Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 170/2009 du 29 octobre 2009 Numéro du rôle : 4607 En cause : le recours en annulation partielle de l'article 138, § 2, alinéa 2, et § 4, alinéa 2, de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987, telle La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M. Mel(...)"
Extrait de l'arrêt n° 170/2009 du 29 octobre 2009 Numéro du rôle : 4607 En cause : le recours en annulation partielle de l'article 138, § 2, alinéa 2, et § 4, alinéa 2, de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987, telle La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M. Mel(...) Uittreksel uit arrest nr. 170/2009 van 29 oktober 2009 Rolnummer 4607 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 138, § 2, tweede lid, en § 4, tweede lid, van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augu Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de rechters(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 170/2009 du 29 octobre 2009 Uittreksel uit arrest nr. 170/2009 van 29 oktober 2009
Numéro du rôle : 4607 Rolnummer 4607
En cause : le recours en annulation partielle de l'article 138, § 2, In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 138, §
alinéa 2, et § 4, alinéa 2, de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 2, tweede lid, en § 4, tweede lid, van de wet op de ziekenhuizen,
7 août 1987, telle qu'elle a été modifiée par l'arrêté royal du 19 gecoördineerd op 7 augustus 1987, zoals gewijzigd bij het koninklijk
mars 2007 « en application de l'article 46 de la loi du 13 décembre besluit van 19 maart 2007 « in uitvoering van artikel 46 van de wet
2006 portant dispositions diverses en matière de santé », confirmé par van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen betreffende
la loi du 19 juin 2008, introduit par Michel Masson et Alain gezondheid », bekrachtigd bij de wet van 19 juni 2008, ingesteld door
Vandenhove. Michel Masson en Alain Vandenhove.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents P. Martens et M. Bossuyt, et des juges M. samengesteld uit de voorzitters P. Martens en M. Bossuyt, en de
Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen et E. Derycke, rechters M. Melchior, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen en E.
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président P. Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Martens, voorzitterschap van voorzitter P. Martens,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 9 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 9 januari
janvier 2009 et parvenue au greffe le 12 janvier 2009, un recours en 2009 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 12
januari 2009, is beroep tot gedeeltelijke vernietiging ingesteld van
annulation partielle de l'article 138, § 2, alinéa 2, et § 4, alinéa artikel 138, § 2, tweede lid, en § 4, tweede lid, van de wet op de
2, de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987, telle ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987, zoals gewijzigd bij
qu'elle a été modifiée par l'arrêté royal du 19 mars 2007 « en het koninklijk besluit van 19 maart 2007 « in uitvoering van artikel
application de l'article 46 de la loi du 13 décembre 2006 portant 46 van de wet van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen
dispositions diverses en matière de santé » confirmé par la loi du 19 betreffende gezondheid », bekrachtigd bij de wet van 19 juni 2008
juin 2008 (publiée au Moniteur belge du 11 juillet 2008, deuxième (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 11 juli 2008, tweede
édition), a été introduit par Michel Masson, demeurant à 4000 Liège, editie), door Michel Masson, wonende te 4000 Luik, avenue des Ormes
avenue des Ormes 44, et Alain Vandenhove, demeurant à 4800 Verviers, 44, en Alain Vandenhove, wonende te 4800 Verviers, avenue de Spa 14.
avenue de Spa 14.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1. Le recours en annulation est dirigé contre l'article 1er, 2°, a), B.1. Het beroep tot vernietiging is gericht tegen artikel 1, 2°, a),
et 3°, a), de l'arrêté royal du 19 mars 2007 « en application de en 3°, a), van het koninklijk besluit van 19 maart 2007 « in
l'article 46 de la loi du 13 décembre 2006 portant dispositions uitvoering van artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende
diverses en matière de santé » (ci-après : l'arrêté royal du 19 mars diverse bepalingen betreffende gezondheid » (hierna : het koninklijk
2007), confirmé par la loi du 19 juin 2008. besluit van 19 maart 2007), bekrachtigd bij de wet van 19 juni 2008.
La disposition attaquée modifie l'article 138, § 2, alinéa 2, et § 4, De bestreden bepaling wijzigt artikel 138, § 2, tweede lid, en § 4,
alinéa 2, de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987 tweede lid, van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus
(ci-après : la loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux). 1987 (hierna : de gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen).
Postérieurement à l'adoption de la disposition attaquée, la loi sur Na de aanneming van de bestreden bepaling is de wet op de ziekenhuizen
les hôpitaux a été coordonnée par arrêté royal du 10 juillet 2008; gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 10 juli 2008; die
cette coordination est toutefois sans incidence sur le présent recours. coördinatie heeft evenwel geen gevolgen voor het onderhavige beroep.
Quant au contexte de la disposition attaquée Ten aanzien van de context van de bestreden bepaling
B.2.1. L'article 90 de la loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, tel B.2.1. Artikel 90 van de gecoördineerde wet van 1987 op de
qu'il a été remplacé par l'article 84 de la loi du 14 janvier 2002, ziekenhuizen, zoals vervangen bij artikel 84 van de wet van 14 januari
détermine, en ce qui concerne le financement des coûts d'exploitation 2002, bepaalt, ten aanzien van de financiering van de werkingskosten
des hôpitaux, le supplément qui peut être facturé au patient van de ziekenhuizen, het supplement dat kan worden aangerekend aan de
hospitalisé. in een ziekenhuis opgenomen patiënt.
Dans sa version actuelle, telle qu'elle a été modifiée par la In de huidige versie ervan, zoals gewijzigd bij de programmawet van 27
loi-programme du 27 décembre 2005 et la loi du 13 décembre 2006, cet december 2005 en de wet van 13 december 2006, bepaalt dat artikel :
article dispose :
« § 1er. Pour le séjour en chambre individuelle ou en chambre de deux « § 1. Voor het verblijf in een individuele kamer of een
patients, y compris en hospitalisation de jour, un supplément au-delà du budget des moyens financiers peut être facturé au patient qui a exigé une telle chambre à condition qu'au moins la moitié du nombre de lits de l'hôpital puisse être mis à la disposition de patients qui souhaitent être admis sans suppléments. Le nombre de lits disponibles visé à l'alinéa 1er, doit comprendre un nombre suffisant de lits pour les enfants accompagnés par un parent pendant le séjour à l'hôpital. Le Roi fixe le maximum du montant du supplément visé à l'alinéa 1er, qui peut être facturé pour le séjour en chambre individuelle et en tweepatiëntenkamer, met inbegrip van de daghospitalisatie, mag boven het budget van financiële middelen, ten laste van de patiënt die zulke kamer heeft geëist, een supplement worden aangerekend op voorwaarde dat tenminste de helft van het aantal bedden in het ziekenhuis beschikbaar kan worden gesteld voor het onderbrengen van patiënten die zonder supplementen wensen te worden opgenomen. De in het eerste lid bedoelde aantal beschikbare bedden, moeten een voldoende aantal bedden omvatten voor de kinderen die samen met een begeleidende ouder in het ziekenhuis verblijven. De Koning stelt het maximum van het bedrag van het in het eerste lid bedoelde supplement vast dat respectievelijk voor het verblijf in een individuele kamer en in een tweepatiëntenkamer mag worden aangerekend,
chambre de deux patients, après consultation paritaire des organismes na paritaire raadpleging van de verzekeringsinstellingen inzake
assureurs en matière d'assurance soins de santé et des organismes verzekering voor geneeskundige verzorging en van de organen die de
représentant les gestionnaires des hôpitaux. beheerders der ziekenhuizen vertegenwoordigen.
