Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 146/2009 du 17 septembre 2009 Numéro du rôle : 4646 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 La Cour constitutionnelle, composée du président M. Bossuyt, du juge M. Melchior, faisant foncti(...)"
Extrait de l'arrêt n° 146/2009 du 17 septembre 2009 Numéro du rôle : 4646 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 La Cour constitutionnelle, composée du président M. Bossuyt, du juge M. Melchior, faisant foncti(...) Uittreksel uit arrest nr. 146/2009 van 17 september 2009 Rolnummer 4646 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verha Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter M. Melchior, waarnemend (...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 146/2009 du 17 septembre 2009 Uittreksel uit arrest nr. 146/2009 van 17 september 2009
Numéro du rôle : 4646 Rolnummer 4646
En cause : la question préjudicielle concernant l'article 162bis du In zake : de prejudiciële vraag over artikel 162bis van het Wetboek
Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21
de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten
et des frais d'avocat, posée par le Tribunal correctionnel de verbonden aan de bijstand van een advocaat, gesteld door de
Bruxelles. Correctionele Rechtbank te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée du président M. Bossuyt, du juge M. Melchior, faisant samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter M. Melchior,
fonction de président, et des juges E. De Groot, A. Alen, J.-P. waarnemend voorzitter, en de rechters E. De Groot, A. Alen, J.-P.
Snappe, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, assistée du greffier P.-Y. Snappe, J. Spreutels en T. Merckx-Van Goey, bijgestaan door de
Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M.
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : Bossuyt, wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 20 février 2009 en cause de Aude-Isabelle De Smet et Bij vonnis van 20 februari 2009 in zake Aude-Isabelle De Smet en
autres contre Maryse Nicolas et l'ASBL « Bureau Belge des Assureurs anderen tegen Maryse Nicolas en de vzw « Belgisch Bureau van de
Automobiles », en présence du procureur du Roi, dont l'expédition est Autoverzekeraars », in aanwezigheid van de procureur des Konings,
parvenue au greffe de la Cour le 27 février 2009, le Tribunal waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 27
correctionnel de Bruxelles a posé la question préjudicielle suivante : februari 2009, heeft de Correctionele Rechtbank te Brussel de volgende
prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été « Schendt artikel 162bis van het Wetboek van Strafvordering, zoals
inséré par la loi du 21 avril 2007, viole-t-il le principe d'égalité ingevoegd bij wet van 21 april 2007, het gelijkheidsbeginsel zoals
inscrit dans les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il vastgesteld in de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het
dispose que seul le prévenu condamné et les personnes civilement bepaalt dat enkel de veroordeelde beklaagde en de burgerlijk
responsables sont condamnés à payer à la partie civile l'indemnité de aansprakelijke personen veroordeeld worden om de
rechtsplegingsvergoeding te betalen aan de burgerlijke partij en niet
procédure, et non la partie intervenante volontaire ou forcée, alors de vrijwillig of gedwongen tussenkomende partij terwijl deze laatste
que dans un jugement prononcé par le tribunal civil, cette dernière in een vonnis uitgesproken door de burgerlijke rechtbank wel kan
peut être condamnée à payer l'indemnité de procédure ? ». worden veroordeeld om rechtsplegingsvergoeding te betalen ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. La question préjudicielle porte sur l'article 162bis du Code B.1.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 162bis van
d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de
loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et des wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen
frais d'avocat. L'article 9 de la loi précitée modifie, tout comme les en de kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat. Artikel 9 van
articles 8, 10, 11 et 12, plusieurs dispositions du Code d'instruction de voormelde wet wijzigt, samen met de artikelen 8, 10, 11 en 12,
verschillende bepalingen van het Wetboek van strafvordering, teneinde
criminelle, en vue d'étendre partiellement le principe de la het beginsel van de verhaalbaarheid gedeeltelijk uit te breiden tot de
répétibilité aux affaires tranchées par des juridictions répressives. door de strafgerechten berechte zaken.
