Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 75/2009 du 5 mai 2009 Numéro du rôle : 4536 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 20, § 7, de l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs indépendants, La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 75/2009 du 5 mai 2009 Numéro du rôle : 4536 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 20, § 7, de l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs indépendants, La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges E. De(...) Uittreksel uit arrest nr. 75/2009 van 5 mei 2009 Rolnummer 4536 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 20, § 7, van het koninklijk besluit n° 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het sociaal statuut der zelfstandige Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 75/2009 du 5 mai 2009 Uittreksel uit arrest nr. 75/2009 van 5 mei 2009
Numéro du rôle : 4536 Rolnummer 4536
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 20, § 7, de In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 20, § 7, van het
l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le statut social koninklijk besluit n° 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het
des travailleurs indépendants, posée par le Tribunal du travail de sociaal statuut der zelfstandigen, gesteld door de Arbeidsrechtbank te
Nivelles. Nijvel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Groot, A. Alen, J.-P. Snappe, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, rechters E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe, J. Spreutels en T.
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Melchior, voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 13 octobre 2008 en cause de la SPRL « A.V.E. Vanhamme Bij vonnis van 13 oktober 2008 in zake de bvba « A.V.E. Vanhamme
Frères » contre l'ASBL « Partena », dont l'expédition est parvenue au Frères » tegen de vzw « Partena », waarvan de expeditie ter griffie
greffe de la Cour le 21 octobre 2008, le Tribunal du travail de van het Hof is ingekomen op 21 oktober 2008, heeft de Arbeidsrechtbank
Nivelles a posé la question préjudicielle suivante : te Nijvel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« En ce qu'il prévoit que les caisses d'assurances sociales pour « Schendt artikel 20, § 7, van het koninklijk besluit nr. 38 van 27
travailleurs indépendants ' peuvent, en tant qu'organismes percepteurs juli 1967 houdende inrichting van het sociaal statuut der
des cotisations, également procéder au recouvrement des sommes qui zelfstandigen, in zoverre het bepaalt dat de sociale
leur sont dues par voie de contrainte ', l'article 20, § 7, de verzekeringskassen voor zelfstandigen ' als inningsinstellingen van de
l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le statut social bijdragen de bedragen die hen verschuldigd zijn eveneens bij wijze van
des travailleurs indépendants ne viole-t-il pas les articles 10, 11 et dwangbevel [kunnen] invorderen ', niet de artikelen 10, 11 en 144 van
144 de la Constitution dès lors que tout autre créancier, privé, de de Grondwet, aangezien iedere andere, private schuldeiser van bedragen
sommes - excepté celui bénéficiant de l'exécution par voie parée - ne - tenzij hij de dadelijke uitwinning geniet - de invordering ervan bij
peut en poursuivre le recouvrement par voie d'exécution forcée gedwongen tenuitvoerlegging alleen kan uitvoeren nadat hij het bestaan
qu'après avoir fait reconnaître l'existence de sa créance dans une van zijn schuldvordering heeft laten erkennen in een door een
décision prononcée par un tribunal ? ». rechtbank uitgesproken beslissing ? ».
(...) (...)
III. En droit II. In rechte
(...) (...)
B.1. La Cour est interrogée sur la compatibilité avec les articles 10, B.1. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid, met de
11 et 144 de la Constitution de l'article 20, § 7, de l'arrêté royal artikelen 10, 11 en 144 van de Grondwet, van artikel 20, § 7, van het
n° 38 du 27 juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het
indépendants, modifié par la loi du 20 juillet 2005. L'article 20, § § sociaal statuut der zelfstandigen, gewijzigd bij de wet van 20 juli
1er, 3 et 7, de l'arrêté royal précité dispose : 2005. Artikel 20, §§ 1, 3 en 7, van het voormelde koninklijk besluit
« § 1er. Il est procédé dans le cadre du présent arrêté à l'agréation bepaalt : « § 1. Binnen het raam van dit besluit wordt overgegaan tot de
de caisses libres d'assurances sociales pour travailleurs indépendants. erkenning van vrije sociale verzekeringskassen voor zelfstandigen.
Le Roi fixe les conditions d'agréation et de retrait d'agréation de De Koning bepaalt de voorwaarden voor de erkenning en voor de
ces caisses. intrekking van de erkenning van deze kassen.
Ces caisses adoptent la forme juridique d'une association sans but Deze kassen nemen de juridische vorm aan van een vereniging zonder
