Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 133/2009 du 24 juillet 2009 Numéros du rôle : 4710, 4711 et 4712 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 13 de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et des frais d'avoca La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 133/2009 du 24 juillet 2009 Numéros du rôle : 4710, 4711 et 4712 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 13 de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et des frais d'avoca La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 133/2009 van 24 juli 2009 Rolnummers 4710, 4711 en 4712 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bij Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 133/2009 du 24 juillet 2009 Uittreksel uit arrest nr. 133/2009 van 24 juli 2009
Numéros du rôle : 4710, 4711 et 4712 Rolnummers 4710, 4711 en 4712
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 13 de la In zake : de prejudiciële vragen over artikel 13 van de wet van 21
loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et des april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten
frais d'avocat, posées par le Tribunal du travail de Nivelles. verbonden aan de bijstand van een advocaat, gesteld door de
La Cour constitutionnelle, Arbeidsrechtbank te Nijvel.
Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Martens, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke et T. Merckx-Van Goey, rechters P. Martens, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en T.
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Melchior, voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a) Par jugement du 11 septembre 2008 en cause de Brigitte Lefevre a) Bij vonnis van 11 september 2008 in zake Brigitte Lefevre tegen de
contre l'ASBL « Enfance Brabant-Wallon », dont l'expédition est vzw « Enfance Brabant-Wallon », waarvan de expeditie ter griffie van
parvenue au greffe de la Cour le 20 mai 2009, le Tribunal du travail het Hof is ingekomen op 20 mei 2009, heeft de Arbeidsrechtbank te
de Nivelles a posé la question préjudicielle suivante : Nijvel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 13 de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité « Schendt artikel 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de
des honoraires et des frais d'avocat en tant qu'elle prévoit que ses verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand
articles 2 à 12 sont applicables aux affaires en cours au moment de van een advocaat, in zoverre het bepaalt dat de artikelen 2 tot 12 van
leur entrée en vigueur, viole-t-il les principes d'égalité et de non die wet van toepassing zijn op de zaken die hangende zijn op het
discrimination contenus notamment aux articles 10 et 11 de la moment dat ze in werking treden, het met name in de artikelen 10 en 11
Constitution, en ce que les justiciables ayant introduit une procédure van de Grondwet vervatte beginsel van gelijkheid en
niet-discriminatie, doordat de rechtzoekenden die een procedure hebben
avant le 26 octobre 2007 (date de promulgation de l'AR qui fixe le ingesteld vóór 26 oktober 2007 (afkondigingsdatum van het koninklijk
nouveau tarif des dépens en vigueur dès le 1er janvier 2008), n'ont pu besluit waarin het nieuwe tarief van de kosten is vastgesteld dat
prévoir le risque financier encouru en cas d'échec de la procédure, ce vanaf 1 januari 2008 van kracht is), het financiële risico in het
qui n'est pas le cas des justiciables ayant introduit leur procédure geval dat zij in het ongelijk worden gesteld, niet konden voorzien,
après publication des nouveaux tarifs, sachant que le montant des wat niet het geval is bij de rechtzoekenden die hun procedure hebben
dépens consécutifs à la réforme induite par la loi précitée est sans ingesteld na de bekendmaking van de nieuwe tarieven, wetende dat het
commune mesure avec le montant en vigueur avant la réforme, le montant bedrag van de kosten na de hervorming ingevolge de voormelde wet, in
de base, résultant du nouveau tarif, dans la présente cause geen verhouding staat tot het bedrag dat vóór de hervorming van kracht
was, waarbij het basisbedrag dat uit het nieuwe tarief voortvloeit, in
correspondant à plus de 11 fois ce qu'il était sous la législation de onderhavige zaak overeenstemt met een bedrag dat meer dan elf keer
ancienne ? ». hoger is dan dat onder de vroegere wetgeving ? ».
