Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 19/2009 du 12 février 2009 Numéro du rôle : 4435 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 99 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus, posée par le Tribunal de première instance de Brux La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 19/2009 du 12 février 2009 Numéro du rôle : 4435 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 99 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus, posée par le Tribunal de première instance de Brux La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 19/2009 van 12 februari 2009 Rolnummer 4435 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 99 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, gesteld door de Rechtbank van eerste Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 19/2009 du 12 février 2009 Uittreksel uit arrest nr. 19/2009 van 12 februari 2009
Numéro du rôle : 4435 Rolnummer 4435
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 99 du Code In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 99 van het Wetboek
des taxes assimilées aux impôts sur les revenus, posée par le Tribunal van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, gesteld
de première instance de Bruxelles. door de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
J.-P. Moerman et T. Merckx-Van Goey, assistée du greffier P.-Y. J.-P. Snappe, J.-P. Moerman en T. Merckx-Van Goey, bijgestaan door de
Dutilleux, présidée par le président M. Melchior, griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M.
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : Melchior, wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet de la question préjudicielle et procédure I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging
Par jugement du 14 février 2008 en cause de la SA « Rent Me » contre Bij vonnis van 14 februari 2008 in zake de nv « Rent Me » tegen de
l'Etat belge, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour le Belgische Staat, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is
22 février 2008, le Tribunal de première instance de Bruxelles a posé ingekomen op 22 februari 2008, heeft de Rechtbank van eerste aanleg te
la question préjudicielle suivante : Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld :
« L'article 99 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus « Schendt artikel 99 van het Wetboek van de met de
viole-t-il les articles 10, 11 et 172 de la Constitution en ce qu'il inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen de artikelen 10, 11 en
172 van de Grondwet, doordat het een onweerlegbaar vermoeden van
contient une présomption irréfragable de mise en circulation liée à inverkeerstelling verbonden aan de inschrijving van een voertuig
l'immatriculation d'un véhicule, avec pour conséquence que la taxe est bevat, met als gevolg dat de belasting verschuldigd is, zelfs indien
due même s'il est démontré que le véhicule n'a pas été mis en usage wordt aangetoond dat het voertuig niet op de openbare weg in gebruik
sur la voie publique ? ». is genomen ? ».
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
B.1. La Cour est invitée à se prononcer sur la compatibilité avec les B.1. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de
articles 10, 11 et 172 de la Constitution de l'article 99 du Code des bestaanbaarheid, met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, van
taxes assimilées aux impôts sur les revenus en ce qu'il contient une artikel 99 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen
gelijkgestelde belastingen, in zoverre het voorziet in een
présomption irréfragable de mise en circulation liée à onweerlegbaar vermoeden van inverkeerstelling verbonden aan de
l'immatriculation d'un véhicule, avec pour conséquence que la taxe est inschrijving van een voertuig, met als gevolg dat de belasting
due même s'il est démontré que le véhicule n'a pas été mis en usage verschuldigd is zelfs wanneer wordt aangetoond dat het voertuig niet
sur la voie publique. op de openbare weg in gebruik is genomen.
B.2. L'article 99 précité dispose : B.2. Het voormelde artikel 99 bepaalt :
« § 1er. Les véhicules visés à l'article 94, 1°, sont présumés mis en « § 1. De in artikel 94, 1°, bedoelde voertuigen worden geacht op de
usage sur la voie publique en Belgique dès qu'ils sont ou doivent être openbare weg in gebruik te zijn genomen, wanneer zij in het
inscrits au répertoire matricule de l'Office de la circulation repertorium van de Dienst van het Wegverkeer ingeschreven zijn of het
routière. moeten zijn.
[...] ». [...] ».
B.3.1. D'après le Conseil des ministres et le Gouvernement wallon, B.3.1. Volgens de Ministerraad en de Waalse Regering, tussenkomende
partie intervenante dans la procédure devant la Cour, la question partij in de rechtspleging voor het Hof, zou de prejudiciële vraag
préjudicielle n'indiquerait pas les catégories de justiciables qui niet aangeven welke categorieën van rechtzoekenden moeten worden
doivent être distinguées. Le Conseil des ministres ajoute qu'à tout le onderscheiden. De Ministerraad voegt eraan toe dat op zijn minst één
moins, l'une des catégories susceptibles d'être appréhendées pour une van de categorieën die voor een vergelijking kan worden bepaald,
comparaison, à savoir celle des redevables de la taxe qui namelijk die van de belastingplichtigen die een voertuig vrijwillig
immatriculent volontairement mais par erreur un véhicule, serait trop maar bij vergissing inschrijven, te specifiek zou zijn om in
particulière pour pouvoir être prise en considération. aanmerking te kunnen worden genomen.
