Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 21/2011 du 3 février 2011 Numéro du rôle : 4936 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 19bis -11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en mat La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 21/2011 du 3 février 2011 Numéro du rôle : 4936 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 19bis -11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en mat La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) Uittreksel uit arrest nr. 21/2011 van 3 februari 2011 Rolnummer 4936 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis -11, § 2, van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtui Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 21/2011 du 3 février 2011 Uittreksel uit arrest nr. 21/2011 van 3 februari 2011
Numéro du rôle : 4936 Rolnummer 4936
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 19bis -11, § In zake : de prejudiciële vraag over artikel 19bis -11, § 2, van de
2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte
la responsabilité en matière de véhicules automoteurs, posée par le aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, gesteld door de
Tribunal de première instance de Bruges. Rechtbank van eerste aanleg te Brugge.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de
Groot, A. Alen, J.-P. Snappe, J. Spreutels et P. Nihoul, assistée du rechters E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe, J. Spreutels en P.
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 6 mai 2010 en cause de Charles Laevens et de la SPRL « Bij vonnis van 6 mei 2010 in zake Charles Laevens en de bvba « Artimas
Artimas » contre la SA « Mercator Assurances » et l'ASBL « Bureau » tegen de nv « Mercator Verzekeringen » en de vzw « Belgisch Bureau
belge des assureurs automobiles », dont l'expédition est parvenue au van de Autoverzekeraars », waarvan de expeditie ter griffie van het
greffe de la Cour le 25 mai 2010, le Tribunal de première instance de Hof is ingekomen op 25 mei 2010, heeft de Rechtbank van eerste aanleg
Bruges a posé la question préjudicielle suivante : te Brugge de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 19bis - 11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à « Schendt artikel 19bis -11, § 2, van de wet van 21 november 1989
l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering
automoteurs, inséré par l'article 7 de la loi du 22 août 2002, combiné motorrijtuigen, ingevoegd bij artikel 7 van de wet van 22 augustus
ou non avec l'article 4, § 1er, alinéa 2, de la loi du 21 novembre 2002, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 4, § 1, tweede lid,
1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en van de wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte
matière de véhicules automoteurs, viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en établissant, entre les catégories de personnes suivantes, une différence de traitement qui n'est pas fondée sur un critère objectif et qui n'est pas raisonnablement justifiée, plus précisément : - première branche : une distinction entre la catégorie des personnes qui subissent un dommage et sont conducteurs d'un véhicule dont la responsabilité ne peut être établie, qui est impliqué dans un accident impliquant un seul autre véhicule, dont la responsabilité ne peut pas davantage être établie, et qui seraient exclues d'une indemnisation par leur propre assureur RC-automobile et la catégorie des personnes qui subissent un dommage et sont conducteurs d'un véhicule dont la responsabilité ne peut être établie, qui est impliqué dans un accident impliquant plus de deux véhicules, dont la responsabilité ne peut pas davantage être établie, et qui ne seraient pas exclues d'une indemnisation; - deuxième branche : une distinction entre la catégorie des personnes, conducteurs ou propriétaires d'un véhicule dont la responsabilité ne peut être établie, qui est impliqué dans un accident impliquant un aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet door een verschil in behandeling tussen de volgende categorieën personen in te stellen, dat niet op een objectief criterium berust en dat niet redelijk verantwoord is, en meer bepaald : - eerste onderdeel : een onderscheid tussen die categorie van personen die schade hebben en bestuurder zijn van een voertuig, waarvan de aansprakelijkheid niet kan worden vastgesteld, dat betrokken is in een ongeval waarbij slechts één ander voertuig is betrokken, waarvan de aansprakelijkheid evenmin kan worden vastgesteld, en die van schadevergoeding zouden zijn uitgesloten door de eigen WAM-verzekeraar, en de categorie van personen die schade hebben en bestuurder zijn van een voertuig, waarvan de aansprakelijkheid niet kan worden vastgesteld, dat betrokken is in een ongeval waarbij meer dan twee voertuigen zijn betrokken, waarvan de aansprakelijkheid evenmin kan worden vastgesteld, en die niet van schadevergoeding zouden zijn uitgesloten; - tweede onderdeel : een onderscheid tussen die categorie van personen, bestuurder of eigenaar van een voertuig, waarvan de aansprakelijkheid niet kan worden vastgesteld, dat betrokken is in een
seul autre véhicule, dont la responsabilité ne peut pas davantage être ongeval waarbij slechts één ander voertuig is betrokken, waarvan de
établie, et qui seraient exclues d'une indemnisation par leur propre aansprakelijkheid evenmin kan worden vastgesteld, en die van
assureur RC-automobile, et la catégorie des personnes, conducteurs ou schadevergoeding zouden zijn uitgesloten door de eigen
propriétaires d'un véhicule impliqué dans un accident de roulage, la WAM-verzekeraar, en de categorie van personen, bestuurder of eigenaar
