Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 44/2012 du 8 mars 2012 Numéro du rôle : 5292 En cause : la demande de suspension de l'article 53 de la loi du 28 décembre 2011 portant des dispositions diverses La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 44/2012 du 8 mars 2012 Numéro du rôle : 5292 En cause : la demande de suspension de l'article 53 de la loi du 28 décembre 2011 portant des dispositions diverses La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) Uittreksel uit arrest nr. 44/2012 van 8 maart 2012 Rolnummer 5292 In zake : de vordering tot schorsing van artikel 53 van de wet van 28 december 2011 houdende diverse bepalingen Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 44/2012 du 8 mars 2012 Uittreksel uit arrest nr. 44/2012 van 8 maart 2012
Numéro du rôle : 5292 Rolnummer 5292
En cause : la demande de suspension de l'article 53 de la loi du 28 In zake : de vordering tot schorsing van artikel 53 van de wet van 28
décembre 2011 portant des dispositions diverses (modification de december 2011 houdende diverse bepalingen (wijziging van artikel 44, §
l'article 44, § 1er, 1°, du Code de la taxe sur la valeur ajoutée), 1, 1°, van het Wetboek van de belasting over de toegevoegde waarde),
introduite par Patrick Van den Weghe et autres. ingesteld door Patrick Van den Weghe en anderen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F.
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la demande et procédure I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 18 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 18 januari
janvier 2012 et parvenue au greffe le 19 janvier 2012, une demande de 2012 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 19
januari 2012, is een vordering tot schorsing ingesteld van artikel 53
suspension de l'article 53 de la loi du 28 décembre 2011 portant des van de wet van 28 december 2011 houdende diverse bepalingen (wijziging
dispositions diverses (modification de l'article 44, § 1er, 1°, du van artikel 44, § 1, 1°, van het Wetboek van de belasting over de
Code de la taxe sur la valeur ajoutée), publiée au Moniteur belge du
30 décembre 2011, quatrième édition, a été introduite par Patrick Van toegevoegde waarde), bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30
den Weghe, demeurant à 3010 Louvain, Leopold Ruelensstraat 54, Marc december 2011, vierde editie, door Patrick Van den Weghe, wonende te
Allard, demeurant à 3300 Tirlemont, Groot Begijnhof 59, et Christian 3010 Leuven, Leopold Ruelensstraat 54, Marc Allard, wonende te 3300
Maes, demeurant à 3000 Louvain, Maria Theresiastraat 107. Tienen, Groot Begijnhof 59, en Christian Maes, wonende te 3000 Leuven,
Maria Theresiastraat 107.
Par la même requête, les parties requérantes demandent également Bij hetzelfde verzoekschrift vorderen de verzoekende partijen eveneens
l'annulation de la même disposition légale. de vernietiging van dezelfde wetsbepaling.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions attaquées Ten aanzien van de bestreden bepalingen
B.1. Le recours en annulation et la demande de suspension sont dirigés B.1. Het beroep tot vernietiging en de vordering tot schorsing zijn
contre l'article 53 de la loi du 28 décembre 2011 portant des gericht tegen artikel 53 van de wet van 28 december 2011 houdende
dispositions diverses, lequel dispose : diverse bepalingen, luidende :
« Dans l'article 44, § 1er, 1°, du Code de la taxe sur la valeur « In artikel 44, § 1, 1°, van het Wetboek van de belasting over de
ajoutée, remplacé par la loi du 28 décembre 1992, les mots ' les toegevoegde waarde, vervangen bij de wet van 28 december 1992, worden
notaires, ' et les mots ' et les huissiers de justice ' sont abrogés de woorden ' notarissen, ' en de woorden ' en gerechtsdeurwaarders '
». opgeheven ».
En conséquence, l'article 44, § 1er, 1°, du Code de la taxe sur la Ten gevolge daarvan bepaalt artikel 44, § 1, 1°, van het btw-Wetboek,
valeur ajoutée dispose, avec effet au 1er janvier 2012, conformément à
l'article 56 de la loi du 28 décembre 2011, précitée : overeenkomstig artikel 56 van de voormelde wet van 28 december 2011,
met ingang van 1 januari 2012 :
« Sont exemptées de la taxe, les prestations de services exécutées, « Van de belasting zijn vrijgesteld de diensten door de nagenoemde
dans l'exercice de leur activité habituelle, par les personnes suivantes : personen verricht in de uitoefening van hun geregelde werkzaamheid :
1° les avocats; ». 1° advocaten; ».