Le Roi peut définir les catégories de patients pour lesquels, par De Koning kan de categorieën van patiënten bepalen waarvoor er, in
dérogation à l'alinéa 1er, aucun supplément ne peut être facturé à la afwijking van het eerste lid, geen supplementen kunnen worden
suite du séjour en chambre de deux patients, y compris en aangerekend als gevolg van het verblijf in een tweepatiëntenkamer, met
hospitalisation de jour. inbegrip van de daghospitalisatie.
§ 2. Pour le séjour en chambre individuelle, y compris en § 2. Voor het verblijf in een individuele kamer, met inbegrip van de
hospitalisation de jour, aucun supplément visé à l'alinéa 1er ne peut daghospitalisatie, mag in de volgende gevallen geen supplement, zoals
être facturé dans les cas suivants : bedoeld in het eerste lid, worden aangerekend :
a) lorsque l'état de santé du patient ou les conditions techniques de a) wanneer de gezondheidstoestand van de patiënt of de technische
l'examen, du traitement ou de la surveillance requièrent le séjour en voorwaarden van onderzoek, van behandeling of van toezicht, het
chambre individuelle; verblijf in een individuele kamer vereisen;
b) lorsque les nécessités du service ou la non-disponibilité de lits b) wanneer de noodwendigheden van de dienst of het niet beschikken
inoccupés en chambre de deux patients ou en chambre commune requièrent over onbezette bedden in tweepatiëntenkamers of in gemeenschappelijke
le séjour en chambre individuelle; kamers, het verblijf in een individuele kamer vereisen;
c) lorsque l'admission se fait dans une unité de soins intensifs ou de c) wanneer de opname geschiedt op een eenheid voor intensieve zorg of
soins urgents, indépendamment de la volonté du patient et pour la voor spoedgevallenzorg, buiten de wil van de patiënt en voor de duur
durée du séjour dans une telle unité. van het verblijf in een dergelijke eenheid.
d) lorsque l'admission concerne un enfant accompagné par un parent d) wanneer de opname een kind betreft dat samen met een begeleidende
pendant le séjour à l'hôpital. ouder in het ziekenhuis verblijft.
Le séjour en chambre de deux patients ne peut donner lieu à aucun Voor het verblijf in een tweepatiëntenkamer mag geen supplement worden
supplément lorsque ce séjour est requis du fait de la aangerekend wanneer het niet beschikken over onbezette bedden in
non-disponibilité de lits inoccupés dans des chambres communes, ainsi gemeenschappelijke kamers, dit verblijf vereist, alsmede in de
que dans les cas visés à l'alinéa 1er, c) et d). gevallen bedoeld in het eerste lid, c) en d).
§ 3. Pour l'application des §§ 1er et 2, l'hospitalisation de jour § 3. Voor de toepassing van §§ 1 en 2, kan de daghospitalisatie door
peut être précisée par le Roi ». de Koning nader worden omschreven ».
Il résulte de cette disposition que, dans le respect des montants Uit die bepaling vloeit voort dat, met inachtneming van de door de
maximaux fixés par le Roi (article 90, § 1er, alinéa 3), les hôpitaux Koning vastgestelde maximumbedragen (artikel 90, § 1, derde lid), de
peuvent en principe facturer un supplément pour une hospitalisation en ziekenhuizen in principe een supplement mogen aanrekenen voor een
chambre individuelle ou en chambre de deux lits. ziekenhuisopname in een individuele kamer of in een
tweepatiëntenkamer.
B.2.2. En ce qui concerne la version initiale de l'article 90 de la B.2.2. Ten aanzien van de oorspronkelijke versie van artikel 90 van de
loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, les travaux préparatoires de gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen wordt in de
la loi du 14 janvier 2002 ont exposé : « La facturation de suppléments pour le séjour en chambre particulière est interdite lorsque l'admission a lieu dans une unité de soins intensifs ou dans une unité de soins urgents indépendamment de la volonté du patient; cette interdiction vaut pour toute la durée du séjour dans une telle unité; ces critères sont ajoutés à ceux prévus actuellement, à savoir l'état de santé du patient, les conditions techniques d'examen, de traitement ou de surveillance que requiert le séjour en chambre particulière ou lorsque les nécessités du service ou parlementaire voorbereiding van de wet van 14 januari 2002 uiteengezet : « Het aanrekenen van supplementen voor het verblijf in een afzonderlijke kamer, wordt verboden wanneer de opname geschiedt in een eenheid voor intensieve zorg of in een eenheid voor spoedgevallenzorg, buiten de wil van de patiënt en voor de duur van het verblijf in een dergelijke eenheid; deze criteria worden toegevoegd aan deze op heden voorzien, met name de gezondheidstoestand van de patiënt, de technische voorwaarden van onderzoek, behandeling of toezicht die het verblijf in een afzonderlijke kamer vereisen of wanneer de noodwendigheden van de dienst of het niet beschikken over onbezette
la non-disponibilité de lits inoccupés dans des chambres à deux lits bedden in kamers van twee of meer bedden, het verblijf in een
ou plus exigent un séjour en chambre particulière » (Doc. parl., afzonderlijke kamer vereisen » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC
Chambre, 2000-2001, DOC 50-1322/001, p. 61; voy. aussi Doc. parl., 50-1322/001, p. 61; zie ook Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC
Chambre, 2000-2001, DOC 50-1376/001, p. 45). 50-1376/001, p. 45).
B.3.1. Les honoraires des médecins hospitaliers varient également, en B.3.1. De honoraria van de ziekenhuisgeneesheren variëren eveneens, in
principe, selon que le patient séjourne en chambre individuelle, en beginsel, naargelang de patiënt verblijft in een individuele kamer,
chambre double ou en chambre commune. een tweepatiëntenkamer of een gemeenschappelijke kamer.
B.3.2. Avant d'être abrogé par l'article 4 de la loi du 14 janvier B.3.2. Vóór de opheffing ervan bij artikel 4 van de wet van 14 januari
2002, l'article 50bis de la loi du 14 juillet 1994 relative à 2002, bepaalde artikel 50bis van de wet van 14 juli 1994 betreffende
l'assurance obligatoire soins de santé et indemnités, inséré par de verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, ingevoegd
l'article 121 de la loi du 25 janvier 1999, disposait : bij artikel 121 van de wet van 25 januari 1999 :
« § 1er. S'il n'y a pas d'accord visé à l'article 50 en vigueur, les « § 1. Indien er geen akkoord als bedoeld in artikel 50 van kracht is,
tarifs servant de base au calcul de l'intervention de l'assurance vormen de tarieven die als grondslag dienen voor de berekening van de
constituent les honoraires maximums pouvant être réclamés par le verzekeringstegemoetkoming, de maximumhonoraria die door de geneesheer
médecin, si les soins sont dispensés : kunnen worden geëist, indien de verstrekkingen worden verleend :
a) dans le cadre d'un service de garde organisé; a) in het raam van de georganiseerde wachtdienst;
b) dans le cadre d'une admission dans un service de soins intensifs; b) in het raam van een opname in een dienst intensieve verzorging;
c) à des patients admis en salle commune ou en chambre à deux lits, c) aan patiënten die in een twee of meerpersoonskamer zijn opgenomen,
ayant demandé à être admis en salle commune ou en chambre à deux lits die een twee of meerpersoonskamer hebben aangevraagd of die om
ou admis en chambre particulière pour des raisons médicales; medische redenen in een eenpersoonskamer zijn opgenomen;
d) à des enfants hospitalisés avec un parent accompagnateur. d) aan kinderen die samen met een begeleidende ouder in het ziekenhuis
worden opgenomen.