personne qui subit un dommage étant indemnisée par le Fonds van een voertuig, dat betrokken is in een verkeersongeval en waarbij
conformément à l'article 19bis -11, § 1er, de la loi du 21 novembre de schadelijder vergoed wordt door het Fonds overeenkomstig artikel
1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en 19bis -11, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende de
matière de véhicules automoteurs; verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen;
- troisième branche : une distinction entre la catégorie des - derde onderdeel : een onderscheid tussen die categorie van personen,
personnes, conducteurs d'un véhicule dont la responsabilité ne peut bestuurder van een voertuig, waarvan de aansprakelijkheid niet kan
être établie, qui est impliqué dans un accident n'impliquant qu'un worden vastgesteld, dat betrokken is in een ongeval waarbij slechts
seul autre véhicule, dont la responsabilité ne peut pas davantage être één ander voertuig is betrokken, waarvan de aansprakelijkheid evenmin
établie, et qui seraient exclues d'une indemnisation par leur propre kan worden vastgesteld, en die van schadevergoeding zouden zijn
assureur RC-automobile, et la catégorie des personnes, conducteurs uitgesloten door de eigen WAM-verzekeraar, en de categorie van
d'un véhicule, qui est mis hors cause en raison d'un cas fortuit, la personen, bestuurder van een voertuig, die vrijuit gaat om reden van
personne qui subit un dommage étant indemnisée par le Fonds een toevallig feit, waarbij de schadelijder vergoed wordt door het
conformément à l'article 19bis -11, § 1er, 3°, de la loi du 21 Fonds overeenkomstig artikel 19bis -11, § 1, 3°, van de wet van 21
novembre 1989 relative à l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs; - quatrième branche : une distinction entre la catégorie des personnes, conducteurs ou propriétaires d'un véhicule, dont la responsabilité ne peut être établie, qui est impliqué dans un accident n'impliquant qu'un seul autre véhicule, dont la responsabilité ne peut pas davantage être établie, et qui seraient exclues d'une indemnisation par leur propre assureur RC-automobile, et la catégorie des personnes, conducteurs ou propriétaires d'un véhicule dont la responsabilité ne peut être établie, qui est impliqué dans un accident november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen; - vierde onderdeel : een onderscheid tussen die categorie van personen, bestuurder of eigenaar van een voertuig, waarvan de aansprakelijkheid niet kan worden vastgesteld, dat betrokken is in een ongeval waarbij slechts één ander voertuig is betrokken, waarvan de aansprakelijkheid evenmin kan worden vastgesteld, en die van schadevergoeding zouden zijn uitgesloten door de eigen WAM-verzekeraar, en de categorie van personen, bestuurder of eigenaar van een voertuig, waarvan de aansprakelijkheid niet kan worden vastgesteld, dat betrokken is in een ongeval waarbij meer dan twee
impliquant plus de deux véhicules, dont la responsabilité ne peut pas voertuigen zijn betrokken, waarvan de aansprakelijkheid evenmin kan
davantage être établie, et qui, dans le cadre de l'article 19bis -11, worden vastgesteld, en die in het kader van artikel 19bis -11, § 2,
§ 2, de la loi RC-automobile, pourraient obtenir une indemnisation des WAM-Wet wel schadevergoeding zouden kunnen bekomen vanwege de
assureurs RC-automobile des véhicules impliqués dans l'accident, à WAM-verzekeraars van de in het ongeval betrokken voertuigen, met
l'exception des conducteurs dont la responsabilité n'est uitzondering van die bestuurders wier aansprakelijkheid ongetwijfeld
indubitablement pas en cause ? ». niet in het gedrang komt ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 4, § 1er, de la loi du 21 novembre 1989 relative à B.1. Artikel 4, § 1, van de wet van 21 november 1989 betreffende de
l'assurance obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, zoals
automoteurs, tel qu'il a été modifié par l'article 2 de la loi du 22 gewijzigd bij artikel 2 van de wet van 22 augustus 2002 houdende
août 2002 portant diverses dispositions relatives à l'assurance diverse bepalingen betreffende de verplichte
obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs, aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen, bepaalt :
dispose : « Nul ne peut être exclu du bénéfice de l'indemnisation en raison de « Niemand kan van het voordeel van de vergoeding uitgesloten worden om
sa qualité d'assuré, à l'exception de celui qui est exonéré de toute reden van zijn hoedanigheid van verzekerde, met uitzondering van
diegene die van alle aansprakelijkheid ontheven is krachtens artikel
responsabilité en vertu de l'article 18 de la loi du 3 juillet 1978 18 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten.
relative aux contrats de travail. Peuvent toutefois être exclus du bénéfice de l'indemnisation Van het voordeel van de vergoeding kunnen nochtans worden uitgesloten,
lorsqu'ils n'ont pas subi de lésions corporelles : wanneer ze geen lichamelijke letsels hebben opgelopen :
- le conducteur du véhicule ». - de bestuurder van het motorrijtuig ».
L'article 19bis -11 de la loi du 21 novembre 1989, tel qu'il a été Artikel 19bis -11 van de wet van 21 november 1989, zoals ingevoegd bij
inséré par l'article 7 de la loi précitée du 22 août 2002, dispose : artikel 7 van de voormelde wet van 22 augustus 2002, bepaalt :
« § 1. Toute personne lésée peut obtenir du [Fonds commun de Garantie] « § 1. Elke benadeelde kan van het [Gemeenschappelijk Waarborgfonds]
la réparation des dommages causés par un véhicule automoteur : de vergoeding bekomen van de schade die door een motorrijtuig is veroorzaakt :
1°) lorsque l'entreprise d'assurances est déclarée en faillite; 1°) wanneer de verzekeringsonderneming failliet verklaard is;