b) Par jugement du 11 septembre 2008 en cause de Anne Grotard contre b) Bij vonnis van 11 september 2008 in zake Anne Grotard tegen de vzw
l'ASBL « Enfance Brabant-Wallon », dont l'expédition est parvenue au « Enfance Brabant-Wallon », waarvan de expeditie ter griffie van het
greffe de la Cour le 20 mai 2009, le Tribunal du travail de Nivelles a Hof is ingekomen op 20 mei 2009, heeft de Arbeidsrechtbank te Nijvel
posé la question préjudicielle suivante : de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 13 de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité « Schendt artikel 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de
des honoraires et des frais d'avocat en tant qu'elle prévoit que ses verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand
articles 2 à 12 sont applicables aux affaires en cours au moment de van een advocaat, in zoverre het bepaalt dat de artikelen 2 tot 12 van
leur entrée en vigueur, viole-t-il les principes d'égalité et de non die wet van toepassing zijn op de zaken die hangende zijn op het
discrimination contenus notamment aux articles 10 et 11 de la moment dat ze in werking treden, het met name in de artikelen 10 en 11
Constitution, en ce que les justiciables ayant introduit une procédure van de Grondwet vervatte beginsel van gelijkheid en
niet-discriminatie, doordat de rechtzoekenden die een procedure hebben
avant le 26 octobre 2007 (date de promulgation de l'AR qui fixe le ingesteld vóór 26 oktober 2007 (afkondigingsdatum van het koninklijk
nouveau tarif des dépens en vigueur dès le 1er janvier 2008), n'ont pu besluit waarin het nieuwe tarief van de kosten is vastgesteld dat
prévoir le risque financier encouru en cas d'échec de la procédure, ce vanaf 1 januari 2008 van kracht is), het financiële risico in het
qui n'est pas le cas des justiciables ayant introduit leur procédure geval dat zij in het ongelijk worden gesteld, niet konden voorzien,
après publication des nouveaux tarifs, sachant que le montant des wat niet het geval is bij de rechtzoekenden die hun procedure hebben
dépens consécutifs à la réforme induite par la loi précitée est sans ingesteld na de bekendmaking van de nieuwe tarieven, wetende dat het
commune mesure avec le montant en vigueur avant la réforme, le montant bedrag van de kosten na de hervorming ingevolge de voormelde wet, in
de base, résultant du nouveau tarif, dans la présente cause geen verhouding staat tot het bedrag dat vóór de hervorming van kracht
was, waarbij het basisbedrag dat uit het nieuwe tarief voortvloeit, in
correspondant à plus de 9 fois ce qu'il était sous la législation de onderhavige zaak overeenstemt met een bedrag dat meer dan negen
ancienne ? ». keer hoger is dan dat onder de vroegere wetgeving ? ».
c) Par jugement du 11 septembre 2008 en cause de Marie-France Leurquin c) Bij vonnis van 11 september 2008 in zake Marie-France Leurquin
contre l'ASBL « Enfance Brabant-Wallon », dont l'expédition est tegen de vzw « Enfance Brabant-Wallon », waarvan de expeditie ter
parvenue au greffe de la Cour le 20 mai 2009, le Tribunal du travail griffie van het Hof is ingekomen op 20 mei 2009, heeft de
de Nivelles a posé la question préjudicielle suivante : Arbeidsrechtbank te Nijvel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 13 de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité « Schendt artikel 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de
des honoraires et des frais d'avocat en tant qu'elle prévoit que ses verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand
articles 2 à 12 sont applicables aux affaires en cours au moment de van een advocaat, in zoverre het bepaalt dat de artikelen 2 tot 12 van
leur entrée en vigueur, viole-t-il les principes d'égalité et de non die wet van toepassing zijn op de zaken die hangende zijn op het
discrimination contenus notamment aux articles 10 et 11 de la moment dat ze in werking treden, het met name in de artikelen 10 en 11
Constitution, en ce que les justiciables ayant introduit une procédure van de Grondwet vervatte beginsel van gelijkheid en
niet-discriminatie, doordat de rechtzoekenden die een procedure hebben
avant le 26 octobre 2007 (date de promulgation de l'AR qui fixe le ingesteld vóór 26 oktober 2007 (afkondigingsdatum van het koninklijk
nouveau tarif des dépens en vigueur dès le 1er janvier 2008), n'ont pu besluit waarin het nieuwe tarief van de kosten is vastgesteld dat
prévoir le risque financier encouru en cas d'échec de la procédure, ce vanaf 1 januari 2008 van kracht is), het financiële risico in het
qui n'est pas le cas des justiciables ayant introduit leur procédure geval dat zij in het ongelijk worden gesteld, niet konden voorzien,
après publication des nouveaux tarifs, sachant que le montant des wat niet het geval is bij de rechtzoekenden die hun procedure hebben
dépens consécutifs à la réforme induite par la loi précitée est sans ingesteld na de bekendmaking van de nieuwe tarieven, wetende dat het
commune mesure avec le montant en vigueur avant la réforme, le montant bedrag van de kosten na de hervorming ingevolge de voormelde wet, in
de base, résultant du nouveau tarif, dans la présente cause geen verhouding staat tot het bedrag dat vóór de hervorming van kracht
was, waarbij het basisbedrag dat uit het nieuwe tarief voortvloeit, in
correspondant à plus de 11 fois ce qu'il était sous la législation de onderhavige zaak overeenstemt met een bedrag dat meer dan elf keer
ancienne ? ». hoger is dan dat onder de vroegere wetgeving ? ».
