à des conventions fiscales bilatérales. bilateraal belastingverdrag.
B.3.1. L'article 205, § 3, du CIR 1992, tel qu'il a été inséré par B.3.1. Artikel 205, § 3, van het WIB 1992, zoals ingevoegd bij artikel
l'article 8 de la loi du 21 décembre 2009 et avant sa modification par 8 van de wet van 21 december 2009 en vóór de wijziging bij artikel 45,
l'article 45, 3°, de la loi du 14 avril 2011, disposait : 3°, van de wet van 14 april 2011, bepaalde :
« Les revenus, à concurrence de 95 p.c. de leur montant, visés à « De in artikel 202, § 1, 1° en 3°, bedoelde inkomsten, tot 95 pct.
l'article 202, § 1er, 1° et 3°, alloués ou attribués par une société van hun bedrag, verleend of toegekend door een in paragraaf 2, derde
filiale visée au paragraphe 2, alinéa 3, et établie dans un Etat lid, bedoelde dochteronderneming gevestigd in een lidstaat van de
membre de l'Union européenne, qui n'ont pu être déduits peuvent être Europese Unie, die niet kunnen worden afgetrokken, mogen naar volgende
reportés sur les exercices d'imposition postérieurs ». belastbare tijdperken worden overgedragen ».
Par « société filiale », il fallait entendre la société filiale telle Onder « dochteronderneming » wordt verstaan de dochteronderneming
qu'elle était définie par la directive 90/435/CEE du Conseil du 23 zoals ze werd omschreven in de richtlijn 90/435/EEG van de Raad van 23
juillet 1990 concernant le régime fiscal commun applicable aux juli 1990 betreffende de gemeenschappelijke fiscale regeling voor
sociétés mères et filiales d'Etats membres différents. Conformément à moedermaatschappijen en dochterondernemingen uit verschillende
l'article 3, paragraphe 1, point a), de cette directive, la qualité de lidstaten. Overeenkomstig artikel 3, lid 1, onder a, van die richtlijn
société mère était reconnue à toute société d'un Etat membre qui werd de hoedanigheid van moedermaatschappij toegekend aan iedere
remplit les conditions énoncées à l'article 2 de cette directive et vennootschap van een lidstaat die aan de voorwaarden van artikel 2 van
qui détient, dans le capital d'une société d'un autre Etat membre
remplissant les mêmes conditions, une participation minimale de 20 % . deze richtlijn voldoet en die een deelneming van ten minste 20 pct.
Conformément à l'article 3, paragraphe 1, point b), de cette même bezit in het kapitaal van een vennootschap van een andere lidstaat die
directive, on entend par « société filiale » la société dans le aan dezelfde voorwaarden voldoet. Een dochteronderneming is,
overeenkomstig artikel 3, lid 1, onder b, van dezelfde richtlijn, de
capital de laquelle la participation précitée est détenue. vennootschap in het kapitaal waarvan de voormelde deelneming wordt
B.3.2. L'article 205, § 3, du CIR 1992 fait naître une différence de gehouden. B.3.2. Artikel 205, § 3, van het WIB 1992 doet een verschil in
traitement entre une société qui perçoit des dividendes d'une société behandeling ontstaan tussen een vennootschap die dividenden ontvangt
filiale établie au sein de l'Union européenne et une société qui van een in de Europese Unie gevestigde dochteronderneming en een
perçoit des dividendes d'une société filiale établie en dehors de vennootschap die dividenden ontvangt van een buiten de Europese Unie
l'Union européenne. La première peut reporter l'excédent de RDT sur gevestigde dochteronderneming. De eerstgenoemde vennootschap kan het
des périodes imposables suivantes, alors que la seconde ne le peut pas. DBI-overschot overdragen naar volgende belastbare tijdperken, terwijl
Cette différence de traitement constitue l'objet de la première de laatstgenoemde vennootschap dat niet kan. Dat verschil in behandeling vormt het voorwerp van de eerste
question préjudicielle. prejudiciële vraag.
B.3.3. Dezelfde bepaling doet, in samenhang gelezen met de artikelen
B.3.3. La même disposition, combinée avec les articles 63 et 64 du 63 en 64 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie,
Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne, fait également tevens een verschil in behandeling ontstaan tussen een vennootschap
naître une différence de traitement entre une société qui perçoit des die dividenden ontvangt van een (buiten de Europese Unie gevestigde)
dividendes d'une société (établie en dehors de l'Union européenne) dans laquelle elle détient un investissement direct et une société qui perçoit des dividendes d'une société (établie en dehors de l'Union européenne) dans laquelle elle détient un investissement indirect. La première ne peut reporter l'excédent de RDT sur les périodes imposables suivantes, alors que la seconde pourrait le faire. Cette différence de traitement constitue l'objet de la deuxième question préjudicielle. B.3.4. Etant donné que les première et deuxième questions préjudicielles concernent la même disposition, elles sont examinées conjointement. vennootschap waarin zij een directe investering aanhoudt en een vennootschap die dividenden ontvangt van een (buiten de Europese Unie gevestigde) vennootschap waarin zij een indirecte investering aanhoudt. De eerstgenoemde vennootschap kan het DBI-overschot niet overdragen naar volgende belastbare tijdperken, terwijl de laatstgenoemde vennootschap dat wel zou kunnen. Dat verschil in behandeling vormt het voorwerp van de tweede prejudiciële vraag. B.3.4. Aangezien de eerste en de tweede vraag dezelfde bepaling betreffen, worden zij samen onderzocht.
B.4.1. Les lois d'assentiment en cause sont (1) la loi du 19 septembre B.4.1. De in het geding zijnde instemmingswetten zijn (1) de wet van
1996 « portant assentiment à la Convention additionnelle signée à 19 september 1996 houdende instemming van de Aanvullende Overeenkomst
Bruxelles le 20 avril 1994, modifiant la Convention et supprimant le ondertekend te Brussel op 20 april 1994 tot wijziging van de
Protocole entre la République de Corée et le Royaume de Belgique Overeenkomst en tot opheffing van het Protocol tussen de Republiek
tendant à éviter la double imposition et à prévenir l'évasion fiscale Korea en het Koninkrijk België tot vermijden van dubbele belasting en
tot het voorkomen van het ontgaan van belasting inzake belastingen
en matière d'impôts sur le revenu, signés à Bruxelles le 29 août 1977 naar het inkomen, ondertekend te Brussel op 29 augustus 1977, en (2)
» et (2) la loi du 19 septembre 1996 « portant approbation de la de wet van 19 september 1996 houdende goedkeuring van de Overeenkomst
Convention entre le Royaume de Belgique et la République du Venezuela tussen het Koninkrijk België en de Republiek Venezuela tot het
tendant à éviter les doubles impositions et à prévenir l'évasion vermijden van dubbele belasting en tot het voorkomen van het ontgaan
fiscale en matière d'impôts sur le revenu et [du] Protocole, signé [s] van belasting inzake belastingen naar het inkomen, en Protocol,
à Bruxelles le 22 avril 1993 ». ondertekend te Brussel op 22 april 1993.