2°) lorsque l'entreprise d'assurances débitrice des indemnités, ayant 2°) wanneer de vergoedingen verschuldigd zijn door een
renoncé à l'agrément en Belgique ou y ayant fait l'objet d'une mesure verzekeringsonderneming, die na afstand of intrekking van de toelating
de révocation ou d'une décision d'interdiction d'activité en in België of na het, met toepassing van artikel 71, §§ 1, derde lid,
application de l'article 71, § 1er, alinéa 3 et § 2, de la loi du 9 en 2, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle op de
juillet 1975 relative au contrôle des entreprises d'assurances, est en défaut d'exécuter ses obligations; 3°) lorsqu'aucune entreprise d'assurances n'est obligée à ladite réparation en raison d'un cas fortuit exonérant le conducteur du véhicule qui a causé l'accident; 4°) lorsque, en cas de vol, de violence ou de recel, la responsabilité civile à laquelle le véhicule peut donner lieu n'est pas assurée, conformément à l'exclusion légalement permise; 5°) lorsque, dans un délai de trois mois à compter de la date à laquelle elle a présenté à l'entreprise d'assurances du véhicule dont la participation à la circulation a causé l'accident ou à son représentant chargé du règlement des sinistres une demande d'indemnisation, l'entreprise d'assurances ou son représentant chargé du règlement des sinistres n'a pas donné de réponse motivée aux éléments de la demande; 6°) lorsque l'entreprise d'assurances n'a pas désigné de représentant chargé du règlement des sinistres; verzekeringsondernemingen, opgelegde verbod van activiteit, haar verplichtingen niet nakomt; 3°) wanneer geen enkele verzekeringsonderneming tot die vergoeding verplicht is om reden van een toevallig feit waardoor de bestuurder van het voertuig dat het ongeval veroorzaakte, vrijuit gaat; 4°) wanneer in geval van diefstal, geweldpleging of heling, de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe het motorrijtuig aanleiding kan geven, niet verzekerd is, overeenkomstig de wettelijk geoorloofde uitsluiting; 5°) indien binnen drie maanden na de datum waarop hij zijn verzoek tot schadevergoeding heeft ingediend bij de verzekeringsonderneming van het voertuig waarmee, door deelneming aan het verkeer, het ongeval is veroorzaakt of bij haar schaderegelaar, die verzekeringsonderneming of haar schaderegelaar hem geen met redenen omkleed antwoord op de diverse punten in het verzoek heeft verstrekt; 6°) indien de verzekeringsonderneming heeft nagelaten om een schaderegelaar aan te wijzen;
7°) si le véhicule automoteur qui a causé l'accident ne peut pas être 7°) indien het motorrijtuig dat het ongeval heeft veroorzaakt, niet
identifié; dans ce cas, le Fonds est substitué à la personne kan worden geïdentificeerd; in dat geval wordt het Fonds in de plaats
responsable; gesteld van de aansprakelijke persoon;
8°) lorsqu'aucune entreprise d'assurances n'est obligée à ladite 8°) wanneer geen enkele verzekeringsonderneming tot die vergoeding
réparation soit du fait que l'obligation d'assurance n'a pas été verplicht is hetzij omdat de verzekeringsplicht niet nageleefd werd,
respectée, soit parce que, dans les deux mois après l'accident, il est hetzij de verzekeringsonderneming binnen twee maanden na het ongeval
impossible d'identifier l'entreprise d'assurances. niet kan geïdentificeerd worden.
§ 2. Par dérogation au 7°) du paragraphe précédent, si plusieurs § 2. In afwijking van 7°) van de voorgaande paragraaf, indien
véhicules sont impliqués dans l'accident et s'il n'est pas possible de verscheidene voertuigen bij het ongeval zijn betrokken en indien het
niet mogelijk is vast te stellen welk voertuig het ongeval heeft
déterminer lequel de ceux-ci a causé l'accident, l'indemnisation de la veroorzaakt, wordt de schadevergoeding van de benadeelde persoon in
personne lésée est répartie, par parts égales, entre les assureurs gelijke delen verdeeld onder de verzekeraars die de burgerrechtelijke
couvrant la responsabilité civile des conducteurs de ces véhicules, à aansprakelijkheid van de bestuurders van deze voertuigen dekken, met
l'exception de ceux dont la responsabilité n'est indubitablement pas uitzondering van degenen wier aansprakelijkheid ongetwijfeld niet in
engagée ». het geding komt ».
B.2. Bien que la question préjudicielle compte quatre branches, il B.2. Ofschoon de prejudiciële vraag uit vier onderdelen bestaat, dient
convient de constater que plusieurs de celles-ci se chevauchent. Il te worden vastgesteld dat meerdere van die onderdelen elkaar
est, en substance, demandé à la Cour si l'article 19bis -11, § 2, de overlappen. In essentie wordt het Hof gevraagd of artikel 19bis -11, §
la loi du 21 novembre 1989, combiné ou non avec l'article 4, § 1er, 2, van de wet van 21 november 1989, al dan niet in samenhang gelezen
met artikel 4, § 1, tweede lid, van die wet, bestaanbaar is met de
alinéa 2, de cette loi, est compatible avec les articles 10 et 11 de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat een verschil in
la Constitution, en ce qu'il fait naître une différence de traitement entre, d'une part, les conducteurs ou propriétaires d'un véhicule qui ont subi des dommages lors d'un accident impliquant un seul autre véhicule et dont il est impossible de déterminer quel véhicule l'a causé et, d'autre part, les conducteurs ou propriétaires d'un véhicule qui ont subi des dommages lors d'un accident impliquant plus de deux véhicules et dont il est impossible de déterminer quel véhicule l'a causé et les conducteurs ou propriétaires d'un véhicule qui ont subi des dommages à la suite d'un accident et qui se trouvent dans une des situations donnant lieu à une indemnisation par le Fonds commun de garantie. Alors que la première catégorie n'aurait pas droit à une behandeling in het leven wordt geroepen tussen, enerzijds, de bestuurders of eigenaars van een voertuig die schade hebben geleden bij een ongeval waarbij slechts één ander voertuig is betrokken en waarbij het niet mogelijk is vast te stellen welk voertuig het ongeval heeft veroorzaakt en, anderzijds, de bestuurders of eigenaars van een voertuig die schade hebben geleden bij een ongeval waarbij meer dan twee voertuigen zijn betrokken en waarbij het niet mogelijk is vast te stellen welk voertuig het ongeval heeft veroorzaakt, en de bestuurders of eigenaars van een voertuig, die schade hebben geleden bij een ongeval en die zich bevinden in één van de omstandigheden die aanleiding geven tot vergoeding door het Gemeenschappelijk Waarborgfonds. Terwijl de eerste categorie geen recht zou hebben op
