Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 41/2012 du 8 mars 2012 Numéro du rôle : 5172 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 621 du Code d'instruction criminelle, posée par la chambre des mises en accusation de la Cour d'appel de Bruxelles."
Extrait de l'arrêt n° 41/2012 du 8 mars 2012 Numéro du rôle : 5172 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 621 du Code d'instruction criminelle, posée par la chambre des mises en accusation de la Cour d'appel de Bruxelles. Uittreksel uit arrest nr. 41/2012 van 8 maart 2012 Rolnummer 5172 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 621 van het Wetboek van strafvordering, gesteld door de kamer van inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Brussel. Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 41/2012 du 8 mars 2012 Uittreksel uit arrest nr. 41/2012 van 8 maart 2012
Numéro du rôle : 5172 Rolnummer 5172
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 621 du Code In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 621 van het
d'instruction criminelle, posée par la chambre des mises en accusation Wetboek van strafvordering, gesteld door de kamer van
de la Cour d'appel de Bruxelles. inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges L. samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de
Lavrysen, A. Alen, E. Derycke, J. Spreutels et P. Nihoul, assistée du rechters L. Lavrysen, A. Alen, E. Derycke, J. Spreutels en P. Nihoul,
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R. Henneuse, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 9 juin 2011 en cause de C.M., dont l'expédition est Bij arrest van 9 juni 2011 in zake C.M., waarvan de expeditie ter
parvenue au greffe de la Cour le 30 juin 2011, la chambre des mises en griffie van het Hof is ingekomen op 30 juni 2011, heeft de kamer van
accusation de la Cour d'appel de Bruxelles a posé la question inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Brussel de volgende
préjudicielle suivante : prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 621 du Code d'instruction criminelle viole-t-il les « Schendt artikel 621 van het Wetboek van strafvordering de artikelen
articles 10 et 11 de la Constitution en ce que seule la personne 10 en 11 van de Grondwet doordat alleen de persoon die is veroordeeld
condamnée à une peine non susceptible d'effacement conformément à
l'article 619 du même Code peut être réhabilitée, contrairement à la tot een straf die niet kan worden uitgewist overeenkomstig artikel 619
van hetzelfde Wetboek, in eer en rechten kan worden hersteld, in
tegenstelling tot de persoon die een gewone opschorting of
personne ayant bénéficié d'une suspension, simple ou probatoire, du probatieopschorting van de uitspraak van de veroordeling heeft genoten
prononcé de la condamnation ? ». ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 621 du Code d'instruction criminelle dispose : B.1. Artikel 621 van het Wetboek van strafvordering bepaalt :
« Tout condamné à des peines non susceptibles d'être effacées « Iedere veroordeelde tot straffen die niet kunnen worden uitgewist
overeenkomstig artikel 619, kan in eer en rechten hersteld worden,
conformément à l'article 619 peut être réhabilité s'il n'a pas indien hij sedert ten minste tien jaar geen zodanig herstel heeft genoten.
bénéficié de la réhabilitation depuis dix ans au moins. Indien het herstel in eer en rechten sedert minder dan tien jaar is
Toutefois, si la réhabilitation accordée depuis moins de dix ans ne verleend en alleen betrekking heeft op de veroordelingen bedoeld in
porte que sur des condamnations visées à l'article 627, la Cour peut artikel 627, kan het Hof evenwel beslissen dat zulks geen beletsel
décider qu'elle ne fait pas obstacle à une nouvelle réhabilitation vormt voor een nieuw herstel in eer en rechten voor het verstrijken
avant l'expiration de ce délai ». van deze termijn ».
