Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 182/2009 du 12 novembre 2009 Numéro du rôle : 4659 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 79bis, § 1 er , alinéa 2, 2°, de la loi du 30 juin 1994 relative au droit d'auteur et aux droit La Cour constitutionnelle, composée du président M. Bossuyt, du juge M. Melchior, faisant foncti(...)"
Extrait de l'arrêt n° 182/2009 du 12 novembre 2009 Numéro du rôle : 4659 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 79bis, § 1 er , alinéa 2, 2°, de la loi du 30 juin 1994 relative au droit d'auteur et aux droit La Cour constitutionnelle, composée du président M. Bossuyt, du juge M. Melchior, faisant foncti(...) Uittreksel uit arrest nr. 182/2009 van 12 november 2009 Rolnummer 4659 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 79bis, § 1, tweede lid, 2°, van de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten, gesteld do Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter M. Melchior, waarnemend (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 182/2009 du 12 novembre 2009 Uittreksel uit arrest nr. 182/2009 van 12 november 2009
Numéro du rôle : 4659 Rolnummer 4659
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 79bis, § 1er, In zake : de prejudiciële vraag over artikel 79bis, § 1, tweede lid,
alinéa 2, 2°, de la loi du 30 juin 1994 relative au droit d'auteur et 2°, van de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de
aux droits voisins, posée par le Tribunal correctionnel de Tongres. naburige rechten, gesteld door de Correctionele Rechtbank te Tongeren.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée du président M. Bossuyt, du juge M. Melchior, faisant samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter M. Melchior,
fonction de président, et des juges R. Henneuse, E. De Groot, L. waarnemend voorzitter, en de rechters R. Henneuse, E. De Groot, L.
Lavrysen, A. Alen et J.-P. Snappe, assistée du greffier P.-Y. Lavrysen, A. Alen en J.-P. Snappe, bijgestaan door de griffier P.-Y.
Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 6 février 2009 en cause du ministère public, de la Bij vonnis van 6 februari 2009 in zake het openbaar ministerie, de
société de droit anglais « Sony Computer Entertainment Europe » et de vennootschap naar Engels recht « Sony Computer Entertainment Europe »
la société de droit néerlandais « Sony Computer Entertainment Benelux en de vennootschap naar Nederlands recht « Sony Computer Entertainment
BV » contre Bart Vandebeeck, dont l'expédition est parvenue au greffe Benelux BV » tegen Bart Vandebeeck, waarvan de expeditie ter griffie
de la Cour le 13 mars 2009, le Tribunal correctionnel de Tongres a van het Hof is ingekomen op 13 maart 2009, heeft de Correctionele
posé la question préjudicielle suivante : Rechtbank te Tongeren de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 79bis, § 1er, 2°, de la loi du 30 juin 1994 relative au « Schendt art. 79bis, § 1, 2°, van de wet van 30 juni 1994 betreffende
droit d'auteur et aux droits voisins viole-t-il les articles 12 et 14 het auteursrecht en de naburige rechten de artikelen 12 en 14 van de
de la Constitution, combinés avec le principe d'égalité, tel qu'il est Grondwet, in samenhang gelezen met het gelijkheidsbeginsel zoals
inscrit aux articles 10 et 11 de la Constitution, et avec l'article 7 verankerd in de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, en artikel 7 van
de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce que les het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, doordat de
termes ' preste des services qui n'ont qu'un but commercial limité ou omschrijving ' die diensten verricht die slechts een commercieel
une utilisation limitée autre que de contourner la protection de toute beperkt doel of nut hebben naast het omzeilen van de bescherming van
mesure technique efficace ' n'ont pas un contenu normatif suffisant een doeltreffende technische voorziening ' geen voldoende normatieve
pour pouvoir définir l'infraction et en ce qu'il pourrait par inhoud heeft om het misdrijf te kunnen definiëren en bijgevolg, op
conséquent, sur le plan pénal et procédural, être établi une strafrechtelijk en procedureel vlak, een verschil in behandeling zou
