Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 100/2010 du 16 septembre 2010 Numéro du rôle : 4797 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1274 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 28 de la loi du 27 avril 2007 réformant le d La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...)"
Extrait de l'arrêt n° 100/2010 du 16 septembre 2010 Numéro du rôle : 4797 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1274 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 28 de la loi du 27 avril 2007 réformant le d La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. He(...) Uittreksel uit arrest nr. 100/2010 van 16 september 2010 Rolnummer 4797 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 28 van de wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming va Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 100/2010 du 16 septembre 2010 Uittreksel uit arrest nr. 100/2010 van 16 september 2010
Numéro du rôle : 4797 Rolnummer 4797
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1274 du Code In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1274 van het Gerechtelijk
judiciaire, tel qu'il a été remplacé par l'article 28 de la loi du 27 Wetboek, zoals vervangen bij artikel 28 van de wet van 27 april 2007
avril 2007 réformant le divorce, et à l'article 42, §§ 2 et 6, de betreffende de hervorming van de echtscheiding, en over artikel 42, §§
cette loi, posée par la Cour de cassation. 2 en 6, van deze wet, gesteld door het Hof van Cassatie.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges R. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul, rechters R. Henneuse, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en P.
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Melchior, voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par arrêt du 23 octobre 2009 en cause de I.R. contre G.B., dont Bij arrest van 23 oktober 2009 in zake I.R. tegen G.B., waarvan de
l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 9 novembre 2009, la expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 9 november 2009,
Cour de cassation a posé la question préjudicielle suivante : heeft het Hof van Cassatie de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« Interprétés en ce sens qu'ils imposent à l'époux défendeur au fond « Voeren artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, gewijzigd bij de
un délai de cassation d'un mois pour former un pourvoi en cassation wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de echtscheiding,
contre une décision prononçant le divorce à ses torts, alors que en artikel 42, §§ 2 en 6, van die wet, in die zin geïnterpreteerd dat
l'époux demandeur au fond dispose du délai de droit commun de trois zij de echtgenoot-verweerder in het bodemgeschil een cassatietermijn
mois pour former un pourvoi en cassation contre une décision qui van één maand opleggen om zich te voorzien in cassatie tegen een
beslissing waarbij de echtscheiding in zijn nadeel is uitgesproken,
refuse de prononcer le divorce aux torts de l'autre époux, l'article terwijl de echtgenoot-eiser in het bodemgeschil beschikt over de
1274 du Code judiciaire, modifié par la loi du 27 avril 2007 réformant gemeenrechtelijke termijn van drie maanden om zich in cassatie te
le divorce, et les articles 42, § 2, et 42, § 6, de cette loi voorzien tegen een beslissing waarbij is geweigerd de echtscheiding in
instituent-ils une discrimination entre ces deux catégories de het nadeel van de andere echtgenoot uit te spreken, een discriminatie
in tussen die beide categorieën van rechtzoekenden en schenden zij
justiciables et violent-ils ainsi les articles 10 et 11 de la aldus de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang
Constitution, considérés isolément ou en combinaison avec l'article 6 gelezen met artikel 6 van het Verdrag tot bescherming van de rechten
de la Convention de sauvegarde des droits de l'homme et des libertés van de mens en de fundamentele vrijheden en met artikel 1 van het
fondamentales et l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette Convention ? ». Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. Dans sa version applicable au litige devant le juge a quo, B.1.1. In de versie die van toepassing is op het geschil voor de
l'article 1274 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par verwijzende rechter, bepaalde artikel 1274 van het Gerechtelijk
l'article 28 de la loi du 27 avril 2007 réformant le divorce (ci-après Wetboek, zoals vervangen bij artikel 28 van de wet van 27 april 2007
: la loi du 27 avril 2007), disposait : « Le délai pour se pourvoir en cassation contre une décision prononçant le divorce est d'un mois. Ce délai et le pourvoi sont suspensifs ». Avant sa modification par la loi du 27 avril 2007, cet article disposait : « Le délai pour se pourvoir en cassation court du jour de la signification à partie pour les arrêts contradictoires et du jour où betreffende de hervorming van de echtscheiding (hierna : de wet 27 april 2007) : « De termijn om zich in cassatie te voorzien tegen een beslissing die de echtscheiding uitspreekt, wordt vastgesteld op één maand. Deze termijn en de voorziening in cassatie schorsen de tenuitvoerlegging ». Vóór de wijziging ervan bij de wet van 27 april 2007 bepaalde dat artikel : « De termijn om zich in cassatie te voorzien begint te lopen, voor op tegenspraak gewezen arresten, van de dag van de betekening aan de partijen, voor bij verstek gewezen arresten, van de dag waarop het verzet niet meer ontvankelijk is.