B.4.2. La Cour ne peut utilement contrôler une loi d'assentiment à un B.4.2. Het Hof kan een instemmingswet niet op zinvolle wijze toetsen
traité sans impliquer dans son examen le contenu des dispositions zonder de inhoud van de relevante bepalingen van de goedgekeurde
pertinentes de ce traité. verdragen in zijn onderzoek te betrekken.
L'article 22, § 2, c), de la première convention dispose : Artikel 22, § 2, c), van het eerste verdrag bepaalt :
« Lorsqu'une société qui est un résident de la Belgique a la propriété « Indien een vennootschap die inwoner is van België aandelen of delen
in eigendom bezit van een vennootschap op aandelen die inwoner is van
d'actions ou parts d'une société par actions qui est un résident de la Korea, worden de dividenden die haar door de laatstbedoelde
Corée, les dividendes qui lui sont payés par cette dernière société vennootschap worden betaald, in België vrijgesteld van de
sont exemptés de l'impôt des sociétés en Belgique, dans les conditions vennootschapsbelasting op de voorwaarden en binnen de grenzen die in
et limites prévues par la législation belge ». de Belgische wetgeving zijn bepaald ».
L'article 23, § 2, c), de la seconde convention dispose : Artikel 23, § 2, c), van het tweede verdrag bepaalt :
« Les dividendes qu'une société qui est un résident de la Belgique « Dividenden verkregen door een vennootschap die inwoner is van België
reçoit d'une société qui est un résident du Venezuela, et qui sont van een vennootschap die inwoner is van Venezuela, en die in Venezuela
imposables au Venezuela conformément à l'article 10, paragraphe 2, ingevolge artikel 10, paragraaf 2, mogen worden belast, worden in
sont exemptés de l'impôt des sociétés en Belgique dans les conditions België vrijgesteld van de vennootschapsbelasting op de voorwaarden en
et limites prévues par la législation belge ». binnen de grenzen die in de Belgische wetgeving zijn bepaald ».
B.4.3. En ce qu'elles renvoient aux conditions prévues par la B.4.3. Die bepalingen doen, doordat zij refereren aan de voorwaarden
législation belge, ces dispositions font naître une différence de die in de Belgische wetgeving zijn bepaald, een verschil in
traitement entre une société qui reçoit des dividendes d'une société behandeling ontstaan tussen een vennootschap die dividenden ontvangt
filiale établie en République de Corée ou au Venezuela et une société van een in de Republiek Korea of Venezuela gevestigde
qui reçoit des dividendes d'une société filiale établie en Belgique. La première ne peut reporter l'excédent de RDT sur les périodes imposables suivantes, alors que la seconde peut le faire. Cette différence de traitement constitue l'objet des troisième et quatrième questions préjudicielles. Etant donné qu'elles concernent des dispositions similaires, ces questions sont examinées conjointement. Quant aux première et deuxième questions préjudicielles B.5.1. La loi du 21 décembre 2009 a ajouté un troisième paragraphe à l'article 205 du CIR 1992, afin de mettre le régime des RDT en dochteronderneming en een vennootschap die dividenden ontvangt van een in België gevestigde dochteronderneming. De eerstgenoemde vennootschap kan het DBI-overschot niet overdragen naar volgende belastbare tijdperken, terwijl de laatstgenoemde vennootschap dat wel kan. Dat verschil in behandeling vormt het voorwerp van de derde en vierde prejudiciële vraag. Aangezien die vragen soortgelijke bepalingen betreffen, worden zij samen onderzocht. Ten aanzien van de eerste en de tweede prejudiciële vraag B.5.1. Bij wet van 21 december 2009 werd aan artikel 205 van het WIB 1992 een derde paragraaf toegevoegd om het DBI-stelsel in overeenstemming te brengen met de richtlijn 90/435/EEG van de Raad van
conformité avec la directive 90/435/CEE du Conseil du 23 juillet 1990 23 juli 1990 betreffende de gemeenschappelijke fiscale regeling voor
concernant le régime fiscal commun applicable aux sociétés mères et moedermaatschappijen en dochterondernemingen uit verschillende
filiales d'Etats membres différents. lidstaten.
Cette directive tendait à favoriser les regroupements de sociétés Die richtlijn beoogde de hergroeperingen van vennootschappen uit
d'Etats membres différents, en particulier en éliminant les verschillende lidstaten te bevorderen, inzonderheid door de fiscale
désavantages fiscaux subis par les groupes de sociétés d'Etats membres nadelen op te heffen die groepen van vennootschappen uit verschillende
différents par rapport aux groupes de sociétés d'un même Etat membre. lidstaten ondervinden ten opzichte van groepen van vennootschappen uit
dezelfde lidstaat.
B.5.2. L'article 4 de la directive précitée disposait : B.5.2. Artikel 4 van de voormelde richtlijn bepaalde :
« 1. Lorsqu'une société mère reçoit, à titre d'associée de sa société « 1. Wanneer een moedermaatschappij als deelgerechtigde van haar
filiale, des bénéfices distribués autrement qu'à l'occasion de la dochteronderneming uitgekeerde winst ontvangt, anders dan bij de
liquidation de celle-ci, l'Etat de la société mère : liquidatie van de dochteronderneming, moet de lidstaat van de moedermaatschappij :
- soit s'abstient d'imposer ces bénéfices, - of wel zich onthouden van het belasten van deze winst;
- soit les impose, tout en autorisant cette société à déduire du - of wel de winst belasten, maar in dat geval de moedermaatschappij
montant de son impôt la fraction de l'impôt de la filiale afférente à toestaan dat gedeelte van de belasting van de dochteronderneming dat
op deze winst betrekking heeft van haar eigen belasting af te trekken
ces bénéfices et, le cas échéant, le montant de la retenue à la source en, in voorkomend geval, het bedrag dat, ingevolge de
perçue par l'Etat membre de résidence de la filiale en application des uitzonderingsbepalingen van artikel 5, door de lidstaat waar de
dochteronderneming gevestigd is aan de bron is ingehouden, zulks
dispositions dérogatoires de l'article 5, dans la limite du montant de binnen de grenzen van het bedrag van de overeenstemmende nationale belasting.