différence de traitement entre deux justiciables ayant commis les kunnen worden ingevoerd tussen twee rechtzoekenden die met dezelfde
mêmes actes matériels dans le même état d'esprit, de conscience ou de ingesteldheid, hetzelfde besef of dezelfde intentie dezelfde materiële
volonté, ce qui pourrait être constitutif d'une rupture d'égalité en handelingen hebben gesteld, wat tot een verbreking van de gelijkheid
raison du fait que les termes utilisés par l'article 79bis, § 1er, 2°, zou kunnen leiden, doordat de bewoordingen van artikel 79bis, § 1, 2°,
de la loi du 30 juin 1994 relative au droit d'auteur et aux droits van de wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de
voisins, sanctionné par l'article 81 de la loi du 30 juin 1994 naburige rechten, strafbaar gesteld bij artikel 81 van de wet van 30
relative au droit d'auteur et aux droits voisins, ne permettraient pas juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten het de
aux justiciables de savoir, au moment où ils adoptent un comportement, rechtzoekenden niet mogelijk zouden maken om, op het ogenblik dat zij
si celui-ci est ou non punissable ? ». een gedrag aannemen, te weten of dat gedrag al dan niet strafbaar is ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. L'article 79bis, § 1er, de la loi du 30 juin 1994 relative au B.1.1. Artikel 79bis, § 1, van de wet van 30 juni 1994 betreffende het
droit d'auteur et aux droits voisins dispose : auteursrecht en de naburige rechten bepaalt :
« Toute personne qui contourne toute mesure technique efficace, en le « Eenieder die een doeltreffende technische voorziening omzeilt en dat
sachant ou en ayant des raisons valables de le penser et en sachant ou en ayant des raisons valables de penser que ce contournement peut faciliter la commission d'infractions visées à l'article 80, est coupable d'un délit qui est sanctionné conformément aux articles 81 et 83 à 86. Le contournement des mesures techniques appliquées, conformément ou en vertu du présent article ou conformément à l'article 87bis, § 1er, est réputé faciliter la commission des infractions visées à l'article 80. Toute personne qui fabrique, importe, distribue, vend, loue, fait de la publicité en vue de la vente ou de la location, ou possède à des fins commerciales des dispositifs, produits ou composants, ou preste des services qui : 1° font l'objet d'une promotion, d'une publicité ou d'une commercialisation, dans le but de contourner la protection de toute mesure technique efficace, ou 2° n'ont qu'un but commercial limité ou une utilisation limitée autre que de contourner la protection de toute mesure technique efficace, ou 3° sont principalement conçus, produits, adaptés ou réalisés dans le but de permettre ou de faciliter le contournement de la protection de toute mesure technique efficace, est coupable d'un délit qui est sanctionné conformément aux articles weet of redelijkerwijs behoort te weten en die weet of redelijkerwijs behoort te weten dat deze omzeiling het plegen van inbreuken bedoeld in artikel 80 kan vergemakkelijken, is schuldig aan een misdrijf dat wordt bestraft overeenkomstig de artikelen 81 en 83 tot 86. De omzeiling van technische voorzieningen getroffen, overeenkomstig of krachtens dit artikel of overeenkomstig artikel 87bis, § 1, wordt geacht het plegen van inbreuken bedoeld in artikel 80 te vergemakkelijken. Eenieder die inrichtingen, producten of onderdelen vervaardigt, invoert, verdeelt, verkoopt, verhuurt, er reclame voor verkoop of verhuur voor maakt, of voor commerciële doeleinden bezit, of die diensten verricht die : 1° gestimuleerd, aangeprezen of in de handel worden gebracht om de bescherming van een doeltreffende technische voorziening te omzeilen, of 2° slechts een commercieel beperkt doel of nut hebben naast het omzeilen van de bescherming van een doeltreffende technische voorziening, of 3° in het bijzonder ontworpen, vervaardigd of aangepast zijn met het doel het omzeilen van een doeltreffende technische voorziening mogelijk of gemakkelijker te maken, is schuldig aan een misdrijf dat wordt bestraft overeenkomstig de
81 et 83 à 86. artikelen 81 en 83 tot 86.