lucratif régie par les dispositions de la loi du 27 juin 1921. winstoogmerk die valt onder toepassing van de wet van 27 juni 1921.
Sans préjudice des tâches qui leur sont imparties par ou en exécution Onverminderd de taken die hun opgedragen worden door of in uitvoering
des lois visées à l'article 18, §§ 1er et 2 ou d'autres lois, ces van de wetten bedoeld in artikel 18, §§ 1 en 2 of andere wetten,
caisses ont pour mission : hebben deze kassen tot opdracht :
a) de percevoir auprès de leurs affiliés les cotisations dues en vertu a) van hun aangeslotenen de bijdragen te innen, verschuldigd krachtens
du présent arrêté et, le cas échéant, d'en poursuivre le recouvrement dit besluit en in voorkomend geval, de gerechtelijke invordering ervan
judiciaire; te vervolgen;
b) de les informer et de leur prêter assistance en ce qui concerne b) hen informatie en bijstand te verlenen betreffende hun
leurs obligations et leurs droits dans le cadre du statut social des verplichtingen en rechten in het kader van het sociaal statuut der
travailleurs indépendants, et les réglementations connexes. zelfstandigen, en aanverwante voorzieningen;
c) de fournir, à la demande du Service public fédéral Sécurité sociale c) op verzoek van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid of van
ou de l'Institut national d'assurances sociales pour travailleurs het Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen,
indépendants, tous les éléments en leur possession et indispensables alle in hun bezit zijnde gegevens te verstrekken die nodig zijn voor
pour appliquer la législation relative au statut social des de toepassing van de wetgeving inzake het sociaal statuut van de
travailleurs indépendants et pour en vérifier le respect. zelfstandigen en voor de controle op de naleving ervan.
Elles transfèrent, suivant les modalités déterminées par le Roi, les Volgens de nadere regels vastgesteld door de Koning dragen zij de
cotisations, majorations et intérêts à l'Institut national bijdragen, verhogingen en intresten over aan het Rijksinstituut voor
d'assurances sociales pour travailleurs indépendants. de sociale verzekeringen der zelfstandigen.
[...] [...]
§ 3. Une Caisse nationale auxiliaire d'assurances sociales pour § 3. Een Nationale Hulpkas voor de sociale verzekeringen der
travailleurs indépendants, constituée au sein de l'Institut national zelfstandigen, opgericht in de schoot van het Rijksinstituut voor de
d'assurances sociales pour travailleurs indépendants, exerce les mêmes sociale verzekeringen der zelfstandigen, voert dezelfde opdrachten uit
missions que les caisses d'assurances sociales libres, en ce qui als de vrije sociale verzekeringskassen, voor wat de onderworpenen
concerne les assujettis, qui s'y sont volontairement affiliés ou qui betreft die zich erbij vrijwillig aansluiten of die nagelaten hebben
ont omis de faire choix d'une caisse d'assurances sociales, dans le een vrije sociale verzekeringskas te kiezen, binnen de termijn die
délai qui est fixé en exécution de l'article 10, § 2, du présent bepaald wordt in uitvoering van artikel 10, § 2, van dit besluit.
arrêté. Cette caisse n'a pas de personnalité juridique distincte de celle de Deze kas bezit geen rechtspersoonlijkheid onderscheiden van deze van
l'Institut national susvisé mais sa gestion, soumise au même contrôle bedoeld Rijksinstituut, maar haar beheer, onderworpen aan dezelfde
que la gestion générale de cet Institut national, fait l'objet d'une controle als het algemeen beheer van dit Rijksinstituut, maakt het
compatibilité distincte. voorwerp uit van een afzonderlijke boekhouding.
[...] [...]
§ 7. Sans préjudice de leur droit de citer devant le juge, les caisses § 7. Onverminderd hun recht om voor de rechter te dagvaarden kunnen de
visées par le présent article peuvent, en tant qu'organismes door dit artikel beoogde kassen als inninginstellingen van de
percepteurs des cotisations, également procéder au recouvrement des bijdragen de bedragen die hen verschuldigd zijn eveneens bij wijze van
sommes qui leur sont dues par voie de contrainte. dwangbevel invorderen.
Le Roi règle les conditions et les modalités de poursuite par voie de De Koning bepaalt de voorwaarden en modaliteiten van vervolging door
contrainte ainsi que les frais résultant de la poursuite et leur mise middel van een dwangbevel evenals de kosten die eruit voortvloeien en
à charge ». hun tenlastelegging ».
B.2. Les articles 46 et 47bis de l'arrêté royal du 19 décembre 1967 B.2. De artikelen 46 en 47bis van het koninklijk besluit van 19
portant règlement général en exécution de l'arrêté royal n° 38 du 27
juillet 1967 organisant le statut social des travailleurs indépendants december 1967 houdende algemeen reglement in uitvoering van het
koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967 houdende inrichting van het
disposent : sociaal statuut der zelfstandigen bepalen :
«