l'opposition ne sera plus recevable pour les arrêts par défaut. Voorziening in cassatie tegen een arrest waarbij echtscheiding wordt
Le pourvoi contre l'arrêt prononçant le divorce est suspensif ». uitgesproken, schorst de tenuitvoerlegging ».
B.1.2. L'article 6 de la loi du 2 juin 2010 « modifiant certaines B.1.2. Artikel 6 van de wet van 2 juni 2010 « tot wijziging van
dispositions du Code civil et du Code judiciaire en ce qui concerne la sommige bepalingen van het Burgerlijk Wetboek en van het Gerechtelijk
procédure de divorce » (Moniteur belge du 21 juin 2010) a remplacé Wetboek wat de procedure inzake echtscheiding betreft » (Belgisch
l'article 1274 du Code judiciaire, tel qu'il avait été remplacé par la Staatsblad van 21 juni 2010) heeft artikel 1274 van het Gerechtelijk
loi du 27 avril 2007, par ce qui suit : Wetboek, zoals vervangen bij de wet van 27 april 2007, vervangen door
« Le délai pour se pourvoir en cassation et le pourvoi en cassation : « De termijn om zich in cassatie te voorzien en de voorziening in
sont suspensifs ». cassatie schorsen de tenuitvoerlegging ».
Cette modification législative n'a toutefois pas d'incidence sur le Die wetswijziging heeft evenwel geen gevolgen voor het voor de
litige pendant devant le juge a quo. verwijzende rechter hangende geschil.
B.1.3. L'article 42, §§ 2 et 6, de la loi du 27 avril 2007 réformant B.1.3. Artikel 42, §§ 2 en 6, van de wet van 27 april 2007 bepaalt :
le divorce dispose :
« [...] « [...]
§ 2. Les anciens articles 229, 231 et 232 du même Code restent § 2. De vroegere artikelen 229, 231 en 232 van hetzelfde Wetboek
applicables aux procédures de divorce ou de séparation de corps blijven van toepassing op de procedures van echtscheiding of scheiding
introduites avant l'entrée en vigueur de la présente loi pour van tafel en bed die zijn ingeleid voor de inwerkingtreding van deze
lesquelles un jugement définitif n'a pas été prononcé. wet en waarvoor geen eindvonnis is uitgesproken.
[...] [...]
§ 6. L'article 1274 du même Code, modifié par l'article 28, n'est pas § 6. Artikel 1274 van hetzelfde Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel
applicable aux arrêts prononcés avant l'entrée en vigueur de la 28, is niet van toepassing op de arresten die uitgesproken zijn voor
présente loi, lorsque la clôture des débats a été prononcée avant de inwerkingtreding van deze wet, indien de debatten voordien werden
celle-ci ». afgesloten ».
B.1.4. En vertu de son article 44, la loi du 27 avril 2007 est entrée B.1.4. Op grond van artikel 44 ervan is de wet van 27 april 2007 in
en vigueur le 1er septembre 2007. werking getreden op 1 september 2007.
B.2.1. Le juge a quo interroge la Cour sur une éventuelle B.2.1. De verwijzende rechter ondervraagt het Hof over een eventuele
discrimination entre l'époux qui dispose d'un délai de cassation d'un discriminatie tussen de echtgenoot die beschikt over een
mois pour former un pourvoi en cassation contre une décision cassatietermijn van één maand om zich in cassatie te voorzien tegen
prononçant le divorce à ses torts, et l'époux qui dispose du délai de een beslissing waarbij de echtscheiding in zijn nadeel is
droit commun de trois mois pour former un pourvoi en cassation contre uitgesproken, en de echtgenoot die beschikt over de gemeenrechtelijke
termijn van drie maanden om zich in cassatie te voorzien tegen een
beslissing waarbij is geweigerd zich uit te spreken over de
une décision qui refuse de prononcer le divorce aux torts de l'autre époux. echtscheiding in het nadeel van de andere echtgenoot.