réparation, la seconde y aurait effectivement droit en vertu de schadevergoeding, zou de tweede categorie dat recht wel hebben op
l'article 19bis -11, §§ 1er ou 2, de la loi du 21 novembre 1989. grond van artikel 19bis -11, §§ 1 of 2, van de wet van 21 november
B.3. En vertu de l'article 19bis -11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989. B.3. Krachtens artikel 19bis -11, § 2, van de wet van 21 november 1989
1989, si plusieurs véhicules sont impliqués dans l'accident et s'il wordt de schadevergoeding van de benadeelde persoon, indien
n'est pas possible déterminer lequel de ceux-ci a causé l'accident, l'indemnisation de la personne lésée est répartie, par parts égales, entre les assureurs couvrant la responsabilité civile des conducteurs de ces véhicules, à l'exception de ceux dont la responsabilité n'est indubitablement pas engagée. Il ressort de la motivation de la décision de renvoi et de la formulation de la question préjudicielle que la juridiction a quo interprète cette disposition en ce sens que pour que cette dernière soit applicable, l'accident doit impliquer plus de deux véhicules. verscheidene voertuigen bij het ongeval zijn betrokken en indien het niet mogelijk is vast te stellen welk voertuig het ongeval heeft veroorzaakt, in gelijke delen verdeeld onder de verzekeraars die de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de bestuurders van die voertuigen dekken, met uitzondering van degenen wier aansprakelijkheid ongetwijfeld niet in het geding komt. Uit de motivering van de verwijzingsbeslissing en de wijze waarop de prejudiciële vraag is geformuleerd, blijkt dat het verwijzende rechtscollege die bepaling interpreteert in die zin dat voor de toepassing ervan meer dan twee voertuigen betrokken moeten zijn bij het ongeval. B.4.1. De memorie van toelichting bij het ontwerp dat heeft geleid tot
B.4.1. L'exposé des motifs du projet qui a conduit à la loi du 22 août de wet van 22 augustus 2002, vermeldt met betrekking tot de in het
2002 mentionne, concernant la disposition en cause : geding zijnde bepaling :
« Il s'agit ici, à nouveau, d'une reprise de dispositions existantes, « Opnieuw gaat het hier om het hernemen van bestaande bepalingen, te
à savoir l'article 80, § 1er, de la loi du 9 juillet 1975 relative au weten artikel 80, § 1, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de
contrôle des entreprises d'assurance qui, quant aux points 5°) à 8°) controle der verzekeringsondernemingen, die, wat betreft de punten 5°)
ont été adaptées aux dispositions de la quatrième directive, à savoir tot 8°) worden aangepast aan de bepalingen van de vierde richtlijn,
ses articles 6.1, et 7, in fine, ainsi qu'à l'arrêt 96/2000 du 20 met name de artikelen 6.1, en 7, in fine, alsook aan het arrest
septembre 2000 de la Cour d'Arbitrage. 96/2000 van 20 september 2000 van het Arbitragehof.
[...] [...]
Le § 2 fait suite à l'arrêt 96/2000 de la Cour d'Arbitrage du 20 § 2 komt het arrest 96/2000 van 20 september 2000 van het Arbitragehof
septembre 2000, lequel concerne l'article 80, § 1er, alinéa 1er de la loi du 9 juillet 1975 relative au contrôle des entreprises d'assurances. Celui-ci a exclu l'intervention du fonds commun au titre de cas fortuit lorsque, en cas d'accident impliquant plusieurs véhicules, leur responsabilité ne peut être établie en telle sorte que les personnes blessées ne peuvent être indemnisées. La Cour a cependant conclu à une discrimination des victimes au regard de l'intervention du fonds commun en cas de non-identification du véhicule. Afin de lever toute discrimination, le texte prévoit une répartition par parts égales de l'indemnisation des personnes lésées entre tous les véhicules impliqués dans un accident, même si l'on ne peut déterminer lequel(s) des véhicules l'a (ont) véritablement causé. Il na, dat artikel 80, § 1, lid 1 van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle der verzekeringsondernemingen betreft. Dit arrest heeft de tussenkomst van het gemeenschappelijk fonds ingevolge een toevallig feit uitgesloten bij een ongeval waarbij verschillende voertuigen betrokken zijn zonder dat hun verantwoordelijkheid kan worden vastgesteld zodat de gekwetste personen niet kunnen vergoed worden. Het Hof heeft evenwel besloten tot een discriminatie van de slachtoffers met betrekking tot de tussenkomst van het gemeenschappelijk fonds in geval van niet-identificatie van het voertuig. Teneinde elke discriminatie weg te werken, voorziet de tekst een verdeling van de vergoeding van de slachtoffers in gelijke delen tussen al de in het ongeval betrokken voertuigen, zelfs indien men niet kan vaststellen welk(e) voertuig(en) het werkelijk veroorzaakt
va de soi que le champ d'application de cette disposition est limité heeft. Uiteraard is het toepassingsgebied van deze bepaling beperkt
aux accidents survenus sur le territoire belge » (Doc. Parl., Chambre, tot ongevallen die zich op het Belgisch grondgebied hebben voorgedaan
2001-2002, DOC 50-1716/001, pp. 17-18). » (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50-1716/001, pp. 17-18).
