Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 188/2011 du 15 décembre 2011 Numéros du rôle : 5078, 5095, 5096, 5097, 5098, 5102 et 5103 En cause : les recours en annulation de l'article 55, 3°, du décret de la Région flamande du 16 juillet 2010 portant adaptation du La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 188/2011 du 15 décembre 2011 Numéros du rôle : 5078, 5095, 5096, 5097, 5098, 5102 et 5103 En cause : les recours en annulation de l'article 55, 3°, du décret de la Région flamande du 16 juillet 2010 portant adaptation du La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) Uittreksel uit arrest nr. 188/2011 van 15 december 2011 Rolnummers 5078, 5095, 5096, 5097, 5098, 5102 en 5103 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 55, 3°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van 16 juli 2010 houdende aanpassi Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 188/2011 du 15 décembre 2011 Uittreksel uit arrest nr. 188/2011 van 15 december 2011
Numéros du rôle : 5078, 5095, 5096, 5097, 5098, 5102 et 5103 Rolnummers 5078, 5095, 5096, 5097, 5098, 5102 en 5103
En cause : les recours en annulation de l'article 55, 3°, du décret de In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 55, 3°, van het
la Région flamande du 16 juillet 2010 portant adaptation du Code decreet van het Vlaamse Gewest van 16 juli 2010 houdende aanpassing
flamand de l'Aménagement du Territoire du 15 mai 2009 et du décret du van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van 15 mei 2009 en van het
10 mars 2006 portant adaptations décrétales en matière d'aménagement decreet van 10 maart 2006 houdende decretale aanpassingen inzake
du territoire et du patrimoine immobilier suite à la politique ruimtelijke ordening en onroerend erfgoed als gevolg van het
administrative, introduits par André de Spoelberch et autres. bestuurlijk beleid, ingesteld door André de Spoelberch en anderen.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F.
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des recours et procédure I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging
a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 7 januari
7 janvier 2011 et parvenue au greffe le 10 janvier 2011, un recours en 2011 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 10
annulation de l'article 55 du décret de la Région flamande du 16 januari 2011, is beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 55 van
juillet 2010 portant adaptation du Code flamand de l'Aménagement du het decreet van het Vlaamse Gewest van 16 juli 2010 houdende
Territoire du 15 mai 2009 et du décret du 10 mars 2006 portant aanpassing van de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening van 15 mei 2009
adaptations décrétales en matière d'aménagement du territoire et du en van het decreet van 10 maart 2006 houdende decretale aanpassingen
patrimoine immobilier suite à la politique administrative (publié au inzake ruimtelijke ordening en onroerend erfgoed als gevolg van het
Moniteur belge du 9 août 2010) a été introduit par André de bestuurlijk beleid (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 9
Spoelberch, demeurant à 1840 Londerzeel, Drietorenstraat 41, Cécile augustus 2010) door André de Spoelberch, wonende te 1840 Londerzeel,
Cornet d'Elzius, demeurant à 1200 Bruxelles, avenue des Ombrages 21, Drietorenstraat 41, Cécile Cornet d'Elzius, wonende te 1200 Brussel,
Elisabeth Cornet d'Elzius, demeurant à 5361 Scy, rue Hector Montjoie Lommerlaan 21, Elisabeth Cornet d'Elzius, wonende te 5361 Scy, rue
6, et André Cornet d'Elzius, demeurant à 1200 Bruxelles, avenue des Hector Montjoie 6, en André Cornet d'Elzius, wonende te 1200 Brussel,
Ombrages 21. Lommerlaan 21.
b. Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la b. Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 7
februari 2011 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn
poste le 7 février 2011 et parvenues au greffe le 8 février 2011, ingekomen op 8 februari 2011, zijn vier beroepen tot vernietiging
quatre recours en annulation de l'article 55, 3°, du décret de la ingesteld van artikel 55, 3°, van voormeld decreet van het Vlaamse
Région flamande du 16 juillet 2010, précité, ont été introduits Gewest van 16 juli 2010 respectievelijk door de NV « Alpagy-Invest »,
respectivement par la SA « Alpagy-Invest », la SA « Gap-Invest », la de NV « Gap-Invest », de NV « Sparrenhof-Invest », alle drie met
SA « Sparrenhof-Invest », ayant toutes trois leur siège social à 9052 maatschappelijke zetel te 9052 Gent (Zwijnaarde), Klossestraat 12,
Gand (Zwijnaarde), Klossestraat 12, Françoise de Buck van
Overstraeten, demeurant à 1950 Kraainem, avenue des Chasseurs 11, Françoise de Buck van Overstraeten, wonende te 1950 Kraainem,
Patricia Kervyn de Volkaersbeke, faisant élection de domicile à 2018 Jagerslaan 11, Patricia Kervyn de Volkaersbeke, die keuze van
Anvers, Jan Van Rijswijcklaan 16, Alexandra Kervyn de Volkaersbeke, woonplaats doet te 2018 Antwerpen, Jan Van Rijswijcklaan 16, Alexandra
demeurant à 1180 Bruxelles, avenue Albert Lancaster 103, et Guillaume Kervyn de Volkaersbeke, wonende te 1180 Brussel, Albert Lancasterlaan
Kervyn de Volkaersbeke, demeurant à 8340 Moerkerke-Damme, Hoornstraat 103, en Guillaume Kervyn de Volkaersbeke, wonende te 8340
1, par Thierry Storme, demeurant à 9880 Aalter, Schoonberg 15, Moerkerke-Damme, Hoornstraat 1, door Thierry Storme, wonende te 9880
Dominique Storme, demeurant à 9031 Tronchiennes, Wafelijzerhoeve 1, Aalter, Schoonberg 15, Dominique Storme, wonende te 9031 Drongen,
Brigitte Storme, demeurant à 9031 Tronchiennes, Varendrieskouter 199, Wafelijzerhoeve 1, Brigitte Storme, wonende te 9031 Drongen,
Varendrieskouter 199, en Alain Storme, die keuze van woonplaats doet
et Alain Storme, faisant élection de domicile à 2018 Anvers, Jan Van te 2018 Antwerpen, Jan Van Rijswijcklaan 16, door Denis Slachmuylders,
Rijswijcklaan 16, par Denis Slachmuylders, demeurant à 2811 Malines wonende te 2811 Mechelen (Hombeek), Mechelseweg 1, Gisela
(Hombeek), Mechelseweg 1, Gisela Slachmuylders, demeurant à 2800 Slachmuylders, wonende te 2800 Mechelen, Beekstraat 29, Jozef
Malines, Beekstraat 29, Jozef Slachmuylders, demeurant à 2811 Malines Slachmuylders, wonende te 2811 Mechelen (Leest), Juniorslaan 16, en
(Leest), Juniorslaan 16, et Carine Slachmuylders, demeurant à 1880 Carine Slachmuylders, wonende te 1880 Kapelle-op-den-Bos, Grotstraat
Kapelle-op-den-Bos, Grotstraat 3, et par Eddy Ceuppens et Marcelline
Remue, demeurant à 2160 Wommelgem, Herentalsebaan 400. 3, en door Eddy Ceuppens en Marcelline Remue, wonende te 2160
Wommelgem, Herentalsebaan 400.
c. Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la c. Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 9
februari 2011 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn
poste le 9 février 2011 et parvenues au greffe le 10 février 2011, ingekomen op 10 februari 2011, zijn twee beroepen tot vernietiging
deux recours en annulation de l'article 55, 3°, du décret de la Région ingesteld van artikel 55, 3°, van voormeld decreet van het Vlaamse
flamande du 16 juillet 2010, précité, ont été introduits Gewest van 16 juli 2010 respectievelijk door Georges Cornet d'Elzius,
respectivement par Georges Cornet d'Elzius, demeurant à 4500 Huy, rue wonende te 4500 Hoei, rue de la Tête Noire 34A, Paul Cornet d'Elzius,
de la Tête Noire 34A, Paul Cornet d'Elzius, demeurant à 1040 wonende te 1040 Brussel, Commandant Lothairelaan 67, Christine Cornet
Bruxelles, avenue Commandant Lothaire 67, Christine Cornet d'Elzius,
demeurant à 5500 Furfooz (Dinant), Ferme de Sûre 78, François Cornet d'Elzius, wonende te 5500 Furfooz (Dinant), Ferme de Sûre 78, François
d'Elzius, demeurant à 1380 Ohain (Lasne), Chemin de la Brire 7, et la Cornet d'Elzius, wonende te 1380 Ohain (Lasne), Chemin de la Brire 7,
SPRL « Agro-Ecolo Brabant », dont le siège social est établi à 1040 en de BVBA « Agro-Ecolo Brabant », met maatschappelijke zetel te 1040
Bruxelles, avenue Commandant Lothaire 67, et par Jan Pincket, Brussel, Commandant Lothairelaan 67, en door Jan Pincket, wonende te
demeurant à 1850 Grimbergen, Grimbergsesteenweg 16. 1850 Grimbergen, Grimbergsesteenweg 16.