Art. 46.Avant de procéder au recouvrement judiciaire ou au

«

Art. 46.Alvorens tot de gerechtelijke invordering of tot de

recouvrement par voie de contrainte, les caisses d'assurances sociales invordering bij wijze van dwangbevel over te gaan moeten de sociale
doivent, en tout état de cause, envoyer à l'assujetti un dernier verzekeringskassen, in ieder geval, de onderworpene een laatste
rappel par lettre recommandée à la poste) mentionnant les sommes sur herinnering bij ter post aangetekend schrijven toesturen met
lesquelles portera ledit recouvrement. vermelding van de bedragen waarop de invordering zal slaan.
Ce rappel peut être envoyé par l'intermédiaire d'un huissier de Deze herinnering kan gebeuren door tussenkomst van een
justice. gerechtsdeurwaarder.
Ce rappel doit mentionner, à peine de nullité, qu'à défaut pour Deze herinnering moet op straffe van nietigheid vermelden dat, indien
l'assujetti de contester les sommes qui lui sont réclamées ou de de onderworpene niet tot betwisting overgaat van de bedragen of geen
solliciter et d'obtenir des termes et délais de paiement, par lettre uitstel van betaling vraagt en verkrijgt, per bij de post aangetekende
recommandée à la poste, dans le mois de la signification ou de la brief, binnen de maand van de betekening of de kennisgeving van de
notification du rappel, la caisse d'assurances sociales pourra herinnering, de sociale verzekeringskas die bedragen zal kunnen
procéder au recouvrement de ces sommes par la voie d'une contrainte. invorderen door middel van een dwangbevel.
L'octroi de termes et délais par la caisse d'assurances sociales Het toestaan van uitstel van betaling door de sociale verzekeringskas
suspend la délivrance d'une éventuelle contrainte ainsi que le schorst de uitvaardiging van een eventueel dwangbevel alsook de
recouvrement par voie judiciaire pour autant que l'accord passé entre gerechtelijke invordering, en dit in zoverre het tussen de sociale
la caisse d'assurances sociales et l'assujetti soit respecté par ce verzekeringskas en de onderworpene tot stand gekomen akkoord door deze
dernier ». laatste wordt nageleefd ».
«