§ 2. Si un accord visé à l'article 50 est en vigueur, les tarifs § 2. Indien er een akkoord als bedoeld in artikel 50 van kracht is,
servant de base au calcul de l'intervention de l'assurance constituent vormen de tarieven die als grondslag dienen voor de berekening van de
les honoraires maximums pouvant être réclamés par le médecin ayant verzekeringstegemoetkoming, de maximumhonoraria die door de al dan
adhéré à l'accord ou non, si les soins sont dispensés : niet verbonden geneesheer kunnen worden geëist, indien de verstrekkingen worden verleend :
a) dans le cadre d'un service de garde organisé; a) in het raam van de georganiseerde wachtdienst;
b) dans le cadre d'une admission dans un service de soins intensifs; b) in het raam van een opname in een dienst intensieve verzorging;
c) à des enfants hospitalisés avec un parent accompagnateur. c) aan kinderen die samen met een begeleidende ouder in het ziekenhuis
worden opgenomen.
[...] ». [...] ».
B.4.1. L'article 138 de la loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, B.4.1. Artikel 138 van de gecoördineerde wet van 1987 op de
tel qu'il a été remplacé par l'article 109 de la loi du 14 janvier ziekenhuizen, zoals vervangen bij artikel 109 van de wet van 14
2002, a repris, en l'adaptant, le contenu de l'article 50bis de la loi
du 14 juillet 1994; il s'agissait notamment de donner « exécution à januari 2002, heeft de inhoud van artikel 50bis van de wet van 14 juli
1994 overgenomen en aangepast; het ging met name erom « uitvoering [te
geven] aan het Nationaal Akkoord geneesheren-ziekenfondsen, afgesloten
l'accord médico-mutualiste du 18 décembre 2000 » (Doc. parl., Chambre, op 18 december 2000 » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1376/001,
2000-2001, DOC 50-1376/001, p. 5). p. 5).
Selon cette disposition, les honoraires, établis en fonction du séjour Volgens die bepaling worden de honoraria, vastgesteld volgens het
en chambre individuelle, en chambre de deux lits ou en chambre verblijf in een individuele kamer, in een tweepatiëntenkamer of in een
commune, sont en principe fixés de manière différente selon qu'il gemeenschappelijke kamer, in principe verschillend vastgelegd
existe ou non un accord au sens de l'article 50 de la loi du 14 naargelang al dan niet een akkoord in de zin van artikel 50 van de wet
juillet 1994 relative à l'assurance obligatoire soins de santé et van 14 juli 1994 betreffende de verplichte verzekering voor
geneeskundige verzorging en uitkeringen van kracht is en naargelang de
indemnités, et selon que les médecins hospitaliers ont ou non adhéré à cet accord. ziekenhuisgeneesheren al dan niet tot dat akkoord zijn toegetreden.
L'article 138, § 1er, prévoit que les médecins hospitaliers qui ont Artikel 138, § 1, bepaalt dat de ziekenhuisgeneesheren die tot een
adhéré à un accord au sens de l'article 50 de la loi précitée du 14 akkoord in de zin van artikel 50 van de voormelde wet van 14 juli 1994
juillet 1994 sont, en principe, tenus d'appliquer les tarifs de zijn toegetreden, in principe ertoe gehouden zijn de
l'accord aux patients admis dans des chambres de deux patients ou dans des chambres communes, ainsi qu'aux patients qui, admis en chambres individuelles, sont assimilés aux patients admis dans des chambres de deux patients ou dans des chambres communes, parce qu'ils répondent à une des conditions de l'article 90, § 2. L'article 138, § 2, prévoit que les médecins hospitaliers qui n'ont pas adhéré à l'accord précité peuvent, sous réserve des exceptions éventuellement fixées par le Roi, appliquer aux patients admis en chambre de deux lits, en chambre commune ou assimilés à ces patients en raison de l'article 90, § 2, des tarifs s'écartant des tarifs de l'accord, dans la mesure où des tarifs maximaux sont fixés par la réglementation générale de l'hôpital et sont respectés par les médecins concernés. verbintenistarieven toe te passen ten aanzien van de patiënten die worden opgenomen in tweepatiëntenkamers of gemeenschappelijke kamers, alsook ten aanzien van de patiënten die worden opgenomen in individuele kamers en die worden gelijkgesteld met patiënten die worden opgenomen in tweepatiëntenkamers of in gemeenschappelijke kamers omdat zij voldoen aan één van de voorwaarden van artikel 90, § 2. Artikel 138, § 2, bepaalt dat de ziekenhuisgeneesheren die niet tot het voormelde akkoord zijn toegetreden, onder voorbehoud van de eventueel door de Koning bepaalde uitzonderingen, ten aanzien van de patiënten die zijn opgenomen in een tweepatiëntenkamer of in een gemeenschappelijke kamer of ten aanzien van de patiënten die met hen worden gelijkgesteld op grond van artikel 90, § 2, tarieven kunnen toepassen die afwijken van de verbintenistarieven, voor zover in de algemene regeling van het ziekenhuis maximumtarieven zijn vastgesteld en deze door de betrokken geneesheren worden nageleefd.
L'article 138, § 4, prévoit qu'en absence d'accord au sens de Artikel 138, § 4, bepaalt dat, indien er geen akkoord bestaat in de
l'article 50 de la loi précitée du 14 juillet 1994, les médecins zin van artikel 50 van de voormelde wet van 14 juli 1994, de
hospitaliers peuvent, sous réserve des exceptions éventuellement ziekenhuisgeneesheren, onder voorbehoud van de eventueel door de
fixées par le Roi, appliquer aux patients admis en chambre de deux Koning bepaalde uitzonderingen, ten aanzien van de patiënten die zijn
opgenomen in een tweepatiëntenkamer of in een gemeenschappelijke
lits, en chambre commune ou assimilés à ces patients en raison de kamer, of ten aanzien van de patiënten die met hen worden
l'article 90, § 2, des tarifs qui s'écartent des tarifs qui servent de gelijkgesteld op grond van artikel 90, § 2, tarieven kunnen toepassen
base au calcul de l'intervention de l'assurance, dans la mesure où des die afwijken van de tarieven die als grondslag dienen voor de
tarifs maximaux ont été fixés dans la réglementation générale de berekening van de verzekeringstegemoetkoming, voor zover in de
algemene regeling van het ziekenhuis maximumtarieven zijn vastgesteld
l'hôpital et sont respectés par les médecins. en deze door de geneesheren worden nageleefd.
L'article 138, § 5, prévoit que le Roi définit les catégories de Artikel 138, § 5, bepaalt dat de Koning de categorieën van patiënten
patients à l'égard desquels les médecins hospitaliers qui n'ont pas bepaalt ten aanzien van wie de ziekenhuisgeneesheren die niet tot dat
adhéré à cet accord, lorsqu'est d'application un accord au sens de akkoord zijn toegetreden, wanneer een akkoord in de zin van artikel 50
l'article 50 de la loi précitée du 14 juillet 1994, ou les médecins van de voormelde wet van 14 juli 1994 van toepassing is, of de
hospitaliers en l'absence d'accord, ne peuvent appliquer des tarifs ziekenhuisgeneesheren wanneer geen akkoord van kracht is, geen
qui s'écartent respectivement des tarifs de l'accord ou des tarifs qui tarieven mogen toepassen die respectievelijk afwijken van de
verbintenistarieven of van de tarieven die als grondslag dienen voor
servent de base au calcul de l'intervention de l'assurance; l'article de berekening van de verzekeringstegemoetkoming; artikel 2 van het
2 de l'arrêté royal du 29 septembre 2002 « portant exécution de koninklijk besluit van 29 september 2002 « tot uitvoering van artikel
l'article 138 de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987 » 138 van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987 »
a défini ces catégories. heeft die categorieën gedefinieerd.