B.2.2. Il ressort des faits de la cause et de la formulation de la B.2.2. Uit de feiten van het geding en de formulering van de
question préjudicielle que la Cour est interrogée sur la différence de prejudiciële vraag blijkt dat het Hof wordt ondervraagd over het
traitement entre les époux qui disposent, d'une part, conformément à verschil in behandeling tussen de echtgenoten die beschikken over,
l'article 1274 du Code judiciaire, dans sa version applicable en vertu enerzijds, overeenkomstig artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek,
in de versie van toepassing krachtens artikel 42, § 6, van de wet van
de l'article 42, § 6, de la loi du 27 avril 2007, d'un délai d'un mois 27 april 2007, een termijn van één maand om zich in cassatie te
pour se pourvoir en cassation contre une décision prononçant le voorzien tegen een beslissing waarbij de echtscheiding is uitgesproken
divorce et, d'autre part, d'un délai de droit commun de trois mois en, anderzijds, een gemeenrechtelijke termijn van drie maanden om zich
pour se pourvoir en cassation contre une décision refusant de in cassatie te voorzien tegen een beslissing waarbij wordt geweigerd
prononcer le divorce, lorsque le divorce est demandé sur la base des de echtscheiding uit te spreken, wanneer de echtscheiding is
anciens articles 229, 231 et 232 du Code civil, qui demeurent aangevraagd op basis van de vroegere artikelen 229, 231 en 232 van het
applicables en vertu de l'article 42, § 2, de la loi du 27 avril 2007. Burgerlijk Wetboek, die van toepassing blijven op grond van artikel 42, § 2, van de wet van 27 april 2007.
La Cour limite son examen à cette hypothèse. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot die hypothese.
B.3.1. Dans les travaux préparatoires de la loi du 27 avril 2007, qui B.3.1. In de parlementaire voorbereiding van de wet van 27 april 2007,
die het echtscheidingsrecht heeft hervormd, werd ten aanzien van de
a opéré la réforme du droit du divorce, il était initialement rechtsmiddelen aanvankelijk overwogen een einde te maken aan elke
envisagé, en ce qui concerne les voies de recours, de supprimer toute mogelijkheid van hoger beroep tegen een beslissing waarbij de
possibilité d'appel contre une décision prononçant le divorce, afin echtscheiding is uitgesproken, teneinde te voorkomen dat het beroep
d'éviter que l'appel soit utilisé « comme manoeuvre dilatoire » (Doc. wordt gebruikt « als een vertragingsmanoeuvre » (Parl. St., Kamer,
parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 13), dans le contexte 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 13), in de context van een hervorming
d'une réforme établissant une « certaine automaticité dans le prononcé die een « zeker automatisme in de uitspraak van de echtscheiding »
du divorce » (ibid., p. 12). invoert (ibid., p. 12).
Le pourvoi en cassation restait toutefois possible, mais, « dans le De voorziening in cassatie bleef evenwel mogelijk, maar, « opnieuw om
même souci de limiter les manoeuvres dilatoires » (ibid., p. 13), le vertragingsmanoeuvres te beperken » (ibid., p. 13), werd de termijn om
délai pour se pourvoir était fixé à un mois, au lieu de trois mois en zich in cassatie te voorzien vastgelegd op één maand, in plaats van
droit commun. drie maanden in het gemeen recht.
Face aux critiques de la section de législation du Conseil d'Etat, le Gelet op de kritiek van de afdeling wetgeving van de Raad van State is
projet de suppression de la possibilité d'appel contre une décision echter afgezien van het voornemen om een einde te maken aan de
prononçant le divorce a toutefois été abandonné. mogelijkheid van hoger beroep tegen een beslissing waarbij de
echtscheiding is uitgesproken.