B.3.2. Contrairement à ce que soutiennent le Conseil des ministres et B.3.2. In tegenstelling tot wat de Ministerraad en de Waalse Regering
le Gouvernement wallon, il ressort à suffisance tant des termes de la aanvoeren, blijkt zowel uit de bewoordingen van de prejudiciële vraag
question préjudicielle que des motifs du jugement rendu par le juge a als uit de motieven van het vonnis van de verwijzende rechter
quo que celui-ci invite la Cour à se prononcer sur le traitement voldoende dat de laatstgenoemde het Hof verzoekt zich uit te spreken
identique, à savoir la débition de la taxe de mise en circulation d'un over de identieke behandeling, namelijk de verschuldigdheid van de
véhicule, à l'égard de redevables qui se trouveraient dans des belasting op de inverkeerstelling van een voertuig, ten aanzien van
belastingplichtigen die zich in verschillende situaties zouden
situations différentes : d'une part, ceux qui ont mis en usage bevinden : enerzijds, diegenen die het voertuig werkelijk op de
matériellement le véhicule sur la voie publique et, d'autre part, ceux openbare weg in gebruik hebben genomen en, anderzijds, diegenen die
qui n'ont pas procédé à cette mise en usage matérielle et qui en ont het voertuig niet werkelijk in gebruik hebben genomen en de
demandé l'immatriculation par erreur. inschrijving ervan bij vergissing hebben aangevraagd.
B.3.3. L'exception est rejetée. B.3.3. De exceptie wordt verworpen.
B.4. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination s'opposent à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure considérée, sont essentiellement différentes. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.5.1. La disposition en cause trouve son origine dans la loi du 1er juin 1992 instaurant une taxe de mise en circulation (Moniteur belge , 1er juin 1992). B.4. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie verzetten zich ertegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de in het geding zijnde maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.5.1. De in het geding zijnde bepaling vindt haar oorsprong in de wet van 1 juni 1992 houdende invoering van een belasting op de inverkeerstelling (Belgisch Staatsblad , 1 juni 1992).
On peut lire dans les travaux préparatoires de cette loi : In de parlementaire voorbereiding van die wet staat te lezen :
« Dans la perspective européenne de l'abolition des frontières « In het Europees perspectief van de afschaffing van de fiscale
fiscales au 1er janvier 1993, le Gouvernement a récemment procédé à grenzen vanaf 1 januari 1993, heeft de Regering onlangs wijzigingen
des modifications des taux de la T.V.A. [...]. aangebracht in de tarieven van de B.T.W. [...].
L'une de ces modifications consiste à supprimer le taux de T.V.A. de Eén van de wijzigingen bestaat in de afschaffing van het B.T.W.-tarief
25 p.c., ainsi que la taxe additionnelle de luxe de 8 p.c. van 25 pct. en de aanvullende weeldetaks van 8 pct.
Lors du contrôle du budget 1992, le Gouvernement a estimé qu'il Bij de begrotingscontrole 1992 oordeelde de Regering het aangewezen om
s'indiquait de compenser partiellement la perte de recettes fiscales het verlies van de fiscale ontvangsten dat aldus is ontstaan met
ainsi provoquée en matière de vente de véhicules, par l'instauration betrekking tot de autoverkoop gedeeltelijk te compenseren door
d'une nouvelle taxe assimilée aux impôts sur les revenus, frappant la invoering van een nieuwe met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde
mise en circulation de certains véhicules. belasting op de inverkeerstelling van sommige voertuigen.
La taxe de mise en circulation que le Gouvernement vous propose De belasting op de inverkeerstelling die de Regering u voorstelt in te
d'instaurer ne vise pas les véhicules de faible ou moyenne puissance. voeren betreft niet de voertuigen met een laag of gemiddeld vermogen.
Pour les véhicules qui y sont soumis, son montant sera dans la plupart Voor de voertuigen die eraan onderworpen zijn zal het bedrag ervan in
des cas inférieur à l'économie d'impôt réalisée du fait de la de meeste gevallen lager zijn dan de belastingbesparing ingevolge de
suppression du taux de T.V.A. de 25 p.c. et de la taxe additionnelle afschaffing van het B.T.W.-tarief van 25 pct. en de aanvullende
de luxe » (Doc. parl., Sénat, 1991-1992, n° 329/1, p. 1). weeldetaks » (Parl. St., Senaat, 1991-1992, nr. 329/1, p. 1).
Quant à la disposition en cause, elle a été adoptée « afin de ne pas De in het geding zijnde bepaling is aangenomen « om het initiatief tot
laisser au contribuable l'initiative en matière de paiement de la taxe betaling van de belasting aan de belastingplichtige te onttrekken ».
