← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 154/2008 du 6 novembre 2008 Numéro du rôle : 4405 En cause
: le recours en annulation partielle de la loi du 21 avril 2007 relative à l'internement des personnes
atteintes d'un trouble mental, introduit par P.H. et aut La Cour constitutionnelle, composée
des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 154/2008 du 6 novembre 2008 Numéro du rôle : 4405 En cause : le recours en annulation partielle de la loi du 21 avril 2007 relative à l'internement des personnes atteintes d'un trouble mental, introduit par P.H. et aut La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) | Uittreksel uit arrest nr. 154/2008 van 6 november 2008 Rolnummer 4405 In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de wet van 21 april 2007 betreffende de internering van personen met een geestesstoornis, ingesteld door P.H. en a Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 154/2008 du 6 novembre 2008 | Uittreksel uit arrest nr. 154/2008 van 6 november 2008 |
Numéro du rôle : 4405 | Rolnummer 4405 |
En cause : le recours en annulation partielle de la loi du 21 avril | In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van de wet van 21 |
2007 relative à l'internement des personnes atteintes d'un trouble | april 2007 betreffende de internering van personen met een |
mental, introduit par P.H. et autres. | geestesstoornis, ingesteld door P.H. en anderen. |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. | samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de |
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. | rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, |
Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée du greffier P.-Y. | J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, bijgestaan door de griffier |
Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, | P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 2 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 2 januari |
janvier 2008 et parvenue au greffe le 3 janvier 2008, un recours en | 2008 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 3 |
januari 2008, is beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging | |
annulation totale ou partielle de certaines dispositions (les articles | ingesteld van sommige bepalingen (de artikelen 26, § 4, tweede lid, |
26, § 4, alinéa 2, 27, alinéa 2, 34, alinéa 2, 38, § 2, 39, § 3, 40, | 27, tweede lid, 34, tweede lid, 38, § 2, 39, § 3, 40, 42, § 3, tweede |
42, § 3, alinéa 2, 43, alinéa 2, 53, § 4, alinéa 4, et § 5, alinéa 2, | lid, 43, tweede lid, 53, § 4, vierde lid, en § 5, tweede lid, 55, |
55, alinéa 2, 58, § 3, alinéa 2, et § 4, alinéa 3, 70, § 2, alinéa 2, | tweede lid, 58, § 3, tweede lid, en § 4, derde lid, 70, § 2, tweede |
et § 3, alinéa 2, 73, § 3, alinéa 2, 74, alinéa 2, 85, § 2, alinéa 2, | lid, en § 3, tweede lid, 73, § 3, tweede lid, 74, tweede lid, 85, § 2, |
86, § 1er, alinéa 2, 98, § 3, alinéa 2, 99, alinéa 2, 110, alinéa 2, | tweede lid, 86, § 1, tweede lid, 98, § 3, tweede lid, 99, tweede lid, |
et 116, § 1er, alinéa 2) de la loi du 21 avril 2007 relative à | 110, tweede lid, en 116, § 1, tweede lid) van de wet van 21 april 2007 |
l'internement des personnes atteintes d'un trouble mental (publiée au | betreffende de internering van personen met een geestesstoornis |
Moniteur belge du 13 juillet 2007) a été introduit par P.H., A.C., A. | (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 13 juli 2007) door P.H., |
V.H., S.P., R.L., Z.Y., R.R., A.K., J.C. et W. V.R., faisant élection | A.C., A. V.H., S.P., R.L., Z.Y., R.R., A.K., J.C. en W. V.R., die |
de domicile à 3945 Oostham, Heldenplein 42. | keuze van woonplaats doen te 3945 Oostham, Heldenplein 42. |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à la recevabilité | Wat de ontvankelijkheid betreft |
B.1. Le Conseil des ministres conteste la recevabilité du recours en | B.1. De Ministerraad betwist de ontvankelijkheid van het beroep tot |