l'impôt national correspondant. 2. Iedere lidstaat blijft evenwel bevoegd om te bepalen dat lasten die
2. Toutefois, tout Etat membre garde la faculté de prévoir que des betrekking hebben op de deelneming en waardeverminderingen die
charges se rapportant à la participation et des moins-values résultant voortvloeien uit de uitkering van de winst van de dochteronderneming,
de la distribution des bénéfices de la société filiale ne sont pas niet aftrekbaar zijn van de belastbare winst van de
déductibles du bénéfice imposable de la société mère. Si, dans ce cas, moedermaatschappij. Indien in dit geval de kosten van beheer met
les frais de gestion se rapportant à la participation sont fixés betrekking tot de deelneming forfaitair worden vastgesteld, mag het
forfaitairement, le montant forfaitaire ne peut excéder 5 % des forfaitaire bedrag niet meer dan 5 % bedragen van de door de
bénéfices distribués par la société filiale. dochteronderneming uitgekeerde winst.
[...] ». [...] ».
B.5.3. La directive précitée a été transposée en droit belge par la B.5.3. De voormelde richtlijn is in het Belgisch recht omgezet bij wet
loi du 23 octobre 1991, qui a modifié le régime existant des RDT et a van 23 oktober 1991, waarbij het bestaande DBI-stelsel werd gewijzigd
en het bedrag van de ontvangen dividenden dat van de
fixé à 95 % le montant des dividendes perçus pouvant être déduits de belastinggrondslag van de moedervennootschap kan worden afgetrokken, is vastgesteld op 95 percent.
la base imposable de la société mère. Hoewel de voormelde richtlijn daar niet toe verplichtte, heeft de
Même si la directive précitée ne l'y obligeait pas, le législateur n'a wetgever de DBI-aftrek niet beperkt tot de dividenden ontvangen van
pas limité la déduction des RDT aux dividendes perçus d'une société een in de Europese Unie gevestigde dochteronderneming. Tijdens de
filiale établie dans l'Union européenne. Au cours des travaux
préparatoires, il a été précisé que les « mesures d'élimination de la parlementaire voorbereiding werd gepreciseerd dat « de maatregelen
double imposition par le régime des R.D.T. s'appliquent tant aux flux inzake D.B.I. ter voorkoming van dubbele belastingen [...] zowel voor
de dividendes internes au pays, qu'aux flux en provenance de la C.E.E. binnenlandse als voor grensoverschrijdende - zowel in de E.E.G. als
ou hors C.E.E. » (Doc. parl., Sénat, 1991-1992, n° 1454-2, p. 3). daarbuiten - dividendenoverdrachten [gelden] » (Parl. St., Senaat, 1991-1992, nr. 1454/2, p. 3).
Le législateur a, ici aussi quelle que soit la provenance des De wetgever heeft, eveneens ongeacht de oorsprong van de dividenden,
dividendes, exclu la possibilité de reporter l'excédent de RDT sur les de overdraagbaarheid van het DBI-overschot naar volgende belastbare
périodes imposables suivantes. De cette manière, les dividendes tijdperken uitgesloten. Op die manier werden dividenden enkel
étaient uniquement exonérés d'impôt lorsqu'il existait un autre vrijgesteld van belasting wanneer er andere belastbare winst aanwezig
bénéfice imposable, et l'exonération fiscale des dividendes était en is en werd de belastingvrijstelling van dividenden in werkelijkheid
réalité subordonnée à une condition non prévue dans la directive. afhankelijk gemaakt van een voorwaarde die niet in de richtlijn is
B.5.4. Dans l'arrêt Cobelfret du 12 février 2009 (C-138/07), la Cour voorzien. B.5.4. In het arrest Cobelfret van 12 februari 2009 (C-138/07) heeft
de justice a censuré cette dernière condition. Plus précisément, la het Hof van Justitie die laatstgenoemde voorwaarde afgewezen. Meer
Cour a dit pour droit que l'article 4, paragraphe 1, premier tiret, de bepaald heeft het Hof voor recht verklaard dat artikel 4, lid 1,
la directive 90/435/CEE doit être interprété en ce sens « qu'il eerste streepje, van richtlijn 90/435/EEG aldus moet worden uitgelegd
s'oppose à la réglementation d'un Etat membre [...] qui prévoit que « dat het zich verzet tegen een wettelijke regeling van een lidstaat
les dividendes perçus par une société mère sont inclus dans la base [...], die bepaalt dat de door een moedermaatschappij ontvangen
imposable de celle-ci, pour en être par la suite déduits à hauteur de dividenden in de belastbare basis van deze vennootschap worden
95 % dans la mesure où, pour la période d'imposition concernée, un opgenomen en daarna ten belope van 95 % daarvan worden afgetrokken
solde bénéficiaire positif subsiste après déduction des autres voor zover er voor het betrokken belastbare tijdperk na aftrek van de
bénéfices exonérés ». andere vrijgestelde winsten een positief winstsaldo overblijft ».
En réponse à cet arrêt, l'article 8 de la loi du 21 décembre 2009 a Om aan dat arrest tegemoet te komen, heeft artikel 8 van de wet van 21
instauré la disposition en cause, qui permet de reporter l'excédent de december 2009 de in het geding zijnde bepaling ingevoerd, die toestaat
RDT sur les périodes imposables suivantes lorsque les dividendes dat het DBI-overschot naar de volgende belastbare tijdperken wordt
concernés proviennent d'une société filiale établie dans l'Union européenne. overgedragen indien de betrokken dividenden afkomstig zijn van een in
En adoptant l'article 45, 3°, de la loi du 14 avril 2011, le de Europese Unie gevestigde dochteronderneming.
législateur a étendu le champ d'application de la disposition en cause Bij artikel 45, 3°, van de wet van 14 april 2011 heeft de wetgever het
aux dividendes provenant d'une société filiale établie dans l'Espace toepassingsgebied van de in het geding zijnde bepaling uitgebreid tot
économique européen. Cette modification législative est toutefois sans de dividenden afkomstig van een in de Europese Economische Ruimte
incidence pour répondre aux questions préjudicielles. gevestigde dochteronderneming. Die wetswijziging is evenwel niet van
B.5.5. La Cour de justice n'a pas limité dans le temps les effets de belang voor het antwoord op de prejudiciële vragen.