Les dispositions du livre Ier du Code pénal, y compris le chapitre VII De bepalingen van boek I van het Strafwetboek, met inbegrip van
et l'article 85, sont applicables aux délits visés aux alinéas 1er et 2. On entend par ' mesures techniques ' : toute technologie, dispositif ou composant qui dans le cadre normal de son fonctionnement est destiné à empêcher ou à limiter en ce qui concerne les oeuvres ou prestations, les actes non autorisés par les titulaires de droits d'auteur ou de droits voisins. Les mesures techniques sont réputées efficaces au sens des alinéas 1er et 2 lorsque l'utilisation d'une oeuvre ou d'une prestation est contrôlée par les titulaires du droit grâce à l'application d'un code d'accès ou d'un procédé de protection tel que le cryptage, le brouillage ou toute autre transformation de l'oeuvre ou de la prestation ou d'un mécanisme de contrôle de copie qui atteint cet hoofdstuk VII en artikel 85, zijn van toepassing op de misdrijven bedoeld in het eerste en tweede lid. Onder ' technische voorzieningen ' wordt verstaan : technologie, inrichtingen of onderdelen die in het kader van hun normale werking dienen voor het voorkomen of beperken van handelingen ten aanzien van werken of prestaties, die door de houders van auteursrechten of naburige rechten niet zijn toegestaan. Technische voorzieningen worden geacht doeltreffend te zijn in de zin van het eerste en tweede lid indien het gebruik van een werk of prestatie wordt beheerst door de rechthebbende, door toepassing van een controle op de toegang of een beschermingsprocédé zoals encryptie, versluiering of andere transformatie van het werk of prestatie of een
objectif de protection ». kopieerbeveiliging die de beoogde bescherming bereikt ».
B.1.2. En vertu de l'article 81 de la même loi, les délits prévus à B.1.2. Krachtens artikel 81 van dezelfde wet worden de misdrijven
l'article 79bis, § 1er, sont punis d'un emprisonnement de trois mois à bepaald in artikel 79bis, § 1, gestraft met een gevangenisstraf van
trois ans et d'une amende de 100 à 100 000 euros ou de l'une de ces drie maanden tot drie jaar en met een geldboete van 100 tot 100 000
euro of met een van die straffen alleen. In geval van herhaling binnen
peines seulement. En cas de récidive dans les cinq ans à dater d'une vijf jaar na een in kracht van gewijsde gegane veroordeling wegens
condamnation passée en force de chose jugée prononcée du chef de la dezelfde inbreuk, worden de opgelopen straffen op het dubbele van het
même infraction, le maximum des peines encourues est porté au double. maximum gebracht.
B.2. La question préjudicielle porte sur l'alinéa 2, 2°, de la B.2. De prejudiciële vraag heeft betrekking op het tweede lid, 2°, van
disposition précitée. Le juge a quo souhaite plus précisément savoir de voormelde bepaling. Meer bepaald wenst de verwijzende rechter te
si le libellé de cette disposition a un contenu normatif suffisant vernemen of de bewoordingen daarvan een voldoende normatieve inhoud
pour pouvoir définir une infraction et s'il est dès lors conforme au hebben om een misdrijf te kunnen definiëren en derhalve aan het
principe de légalité en matière pénale, consacré par les articles 12 wettigheidsbeginsel in strafzaken, zoals gewaarborgd bij de artikelen
et 14 de la Constitution. 12 en 14 van de Grondwet, voldoen.
B.3.1. Les parties civiles devant le juge a quo contestent la B.3.1. De burgerlijke partijen voor de verwijzende rechter betwisten
pertinence de la question préjudicielle pour trancher le litige au motif que le prévenu peut être condamné sur la base d'une autre disposition. B.3.2. C'est en principe au juge qui pose la question préjudicielle qu'il appartient d'apprécier si la réponse à cette question est utile à la solution du litige qu'il doit trancher. Ce n'est que lorsque ce n'est manifestement pas le cas que la Cour peut décider que la question n'appelle pas de réponse. B.3.3. Etant donné qu'il est établi que le prévenu devant le juge a quo est notamment poursuivi pour une infraction à la disposition en cause, la question préjudicielle, qui vise à écarter les doutes sur la de pertinentie van de prejudiciële vraag voor de beoordeling van het geschil omdat de beklaagde op grond van een andere bepaling kan worden veroordeeld. B.3.2. In beginsel komt het de verwijzende rechter toe na te gaan of het antwoord op de prejudiciële vraag nuttig is om het hem voorgelegde geschil te beslechten. Slechts wanneer dat klaarblijkelijk niet het geval is, vermag het Hof te beslissen dat de vraag geen antwoord behoeft. B.3.3. Aangezien het vaststaat dat de beklaagde voor de verwijzende rechter onder meer wordt vervolgd wegens een inbreuk op de in het geding zijnde bepaling, kan de prejudiciële vraag, die de twijfels
constitutionnalité de cette disposition, ne saurait être considérée over de grondwettigheid van die bepaling beoogt weg te nemen, niet als
comme dénuée de pertinence pour la solution du litige. irrelevant voor de oplossing van het geschil worden beschouwd.