Ces affaires, inscrites sous les numéros 5078, 5095, 5096, 5097, 5098, Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5078, 5095, 5096, 5097, 5098,
5102 et 5103 du rôle de la Cour, ont été jointes. 5102 en 5103 van de rol van het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant à la disposition attaquée et à son contexte Ten aanzien van de bestreden bepaling en de context ervan
B.1.1. L'article 55, 3°, attaqué, du décret de la Région flamande du B.1.1. Het bestreden artikel 55, 3°, van het decreet van het Vlaamse
16 juillet 2010 portant adaptation du Code flamand de l'Aménagement du Gewest van 16 juli 2010 houdende aanpassing van de Vlaamse Codex
Territoire du 15 mai 2009 et du décret du 10 mars 2006 portant Ruimtelijke Ordening van 15 mei 2009 en van het decreet van 10 maart
adaptations décrétales en matière d'aménagement du territoire et du 2006 houdende decretale aanpassingen inzake ruimtelijke ordening en
patrimoine immobilier suite à la politique administrative ajoute à onroerend erfgoed als gevolg van het bestuurlijk beleid voegt aan
l'article 7.4.11, alinéa 2, du Code flamand de l'aménagement du artikel 7.4.11, tweede lid, van de bij besluit van de Vlaamse Regering
Territoire, coordonné par l'arrêté du Gouvernement flamand du 15 mai van 15 mei 2009 gecoördineerde Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening
2009, un membre de phrase (à partir de : « étant entendu [...] »), de (hierna : VCRO) een zinsnede toe (vanaf : « met dien verstande [...]
sorte que le deuxième alinéa de cet article, qui fait partie de la »), zodat het tweede lid van dat artikel, dat deel uitmaakt van
division 7 (« Dommages et bénéfices résultant de la planification afdeling 7 (« Planschade en planbaten » van hoofdstuk IV (« Planning
spatiale ») du chapitre IV (« Planification ») du titre VII (« ») van titel VII (« Diverse temporele en overgangsmaatregelen ») van
Diverses mesures temporaires et de transition ») du Code flamand de
l'Aménagement du Territoire, dispose désormais : de VCRO, thans bepaalt :
« Les demandes de paiement d'indemnités de dommages résultant de la « Vorderingen tot betaling van planschadevergoedingen die zijn
planification spatiale, qui sont issues de plans d'aménagement, seront ontstaan uit eerdere plannen van aanleg, worden afgehandeld
réglées conformément aux stipulations du décret concernant overeenkomstig de bepalingen van het decreet betreffende de
l'aménagement du territoire, coordonné le 22 octobre 1996, tel qu'il ruimtelijke ordening, gecoördineerd op 22 oktober 1996, zoals dat gold
était en vigueur le 31 août 2009, étant entendu que les présentes op 31 augustus 2009, met dien verstande dat deze bepalingen
stipulations sont interprétées dans le sens que seul les 50 premiers geïnterpreteerd worden in die zin dat enkel de eerste 50 meter vanaf
mètres à partir de l'alignement sont pris en compte pour les dommages
résultant de la planification spatiale ». de rooilijn in aanmerking komt voor planschade ».
B.1.2. Le membre de phrase de l'article précité « conformément aux B.1.2. Met de zinsnede in voormeld artikel « overeenkomstig de
stipulations du décret concernant l'aménagement du territoire, bepalingen van het decreet betreffende de ruimtelijke ordening,
coordonné le 22 octobre 1996, tel qu'il était en vigueur le 31 août gecoördineerd op 22 oktober 1996, zoals dat gold op 31 augustus 2009 »
2009 » fait référence en particulier à l'article 35 du décret de la wordt in het bijzonder gerefereerd aan artikel 35 van het bij besluit
Région flamande relatif à l'aménagement du territoire, coordonné par
l'arrêté du Gouvernement flamand du 22 octobre 1996 (ci-après : décret van de Vlaamse Regering van 22 oktober 1996 gecoördineerde decreet van
de coordination), dont les dispositions les plus importantes, het Vlaamse Gewest betreffende de ruimtelijke ordening (hierna :
antérieurement à l'abrogation de ce décret par l'article 104 du décret Coördinatiedecreet), waarvan de meest relevante bepalingen, vóór de
du 27 mars 2009 « adaptant et complétant la politique d'aménagement du opheffing van dat decreet bij artikel 104 van het decreet van 27 maart
territoire, des autorisations et du maintien », étaient libellées 2009 tot aanpassing en aanvulling van het ruimtelijke plannings-,
comme suit : vergunningen- en handhavingsbeleid, luidden als volgt :
« Il y a lieu à indemnité à charge, suivant le cas, de la Région « Schadevergoeding is al naar het geval verschuldigd door het Vlaamse
flamande, de l'association intercommunale ou de la commune, lorsque Gewest, de vereniging van gemeenten of de gemeente, wanneer het bouw-
l'interdiction de bâtir ou de lotir résultant d'un plan revêtu de la of verkavelingsverbod volgend uit een plan dat bindende kracht heeft
force obligatoire met fin à l'usage auquel un bien est affecté ou verkregen, een einde maakt aan het gebruik waarvoor een goed dient of
normalement destiné au jour précédant l'entrée en vigueur. normaal bestemd is de dag voorafgaand aan de inwerkingtreding.
[...] [...]
Le droit à l'indemnisation naît soit au moment de la mutation du bien, Het recht op schadevergoeding ontstaat ofwel bij overdracht van het
soit lors du refus d'un permis de bâtir ou de lotir ou bien soit lors goed ofwel bij de weigering van een bouw- of verkavelingsvergunning of
de la délivrance d'un certificat d'urbanisme négatif. nog bij het afleveren van een negatief stedebouwkundig attest.
Toutefois, la diminution de la valeur du bien résultant de De waardevermindering van het goed volgend uit het bouw- of
l'interdiction de bâtir ou de lotir doit être subie sans indemnité verkavelingsverbod, moet evenwel zonder vergoeding gedoogd worden ten
jusqu'à concurrence de vingt pour cent de cette valeur. belope van twintig ten honderd van die waarde.
[...] [...]