annulation en raison de l'absence de preuve de la capacité d'ester en | vernietiging wegens het ontbreken van het bewijs van de |
justice des parties requérantes. En vertu des articles 29 et 30 de la | procesbekwaamheid van de verzoekende partijen. Ingevolge de artikelen |
loi du 9 avril 1930 « de défense sociale à l'égard des anormaux, des | 29 en 30 van de wet van 9 april 1930 « tot bescherming van de |
délinquants d'habitude et des auteurs de certains délits sexuels » | maatschappij tegen abnormalen, gewoontemisdadigers en plegers van |
(ci-après : loi de défense sociale), telle qu'elle a été remplacée par | bepaalde seksuele strafbare feiten » (hierna : Wet Bescherming |
l'article 1er de la loi du 1er juillet 1964, il est possible qu'elles | Maatschappij), zoals vervangen bij artikel 1 van de wet van 1 juli |
ne disposent plus de la capacité d'ester elles-mêmes en justice, ce | 1964, zijn zij mogelijk niet meer bekwaam om zelf in rechte te treden, |
qui aurait pour conséquence que leur recours serait irrecevable. | waardoor hun beroep niet ontvankelijk zou zijn. |
B.2. L'article 29, § 1er, alinéa 1er, de la loi de défense sociale | B.2. Artikel 29, § 1, eerste lid, van de Wet Bescherming Maatschappij |
dispose qu'un inculpé qui est interné par application des articles 7 | bepaalt dat een verdachte die met toepassing van de artikelen 7 of 21 |
ou 21 et qui n'est ni interdit ni placé sous tutelle, peut, si ses | is geïnterneerd en noch onbekwaam is verklaard noch onder voogdij |
intérêts le commandent, être pourvu d'un administrateur provisoire. En | staat, van een voorlopige bewindvoerder kan worden voorzien indien |
vertu de l'article 30, § 1er, de la même loi, l'administrateur | zijn belangen zulks eisen. Op grond van artikel 30, § 1, van dezelfde |
provisoire peut, en vertu d'une autorisation spéciale, accordée par le juge de paix du domicile de l'interné, représenter celui-ci en justice comme demandeur. Les dispositions précitées ne règlent que l'éventuelle représentation en droit de l'interné pour la gestion de son patrimoine. L'internement des parties requérantes ne les prive par conséquent aucunement de leur capacité d'ester en justice comme demandeur ou défendeur en ce qui concerne leur statut personnel. Les dispositions attaquées concernent la liberté personnelle des internés et les modalités selon lesquelles ceux-ci peuvent contester leur maintien en détention. Elles touchent donc au statut personnel des internés. | wet kan de voorlopige bewindvoerder, krachtens bijzondere machtiging van de vrederechter van de woonplaats van de geïnterneerde, de geïnterneerde in rechte vertegenwoordigen als eiser. De voormelde bepalingen regelen slechts de mogelijke vertegenwoordiging in rechte van de geïnterneerde voor het beheer van zijn vermogen. De internering van de verzoekende partijen ontneemt hun derhalve geenszins hun bekwaamheid om als eiser of verweerder in rechte te treden met betrekking tot hun persoonlijk statuut. De bestreden bepalingen betreffen de persoonlijke vrijheid van de geïnterneerden en de modaliteiten waaronder zij hun verdere vasthouding kunnen betwisten. Zij raken aldus het persoonlijk statuut van de geïnterneerden. |
B.3. Le Conseil des ministres conteste par ailleurs la recevabilité du | B.3. De Ministerraad betwist voorts de ontvankelijkheid van het |
recours, parce que les parties requérantes allèguent la violation des | beroep, omdat de verzoekende partijen de schending aanvoeren van de |
articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec les articles 5.4 | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de |
et 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, sans indiquer | artikelen 5.4 en 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de |
les catégories de personnes entre lesquelles les dispositions | mens, zonder aan te geven tussen welke categorieën van personen door |