Ces affaires, inscrites sous les numéros 4710, 4711 et 4712 du rôle de Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4710, 4711 en 4712 van de rol
la Cour, ont été jointes. van het Hof, werden samengevoegd.
Le 10 juin 2009, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi Op 10 juni 2009 hebben de rechters-verslaggevers P. Martens en T.
Merckx-Van Goey, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de
spéciale du 6 janvier 1989, les juges-rapporteurs P. Martens et T. bijzondere wet van 6 januari 1989, het Hof ervan in kennis gesteld dat
Merckx-Van Goey ont informé la Cour qu'ils pourraient être amenés à zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te stellen een arrest van
proposer de rendre un arrêt de réponse immédiate. onmiddellijk antwoord te wijzen.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
- B - B.1.1. L'article 13 de la loi du 21 avril 2007 relative à la B.1.1. Artikel 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de
répétibilité des honoraires et des frais d'avocat dispose : verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat bepaalt :
« Les articles 2 à 12 sont applicables aux affaires en cours au moment « De artikelen 2 tot 12 zijn van toepassing op de zaken die hangende
de leur entrée en vigueur ». zijn op het moment dat ze in werking treden ».
B.1.2. Les articles 2 à 12 de la loi précitée du 21 avril 2007 B.1.2. De artikelen 2 tot 12 van de voormelde wet van 21 april 2007
modifient certaines dispositions du Code judiciaire et du Code wijzigen sommige bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek en van het
d'instruction criminelle de manière à mettre à charge de la partie qui Wetboek van strafvordering teneinde een forfaitaire tegemoetkoming in
succombe une intervention forfaitaire dans les frais et honoraires de kosten en erelonen van de advocaat van de in het gelijk gestelde
d'avocat exposés par la partie ayant obtenu gain de cause. partij ten laste te leggen van de partij die in het ongelijk wordt
B.1.3. En vertu de l'arrêté royal du 26 octobre 2007 fixant le tarif gesteld. B.1.3. Krachtens het koninklijk besluit van 26 oktober 2007 tot
des indemnités de procédure, les articles 1er à 13 de la loi précitée vaststelling van het tarief van de rechtsplegingsvergoeding zijn de
du 21 avril 2007 sont entrés en vigueur le 1er janvier 2008, soit à la artikelen 1 tot en met 13 van de voormelde wet van 21 april 2007 in
werking getreden op 1 januari 2008, dit is de uiterste datum
date ultime prévue par l'article 14 de la loi du 21 avril 2007. voorgeschreven bij artikel 14 van de wet van 21 april 2007.
B.2. Les questions préjudicielles invitent la Cour à effectuer une B.2. Met de prejudiciële vragen wordt het Hof verzocht de categorie
comparaison de la catégorie des justiciables engagés dans une van de rechtzoekenden die voor de arbeidsrechtbank een procedure
procédure devant le tribunal du travail avant la publication de hebben ingesteld vóór de bekendmaking van het koninklijk besluit van
l'arrêté royal du 26 octobre 2007 avec la catégorie des justiciables 26 oktober 2007, te vergelijken met de categorie van de rechtzoekenden
ayant introduit une procédure semblable après la publication de cet die een soortgelijke procedure hebben ingesteld na de bekendmaking van
arrêté royal. dat koninklijk besluit.