Art. 47bis.§ 1er. Pour l'application de l'article 20, § 7, de

«

Art. 47bis.§ 1. Voor de toepassing van artikel 20, § 7, van het

l'arrêté royal n° 38, les cotisations, ainsi que les majorations, koninklijk besluit nr. 38 kunnen de bijdragen evenals de verhogingen,
intérêts de retard et autres accessoires peuvent être recouvrés par verwijlintresten en andere aanhorigheden worden ingevorderd bij wijze
voie de contrainte par la caisse d'assurances sociales à laquelle ils van dwangbevel door de sociale verzekeringskas waaraan zij
sont dus pour autant que l'assujetti n'ait pas contesté les sommes qui verschuldigd zijn voor zover de onderworpene de bedragen die aan hem
lui ont été réclamées ou sollicité et obtenu l'octroi de termes et werden gevorderd niet heeft betwist of geen uitstel van betaling heeft
délais de paiement, dans les conditions et délai énoncés à l'article gevraagd en verkregen volgens de in artikel 46 gestelde voorwaarden en
46. termijn.
§ 2. Les cotisations, ainsi que les majorations, intérêts de retard et § 2. De bijdragen evenals de verhogingen, verwijlintresten en andere
autres accessoires peuvent être recouvrés par voie de contrainte par aanhorigheden kunnen worden ingevorderd bij wijze van dwangbevel door
la caisse d'assurances sociales à laquelle ils sont dus à partir du de sociale verzekeringskas waaraan zij verschuldigd zijn vanaf het
moment où est rendu exécutoire le rôle spécial auquel ils sont ogenblik dat het bijzonder kohier, waarin zij zijn opgenomen,
mentionnés. uitvoerbaar is verklaard.
Le rôle spécial contient : Het bijzonder kohier bevat :
1° les coordonnées de la caisse d'assurances sociales créancière; 1° de gegevens van de sociale verzekeringskas-schuldeiser;
2° les nom, prénom, adresse et numéro national du travailleur 2° de naam, voornaam, adres en nationaal nummer van de
indépendant débiteur ou, le cas échéant, de la personne solidairement zelfstandige-schuldenaar, of desgevallend van de persoon die
responsable du paiement des cotisations, ou les dénomination, siège et hoofdelijk aansprakelijk is voor de betaling van de bijdragen, of de
numéro d'entreprise si cette dernière est une personne morale; benaming, zetel en ondernemingsnummer indien deze laatste een
3° un décompte détaillé des cotisations, majorations, intérêts de rechtspersoon is; 3° een gedetailleerde afrekening van bijdragen, verhogingen,
retard et autres accessoires dus à la caisse et pour le recouvrement verwijlintresten en andere aanhorigheden, verschuldigd aan de kas en
desquels elle procède par voie de contrainte; waarvoor wordt overgegaan tot invordering bij wijze van dwangbevel;
4° la motivation de l'utilisation de la contrainte; 4° de motivering van het gebruik van het dwangbevel;
5° la date du visa exécutoire; 5° de datum van het visum van uitvoerbaarheid;
6° la date d'envoi; 6° de verzendingsdatum;
7° la date ultime de paiement; 7° de uiterste betalingsdatum;
8° les recours dont dispose le débiteur ainsi que les délais dans 8° de beroepen waarover de schuldenaar beschikt evenals de termijnen
lesquels il peut les introduire valablement. waarbinnen hij ze op geldige wijze kan indienen.
Le rôle rendu exécutoire vaut titre exécutoire en vue du recouvrement. Het uitvoerbaar verklaard kohier geldt als uitvoerbare titel met het
oog op de invordering.
Les rôles sont rendus exécutoires par un ou plusieurs membres du De kohieren worden uitvoerbaar verklaard door één of meerdere
personnel de la caisse d'assurances sociales créancière, désignés à personeelsleden van de sociale verzekeringskas-schuldeiser dat met dat
cette fin par le conseil d'administration et dûment agréés par le doel werden aangewezen door de raad van bestuur en officieel erkend
Ministre des Classes moyennes. door de Minister van Middenstand.
§ 3. La contrainte de la caisse d'assurances sociale créancière est § 3. Het dwangbevel van de sociale verzekeringskas-schuldeiser wordt
décernée par un membre de son personnel désigné à cette fin par le uitgevaardigd door een personeelslid dat met dat doel werd aangewezen
conseil d'administration. door de raad van bestuur.
§ 4. La contrainte est signifiée au débiteur par exploit d'huissier. § 4. Het dwangbevel wordt betekend aan de schuldenaar bij
deurwaardersexploot. De betekening bevat bevel tot betalen binnen de
La signification contient commandement de payer dans les 24 heures, à 24 uren, op straffe van uitvoering bij beslag, alsook een
peine d'exécution par voie de saisie, de même qu'une justification boekhoudkundige verantwoording van de gevraagde sommen en een
comptable des sommes exigées ainsi qu'une copie de l'exécutoire. afschrift van de uitvoerbare titel.
Les intérêts moratoires tels que prévus à l'article 1153 du Code civil De moratoriumintresten zoals voorzien in artikel 1153 van het
sont dus à partir du jour de la signification. Burgerlijk Wetboek zijn verschuldigd vanaf de dag van de betekening.
§ 5. Le débiteur peut former opposition à la contrainte devant le § 5. De schuldenaar kan verzet aantekenen tegen het dwangbevel voor de
tribunal du travail de son domicile ou de son siège social. arbeidsrechtbank van zijn woonplaats of zijn maatschappelijke zetel.