Aucune indemnité n'est due dans les cas suivants : Er is geen vergoeding verschuldigd in de volgende gevallen :
1° interdiction de bâtir ou de lotir résultant d'une prévision 1° verbod te bouwen of te verkavelen als gevolg van een in uitzicht
d'expropriation du bien; ce, sous réserve de l'application de gestelde onteigening van het goed; zulks, onder voorbehoud van de
l'article 33; toepassing van artikel 33;
2° interdiction de couvrir une parcelle de constructions au-delà de ce 2° verbod een grotere oppervlakte van een perceel te bebouwen dan het
qui est permis par le plan ou de dépasser dans un lotissement la plan van aanleg toelaat, of bij een verkaveling de door het plan
densité d'occupation fixée par le plan; bepaalde bebouwingsdichtheid te overschrijden;
3° interdiction de continuer l'exploitation d'établissements 3° verbod de exploitatie van gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke
dangereux, insalubres et incommodes au-delà de la période pour bedrijven voort te zetten na het verstrijken van de tijd waarvoor
laquelle l'exploitation a été autorisée; vergunning was verleend;
4° interdiction de bâtir sur un terrain ne possédant pas les 4° verbod te bouwen op een stuk grond dat de minimumafmetingen
dimensions minimums fixées par le plan d'aménagement; vastgesteld bij het plan van aanleg, niet heeft;
5° interdiction de lotir un terrain n'ayant pas d'accès à une voie 5° verbod om een stuk grond gelegen aan een weg die, gelet op de
suffisamment équipée compte tenu de la situation des lieux, ou d'y plaatselijke toestand, onvoldoende is uitgerust, te verkavelen of te
bâtir; bebouwen;
6° interdiction de bâtir ou de lotir en dehors des agglomérations en 6° verbod te bouwen of te verkavelen buiten de bebouwde kernen, wegens
raison des nécessités impérieuses résultant de la sécurité de la de dwingende eisen van de verkeersveiligheid;
circulation; 7° interdiction de lotir un terrain pour lequel un permis de lotir 7° verbod een stuk grond te verkavelen waarvoor een vroeger verleende
précédemment accordé était périmé à la date de l'entrée en vigueur du verkavelingsvergunning vervallen was op de datum van de
plan entraînant cette interdiction; inwerkingtreding van het plan dat bedoeld verbod inhoudt;
8° pour les bâtiments ou installations fixes détruits par une calamité 8° voor de gebouwen of vaststaande inrichtingen vernield door een
naturelle, lorsque l'interdiction de leur reconstruction résulte de natuurramp als het verbod van hun wederopbouw voortvloeit uit het
l'arrêté royal pris en exécution de l'article 12, § 3, premier alinéa, koninklijk besluit genomen in uitvoering van artikel 12, § 3 eerste
de la loi du 12 juillet 1976 relative à la réparation de certains alinea, van de wet van 12 juli 1976 betreffende het herstel van zekere
dommages causés à des biens privés par des calamités naturelles ». schade veroorzaakt aan private goederen door natuurrampen ».
B.1.3. Les passages de l'article 35 du décret de coordination cités B.1.3. De hiervoor geciteerde passages uit artikel 35 van het
ci-dessus correspondent en grande partie à l'article 37, repris lors Coördinatiedecreet stemmen grotendeels overeen met het bij de
de la coordination, de la loi du 29 mars 1962 organique de coördinatie overgenomen artikel 37 van de wet van 29 maart 1962 «
l'aménagement du territoire et de l'urbanisme (ci-après : loi houdende organisatie van de ruimtelijke ordening en van de stedebouw »
organique de l'urbanisme), tel qu'il avait été remplacé par l'article (hierna : Stedenbouwwet), zoals vervangen bij artikel 2 van de wet van
2 de la loi du 22 décembre 1970 et modifié par les lois des 12 juillet 22 december 1970 en gewijzigd bij de wetten van 12 juli 1976 (artikel
1976 (article 12, § 4) et 22 décembre 1977 (articles 177 et 178). 12, § 4) en 22 december 1977 (artikelen 177 en 178).
B.1.4. Depuis le décret de la Région flamande du 18 mai 1999 portant B.1.4. Sinds het decreet van het Vlaamse Gewest van 18 mei 1999
organisation de l'aménagement du territoire, l'indemnité de réparation houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening (hierna : DRO)
des dommages résultant de la planification spatiale, qui est wordt de vergoeding van planschade die het gevolg is van de
consécutive aux plans d'exécution spatiaux, est réglée par les
articles 84 à 86 du décret portant organisation de l'aménagement du ruimtelijke uitvoeringsplannen, geregeld bij de artikelen 84 tot 86
territoire, désormais coordonnés dans les articles 2.6.1 à 2.6.3 du van het DRO, die thans zijn gecoördineerd in de artikelen 2.6.1 tot
Code flamand de l'aménagement du Territoire. 2.6.3 van de VCRO.
L'article 2.6.1, § 3, du Code flamand de l'Aménagement du Territoire Artikel 2.6.1, § 3, van de VCRO bepaalt inzonderheid :
dispose en particulier :
« § 3. Pour l'application de l'indemnisation des dommages résultant de « § 3. Voor de toepassing van planschadevergoeding moet bovendien aan
la planification spatiale, les critères cumulatifs suivants doivent de volgende criteria samen worden voldaan op de dag voorafgaand aan de
surcroît être remplis la veille de l'entrée en vigueur du plan inwerkingtreding van het definitieve plan :
définitif : 1° la parcelle doit être située le long d'une route suffisamment 1° het perceel moet gelegen zijn aan een voldoende uitgeruste weg
équipée, conformément à l'article 4.3.5, § 1er; overeenkomstig artikel 4.3.5, § 1;
2° la parcelle doit entrer en ligne de compte pour l'édification d'une 2° het perceel moet stedenbouwkundig en bouwtechnisch voor bebouwing
construction sur le plan de l'urbanisme et de la technique de
construction; in aanmerking komen;
3° la parcelle doit être située dans une zone constructible, comme 3° het perceel moet gelegen zijn binnen een bebouwbare zone zoals
définie dans un plan d'aménagement ou dans un plan d'exécution bepaald in een plan van aanleg of ruimtelijk uitvoeringsplan;
spatiale; 4° seuls les 50 premiers mètres à partir de l'alignement entrent en 4° enkel de eerste 50 meter vanaf de rooilijn komt in aanmerking voor
ligne de compte pour les dommages résultant de la planification
spatiale ». planschade ».
La règle qui figure à la fin de cette disposition, aussi dénommée De in fine van die bepaling opgenomen regel, hierna ook de
ci-après règle des cinquante mètres, est justifiée comme suit dans les vijftigmeterregel genoemd, is in de parlementaire voorbereiding ervan
travaux préparatoires : als volgt verantwoord :
« Seuls les cinquante premiers mètres à partir de l'alignement entrent « Alleen de eerste vijftig meter vanaf de rooilijn komt in aanmerking
en ligne de compte pour une indemnité de réparation des dommages
résultant de la planification spatiale (point 4). Cette limitation voor een planschadevergoeding (punt 4). Deze beperking vloeit
découle de l'exigence de situation le long d'une voie suffisamment enerzijds reeds voort uit de vereiste van ligging aan een voldoende
équipée et est tirée de l'analyse de la jurisprudence dominante qui en uitgeruste weg, en is overgenomen uit de analyse van de heersende
a déduit la règle des cinquante mètres. La profondeur de cinquante rechtspraak die hieruit de 50 meter-regel ontwikkelde. De diepte van
mètres à partir de l'alignement est la profondeur de construction 50 meter vanaf de rooilijn is de algemeen gangbare bouwdiepte. De
usuelle. Les terrains de fond, qui se trouvent au-delà de la première
bande de cinquante mètres, n'entrent pas en ligne de compte pour une achterliggende gronden die zich verder dan de eerste strook van 50
indemnité de réparation des dommages résultant de la planification meter situeren komen niet voor planschadevergoeding in aanmerking (zie
spatiale (voy., entre autres, Cour de cassation, n° 7028, 30 novembre onder meer Hof van Cassatie, nr. 7028, 30 november 1990) » (Parl. St.,
1990) » (Doc. parl., Parlement flamand, 1998-1999, n° 1332/1, p. 46). Vlaams Parlement, 1998-1999, nr. 1332/1, p. 46).