B.4.2. Il en ressort que le but était de reprendre, dans l'article B.4.2. Daaruit blijkt dat het de bedoeling was om in artikel 19bis -11
19bis -11 de la loi du 21 novembre 1989, ce qui était déjà prévu dans van de wet van 21 november 1989 over te nemen wat reeds was bepaald in
l'article 80, § 1er, de la loi du 9 juillet 1975 relative au contrôle artikel 80, § 1, van de wet van 9 juli 1975 betreffende de controle
des entreprises d'assurance, certes avec les modifications qui der verzekeringsondernemingen, evenwel met wijzigingen die
s'imposaient, eu égard à la réglementation européenne et à la noodzakelijk waren ten gevolge van Europese regelgeving en van
jurisprudence de la Cour. En adoptant la règle contenue dans l'article rechtspraak van het Hof. Met de in artikel 19bis -11, § 2, vervatte
19bis -11, § 2, le législateur a plus précisément voulu répondre à regel heeft de wetgever meer bepaald tegemoet willen komen aan het
l'arrêt n° 96/2000, du 20 septembre 2000, qui traitait de la arrest nr. 96/2000 van 20 september 2000, dat betrekking had op de
compatibilité de l'article 80, § 1er, de la loi précitée du 9 juillet bestaanbaarheid van artikel 80, § 1, van de voormelde wet van 9 juli
1975 avec les articles 10 et 11 de la Constitution. 1975 met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.5. Dans cet arrêt n° 96/2000, la Cour a jugé ce qui suit : B.5. In dat arrest nr. 96/2000 heeft het Hof geoordeeld :
« B.2. La question préjudicielle invite la Cour à déterminer s'il est « B.2. De prejudiciële vraag nodigt het Hof uit te onderzoeken of er,
justifié, en ce qui concerne l'intervention du Fonds commun de wat de tussenkomst van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds tot
garantie visant à indemniser le dommage découlant de lésions vergoeding van de schade voortvloeiende uit lichamelijke letsels
corporelles causées par un véhicule automoteur, de faire une veroorzaakt door een motorvoertuig betreft, een verantwoording is voor
distinction entre les deux catégories de personnes suivantes : - d'une part, les victimes d'un accident de roulage lorsque l'identité du véhicule automoteur qui a causé l'accident n'a pas été relevée ou lorsqu'aucune entreprise d'assurances n'est obligée à une réparation, soit parce que l'obligation d'assurance n'a pas été respectée, soit en raison d'un cas fortuit ayant mis hors cause le conducteur du véhicule qui a causé l'accident; - d'autre part, les victimes d'un accident de roulage lorsqu'il n'a pas pu être établi lequel des conducteurs impliqués dans l'accident est responsable. Les dispositions en cause, en particulier l'article 80, § 1er, alinéa het onderscheid tussen de twee onderstaande categorieën van personen : - enerzijds, de slachtoffers van een verkeersongeval wanneer de identiteit van het motorrijtuig dat het ongeval heeft veroorzaakt niet is vastgesteld of wanneer geen enkele verzekeringsonderneming tot vergoeding is verplicht, hetzij om reden dat de verzekeringsplicht niet werd nageleefd, hetzij om reden van een toevallig feit waardoor de bestuurder van het voertuig dat het ongeval veroorzaakte, vrijuit gaat; - anderzijds, de slachtoffers van een verkeersongeval wanneer niet kon worden uitgemaakt welke van de bij het ongeval betrokken bestuurders aansprakelijk is. De in het geding zijnde bepalingen, inzonderheid artikel 80, § 1,
1er, 1° et 2°, ont pour effet que le Fonds commun de garantie doit eerste lid, 1° en 2°, hebben tot gevolg dat het Gemeenschappelijk
intervenir à l'égard de la catégorie de personnes citée en premier Waarborgfonds dient tussen te komen ten aanzien van de eerstgenoemde
lieu, alors que cette intervention n'est pas prévue vis-à-vis de la categorie van personen, terwijl niet in die tussenkomst is voorzien
deuxième catégorie de personnes. ten aanzien van de tweede categorie van personen.
[...] [...]
B.4.2. Alors qu'en 1971 le législateur a voulu garantir l'intervention B.4.2. Terwijl de wetgever in 1971 beoogde de tegemoetkoming van het
du Fonds commun de garantie parce que, ' pour des raisons de justice Gemeenschappelijk Waarborgfonds te garanderen omdat het ' om redenen
sociale, il ne convient pas de laisser sans réparation les victimes van sociale rechtvaardiging niet past de slachtoffers van
verkeersongevallen zonder schadeloosstelling te laten, wanneer deze
d'accidents de la circulation qui ne peuvent être dédommagées ' (Doc. niet kunnen worden vergoed ' (Parl. St., Senaat, 1970-1971, nr. 570,
parl., Sénat, 1970-1971, n° 570, p. 52), en 1975 il a prévu une p. 52), heeft hij evenwel in 1975 in een beperkte tegemoetkoming
intervention limitée du Fonds commun de garantie, et ce sur la base de voorzien van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds en zulks op grond van
la justification suivante de l'amendement du Gouvernement qui est volgende verantwoording van het amendement van de Regering dat tot de
devenu la disposition en cause : in het geding zijnde bepaling zou leiden :
' Le texte du 2° du § 1er de l'article 50, tel qu'il était rédigé dans ' Volgens de tekst van het 2° van § 1 van artikel 50 zoals hij in het
le Doc. 570 obligeait le Fonds Commun de garantie à intervenir dans n'importe quelle hypothèse de non-intervention d'une compagnie d'assurance agréée; cela visait, par exemple, toutes les restrictions apportées à l'indemnisation des personnes lésées par la législation sur l'assurance de responsabilité civile automobile. Les conséquences pécuniaires de cette disposition auraient été très lourdes. C'est pourquoi l'amendement reprend le texte du projet de loi primitif sur le contrôle des entreprises d'assurance (Doc., Sénat 269) qui prévoyait l'intervention du Fonds lorsque l'obligation d'assurance n'ayant pas été respectée, aucune entreprise d'assurance agréée n'est obligée par la loi à ladite réparation. Cette version est d'ailleurs Doc. 570 was opgesteld, was de tussenkomst van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds verplichtend in om 't even welke hypothese van niet-interventie van een toegelaten verzekeringsmaatschappij; dit had, bijvoorbeeld, betrekking op alle beperkingen die door de wetgeving op de burgerrechtelijke aansprakelijkheid inzake motorrijtuigen aan het vergoeden der benadeelde personen worden opgelegd. De geldelijke gevolgen van die beschikking zouden zeer zwaar geweest zijn. Dit is de reden waarom het amendement de tekst overneemt van de oorspronkelijke wet op de controle der verzekeringsondernemingen (Doc. Senaat 269) waarin de tussenkomst van het Fonds voorzien was wanneer, ingevolge de niet-naleving der verzekeringsverplichting, geen enkele toegelaten verzekeringsonderneming door de wet tot schadevergoeding verplicht is. Die zienswijze is trouwens ook die van het wetsontwerp
celle du projet de loi relatif à l'assurance obligatoire de la op de verplichte verzekering van de burgerrechtelijke
responsabilité civile automobile (art. 20, § 1er, 2°), qui a déjà été aansprakelijkheid inzake motorvoertuigen (art. 20, § 1, 2°), dat reeds
adopté à la Chambre. door de Kamer werd goedgekeurd.