B.4.2. En ce qui concerne la version initiale de l'article 138 de la B.4.2. Ten aanzien van de oorspronkelijke versie van artikel 138 van
loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, les travaux préparatoires de de gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen wordt in de
la loi du 14 janvier 2002 ont exposé : parlementaire voorbereiding van de wet van 14 januari 2002 uiteengezet
« Cet article comprend la réglementation concernant la fixation des : « Dit artikel omvat de regeling betreffende de vaststelling van de
honoraires par les médecins hospitaliers. Cette réglementation erelonen door de ziekenhuisgeneesheren. Deze regeling is de vertaling
transpose les dispositions prévues en la matière par l'Accord national van de terzake voorziene bepalingen in het Nationaal Akkoord
du 18 décembre 2000 entre les médecins et les mutualités, dans la loi Geneesheren - Ziekenfondsen van 18 december 2000, in de gecoördineerde
coordonnée sur les hôpitaux. Il est à noter que l'article 50bis de la ziekenhuiswet. Er weze ook aangestipt dat artikel 50bis van de
loi coordonnée du 14 juillet 1994 relative à l'assurance soins de santé et indemnités est abrogé. Sur ce point, une réglementation différente s'applique selon qu'un accord a été conclu ou non; en cas d'accord, il va de soi que la réglementation appliquée aux médecins conventionnés est différente de celle prévue pour ceux qui ne le sont pas. Si un accord a été conclu, les médecins conventionnés doivent respecter les tarifs de l'accord à l'égard des patients qui ont été admis dans une chambre à deux lits, y compris les patients en hospitalisation de jour admis dans une chambre à deux lits ou plus, gecoördineerde wet van 14 juli 1994 betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, wordt opgeheven. Terzake geldt een verschillende regeling naar gelang er al dan niet een akkoord van kracht is; in het geval er een akkoord van kracht is, is er uiteraard een verschillende regeling ten aanzien van de verbonden en de niet-verbonden geneesheren. Indien er een akkoord van kracht is, moeten de verbonden geneesheren de verbintenistarieven naleven voor de patiënten die zijn opgenomen in tweepersoonskamers, met inbegrip van de patiënten in daghospitalisatie die zijn opgenomen in twee- en meerpersoonskamers, evenals de
ainsi qu'à l'égard des catégories qui répondent aux critères de categorieën die beantwoorden aan de criteria van het bij dit ontwerp
l'article 90, § 2, modifié par le présent projet de loi (cf. supra ). te wijzigen artikel 90, § 2 (zie supra ). De niet verbonden
Les médecins non conventionnés peuvent appliquer aux patients geneesheren mogen ten aanzien van hoger vermelde patiënten tarieven
susmentionnés des tarifs qui s'écartent des tarifs de l'accord. [...] aanrekenen die afwijken van de verbintenistarieven. [...]
Au cas où aucun accord n'a été conclu, les médecins peuvent appliquer Indien er geen akkoord van kracht is, kunnen de geneesheren aan hoger
aux catégories de patients susmentionnés des tarifs qui s'écartent des vermelde categorieën van patiënten tarieven aanrekenen die afwijken van de tarieven die als grondslag dienen voor de
tarifs qui servent de base à l'intervention de l'assurance, pour verzekeringstegemoetkoming, voor zover aan de hierboven vermelde
autant que les règles susmentionnées relatives aux honoraires regelen inzake vaststelling van erelonen (die afwijken van de
(s'écartant des tarifs de l'accord) et à leur communication soient respectées. verbintenistarieven) en de mededeling ervan, worden nageleefd.
Le Roi se voit conférer le pouvoir de déterminer les catégories de Aan de Koning wordt de bevoegdheid verleend om categorieën van
patiënten te bepalen, welke in een twee of meerpersoonskamer
patients séjournant en chambre à deux lits ou plus et pour lesquels il verblijven en waarvoor toch niet kan worden afgeweken van de
ne peut être dérogé aux tarifs de l'accord (par les médecins non verbintenistarieven (door de niet-verbonden geneesheren in het geval
conventionnés au cas où un accord a été conclu) ou aux tarifs qui er een akkoord van kracht is) of de tarieven die als grondslag dienen
servent de base à l'intervention de l'assurance (au cas où aucun voor de verzekeringstegemoetkoming (in het geval er geen nationaal
accord national n'a été conclu). Les catégories visées seront les akkoord van kracht is). De bedoelde categorieën zullen slaan op de
malades chroniques et les patients qui, en application de la chronisch zieken en de patiënten die in uitvoering van de wetgeving
législation concernant l'assurance soins de santé, ont atteint ce betreffende de verzekering voor geneeskundige verzorging de zogenaamde
qu'on appelle la ' franchise sociale ' en matière de contribution ' sociale franchise ' inzake persoonlijk aandeel hebben bereikt; deze
personnelle; ces catégories pourront être élargies par le Roi. categorieën kunnen dan ook door de Koning worden uitgebreid.
L'ensemble de la réglementation s'applique également aux patients en Ten aanzien van de patiënten in daghospitalisatie, is de gehele
hospitalisation de jour » (Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC regeling eveneens van toepassing » (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC
50-1322/001, pp. 71-72; voy. aussi Doc. parl., Chambre, 2000-2001, DOC 50-1322/001, pp. 71-72; zie ook Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC
50-1376/001, pp. 54-56). 50-1376/001, pp. 54-56).
B.5. En réformant ainsi tant le régime des suppléments pour le séjour B.5. Door aldus zowel de regeling van de supplementen voor het
en établissement hospitalier (article 90 de la loi coordonnée de 1987 verblijf in een ziekenhuisinstelling (artikel 90 van de gecoördineerde
sur les hôpitaux) que celui des suppléments d'honoraires des médecins wet van 1987 op de ziekenhuizen) als die van de supplementen op de
hospitaliers (article 138 de la loi coordonnée de 1987 sur les honoraria van de ziekenhuisgeneesheren (artikel 138 van de
gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen) te herzien, beoogde de
hôpitaux), la loi du 14 janvier 2002 visait à donner « exécution à wet van 14 januari 2002 « uitvoering [te geven] aan het Nationaal
l'accord national médico-mutualiste du 18 décembre 2000 » (Doc. parl., Akkoord geneesheren-ziekenfondsen, afgesloten op 18 december 2000 »
Chambre, 2000-2001, DOC 50-1376/001, p. 5; voy. aussi ibid., pp. 19-20 (Parl. St., Kamer, 2000-2001, DOC 50-1376/001, p. 5; zie ook ibid.,
et p. 34). pp. 19-20 en p. 34).
