Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 74/2009 du 5 mai 2009 Numéro du rôle : 4494 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 relat La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 74/2009 du 5 mai 2009 Numéro du rôle : 4494 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 de la loi du 21 avril 2007 relat La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 74/2009 van 5 mei 2009 Rolnummer 4494 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarh Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 74/2009 du 5 mai 2009 Uittreksel uit arrest nr. 74/2009 van 5 mei 2009
Numéro du rôle : 4494 Rolnummer 4494
En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 162bis du In zake : de prejudiciële vragen over artikel 162bis van het Wetboek
Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été inséré par l'article 9 van strafvordering, zoals ingevoegd bij artikel 9 van de wet van 21
de la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des honoraires april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten
et des frais d'avocat, posées par le Tribunal de police de Bruges. verbonden aan de bijstand van een advocaat, gesteld door de
La Cour constitutionnelle, Politierechtbank te Brugge.
Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de
Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. rechters P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe,
Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier
Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des questions préjudicielles et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
Par jugement du 17 juin 2008 en cause de Annelies Creus et de l'ASBL « Bij vonnis van 17 juni 2008 in zake Annelies Creus en de vzw « Het
Het Wit-Gele Kruis van West-Vlaanderen » contre le ministère public et Wit-Gele Kruis van West-Vlaanderen » tegen het openbaar ministerie en
anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op
autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le 3 3 juli 2008, heeft de Politierechtbank te Brugge de volgende
juillet 2008, le Tribunal de police de Bruges a posé les questions
préjudicielles suivantes : prejudiciële vragen gesteld :
1. « L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a
été inséré par la loi du 21 avril 2007, viole-t-il le principe 1. « Schendt art. 162bis Sv, zoals ingevoegd door de wet van 21 april
d'égalité consacré par les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce 2007, het gelijkheidsbeginsel, zoals vastgelegd in art. 10 en 11 van
qu'il prévoit que (dans un jugement prononcé par un tribunal pénal) le de Grondwet, doordat het voorziet dat (in een vonnis uitgesproken door
prévenu et la personne civilement responsable peuvent être condamnés à een strafrechtbank) de beklaagde én de burgerrechtelijk aansprakelijke
payer une indemnité de procédure à la partie civile, alors que la kunnen veroordeeld worden om aan de burgerlijke partij een
partie civile qui a lancé une citation directe et succombe dans son rechtsplegingsvergoeding te betalen, terwijl de burgerlijke partij die
action peut seulement être condamnée à payer, le cas échéant, une is overgegaan tot rechtstreekse dagvaarding en ongelijk krijgt enkel
indemnité de procédure au prévenu, mais non à la partie civilement kan veroordeeld worden om desgevallend aan de beklaagde een
rechtsplegingsvergoeding te betalen, maar niét om ze te betalen aan de
responsable ? »; 2. « L'article 162bis, alinéa 2, du Code d'instruction criminelle, tel burgerrechtelijk aansprakelijke partij ? »;
qu'il a été inséré par la loi du 21 avril 2007, viole-t-il le principe 2. « Schendt art. 162bis 2° lid Sv, zoals ingevoegd door de wet van 21
d'égalité consacré par les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce april 2007, het gelijkheidsbeginsel, zoals vastgelegd in art. 10 en 11
qu'il prévoit que (dans un jugement prononcé par un tribunal pénal) van de Grondwet, doordat het voorziet dat (in een vonnis uitgesproken
seule la partie citée directement et acquittée peut prétendre à une door een strafrechtbank) enkel de vrijgesproken rechtstreeks gedaagde
indemnité de procédure à charge de la partie civile qui a lancé une aanspraak kan maken op een rechtsplegingsvergoeding lastens de in het
citation directe et a succombé, tandis que la personne civilement ongelijk gestelde rechtstreeks dagende burgerlijke partij, terwijl de
responsable citée directement et qui obtient gain de cause ne peut rechtstreeks gedaagde burgerrechtelijk aansprakelijke die gelijk
prétendre à une indemnité de procédure, bien que cette même personne, krijgt geen aanspraak kan maken op een rechtsplegingsvergoeding,
dans un jugement prononcé par un tribunal civil, puisse prétendre à hoewel deze laatste in een vonnis uitgesproken door een burgerlijke
une telle indemnité ? ». rechtbank daarop wél aanspraak kan maken ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. L'article 162bis du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a B.1. Artikel 162bis van het Wetboek van strafvordering, zoals
été inséré par la loi du 21 avril 2007 relative à la répétibilité des ingevoegd bij de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid
honoraires et des frais d'avocat, dispose : van de erelonen en de kosten verbonden aan de bijstand van een advocaat, bepaalt :
« Tout jugement de condamnation rendu contre le prévenu et les « Ieder veroordelend vonnis, uitgesproken tegen de beklaagde en tegen
personnes civilement responsables de l'infraction les condamnera de personen die voor het misdrijf burgerrechtelijk aansprakelijk zijn,
envers la partie civile à l'indemnité de procédure visée à l'article veroordeelt hen tot het betalen aan de burgerlijke partij van de
1022 du Code judiciaire. rechtsplegingsvergoeding bedoeld in artikel 1022 van het Gerechtelijk Wetboek.
La partie civile qui aura lancé une citation directe et qui succombera De burgerlijke partij die rechtstreeks heeft gedagvaard en die in het
ongelijk wordt gesteld, zal veroordeeld worden tot het aan de
sera condamnée envers le prévenu à l'indemnité visée à l'article 1022 beklaagde betalen van de vergoeding bedoeld in artikel 1022 van het
du Code judiciaire. L'indemnité sera liquidée par le jugement ». Gerechtelijk Wetboek. De vergoeding wordt bepaald door het vonnis ».