B.1.5. La Cour doit donc statuer sur la règle selon laquelle, en ce B.1.5. Het Hof dient derhalve uitspraak te doen over de regel dat, wat
qui concerne l'indemnité de réparation de dommages résultant de la betreft de vergoeding wegens planschade, enkel de strook binnen de
planification spatiale, seule la bande située dans les cinquante eerste vijftig meter vanaf de rooilijn in aanmerking wordt genomen.
premiers mètres à partir de l'alignement est prise en compte. De beroepen hebben geen betrekking op de vijftigmeterregel zoals
Les recours ne portent pas sur la règle des cinquante mètres que
contient l'article 2.6.1, § 3, 4°, du Code flamand de l'Aménagement du vervat in artikel 2.6.1., § 3, 4°, van de VCRO met betrekking tot
Territoire, en ce qui concerne les dommages résultant des plans
d'exécution spatiaux, mais sur l'interprétation, à l'article 7.4.11,
alinéa 2, du Code flamand de l'Aménagement du Territoire, figurant planschade als gevolg van de ruimtelijke uitvoeringsplannen, maar op
parmi les « Diverses mesures temporaires et de transition », selon de interpretatie, in het bij de « diverse temporele en
laquelle cette règle s'applique également pour l'indemnité de overgangsmaatregelen » opgenomen artikel 7.4.11, tweede lid, van de
réparation des dommages résultant de la planification spatiale qui VCRO, dat die regel eveneens geldt ten aanzien van de vergoeding voor
découle de « plans d'aménagement antérieurs », et, dès lors, sur la base des réglementations parallèles antérieures de l'article 37 de la loi organique de l'urbanisme et de l'article 35 du décret de coordination. Quant à la recevabilité B.2.1. Pour étayer leur intérêt au recours, les parties requérantes font valoir qu'elles sont partie à des procédures pendantes par lesquelles elles réclament une indemnité de réparation des dommages résultant de la planification spatiale, par suite de plans d'aménagement. Contrairement à ce que soutient le Gouvernement flamand au titre d'exception d'irrecevabilité, tant les parties requérantes dans planschade die voortspruit uit « eerdere plannen van aanleg », en, derhalve, op basis van de vroegere gelijklopende regelingen van artikel 37 van de Stedenbouwwet en artikel 35 van het Coördinatiedecreet. Ten aanzien van de ontvankelijkheid B.2.1. Om hun belang bij het beroep te staven, voeren de verzoekende partijen aan dat zij partij zijn bij hangende rechtsgedingen waarbij zij aanspraak maken op planschadevergoeding als gevolg van plannen van aanleg. In tegenstelling tot wat de Vlaamse Regering als exceptie van niet-ontvankelijkheid aanvoert, doen zowel de verzoekende partijen in
l'affaire n° 5102 que la partie requérante dans l'affaire n° 5103 de zaak nr. 5102 als de verzoekende partij in de zaak nr. 5103 als
justifient individuellement de leur intérêt en tant que parties dans des procédures pendantes concernant des dommages résultant de la planification. B.2.2. Etant donné, quoi qu'il en soit, que chacune des requêtes soit émane de personnes physiques qui ont formé le recours de manière recevable, soit a été introduite conjointement par de telles personnes, il n'y a pas lieu de faire droit à l'exception soulevée par le Gouvernement flamand, selon laquelle certaines des parties requérantes ont négligé, en tant que personnes morales, de soumettre la décision d'introduire le recours et n'ont pas davantage fourni une copie de la publication de leurs statuts au Moniteur belge. partijen in hangende rechtsgedingen over planschade afzonderlijk blijken van hun belang. B.2.2. Aangezien elk van de verzoekschriften hoe dan ook uitgaat of mede is ingediend door natuurlijke personen die het beroep op ontvankelijke wijze hebben ingesteld, is er geen aanleiding om in te gaan op de exceptie, opgeworpen door de Vlaamse Regering, dat sommige van de verzoekende partijen, als rechtspersonen, nalaten de beslissing om het beroep in te stellen voor te leggen en evenmin een kopie van de bekendmaking van hun statuten in het Belgisch Staatsblad hebben bezorgd.
B.2.3. Bien que les parties requérantes dans l'affaire n° 5078 B.2.3. Hoewel de verzoekende partijen in de zaak nr. 5078 de
demandent l'annulation de l'intégralité de l'article 55 du décret de vernietiging vragen van het gehele artikel 55 van het decreet van het
la Région flamande du 16 juillet 2010, l'exposé de leurs griefs et les Vlaamse Gewest van 16 juli 2010, blijkt uit de uiteenzetting van hun
requêtes dans les affaires qui sont jointes font apparaître que seul grieven en uit de verzoekschriften in de daarmee samengevoegde zaken,
le 3° de cet article est visé. dat enkel het 3° van dat artikel wordt geviseerd.
Quant au fond Ten gronde
B.3.1. Les parties requérantes font valoir, entre autres, que la B.3.1. De verzoekende partijen voeren onder meer aan dat de bestreden
disposition attaquée est contraire au principe d'égalité et de bepaling in strijd is met het beginsel van gelijkheid en
non-discrimination garanti par les articles 10 et 11 de la niet-discriminatie gewaarborgd bij de artikelen 10 en 11 van de
Constitution, combinés ou non avec, entre autres, les articles 84 et Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met onder meer de artikelen
133 de celle-ci, le principe de la non-rétroactivité des lois, le 84 en 133 ervan, het beginsel van niet-retroactiviteit van wetten, het
principe de la sécurité juridique et le principe de confiance, ainsi rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel en het recht op een eerlijk
que le droit à un procès équitable, garanti par l'article 6 de la proces, gewaarborgd bij artikel 6 van het Europees Verdrag voor de
Convention européenne des droits de l'homme. rechten van de mens.
Elles estiment en particulier que la disposition attaquée est Zij zijn met name van oordeel dat de bestreden bepaling ten onrechte
présentée à tort comme une disposition interprétative, alors qu'elle wordt voorgesteld als een interpretatieve bepaling, terwijl die
serait en réalité une nouvelle règle de droit qui est instaurée avec bepaling in werkelijkheid een nieuwe rechtsregel zou zijn die met
effet rétroactif et qui interfère dans des procédures pendantes terugwerkende kracht wordt ingevoerd en waarmee wordt ingegrepen in
auxquelles elles sont parties. hangende rechtsgedingen waarin zij partij zijn.
B.3.2. Elles font valoir en outre que le législateur décrétal régional B.3.2. Zij voeren bovendien aan dat de gewestelijke decreetgever niet
n'est pas compétent pour adopter des décrets interprétatifs et que les bevoegd is om interpretatieve decreten aan te nemen en dat derhalve
règles répartitrices de compétence sont dès lors également violées. ook de bevoegdheidverdelende regels zijn geschonden.
B.3.3. Le Gouvernement flamand soutient qu'il s'agit d'une disposition B.3.3. De Vlaamse Regering betoogt dat het gaat om een zuiver
purement interprétative et que sa rétroactivité est justifiée par son interpretatieve bepaling en dat de terugwerkende kracht ervan is
caractère interprétatif. verantwoord door haar interpretatieve karakter.
B.4. Une disposition législative est interprétative quand elle confère B.4. Een wetsbepaling is interpretatief wanneer ze aan een bepaling de
à une disposition le sens que, dès son adoption, le législateur a betekenis geeft die de wetgever bij de aanneming ervan heeft willen
voulu lui donner et qu'elle pouvait raisonnablement recevoir. C'est geven en die zij redelijkerwijze kon krijgen. Het behoort dus tot het
donc le propre d'une telle disposition législative, sous réserve du wezen van een dergelijke wetsbepaling dat, onder voorbehoud van het
principe de légalité en matière pénale, de sortir ses effets à la date strafrechtelijk wettigheidsbeginsel, zij terugwerkt tot op de datum
d'entrée en vigueur des dispositions qu'elle interprète. van inwerkingtreding van de bepalingen die zij interpreteert.