l'arrêt Cobelfret. A cet égard, il convient de rappeler que B.5.5. Het Hof van Justitie heeft de gevolgen van het arrest Cobelfret
l'interprétation que la Cour de justice donne à une règle du droit de niet beperkt in de tijd. In dat verband zij eraan herinnerd dat de
l'Union dans l'exercice de la compétence que lui confère l'article 267 uitlegging die het Hof van Justitie krachtens de bij artikel 267 van
du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne éclaire et het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie aan dat Hof
précise la signification et la portée de cette règle telle qu'elle verleende bevoegdheid geeft aan een voorschrift van Unierecht, de
betekenis en de strekking van dat voorschrift zoals het sedert het
doit ou aurait dû être comprise et appliquée depuis le moment de son tijdstip van de inwerkingtreding ervan moet of had moeten worden
entrée en vigueur. verstaan en toegepast, verklaart en preciseert.
Hieruit volgt dat het aldus uitgelegde voorschrift door de rechter ook
Il en résulte que la règle ainsi interprétée peut et doit être kan en moet worden toegepast op rechtsbetrekkingen die zijn ontstaan
appliquée par le juge même à des rapports juridiques nés et constitués en tot stand gekomen vóór het arrest waarbij op het verzoek om
avant l'arrêt statuant sur la demande d'interprétation si, par uitlegging is beslist, indien voor het overige is voldaan aan de
ailleurs, les conditions permettant de porter devant les juridictions voorwaarden waaronder een geschil over de toepassing van dat
compétentes un litige relatif à l'application de ladite règle se voorschrift voor de bevoegde rechter kan worden gebracht (HvJ, grote
trouvent réunies (CJCE, grande chambre, 6 mars 2007, Meilicke, kamer, 6 maart 2007, Meilicke, C-292/04, punt 34).
C-292/04, point 34).
B.5.6. Dans une ordonnance du 4 juin 2009 (C-439/07 et C-499/07), la B.5.6. In een beschikking van 4 juni 2009 (C-439/07 en C-499/07) heeft
Cour de justice a précisé que si, en vertu de la réglementation het Hof van Justitie gepreciseerd dat, indien volgens de nationale
nationale d'un Etat membre, les dividendes provenant d'une société regeling van een lidstaat dividenden afkomstig van een in een derde
établie dans un Etat tiers sont traités de manière moins favorable que land gevestigde vennootschap minder gunstig worden behandeld dan
les dividendes provenant d'une société ayant son siège dans ledit Etat dividenden afkomstig van een vennootschap met zetel in deze lidstaat,
membre, il appartient à la juridiction nationale, compte tenu tant de de nationale rechter, in het licht van het voorwerp van de nationale
l'objet de la réglementation nationale que des faits de l'affaire dont regeling en rekening houdend met de feiten van de bij hem aanhangige
elle est saisie, de vérifier si l'article 56 CE (actuellement zaak, moet onderzoeken of artikel 56 EG (thans artikel 63 van het
l'article 63 du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne) Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie) van toepassing is
est applicable et, le cas échéant, s'il s'oppose audit traitement en, in voorkomend geval, of het zich verzet tegen dit verschil in
différencié. behandeling.
L'ordonnance précitée est fondée sur le raisonnement suivant : De voormelde beschikking steunt op de volgende redengeving :
« 65 L'article 56, paragraphe 1, CE a mis en oeuvre la libéralisation « 65 Artikel 56, lid 1, EG heeft het kapitaalverkeer tussen de
des capitaux entre les Etats membres ainsi qu'entre les Etats membres lidstaten onderling en tussen de lidstaten en derde landen
et les pays tiers. A cet effet, il dispose que, dans le cadre du geliberaliseerd. Daartoe bepaalt het dat in het kader van het
chapitre du traité CE intitulé ' Les capitaux et les paiements ', hoofdstuk van het EG-verdrag ' Kapitaal en betalingsverkeer ' alle
toutes les restrictions aux mouvements de capitaux entre les Etats beperkingen van het kapitaalverkeer tussen de lidstaten onderling en
membres ainsi qu'entre les Etats membres et les pays tiers sont
interdites (arrêts du 14 décembre 1995, Sanz de Lera e.a., C-163/94, tussen de lidstaten en derde landen verboden zijn (arrest van 14
december 1995, Sanz de Lera e.a., C-163/94, C-165/94 en C-250/94,
C-165/94 et C-250/94, Rec. p. I-4821, point 19; van Hilten-van der Jurispr. blz. I-4821, punt 19; arresten Van Hilten-Van der Heijden,
Heijden, précité, point 37; A, précité, point 20, ainsi que ordonnance reeds aangehaald, punt 37, en A, reeds aangehaald, punt 20, en
Test Claimants in the CFC and Dividend Group Litigation, précitée, beschikking Test Claimants in the CFC and Dividend Group Litigation,
point 90). reeds aangehaald, punt 90).
66 En outre, la Cour a déjà jugé que, s'agissant des mouvements de 66 Bovendien heeft het Hof reeds geoordeeld dat, wat het
capitaux entre les Etats membres et les pays tiers, l'article 56, kapitaalverkeer tussen de lidstaten en derde landen betreft, artikel
paragraphe 1, CE, en liaison avec les articles 57 CE ainsi que 58 CE, 56, lid 1, EG junctis de artikelen 57 EG en 58 EG, voor de nationale
peut être invoqué devant le juge national et entraîner rechter kan worden ingeroepen en tot gevolg kan hebben dat de daarmee
l'inapplicabilité des règles nationales qui lui sont contraires, strijdige nationale bepalingen buiten toepassing worden gelaten,
indépendamment de la catégorie de mouvements de capitaux en cause ongeacht om welke categorie van kapitaalverkeer het gaat (arrest A,
(arrêt A, précité, point 27, et ordonnance Test Claimants in the CFC reeds aangehaald, punt 27, en beschikking Test Claimants in the CFC
and Dividend Group Litigation, précitée, point 91). and Dividend Group Litigation, reeds aangehaald, punt 91).