L'opposition est motivée a peine de nullité; elle est formée au moyen Het verzet wordt, op straffe van nietigheid, met redenen omkleed; het
d'une citation à la caisse d'assurances sociales par exploit dient gedaan te worden door middel van dagvaarding bij
d'huissier dans le mois de la signification de la contrainte, sans deurwaardersexploot aan de sociale verzekeringskas binnen de maand
vanaf de betekening van het dwangbevel, zonder afbreuk te doen aan de
préjudice de l'application des articles 50, alinéa 2, et 55 du Code artikelen 50, tweede lid en 55 van het Gerechtelijk Wetboek.
judiciaire. L'exercice de l'opposition suspend l'exécution de la contrainte De uitoefening van het verzet schorst de tenuitvoerlegging van het
jusqu'à ce qu'il ait été statué sur son bien-fondé. dwangbevel tot de uitspraak ten gronde is gevallen.
§ 6. La caisse d'assurances sociales créancière peut faire pratiquer § 6. De sociale verzekeringskas-schuldeiser mag bewarend beslag laten
la saisie conservatoire et exécuter la contrainte en usant des voies leggen en het dwangbevel uitvoeren met gebruikmaking van de middelen
d'exécution prévues à la cinquième partie du Code judiciaire. tot tenuitvoerlegging bepaald in het vijfde deel van het Gerechtelijk Wetboek.
Les paiements partiels effectués en suite de la signification d'une De gedeeltelijke betalingen gedaan ingevolge de betekening van een
contrainte ne font pas obstacle à la continuation des poursuites. dwangbevel verhinderen de voortzetting van de vervolgingen niet.
§ 7. Les frais de signification de la contrainte de même que les frais § 7. De kosten van de betekening van het dwangbevel evenals de
de l'exécution ou des mesures conservatoires sont à charge du uitvoeringskosten of de bewarende maatregelen zijn ten laste van de
débiteur. schuldenaar.
Ils sont déterminés suivant les règles établies pour les actes Ze worden bepaald volgens de regels opgesteld voor de door de
accomplis par les huissiers de justice en matière civile et commerciale ». gerechtsdeurwaarders verrichte aktes in burgerlijke en handelszaken ».
B.3. Comme l'indique le Conseil des ministres, la Cour n'est pas B.3. Zoals de Ministerraad aangeeft, is het Hof niet bevoegd om
compétente pour vérifier, de façon directe, si une norme législative
viole l'article 144 de la Constitution. Toutefois, en disposant que rechtstreeks te onderzoeken of een wetskrachtige norm artikel 144 van
les contestations qui ont pour objet des droits civils sont de Grondwet schendt. Door evenwel te bepalen dat geschillen over
burgerlijke rechten uitsluitend tot de bevoegdheid van de rechtbanken
exclusivement du ressort des tribunaux, l'article 144 accorde à tous behoren, verleent artikel 144 aan eenieder een waarborg die niet aan
une garantie qui ne peut être retirée à certains : s'il apparaissait sommigen kan worden ontnomen : indien zou blijken dat aan een
qu'une catégorie de personnes est privée du droit de saisir les categorie van personen het recht wordt ontzegd om een betwisting over
tribunaux à propos d'une contestation portant sur un droit civil, een burgerlijk recht bij de rechtbanken aanhangig te maken, dan zou
cette différence de traitement ne pourrait être justifiée puisqu'elle dat verschil in behandeling niet kunnen worden verantwoord, aangezien
se heurterait à l'article 144. Elle violerait donc les articles 10 et het op het voormelde artikel 144 zou stuiten. Het zou de artikelen 10
11 de la Constitution. en 11 van de Grondwet dan ook schenden.
B.4.1. Selon le Conseil des ministres, la question préjudicielle ne B.4.1. Volgens de Ministerraad zou de prejudiciële vraag het niet
permettrait pas d'identifier clairement en quoi consisterait la mogelijk maken het aan de toetsing van het Hof voorgelegde verschil in
différence de traitement soumise au contrôle de la Cour. B.4.2. Il apparaît des éléments contenus dans le jugement a quo que la disposition en cause est soumise au contrôle de la Cour en ce qu'elle crée une différence de traitement entre les débiteurs de cotisations sociales assujettis à une caisse d'assurances sociales pour travailleurs indépendants et les autres débiteurs de créanciers privés en ce que seuls les premiers peuvent être amenés à payer les sommes qu'ils doivent à la suite d'une contrainte qui leur est décernée par le créancier et non à la suite d'une décision prise par un juge. B.5. La différence de traitement entre certaines catégories de personnes qui découle de l'application de règles procédurales différentes dans des circonstances différentes n'est pas discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des droits des personnes concernées. behandeling duidelijk te identificeren. B.4.2. Uit de elementen vervat in de verwijzingsbeslissing blijkt dat de in het geding zijnde bepaling is onderworpen aan de toetsing van het Hof doordat zij een verschil in behandeling teweegbrengt tussen de schuldenaars van sociale bijdragen die zijn onderworpen aan een sociale verzekeringskas voor zelfstandigen en de andere schuldenaars van private schuldeisers, in zoverre alleen de eerstgenoemden ertoe kunnen worden gebracht de bedragen te betalen die zij verschuldigd zijn naar aanleiding van een dwangbevel dat aan hen wordt uitgevaardigd door de schuldeiser en niet naar aanleiding van een beslissing van een rechter. B.5. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende procedureregels in verschillende omstandigheden, houdt op zich geen discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake kunnen zijn, indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing van die procedureregels een onevenredige beperking van de rechten van de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen.