B.3.2. Cet abrégement du délai de pourvoi en cassation était donc B.3.2. Die inkorting van de termijn om zich in cassatie te voorzien,
justifié par la même motivation qu'en ce qui concerne la modification werd dus op dezelfde wijze verantwoord als voor de overwogen wijziging
envisagée des possibilités d'appel, à savoir le souci d'éviter des van de mogelijkheden van hoger beroep, namelijk de zorg om
manoeuvres dilatoires (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC vertragingsmanoeuvres te vermijden (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC
51-2341/001, p. 13), dans le but de simplifier et « d'accélérer la 51-2341/001, p. 13), teneinde de procedure te vereenvoudigen en te «
procédure » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 92). versnellen » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 92).
Il a également été précisé : Er is eveneens gepreciseerd :
« On maintient le caractère suspensif du délai et du pourvoi compte « Men behoudt het opschortende karakter van de termijn en van de
voorziening rekening houdend met het permanente karakter van de
tenu de la nécessaire permanence de l'état des personnes » (Doc. situatie van de personen » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC
parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 32; voy. aussi Doc. 51-2341/001, p. 32; zie ook Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC
parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 93). 51-2341/007, p. 93).
B.3.3. La section de législation du Conseil d'Etat n'a pas émis B.3.3. De afdeling wetgeving van de Raad van State heeft geen bezwaren
d'objections sur le délai abrégé d'un mois pour se pourvoir en geuit met betrekking tot de kortere termijn van één maand om zich in
cassation mais s'est interrogée sur le délai du pourvoi dirigé contre cassatie te voorzien, maar heeft zich vragen gesteld bij de termijn
un arrêt refusant le divorce (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC van de voorziening gericht tegen een arrest waarbij de echtscheiding
51-2341/001, p. 54). is geweigerd (P arl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 54).
Le représentant de la ministre a répondu : De vertegenwoordiger van de minister heeft geantwoord :
« Le délai de trois mois est maintenu lorsque le pourvoi en cassation « De termijn van drie maanden wordt gehandhaafd wanneer het
concerne un arrêt refusant le divorce » (Doc. parl., Chambre, cassatieberoep een arrest die de echtscheiding weigert, betreft »
2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 93). (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2341/007, p. 93).
B.4. La différence de traitement entre certaines catégories de B.4. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van
personnes qui découle de l'application de règles procédurales personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende
différentes dans des circonstances différentes n'est pas procedureregels in verschillende omstandigheden, houdt op zich geen
discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake zijn indien het
que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die
règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des droits des personnes concernées. B.5. Le pourvoi en cassation est une voie de recours extraordinaire permettant à une partie de demander l'annulation, pour contravention à la loi ou pour violation des formes, soit substantielles, soit prescrites à peine de nullité, de décisions rendues en dernier ressort. B.6.1. Il existe entre une décision prononçant un divorce et une décision refusant de prononcer un divorce une différence fondamentale en ce que seule la première a une incidence sur l'état des personnes, en mettant fin au lien matrimonial. Cette différence entre ces deux types de décisions peut justifier des différences de règles de procédure. Pareille différence entre ces deux types de décisions a d'ailleurs été procedureregels, een onevenredige beperking van de rechten van de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen. B.5. De voorziening in cassatie is een buitengewoon rechtsmiddel waardoor een partij in de mogelijkheid wordt gesteld om, wegens schending van de wet of wegens verzuim van substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen, de vernietiging te vragen van een in laatste aanleg gewezen beslissing. B.6.1. Tussen een beslissing waarbij een echtscheiding wordt uitgesproken en een beslissing waarbij wordt geweigerd een echtscheiding uit te spreken, bestaat een fundamenteel verschil in zoverre alleen de eerste gevolgen heeft voor de situatie van de personen, waarbij een einde wordt gemaakt aan de huwelijksband. Dat verschil tussen beide soorten van beslissingen kan verschillen in procedureregels verantwoorden. Een dergelijk verschil tussen die twee soorten van beslissingen is overigens onderstreept in de parlementaire voorbereiding van de wet
soulignée dans les travaux préparatoires de la loi du 27 avril 2007, van 27 april 2007, wat de instemmingsmogelijkheden betreft :
en ce qui concerne les possibilités d'acquiescement :
« La Cour de cassation considère qu'il est possible d'acquiescer à un « Het Hof van Cassatie is van mening dat het mogelijk is in te stemmen
jugement qui refuse le divorce, mais pas à un jugement qui le prononce met een vonnis dat de echtscheiding weigert, maar niet met een vonnis
» (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p. 32). die ze uitspreekt » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2341/001, p.