67 Si, en vertu de l'application de la réglementation nationale, les 67 Indien volgens de nationale regeling dividenden afkomstig van een
dividendes provenant d'une société établie dans un Etat tiers
bénéficient d'un traitement moins favorable que celui accordé aux in een derde land gevestigde vennootschap minder gunstig worden
dividendes provenant d'une société ayant son siège en Belgique, il behandeld dan dividenden afkomstig van een vennootschap met zetel in
appartient à la juridiction nationale de vérifier au préalable si België, is het de taak van de nationale rechter om vooraf te
l'article 56 CE est applicable. onderzoeken of artikel 56 EG van toepassing is.
68 A cet égard, il convient de rappeler que, pour déterminer si une 68 In dit verband zij eraan herinnerd dat met betrekking tot de vraag
législation nationale relève de l'une ou l'autre des libertés de of een nationale wettelijke regeling onder de ene of de andere
circulation, il résulte d'une jurisprudence à présent bien établie vrijheid van verkeer valt, uit ondertussen vaste rechtspraak blijkt
qu'il y a lieu de prendre en considération l'objet de la législation dat rekening dient te worden gehouden met het voorwerp van de
en cause (voir arrêt du 24 mai 2007, Holböck, C-157/05, Rec. p. wettelijke regeling in kwestie (zie arrest van 24 mei 2007, Holböck,
I-4051, point 22 et jurisprudence citée). C-157/05, Jurispr. blz. I-4051, punt 22 en aldaar aangehaalde
rechtspraak).
69 La Cour a également jugé qu'une législation nationale, dont 69 Het Hof heeft eveneens geoordeeld dat een nationale wettelijke
l'application ne dépend pas de l'ampleur de la participation que la regeling waarvan de toepassing niet afhankelijk is van de omvang van
société bénéficiaire des dividendes détient dans la société de deelneming die de ontvangende vennootschap in de uitkerende
distributrice, est susceptible de relever aussi bien de l'article 43 vennootschap heeft, zowel onder artikel 43 EG betreffende de vrijheid
CE, relatif à la liberté d'établissement, que de l'article 56 CE, van vestiging als onder artikel 56 EG betreffende het vrije verkeer
relatif à la libre circulation des capitaux (voir, en ce sens, arrêts
Test Claimants in the FII Group Litigation, précité, point 36, et du van kapitaal kan vallen (zie in die zin arrest Test Claimants in the
26 juin 2008, Burda, C-284/06, Rec. p. I-4571, point 71). FII Group Litigation, reeds aangehaald, punt 36, en arrest van 26 juni
2008, Burda, C-284/06, Jurispr. blz. I-4571, punt 71).
70 Toutefois, pour autant qu'il s'agit de participations qui confèrent 70 Voor zover het echter gaat om deelnemingen die de houder ervan een
à leur détenteur une influence certaine sur les décisions des sociétés zodanige invloed op de besluiten van de betrokken vennootschappen
concernées et lui permettent d'en déterminer les activités, ce sont verlenen dat hij de activiteiten ervan kan bepalen, zijn de
les dispositions du traité relatives à la liberté d'établissement qui verdragsbepalingen betreffende de vrijheid van vestiging van
trouvent à s'appliquer (arrêt Test Claimants in the FII Group toepassing (arrest Test Claimants in the FII Group Litigation, reeds
Litigation, précité, point 81). aangehaald, punt 81).
71 Par conséquent, c'est au regard de l'objet de la réglementation 71 Het is dus in het licht van het voorwerp van de nationale regeling
nationale ainsi que des faits de l'affaire dont elle est saisie qu'il en rekening houdend met de feiten van de bij hem aanhangige zaak dat
appartient à la juridiction de renvoi de déterminer si l'article 56 CE de verwijzende rechter moet uitmaken of artikel 56 EG kan worden
peut être invoqué. Le cas échéant, il lui appartient de vérifier si ingeroepen. In voorkomend geval moet hij onderzoeken of dit artikel
cet article s'oppose au traitement différencié des dividendes zich verzet tegen een verschil in behandeling tussen dividenden die
provenant de filiales établies dans un Etat tiers par rapport à ceux afkomstig zijn van een in een derde land gevestigde
provenant de filiales ayant leur siège en Belgique. dochteronderneming, en dividenden die afkomstig zijn van een
dochteronderneming met zetel in België.
72 A cette fin, il y a lieu de rappeler, d'une part, qu'il ressort de 72 Uit de rechtspraak van het Hof volgt dat de mate waarin de
la jurisprudence de la Cour que la mesure dans laquelle les Etats lidstaten bevoegd zijn om bepaalde beperkende maatregelen op het
membres sont autorisés à appliquer certaines dispositions restrictives kapitaalverkeer toe te passen, niet kan worden bepaald zonder rekening
relatives aux mouvements de capitaux ne peut être déterminée sans te houden met de omstandigheid dat het kapitaalverkeer naar of uit
qu'il soit tenu compte de la circonstance que les mouvements de derde landen in een andere juridische context plaatsvindt dan het
capitaux à destination ou en provenance de pays tiers s'effectuent kapitaalverkeer binnen de Europese Gemeenschap. Wegens de mate van
dans un contexte juridique différent de ceux qui ont lieu au sein de juridische integratie van de lidstaten van de Gemeenschap, met name
la Communauté européenne. Ainsi, en raison du degré d'intégration het bestaan van communautaire wetgeving die strekt tot samenwerking
juridique existant entre les Etats membres de la Communauté, et tussen nationale belastingdiensten, zoals richtlijn 77/799/EEG van de
notamment de l'existence de mesures législatives communautaires visant Raad van 19 december 1977 betreffende de wederzijdse bijstand van de
à la coopération entre les autorités fiscales nationales, telles que
la directive 77/799/CEE du Conseil, du 19 décembre 1977, concernant bevoegde autoriteiten van de lidstaten op het gebied van de directe
l'assistance mutuelle des autorités compétentes des Etats membres dans
le domaine des impôts directs (JO L 336, p. 15), l'imposition par un belastingen (PB L 336, blz. 15), is de belastingheffing door een
Etat membre d'activités économiques ayant des aspects transfrontaliers lidstaat op economische activiteiten met grensoverschrijdende aspecten
qui se situent au sein de la Communauté n'est pas toujours comparable binnen de Gemeenschap dus niet altijd vergelijkbaar met die op
à celle d'activités économiques ayant trait à des relations entre les economische activiteiten die zich afspelen tussen lidstaten en derde
Etats membres et les pays tiers (arrêt Test Claimants in the FII Group landen (arrest Test Claimants in the FII Group Litigation, reeds
Litigation, précité, point 170, et ordonnance Test Claimants in the aangehaald, punt 170, en beschikking Test Claimants in the CFC and
CFC and Dividend Group Litigation, précitée, point 92). Dividend Group Litigation, reeds aangehaald, punt 92).