L'amendement introduit en outre une disposition qui traduit la volonté Het amendement voert, bovendien, een beschikking in die de wil
des membres de la Commission des Affaires économiques d'étendre weergeeft van de leden der Commissie van Economische Zaken om de
l'obligation d'intervention du Fonds à la réparation des dommages verplichte tussenkomst van het Fonds uit te breiden tot het herstel
provoqués par un accident de la circulation imputable à un événement van de schade die veroorzaakt wordt door een verkeersongeval dat aan
fortuit (Doc. Sénat, 570, p. 52) ' (Doc. parl., Sénat, 1974-1975, n° een toeval te wijten is (Doc. Senaat, 570, blz. 52) ' (Parl. St.,
468-2, p. 19). Senaat, 1974-1975, nr. 468-2, p. 19).
B.5.1. Compte tenu du but visé par la réglementation et des B.5.1. Rekening houdend met het beoogde doel van de regelgeving en met
possibilités budgétaires du Fonds commun de garantie, qui doit être de budgettaire mogelijkheden van het Gemeenschappelijk Waarborgfonds,
financé par les contributions des entreprises d'assurances autorisées dat moet worden gefinancierd met bijdragen van de
à assurer la responsabilité civile en matière de véhicules automoteurs (article 79, § 4), il n'est pas déraisonnable que le législateur limite l'intervention du Fonds. B.5.2. Le législateur n'a ainsi accordé l'intervention du Fonds que dans chacune des hypothèses décrites à l'article 80, § 1er, alinéa 1er. B.5.3. C'est à la lumière des objectifs décrits au B.4.2 et en tenant compte des limitations qu'ils impliquent qu'il convient d'examiner la constitutionnalité des dispositions en cause. B.6. Il n'appartient pas à la Cour de dire s'il serait équitable d'ajouter d'autres hypothèses à celles qui sont limitativement prévues par la loi ou d'apprécier l'opportunité d'aggraver les obligations du Fonds. Elle peut seulement examiner si, en ce qu'elles ne permettent pas à la catégorie de personnes indiquée dans la décision de renvoi d'obtenir l'intervention du Fonds, les dispositions litigieuses créent une différence de traitement injustifiée. B.7.1. Il s'agit de la catégorie des personnes qui ont été blessées alors qu'elles se trouvaient dans un véhicule dont le conducteur n'a commis aucune faute, à la suite d'un accident causé par un autre véhicule couvert par une assurance obligatoire, mais qui ne sont pas indemnisées pour l'unique raison que ni les déclarations des personnes impliquées, ni des témoignages, ni aucun élément matériel ne permettent de déterminer, parmi les conducteurs du deuxième véhicule et d'un troisième également présent sur les lieux de l'accident, lequel a commis une faute en relation avec celui-ci. B.7.2. Ces personnes se trouvent dans une situation qui, au regard des objectifs du législateur, est en tous points semblable à celles qui verzekeringsmaatschappijen die toegelaten zijn om de burgerrechtelijke aansprakelijkheid inzake motorvoertuigen te verzekeren (artikel 79, § 4), is het niet onredelijk dat de wetgever de tussenkomst van het Fonds beperkt. B.5.2. De wetgever heeft aldus de tegemoetkoming van het Fonds enkel toegekend in elk van de in artikel 80, § 1, eerste lid, beschreven gevallen. B.5.3. Het is in het licht van de onder B.4.2 beschreven doelstellingen en rekening houdend met de beperkingen die zij inhouden dat de grondwettigheid van de in het geding zijnde bepalingen moet worden onderzocht. B.6. Het staat niet aan het Hof te zeggen of het billijk zou zijn andere gevallen toe te voegen aan die waarin op beperkende wijze is voorzien in de wet of om te beoordelen of het opportuun is de verplichtingen van het Fonds te verzwaren. Het Hof kan enkel onderzoeken of, in zoverre de betwiste bepalingen aan de in de verwijzingsbeslissing aangegeven categorie van personen niet toestaan de tegemoetkoming van het Fonds te verkrijgen, zij een onverantwoord verschil in behandeling in het leven roepen. B.7.1. Het gaat om de categorie van personen die verwond werden terwijl ze zich in een voertuig bevonden waarvan de bestuurder geen enkele fout heeft begaan, naar aanleiding van een ongeval dat is veroorzaakt door een ander voertuig dat door een verplichte verzekering is gedekt, maar die niet schadeloos worden gesteld om de enige reden dat noch de verklaringen van de betrokken personen, noch van getuigen, noch een materieel element het mogelijk maken vast te stellen, onder de bestuurders van het tweede en een derde voertuig die eveneens aanwezig waren op de plaats van het ongeval, wie een fout heeft begaan met betrekking tot het ongeval. B.7.2. Die personen bevinden zich in een situatie die, ten aanzien van de doelstellingen van de wetgever, in alle opzichten soortgelijk is
sont mentionnées à l'article 80, § 1er, alinéa 1er, de la loi. La met diegene die in artikel 80, § 1, eerste lid, van de wet worden
seule circonstance qu'il n'a pas été possible de déterminer le vermeld. De enkele omstandigheid dat het niet mogelijk is geweest vast
responsable de l'accident, alors que cet article ne mentionne que te stellen wie aansprakelijk is voor het ongeval, terwijl dat artikel
l'hypothèse où ce responsable n'a pas été identifié, n'est pas enkel het geval vermeldt waarin de aansprakelijke niet is
pertinente pour justifier la différence de traitement critiquée. geïdentificeerd, is niet relevant om het bekritiseerde verschil in
behandeling te verantwoorden.