L'exemption de la T.V.A. qui concernait jusqu'alors les notaires, les Bij de bestreden bepaling werd aldus de btw-vrijstelling die tot dan
avocats et les huissiers de justice a donc été abrogée par la betrekking had op de notarissen, de advocaten en de
disposition attaquée pour les notaires et les huissiers de justice, et gerechtsdeurwaarders, afgeschaft voor de notarissen en de
maintenue pour les avocats. gerechtsdeurwaarders en behouden voor de advocaten.
B.2. L'amendement qui a donné lieu à l'article attaqué est justifié B.2. Het amendement dat tot het bestreden artikel heeft geleid, is als
comme suit : volgt verantwoord :
« Les prestations de services effectuées par les notaires, les avocats « De diensten van notarissen, advocaten en gerechtsdeurwaarders zijn
et les huissiers de justice sont soumises à la taxe sur la valeur aan de belasting over de toegevoegde waarde (btw) onderworpen volgens
ajoutée (T.V.A.) selon les règles normales de la directive 2006/112/CE de normale regels van de richtlijn 2006/112/EG van de Raad van 28
du Conseil du 28 novembre 2006 relative au système commun de taxe sur november 2006 betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting
la valeur ajoutée. over de toegevoegde waarde.
Cependant, conformément à l'article 371 de ladite directive, les Etats Overeenkomstig artikel 371 van voornoemde richtlijn mogen evenwel de
membres qui, au 1er janvier 1978, exonéraient les opérations dont la lidstaten die op 1 januari 1978 vrijstelling verleenden voor de in de
liste figure à l'annexe X, partie B, de cette directive, peuvent lijst van bijlage X, deel B, van voormelde richtlijn genoemde
continuer à les exonérer, dans les conditions qui existaient dans handelingen, deze onder de in iedere betrokken lidstaat op die datum
chaque Etat membre concerné à cette même date. Cette dérogation reste bestaande voorwaarden, blijven vrijstellen van de belasting. Deze
applicable jusqu'à l'introduction du régime définitif. afwijking blijft van toepassing tot de invoering van de definitieve
La Belgique a fait usage de cette possibilité. Ainsi, les prestations regeling. België heeft van deze mogelijkheid gebruik gemaakt. De diensten
de services effectuées dans l'exercice de leur activité habituelle par verricht door notarissen, advocaten en gerechtsdeurwaarders in de
les notaires, les avocats et les huissiers de justice, ont continué uitoefening van hun geregelde werkzaamheid zijn sinds 1 januari 1978
depuis le 1er janvier 1978, à être exemptées de la taxe conformément à van de belasting vrijgesteld gebleven overeenkomstig artikel 44, § 1,
l'article 44, § 1er, 1°, du Code de la T.V.A. 1°, van het btw-Wetboek.
Le présent amendement vise à abroger cette exemption de la T.V.A. en Onderhavig amendement voorziet in de opheffing van deze vrijstelling
ce qui concerne les prestations de services effectuées par les van de btw wat de diensten van notarissen en gerechtsdeurwaarders
notaires et les huissiers de justice » (Doc. parl., Chambre, 2011-2012, DOC 53-1952/004, p. 36). betreft » (Parl. St., Kamer, 2011-2012, DOC 53-1952/004, p. 36).
En séance plénière du Sénat, le ministre a déclaré que la disposition In de plenaire vergadering van de Senaat stelt de minister dat de
attaquée « est le fruit d'un accord politique portant sur la question bestreden bepaling « het resultaat [is] van een politiek akkoord
de savoir jusqu'où il était possible d'aller pour certaines catégories waarbij men heeft nagekeken hoever men kon gaan voor bepaalde groepen
professionnelles » (Ann., Sénat, 2011-2012, 23 décembre 2011, p. 8). » (Hand., Senaat, 2011-2012, 23 december 2011, p. 9).
Quant à l'intérêt des parties requérantes Ten aanzien van het belang van de verzoekende partijen
B.3.1. Selon le Conseil des ministres, les parties requérantes, qui B.3.1. Volgens de Ministerraad zouden de verzoekende partijen, die
sont toutes des notaires, n'ont pas d'intérêt à l'annulation de la allen notaris zijn, geen belang hebben bij de vernietiging van de
disposition attaquée dans la mesure où celle-ci assujettit les bestreden bepaling, in zoverre die de gerechtsdeurwaarders
huissiers de justice à la T.V.A. btw-plichtig maakt.
B.3.2. La demande de suspension étant subordonnée au recours en B.3.2. Aangezien de vordering tot schorsing ondergeschikt is aan het
annulation, la recevabilité de celui-ci, et en particulier l'existence beroep tot vernietiging, dient de ontvankelijkheid van dat laatste, en
met name wat het bestaan van het vereiste belang betreft, reeds bij
de l'intérêt requis, doit être abordée dès l'examen de la demande de suspension. het onderzoek van de vordering tot schorsing te worden betrokken.