Cette question peut se comprendre comme critiquant le fait que la Die vraag kan in die zin worden begrepen dat zij kritiek uit op het
nouvelle législation a été rendue applicable aux affaires qui étaient feit dat de nieuwe wetgeving toepasselijk is gemaakt op de zaken die
pendantes au moment de son entrée en vigueur alors que les parties hangende waren op het ogenblik van de inwerkingtreding ervan, terwijl
engagées dans ces affaires n'avaient pu prévoir, au moment de leur de in die zaken betrokken partijen, bij de inleiding ervan, onmogelijk
introduction, le montant des frais et dépens qu'elles seraient amenées het bedrag konden voorzien van de kosten die zij zouden moeten dragen
à devoir supporter en cas d'échec.
B.3.1. Cette critique a déjà été formulée dans les recours en wanneer zij in het ongelijk zouden worden gesteld.
annulation introduits dans les affaires n° 4313 et autres, visant, B.3.1. Die kritiek is reeds geuit in de in de zaken nrs. 4313 en
andere ingestelde beroepen tot vernietiging van, onder meer, artikel
notamment, l'article 13 de la loi du 21 avril 2007. 13 van de wet van 21 april 2007.
B.3.2. La Cour a jugé dans son arrêt n° 182/2008 du 18 décembre 2008, B.3.2. Het Hof heeft in zijn arrest nr. 182/2008 van 18 december 2008,
qui a rejeté les recours sous réserve d'un élément non pertinent en waarbij de beroepen werden verworpen onder voorbehoud van een element
l'occurrence : dat in casu niet pertinent is, geoordeeld :
« B.20.2. Les moyens [les deuxième et quatrième moyens dans l'affaire « B.20.2. De middelen [het tweede en het vierde middel in de zaak nr.
n° 4354 et le troisième moyen dans l'affaire n° 4370, dirigés contre 4354 en het derde middel in de zaak nr. 4370, gericht tegen artikel 13
l'article 13 de la loi du 21 avril 2007] sont pris de la violation des van de wet van 21 april 2007] zijn afgeleid uit de schending van de
articles 10, 11 et 13 de la Constitution, lus isolément ou combinés artikelen 10, 11 en 13 van de Grondwet, al dan niet in samenhang
avec les articles 6, 13 et 14 de la Convention européenne des droits gelezen met de artikelen 6, 13 en 14 van het Europees Verdrag voor de
de l'homme, avec l'article 14 du Pacte international relatif aux rechten van de mens, met artikel 14 van het Internationaal Verdrag
droits civils et politiques, avec l'article 2 du Code civil et avec le inzake burgerrechten en politieke rechten, met artikel 2 van het
Burgerlijk Wetboek en met het algemeen beginsel van de
principe général de la non-rétroactivité des lois. niet-retroactiviteit van de wetten.
Les parties requérantes font grief à la disposition attaquée de faire De verzoekende partijen verwijten de bestreden bepaling dat zij een
rétroagir la loi, ce qui aurait pour effet de tromper le justiciable terugwerkende kracht zou toekennen aan de wet, waardoor de
qui est partie à un procès commencé avant le 1er janvier 2008, qui n'a rechtzoekende zou worden misleid die partij is bij een vóór 1 januari
pas pu apprécier correctement le risque de sa procédure. 2008 aangevat proces en die het risico van zijn procedure aldus niet
correct heeft kunnen inschatten.