B.4.1. L'article 12, alinéa 2, de la Constitution dispose : B.4.1. Artikel 12, tweede lid, van de Grondwet bepaalt :
« Nul ne peut être poursuivi que dans les cas prévus par la loi, et « Niemand kan worden vervolgd dan in de gevallen die de wet bepaalt en
dans la forme qu'elle prescrit ». in de vorm die zij voorschrijft ».
L'article 14 de la Constitution dispose : Artikel 14 van de Grondwet bepaalt :
« Nulle peine ne peut être établie ni appliquée qu'en vertu de la loi ». « Geen straf kan worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet ».
B.4.2. La Cour est invitée à contrôler la disposition en cause au B.4.2. Het Hof wordt verzocht de in het geding zijnde bepaling te
regard des articles précités, combinés avec les articles 10 et 11 de toetsen aan de voormelde artikelen, in samenhang gelezen met de
la Constitution et avec l'article 7 de la Convention européenne des artikelen 10 en 11 van de Grondwet en met artikel 7 van het Europees
droits de l'homme. Verdrag voor de rechten van de mens.
B.4.3. Les articles 10 et 11 de la Constitution consacrent le principe B.4.3. De artikelen 10 en 11 van de Grondwet waarborgen het beginsel
d'égalité et de non-discrimination. Etant donné que la différence de van gelijkheid en niet-discriminatie. Aangezien het voorgelegde
traitement soumise à la Cour porte sur la garantie, dont serait privée verschil in behandeling betrekking heeft op de waarborg, die aan een
une catégorie de personnes déterminée, selon laquelle nul ne peut être bepaalde categorie van personen zou worden ontzegd, dat niemand kan
soumis à une loi pénale qui ne satisfasse pas aux exigences de worden onderworpen aan een strafwet die niet voldoet aan de vereisten
précision, de clarté et de prévisibilité, l'examen de la violation du van nauwkeurigheid, duidelijkheid en voorspelbaarheid, valt het
principe d'égalité coïncide avec l'examen de la violation du principe onderzoek naar de schending van het gelijkheidsbeginsel samen met het
de légalité en matière pénale. onderzoek naar de schending van het wettigheidsbeginsel in strafzaken.
B.4.4. L'article 7.1 de la Convention européenne des droits de l'homme B.4.4. Artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor de rechten van de
dispose : mens bepaalt :
« Nul ne peut être condamné pour une action ou une omission qui, au « Niemand kan worden veroordeeld wegens een handelen of nalaten, dat
moment où elle a été commise, ne constituait pas une infraction geen strafbaar feit naar nationaal of internationaal recht uitmaakte
d'après le droit national ou international. De même il n'est infligé ten tijde dat het handelen of nalaten geschiedde. Evenmin zal een
aucune peine plus forte que celle qui était applicable au moment où zwaardere straf worden opgelegd dan die welke ten tijde van het begaan
l'infraction a été commise ». van het strafbare feit van toepassing was ».
Cette disposition ayant une portée analogue à celle des articles 12, Aangezien die bepaling een draagwijdte heeft die analoog is aan die
alinéa 2, et 14 de la Constitution, la Cour peut la faire intervenir van de artikelen 12, tweede lid, en 14 van de Grondwet, kan het Hof
dans son appréciation. haar in zijn oordeel betrekken.