B.1.2. L'article 162bis du Code d'instruction criminelle dispose : B.1.2. Artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering bepaalt :
« Tout jugement de condamnation rendu contre le prévenu et les « Ieder veroordelend vonnis, uitgesproken tegen de beklaagde en tegen
personnes civilement responsables de l'infraction les condamnera de personen die voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijk zijn,
envers la partie civile à l'indemnité de procédure visée à l'article veroordeelt hen tot het betalen aan de burgerlijke partij van de
1022 du Code judiciaire. rechtsplegingsvergoeding bedoeld in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek.
La partie civile qui aura lancé une citation directe et qui succombera De burgerlijke partij die rechtstreeks heeft gedagvaard en die in het
ongelijk wordt gesteld, zal veroordeeld worden tot het aan de
sera condamnée envers le prévenu à l'indemnité visée à l'article 1022 beklaagde betalen van de vergoeding bedoeld in artikel 1022 van het
du Code judiciaire. L'indemnité sera liquidée par le jugement ». Gerechtelijk Wetboek. De vergoeding wordt bepaald door het vonnis ».
B.2.1. Il ressort du jugement contre lequel il est interjeté appel B.2.1. Uit het vonnis waartegen beroep is ingesteld voor de
verwijzende rechter, blijkt dat de eerste rechter de beklaagde en
devant le juge a quo que le premier juge a condamné in solidum le diens verzekeraar, vrijwillig tussenkomende partij, in solidum heeft
prévenu et son assureur, partie intervenante volontaire, à indemniser veroordeeld tot het vergoeden van de burgerlijke partijen alsook tot
les parties civiles et à payer l'indemnité de procédure. het betalen van de rechtsplegingsvergoeding.
B.2.2. L'assureur a interjeté appel de la condamnation in solidum à B.2.2. Tegen de veroordeling in solidum tot het betalen van de
payer l'indemnité de procédure, l'assureur estimant qu'il n'est ni rechtsplegingsvergoeding wordt door de verzekeraar beroep ingesteld,
prévenu, ni partie civilement responsable au sens de l'article 162bis waarbij de verzekeraar van mening is dat hij noch beklaagde, noch
du Code d'instruction criminelle et qu'il ne peut par conséquent être burgerlijk aansprakelijke partij is in de zin van artikel 162bis van
condamné à l'indemnité de procédure. het Wetboek van strafvordering, waardoor hij niet tot de
rechtsplegingsvergoeding kan worden veroordeeld.
B.3. La Cour limite son examen à l'hypothèse où une juridiction B.3. Het Hof beperkt zijn onderzoek tot de hypothese waarin een
pénale, qui a condamné in solidum le prévenu et son assureur au strafgerecht, dat de beklaagde en diens verzekeraar in solidum heeft
paiement de dommages et intérêts, ne pourrait les condamner également veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding, hen niet
in solidum au paiement de l'indemnité de procédure visée à l'article eveneens in solidum zou kunnen veroordelen tot betaling van de
1022 du Code judiciaire. rechtsplegingsvergoeding van artikel 1022 van het Gerechtelijk
B.4. L'article 82, alinéa 3, de la loi du 25 juin 1992 sur le contrat Wetboek. B.4. Artikel 82, derde lid, van de wet van 25 juni 1992 op de
d'assurance terrestre dispose : landverzekeringsovereenkomst bepaalt :
« L'assureur paie, même au-delà des limites de la garantie, les frais « De verzekeraar betaalt, zelfs boven de dekkingsgrenzen, de kosten
afférents aux actions civiles ainsi que les honoraires et les frais betreffende burgerlijke rechtsvorderingen, alsook de honoraria en de
des avocats et des experts, mais seulement dans la mesure où ces frais kosten van de advocaten en de deskundigen, maar alleen in zover die
ont été exposés par lui ou avec son accord ou, en cas de conflit kosten door hem of met zijn toestemming zijn gemaakt of, in geval van
d'intérêts qui ne soit pas imputable à l'assuré, pour autant que ces belangenconflict dat niet te wijten is aan de verzekerde, voor zover
frais n'aient pas été engagés de manière déraisonnable ». die kosten niet onredelijk zijn gemaakt ».