B.2. En permettant, aux conditions et selon les modalités définies par B.2. Terwijl het, onder de voorwaarden en volgens de modaliteiten
les articles 622 à 634 du Code d'instruction criminelle, aux condamnés vastgesteld bij de artikelen 622 tot 634 van het Wetboek van
strafvordering, de veroordeelden tot een criminele of correctionele
à une peine criminelle ou correctionnelle d'être réhabilités, straf de mogelijkheid biedt om in eer en rechten te worden hersteld,
l'article 621 du même Code ne permet pas aux personnes qui bénéficient biedt artikel 621 van hetzelfde Wetboek de personen die een
d'une suspension du prononcé de la condamnation d'obtenir cette opschorting van de uitspraak van de veroordeling genieten, niet de
réhabilitation, dès lors qu'elles n'ont pas fait l'objet d'une mogelijkheid om dat herstel in eer en rechten te verkrijgen, omdat zij
condamnation. La Cour est interrogée sur la différence de traitement niet het voorwerp hebben uitgemaakt van een veroordeling. Aan het Hof
ainsi créée entre ces deux catégories de justiciables. wordt een vraag gesteld over het verschil in behandeling dat aldus
tussen die twee categorieën van rechtsonderhorigen wordt gecreëerd.
B.3.1. Tout condamné à une peine criminelle ou correctionnelle peut B.3.1. Iedere veroordeelde tot een criminele of correctionele straf
être réhabilité, les peines de police faisant pour leur part l'objet kan in eer en rechten worden hersteld, terwijl de politiestraffen het
de l'effacement prévu à l'article 619 du Code. Le condamné doit en voorwerp uitmaken van de uitwissing waarin artikel 619 van het Wetboek
principe avoir subi les peines privatives de liberté et acquitté voorziet. De veroordeelde moet in beginsel de vrijheidsstraffen hebben
toutes les peines pécuniaires (article 622). Il doit en outre être ondergaan en de geldstraffen volledig hebben gekweten (artikel 622).
Tevens moet hij aan de in het vonnis vastgestelde verplichting tot
libéré des restitutions, des dommages-intérêts et des frais auxquels teruggave, schadevergoeding en betaling van kosten hebben voldaan
il a été condamné (article 623). Enfin, l'intéressé doit subir un (artikel 623). Ten slotte moet de betrokkene een proeftijd ondergaan,
temps d'épreuve durant lequel il doit avoir eu une résidence fixe en gedurende welke hij een vaste verblijfplaats in België of in het
Belgique ou à l'étranger, doit avoir fait preuve d'amendement et doit buitenland moet hebben gehad, blijk moet hebben gegeven van
avoir eu une bonne conduite (article 624). verbetering en van goed gedrag moet zijn geweest (artikel 624).
La réhabilitation a pour effet de faire cesser pour l'avenir les Een herstel in eer en rechten heeft tot gevolg dat voor de toekomst
effets de droit pénal de la condamnation (article 634). een einde wordt gemaakt aan de strafrechtelijke gevolgen van de
B.3.2. Par la mesure de la réhabilitation, le législateur poursuit veroordeling (artikel 634). B.3.2. Met het herstel in eer en rechten streeft de wetgever
principalement la réinsertion sociale. Dans la loi du 25 avril 1896, voornamelijk de maatschappelijke re-integratie na. Reeds bij de wet
cette mesure a été considérée comme une réparation morale que les van 25 april 1896 werd de figuur van het eerherstel gezien als een
pouvoirs publics accordent à un condamné dont la conduite a été moreel herstel dat door de openbare macht wordt toegekend aan een
irréprochable (Pasin., 1896, 111). Dans le cadre de la loi du 7 avril veroordeelde wiens gedrag onberispelijk is geweest (Pasin., 1896,
1964, il a été affirmé également que « la nouvelle législation répond 111). Ook bij de wet van 7 april 1964 werd gesteld dat « de nieuwe
au courant actuel en faveur du pardon aux condamnés » et « sert wetgeving [tegemoet] komt aan het verlangen van vergeving voor de
d'ailleurs l'intérêt de la paix sociale » (Doc. parl., Sénat, veroordeelde » en « dit is trouwens in het belang van de
1962-1963, n° 186, p. 2). Par conséquent, la réhabilitation sert tant maatschappelijke rust » (Parl. St., Senaat, 1962-1963, nr. 186, p. 2).