B.5.1. Le principe de légalité en matière pénale procède de l'idée que la loi pénale doit être formulée en des termes qui permettent à chacun de savoir, au moment où il adopte un comportement, si celui-ci est ou non punissable. Il exige que le législateur indique, en des termes suffisamment précis, clairs et offrant la sécurité juridique, quels faits sont sanctionnés, afin, d'une part, que celui qui adopte un comportement puisse évaluer préalablement, de manière satisfaisante, quelle sera la conséquence pénale de ce comportement et afin, d'autre part, que ne soit pas laissé au juge un trop grand pouvoir d'appréciation. Toutefois, le principe de légalité en matière pénale n'empêche pas que la loi attribue un pouvoir d'appréciation au juge. Il faut en effet tenir compte du caractère de généralité des lois, de la diversité des situations auxquelles elles s'appliquent et de l'évolution des comportements qu'elles répriment. La condition qu'une infraction doit être clairement définie par la loi se trouve remplie lorsque le justiciable peut savoir, à partir du B.5.1. Het wettigheidsbeginsel in strafzaken gaat uit van de idee dat de strafwet moet worden geformuleerd in bewoordingen op grond waarvan eenieder, op het ogenblik waarop hij een gedrag aanneemt, kan uitmaken of dat gedrag al dan niet strafbaar is. Het eist dat de wetgever in voldoende nauwkeurige, duidelijke en rechtszekerheid biedende bewoordingen bepaalt welke feiten strafbaar worden gesteld, zodat, enerzijds, diegene die een gedrag aanneemt, vooraf op afdoende wijze kan inschatten wat het strafrechtelijke gevolg van dat gedrag zal zijn en, anderzijds, aan de rechter geen al te grote beoordelingsbevoegdheid wordt gelaten. Het wettigheidsbeginsel in strafzaken staat evenwel niet eraan in de weg dat de wet aan de rechter een beoordelingsbevoegdheid toekent. Er dient immers rekening te worden gehouden met het algemene karakter van de wetten, de uiteenlopende situaties waarop zij van toepassing zijn en de evolutie van de gedragingen die zij bestraffen. Aan het vereiste dat een misdrijf duidelijk moet worden omschreven in de wet, is voldaan wanneer de rechtzoekende, op basis van de bewoordingen van de relevante bepaling en, indien nodig, met behulp
libellé de la disposition pertinente et, au besoin, à l'aide de son van de interpretatie daarvan door de rechtscolleges, kan weten welke
interprétation par les juridictions, quels actes et omissions engagent handelingen en welke verzuimen zijn strafrechtelijke aansprakelijkheid
sa responsabilité pénale. meebrengen.
B.5.2. Ce n'est qu'en examinant une disposition pénale spécifique B.5.2. Enkel bij het onderzoek van een specifieke strafbepaling is het
qu'il est possible, en tenant compte des éléments propres aux mogelijk om, rekening houdend met de elementen eigen aan de misdrijven
infractions qu'elle entend réprimer, de déterminer si les termes die zij wil bestraffen, te bepalen of de door de wetgever gehanteerde
généraux utilisés par le législateur sont à ce point vagues qu'ils algemene bewoordingen zo vaag zijn dat ze het wettigheidsbeginsel in
méconnaîtraient le principe de légalité en matière pénale. strafzaken zouden schenden.
B.6.1. La disposition en cause, qui a été insérée par l'article 25 de B.6.1. De in het geding zijnde bepaling, ingevoegd bij artikel 25 van
la loi du 22 mai 2005 transposant en droit belge la directive de wet van 22 mei 2005 houdende de omzetting in Belgisch recht van de
européenne 2001/29/CE du 22 mai 2001 sur l'harmonisation de certains Europese Richtlijn 2001/29/EG van 22 mei 2001 betreffende de
aspects du droit d'auteur et des droits voisins dans la société de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige
l'information, transpose l'article 6 de la directive précitée. rechten in de informatiemaatschappij, is de omzetting van artikel 6
Cette directive repose notamment sur les considérations suivantes : van de voormelde richtlijn. Die richtlijn steunt onder meer op de volgende consideransen :