B.6. La disposition en cause a été insérée dans l'article 20 de B.6. De in het geding zijnde bepaling is in artikel 20 van het
l'arrêté royal n° 38 par l'article 114 de la loi du 20 juillet 2005 koninklijk besluit nr. 38 ingevoegd bij artikel 114 van de wet van 20
portant des dispositions diverses. Elle fait partie d'un ensemble de juli 2005 houdende diverse bepalingen. Zij maakt deel uit van een
mesures déjà prévues en ce qui concerne l'ONSS, notamment, par la loi geheel van maatregelen die reeds ten aanzien van de RSZ zijn ingevoerd
du 3 juillet 2005 « portant des dispositions diverses relatives à la door met name de wet van 3 juli 2005 houdende diverse bepalingen
concertation sociale », et destinées à assurer un meilleur betreffende het sociaal overleg, en die tot doel hebben een betere
recouvrement des cotisations sociales. L'exposé des motifs indique à invordering van de sociale bijdragen te verzekeren. In de memorie van
cet égard : toelichting wordt in dat verband aangegeven :
« Pour garantir un meilleur recouvrement des cotisations dues, et « Om een betere invordering van de verschuldigde bijdragen te
compte tenu de l'assimilation des dettes fiscales et des dettes de waarborgen en rekening houdend met de gelijkschakeling van fiscale
sécurité sociale, notamment en matière de privilège sur les biens schulden en sociale zekerheidsschulden, onder meer inzake voorrecht op
meubles, il paraît opportun d'étendre également les instruments roerende goederen, lijkt het opportuun ook de juridische instrumenten
juridiques dont dispose le fisc pour ses opérations de recouvrement à waarover de fiscus beschikt voor zijn inningopdrachten bij
l'organisme percepteur des cotisations de sécurité sociale » (Doc. inninginstellingen van de sociale zekerheidsbijdragen uit te breiden »
parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1845/001, p. 97; dans le même sens, (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1845/001, p. 97; in dezelfde zin,
DOC 51-1845/021, p. 23, et Doc. parl., Sénat, 2004-2005, n° 3-1302/3, DOC 51-1845/021, p. 23, en Parl. St., Senaat, 2004-2005, nr. 3-1302/3,
p. 13). p. 13).
Au parlementaire qui contestait le bien-fondé de la mesure en faisant Aan het parlementslid dat de gegrondheid van de maatregel betwistte,
valoir qu'elle rompait l'équilibre entre les caisses de sécurité door aan te voeren dat deze het evenwicht verbrak tussen de sociale
sociale (qui, au lieu de devoir obtenir d'un juge un titre exécutoire, zekerheidskassen (die, in plaats van een uitvoerbare titel van een
pourraient désormais, pour ainsi dire, se le décerner elles-mêmes) et rechter te moeten verkrijgen, deze voortaan, om zo te zeggen, aan
les débiteurs (qui devraient désormais se lancer dans des procédures zichzelf zouden kunnen uitvaardigen) en de schuldenaars (die voortaan
judiciaires coûteuses pour contester la contrainte qui leur serait zouden moeten deelnemen aan dure gerechtelijke procedures om het aan
décernée) et qui doutait de son efficacité en faisant valoir qu'elle hen uitgevaardigde dwangbevel te betwisten), en dat de
ne permettrait pas d'assurer un meilleur recouvrement des cotisations, doeltreffendheid van de maatregel betwijfelde door aan te voeren dat
il fut répondu dans les termes suivants : deze het niet mogelijk zou maken een betere invordering van de
« La ministre estime que le gouvernement ne pèche pas par excès de bijdragen te verzekeren, is in de volgende bewoordingen geantwoord :
réglementation. L'INASTI est confronté à des arriérés de cotisations « Volgens de minister kan de regering niet beschuldigd worden van
sociales d'un montant de 730 millions d'euros. Le gouvernement choisit overreglementering. De RSVZ wordt geconfronteerd met 730 miljoen euro
aan niet-ingevorderde sociale bijdragen. De regering kiest ervoor de
d'améliorer le recouvrement des cotisations sociales plutôt que invordering van de sociale bijdragen te verbeteren in plaats van de
d'augmenter leur montant. Le gouvernement prévoit en la matière la bijdragen te verhogen. Voor 2005 voorziet de regering een invordering
récupération d'un montant de 18 millions d'euros pour 2005. |f@ côté van 18 miljoen euro aan niet-betaalde sociale bijdragen. Naast deze
de ces nouvelles mesures visant à améliorer le recouvrement des nieuwe maatregelen om de inning van de sociale bijdragen te
cotisations sociales, le gouvernement a conclu avec les caisses de verbeteren, heeft de regering samen met de sociale zekerheidskassen
sécurité sociale un nouveau code de conduite contenant un certain ook een nieuwe gedragscode afgesloten die een aantal « good practices