attaquées instaureraient une différence de traitement. Elles | de bestreden bepalingen een verschil in behandeling wordt ingesteld. |
inviteraient ainsi la Cour à contrôler directement les dispositions | Aldus zouden zij het Hof uitnodigen de bestreden bepalingen |
attaquées au regard de dispositions conventionnelles, contrôle pour | rechtstreeks te toetsen aan verdragsrechtelijke bepalingen, waartoe |
lequel la Cour n'est pas compétente. | het Hof niet bevoegd is. |
B.4. Lorsqu'une partie requérante dénonce, dans le cadre d'un recours | B.4. Wanneer een verzoekende partij, in het kader van een beroep tot |
en annulation, la violation des articles 10 et 11 de la Constitution, | vernietiging, de schending aanvoert van de artikelen 10 en 11 van de |
combinés avec une disposition conventionnelle garantissant un droit | Grondwet, in samenhang gelezen met een verdragsrechtelijke bepaling |
fondamental, le moyen consiste en ce que cette partie estime qu'une | waarin een grondrecht wordt gewaarborgd, bestaat het middel erin dat |
différence de traitement est instaurée, parce que les dispositions | zij van oordeel is dat een verschil in behandeling wordt ingesteld |
qu'elle attaque dans le recours la prive de l'exercice de ce droit | doordat haar de uitoefening van dat grondrecht wordt ontzegd door de |
fondamental, alors que ce dernier serait garanti sans restriction à | bepalingen die zij met het beroep bestrijdt, terwijl dat grondrecht |
tout autre citoyen. Ainsi, cette partie requérante n'invite pas la | voor elke andere burger onverminderd zou zijn gewaarborgd. Aldus |
Cour à contrôler directement les dispositions attaquées au regard de | nodigt die verzoekende partij het Hof niet uit om de bestreden |
la disposition conventionnelle visée. | bepalingen rechtstreeks te toetsen aan de verdragsrechtelijke bepaling. |
B.5. Les exceptions sont rejetées. | B.5. De excepties worden verworpen. |
Quant au fond | Ten gronde |
B.6. Le premier moyen, dirigé contre les articles 38, § 2, 55 et 110 | B.6. Het eerste middel, gericht tegen de artikelen 38, § 2, 55 en 110 |
de la loi du 21 avril 2007 relative à l'internement des personnes | van de wet van 21 april 2007 betreffende de internering van personen |
atteintes d'un trouble mental (ci-après : la loi relative à | met een geestesstoornis (hierna : de Wet betreffende de internering), |
l'internement), est pris de la violation des articles 10 et 11 de la | is afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de |
Constitution, combinés avec l'article 5.4 de la Convention européenne | Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 5.4 van het Europees |
des droits de l'homme, en ce que les dispositions attaquées | Verdrag voor de rechten van de mens, doordat de bestreden bepalingen |
priveraient l'interné de la possibilité de faire examiner à bref délai | de geïnterneerde de mogelijkheid zouden ontzeggen om op korte termijn |
la légalité de sa détention et de faire ordonner sa mise en liberté si | de wettigheid van zijn gevangenhouding te laten beoordelen en zijn |
invrijheidstelling te laten bevelen indien de gevangenhouding | |
la détention est illégale. | onrechtmatig is. |
L'article 38, § 2, de la loi relative à l'internement dispose : | Artikel 38, § 2, van de Wet betreffende de internering bepaalt : |
« Au plus tôt dix mois et au plus tard douze mois après la première | « Op zijn vroegst tien maanden en uiterlijk twaalf maanden na de |
décision de placement, le directeur rend un avis sur l'éventuelle | eerste beslissing tot plaatsing, brengt de directeur een advies uit |
nécessité de transférer l'interné ou sur le souhait éventuel de | over de eventuele noodzaak om de geïnterneerde over te plaatsen of |
celui-ci d'être transféré ainsi que sur l'opportunité des modalités | over diens eventuele wens om te worden overgeplaatst, en over de |