B.6.1. Les articles 43 et suivants de la loi du 13 décembre 2006 B.6.1. De artikelen 43 en volgende van de wet van 13 december 2006
portant dispositions diverses en matière de santé (ci-après : la loi houdende diverse bepalingen betreffende gezondheid (hierna : de wet
du 13 décembre 2006) ont modifié la loi sur les hôpitaux en ce qui van 13 december 2006) hebben de wet op de ziekenhuizen gewijzigd ten
concerne les suppléments à charge du patient. aanzien van de supplementen ten laste van de patiënt.
L'article 45 de la loi du 13 décembre 2006 modifie l'article 138 de la Artikel 45 van de wet van 13 december 2006 wijzigt artikel 138 van de
loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, en prévoyant notamment deux gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen, door met name te
nouvelles limitations à la possibilité de facturer des suppléments voorzien in twee nieuwe beperkingen van de mogelijkheid voor de
d'honoraires pour les médecins non conventionnés (article 138, § 2) et niet-verbonden geneesheren (artikel 138, § 2) en voor de geneesheren
les médecins en l'absence d'accord (article 138, § 4), à l'égard des indien geen akkoord van kracht is (artikel 138, § 4) om
honorariumsupplementen aan te rekenen aan de patiënten bedoeld in
patients visés à l'article 90, § 2, alinéa 1er, c) et d), à savoir en artikel 90, § 2, eerste lid, c) en d), namelijk bij opname op een
cas d'admission dans une unité de soins intensifs ou urgents et dans eenheid voor intensieve zorg of voor spoedgevallenzorg en wanneer een
le cas d'un enfant hospitalisé, accompagné d'un parent. kind samen met een begeleidende ouder in het ziekenhuis wordt
Cette modification visait « d'une part une meilleure transparence en opgenomen. Die wijziging beoogde « enerzijds een meer transparante facturatie van
ce qui concerne la facturation des suppléments qui peuvent être de supplementen die de patiënten kunnen worden aangerekend en
demandés aux patients et, d'autre part, une meilleure garantie anderzijds een betere garantie op de toegankelijkheid, in het
d'accessibilité de certains groupes cibles tels les patients protégés bijzonder voor bepaalde doelgroepen zoals beschermde patiënten en
et les enfants » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC 51-2594/001, p. kinderen » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2594/001, p. 23).
23). Dans les travaux préparatoires, il est également précisé : In de parlementaire voorbereiding wordt eveneens gepreciseerd :
« Les modifications à l'article 138 permettent : « De wijzigingen in artikel 138 maken het mogelijk :
- d'interdire tout supplément lors d'une admission dans une unité de - elk supplement te verbieden bij opname in een dienst voor intensieve
soins intensifs ou de soins urgents; verzorging of in een spoedgevallendienst;
- d'interdire tout supplément d'honoraire pour les patients relevant - elk honorariumsupplement te verbieden voor de patiënten die tot de
de catégories à fixer par le Roi, admis en hospitalisation de jour, en chambre à 2 lits ou en chambre commune et ce, pour toutes les prestations de jour; - d'interdire que les suppléments maximaux soient fixés par la réglementation générale pour les patients hospitalisés en chambre particulière que les médecins soient conventionnés ou non; - d'interdire tout supplément d'honoraires pour les enfants accompagnés d'un parent; - d'interdire tout supplément d'honoraires sur les honoraires forfaitaires d'admission » (Doc. parl., Chambre, 2005-2006, DOC door de Koning te bepalen categorieën behoren, voor dagopname in een tweepersoonskamer of in een gemeenschappelijke kamer en dit voor alle verstrekkingen in dagopname; - op te leggen dat de maximum supplementen in de algemene reglementering worden vastgelegd voor de patiënten die in een individuele kamer worden opgenomen, ongeacht of de artsen geconventioneerd zijn; - elk honorariumsupplement voor kinderen die door een ouder begeleid worden te verbieden; - elk honorariumsupplement voor de forfaitaire opnamehonoraria te
51-2594/001, p. 72). verbieden » (Parl. St., Kamer, 2005-2006, DOC 51-2594/001, p. 72).
L'article 47 de la loi du 13 décembre 2006 prévoit cependant que Artikel 47 van de wet van 13 december 2006 bepaalt echter dat het
l'interdiction de suppléments d'honoraires pour les enfants verbod van honorariumsupplementen voor de kinderen die samen met een
hospitalisés accompagnés d'un parent (article 90, § 2, alinéa 1er, d) begeleidende ouder in het ziekenhuis worden opgenomen (artikel 90, §
), prévue par l'article 138, § 2, alinéa 2, de la loi coordonnée de 2, eerste lid, d) ), bepaald in artikel 138, § 2, tweede lid, van de
1987 sur les hôpitaux, tel qu'il a été modifié par l'article 45, 3°, gecoördineerde wet van 1987 op de ziekenhuizen, zoals gewijzigd bij
de la loi du 13 décembre 2006, entre en vigueur au 1er janvier 2007, artikel 45, 3°, van de wet van 13 december 2006, in werking treedt op
en ce qui concerne les pédiatres, pour autant notamment que leurs 1 januari 2007 voor kinderartsen, op voorwaarde met name dat hun
honoraires aient été revalorisés par le Roi; en ce qui concerne les honoraria door de Koning zijn opgetrokken; voor de andere specialisten
autres spécialistes, cette modification entre en vigueur à une date treedt die wijziging in werking op een door de Koning bij een besluit
fixée par le Roi après arrêté délibéré en Conseil des ministres, après vastgesteld na overleg in de Ministerraad bepaalde datum, na advies
avis de la Commission nationale médico-mutualiste (article 47, alinéa van de Nationale Commissie Artsen-Ziekenfondsen (artikel 47, tweede
2). lid).
B.6.2. L'article 46 de loi du 13 décembre 2006 dispose : B.6.2. Artikel 46 van de wet van 13 december 2006 bepaalt :
« Le Roi peut, par arrêté délibéré en Conseil des ministres après avis « De Koning kan, bij een besluit vastgesteld na overleg in de
de la Commission nationale médico-mutualiste, modifier la portée de Ministerraad, na advies van de Nationale commissie
l'article 138 de la loi sur les hôpitaux. Les arrêtés pris en vertu du Geneesheren-Ziekenfondsen de draagwijdte van artikel 138 van de wet op
de ziekenhuizen wijzigen. De besluiten genomen krachtens dit artikel,
présent article cessent de produire leurs effets 18 mois après leur houden op uitwerking te hebben 18 maanden na hun publicatie, tenzij ze
publication, s'ils n'ont pas été confirmés par la loi ». voor die dag bij wet zijn bekrachtigd ».