« (47) L'évolution technologique permettra aux titulaires de droits de recourir à des mesures techniques destinées à empêcher ou à limiter les actes non autorisés par les titulaires d'un droit d'auteur, de droits voisins ou du droit sui generis sur une base de données. Le risque existe, toutefois, de voir se développer des activités illicites visant à permettre ou à faciliter le contournement de la protection technique fournie par ces mesures. Afin d'éviter des approches juridiques fragmentées susceptibles d'entraver le fonctionnement du marché intérieur, il est nécessaire de prévoir une protection juridique harmonisée contre le contournement des mesures techniques efficaces et contre le recours à des dispositifs et à des produits ou services à cet effet. (48) Une telle protection juridique doit porter sur les mesures techniques qui permettent efficacement de limiter les actes non autorisés par les titulaires d'un droit d'auteur, de droits voisins ou « (47) De ontwikkeling van de techniek zal de houders van auteursrechten, naburige rechten of het sui generis recht op gegevensbestanden in staat stellen gebruik te maken van technische voorzieningen ter voorkoming of beperking van handelingen die door hen niet zijn toegestaan. Het gevaar bestaat evenwel dat onwettige activiteiten worden gepleegd om de met dergelijke voorzieningen beoogde technische beveiliging te omzeilen of om omzeiling gemakkelijker te kunnen maken. Ter vermijding van een incoherente juridische aanpak, waardoor de werking van de interne markt zou kunnen worden belemmerd, is het noodzakelijk te voorzien in een geharmoniseerde rechtsbescherming tegen het onwerkzaam maken van doeltreffende technische voorzieningen en tegen de levering van inrichtingen en producten of diensten voor dat doel. (48) Een dergelijke rechtsbescherming moet worden geboden ten aanzien van technische voorzieningen die handelingen welke niet zijn toegestaan door de houders van auteursrechten, naburige rechten of het
du droit sui generis sur une base de données, sans toutefois empêcher sui generis recht op gegevensbestanden effectief beperken, zonder
le fonctionnement normal des équipements électroniques et leur développement technique. Une telle protection juridique n'implique aucune obligation de mise en conformité des dispositifs, produits, composants ou services avec ces mesures techniques, pour autant que lesdits dispositifs, produits, composants ou services ne tombent pas, par ailleurs, sous le coup de l'interdiction prévue à l'article 6. Une telle protection juridique doit respecter le principe de proportionnalité et ne doit pas interdire les dispositifs ou activités qui ont, sur le plan commercial, un objet ou une utilisation autre que le contournement de la protection technique. Cette protection ne doit echter het normale functioneren van de elektronische apparatuur en de technische ontwikkeling ervan te verstoren. Een dergelijke rechtsbescherming houdt niet de verplichting in inrichtingen, producten, onderdelen of diensten te ontwerpen die met technische voorzieningen overeenstemmen, voorzover dergelijke inrichtingen, producten, onderdelen of diensten niet onder het verbod van artikel 6 vallen. Een dergelijke rechtsbescherming moet in overeenstemming zijn met het evenredigheidsbeginsel en mag niet leiden tot een verbod van inrichtingen of activiteiten die een ander commercieel doel of nut hebben dan het omzeilen van de technische beveiliging. Deze bescherming mag met name het onderzoek op het gebied van de
notamment pas faire obstacle à la recherche sur la cryptographie ». cryptografie niet hinderen ».
B.6.2. Conformément à l'article 6, paragraphe 1, de la directive B.6.2. Overeenkomstig artikel 6, lid 1, van de vermelde richtlijn
précitée, les Etats membres doivent prévoir une protection juridique
appropriée contre le contournement de toute mesure technique efficace dienen de lidstaten te voorzien in een passende rechtsbescherming
qu'une personne effectue en sachant ou en ayant des raisons valables tegen het omzeilen van doeltreffende technische voorzieningen door een
de penser qu'elle poursuit cet objectif. persoon die weet of redelijkerwijze behoort te weten dat hij aldus
B.6.3. L'article 6, paragraphe 2, point b), de la même directive handelt. B.6.3. Artikel 6, lid 2, onder b), van dezelfde richtlijn bepaalt dat
dispose que les Etats membres prévoient une protection juridique de lidstaten dienen te zorgen voor een doelmatige rechtsbescherming
appropriée contre la fabrication, l'importation, la distribution, la tegen de vervaardiging, invoer, distributie, verkoop, verhuur, reclame
vente, la location, la publicité en vue de la vente ou de la location, voor verkoop of verhuur, of het bezit voor commerciële doeleinden van
ou la possession à des fins commerciales de dispositifs, produits ou inrichtingen, producten, onderdelen of het verrichten van diensten die
composants ou la prestation de services qui n'ont qu'un but commercial slechts een commercieel beperkt doel of nut hebben, naast de omzeiling
limité ou une utilisation limitée autre que de contourner la van de bescherming van doeltreffende technische voorzieningen.