Toutefois, la garantie de la non-rétroactivité des lois ne pourrait De waarborg van de niet-retroactiviteit van de wetten zou echter niet
être éludée par le seul fait qu'une disposition législative ayant un kunnen worden omzeild door het enkele feit dat een wetsbepaling met
effet rétroactif serait présentée comme une disposition terugwerkende kracht als een interpretatieve bepaling zou worden
interprétative. Il convient donc d'examiner si le législateur a donné voorgesteld. Er dient dus te worden onderzocht of de wetgever aan de
à la disposition le sens qu'elle pouvait raisonnablement recevoir dès bepaling de betekenis heeft gegeven die zij redelijkerwijze kon
son adoption. krijgen sinds de aanneming ervan.
B.5. La disposition attaquée est le résultat d'un amendement introduit B.5. De bestreden bepaling is het resultaat van een amendement tijdens
lors des travaux préparatoires du décret du 16 juillet 2010, qui est de parlementaire voorbereiding van het decreet van 16 juli 2010, dat
justifié comme suit : als volgt is verantwoord :
« La troisième adaptation de l'article 7.4.11 doit faire la clarté sur « De derde aanpassing van artikel 7.4.11 dient duidelijkheid te
l'interprétation des dispositions relatives aux dommages résultant du verschaffen over de interpretatie van de bepalingen inzake planschade
plan contenues dans le décret relatif à l'aménagement du territoire, van het decreet betreffende de ruimtelijke ordening, gecoördineerd op
coordonné le 22 octobre 1996, tel qu'il était en vigueur le 31 août 22 oktober 1996, zoals dat gold op 31 augustus 2009. De artikelen 35
2009. Les articles 35 et 36 de ce décret ont constitué le fondement, en 36 van laatstgenoemd decreet hebben de grondslag uitgemaakt
d'abord, de la réglementation contenue dans les articles 84 à 86 du vooreerst van de regelgeving vervat in de artikelen 84 tot en met 86
décret du 18 mai 1999 relatif à l'organisation de l'aménagement du van het decreet van 18 mei 1999 betreffende de organisatie van de
territoire et, ensuite, de la nouvelle réglementation contenue dans ruimtelijke ordening, en vervolgens van de nieuwe regelgeving vervat
les articles 2.6.1 à 2.6.3 du Code flamand de l'Aménagement du in de artikelen 2.6.1 tot en met 2.6.3 van de VCRO.
Territoire. L'interprétation que le législateur fédéral et le législateur décrétal De interpretatie die de vroegere wet- en decreetgever steeds voor ogen
antérieurs ont toujours eue en vue, et qui, précédemment, a été heeft gehad, en die voorheen uitdrukkelijk werd opgenomen in artikel
reproduite explicitement à l'article 84, § 3, alinéa 1er, 4°, du
décret du 18 mai 1999 relatif à l'organisation de l'aménagement du 84, § 3, eerste lid, 4° van het decreet van 18 mei 1999 betreffende de
territoire, et désormais à l'article 2.6.1, § 3, alinéa 1er, 4°, du organisatie van de ruimtelijke ordening, en thans artikel 2.6.1, § 3,
Code flamand de l'aménagement du territoire (' seuls les 50 premiers eerste lid, 4°, van de VCRO (' enkel de eerste 50 meter vanaf de
mètres à partir de l'alignement sont pris en compte pour les dommages
résultant de la planification spatiale ') est reprise explicitement rooilijn komt in aanmerking voor planschade ') wordt door dit voorstel
par cette proposition, comme disposition interprétative, à l'article als interpretatieve bepaling uitdrukkelijk mee opgenomen in artikel
7.4.11, alinéa 2, du Code flamand de l'Aménagement du Territoire. 7.4.11, tweede lid, van de VCRO.
Pour de plus amples explications concernant cette proposition, il peut Tot nadere toelichting bij dit voorstel kan verwezen worden naar de
être renvoyé à la discussion des articles concernant cette condition artikelsgewijze bespreking van de betrokken voorwaarde in het decreet
dans le décret du 18 mai 1999 relatif à l'organisation de van 18 mei 1999 betreffende de organisatie van de ruimtelijke
l'aménagement du territoire. Il y est dit ce qui suit (Doc. parl., ordening. Daarin werd het volgende gesteld (Parl. St. Vl. Parl.,
Parlement flamand, 1998-99, n° 1332/1, p. 46) : 1998-99, nr. 1332/1, p. 46) :
' § 3. Le présent paragraphe précise un certain nombre de critères ' § 3. In deze paragraaf worden een aantal bijkomende criteria bepaald
supplémentaires auxquels il doit être satisfait de manière cumulative
pour qu'une parcelle puisse entrer en ligne de compte en vue d'une waaraan cumulatief dient te zijn voldaan opdat een perceel in
indemnité de réparation des dommages résultant de la planification aanmerking kan komen voor planschadevergoeding. Deze voorwaarden
spatiale. Ces conditions sont fixées parce que l'indemnité de dommages worden gesteld omdat de planschadevergoeding enkel wordt verleend voor
résultant de la planification spatiale n'est accordée que pour des
parcelles ayant le caractère de terrain à bâtir. percelen die het karakter van bouwgrond hebben.
Le point 2 contient la condition que la parcelle doit entrer en ligne Onder punt 2 wordt de voorwaarde gesteld dat het perceel
de compte pour la construction, du point de vue urbanistique et stedenbouwkundig en technisch voor bebouwing in aanmerking moet komen.
technique. Il est évidemment possible de bâtir sur tous les terrains, Het is natuurlijk mogelijk op elke grond te bouwen, maar daarom
mais ceux-ci n'acquièrent pas pour autant le statut de terrain à verkrijgt de grond nog niet het karakter van bouwgrond. In de
bâtir. La jurisprudence et la doctrine dominantes confèrent d'ores et heersende rechtspraak en rechtsleer is reeds op bevredigende wijze
déjà à ce critère un contenu satisfaisant. Sont exclus les terrains invulling gegeven aan dit criterium. Gronden die van nature niet
qui, par nature, ne conviennent pas à la construction, à moins d'en geschikt zijn om erop te bouwen, tenzij door er op kunstmatige wijze
changer le caractère de manière artificielle afin de rendre le terrain het karakter ervan te veranderen om de grond bouwrijp te maken, worden
constructible. uitgesloten.
Le point 3 pose explicitement la condition que la parcelle soit située dans une zone constructible, fixée dans un plan d'aménagement ou dans un plan d'exécution spatial. Sont exclues les parcelles qui ont déjà été réservées, dans un plan d'aménagement ou un plan d'exécution spatial, à d'autres fins que la construction, par exemple les espaces verts. La condition mentionnée au point 2, à savoir l'exigence que la parcelle soit adjacente à une voie suffisamment équipée, ne s'appliquent pas à l'obtention d'une indemnité de réparation de dommages résultant de la planification spatiale pour les entreprises agricoles existantes et leur siège d'exploitation, étant donné que ces bâtiments ne remplissent pas toujours cette condition en raison de leur nature. Seuls les cinquante premiers mètres à partir de l'alignement entrent en ligne de compte pour une indemnité de réparation des dommages résultant de la planification spatiale (point 4). Cette limitation découle d'une part déjà de l'exigence de Onder punt 3 wordt uitdrukkelijk de voorwaarde gesteld dat het perceel moet gelegen zijn binnen een bebouwbare zone zoals bepaald in een plan van aanleg of ruimtelijk uitvoeringsplan. Percelen die in een plan van aanleg of uitvoeringsplan reeds gereserveerd werden voor andere doeleinden dan bebouwing, bijvoorbeeld groene ruimten, worden uitgesloten. De [voorwaarde] vermeld onder punt 2, met name de vereiste van ligging aan een voldoende uitgeruste weg, is niet van toepassing op het bekomen van een planschadevergoeding voor bestaande landbouwbedrijven en hun exploitantenwoning, gezien deze gebouwen wegens hun aard niet altijd voldoen aan die voorwaarde. Alleen de eerste vijftig meter vanaf de rooilijn komt in aanmerking voor een planschadevergoeding (punt 4). Deze beperking vloeit enerzijds reeds voort uit de vereiste
situation le long d'une voie suffisamment équipée et est tirée de van ligging aan een voldoende uitgeruste weg, en is overgenomen uit de
l'analyse de la jurisprudence dominante qui en a déduit la règle des analyse van de heersende rechtspraak die hieruit de 50-meter regel
50 mètres. La profondeur de 50 mètres à partir de l'alignement est la ontwikkelde. De diepte van 50 meter vanaf de rooilijn is de algemeen
profondeur de construction usuelle. Les terrains de fond qui sont gangbare bouwdiepte. De achterliggende gronden die zich verder dan de
situés au-delà de la première bande de 50 mètres n'entrent pas en eerste strook van 50 meter situeren komen niet voor
ligne de compte pour une indemnité de réparation des dommages
résultant de la planification spatiale (voyez, entre autres, Cour de planschadevergoeding in aanmerking (zie onder meer Hof van Cassatie,
cassation, n° 7008, 30 novembre 1999)' [...]. nr. 7028, 30 november 1990)' [...].