Herstel in eer en rechten bestaat bijgevolg zowel in het belang van de
l'intérêt du condamné que l'intérêt de la société. veroordeelde als in het belang van de maatschappij.
B.4.1. La suspension du prononcé de la condamnation, prévue par la loi B.4.1. De opschorting van de uitspraak van de veroordeling, waarin de
du 29 juin 1964 concernant la suspension, le sursis et la probation, wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het uitstel en de
probatie voorziet, is een wijze van opdeproefstelling van een
est une sorte de mise à l'épreuve d'un délinquant, ordonnée de delinquent, met diens instemming, waarbij de rechter de ten laste
l'accord de l'inculpé, par laquelle le juge déclare les préventions gelegde feiten bewezen verklaart, zonder dat een veroordeling wordt
établies sans prononcer de condamnation et qui met fin aux poursuites uitgesproken en waarbij de vervolging wordt beëindigd indien de
si la décision n'est pas révoquée. Des conditions probatoires peuvent beslissing niet wordt herroepen. Aan de opschorting kunnen eventueel
éventuellement être attachées à la suspension. probatievoorwaarden worden gekoppeld.
B.4.2. En autorisant les inculpés à demander la suspension du prononcé B.4.2. Door de verdachten toe te staan de opschorting van de uitspraak
des condamnations, le législateur a voulu permettre à ceux qui van de veroordelingen te vragen, heeft de wetgever diegenen zonder een
n'avaient pas d'antécédents graves et qui présentaient des chances zwaar strafrechtelijk verleden, die kans maken op verbetering, aan de
d'amendement de ne pas subir les conséquences d'une condamnation, gevolgen van een veroordeling en een vermelding van de opschorting van
d'éviter qu'il ne soit fait mention de la suspension du prononcé de la de uitspraak van de veroordeling in de uittreksels uit het
condamnation dans les extraits du casier judiciaire et d'échapper, le strafregister en, in voorkomend geval, aan het opzien dat de
cas échéant, au retentissement d'une instruction faite en audience behandeling op een openbare terechtzitting kan baren, willen
publique. onttrekken.
B.5. Dès lors que les justiciables ayant bénéficié d'une suspension du B.5. Aangezien de rechtsonderhorigen die een opschorting van de
prononcé de la condamnation n'ont pas été condamnés, ils n'ont pas uitspraak van de veroordeling hebben genoten, niet zijn veroordeeld,
subi les conséquences que celle-ci entraîne et auxquelles la hebben zij niet de gevolgen van een veroordeling ondergaan die een
réhabilitation met fin en vertu de l'article 634 du Code d'instruction herstel in eer en rechten doet ophouden krachtens artikel 634 van het
criminelle, à savoir, notamment, les incapacités résultant de la Wetboek van strafvordering, namelijk, onder meer, de onbekwaamheden
condamnation et la possibilité que la décision de condamnation serve die uit de veroordeling voortvloeien en de mogelijkheid dat de
de base à la récidive ou fasse obstacle à la condamnation beslissing tot veroordeling als grondslag dient voor de herhaling, dat
conditionnelle ou soit mentionnée dans les extraits du casier judiciaire. zij een beletsel vormt voor de voorwaardelijke veroordeling of dat zij
Le législateur pouvait donc s'abstenir de prévoir la possibilité d'une in de uittreksels uit het strafregister wordt vermeld.
De wetgever vermocht derhalve zich ervan te onthouden in de
réhabilitation en faveur des justiciables qui, telles les personnes mogelijkheid van een herstel in eer en rechten te voorzien voor de
rechtsonderhorigen die, zoals diegenen die een opschorting van de
ayant bénéficié de la suspension du prononcé de la condamnation, n'ont uitspraak van de veroordeling hebben genoten, per definitie niet de
pas subi, par hypothèse, les effets de celle-ci. gevolgen van een veroordeling hebben ondergaan.