B.6.2. La différence, quant aux délais de pourvoi en cassation, entre 32). B.6.2. Het verschil, ten aanzien van de termijnen van de voorziening
in cassatie, tussen een beslissing waarbij een echtscheiding wordt
une décision qui prononce un divorce et une décision qui refuse de uitgesproken en een beslissing waarbij wordt geweigerd de
prononcer le divorce, résulte également de la différence quant aux echtscheiding uit te spreken, vloeit eveneens voort uit het verschil
effets du délai et du pourvoi introduit à l'encontre de ces décisions in de gevolgen van de termijn en van de tegen die beslissingen
: alors que, conformément à l'article 1274, alinéa 2, du Code ingestelde voorziening : terwijl, overeenkomstig artikel 1274, tweede
judiciaire, le délai et le pourvoi en cassation sont suspensifs à lid, van het Gerechtelijk Wetboek, de termijn en de voorziening in
l'encontre d'une décision prononçant le divorce, le délai et le cassatie een beslissing waarbij de echtscheiding is uitgesproken,
pourvoi en cassation ne sont pas suspensifs à l'encontre d'une schorsen, schorsen de termijn en de voorziening in cassatie een
décision refusant de prononcer le divorce. beslissing waarbij is geweigerd de echtscheiding uit te spreken, niet.
Eu égard au caractère suspensif du délai de pourvoi, le législateur a Gelet op het schorsende karakter van de voorzieningstermijn, vermocht
pu raisonnablement considérer que la sécurité juridique justifiait que de wetgever redelijkerwijze ervan uit te gaan dat de rechtszekerheid
l'état des parties soit clarifié le plus rapidement possible, en verantwoordde dat de situatie van de partijen zo snel mogelijk
réduisant ainsi à un mois le délai de pourvoi. duidelijk moest zijn, door de termijn van de voorziening aldus te
beperken tot één maand.
B.7. Compte tenu de la différence fondamentale existant entre des B.7. Gelet op het fundamentele verschil tussen de beslissingen waarbij
décisions prononçant le divorce et des décisions refusant de prononcer de echtscheiding wordt uitgesproken en de beslissingen waarbij wordt
le divorce, le législateur pouvait prévoir, pour l'introduction d'un geweigerd de echtscheiding uit te spreken, vermocht de wetgever, voor
pourvoi en cassation contre une décision prononçant le divorce, des het instellen van een voorziening in cassatie tegen een beslissing
conditions de recevabilité différentes de celles relatives à waarbij de echtscheiding is uitgesproken, andere
l'introduction d'un pourvoi en cassation contre une décision refusant ontvankelijkheidsvoorwaarden vast te stellen dan die voor het
de prononcer le divorce, ces dernières étant alignées sur celles instellen van een voorziening in cassatie tegen een beslissing van
relatives à l'introduction du pourvoi en cassation de droit commun en weigering om de echtscheiding uit te spreken, waarbij die
matière civile. Ces conditions de recevabilité ne peuvent cependant aboutir à laatstgenoemde voorwaarden afgestemd worden op die voor het instellen
restreindre le droit de former un pourvoi en cassation de manière van de gemeenrechtelijke voorziening in cassatie in burgerlijke zaken.
telle que celui-ci s'en trouve atteint dans sa substance même. Tel Die ontvankelijkheidsvoorwaarden mogen echter niet ertoe leiden dat
serait le cas si les restrictions ne tendaient pas vers un but het recht om een voorziening in cassatie in te stellen op zodanige
légitime ou s'il n'existait pas un rapport raisonnable de wijze wordt beperkt dat de kern ervan wordt aangetast. Dit zou het
proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. Il est donc geval zijn wanneer de beperkingen geen wettig doel nastreven of indien
requis que les conditions de recevabilité n'aient pas pour effet que er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de
aangewende middelen en het nagestreefde doel. Het is derhalve vereist
la possibilité de se pourvoir en cassation, que la loi donne aux dat de ontvankelijkheidsvoorwaarden niet leiden tot een onevenredige
parties, soit limitée de manière disproportionnée. beperking van de bij de wet aan de partijen toegekende mogelijkheid om
zich in cassatie te voorzien.