Une autre justification de cette disposition interprétative réside Een verdere verantwoording voor deze interpretatieve bepaling is
dans la cause d'exception pour les dommages résultant du plan, gelegen in de uitzonderingsgrond voor planschade, vervat in artikel
contenue dans l'article 35, alinéa 10, 5°, du décret relatif à 35, tiende lid, 5°, van het decreet betreffende de ruimtelijke
l'aménagement du territoire, coordonné le 22 octobre 1996, tel qu'il ordening, gecoördineerd op 22 oktober 1996, zoals dat gold op 31
était en vigueur le 31 août 2009. Il était précisé dans cet article augustus 2009. Daarin werd bepaald dat geen vergoeding verschuldigd is
que l'indemnité n'est pas due en cas d'interdiction de lotir ou de in geval van een verbod om een stuk grond, gelegen aan een weg die,
bâtir sur un terrain adjacent à une voie qui, eu égard à la situation gelet op de plaatselijke toestand, onvoldoende is uitgerust, te
locale, est insuffisamment équipée. Cette cause d'exception faisait verkavelen of te bebouwen. Deze uitzonderingsgrond maakte in identieke
aussi déjà partie, dans des termes identiques, de la loi du 29 mars bewoordingen ook al deel uit van de wet van 29 maart 1962 houdende
1962 organique de l'aménagement du territoire et de l'urbanisme, organisatie van de ruimtelijke ordening en de stedenbouw, gewijzigd
modifié par la loi du 22 décembre 1970, et doit donc être réputée bij de wet van 22 december 1970, en dient bijgevolg geacht te worden
s'appliquer à toutes les procédures concernant des dommages résultant van toepassing te zijn op alle planschadeprocedures, ingeleid op grond
du plan, engagées sur la base des articles 37 et 38 de la loi van de artikelen 37 en 38 van de Stedenbouwwet (later de artikelen 35
organique de l'urbanisme (ultérieurement les articles 35 et 36 du [...] en 36 van het decreet betreffende de ruimtelijke ordening,
décret relatif à l'aménagement du territoire, coordonné le 22 octobre 1996). Ledit motif d'exception comporte clairement la condition que, pour entrer en ligne de compte en vue d'une indemnité de réparation des dommages résultant de la planification spatiale, le terrain doit être adjacent à une voie qui, eu égard à la situation locale, est suffisamment équipée pour y lotir ou y bâtir. Le terrain doit donc être adjacent à une voie suffisamment équipée et cette condition s'applique aussi bien pour un terrain à bâtir que pour un terrain dit 'à lotir'. L'exigence légale que la parcelle de terrain à bâtir ou de 'terrain à lotir' soit adjacente à une voie a pour effet qu'une parcelle de terrain à bâtir ou de 'terrain à lotir' qui n'est pas adjacente à une voie ne saurait évidemment être adjacente à une voie suffisamment équipée, condition légale de l'existence de dommages résultant du plan. Les terrains à bâtir ou les 'terrains à lotir' de gecoördineerd op 22 oktober 1996). Bedoelde uitzonderingsgrond bevat duidelijk de voorwaarde dat, om in aanmerking te kunnen komen voor planschadevergoeding, het stuk grond gelegen moet zijn aan een weg die, gelet op de plaatselijke toestand, voldoende is uitgerust om te verkavelen of te bebouwen. Het stuk grond moet bijgevolg liggen aan een voldoende uitgeruste weg, en deze voorwaarde geldt zowel voor een bouwgrond als voor een zogenaamde 'verkavelingsgrond'. De wettelijke vereiste van de ligging aan een voldoende uitgeruste weg voor een stuk bouwgrond of 'verkavelingsgrond' heeft als gevolg dat een stuk bouwgrond of 'verkavelingsgrond' dat niet is gelegen aan een weg, uiteraard evenmin kan gelegen zijn aan een voldoende uitgeruste weg, wettelijke voorwaarde voor planschade. Achterliggende bouw- of
fond, situés à plus de 50 mètres à partir de l'alignement, ne peuvent 'verkavelingsgronden', gelegen meer dan 50 meter vanaf de rooilijn,
donc jamais être pris en compte pour des dommages résultant du plan. kunnen bijgevolg nooit in aanmerking komen voor planschade.
Etant donné que le 17 décembre 2009, la Cour de cassation a rendu deux Aangezien op 17 december 2009 door het Hof van Cassatie twee arresten
arrêts qui pourraient remettre en question la règle dite des 50 werden gewezen die het principe van de zogenaamde 50-meterregel op de
mètres, une disposition interprétative est nécessaire. helling zouden kunnen zetten, is een interpretatieve bepaling
Une disposition d'entrée en vigueur spécifique n'est pas requise pour noodzakelijk. Als interpretatieve bepaling is geen specifieke
une disposition interprétative, puisque ces dispositions sont réputées inwerkingtredingsbepaling vereist, aangezien dergelijke bepalingen
comporter l'interprétation qui devait et doit être donnée ex tunc aux geacht worden de interpretatie te bevatten die ex tunc aan de
articles en question » (Doc. parl., Parlement flamand, 2009-2010, n° betrokken artikelen diende en dient gegeven te worden » (Parl. St.,
349/9, pp. 15-16). Vlaams Parlement, 2009-2010, nr. 349/9, pp. 15-16).
B.6.1. Ni les travaux préparatoires de la loi organique de l'urbanisme B.6.1. Noch in de parlementaire voorbereiding van de Stedenbouwwet of
ou des lois modifiant son article 37 ni ceux de l'article 35 du décret van de wetten tot wijziging van artikel 37 daarvan, noch in die van
de coordination n'évoquent, en tant que telle, la règle des cinquante artikel 35 van het Coördinatiedecreet, is de vijftigmeterregel inzake
mètres en matière d'indemnité de réparation des dommages résultant de planschadevergoeding als zodanig ter sprake gekomen, terwijl in die
la planification spatiale, alors que ces textes de lois comportent wetteksten zelf een opsomming is opgenomen van gevallen waarin geen
eux-mêmes une énumération de cas dans lesquels il n'est pas dû
d'indemnité de réparation des dommages résultant de la planification planschadevergoeding verschuldigd is. Uit het gegeven dat enkel
spatiale. Le fait que seul un dommage certain, actuel et objectivement zekere, actuele en objectief vaststelbare schade werd beoogd (Parl.