prévues aux articles 18, § 2, 3°, 19, 21, 22 et 23. Les articles 39 et | wenselijkheid van de bij de artikelen 18, § 2, 3°, 19, 21, 22 en 23 |
40 sont d'application ». | bepaalde modaliteiten. De artikelen 39 en 40 zijn van toepassing ». |
L'article 55 de la même loi dispose : | Artikel 55 van dezelfde wet bepaalt : |
« Sauf en cas d'octroi de la détention limitée ou de la surveillance | « Behalve in het geval van toekenning van de beperkte detentie of het |
électronique, le tribunal de l'application des peines indique | elektronisch toezicht bepaalt de strafuitvoeringsrechtbank in haar |
également dans son jugement la date à laquelle le directeur doit | vonnis eveneens, indien zij de invrijheidstelling op proef niet |
émettre un nouvel avis conformément à l'article 38 s'il n'accorde pas | toekent, de datum waarop de directeur overeenkomstig artikel 38 een |
la libération à l'essai. | nieuw advies moet uitbrengen. |
Ce délai s'élève à six mois au minimum et ne peut excéder un an à | Deze termijn bedraagt minimum zes maanden en mag niet langer zijn dan |
compter du jugement ». | een jaar te rekenen van het vonnis ». |
L'article 110 de la même loi dispose : | Artikel 110 van dezelfde wet bepaalt : |
« Si le tribunal de l'application des peines n'accorde pas la | « Indien de strafuitvoeringsrechtbank de modaliteit niet toekent, |
modalité, il indique dans son jugement la date à laquelle le directeur | bepaalt zij in haar vonnis de datum waarop de directeur een nieuw |
doit émettre un nouvel avis. | advies dient uit te brengen. |
Ce délai s'élève à six mois au minimum et ne peut excéder un an à | Deze termijn bedraagt minimum zes maanden en mag niet langer zijn dan |
compter du jugement ». | een jaar te rekenen van het vonnis ». |
B.7. La loi relative à l'internement prévoit une évaluation périodique | B.7. De Wet betreffende de internering voorziet in een periodieke |
de l'internement des personnes et exige à cet égard que le directeur | evaluatie van de internering van personen en vereist daartoe dat de |
émette un avis motivé sur chacune des diverses modalités de | directeur een gemotiveerd advies uitbrengt over alle verschillende |
l'internement dont le tribunal de l'application des peines peut | modaliteiten van de internering waarover de strafuitvoeringsrechtbank |
décider, à savoir le transfèrement, la permission de sortie en vue de | kan beslissen, namelijk de overplaatsing, de uitgaansvergunning met |
la réinsertion sociale, le congé, la détention limitée, la | het oog op sociale reïntegratie, het verlof, de beperkte detentie, het |
surveillance électronique et la libération à l'essai, qui doivent | elektronisch toezicht en de invrijheidstelling op proef, die steeds |
toujours précéder une libération définitive. Le directeur doit rendre | een definitieve invrijheidstelling dient vooraf te gaan. De directeur |
son avis au plus tôt dix mois et au plus tard douze mois après la première décision de placement et, ensuite, après chaque décision du tribunal de l'application des peines, dans le délai déterminé par celui-ci, qui est de six mois au minimum et d'un an au maximum à dater du jugement. La mesure a été expliquée ainsi dans l'exposé des motifs : « Le directeur est tenu de rendre périodiquement pareil avis jusqu'au moment où l'interné a été placé en détention limitée ou sous surveillance électronique ou qu'il a été libéré à l'essai. Ce contrôle périodique de l'état de l'interné est une recommandation de la Commission Internement qui a pour but d'éviter que les internés soient ' oubliés '. La Commission ayant constaté que certains internés | moet zijn advies uitbrengen ten vroegste tien maanden en uiterlijk twaalf maanden na de eerste beslissing tot plaatsing en vervolgens, na elke beslissing ter zake van de strafuitvoeringsrechtbank, binnen de door haar bepaalde termijn, die minimum zes maanden en maximum één jaar na de datum van het vonnis bedraagt. De maatregel werd als volgt toegelicht in de memorie van toelichting : « De directeur dient op periodieke wijze telkens opnieuw een dergelijk advies uit te brengen tot op het ogenblik dat de geïnterneerde onder beperkte detentie of elektronisch toezicht is geplaatst of op proef in vrijheid is gesteld. Deze periodieke controle van de toestand van de geïnterneerde is een aanbeveling van de Commissie Internering, die beoogt te vermijden dat geïnterneerden ' vergeten ' zouden worden. Aangezien door de Commissie |