B.5. L'article 89, § 5, de la même loi dispose : B.5. Artikel 89, § 5, van dezelfde wet bepaalt :
« Lorsque le procès contre l'assuré est porté devant la juridiction « Wanneer het geding tegen de verzekerde is ingesteld voor het
répressive, l'assureur peut être mis en cause par la personne lésée ou strafgerecht, kan de verzekeraar door de benadeelde of door de
par l'assuré et peut intervenir volontairement, dans les mêmes verzekerde in de zaak worden betrokken en kan hij vrijwillig
conditions que si le procès était porté devant la juridiction civile, tussenkomen, onder dezelfde voorwaarden als zou de vordering voor het
sans cependant que la juridiction répressive puisse statuer sur les burgerlijk gerecht gebracht zijn, maar het strafgerecht kan geen
droits que l'assureur peut faire valoir contre l'assuré ou le preneur uitspraak doen over de rechten die de verzekeraar kan doen gelden
d'assurance ». tegenover de verzekerde of de verzekeringnemer ».
B.6. En vertu de l'article 174 du Code d'instruction criminelle, le B.6. Krachtens artikel 174 van het Wetboek van strafvordering neemt de
tribunal correctionnel connaît de tous les appels interjetés contre correctionele rechtbank kennis van alle hogere beroepen ingesteld
les jugements du tribunal de police. tegen de vonnissen van de politierechtbank.
En vertu de l'article 601bis du Code judiciaire, le tribunal de police Krachtens artikel 601bis van het Gerechtelijk Wetboek neemt de
connaît de toute demande relative à la réparation d'un dommage politierechtbank kennis van alle vorderingen tot vergoeding van schade
résultant d'un accident de la circulation. ontstaan uit een verkeersongeval.
B.7. Dès lors que le tribunal de police considère que, s'il siégeait B.7. Ook al voorziet artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering
en matière civile, il pourrait allouer une indemnité de procédure à la niet expliciet in die hypothese (zie Cass., 4 maart 2009,
personne lésée à charge de la personne responsable et de son assureur, P.08.1682.F), toch kan, wanneer de beklaagde en de vrijwillig
il peut, lorsqu'il siège en matière pénale et lorsque le prévenu et tussenkomende verzekeraar in solidum zijn veroordeeld, de
l'assureur qui intervient volontairement sont condamnés in solidum, politierechtbank die zitting houdt in strafzaken, met toepassing van
également allouer à la même partie, à charge in solidum de la personne artikel 89, § 5, van de wet van 25 juni 1992 een
responsable et de son assureur, une indemnité de procédure en rechtsplegingsvergoeding ten laste van de aansprakelijke persoon en
application de l'article 89, § 5, de la loi du 25 juin 1992, même si zijn verzekeraar toekennen aan de benadeelde, voor zover zij van
l'article 162bis du Code d'instruction criminelle n'a pas prévu oordeel is dat zij aan die partij een dergelijke vergoeding zou
explicitement cette hypothèse (voy. Cass., 4 mars 2009, P.08.1682.F). toekennen ten laste van de aansprakelijke persoon en zijn verzekeraar
De même, lorsqu'il statue sur un appel interjeté contre un jugement du in solidum, wanneer zij zitting houdt in burgerlijke zaken.
tribunal de police concernant l'action civile alors qu'il siège en Tevens kan de correctionele rechtbank, wanneer zij uitspraak doet over
matière pénale, le tribunal correctionnel peut prononcer les mêmes een hoger beroep ingesteld tegen een vonnis van de politierechtbank
condamnations que le tribunal de police, par application de l'article aangaande de burgerlijke rechtsvordering terwijl zij zitting houdt in
strafzaken, dezelfde veroordelingen uitspreken, met toepassing van
89, § 5, de la loi du 25 juin 1992. artikel 89, § 5, van de wet van 25 juni 1992, als de politierechtbank.
B.8. Il découle de ce qui précède que la différence de traitement B.8. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat het in de prejudiciële vraag
mentionnée dans la question préjudicielle n'existe pas. vermelde verschil in behandeling niet bestaat.
B.9. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.9. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, inséré par Artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, ingevoegd bij
l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid
van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een
honoraires et des frais d'avocat, ne viole pas les articles 10 et 11 advocaat, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
de la Constitution. Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 17 septembre 2009. terechtzitting van 17 september 2009.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^