déterminable était visé (Doc. parl., Sénat, 1959-1960, n° 275, p. 57), St., Senaat, 1959-1960, nr. 275, p. 57), dat de planschadevergoeding
que l'indemnité de réparation des dommages résultant de la
planification spatiale doit porter sur une indemnisation quelque peu een enigszins beperkte vergoeding moet betreffen, of nog dat rekening
limitée ou encore qu'il doit être tenu compte de la situation de fait moet worden gehouden met de concrete feitelijke toestand en dus met de
concrète et, partant, de la situation du terrain, comme le soutient le ligging van de grond, zoals de Vlaamse Regering betoogt, volgt niet
Gouvernement flamand, n'a pas pour conséquence qu'il soit admis d'emblée comme règle générale qu'une indemnité de réparation des dommages résultant de la planification spatiale ne puisse être accordée que pour la bande située dans les cinquante premiers mètres à partir de l'alignement. B.6.2. Faisant référence aux travaux préparatoires cités de la disposition attaquée, le Gouvernement flamand soutient encore que les législateurs fédéral et décrétal ont précisé qu'il n'est pas accordé d'indemnité de réparation des dommages résultant de la planification spatiale si la parcelle de terrain en question n'est pas adjacente à une voie qui, eu égard à la situation locale, est suffisamment équipée dat van meet af aan als algemene regel is aangenomen dat enkel planschadevergoeding kan worden toegekend voor de strook binnen de eerste vijftig meter vanaf de rooilijn. B.6.2. Onder verwijzing naar de geciteerde parlementaire voorbereiding van de bestreden bepaling betoogt de Vlaamse Regering nog dat de wet- en decreetgever hebben bepaald dat geen planschadevergoeding wordt toegekend indien het betrokken stuk grond niet is gelegen aan een weg die, gelet op de plaatselijke toestand, voldoende is uitgerust om te
pour qu'il y soit loti ou bâti (article 37, alinéa 10, 5°, de la loi verkavelen of te bebouwen (artikel 37, tiende lid, 5°, van de
organique de l'urbanisme et article 35, alinéa 10, 5°, du décret de Stedenbouwwet en artikel 35, tiende lid, 5°, van het
coordination) et qu'il s'ensuit qu'un terrain « de fond » ou un « terrain à lotir » qui ne sont pas adjacents à une voie suffisamment équipée n'entrent pas en ligne de compte pour l'indemnisation du chef de dommages résultant du plan. Il ne découle pas de cette disposition que les législateurs fédéral et décrétal pouvaient raisonnablement avoir voulu que l'indemnité du chef de dommages résultant de la planification spatiale soit limitée en toutes circonstances à la bande des cinquante premiers mètres à partir de l'alignement. Au demeurant, lorsque, par le décret du 18 mai 1999, il a adopté une réglementation analogue pour les dommages résultant du plan en ce qui concerne les plans d'exécution spatiaux, le législateur décrétal n'a pas instauré la règle des cinquante mètres comme une subdivision de l'article 84, § 3, 1°, du décret portant organisation de l'aménagement du territoire Coördinatiedecreet) en dat daaruit volgt dat een stuk « achterliggende » grond of « verkavelingsgrond » dat niet is gelegen aan een voldoende uitgeruste weg niet in aanmerking komt voor planschadevergoeding. Uit die bepaling volgt niet dat de wet- en decreetgever redelijkerwijze konden hebben bedoeld dat de planschadevergoeding in alle omstandigheden is beperkt tot de strook binnen de eerste vijftig meter vanaf de rooilijn. Overigens, wanneer hij bij decreet van 18 mei 1999 een analoge planschaderegeling heeft aangenomen met betrekking tot de ruimtelijke uitvoeringsplannen, heeft de decreetgever de vijftigmeterregel niet ingevoerd als een onderdeel van artikel 84, §
(désormais l'article 2.6.1, § 3, 1°, du Code flamand de l'aménagement 3, 1°, van het DRO (thans artikel 2.6.1, § 3, 1°, van de VCRO), maar
du territoire) mais comme une disposition complémentaire de son
article 84, § 3, 4° (désormais l'article 2.6.1, § 3, 4°, du Code als een aanvullende bepaling in artikel 84, § 3, 4°, ervan (thans
flamand de l'Aménagement du Territoire). artikel 2.6.1, § 3, 4°, van de VCRO).
Par ailleurs, s'il peut être admis que la profondeur de 50 mètres à Voorts, indien al mag worden aangenomen dat de diepte van 50 meter
partir de l'alignement est la profondeur de construction usuelle, cela vanaf de rooilijn de gebruikelijke bouwdiepte is, wettigt zulks nog
ne justifie pas encore la conclusion que les terrains situés plus en niet de conclusie dat de dieper liggende stukken grond van hetzelfde
profondeur du même ensemble - lequel a généralement aussi été négocié geheel - dat doorgaans ook in zijn geheel als bouwgrond of
dans son ensemble comme terrain à bâtir ou terrain lotissable - ne verkavelbare grond is verhandeld - per definitie niet voor bebouwing
peuvent, par définition, jamais entrer en ligne de compte en vue d'une in aanmerking kunnen komen en geen recht kunnen geven op
construction et ne peuvent donner droit à une indemnité du chef de
dommages résultant de la planification spatiale. planschadevergoeding.
B.6.3. L'arrêt de la Cour de cassation du 30 novembre 1990 (Pas., B.6.3. Uit het arrest van het Hof van Cassatie van 30 november 1990
1991, I, n° 172) auquel renvoient les travaux préparatoires ne permet (Arr. Cass., 1990-1991, nr. 172) waaraan in de parlementaire
pas d'établir incontestablement que la Cour de cassation a confirmé, à voorbereiding is gerefereerd, is niet onomstotelijk op te maken dat
l'époque, la règle des cinquante mètres. Cette Cour conclut uniquement het Hof van Cassatie toen de vijftigmeterregel heeft bevestigd. Het
que l'arrêt attaqué, sans violer l'article 37 de la loi organique de Hof concludeert enkel dat het bestreden arrest, zonder artikel 37 van
l'urbanisme, pouvait tenir compte aussi bien de la politique suivie de Stedenbouwwet te schenden, vermocht rekening te houden zowel met
antérieurement par les autorités - et en l'occurrence du refus het voorheen door de overheid gevoerde beleid - en met name de eerdere
antérieur d'un permis de lotir - que de la situation de fait des weigering van een verkavelingsvergunning - als met de feitelijke
terrains sur la base de leur situation le long d'une voie suffisamment situatie van de gronden aan de hand van de ligging aan een voldoende
équipée, de la proximité d'autres habitations et du fait de convenir uitgeruste weg, de nabijheid van andere woningen en de technische
techniquement pour être bâti. geschiktheid voor bebouwing.
Par ailleurs, la doctrine que cite le Gouvernement flamand et dans Voorts kunnen uit de rechtsleer die de Vlaamse Regering aanhaalt en
laquelle il est fait référence à une jurisprudence non publiée waarin wordt verwezen naar niet bekendgemaakte rechtspraak die
concernant les critères permettant d'établir si un terrain peut être
considéré comme un terrain à bâtir ne permet pas de tirer des betrekking heeft op de criteria om uit te maken of een grond als
conclusions univoques au sujet de l'utilisation, dans la bouwgrond kan worden aangemerkt, geen eenduidige conclusies worden
jurisprudence, de la règle des cinquante mètres en matière d'indemnité getrokken over het hanteren, in de rechtspraak, van de
de réparation des dommages résultant de la planification spatiale. vijftigmeterregel inzake planschadevergoeding.
Deux arrêts de la Cour de cassation du 17 décembre 2009 (Pas., I, Uit twee arresten van het Hof van Cassatie van 17 december 2009 (Arr.