ne sollicitent jamais leur comparution devant la commission de défense | vastgesteld werd dat sommige geïnterneerden nooit vragen om voor de |
sociale, la procédure doit obligatoirement être lancée sur | CBM te verschijnen, dient de procedure verplicht te worden opgestart |
l'initiative du directeur et non à la demande de l'interné ou de son | op initiatief van de directeur, en niet op verzoek van de |
conseil » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2841/001, p. 40). | geïnterneerde of zijn raadsman » (Parl. St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2841/001, p. 40). |
L'affaire est examinée lors d'une audience qui doit avoir lieu au plus | De zaak wordt behandeld op een zitting die moet plaatsvinden uiterlijk |
tard deux mois après la réception de l'avis du directeur (article 42, | twee maanden na de ontvangst van het advies van de directeur (artikel |
§ 1er, de la loi relative à l'internement) et le tribunal de | 42, § 1, van de Wet betreffende de internering) en de |
l'application des peines rend sa décision dans les quatorze jours de | strafuitvoeringsrechtbank beslist binnen de veertien dagen nadat de |
la mise en délibéré (article 46 de la loi relative à l'internement). | zaak in beraad is genomen (artikel 46 van de Wet betreffende de |
Sans préjudice de la possibilité pour le tribunal de l'application des | internering). Onverminderd de mogelijkheid dat de |
peines de remettre une seule fois l'examen de l'affaire à une audience | strafuitvoeringsrechtbank de behandeling van de zaak eenmaal kan |
ultérieure, sans que cette audience puisse avoir lieu plus de deux | uitstellen tot een latere zitting, zonder dat die zitting meer dan |
mois après la remise (article 45 de la loi relative à l'internement), | twee maanden na het uitstel mag plaatsvinden (artikel 45 van de Wet |
il s'écoule entre deux décisions du tribunal de l'application des | betreffende de internering), verlopen tussen twee beslissingen van de |
peines au maximum quatorze mois et demi. | strafuitvoeringsrechtbank ten hoogste veertien en een halve maand. |
B.8. En vertu de l'article 5.4 de la Convention européenne des droits | B.8. Op grond van artikel 5.4 van het Europees Verdrag voor de rechten |
de l'homme, toute personne qui est privée de sa liberté par | van de mens heeft eenieder die door arrestatie of gevangenhouding van |
arrestation ou détention a le droit d'introduire un recours devant un | zijn vrijheid is beroofd, het recht voorziening te vragen bij de |
tribunal, afin qu'il statue à bref délai sur la légalité de sa | rechter opdat deze op korte termijn beslist over de wettigheid van |
détention et qu'il ordonne sa libération si la détention est illégale. | zijn gevangenhouding en zijn invrijheidstelling beveelt, indien de |
gevangenhouding onrechtmatig is. | |
Pour que la détention d'un malade mental soit légale, trois conditions | Opdat de gevangenhouding van een geesteszieke rechtmatig zou zijn, |
minimales doivent être remplies selon la jurisprudence de la Cour | moet volgens de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van |
européenne des droits de l'homme : il faut démontrer, sur la base | de Mens worden voldaan aan drie minimumvoorwaarden : er moet, op basis |
d'une expertise médicale objective, qu'il existe un trouble mental | van een objectieve, medische expertise worden aangetoond dat er een |
réel et permanent; ce trouble doit en outre être de nature à justifier | reële en voortdurende mentale stoornis bestaat; die stoornis moet |