73 D'autre part, il ne saurait non plus être exclu qu'un Etat membre 73 Bovendien kan evenmin worden uitgesloten dat een lidstaat in staat
puisse démontrer qu'une restriction aux mouvements de capitaux à
destination ou en provenance de pays tiers est justifiée par un motif is aan te tonen dat een beperking van het kapitaalverkeer naar of uit
donné dans des circonstances où ce motif ne serait pas de nature à derde landen om een bepaalde reden gerechtvaardigd is, in
constituer une justification valide pour une restriction aux omstandigheden waarin die reden geen geldige rechtvaardiging zou
mouvements de capitaux entre Etats membres (arrêt A, précité, points opleveren voor een beperking van het kapitaalverkeer tussen lidstaten
36 et 37, ainsi que ordonnance Test Claimants in the CFC and Dividend (arrest A, reeds aangehaald, punten 36 en 37, en beschikking Test
Group Litigation, précitée, point 93) ». Claimants in the CFC and Dividend Group Litigation, reeds aangehaald, punt 93) ».
B.6.1. C'est au juge a quo qu'il appartient de déterminer si l'article B.6.1. Het staat aan de verwijzende rechter om uit te maken of artikel
63 du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne peut être invoqué. En effet, même si des questions préjudicielles ne peuvent être posées qu'à l'occasion de litiges concrets, elles concernent des questions de droit abstraites auxquelles la Cour doit répondre sans avoir égard aux circonstances matérielles du litige à l'occasion duquel la question préjudicielle est posée. La Cour doit donc s'exprimer au sujet d'une norme générale et non sur le cas particulier dont est saisi le juge a quo qui formule la question préjudicielle. B.6.2. Il appartient au législateur d'établir la base de l'impôt. Il dispose en la matière d'une large liberté d'appréciation. En effet, les mesures fiscales constituent un élément essentiel de la politique socioéconomique. Elles assurent non seulement une part substantielle des recettes qui doivent permettre la réalisation de cette politique, mais elles permettent également au législateur d'orienter certains comportements et d'adopter des mesures correctrices afin de donner corps à la politique sociale et économique. Les choix sociaux qui doivent être réalisés lors de la collecte et de l'affectation des ressources relèvent par conséquent du pouvoir d'appréciation du législateur. La Cour ne peut sanctionner un tel choix politique et les motifs qui le fondent que s'ils reposent sur une erreur manifeste ou s'ils sont clairement déraisonnables. 63 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie kan worden aangevoerd. Alhoewel prejudiciële vragen enkel kunnen worden gesteld naar aanleiding van concrete geschillen, betreffen zij immers abstracte rechtsvragen die als dusdanig door het Hof moeten worden beantwoord, en zulks los van de materiële omstandigheden van het geschil waarin de prejudiciële vraag werd opgeworpen. Het Hof moet zich derhalve uitspreken over een algemene norm en niet over het bijzondere geval dat aanhangig is bij de verwijzende rechter die de prejudiciële vraag formuleert. B.6.2. Het komt de wetgever toe de grondslag van de belasting vast te stellen. Hij beschikt ter zake over een ruime beoordelingsmarge. Fiscale maatregelen maken immers een wezenlijk onderdeel uit van het sociaaleconomische beleid. Zij zorgen niet alleen voor een substantieel deel van de inkomsten die de verwezenlijking van dat beleid mogelijk moeten maken; zij laten de wetgever ook toe om sturend en corrigerend op te treden en op die manier het sociale en economische beleid vorm te geven. De maatschappelijke keuzen die bij het inzamelen en het inzetten van middelen moeten worden gemaakt, behoren derhalve tot de beoordelingsvrijheid van de wetgever. Het Hof vermag een dergelijke beleidskeuze, alsook de motieven die daaraan ten grondslag liggen, slechts af te keuren indien zij op een manifeste vergissing zouden berusten of indien zij kennelijk onredelijk zouden zijn.
B.6.3. Les articles 10 et 11 de la Constitution garantissent le B.6.3. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel
principe d'égalité et de non-discrimination. L'article 172 de la van gelijkheid en niet-discriminatie. Artikel 172 van de Grondwet is
Constitution constitue une application particulière de ce principe en een bijzondere toepassing van dat beginsel in fiscale aangelegenheden.
matière fiscale. Ces dispositions ne contiennent aucune interdiction Die bepalingen omvatten geen algemeen verbod op dubbele belasting.
générale de la double imposition.