B.7.1. Artikel 1 van het koninklijk besluit van 19 maart 2007,
B.7.1. Adopté en application de l'article 46 de la loi du 13 décembre aangenomen met toepassing van artikel 46 van de wet van 13 december
2006, l'article 1er de l'arrêté royal du 19 mars 2007 dispose : 2006, bepaalt :
« A l'article 138 de la loi sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août « In artikel 138 van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7
1987, remplacé par la loi du 14 janvier 2002 et modifiée par la loi du augustus 1987, vervangen bij de wet van 14 januari 2002 en gewijzigd
13 décembre 2006, sont apportées les modifications suivantes : bij de wet van 13 december 2006, worden de volgende wijzigingen aangebracht :
1° Le § 1er, alinéa 2, est complété comme suit : 1° § 1, tweede lid, wordt aangevuld als volgt :
' Quand il s'agit d'une admission visée à l'article 90, § 2, alinéa 1er, ' Wanneer het een opname betreft bedoeld in artikel 90, § 2, eerste
d), des tarifs s'écartant des tarifs de l'accord peuvent être lid, d), kunnen evenwel tarieven worden aangerekend die afwijken van
néanmoins appliqués à condition que le séjour de l'enfant accompagné de verbintenistarieven op voorwaarde dat het kind samen met de
par un parent ait lieu dans une chambre individuelle à leur demande begeleidende ouder op hun uitdrukkelijk verzoek verblijven in een
expresse et pour autant que les dispositions de l'article 90, § 1er, individuele kamer, en voor zover de bepalingen van artikel 90, § 1,
alinéa 2, soient respectées '. tweede lid, worden nageleefd. '
2° Au § 2 sont apportées les modifications suivantes : 2° In § 2 worden de volgende wijzigingen aangebracht :
a) à l'alinéa deux les mots ' article 90, § 2, alinéa premier, a), b) a) in het tweede lid worden de woorden ' artikel 90, § 2, eerste lid,
et ' sont insérés entre les mots ' visé à l'' et les mots ' article a), b) en ' ingevoegd tussen de woorden ' bedoeld in ' en de woorden '
90, § 2, c) et d) ' artikel 90, § 2, c) en d) '
b) un alinéa quatre rédigé comme suit est ajouté : b) er wordt een vierde lid toegevoegd, luidende :
' Quand il s'agit d'une admission visée à l'article 90, § 2, alinéa 1er, ' Wanneer het een opname betreft bedoeld in artikel 90, § 2, eerste
d), des tarifs s'écartant des tarifs de l'accord peuvent être lid, d), kunnen evenwel tarieven worden aangerekend die afwijken van
néanmoins appliqués à la condition que le séjour de l'enfant de verbintenistarieven op voorwaarde dat het kind samen met de
accompagné par un parent ait lieu dans une chambre individuelle à leur begeleidende ouder op hun uitdrukkelijk verzoek verblijven in een
demande expresse et pour autant que les dispositions de l'article 90, individuele kamer, en voor zover de bepalingen van artikel 90, § 1,
§ 1er, alinéa 2, soient respectées '. tweede lid, worden nageleefd. '
3° Au § 4 sont apportées les modifications suivantes : 3° In § 4 worden de volgende wijzigingen aangebracht :
a) à l'alinéa deux, les mots ' article 90, § 2, alinéa premier, a), b) a) in het tweede lid worden de woorden ' artikel 90, § 2, eerste lid,
et ' sont insérés entre les mots ' visé à l'' et les mots ' article a), b) en ' ingevoegd tussen de woorden ' bedoeld in ' en de woorden '
90, § 2, c) et d) ' artikel 90, § 2, c) en d) '
b) un alinéa trois rédigé comme suit est ajouté : b) er wordt een derde lid toegevoegd, luidende :
' Quand il s'agit d'une admission visée à l'article 90, § 2, alinéa 1er, ' Wanneer het een opname betreft bedoeld in artikel 90, § 2, eerste
d), des tarifs s'écartant des tarifs servant de base au calcul de lid, d), kunnen evenwel tarieven worden aangerekend die afwijken van
l'intervention de l'assurance peuvent être néanmoins appliqués à la de tarieven die als grondslag dienen voor de berekening van de
condition que le séjour de l'enfant accompagné par un parent ait lieu verzekeringstegemoetkoming, op voorwaarde dat het kind samen met de
dans une chambre individuelle à leur demande expresse et pour autant begeleidende ouder op hun uitdrukkelijk verzoek verblijven in een
que les dispositions de l'article 90, § 1er, alinéa 2, soient individuele kamer, en voor zover de bepalingen van artikel 90, § 1,
respectées '. tweede lid, worden nageleefd. '
4° Dans le § 6, les mots ' § 2, alinéa 4, et § 4, alinéa 3 ' sont 4° In § 6 worden de woorden ' § 2, vierde lid, en § 4, derde lid '
insérés entre les mots ' § 1er, alinéa 2 ' et le mot ' appliquer '. ingevoegd tussen de woorden ' § 1, tweede lid ' en de woorden ' ten
aanzien van '.
5° un § 8 rédigé comme suit est inséré : 5° er wordt een § 8 toegevoegd, luidende :
' En cas d'admission d'un enfant accompagné par un parent tel que visé ' In geval van een opname van een kind met een begeleidende ouder
à l'article 90, § 2, premier alinéa, d), un document séparé est soumis zoals bedoeld in artikel 90, § 2, eerste lid, d) wordt aan de ouder
à la signature du parent susvisé en même temps que la déclaration een afzonderlijk document ter ondertekening voorgelegd, tegelijkertijd
d'admission. Dans ce document est prévue la possibilité d'offrir une met de opnameverklaring. In dit document wordt de mogelijkheid
hospitalisation aux tarifs de l'accord ou, au cas où un accord n'est aangeboden van een opname aan verbintenistarieven of, indien er geen
pas en vigueur, aux tarifs qui servent de base pour le calcul de akkoord van kracht is, de tarieven die als grondslag dienen voor de
l'intervention de l'assurance. berekening van de verzekeringstegemoetkoming.
Le parent accompagnant peut dans ce même document renoncer à cette De begeleidende ouder kan in hetzelfde document aan deze mogelijkheid
possibilité et choisir expressément une chambre individuelle. verzaken en uitdrukkelijk kiezen voor een individuele kamer.
En cas d'absence de ce document signé, les tarifs applicables, par Bij gebrek aan dit ondertekende document zijn, in afwijking van §§ 1,
dérogation aux §§ 1er, alinéa 2, et 2, alinéa 4, sont les tarifs de tweede lid, en 2, vierde lid, de toegepaste tarieven de
l'Accord, et, par dérogation au § 4, alinéa 3, les tarifs qui servent verbintenistarieven, en, in afwijking van § 4, derde lid, de tarieven
de base pour le calcul de l'intervention de l'assurance ' ». die als grondslag dienen voor de berekening van de verzekeringstegemoetkoming. ' ».
L'arrêté royal du 19 mars 2007 produit ses effets le 1er janvier 2007, Het koninklijk besluit van 19 maart 2007 heeft uitwerking met ingang
en vertu de son article 2. van 1 januari 2007, krachtens artikel 2 ervan.
B.7.2. L'article 2 de la loi du 19 juin 2008 « confirmant l'arrêté B.7.2. Artikel 2 van de wet van 19 juni 2008 « strekkende tot
royal du 19 mars 2007 en application de l'article 46 de la loi du 13 bekrachtiging van het koninklijk besluit van 19 maart 2007 in
décembre 2006 portant dispositions diverses en matière de santé » uitvoering van artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende
dispose : diverse bepalingen betreffende gezondheid » bepaalt :
« L'arrêté royal du 19 mars 2007 en application de l'article 46 de la « Het koninklijk besluit van 19 maart 2007 genomen ter uitvoering van
loi du 13 décembre 2006 portant des dispositions diverses en matière artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen
de santé est confirmé avec effet à la date de son entrée en vigueur ». betreffende gezondheid wordt bekrachtigd met ingang van de datum
Quant à la recevabilité waarop het in werking treedt ».
Ten aanzien van de ontvankelijkheid
B.8.1. Les requérants sont deux médecins non conventionnés, agréés par B.8.1. De verzoekers zijn twee niet-verbonden geneesheren, erkend door
le Centre hospitalier Saint-Vincent-Sainte-Elisabeth; le second het « Centre hospitalier Saint-Vincent-Sainte-Elisabeth »; de tweede
verzoeker verantwoordt zijn belang om in rechte te treden eveneens
requérant justifie également son intérêt à agir par sa qualité de door zijn hoedanigheid van voorzitter van de medische raad van het
président du Conseil médical du centre hospitalier précité. voormelde « Centre hospitalier ».