B.6.1. Comme le fait observer le juge a quo, les décisions ordonnant B.6.1. Zoals de verwijzende rechter doet opmerken, worden de
la suspension du prononcé de la condamnation sont toutefois inscrites beslissingen tot opschorting van de uitspraak van de veroordeling
au casier judiciaire : ces informations ne sont certes pas accessibles evenwel in het strafregister opgenomen : die gegevens zijn weliswaar
aux administrations publiques (article 594, alinéa 1er, 3°, du Code niet toegankelijk voor de administratieve overheden (artikel 594,
eerste lid, 3°, van het Wetboek van strafvordering), noch voor
d'instruction criminelle) ni aux particuliers (article 595, alinéa 1er, particulieren (artikel 595, eerste lid, 1°), maar zijn dat wel voor de
1°) mais le sont aux autorités chargées de l'exécution de missions overheden belast met de uitvoering van opdrachten van de rechterlijke
macht in strafzaken, zonder dat de betrokkenen dat kunnen vermijden,
judiciaires en matière pénale, sans que les intéressés puissent y terwijl een herstel in eer en rechten verhindert (krachtens artikel
obvier, alors que la réhabilitation empêche (en vertu de l'article 634 634 van het Wetboek van strafvordering) dat de beslissing tot
du Code d'instruction criminelle) que la décision de condamnation soit veroordeling in de uittreksels uit het strafregister wordt vermeld.
mentionnée dans les extraits du casier judiciaire. B.6.2. Dat verschil in behandeling berust op het criterium van de aard
B.6.2. Cette différence de traitement repose sur le critère du type de van de rechterlijke beslissing die ten aanzien van de betrokkene werd
genomen. De beslissing tot opschorting van de uitspraak of tot
décision judiciaire dont l'intéressé a fait l'objet. La décision probatieopschorting onderscheidt zich van het herstel in eer en
ordonnant la suspension du prononcé ou la suspension probatoire se rechten in zoverre zij wordt genomen met inachtneming van de gepleegde
distingue de la réhabilitation en ce qu'elle est prise en feiten, het gerechtelijk verleden van de beklaagde en zijn
considération des faits commis, des antécédents judiciaires du prévenu persoonlijkheid, en in zoverre zij enkel kan worden toegekend indien
et de sa personnalité et qu'elle ne peut être accordée que si les aan de wettelijke voorwaarden is voldaan. Het doel van die
conditions légales sont réunies. L'objectif de cette mesure de clementiemaatregel is het bevorderen van de reclassering van de
betrokkene. Met een herstel in eer en rechten wordt eveneens de
clémence est de favoriser le reclassement de la personne concernée. La maatschappelijke re-integratie van de veroordeelde nagestreefd, maar
réhabilitation poursuit également la réinsertion sociale du condamné het is afhankelijk van het onberispelijk gedrag van diegene die is
mais elle est fonction de la conduite irréprochable de celui qui a été veroordeeld, en van de vergeving die men hem wil toekennen.