Ainsi que la Cour l'a déjà constaté dans l'arrêt n° 116/2006 du 5 Zoals reeds vastgesteld in het arrest nr. 116/2006 van 5 juli 2006,
juillet 2006, le législateur n'a jamais considéré que le régime des heeft de wetgever nooit vooropgesteld dat het DBI-stelsel op
RDT devait s'appliquer de manière inconditionnelle dans toutes les onvoorwaardelijke wijze van toepassing moest zijn in alle gevallen
hypothèses de distribution de dividendes. Lorsque le législateur prévoit toutefois un mécanisme visant à éviter la double imposition économique des dividendes, il doit respecter, à cet égard, le principe d'égalité et de non-discrimination. B.6.4. Les questions préjudicielles ne concernent pas la déduction des RDT en tant que telle, qui n'implique en effet aucune différence de traitement fondée sur l'origine des dividendes reçus, mais bien la possibilité de reporter l'excédent de RDT sur des périodes imposables suivantes. Les Etats membres de l'Union européenne constituent un ordre juridique spécifique. Cette forme d'intégration juridique peut justifier qu'un Etat membre ne procède pas systématiquement de la même manière à l'imposition des activités économiques ayant des aspects transfrontaliers qui se situent au sein de l'Union et à celle des activités économiques ayant trait à des relations entre les Etats membres et les pays tiers. Bien qu'on puisse considérer qu'il serait souhaitable, du point de vue de la cohérence de la réglementation, que la possibilité de reporter l'excédent de RDT existe pour tous les dividendes déduits à titre de RDT du bénéfice de la période imposable, le législateur peut tenir compte des conséquences budgétaires d'une telle harmonisation. Contrairement à ce qu'affirme l'appelante devant le juge a quo, la waar dividenden worden uitgekeerd. Wanneer de wetgever evenwel in een mechanisme voorziet dat de economische dubbele belasting van de dividenden beoogt te voorkomen, dan dient hij daarbij het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie in acht te nemen. B.6.4. De prejudiciële vragen hebben geen betrekking op de DBI-aftrek als zodanig, die immers geen verschil in behandeling op grond van de oorsprong van de ontvangen dividenden inhoudt, maar op de overdraagbaarheid van het DBI-overschot naar volgende belastbare tijdperken. De lidstaten van de Europese Unie vormen een specifieke rechtsorde. Die vorm van juridische integratie kan verantwoorden dat de belasting door een lidstaat op economische activiteiten met grensoverschrijdende aspecten binnen de Unie niet stelselmatig op dezelfde wijze wordt geheven als op economische activiteiten die zich afspelen tussen lidstaten en derde landen. Hoewel het, vanuit het oogpunt van een coherente regelgeving, wenselijk kan worden geacht dat de overdraagbaarheid van het DBI-overschot mogelijk wordt gemaakt voor alle dividenden die als DBI van de winst van het belastbare tijdperk worden afgetrokken, vermag de wetgever met de budgettaire gevolgen van een dergelijke afstemming rekening te houden. Anders dan de appellante voor de verwijzende rechter beweert, wordt aan de verantwoording van het in het geding zijnde verschil in
justification de la différence de traitement litigieuse n'est behandeling geen afbreuk gedaan door het ontbreken, in de
nullement remise en cause par l'absence, dans les travaux parlementaire voorbereiding, van enige verwijzing naar de budgettaire
préparatoires, de toute référence à l'objectif budgétaire de la doelstelling van de maatregel. Het Hof zou immers niet tot de
mesure. En effet, la Cour ne saurait conclure à la violation du schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie kunnen
principe d'égalité et de non-discrimination par cela seul que la justification objective et raisonnable d'une différence de traitement ne ressort pas des travaux préparatoires. Le constat qu'une telle justification n'est pas mentionnée dans les travaux préparatoires n'exclut pas qu'une mesure ait pour fondement un objectif d'intérêt général pouvant raisonnablement justifier la différence de traitement qui en découle. B.7. En instaurant la différence de traitement en cause, le législateur n'a fait aucun choix politique manifestement erroné ou déraisonnable. Il appartiendra au juge a quo d'apprécier si, compte tenu des éléments besluiten om de enkele reden dat uit de parlementaire voorbereiding niet de objectieve en redelijke verantwoording van een verschil in behandeling blijkt. De vaststelling dat een dergelijke verantwoording niet in de parlementaire voorbereiding is vermeld, sluit niet uit dat aan een maatregel een doelstelling van algemeen belang ten grondslag ligt die het eruit voortvloeiende verschil in behandeling in redelijkheid kan verantwoorden. B.7. Door het in het geding zijnde verschil in behandeling in te voeren, heeft de wetgever geen manifest onjuiste of onredelijke beleidskeuze gemaakt. Het zal aan de verwijzende rechter staan te oordelen of, rekening
de fait de l'affaire dont il a été saisi, les participations en cause houdend met de feiten van de bij hem aanhangige zaak, de in het geding
de la SA « Agfa-Gevaert » lui confèrent une influence telle sur les zijnde deelnemingen van de nv « Agfa-Gevaert » haar een zodanige
décisions des sociétés étrangères concernées que les dispositions invloed op de besluiten van de betrokken buitenlandse vennootschappen
relatives à la liberté d'établissement sont applicables, ou si verlenen, dat de bepalingen betreffende de vrijheid van vestiging van
l'article 63 du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne toepassing zijn, dan wel of artikel 63 van het Verdrag betreffende de
werking van de Europese Unie in verband met het vrij verkeer van
concernant la libre circulation des capitaux est applicable et, le cas kapitaal van toepassing is en, in voorkomend geval, of het zich verzet
échéant, s'il s'oppose à cette différence de traitement (cf. la tegen dit verschil in behandeling (zie de rechtspraak van het Hof van
jurisprudence de la Cour de justice citée en B.5.6). Justitie aangehaald in B.5.6).
La première question préjudicielle appelle une réponse négative. De eerste prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
B.8. L'article 64, paragraphe 1, du Traité sur le fonctionnement de B.8. Artikel 64, lid 1, van het Verdrag betreffende de werking van de
l'Union européenne dispose : Europese Unie bepaalt :
« L'article 63 ne porte pas atteinte à l'application, aux pays tiers, « Het bepaalde in artikel 63 doet geen afbreuk aan de toepassing op
des restrictions existant le 31 décembre 1993 en vertu du droit derde landen van beperkingen die op 31 december 1993 bestaan uit
national ou du droit de l'Union en ce qui concerne les mouvements de hoofde van het nationale recht of het recht van de Unie inzake het
capitaux à destination ou en provenance de pays tiers lorsqu'ils kapitaalverkeer naar of uit derde landen in verband met directe
impliquent des investissements directs, y compris les investissements investeringen - met inbegrip van investeringen in onroerende goederen
immobiliers, l'établissement, la prestation de services financiers ou -, vestiging, het verrichten van financiële diensten of de toelating
l'admission de titres sur les marchés des capitaux. En ce qui concerne van waardepapieren tot de kapitaalmarkten. Voor beperkingen uit hoofde
les restrictions existant en vertu des lois nationales en Bulgarie, en van nationaal recht in Bulgarije, Estland en Hongarije geldt als datum
Estonie et en Hongrie, la date en question est le 31 décembre 1999 ». 31 december 1999 ».
En ce qu'elle fait référence à la différence de traitement entre les Doordat zij refereert aan het verschil in behandeling van dividenden
dividendes impliquant des investissements directs et les dividendes in verband met directe investeringen en dividenden in verband met
impliquant des investissements indirects, la deuxième question indirecte investeringen, houdt de tweede prejudiciële vraag
préjudicielle est directement liée à cette disposition du Traité. rechtstreeks verband met die verdragsbepaling. De directe investering
L'investissement direct est caractérisé par la possibilité de wordt gekenmerkt door de mogelijkheid om daadwerkelijk deel te hebben
participer effectivement à la gestion d'une société et à son contrôle in het bestuur van of de controle over een vennootschap (HvJ, 13 mei
(CJCE, 13 mai 2003, C-98/01, Commission c. Royaume-Uni, point 40; 2003, C-98/01, Commissie t. Verenigd Koninkrijk, punt 40; HvJ, 13 mei
CJCE, 13 mai 2003, C-463/00, Commission c. Espagne, point 53; CJCE, 4 2003, C-463/00, Commissie t. Spanje, punt 53; HvJ, 4 juni 2002,
juin 2002, C-503/99, Commission c. Belgique, point 38; CJCE, 4 juin C-503/99, Commissie t. België, punt 38; HvJ, 4 juni 2002, C-367/98,
2002, C-367/98, Commission c. Portugal, point 38). Commissie t. Portugal, punt 38).