B.8.2. Le Conseil des ministres conteste l'intérêt à agir du second B.8.2. De Ministerraad betwist het belang om in rechte te treden van
requérant en sa qualité de président du Conseil médical du Centre de tweede verzoeker in zijn hoedanigheid van voorzitter van de
hospitalier Saint-Vincent-Sainte-Elisabeth. B.8.3. En leur qualité de médecins non conventionnés auxquels la disposition attaquée peut s'appliquer en ce qui concerne les suppléments d'honoraires qu'ils peuvent réclamer à leurs patients hospitalisés, les requérants justifient de leur intérêt au recours, sans qu'il soit besoin d'examiner s'ils justifient de cet intérêt en une autre qualité. L'exception du Conseil des ministres est par conséquent rejetée. B.9.1. Le Conseil des ministres conteste par ailleurs la recevabilité du recours en ce qu'il est dirigé contre un arrêté royal confirmé. B.9.2. Lorsqu'un arrêté royal fait l'objet d'une confirmation législative, il devient lui-même, dès la date de son entrée en vigueur, une norme législative. La Cour est compétente pour contrôler si la loi, qui s'est approprié les dispositions de l'arrêté royal, ne viole pas une des dispositions constitutionnelles dont elle doit assurer le respect. La seconde exception est également rejetée. Quant au fond medische raad van het « Centre hospitalier Saint-Vincent-Sainte-Elisabeth ». B.8.3. In hun hoedanigheid van niet-verbonden geneesheren op wie de bestreden bepaling kan worden toegepast ten aanzien van de honorariumsupplementen die zij kunnen aanrekenen aan hun patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen, doen de verzoekers blijken van hun belang bij het beroep, zonder dat dient te worden nagegaan of zij van dat belang doen blijken in een andere hoedanigheid. De exceptie van de Ministerraad wordt bijgevolg verworpen. B.9.1. De Ministerraad betwist daarnaast de ontvankelijkheid van het beroep in zoverre het is gericht tegen een bekrachtigd koninklijk besluit. B.9.2. Wanneer een koninklijk besluit het voorwerp is van een wettelijke bekrachtiging, wordt het zelf een wettelijke norm vanaf zijn inwerkingtreding. Het Hof is bevoegd om te toetsen of de wet, die zich de bepalingen van het koninklijk besluit eigen heeft gemaakt, een van de grondwettelijke bepalingen schendt waarvan het Hof de inachtneming dient te verzekeren. De tweede exceptie wordt eveneens verworpen. Ten gronde
B.10. Il ressort de l'exposé de la requête que celle-ci n'est dirigée B.10. Uit de uiteenzetting van het verzoekschrift blijkt dat dat
que contre les mots « article 90, § 2, alinéa premier, a), b) » laatste alleen is gericht tegen de woorden « artikel 90, § 2, eerste
figurant dans l'article 138, § 2, alinéa 2, et § 4, alinéa 2, de la lid, a), b) en » in artikel 138, § 2, tweede lid, en § 4, tweede lid,
loi coordonnée de 1987 sur les hôpitaux, coordonnée le 7 août 1987, van de wet op de ziekenhuizen, gecoördineerd op 7 augustus 1987, zoals
tel qu'il a été modifié par l'arrêté royal du 19 mars 2007 « en gewijzigd bij het koninklijk besluit van 19 maart 2007 « in uitvoering
application de l'article 46 de la loi du 13 décembre 2006 portant van artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende diverse
dispositions diverses en matière de santé », confirmé par la loi du 19 bepalingen betreffende gezondheid », bekrachtigd bij de wet van 19
juin 2008. juni 2008.
Les requérants critiquent l'extension de l'impossibilité de facturer De verzoekers bekritiseren de uitbreiding van de onmogelijkheid om
des suppléments d'honoraires aux deux hypothèses suivantes : honorariumsupplementen in de volgende twee hypothesen aan te rekenen :
« lorsque l'état de santé du patient ou les conditions techniques de « wanneer de gezondheidstoestand van de patiënt of de technische
voorwaarden van onderzoek, van behandeling of van toezicht, het
l'examen, du traitement ou de la surveillance requièrent le séjour en verblijf in een individuele kamer vereisen » (verwijzing naar artikel
chambre individuelle » (référence à l'article 90, § 2, alinéa 1er, a) 90, § 2, eerste lid, a) ) en
) et « lorsque les nécessités du service ou la non-disponibilité de lits « wanneer de noodwendigheden van de dienst of het niet beschikken over
inoccupés en chambre de deux patients ou en chambre commune requièrent onbezette bedden in tweepatiëntenkamers of in gemeenschappelijke
le séjour en chambre individuelle » (référence à l'article 90, § 2, kamers, het verblijf in een individuele kamer vereisen » (verwijzing
alinéa 1er, b) ). naar artikel 90, § 2, eerste lid, b) ).
Dans leur moyen unique, les requérants invoquent une violation des In hun enig middel voeren de verzoekers een schending aan van de
articles 10 et 11 de la Constitution, d'une part, en ce que la artikelen 10 en 11 van de Grondwet, enerzijds, in zoverre de in het
disposition en cause traiterait de manière identique, en ce qui geding zijnde bepaling de verbonden en de niet-verbonden geneesheren
concerne les possibilités de suppléments d'honoraires, les médecins op identieke wijze zou behandelen ten aanzien van de mogelijkheden om
honorariumsupplementen aan te rekenen (eerste onderdeel) en,
conventionnés et les médecins non conventionnés (première branche) et, anderzijds, in zoverre zij een onverantwoord verschil in behandeling
d'autre part, en ce qu'elle établirait une différence de traitement zou invoeren onder de niet-verbonden geneesheren of onder de
injustifiée entre médecins non conventionnés ou entre médecins en geneesheren indien geen akkoord van kracht is, naargelang hun patiënt
l'absence d'accord, selon que leur patient est admis en chambre wordt opgenomen in een individuele kamer wegens de onbeschikbaarheid
individuelle pour indisponibilité d'une autre chambre ou pour raison van een andere kamer of om medische redenen, alsook een onverantwoord
médicale, ainsi qu'une différence de traitement injustifiée entre les verschil in behandeling onder de patiënten (tweede onderdeel).
patients (deuxième branche). B.11. L'exposé des motifs de la loi du 19 juin 2008 explique : B.11. In de memorie van toelichting van de wet van 19 juni 2008 wordt uiteengezet :
« L'arrêté royal du 19 mars 2007 (pris) en application de l'article 46 « Het koninklijk besluit van 19 maart 2007 genomen ter uitvoering van
de la loi du 13 décembre 2006 portant des dispositions diverses en artikel 46 van de wet van 13 december 2006 houdende diverse bepalingen
matière de santé interdit aux médecins non conventionnés de demander betreffende gezondheid legt de niet-geconventioneerde artsen een
des suppléments d'honoraires lorsque le patient nécessite une chambre verbod op om honorariasupplementen aan te rekenen wanneer de patiënt
à un lit pour des raisons de santé, pour des raisons techniques ou een eenpersoonskamer nodig heeft omdat zijn gezondheid dat vereist, om
lorsqu'il n'y a plus d'autres chambres disponibles. technische redenen of wanneer geen andere kamers meer beschikbaar
Il permet aussi aux pédiatres de demander des suppléments zijn. Dit koninklijk besluit verleent ook de kinderartsen de mogelijkheid
d'honoraires, mais uniquement lorsque les parents demandent honorariasupplementen te vragen, maar dan alleen wanneer de ouders
expressément une chambre individuelle, et si un document leur a été uitdrukkelijk om een eenpersoonskamer verzoeken, en wanneer zij bij de
soumis en même temps que la déclaration d'admission. opname tegelijk een document in die zin hebben ondertekend.