condamné et du pardon qu'on entend lui accorder. Het feit dat beide rechtsfiguren nauw met elkaar verwant zijn,
La proximité des deux institutions n'impose pas pour autant au verplicht de wetgever daarom niet, bij het nemen van een beslissing
législateur de prévoir, en décidant de l'inscription au casier over de opname van de beslissingen tot opschorting van de uitspraak
judiciaire des décisions ordonnant la suspension du prononcé de la van de veroordeling en tot probatieopschorting in het strafregister,
condamnation et la suspension probatoire, un mécanisme en permettant te voorzien in een mechanisme waardoor zij onder bepaalde voorwaarden
la suppression dans certaines conditions. Il a pu, en revanche, kunnen worden geschrapt. Hij kon daarentegen oordelen dat het doel dat
considérer que l'objectif d'assurer une information complète des erin bestaat de overheden belast met de uitvoering van de opdrachten
autorités chargées de l'exécution des missions judiciaires en matière pénale quant aux faits pénalement répréhensibles commis dans le passé par les personnes renseignées au casier judiciaire central justifie que les décisions ordonnant la suspension du prononcé de la condamnation et la suspension probatoire, qui peuvent concerner des faits graves, ne soient pas effacées purement et simplement après l'écoulement d'un certain délai. B.6.3. Du reste, la réhabilitation, qui n'est d'ailleurs pas automatique, a pour effet de rendre les condamnations qu'elle concerne inaccessibles aux autorités administratives et empêche qu'elles soient encore mentionnées sur les extraits du casier judiciaire destinés aux particuliers. L'information concernant ces condamnations reste toutefois accessible aux autorités chargées de l'exécution des van de rechterlijke macht in strafzaken volledig te informeren over de strafbare feiten die in het verleden door de in het centraal strafregister vermelde personen zijn gepleegd, verantwoordt dat de beslissingen tot opschorting van de uitspraak van de veroordeling en tot probatieopschorting, die op ernstige feiten betrekking kunnen hebben, niet zonder meer na het verstrijken van een bepaalde termijn worden uitgewist. B.6.3. Overigens heeft het herstel in eer en rechten, dat trouwens niet automatisch plaatsvindt, tot gevolg dat de veroordelingen waarop het betrekking heeft, ontoegankelijk worden gemaakt voor de administratieve overheden en verhindert het dat zij nog op de voor particulieren bestemde uittreksels uit het strafregister worden vermeld. De informatie over die veroordelingen blijft niettemin toegankelijk voor de overheden belast met de uitvoering van de
missions judiciaires en matière pénale puisque les arrêts de opdrachten van de rechterlijke macht in strafzaken, aangezien de
réhabilitation sont également mentionnés au casier judiciaire en arresten van herstel in eer en rechten eveneens in het strafregister
application de l'article 590, alinéa 1er, 11°, du Code d'instruction worden vermeld met toepassing van artikel 590, eerste lid, 11°, van
criminelle; il s'ensuit que la situation des prévenus qui ont het Wetboek van strafvordering; de situatie van de beklaagden die een
bénéficié d'une suspension du prononcé de la condamnation et celle des opschorting van de uitspraak van de veroordeling hebben genoten,
prévenus qui ont été condamnés à une peine et réhabilités ne diffèrent verschilt bijgevolg niet fundamenteel van die van de beklaagden die
pas fondamentalement dès lors que les renseignements concernant les tot een straf zijn veroordeeld en in eer en rechten zijn hersteld,
omdat de inlichtingen betreffende de gepleegde feiten in beide
faits commis restent, dans les deux cas, accessibles aux autorités gevallen voor de gerechtelijke overheden toegankelijk blijven.
judiciaires. B.6.4. L'argument tiré par le demandeur devant le juge a quo de B.6.4. Het argument dat door de verzoeker voor de verwijzende rechter
l'arrêt n° 1/2011 du 13 janvier 2011 n'est pas fondé puisque, dans wordt afgeleid uit het arrest nr. 1/2011 van 13 januari 2011 is niet
cette espèce, la Cour a censuré des dispositions qui réservaient à une gegrond omdat, in die zaak, het Hof bepalingen heeft afgekeurd die aan
catégorie de personnes un traitement plus favorable que celui qu'elles een bepaalde categorie van personen een gunstigere behandeling
réservaient à l'autre. voorbehielden dan aan een andere categorie.
Les dispositions en cause ne sont pas incompatibles avec les articles De in het geding zijnde bepalingen zijn niet onbestaanbaar met de
10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.6.5. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.6.5. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 621 du Code d'instruction criminelle ne viole pas les Artikel 621 van het Wetboek van strafvordering schendt de artikelen 10
articles 10 et 11 de la Constitution. en 11 van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 8 mars 2012. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 8 maart 2012.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
R. Henneuse. R. Henneuse.
^