B.3.3. La Constitution et la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la B.3.3. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
Cour constitutionnelle imposent à toute personne physique ou morale Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of
qui introduit un recours en annulation de justifier d'un intérêt. Ne rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken
justifient de l'intérêt requis que les personnes dont la situation van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de
pourrait être affectée directement et défavorablement par la norme personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en
attaquée. ongunstig zou kunnen worden geraakt.
B.3.4. Les parties requérantes sont des notaires, qui ont intérêt à B.3.4. De verzoekende partijen zijn notarissen, die belang hebben bij
l'annulation de la disposition attaquée en ce qu'elle leur est de vernietiging van de bestreden bepaling in zoverre die op de
applicable mais non en ce qu'elle s'applique aux huissiers de justice. notarissen van toepassing is, doch niet in zoverre die op de gerechtsdeurwaarders van toepassing is.
B.3.5. L'examen limité de la recevabilité du recours en annulation B.3.5. Uit het beperkte onderzoek van de ontvankelijkheid van het
auquel la Cour a pu procéder dans le cadre de la demande de suspension beroep tot vernietiging waartoe het Hof in het kader van de vordering
fait apparaître que le recours en annulation - et donc la demande de tot schorsing is kunnen overgaan, blijkt dat het beroep tot
suspension - doit être considéré comme irrecevable en ce qu'il vernietiging - en dus de vordering tot schorsing - onontvankelijk moet
concerne la situation des huissiers de justice. worden geacht, in zoverre het betrekking heeft op de situatie van de
gerechtsdeurwaarders.
Quant aux conditions de la suspension Ten aanzien van de voorwaarden van de schorsing
B.4. Aux termes de l'article 20, 1°, de la loi spéciale du 6 janvier B.4. Naar luid van artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari
1989 sur la Cour constitutionnelle, deux conditions de fond doivent 1989 op het Grondwettelijk Hof dient aan twee grondvoorwaarden te zijn
être remplies pour que la suspension puisse être décidée : voldaan opdat tot schorsing kan worden besloten :
- des moyens sérieux doivent être invoqués; - de middelen die worden aangevoerd moeten ernstig zijn;
- l'exécution immédiate de la règle attaquée doit risquer de causer un préjudice grave difficilement réparable. Les deux conditions étant cumulatives, la constatation que l'une de ces deux conditions n'est pas remplie entraîne le rejet de la demande de suspension. En ce qui concerne le préjudice grave difficilement réparable B.5.1. La suspension par la Cour d'une disposition législative doit permettre d'éviter que l'application immédiate des normes attaquées cause à la partie requérante un préjudice grave qui ne pourrait être réparé ou pourrait difficilement l'être en cas d'annulation de ces normes. - de onmiddellijke uitvoering van de bestreden maatregel moet een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kunnen berokkenen. Daar de twee voorwaarden cumulatief zijn, leidt de vaststelling dat één van die voorwaarden niet is vervuld tot de verwerping van de vordering tot schorsing. Wat het moeilijk te herstellen ernstig nadeel betreft B.5.1. De schorsing van een wetsbepaling door het Hof moet het mogelijk maken te vermijden dat, voor de verzoekende partij, een ernstig nadeel voortvloeit uit de onmiddellijke toepassing van de bestreden normen, nadeel dat niet of moeilijk zou kunnen worden hersteld in geval van een eventuele vernietiging.
B.5.2. Il ressort de l'article 22 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 B.5.2. Uit artikel 22 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
sur la Cour constitutionnelle que, pour satisfaire à la deuxième Grondwettelijk Hof blijkt dat, om te voldoen aan de tweede voorwaarde
condition de l'article 20, 1°, de cette loi, la personne qui forme une van artikel 20, 1°, van die wet, de persoon die een vordering tot
demande de suspension doit exposer, dans sa requête, des faits schorsing instelt, in zijn verzoekschrift concrete en precieze feiten
concrets et précis qui prouvent à suffisance que l'application moet uiteenzetten waaruit voldoende blijkt dat de onmiddellijke
immédiate des dispositions dont elle demande l'annulation risque de toepassing van de bepalingen waarvan hij de vernietiging vordert, hem
lui causer un préjudice grave difficilement réparable. een moeilijk te herstellen ernstig nadeel kan berokkenen.
Cette personne doit notamment faire la démonstration de l'existence du Die persoon moet met name het bestaan van het risico van een nadeel,
risque de préjudice, de sa gravité et de son lien avec l'application de ernst ervan en het verband tussen dat risico en de toepassing van
des dispositions attaquées. de bestreden bepalingen aantonen.