2009, nos 758 et 759) font apparaître que cette Cour rejette la Cass., 2009, nrs. 758 en 759) blijkt dat dat Hof de gelding van de
validité de la règle des cinquante mètres en matière d'indemnité du vijftigmeterregel inzake planschadevergoeding zoals aangehaald in de
chef de dommages résultant de la planification spatiale, mentionnée grieven, verwerpt. In het tweede arrest oordeelt het Hof van Cassatie
dans les griefs. Dans le second arrêt, la Cour de cassation juge en
particulier, en réponse au grief que « des terrains situés à inzonderheid, in antwoord op de grief dat « achterliggende gronden,
l'arrière, au-delà de la profondeur de construction habituelle (en
général 50 mètres depuis l'alignement) [...] ne sont pas susceptibles gelegen voorbij de gebruikelijke bouwdiepte (doorgaans 50 meter vanaf
d'une indemnisation du chef de dommages résultant du plan », que « de rooilijn) [...] niet voor planschadevergoeding in aanmerking
l'article 37 de la loi du 29 mars 1962 ne limite pas le droit à [komen] », dat « artikel 37 van de Stedenbouwwet het recht op
l'indemnité du chef de dommages résultant du plan à la partie de la planschadevergoeding niet [beperkt] tot het deel van het perceel grond
parcelle se situant dans les limites de la profondeur de construction dat zich situeert binnen de gebruikelijke bouwdiepte » en dat het
habituelle » et que ce moyen, en ce qu'il repose sur la thèse contraire, manque en droit. middel, in zoverre het uitgaat van het tegendeel, faalt naar recht.
B.6.4. Il n'apparaît donc pas que l'article 55, 3°, attaqué du décret B.6.4. Er blijkt derhalve niet dat het bestreden artikel 55, 3°, van
du 16 juillet 2010 donne respectivement à l'article 37 de la loi het decreet van 16 juli 2010 aan respectievelijk artikel 37 van de
organique de l'urbanisme et à l'article 35 du décret de coordination une signification que les législateurs fédéral ou décrétal ont voulu lui donner et qu'il pouvait raisonnablement recevoir lors de son adoption. B.7. Dès lors que la disposition attaquée ne peut être considérée comme une disposition interprétative, elle constitue une disposition purement rétroactive qui ne peut se justifier que s'il est satisfait aux conditions auxquelles est soumise la validité d'une telle disposition. B.8. La non-rétroactivité des lois est une garantie ayant pour but de prévenir l'insécurité juridique. Cette garantie exige que le contenu Stedenbouwwet en artikel 35 van het Coördinatiedecreet een betekenis geeft die de wetgever of de decreetgever bij de aanneming ervan heeft willen geven en die zij redelijkerwijze konden krijgen. B.7. Nu de bestreden bepaling niet kan worden beschouwd als een interpretatieve bepaling, vormt zij een zuiver retroactieve bepaling en die enkel worden verantwoord indien wordt voldaan aan de voorwaarden waaraan de geldigheid van een dergelijke bepaling is onderworpen. B.8. De niet-retroactiviteit van wetten is een waarborg ter voorkoming van de rechtsonzekerheid. Die waarborg vereist dat de inhoud van het
du droit soit prévisible et accessible, de sorte que le justiciable recht voorzienbaar en toegankelijk is, zodat de rechtzoekende in
puisse prévoir, dans une mesure raisonnable, les conséquences d'un redelijke mate de gevolgen van een bepaalde handeling kan voorzien op
acte déterminé au moment où cet acte est accompli. La rétroactivité het tijdstip dat die handeling wordt verricht. De terugwerkende kracht
peut uniquement être justifiée lorsqu'elle est indispensable pour kan enkel worden verantwoord wanneer zij onontbeerlijk is voor de
réaliser un objectif d'intérêt général. verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang.
S'il s'avère en outre - comme en l'espèce - que la rétroactivité a Indien bovendien - zoals te dezen - blijkt dat de terugwerkende kracht
pour effet que l'issue de procédures judiciaires peut être influencée tot gevolg heeft dat de afloop van gerechtelijke procedures in een
dans un sens déterminé, la nature du principe en cause exige que des bepaalde zin kan worden beïnvloed, vereist de aard van het in het
circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden of dwingende
général justifient l'intervention du législateur qui porte atteinte, motieven van algemeen belang het optreden van de wetgever
au préjudice d'une catégorie de citoyens, aux garanties verantwoorden, dat ten nadele van een categorie van burgers afbreuk
juridictionnelles offertes à tous. doet aan de aan allen geboden jurisdictionele waarborgen.
B.9. Le Gouvernement flamand fait valoir que la disposition attaquée B.9. De Vlaamse Regering voert aan dat de bestreden bepaling mede kan
peut également se justifier par le souci de rétablir la sécurité worden verantwoord door de bekommernis de rechtszekerheid te
juridique qui aurait été compromise par les deux arrêts précités de la herstellen die in het gedrang zou zijn gebracht door de twee voormelde
Cour de cassation du 17 décembre 2009. arresten van het Hof van Cassatie van 17 december 2009.
Ce qui est exposé en B.6.3 fait apparaître que la règle des cinquante
mètres ne saurait être considérée comme un élément suffisamment établi Uit wat is uiteengezet in B.6.3, blijkt dat de vijftigmeterregel niet
dans la jurisprudence concernant les indemnités de réparation des kan worden beschouwd als een voldoende vaststaand gegeven in de
dommages résultant de la planification spatiale et que, dans ses rechtspraak over planschadevergoedingen en dat het Hof van Cassatie
arrêts du 17 décembre 2009, la Cour de cassation a plutôt contribué à met de arresten van 17 december 2009 veeleer heeft bijgedragen tot de
rétablir la sécurité juridique qu'à la compromettre. En voulant mettre rechtszekerheid dan deze te verstoren. Door de verduidelijking die met
en cause les précisions apportées par la jurisprudence récente, le die recente rechtspraak is aangebracht, op de helling te zetten, heeft
législateur décrétal a, dans des procès où la Région est partie, porté de decreetgever in gedingen waarbij het Gewest partij is afbreuk
atteinte aux attentes légitimes de la catégorie de personnes dont font gedaan aan de rechtmatige verwachtingen van de categorie van personen
partie les parties requérantes, concernant une indemnité du chef de waartoe de verzoekende partijen behoren, op een planschadevergoeding
dommages résultant de la planification spatiale, qui n'était pas die niet per definitie was beperkt tot de strook binnen de eerste
limitée, par définition, à la bande des cinquante premiers mètres à
partir de l'alignement. vijftig meter vanaf de rooilijn.
Il n'apparaît donc pas, en l'espèce, qu'il y ait des circonstances Te dezen blijkt derhalve niet dat er uitzonderlijke omstandigheden of
exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt général qui dwingende motieven van algemeen belang zijn die een retroactief
justifieraient une intervention rétroactive du législateur décrétal. optreden van de decreetgever zouden verantwoorden.
B.10. Le moyen est fondé. B.10. Het middel is gegrond.
Il n'y a pas lieu d'examiner les autres moyens, dès lors qu'ils ne Er is geen aanleiding om de overige middelen te onderzoeken, aangezien
pourraient mener à une annulation plus étendue. zij niet tot een ruimere vernietiging kunnen leiden.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
annule l'article 55, 3°, du décret de la Région flamande du 16 juillet vernietigt artikel 55, 3°, van het decreet van het Vlaamse Gewest van
2010 portant adaptation du Code flamand de l'aménagement du territoire 16 juli 2010 houdende aanpassing van de Vlaamse Codex Ruimtelijke
du 15 mai 2009 et du décret du 10 mars 2006 portant adaptations Ordening van 15 mei 2009 en van het decreet van 10 maart 2006 houdende
décrétales en matière d'aménagement du territoire et du patrimoine decretale aanpassingen inzake ruimtelijke ordening en onroerend
immobilier suite à la politique administrative. erfgoed als gevolg van het bestuurlijk beleid.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 15 décembre 2011. het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 15 december 2011.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^