B.8. Les règles relatives aux délais fixés pour former un recours B.8. De regels betreffende de termijnen om beroep in te stellen, zijn
visent à assurer une bonne administration de la justice et à écarter les risques d'insécurité juridique. Ces règles ne peuvent toutefois empêcher les justiciables de se prévaloir des voies de recours disponibles. B.9. Même si l'on tient compte, en l'espèce, du caractère extraordinaire de la voie de recours et de la nature particulière d'une décision de divorce, on ne saurait considérer qu'un délai d'un mois pour former un pourvoi en cassation limite de manière disproportionnée les droits des personnes concernées. Ce délai n'est pas à ce point court qu'il rendrait exagérément difficile ou impossible l'utilisation de la voie de recours du pourvoi en cassation. B.10. A supposer que la situation des époux qui forment un pourvoi en cassation contre une décision prononçant le divorce puisse être utilement comparée avec la situation des époux qui forment un pourvoi en cassation contre une décision refusant de prononcer un divorce, la différence de traitement invoquée n'est pas incompatible avec les gericht op een goede rechtsbedeling en het weren van de risico's van rechtsonzekerheid. Die regels mogen de rechtzoekenden echter niet verhinderen de beschikbare rechtsmiddelen te doen gelden. B.9. Zelfs indien te dezen rekening wordt gehouden met de buitengewone aard van het rechtsmiddel en met de bijzondere aard van een echtscheidingsbeslissing, kan een termijn van één maand om een voorziening in cassatie in te stellen niet worden geacht een onevenredige beperking in te houden van de rechten van de betrokken personen. Die termijn is niet dermate kort dat hij de aanwending van het rechtsmiddel van de voorziening in cassatie buitensporig moeilijk of onmogelijk zou maken. B.10. In de veronderstelling dat de situatie van de echtgenoten die zich in cassatie voorzien tegen een beslissing waarbij de echtscheiding is uitgesproken, dienstig kan worden vergeleken met de situatie van de echtgenoten die zich in cassatie voorzien tegen een beslissing waarbij is geweigerd een echtscheiding uit te spreken, is het aangevoerde verschil in behandeling niet onbestaanbaar met de
articles 10 et 11 de la Constitution. artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Le contrôle au regard de ces dispositions constitutionnelles lues en De toetsing in het licht van die grondwetsbepalingen, in samenhang
combinaison avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de
l'homme et avec l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette mens en met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat
Convention ne conduit pas à une autre conclusion. Verdrag, leidt niet tot een andere conclusie.
B.11. La circonstance que le divorce ait, en l'espèce, été demandé sur B.11. Het gegeven dat de echtscheiding te dezen is aangevraagd op
la base des anciens articles 229, 231 et 232 du Code civil, grond van de vroegere artikelen 229, 231 en 232 van het Burgerlijk
applicables en vertu de l'article 42, § 2, de la loi du 27 avril 2007, Wetboek, van toepassing krachtens artikel 42, § 2, van de wet van 27
april 2007, en dat de voorzieningstermijn van één maand, bepaald in
et que le délai de pourvoi d'un mois, prévu par l'article 1274 du Code artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, van toepassing is op een
judiciaire, s'applique à une décision de divorce dont la clôture des echtscheidingsbeslissing waarvan de sluiting van de debatten en de
débats et le prononcé se situent après l'entrée en vigueur de la loi uitspraak zich situeren na de inwerkingtreding van de wet van 27 april
2007, kan evenmin een discriminatie teweegbrengen.