Dans l'accord médico-mutualiste du 20 décembre 2007, il est insisté à In het akkoord artsen-ziekenfondsen van 20 december 2007 wordt
la confirmation de l'AR concerné en vue d'enlever toute incertitude à aangedrongen om dit KB wettelijk te bekrachtigen en de onzekerheid
cet égard le plus rapidement possible » (Doc. parl., Chambre, hierover zo snel mogelijk weg te nemen » (Parl. St., Kamer, 2007-2008,
2007-2008, DOC 52-1069/001, p. 3). DOC 52-1069/001, p. 3).
Il est également précisé : Er wordt eveneens gepreciseerd :
« L'arrêté royal confirme les règlements qui sont actuellement « Het koninklijk besluit bevestigt de regelingen die momenteel in alle
appliqués dans l'ensemble des hôpitaux » (Doc. parl., Chambre, ziekenhuizen worden toegepast » (Parl. St., Kamer, 2007-2008, DOC
2007-2008, DOC 52-1069/002, p. 3). 52-1069/002, p. 3).
B.12. Dès lors que la décision d'adhérer ou non aux conventions est B.12. Vermits de beslissing om al dan niet tot de akkoorden toe te
laissée à l'appréciation des médecins et que chacun de ceux-ci peut treden aan de beoordeling van de geneesheren wordt overgelaten en daar
ieder van hen vrij het belang kan bepalen dat hij erbij heeft dat te
mesurer librement l'intérêt qu'il a de le faire, la mesure critiquée doen, kan de bestreden maatregel niet a priori als discriminerend
ne peut être tenue, a priori, pour discriminatoire. Encore faudra-t-il worden beschouwd. De druk die die maatregel op de keuzevrijheid van de
que la pression que fait peser cette mesure sur la liberté de choix geneesheren uitoefent, dermate dat hun belang bij het weigeren van de
des médecins, au point de réduire considérablement leur intérêt à toetreding aanzienlijk vermindert, moet bovendien redelijk zijn verantwoord.
refuser leur adhésion, puisse être raisonnablement justifiée. B.13. Door te beletten om af te wijken van de verbintenistarieven
B.13. En empêchant de s'écarter des tarifs de l'accord (article 138, § (artikel 138, § 2, tweede lid) of van de tarieven die als grondslag
2, alinéa 2) ou des tarifs servant de base à l'intervention de dienen voor de berekening van de verzekeringstegemoetkoming (artikel
l'assurance (article 148, § 4, alinéa 2), pour les patients visés par 148, § 4, tweede lid), voor de patiënten beoogd in artikel 90, § 2,
l'article 90, § 2, alinéa 1er, a) et b), le législateur a pris une eerste lid, a) en b), heeft de wetgever een maatregel genomen die
mesure qui est raisonnablement justifiée. Il peut en effet être redelijk is verantwoord. Er kan immers worden vermoed dat de personen
présumé que les personnes qui doivent séjourner en chambre die in een individuele kamer moeten verblijven om redenen die verband
individuelle pour des raisons liées à leur état de santé ou aux houden met hun gezondheidstoestand of met de technische voorwaarden
conditions techniques de l'examen, du traitement ou de la surveillance van het onderzoek, de behandeling of het toezicht (artikel 90, § 2,
(article 90, § 2, alinéa 1er, a) ), ou pour des raisons liées aux eerste lid, a) ), of om redenen die verband houden met de
nécessités du service ou à la non-disponibilité de lits inoccupés en noodwendigheden van de dienst of het niet beschikken van onbezette
bedden in tweepatiëntenkamers of in gemeenschappelijke kamers (artikel
chambre de deux patients ou en chambre commune (article 90, § 2, 90, § 2, eerste lid, b) ), niet de mogelijkheid hebben gehad het
alinéa 1er, b) ), n'ont pas eu la possibilité d'apprécier et de tarief van de verzorging dat op hen zou worden toegepast, te
discuter le tarif des soins qui leur sera appliqué, contrairement aux beoordelen en te bespreken, in tegenstelling tot de patiënten die
vragen om in een individuele kamer te verblijven nadat zij op
patients qui demandent de séjourner en chambre individuelle, après voldoende wijze zijn ingelicht over de gevolgen van hun keuze.
qu'ils ont été suffisamment informés des conséquences de leur choix. B.14.1. Het is juist dat de in het geding zijnde maatregel leidt tot
B.14.1. Il est vrai que la mesure en cause aboutit à traiter de een identieke behandeling van de verbonden geneesheren en de
manière identique les médecins conventionnés et les médecins non niet-verbonden geneesheren, ten aanzien van die patiënten die buiten
conventionnés, à l'égard de ces patients admis en chambre individuelle hun wil in een individuele kamer zijn opgenomen.
pour des raisons indépendantes de leur volonté. De bestreden bepaling heeft eveneens tot gevolg dat de
La disposition attaquée a également pour effet de traiter différemment ziekenhuisgeneesheren verschillend worden behandeld naargelang hun
les médecins hospitaliers, selon que leur patient doit ou non patiënt al dan niet moet verblijven in een individuele kamer om de
séjourner en chambre individuelle pour les raisons précitées, ainsi voormelde redenen, alsook dat sommige patiënten die in een individuele
que de traiter certains patients admis en chambre particulière kamer zijn opgenomen, ten aanzien van de kostprijs van hun
différemment, en ce qui concerne le coût de leur hospitalisation, de ziekenhuisopname, anders worden behandeld dan de patiënten die zijn
ceux qui le sont en chambre commune ou en chambre à deux lits. opgenomen in een gemeenschappelijke kamer of in een tweepatiëntenkamer.
B.14.2. Toutefois, ces effets n'apparaissent pas disproportionnés au B.14.2. Die gevolgen blijken evenwel niet onevenredig ten aanzien van
regard de la volonté du législateur de garantir l'accès aux soins de de wil van de wetgever om de toegang tot de gezondheidszorg te
santé en améliorant la sécurité et la transparence dans le secteur waarborgen door de veiligheid en de transparantie in de
hospitalier et d'éviter les abus qui s'y seraient produits, en évitant ziekenhuissector te verbeteren, en om de misbruiken die er zouden zijn
geweest, te vermijden, door te voorkomen dat patiënten
que des patients se voient facturer des suppléments d'honoraires en honorariumsupplementen worden aangerekend wegens een verblijf in een
raison d'un séjour en chambre individuelle dont ils n'ont pu apprécier individuele kamer waarvan zij de gevolgen niet hebben kunnen
les conséquences. beoordelen.
B.14.3. Le moyen n'est pas fondé. B.14.3. Het middel is niet gegrond.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
rejette le recours. verwerpt het beroep.
Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op
janvier 1989, à l'audience publique du 29 octobre 2009. de openbare terechtzitting van 29 oktober 2009.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
P. Martens. P. Martens.
^