nombre de ' good practices '. Ce code de conduite prévoit notamment la » bevat. Deze gedragscode voorziet o.a. dat de sociale bijdragen
réduction des cotisations sociales en cas de paiement par verlaagd worden indien er via bankdomiciliëring betaald wordt of
domiciliation bancaire ou en cas de paiements anticipés. Toutes ces indien er voorafbetalingen gedaan worden. Al deze maatregelen moeten
mesures doivent permettre aux caisses de sécurité sociale d'assurer un er voor zorgen dat de sociale zekerheidskassen de inning van de
meilleur suivi du recouvrement des cotisations sociales des sociale bijdragen van de zelfstandigen beter kunnen opvolgen. Het
indépendants. D'après la ministre, la contrainte pourra uniquement dwangbevel mag volgens de minister slechts als laatste redmiddel
être utilisée en dernier recours. Elle souligne que l'on est bien gebruikt worden. De minister benadrukt dat als de inning van de
forcé de prendre des mesures lorsque l'intéressé ne paie pas sociale bijdragen niet voldoende gebeurt uit eigen beweging, er nu
d'initiative ses cotisations sociales. eenmaal maatregelen nodig zijn.
La ministre admet que, jusqu'à présent, l'ONSS n'a pas souvent fait De minister geeft toe dat de RSZ tot nu toe niet veel gebruik gemaakt
usage de la possibilité de procéder au recouvrement des cotisations heeft van de mogelijkheid om de niet betaalde sociale bijdragen te
sociales non payées par voie de contrainte. |f@ l'avenir, l'ONSS innen via dwangbevel. In de toekomst zal dit echter wel gebeuren
recourra toutefois à cette solution si nécessaire. L'INASTI indien het noodzakelijk zou zijn. De RSVZ zal alleen overgaan tot een
n'utilisera la contrainte que si la créance est liquide et certaine. dwangbevel als het gaat om een vaststaande en zekere schuldvordering.
En effet, dans le cas d'une créance liquide et certaine, cela n'a In het geval van een vaststaande en zekere schuldvordering heeft het
aucun sens de saisir le juge. Le système de la contrainte permet à l'INASTI et au créancier de négocier, ce qui peut mener à un sursis de paiement et à un plan de remboursement sans que l'intervention d'un juge soit nécessaire. La contrainte a uniquement pour but de réduire le contentieux et non de l'accroître. La ministre est consciente du fait qu'entamer une procédure judiciaire pour introduire un recours contre la contrainte peut représenter un coût élevé pour les indépendants. Elle plaide pour que la diminution des frais de justice instaurée pour les citoyens par la ministre de la Justice, soit étendue aux indépendants en difficulté, afin que ces derniers puissent également bénéficier d'un accès plus aisé à la immers geen zin om naar de rechter te stappen. Door het systeem van het dwangbevel kan er bemiddeld worden tussen de RSVZ en de schuldenaar, wat kan leiden tot een uitstel van betaling en een afbetalingsplan zonder dat een tussenkomst van een rechter nodig is. Het dwangbevel heeft enkel tot doel het contentieux te verminderen en niet om het te vermeerderen. De minister beseft dat het voor de zelfstandigen soms een zware kost betekent indien een gerechtelijke procedure moet opgestart worden om verhaal aan te tekenen tegen het dwangbevel. Zij pleit ervoor dat de verlaging van gerechtskosten voor burgers ingevoerd door de minister van Justitie, ook zou uitgebreid worden naar zelfstandigen in moeilijkheden zodat ook deze laatsten makkelijker toegang zouden krijgen tot het gerecht » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC
justice » (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1845/021, pp. 27 et 28). 51-1845/021, pp. 27 en 28).
Le projet fut par ailleurs amendé pour assurer, en modifiant la date
d'entrée en vigueur de la disposition litigieuse, le rendement
escompté en 2005 de l'amélioration du recouvrement des cotisations en Teneinde het voor 2005 verwachte rendement van de betere inning van de
desbetreffende bijdragen te verzekeren, werd het ontwerp overigens
geamendeerd door de datum van inwerkingtreding van de in het geding
cause (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1845/027, pp. 3 et 4). zijnde bepaling te wijzigen (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1845/027, pp. 3 en 4).
B.7. La disposition en cause étend, en ce qui concerne le régime des B.7. De in het geding zijnde bepaling breidt ten aanzien van de
travailleurs indépendants, une possibilité de recouvrement des regeling voor de zelfstandigen een mogelijkheid om de sociale
cotisations sociales qui avait été introduite dans le régime des bijdragen in te vorderen uit die was ingevoerd in de regeling voor de
travailleurs salariés. Les articles 40 et 40bis de la loi du 27 juin werknemers. De artikelen 40 en 40bis van de wet van 27 juni 1969 tot
1969 révisant l'arrêté-loi du 28 décembre 1944 concernant la sécurité herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de
sociale des travailleurs, respectivement remplacé et inséré par les maatschappelijke zekerheid der arbeiders, respectievelijk vervangen en
lois des 4 août 1978 et 3 juillet 2005, disposent en effet : ingevoegd bij de wetten van 4 augustus 1978 en 3 juli 2005, bepalen
«