du 27 avril 2007 n'est pas davantage susceptible de créer une Artikel 42, § 6, van de wet van 27 april 2007 wijkt immers af van het
discrimination. En effet, l'article 42, § 6, de la loi du 27 avril 2007 déroge au beginsel van de onmiddellijke toepassing van de procedurewetten,
principe d'application immédiate des lois de procédure, en maintenant doordat het de termijn om zich in cassatie te voorzien voor de
à trois mois le délai de pourvoi en cassation pour les arrêts pour arresten waarvoor de sluiting van de debatten is uitgesproken vóór de
lesquels la clôture des débats a été prononcée avant l'entrée en inwerkingtreding van die wet op drie maanden behoudt, teneinde te
vigueur de cette loi, afin de garantir qu'au moment des débats, les verzekeren dat op het ogenblik van de debatten de partijen de
parties pouvaient connaître et prendre en considération les voies de eventuele rechtsmiddelen en de regeling ervan tegen de uit te spreken
recours éventuelles et leurs modalités, à l'encontre de la décision beslissing konden kennen en in overweging nemen. Het is niet
qui allait être prononcée. Il ne se justifie pas de déroger davantage verantwoord eveneens af te wijken van dat beginsel ten aanzien van de
à ce principe à l'égard de décisions prononcées après l'entrée en beslissingen uitgesproken na de inwerkingtreding van de wet van 27
vigueur de la loi du 27 avril 2007 et pour lesquelles la clôture des april 2007 en waarvoor de sluiting van de debatten is uitgesproken na
débats a été prononcée après l'entrée en vigueur de cette loi, même si de inwerkingtreding van die wet, zelfs indien die beslissingen de
ces décisions appliquaient les anciens articles 229, 231 et 232 du vroegere artikelen 229, 231 en 232 van het Burgerlijk Wetboek
Code civil, dès lors que le législateur poursuivait l'objectif toepasten, aangezien de wetgever het in B.6.2 in herinnering gebrachte
légitime rappelé en B.6.2 et qu'il pouvait raisonnablement considérer gewettigde doel nastreefde en hij redelijkerwijs ervan kon uitgaan dat
que les parties intéressées sont censées connaître les voies de de betrokken partijen worden geacht de rechtsmiddelen en de
recours et leurs conditions de recevabilité, applicables au moment du ontvankelijkheidsvoorwaarden ervan te kennen die van toepassing zijn
prononcé de leur divorce. op het ogenblik van de uitspraak van hun echtscheiding.
La mesure en cause n'est donc pas dépourvue de justification De in het geding zijnde maatregel is dus niet zonder redelijke
raisonnable. verantwoording.
Pour le surplus, la circonstance que le législateur ait décidé de Voor het overige laat het gegeven dat de wetgever heeft beslist om,
rétablir, par la loi du 2 juin 2010 précitée, un délai de trois mois met de voormelde wet van 2 juni 2010, opnieuw een termijn van drie
pour se pourvoir en cassation ne permet pas de conclure qu'un délai maanden in te voeren om zich in cassatie te voorzien, niet toe te
d'un mois pour se pourvoir en cassation contre une décision prononçant besluiten dat een termijn van één maand om zich in cassatie te
le divorce serait, nécessairement, injustifié. voorzien tegen een beslissing waarbij de echtscheiding is
uitgesproken, noodzakelijkerwijs onverantwoord zou zijn.
B.12. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.12. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof,
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 1274 du Code judiciaire, tel qu'il a été remplacé par Artikel 1274 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel
l'article 28 de la loi du 27 avril 2007 réformant le divorce, et 28 van de wet van 27 april 2007 betreffende de hervorming van de
l'article 42, §§ 2 et 6, de cette loi ne violent pas les articles 10 echtscheiding, en artikel 42, §§ 2 en 6, van die wet schenden niet de
et 11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme et avec met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en
l'article 1er du Premier Protocole additionnel à cette Convention. met artikel 1 van het Eerste Aanvullend Protocol bij dat Verdrag.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en in het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 16 septembre 2010. Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 16 september 2010.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De Voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^
Etaamb.be utilise des cookies
Etaamb.be utilise les cookies pour retenir votre préférence linguistique et pour mieux comprendre comment etaamb.be est utilisé.
ContinuerPlus de details
x