protection de toute mesure technique efficace. B.6.4. Op grond van artikel 8, lid 1, van dezelfde richtlijn, moeten
B.6.4. En vertu de l'article 8, paragraphe 1, de la même directive, de lidstaten in passende sancties en rechtsmiddelen voorzien met
les Etats membres doivent prévoir des sanctions et des voies de betrekking tot inbreuken op de in de richtlijn omschreven rechten en
recours appropriées contre les atteintes aux droits et obligations verplichtingen en moeten zij er zorg voor dragen dat die sancties en
prévus par la directive et prendre toutes les mesures nécessaires pour rechtsmiddelen daadwerkelijk worden toegepast. De aldus vastgestelde
en garantir l'application. Ces sanctions doivent être « efficaces, sancties moeten « doeltreffend en evenredig zijn en bijzonder
proportionnées et dissuasives ». preventieve werking hebben ».
B.6.5. La circonstance que l'intervention du législateur soit dictée B.6.5. De omstandigheid dat het optreden van de wetgever is ingegeven
par l'intention de donner exécution aux exigences précitées de door de bedoeling om tegemoet te komen aan de voormelde vereisten van
protection juridique adéquate et efficace ne le dispense pas de passende en doelmatige rechtsbescherming, ontslaat hem er niet van de
l'obligation de respecter les articles 12 et 14 de la Constitution. artikelen 12 en 14 van de Grondwet na te leven.
B.7.1. La question préjudicielle porte sur la répression de la B.7.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de strafbaarheid van
prestation de services qui « n'ont qu'un but commercial limité ou une het verrichten van diensten die « slechts een commercieel beperkt doel
utilisation limitée autre que de contourner la protection de toute of nut hebben naast het omzeilen van de bescherming van een
mesure technique efficace » (article 79bis, § 1er, alinéa 2, 2°). doeltreffende technische voorziening » (artikel 79bis, § 1, tweede
B.7.2. La notion de « mesures techniques » est précisée dans la lid, 2°). B.7.2. Het begrip « technische voorzieningen » wordt nader uiteengezet
disposition en cause : il s'agit de toute technologie, dispositif ou in de in het geding zijnde bepaling : het gaat om technologie,
composant qui dans le cadre normal de son fonctionnement est destiné à inrichtingen of onderdelen die in het kader van hun normale werking
empêcher ou à limiter, en ce qui concerne les oeuvres ou prestations, dienen voor het voorkomen of beperken van handelingen ten aanzien van
les actes non autorisés par les titulaires de droits d'auteur ou de werken of prestaties, die door de houders van auteursrechten of
droits voisins (article 79bis, § 1er, alinéa 4). naburige rechten niet zijn toegestaan (artikel 79bis, § 1, vierde
Le législateur a également précisé ce qu'est une mesure technique « lid). De wetgever heeft eveneens gepreciseerd wanneer de technische
efficace » : tel est le cas lorsque l'utilisation d'une oeuvre ou voorzieningen worden geacht « doeltreffend » te zijn : dat is het
d'une prestation est contrôlée par les titulaires du droit grâce à geval indien het gebruik van een werk of prestatie wordt beheerst door
l'application d'un code d'accès ou d'un procédé de protection tel que de rechthebbende, door toepassing van een controle op de toegang of
le cryptage, le brouillage ou toute autre transformation de l'oeuvre een beschermingsprocédé zoals encryptie, versluiering of andere
ou de la prestation ou d'un mécanisme de contrôle de copie qui atteint transformatie van het werk of prestatie of een kopieerbeveiliging die
cet objectif de protection (article 79bis, § 1er, alinéa 5). de beoogde bescherming bereikt (artikel 79bis, § 1, vijfde lid).
B.7.3. La condition d'incrimination en vertu de laquelle la finalité B.7.3. De voorwaarde voor strafbaarstelling dat het commerciële doel
ou l'utilité commerciale des services prestés doit être « limitée » of nut van de verrichte diensten « beperkt » moet zijn, moet - volgens
doit - selon la signification usuelle de cet adjectif - impliquer que de gangbare betekenis van het begrip « beperkt » - worden geacht erop
la finalité ou l'utilité commerciale des services prestés est à tout te duiden dat het commerciële doel of nut van de verrichte diensten op
le moins accessoire par rapport à l'objectif qui consiste à contourner zijn minst ondergeschikt is aan de doelstelling die erin bestaat de
la protection d'une mesure technique efficace. La notion de finalité bescherming van een doeltreffende technische voorziening te omzeilen.
ou utilité « limitée » a, non pas une valeur absolue, mais une valeur Het begrip « beperkt » houdt geen absolute maar een relatieve waarde
relative qui doit être appréciée concrètement au cas par cas. in, die in ieder van de gevallen concreet dient te worden beoordeeld.