B.2. Le juge a quo demande à la Cour si cette disposition viole les B.2. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of die
articles 10 et 11 de la Constitution, en ce que le prévenu et la bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt doordat de
partie civilement responsable peuvent être condamnés à payer une beklaagde en de burgerrechtelijk aansprakelijke partij kunnen worden
indemnité de procédure à la partie civile, alors que la partie civile ayant lancé une citation directe peut uniquement être condamnée au paiement d'une indemnité de procédure au prévenu et non à la partie civilement responsable (première question préjudicielle) et en ce que seule la personne acquittée qui a été citée directement peut prétendre à une indemnité de procédure à charge de la partie civile ayant lancé une citation directe et qui succombe, et donc pas la partie civilement responsable, alors que cette dernière peut prétendre à une telle indemnité dans le cadre d'un jugement prononcé par un tribunal civil (seconde question préjudicielle). veroordeeld om aan de burgerlijke partij een rechtsplegingsvergoeding te betalen, terwijl de rechtstreeks dagende burgerlijke partij enkel kan worden veroordeeld om een rechtsplegingsvergoeding te betalen aan de beklaagde en niet aan de burgerrechtelijk aansprakelijke partij (eerste prejudiciële vraag) en doordat enkel de vrijgesproken rechtstreeks gedaagde aanspraak kan maken op een rechtsplegingsvergoeding ten laste van de in het ongelijk gestelde rechtstreeks dagende burgerlijke partij en dus niet de burgerrechtelijk aansprakelijke partij, terwijl de laatstgenoemde in een vonnis uitgesproken door een burgerlijke rechtbank daarop wel aanspraak kan maken (tweede prejudiciële vraag).
B.3. La partie civilement responsable peut être tenue à la réparation B.3. De burgerrechtelijk aansprakelijke partij kan worden aangesproken
du dommage causé par des délits commis par des personnes sur tot vergoeding van de schade die is veroorzaakt door misdrijven
lesquelles elle exerce une surveillance et dont elle doit répondre en gepleegd door personen over wie zij het toezicht uitoefent en voor wie
vertu de l'article 1384 du Code civil ou d'une loi particulière. La responsabilité civile du fait d'autrui constitue une garantie supplémentaire pour la victime, qui est assurée que le dommage subi et les frais liés à l'exercice de l'action civile seront remboursés. Toutefois, la place particulière qu'occupe une partie civilement responsable dans un procès pénal n'apporte aucune justification raisonnable à l'exclusion de cette partie du bénéfice de l'indemnité de procédure à charge de la partie civile ayant lancé une citation directe et qui succombe, alors que la personne pour l'acte de laquelle zij, krachtens artikel 1384 van het Burgerlijk Wetboek of een specifieke wet, moet instaan. De burgerrechtelijke aansprakelijkheid voor andermans daad vormt een bijkomende waarborg voor het slachtoffer dat de door hem geleden schade en de kosten die zijn verbonden aan de uitoefening van de burgerlijke vordering zullen worden vergoed. De bijzondere plaats die een burgerrechtelijk aansprakelijke partij in een strafproces inneemt, biedt echter geen redelijke verantwoording voor het uitsluiten van die partij van de rechtsplegingsvergoeding ten laste van de in het ongelijk gestelde rechtstreeks dagende burgerlijke partij, terwijl de persoon voor wiens daad die partij burgerrechtelijk
cette partie est civilement responsable, à savoir le prévenu, peut aansprakelijk is, met andere woorden de beklaagde, wel in aanmerking
prétendre à l'indemnité de procédure. komt voor die rechtsplegingsvergoeding.
B.4. La disposition en cause est incompatible avec les articles 10 et B.4. De in het geding zijnde bepaling is onbestaanbaar met de
11 de la Constitution en ce qu'elle ne permet pas au juge répressif artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in zoverre zij de strafrechter
d'accorder à la partie civilement responsable une indemnité de niet toestaat aan de burgerrechtelijk aansprakelijke partij een
procédure à charge de la partie civile succombante ayant lancé une rechtsplegingsvergoeding toe te kennen ten laste van de in het
citation directe. ongelijk gestelde rechtstreeks dagende burgerlijke partij.
B.5. Etant donné que la lacune constatée est située dans le texte B.5. Aangezien de vastgestelde leemte zich bevindt in de aan het Hof
soumis à la Cour, il appartient au juge a quo de mettre fin à voorgelegde tekst, komt het de verwijzende rechter toe een einde te
l'inconstitutionnalité constatée par la Cour, dès lors que ce constat maken aan de door het Hof vastgestelde ongrondwettigheid, nu die
est exprimé en des termes suffisamment précis et complets pour vaststelling is uitgedrukt in voldoende precieze en volledige
permettre que la disposition en cause soit appliquée dans le respect bewoordingen om toe te laten dat de in het geding zijnde bepaling
des articles 10 et 11 de la Constitution. wordt toegepast met inachtneming van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
En ce qu'il ne permet pas au juge répressif d'accorder à la partie In zoverre het de strafrechter niet toestaat aan de burgerrechtelijk
civilement responsable une indemnité de procédure à charge de la aansprakelijke partij een rechtsplegingsvergoeding toe te kennen ten
partie civile succombante ayant lancé une citation directe, l'article laste van de in het ongelijk gestelde rechtstreeks dagende burgerlijke
162bis, alinéa 2, du Code d'instruction criminelle viole les articles partij, schendt artikel 162bis, tweede lid, van het Wetboek van
10 et 11 de la Constitution. strafvordering de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 5 mai 2009. terechtzitting van 5 mei 2009.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^