». C'est la raison pour laquelle il a été proposé « d'établir, pour Om die reden is voorgesteld « voor de drie types van voertuigen [...],
les trois types de véhicules, une présomption irréfragable een onweerlegbaar vermoeden van ontstaan van belastingschuld vast te
d'accomplissement du fait générateur de la taxe au moment de leggen op het ogenblik van de inschrijving van het voertuig, of het
l'immatriculation du véhicule ou de l'aéronef ou de la délivrance de luchtvaartuig of het verstrekken van de vlaggebrief voor een boot,
la lettre de pavillon pour un bateau, respectivement par les autorités respectievelijk door de bevoegde administratieve overheden » (ibid.,
administratives compétentes » (ibid. p. 4). p. 4).
C'est dans un souci de simplification administrative et de limitation Omwille van de administratieve vereenvoudiging en de beperking van de
des coûts que le législateur a décidé de faire coïncider la taxe de kosten heeft de wetgever beslist de taks op de inverkeerstelling te
mise en circulation avec l'immatriculation du véhicule (Doc. parl., laten samenvallen met de inschrijving van het voertuig (Parl. St.,
Sénat, 1991-1992, n° 329/2, p. 19), la perception de la taxe se Senaat, 1991-1992, nr. 329/2, p. 19), aangezien de inningsprocedure «
faisant « en grande partie de manière informatisée, sur la base des grotendeels geïnformatiseerd is en verloopt op grond van de
données informatiques transmises par la DIV (Office de la circulation gegevensbestanden die door de DIV (Dienst van het Wegverkeer) worden
routière) » (Doc. parl., Chambre, 1991-1992, n° 466/6, p. 45). verstrekt » (Parl. St., Kamer, 1991-1992, nr. 466/6, p. 45).
B.5.2. Bien que le législateur ait entendu instaurer une présomption B.5.2. Hoewel de wetgever een onweerlegbaar vermoeden van
irréfragable de mise en circulation du véhicule sur la voie publique inverkeerstelling van het voertuig op de openbare weg in het kader van
dans le cadre de la disposition en cause, un certain nombre de in het geding zijnde bepaling heeft willen invoeren, is voorzien in
d'exceptions au prélèvement de la taxe ont été prévues afin de modérer een aantal uitzonderingen op de heffing van de belasting, teneinde de
les effets liés à cette présomption. gevolgen verbonden aan dat vermoeden te matigen.
C'est ainsi que pour les véhicules munis d'une marque Aldus wordt voor de voertuigen met een « proefrittenplaat » of een «
d'immatriculation « essai » ou « marchand », aucune taxe de mise en handelaarsplaat » voorlopig geen enkele belasting op de
circulation n'est provisoirement perçue, dans l'attente d'une inverkeerstelling geïnd, in afwachting van een normale en definitieve
immatriculation normale et définitive du véhicule concerné (Doc. inschrijving van het betrokken voertuig (Parl. St., Kamer, 1991-1992,
parl., Chambre, 1991-1992, n° 466/6, pp. 49-50). nr. 466/6, pp. 49-50). Voor de voertuigen, luchtvaartuigen en vaartuigen die, binnen zes
maanden na de inschrijving ervan, worden overgebracht naar een andere
Un dégrèvement de la taxe est également prévu à l'article 105 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus, pour les véhicules, aéronefs et bateaux qui, dans les six mois de leur enregistrement, sont transférés dans un autre Etat membre de la Communauté économique européenne, à condition que ces moyens de transport y soient ensuite enregistrés sous un régime définitif. B.6. Le législateur a pu légitimement considérer que par souci d'une saine gestion administrative, il s'imposait de lier la perception de cette taxe non à l'initiative ou à l'appréciation du contribuable mais à un événement qui peut être établi avec certitude et dont le contribuable connaît les conséquences fiscales. B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour lidstaat van de Europese Economische Gemeenschap is eveneens voorzien in een ontheffing van de belasting voorgeschreven bij artikel 105 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen gelijkgestelde belastingen, op voorwaarde dat die vervoermiddelen er vervolgens onder een definitieve regeling worden ingeschreven. B.6. De wetgever vermocht op wettige wijze ervan uit te gaan dat, omwille van een gezond administratief beheer, de inning van die belasting niet moest worden verbonden aan het initiatief of aan het oordeel van de belastingplichtige, maar aan een gebeurtenis die met zekerheid kan worden vastgesteld en waarvan de belastingplichtige de fiscale gevolgen kent. B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. Om die redenen, het Hof
dit pour droit : zegt voor recht :
L'article 99 du Code des taxes assimilées aux impôts sur les revenus Artikel 99 van het Wetboek van de met de inkomstenbelastingen
ne viole pas les articles 10, 11 et 172 de la Constitution en ce qu'il gelijkgestelde belastingen schendt de artikelen 10, 11 en 172 van de
contient une présomption irréfragable de mise en circulation liée à Grondwet niet, in zoverre het voorziet in een onweerlegbaar vermoeden
l'immatriculation d'un véhicule. van inverkeerstelling verbonden aan de inschrijving van een voertuig.
Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
l'audience publique du 12 février 2009. terechtzitting van 12 februari 2009.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^