B.8. La question préjudicielle appelle une réponse positive dans les B.8. De prejudiciële vraag dient binnen de in B.7.1 nader bepaalde
limites précisées en B.7.1 ». perken bevestigend te worden beantwoord ».
B.6.1. L'arrêt n° 96/2000 concernait la situation de la « catégorie de B.6.1. Het arrest nr. 96/2000 had betrekking op de situatie van de «
personnes qui ont été blessées alors qu'elles se trouvaient dans un categorie van personen die verwond werden terwijl ze zich in een
véhicule dont le conducteur n'a commis aucune faute, à la suite d'un voertuig bevonden waarvan de bestuurder geen enkele fout heeft begaan,
accident causé par un autre véhicule couvert par une assurance naar aanleiding van een ongeval dat is veroorzaakt door een ander
obligatoire, mais qui ne sont pas indemnisées pour l'unique raison voertuig dat door een verplichte verzekering is gedekt, maar die niet
[qu'il n'est pas possible de déterminer], parmi les conducteurs du schadeloos worden gesteld om de enige reden dat [het niet mogelijk is]
vast te stellen, onder de bestuurders van het tweede en een derde
deuxième véhicule et d'un troisième également présent sur les lieux de voertuig die eveneens aanwezig waren op de plaats van het ongeval, wie
l'accident, lequel a commis une faute en relation avec celui-ci », een fout heeft begaan met betrekking tot het ongeval », maar die
mais cette situation ne diffère pas fondamentalement de la situation situatie verschilt niet wezenlijk van de situatie van de bestuurders
des conducteurs ou propriétaires d'un véhicule qui ont subi des of de eigenaars van een voertuig die schade hebben geleden bij een
dommages, lorsque l'accident implique un seul autre véhicule et qu'il ongeval waarbij slechts één ander voertuig is betrokken en waarbij het
est impossible de déterminer quel véhicule a causé cet accident. Dans niet mogelijk is vast te stellen welk voertuig het ongeval heeft
les deux cas, l'impossibilité de déterminer le véhicule qui a causé veroorzaakt. In beide gevallen leidt de onmogelijkheid om vast te
l'accident a pour effet que la personne lésée ne peut être indemnisée stellen welk voertuig het ongeval heeft veroorzaakt, ertoe dat de
selon les règles du droit commun en matière de responsabilité. benadeelde persoon niet kan worden vergoed volgens de
B.6.2. La circonstance que l'arrêt n° 96/2000 visait la situation de la « catégorie de personnes qui [...] se trouvaient dans un véhicule dont le conducteur n'a commis aucune faute » n'y change rien, étant donné qu'aucun des conducteurs impliqués ne saurait être tenu pour responsable de l'accident lorsqu'à la suite d'un accident impliquant plusieurs véhicules - qu'il s'agisse de deux véhicules ou plus -, il a été établi, par décision judiciaire, qu'il est impossible de déterminer le véhicule qui a causé cet accident. B.7. Les travaux préparatoires ne contiennent aucune justification d'une différence de traitement découlant du nombre de véhicules impliqués dans l'accident. Selon le Conseil des ministres, le législateur n'entendait pas limiter le champ d'application de gemeenrechtelijke regels van het aansprakelijkheidsrecht. B.6.2. De omstandigheid dat het in het arrest nr. 96/2000 ging om de situatie van de « categorie van personen die [...] zich in een voertuig bevonden waarvan de bestuurder geen enkele fout heeft begaan », doet daar niets van af, vermits, wanneer bij rechterlijke beslissing wordt vastgesteld, naar aanleiding van een ongeval waarbij meerdere voertuigen zijn betrokken - ongeacht of er bij het ongeval twee, dan wel meer dan twee voertuigen zijn betrokken -, dat niet kan worden bepaald welk voertuig het ongeval heeft veroorzaakt, geen enkele van de betrokken bestuurders aansprakelijk kan worden geacht voor het ongeval. B.7. De parlementaire voorbereiding bevat geen enkele verantwoording voor een op het aantal voertuigen gebaseerd verschil in behandeling. Volgens de Ministerraad is het niet de bedoeling geweest van de wetgever om het toepassingsgebied van artikel 19bis -11, § 2, van de
l'article 19bis -11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 aux accidents wet van 21 november 1989 te beperken tot ongevallen waarbij meer dan
impliquant plus de deux véhicules. twee voertuigen zijn betrokken.
B.8. L'article 19bis -11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989, B.8. Artikel 19bis -11, § 2, van de wet van 21 november 1989, in de
interprété en ce sens qu'il ne peut s'appliquer lorsque deux véhicules interpretatie dat het geen toepassing kan vinden wanneer slechts twee
seulement sont impliqués dans un accident, n'est dès lors pas voertuigen zijn betrokken bij een ongeval, is derhalve niet
compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
B.9. Une lecture combinée de la disposition en cause et de l'article B.9. Het lezen van de in het geding zijnde bepaling in samenhang met
4, § 1er, alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989 ne conduit pas à une artikel 4, § 1, tweede lid, van de wet van 21 november 1989 leidt niet
autre conclusion. tot een andere conclusie.