Même si les articles 63 et 64 du Traité sur le fonctionnement de Zelfs indien de artikelen 63 en 64 van het Verdrag betreffende de
l'Union européenne sont applicables (B.7), la différence de traitement werking van de Europese Unie van toepassing zouden zijn (B.7), vloeit
het in het geding zijnde verschil in behandeling niet voort uit
en cause ne découle pas de l'article 205, § 3, du CIR 1992, mais de artikel 205, § 3, van het WIB 1992, maar uit artikel 64, lid 1, van
l'article 64, paragraphe 1, dudit Traité. La Cour n'est pas compétente het voormelde Verdrag. Het Hof is niet bevoegd om zich over dat
pour se prononcer sur cette différence de traitement. verschil in behandeling uit te spreken.
Quant aux troisième et quatrième questions préjudicielles Ten aanzien van de derde en de vierde prejudiciële vraag
B.9. En posant les troisième et quatrième questions préjudicielles, B.9. Met de derde en de vierde prejudiciële vraag, die dezelfde
qui ont la même portée mais concernent des conventions fiscales draagwijdte hebben maar respectievelijk het bilateraal
bilatérales conclues respectivement avec la République de Corée et belastingverdrag met de Republiek Korea en met Venezuela betreffen,
avec le Venezuela, la juridiction a quo souhaite en réalité savoir si wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de
les lois d'assentiment à ces conventions violent les articles 10 et 11 instemmingswetten met die verdragen de artikelen 10 en 11 van de
de la Constitution en ce qu'elles n'ont pas abrogé la différence de Grondwet schenden doordat zij het verschil in behandeling dat in de
traitement soulevée dans la première question préjudicielle, dans la eerste prejudiciële vraag aan de orde is, niet hebben opgeheven in
mesure où il s'agit de dividendes provenant de sociétés filiales zoverre het dividenden betreft die afkomstig zijn van in die landen
établies dans ces pays. gevestigde dochterondernemingen.
Etant donné que la différence de traitement entre une société qui Aangezien het verschil in behandeling tussen een vennootschap die
perçoit des dividendes d'une société filiale établie dans l'Union dividenden ontvangt van een in de Europese Unie gevestigde
européenne et une société qui perçoit des dividendes d'une société dochteronderneming en een vennootschap die dividenden ontvangt van een
filiale établie en dehors de l'Union européenne a été reconnue comme buiten de Europese Unie gevestigde dochteronderneming verantwoord is
étant justifiée (B.7), il relève également de la liberté d'appréciation du législateur de porter ou non assentiment à une convention fiscale bilatérale dans laquelle la différence de traitement est maintenue ou abrogée. Au demeurant, le principe d'égalité n'exige pas que, dans chacune des conventions qu'elle conclut avec d'autres pays pour éviter les doubles impositions, la Belgique se préoccupe d'assurer au cas par cas aux contribuables le régime qui leur serait à tout moment le plus favorable, ni que l'Etat belge ne puisse conclure des conventions avec d'autres parties contractantes qu'à la condition que ces conventions règlent les mêmes matières de manière analogue. Les troisième et quatrième questions préjudicielles appellent des réponses négatives. Par ces motifs, la Cour bevonden (B.7), behoort het eveneens tot de beoordelingsvrijheid van de wetgever om in te stemmen met een bilateraal belastingverdrag waarin dat verschil in behandeling wordt behouden of wordt opgeheven. Het gelijkheidsbeginsel vereist voor het overige niet dat, in elk van de overeenkomsten die de Belgische Staat met andere landen sluit ter voorkoming van dubbele belasting, hij ernaar streeft geval per geval aan de belastingplichtigen het stelsel te waarborgen dat voor hen op elk ogenblik het meest gunstige zou zijn, noch dat de Belgische Staat met andere verdragsluitende partijen slechts overeenkomsten zou kunnen sluiten op voorwaarde dat die overeenkomsten dezelfde aangelegenheden op analoge wijze zouden regelen. De derde en de vierde prejudiciële vraag dienen ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 205, § 3, du Code des impôts sur les revenus 1992, la loi du Artikel 205, § 3, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992, de
19 septembre 1996 « portant assentiment à la Convention additionnelle wet van 19 september 1996 « houdende instemming van de Aanvullende
signée à Bruxelles le 20 avril 1994, modifiant la Convention et Overeenkomst ondertekend te Brussel op 20 april 1994 tot wijziging van
supprimant le Protocole entre la République de Corée et le Royaume de de overeenkomst en tot opheffing van het Protocol tussen de Republiek
Belgique tendant à éviter la double imposition et à prévenir l'évasion Korea en het Koninkrijk België tot vermijden van dubbele belasting en
tot het voorkomen van het ontgaan van belasting inzake belastingen
fiscale en matière d'impôts sur le revenu, signés à Bruxelles le 29 naar het inkomen, ondertekend te Brussel op 29 augustus 1977 » en de
août 1977 » et la loi du 19 septembre 1996 « portant approbation de la wet van 19 september 1996 « houdende goedkeuring van de Overeenkomst
Convention entre le Royaume de Belgique et la République du Venezuela tussen het Koninkrijk België en de Republiek Venezuela tot het
tendant à éviter les doubles impositions et à prévenir l'évasion vermijden van dubbele belasting en tot het voorkomen van het ontgaan
fiscale en matière d'impôts sur le revenu et [du] Protocole, signé[s] van belasting inzake belastingen naar het inkomen, en Protocol,
à Bruxelles le 22 avril 1993 » ne violent pas les articles 10 et 11 de ondertekend te Brussel op 22 april 1993 » schenden de artikelen 10 en
la Constitution. 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 10 octobre 2012. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 10 oktober 2012.
Le greffier, De griffier,
F. Meersschaut F. Meersschaut
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt M. Bossuyt
^