B.20.3. La justification de l'amendement qui a introduit la B.20.3. De verantwoording voor het amendement dat de bestreden
disposition attaquée dans le projet de loi est ainsi rédigée : bepaling heeft ingevoerd in het wetsontwerp, luidt :
' Il est proposé de rendre la future loi applicable aux affaires en ' Er wordt voorgesteld om de toekomstige wet van toepassing te maken
cours dès son entrée en vigueur. En effet, l'arrêt de la Cour de op de lopende zaken, zodra zij in werking treedt. Het arrest van het
cassation du 2 septembre 2004 a créé une grande insécurité juridique, Hof van Cassatie van 2 september 2004 heeft immers een belangrijke
qui touche tant les nouvelles affaires que les affaires qui étaient en rechtsonzekerheid geschapen, zowel voor de nieuwe zaken als voor de
cours au moment de son prononcé. Depuis lors, les parties demandent de zaken die lopende waren op het moment dat het arrest uitgesproken
manière systématique l'application de la répétibilité au juge, sans werd. Sedertdien vragen de partijen systematisch het toepassen van de
pour autant que celui-ci (ni les parties) dispose de règles claires et verhaalbaarheid aan de rechter, zonder dat die (noch de partijen) ter
précises en la matière. Tel est précisément l'objet de la présente zake over duidelijke en precieze regels beschikt. Dat is precies het
voorwerp van dit voorstel. Het lijkt derhalve uit het oogpunt van
proposition. Dès lors, et dans un souci d'égalité et de gelijkheid en non-discriminatie opportuun om te voorzien dat de
non-discrimination, il apparaît opportun de prévoir que les parties partijen op een identieke manier zullen behandeld worden bij de vraag
seront traitées de manière identique relativement à la question de la over de verhaalbaarheid, onafhankelijk van de datum waarop de zaak
répétibilité, indépendamment de la date à laquelle l'affaire a été werd ingeleid. Het is in ieder geval van belang dat er zo snel
introduite. Il importe en tout état de cause de mettre fin au plus mogelijk een einde wordt gemaakt aan de rechtsonzekerheid die
vite à l'insécurité juridique générée par l'arrêt de septembre 2004 ' veroorzaakt werd door het arrest van september 2004 ' (Parl. St.,
(Doc. parl., Sénat, 2006/2007, n° 3-1686/4, p. 7). Senaat, 2006-2007, nr. 3-1686/4, p. 7).
B.20.4. La disposition attaquée n'a pas pour effet de rendre la loi B.20.4. De bestreden bepaling heeft niet tot gevolg de wet
applicable aux affaires clôturées par une décision de justice définitive. Elle n'a donc pas d'effet rétroactif. Elle n'a pas non plus pour effet d'influencer l'issue des causes pendantes. En revanche, il est exact qu'en imposant l'application immédiate de la loi aux affaires en cours, elle peut avoir pour effet d'alourdir la charge financière des parties succombantes alors que celles-ci n'avaient pu prévoir, à l'entame du procès, qu'elles courraient ce risque. B.20.5. Il appartient en principe au législateur de régler l'entrée en vigueur d'une loi nouvelle et de décider s'il y a lieu d'adopter des mesures transitoires. Il ressort des extraits précités des travaux préparatoires que le législateur avait pour objectif d'intervenir toepasselijk te maken op de zaken die met een definitieve gerechtelijke beslissing zijn afgesloten. Zij heeft dus geen retroactieve werking. Zij leidt evenmin ertoe de afloop van de hangende gedingen te beïnvloeden. Het is daarentegen juist dat zij, door de onmiddellijke toepassing van de wet op de hangende zaken op te leggen, tot gevolg kan hebben de financiële last van de in het ongelijk gestelde partijen te verzwaren, terwijl zij bij de aanvang van het proces niet konden voorzien dat zij dat risico liepen. B.20.5. Het staat in beginsel aan de wetgever de inwerkingtreding van een nieuwe wet te regelen en te beslissen of er overgangsmaatregelen moeten worden genomen. Uit de hiervoor geciteerde uittreksels van de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever ter zake snel wilde
rapidement dans la matière, pour mettre un terme aux incertitudes optreden om een einde te maken aan de onzekerheden die zijn ontstaan
découlant de la jurisprudence de la Cour de cassation. Dans ce na de rechtspraak van het Hof van Cassatie. In die context is de
contexte, l'application immédiate de la loi attaquée est une mesure onmiddellijke toepassing van de bestreden wet een pertinente maatregel
pertinente pour mettre un terme, à l'égard de tous les justiciables, om, ten aanzien van alle rechtzoekenden, een einde te maken aan de
au développement de jurisprudences divergentes et dès lors ontwikkeling van een uiteenlopende rechtspraak die derhalve
inégalitaires quant au principe de la répétibilité et aux montants qui ongelijkheden inhield ten aanzien van het beginsel van de
pouvaient être alloués. verhaalbaarheid en de bedragen die konden worden toegewezen.
B.20.6. Compte tenu de ce que le législateur a encadré la répétibilité B.20.6. Ermee rekening houdend dat de wetgever de verhaalbaarheid
et que le juge peut, à la demande des parties, diminuer l'indemnité de heeft omlijnd en dat de rechter op verzoek van de partijen de
procédure notamment lorsqu'il estime que la situation est ' rechtsplegingsvergoeding kan verminderen, met name wanneer hij van
manifestement déraisonnable ', l'application immédiate de la oordeel is dat de situatie ' kennelijk onredelijk ' is, heeft de
législation en cause n'entraîne pas d'effets disproportionnés pour les onmiddellijke toepassing van de in het geding zijnde wetgeving geen
parties engagées dans des procédures judiciaires au moment de son onevenredige gevolgen voor de partijen die op het ogenblik van de
entrée en vigueur. inwerkingtreding ervan bij gerechtelijke procedures betrokken zijn.