Art. 40.Sans préjudice de son droit de citer devant le juge,

immers : «

Art. 40.Onverminderd zijn recht om voor de rechter te dagvaarden

l'Office national de sécurité sociale peut aussi procéder au kan de Rijksdienst voor Maatschappelijke Zekerheid de bedragen die hem
recouvrement des sommes qui lui sont dues, par voie de contrainte. verschuldigd zijn eveneens bij wijze van dwangbevel invorderen.
Le Roi règle les conditions et les modalités de poursuite par voie de De Koning regelt de voorwaarden en de wijze van vervolging bij wijze
contrainte ainsi que les frais résultant de la poursuite et leur mise van dwangbevel, evenals de eraan verbonden vervolgingskosten en de
à charge. tenlastelegging ervan.

Art. 40bis.L'Office peut octroyer amiablement des termes et délais à

Art. 40bis.De Rijksdienst kan aan zijn schuldenaars op minnelijke

ses débiteurs, selon les conditions et modalités déterminées par le wijze afbetalingstermijnen toestaan, volgens de voorwaarden en
modaliteiten vastgelegd door de Koning na het advies van [het]
Roi après avis du Comité de gestion, avant de citer devant le juge ou Beheerscomité, vooraleer tot een dagvaarding voor de rechter over te
de procéder par voie de contrainte ». gaan of door middel van een dwangbevel tewerk te gaan ».
B.8. Compte tenu du risque que le montant important des arriérés de B.8. Rekening houdend met het risico dat het aanzienlijke bedrag van
cotisations sociales fait courir à l'équilibre financier du régime en de achterstallige sociale bijdragen vormt voor het financiële
cause, il peut être admis que le législateur investisse les caisses evenwicht van het betrokken stelsel, kan worden aangenomen dat de
d'assurances sociales du pouvoir de récupérer ces arriérés par voie de contrainte à l'instar de ce qu'il a prévu en ce qui concerne l'ONSS ou, en matière d'impôts et de perception, l'administration fiscale. Certes, les caisses libres d'assurances sociales pour travailleurs indépendants sont constituées sous forme d'association sans but lucratif. Mais ce régime n'implique nullement que leurs débiteurs, en leur qualité d'assurés sociaux, se trouveraient dans une situation identique à celle des débiteurs de créanciers privés auxquels se réfère la question préjudicielle et qui ne peuvent exercer de wetgever de sociale verzekeringskassen de bevoegdheid toekent om die achterstallige bedragen terug te vorderen bij wege van een dwangbevel naar het voorbeeld van de regeling waarin hij heeft voorzien voor de RSZ of, inzake belastingen en inningen, voor de belastingadministratie. De vrije sociale verzekeringskassen voor zelfstandigen zijn weliswaar opgericht in de vorm van een vereniging zonder winstoogmerk. Maar dat stelsel houdt geenszins in dat hun schuldenaars, in hun hoedanigheid van sociaal verzekerden, zich zouden bevinden in een situatie die identiek is aan die van de schuldenaars van private schuldeisers naar wie de prejudiciële vraag verwijst en die geen dwangbevel kunnen uitvaardigen. De voormelde kassen, in hun
contrainte. Les caisses précitées, en leur qualité de créancières de hoedanigheid van schuldeisers van bijdragen die zijn bedoeld voor de
cotisations destinées à financer un régime de sécurité sociale par financiering van een socialezekerheidsregeling die overigens door de
ailleurs financé par l'autorité publique, doivent en effet être overheid wordt gefinancierd, moeten immers daartoe door haar worden
agréées à cette fin par celle-ci (article 20, § 1er, de l'arrêté royal erkend (artikel 20, § 1, van het koninklijk besluit nr. 38) en oefenen
n° 38) et exercent à ce titre, contrairement aux créanciers privés in die zin, in tegenstelling tot de voormelde private schuldeisers,
précités, une mission de service public, laquelle permet que soit een opdracht van openbare dienst uit, waardoor kan worden aanvaard dat
admis que la procédure de recouvrement puisse déroger aux règles du de invorderingsprocedure kan afwijken van de regels van het gemeen
droit commun. recht.
B.9. Le bénéfice de la contrainte octroyé aux caisses d'assurances B.9. Het voordeel van het dwangbevel toegekend aan de in het geding
sociales en cause ne constitue pas une mesure disproportionnée dès zijnde sociale verzekeringskassen vormt geen onevenredige maatregel,
lors que les débiteurs disposent d'un recours devant les juridictions aangezien de schuldenaars beschikken over een rechtsmiddel bij de
de l'ordre judiciaire. justitiële gerechten.
B.10. La question préjudicielle appelle une réponse négative. B.10. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 20, § 7, de l'arrêté royal n° 38 du 27 juillet 1967 Artikel 20, § 7, van het koninklijk besluit nr. 38 van 27 juli 1967
organisant le statut social des travailleurs indépendants, modifié par houdende inrichting van het sociaal statuut der zelfstandigen,
la loi du 20 juillet 2005, ne viole pas les articles 10 et 11 de la gewijzigd bij de wet van 20 juli 2005, schendt de artikelen 10 en 11
Constitution. van de Grondwet niet.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 5 mai 2009. terechtzitting van 5 mei 2009.
Le greffier, Le président, De griffier, De voorzitter,
P.-Y. Dutilleux. M. Melchior. P.-Y. Dutilleux. M. Melchior.
^