B.10. Dans l'interprétation de la disposition en cause mentionnée en B.10. In de in B.3 vermelde interpretatie van de in het geding zijnde
B.3, la question préjudicielle appelle une réponse affirmative. bepaling, dient de prejudiciële vraag bevestigend te worden beantwoord.
B.11.1. L'article 19bis -11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 peut B.11.1. Artikel 19bis -11, § 2, van de wet van 21 november 1989 kan
toutefois aussi être interprété en ce sens que son application echter ook zo worden geïnterpreteerd dat voor de toepassing ervan twee
requiert que l'accident implique deux véhicules ou plus. Dans la of meer voertuigen moeten zijn betrokken bij het ongeval. In de
version néerlandaise de cette disposition, le mot « verscheidene » Nederlandstalige versie van die bepaling kan het woord « verscheidene
peut en effet signifier « plus d'un », ce que confirme l'emploi du » immers worden geïnterpreteerd als « meer dan één », wat het gebruik
terme « plusieurs » dans la version française. van het woord « plusieurs » in de Franstalige versie bevestigt.
B.11.2. L'article 4, § 1er, alinéa 2, de la loi du 21 novembre 1989, B.11.2. Artikel 4, § 1, tweede lid, van de wet van 21 november 1989,
en vertu duquel le conducteur d'un véhicule automoteur peut être exclu volgens hetwelk de bestuurder van een motorrijtuig van het voordeel
du bénéfice de l'indemnisation lorsqu'il n'a pas subi de lésions van de vergoeding kan worden uitgesloten wanneer hij geen lichamelijke
letsels heeft opgelopen, doet geen afbreuk aan die interpretatie. Die
corporelles, ne porte pas atteinte à cette interprétation. Cet bepaling brengt bij de toepassing van het aldus geïnterpreteerde
article, en cas d'application de l'article 19bis -11, § 2, de cette artikel 19bis -11, § 2, van die wet niet met zich mee dat de
loi, ainsi interprété, n'entraîne pas que l'assureur qui couvre la verzekeraar die de burgerrechtelijke aansprakelijkheid van de
responsabilité civile du conducteur lésé ne serait pas tenu benadeelde bestuurder dekt, niet zou zijn gehouden tot vergoeding van
d'indemniser les dommages conformément à cette dernière disposition. de schade overeenkomstig die laatste bepaling. Artikel 19bis -11, § 2,
L'article 19bis -11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 ne contient ni van de wet van 21 november 1989 bevat geen enkele beperking op het
une quelconque limitation en ce qui concerne la qualité de la « vlak van de hoedanigheid van de « benadeelde persoon » ten aanzien van
personne lésée » à l'égard des assureurs tenus à réparation, ni un de vergoedingsplichtige verzekeraars, noch een verwijzing naar artikel
renvoi à l'article 4, § 1er, alinéa 2, de cette loi. Tandis que cette 4, § 1, tweede lid, van die wet. Terwijl die laatste bepaling past in
dernière disposition s'inscrit dans le cadre d'un régime basé sur la het kader van een stelsel dat is gebaseerd op aansprakelijkheid en
responsabilité et sur les assurances de la responsabilité, la règle aansprakelijkheidsverzekeringen, kan de in artikel 19bis -11, § 2, van
contenue dans l'article 19bis -11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 de wet van 21 november 1989 vervatte regeling worden beschouwd als een
peut être considérée comme un régime d'indemnisation automatique que automatische vergoedingsregeling gebaseerd op een wettelijke
la loi impose aux assureurs de la responsabilité civile des conducteurs de véhicules automoteurs (à l'exception des assureurs des conducteurs dont la responsabilité civile n'est indubitablement pas engagée). B.12. Dans cette interprétation de la disposition en cause, la question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : - Interprété en ce sens qu'il ne peut s'appliquer lorsque deux verplichting van de verzekeraars die de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe motorrijtuigen aanleiding kunnen geven, dekken (met uitzondering van de verzekeraars van de bestuurders wier aansprakelijkheid ongetwijfeld niet in het geding komt). B.12. In die interpretatie van de in het geding zijnde bepaling, dient de prejudiciële vraag ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht :
véhicules seulement sont impliqués dans un accident, l'article 19bis - Aldus geïnterpreteerd dat artikel 19bis -11, § 2, van de wet van 21
-11, § 2, de la loi du 21 novembre 1989 relative à l'assurance november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering
obligatoire de la responsabilité en matière de véhicules automoteurs, inzake motorrijtuigen geen toepassing kan vinden wanneer slechts twee
voertuigen zijn betrokken bij een ongeval, schendt die bepaling, al
combiné ou non avec l'article 4, § 1er, alinéa 2, de cette loi, viole dan niet in samenhang gelezen met artikel 4, § 1, tweede lid, van die
les articles 10 et 11 de la Constitution. wet, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
- Interprété en ce sens qu'il s'applique lorsque deux véhicules ou - Aldus geïnterpreteerd dat artikel 19bis -11, § 2, van dezelfde wet
van 21 november 1989 toepassing kan vinden wanneer twee of meer
plus sont impliqués dans un accident, l'article 19bis -11, § 2, de la voertuigen zijn betrokken bij een ongeval, schendt die bepaling, al
loi précitée du 21 novembre 1989, combiné ou non avec l'article 4, § 1er, dan niet in samenhang gelezen met artikel 4, § 1, tweede lid, van die
alinéa 2, de cette loi, ne viole pas les articles 10 et 11 de la wet, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
Constitution. Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
constitutionnelle, à l'audience publique du 3 février 2011. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 3 februari 2011.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^