B.6.1. Pour démontrer l'existence d'un préjudice grave difficilement B.6.1. Om het bestaan van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel
réparable, les parties requérantes font valoir que l'entrée en vigueur aan te tonen, voeren de verzoekende partijen aan dat zij zich, wegens
de la disposition attaquée leur laisse à peine quatre jours après la de inwerkingtreding van de bestreden bepaling amper vier dagen na haar
sanction et la promulgation et deux jours après la publication pour
s'adapter en toute hâte à cette mesure, avec toutes les conséquences bekrachtiging en afkondiging en twee dagen na haar bekendmaking,
et tous les risques d'erreurs que cela comporte. Elles soulignent, par halsoverkop aan die maatregel dienen aan te passen, met alle gevolgen
ailleurs, que si la mesure attaquée est appliquée pendant le temps en risico's op vergissingen van dien. Voorts wijzen zij erop dat de
nécessaire à la Cour pour instruire normalement l'affaire, son vernietiging van de bestreden maatregel, wanneer hij gedurende de tijd
annulation donnera lieu à de telles difficultés qu'elle rendra la die het Hof nodig heeft voor de normale behandeling van de zaak zal
mesure pratiquement irréversible pour les cas auxquels elle aura été zijn toegepast, aanleiding zal geven tot zodanige moeilijkheden die
appliquée : le Trésor public devra rembourser la T.V.A. perçue dans hem voor die toepassingsgevallen nagenoeg onherroepelijk maken : de
l'intervalle aux notaires, qui devront, à leur tour, la rembourser aux inmiddels geïnde btw zal moeten worden terugbetaald, door de Schatkist
clients concernés. Si la T.V.A. fait entre-temps partie de frais de aan de notarissen en door de notarissen aan de betrokken cliënten. In
justice, il y aura lieu de mettre à néant des décisions de justice zoverre die btw inmiddels deel uitmaakt van de gerechtskosten, zullen
(éventuellement passées en force de chose jugée) en utilisant des voies de recours (extraordinaires). B.6.2. L'adaptation de la comptabilité n'entraîne pas pour les notaires de problèmes pratiques tellement insurmontables que cette raison justifierait une suspension de la disposition attaquée. B.6.3. A supposer qu'il existe, le risque de préjudice allégué en l'espèce est un risque d'ordre financier. Le simple risque de subir une perte financière ne constitue pas, en principe, un risque de préjudice grave difficilement réparable (voy. arrêt n° 60/92 du 8 octobre 1992, B.3.2; arrêt n° 28/96 du 30 avril (eventueel in kracht van gewijsde gegane) rechterlijke uitspraken met toepassing van (buitengewone) rechtsmiddelen ongedaan moeten worden gemaakt. B.6.2. De aanpassing van de boekhouding stelt de notarissen niet voor zulke onoverkomelijke praktische problemen dat om die reden een schorsing van de bestreden bepaling zou zijn verantwoord. B.6.3. In de veronderstelling dat het te dezen aangevoerde risico van een nadeel bestaat, is dat risico van financiële aard. Het loutere risico van een financieel verlies vormt in beginsel geen
1996, B.6; arrêt n° 169/2006 du 8 novembre 2006, B.16.1; arrêt n° moeilijk te herstellen ernstig nadeel (zie arrest nr. 60/92 van 8
oktober 1992, B.3.2; arrest nr. 28/96 van 30 april 1996, B.6; arrest
204/2009 du 23 décembre 2009, B.4; arrêt n° 96/2010 du 29 juillet nr. 169/2006 van 8 november 2006, B.16.1; arrest nr. 204/2009 van 23
2010, B.29). december 2009, B.4; arrest nr. 96/2010 van 29 juli 2010, B.29).
En outre, les parties requérantes ne démontrent pas qu'en cas Bovendien tonen de verzoekende partijen niet aan dat, in het geval van
d'annulation de la disposition attaquée, la T.V.A. indûment perçue ne een vernietiging van de bestreden bepaling, de alsdan ten onrechte
pourrait être remboursée que très difficilement, d'autant que les geïnde btw slechts zeer moeilijk zou kunnen worden teruggestort,
frais de notaire ne font en principe pas partie des dépens prévus par temeer nu de notariskosten in beginsel niet behoren tot de
le Code judiciaire. gerechtskosten, waarin het Gerechtelijk Wetboek voorziet.
B.7. Etant donné que l'une des conditions requises par l'article 20, B.7. Aangezien niet is voldaan aan één van de voorwaarden die zijn
1°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle vereist bij artikel 20, 1°, van de bijzondere wet van 6 januari 1989
n'est pas remplie, la demande de suspension ne peut être accueillie. op het Grondwettelijk Hof, kan de vordering tot schorsing niet worden ingewilligd.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
rejette la demande de suspension. verwerpt de vordering tot schorsing.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
l'audience publique du 8 mars 2012. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 8 maart 2012.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^