Ainsi qu'il a été exposé en B.5.1, le fait d'attribuer un certain Zoals in B.5.1 is uiteengezet, houdt de toekenning van een zekere
pouvoir d'appréciation au juge ne viole pas en soi le principe de beoordelingsbevoegdheid aan de rechter op zichzelf geen schending in
légalité en matière pénale. En raison du principe même de la van het wettigheidsbeginsel in strafzaken. Vanwege het beginsel zelf
généralité des lois, il arrive souvent que les termes de celles-ci ne van de algemeenheid van de wetten, kunnen de bewoordingen ervan vaak
soient pas d'une précision absolue. C'est pourquoi il convient parfois geen absolute precisie vertonen. Daarom dient soms gebruik te worden
gemaakt van criteria die, zoals te dezen, het mogelijk maken in elk
de faire usage de critères qui, comme en l'espèce, permettent concreet geval de zwaarwichtigheid van de aangeklaagde feiten te
d'apprécier dans chaque cas concret la gravité des faits dénoncés, beoordelen, rekening houdend met alle elementen van de zaak en in dit
compte tenu de tous les autres éléments de la cause et en particulier geval in het bijzonder de economische realiteit en de technologische evoluties.
de la réalité économique et des évolutions technologiques. B.7.4. Bij de beoordeling van de strafbaarstelling in het licht van
B.7.4. En vue d'apprécier l'incrimination à la lumière du principe de het wettigheidsbeginsel moet ten slotte voor ogen worden gehouden dat
légalité, il faut enfin avoir à l'esprit qu'elle vise des personnes ze gericht is op personen die bijzonder vertrouwd zijn met de
qui sont parfaitement au courant des évolutions technologiques, de technologische evoluties en die derhalve mogen worden geacht de nodige
sorte que l'on peut attendre de leur part qu'elles fassent preuve de waakzaamheid aan de dag te leggen bij het onderkennen van de
la vigilance nécessaire pour mesurer le caractère répréhensible de laakbaarheid van hun gedragingen wanneer zij diensten verrichten die
leurs comportements lorsqu'elles prestent des services qui visent met name ertoe strekken de bescherming van een doeltreffende
notamment à contourner la protection d'une mesure technique efficace. technische voorziening te omzeilen.
B.7.5. La répression de la prestation de services qui « n'ont qu'un B.7.5. De strafbaarstelling van het verrichten van diensten die «
but commercial limité ou une utilisation limitée autre que de slechts een commercieel beperkt doel of nut hebben naast het omzeilen
contourner la protection de toute mesure technique efficace » van de bescherming van een doeltreffende technische voorziening »
satisfait dès lors au principe de légalité en matière pénale, consacré voldoet derhalve aan het wettigheidsbeginsel in strafzaken, zoals
par les articles 12 et 14 de la Constitution. gewaarborgd bij de artikelen 12 en 14 van de Grondwet.
B.8. Etant donné que la disposition en cause satisfait au principe de B.8. Aangezien de in het geding zijnde bepaling voldoet aan het
légalité en matière pénale garanti par la Constitution, il n'y a pas grondwettelijk gewaarborgde wettigheidsbeginsel in strafzaken, dient
lieu de poser à la Cour de justice des Communautés européennes la aan het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen niet de vraag
question suggérée en ordre subsidiaire par certaines parties. te worden gesteld die sommige partijen in ondergeschikte orde hebben voorgesteld.
B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 79bis, § 1er, de la loi du 30 juin 1994 relative au droit Artikel 79bis, § 1, van de wet van 30 juni 1994 betreffende het
d'auteur et aux droits voisins ne viole pas les articles 12 et 14 de auteursrecht en de naburige rechten schendt niet de artikelen 12 en 14
la Constitution, combinés ou non avec les articles 10 et 11 de la van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 10
Constitution et avec l'article 7.1 de la Convention européenne des en 11 van de Grondwet en met artikel 7.1 van het Europees Verdrag voor
droits de l'homme. de rechten van de mens.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 12 novembre 2009. terechtzitting van 12 november 2009.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^