[...] [...]
B.21.4. Les moyens ne sont pas fondés ». B.21.4. De middelen zijn niet gegrond ».
B.4.1. Par jugement du 7 novembre 2008, le Tribunal de première B.4.1. Bij vonnis van 7 november 2008 heeft de Rechtbank van eerste
instance de Bruges a posé à la Cour une question préjudicielle aanleg te Brugge het Hof een prejudiciële vraag gesteld over de in het
relative à la disposition en cause, libellée comme suit : geding zijnde bepaling, die als volgt was geformuleerd :
« L'article 13 de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité « Schendt artikel 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de
des honoraires et des frais d'avocat (M.B. 31 mai 2007) viole-t-il ou verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand
non les articles 10 et 11 de la Constitution en instaurant, entre les van een advocaat (B.S. 31 mei 2007) al dan niet de artikelen 10 en 11
catégories de personnes suivantes, une différence de traitement qui ne van de Grondwet door een verschil in behandeling tussen de volgende
repose pas sur un critère objectif et qui n'est pas raisonnablement categorieën personen in te stellen, dat niet op een objectief
justifiée, plus précisément : une distinction entre la catégorie des criterium berust en dat niet redelijk verantwoord is, meer bepaald :
een onderscheid tussen die categorie personen in wiens
personnes dans la procédure pénale desquelles les débats ont été clos strafrechtelijke procedure de debatten werden gesloten vóór de
avant l'entrée en vigueur de la loi du 21 avril 2007, l'affaire était inwerkingtreding van de wet van 21 april 2007, de zaak voor definitief
fixée pour un jugement définitif avant l'entrée en vigueur de la loi vonnis was gesteld vóór de inwerkingtreding van de wet van 21 april
du 21 avril 2007 et le jugement définitif est, par ailleurs, intervenu 2007 en anderzijds definitief vonnis tussenkomt vóór de
avant l'entrée en vigueur de la loi du 21 avril 2007 et la catégorie inwerkingtreding van de wet van 21 april 2007 en die categorie van
des personnes dans la procédure pénale desquelles les débats ont personen in wiens strafrechtelijke procedure de debatten ook gesloten
également été clos avant l'entrée en vigueur de la loi du 21 avril werden vóór de inwerkingtreding van de wet van 21 april 2007, de zaak
2007, l'affaire était également fixée pour un jugement définitif avant tevens voor definitief vonnis was gesteld vóór de inwerkingtreding van
l'entrée en vigueur de la loi du 21 avril 2007 mais dont le jugement de wet van 21 april 2007 doch, onafhankelijk van deze categorie van
définitif n'est intervenu, indépendamment de cette catégorie de personen pas definitief vonnis tussenkomt na de inwerkingtreding van
personnes, qu'après l'entrée en vigueur de la loi du 21 avril 2007 ? de wet van 21 april 2007 ? ».
». B.4.2. Par son arrêt n° 21/2009 du 12 février 2009, la Cour a dit pour B.4.2. Bij zijn arrest nr. 21/2009 van 12 februari 2009 heeft het Hof,
in antwoord op die prejudiciële vraag, voor recht gezegd dat artikel
droit, en réponse à cette question préjudicielle, que l'article 13 de 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de
la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires et erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat de
des frais d'avocat ne viole pas les articles 10 et 11 de la artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet schendt.
Constitution. B.5. Pour les mêmes motifs que ceux qui sont exposés dans les deux B.5. Om dezelfde redenen als die welke in de twee voormelde arresten
arrêts précités, les questions préjudicielles appellent une réponse zijn aangevoerd, dienen de prejudiciële vragen ontkennend te worden
négative. beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 13 de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des Artikel 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid
van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een
honoraires et des frais d'avocat ne viole pas les articles 10 et 11 de advocaat schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet.
la Constitution. Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 24 juillet 2009. terechtzitting van 24 juli 2009.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^