bovendien van dien aard zijn dat zij de opsluiting kan rechtvaardigen; | |
l'internement; l'internement peut uniquement se prolonger tant que le | de internering mag slechts zolang duren als de persoon geestesgestoord |
trouble persiste, en ce sens que l'interné doit avoir la possibilité | blijft, in die zin dat de geïnterneerde de mogelijkheid moet krijgen |
d'être libéré dès qu'il est à nouveau sain d'esprit (CEDH, 24 octobre | om vrij te komen zodra hij opnieuw gezond is (EHRM, 24 oktober 1979, |
1979, Winterwerp c. Pays-Bas, § 37). Lorsque le législateur national | Winterwerp t. Nederland, § 37). Wanneer de nationale wetgever voorziet |
prévoit le contrôle automatique de la légalité de la détention - ce | in de automatische herziening van de rechtmatigheid van de |
qui arrive généralement lorsqu'une personne est internée pour une | gevangenhouding - wat doorgaans geschiedt wanneer een persoon wegens |
longue durée ou une durée indéterminée en raison d'une maladie | een psychische stoornis of omwille van het gevaar dat hij voor |
psychique ou en raison du danger qu'elle représente pour elle-même et | zichzelf en de samenleving betekent, voor een lange of onbepaalde |
pour la société, comme le détermine en l'espèce la loi relative à | periode wordt geïnterneerd, zoals te dezen is bepaald in de Wet |
l'internement -, ce contrôle doit intervenir à intervalles | betreffende de internering -, dient die herziening binnen redelijke |
raisonnables (CEDH, 24 septembre 2000, Herczegfalvy c. Autriche, § | tussenpozen te geschieden (EHRM, 24 september 2000, Herczegfalvy t. |
75). | Oostenrijk, § 75). |
Il ne peut être déduit de la jurisprudence de la Cour européenne des | Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, |
droits de l'homme, et notamment des arrêts de celle-ci que citent les | waaronder de door de verzoekende partijen aangehaalde arresten (EHRM, |
parties requérantes (CEDH, 26 septembre 2000, Oldham c. Royaume-Uni, | 26 september 2000, Oldham t. Verenigd Koninkrijk, §§ 30, 31 en 37; 24 |
§§ 30, 31 et 37; 24 juillet 2001, Hirst c. Royaume-Uni, §§ 37, 38 et | juli 2001, Hirst t. Verenigd Koninkrijk, §§ 37, 38 en 44; 21 juni |
44; 21 juin 2005, Blackstock c. Royaume-Uni, § 44), que le délai | 2005, Blackstock t. Verenigd Koninkrijk, § 44), kan niet worden |
maximum de quatorze mois et demi prévu par les dispositions attaquées | afgeleid dat de in de bestreden bepalingen voorgeschreven |
maximumtermijn van veertien en een halve maand als dusdanig onredelijk | |
serait en soi déraisonnable à la lumière de l'article 5.4 de la | zou zijn in het licht van artikel 5.4 van het Europees Verdrag voor de |
Convention européenne des droits de l'homme. L'appréciation du | rechten van de mens. De beoordeling van de redelijkheid van de |
caractère raisonnable des intervalles, par lequel il est satisfait à | tussenpozen, waardoor wordt voldaan aan het vereiste van een |
l'exigence d'une décision « à bref délai », visée à l'article 5.4 | beslissing « op korte termijn », zoals bedoeld in het voormelde |
précité, appartient en premier lieu aux instances nationales et doit | artikel 5.4, komt in eerste instantie toe aan de nationale instanties |
être examinée in concreto. Les délais introduits par les dispositions | en dient in concreto te worden beoordeeld. De door de bestreden |
attaquées, dont les durées minimale et maximale sont fixées, | bepalingen ingevoerde termijnen, waarvan de minimum- en de maximumduur |
permettent au directeur, après qu'une première décision a été prise, | zijn bepaald, laten de directeur, nadat een eerste beslissing is |
et au tribunal de l'application des peines, à l'occasion de décisions | genomen, en de strafuitvoeringsrechtbank, naar aanleiding van latere |
ultérieures relatives à la gestion de l'internement, de déterminer | beslissingen omtrent het beheer van de internering, toe in concreto de |
concrètement la durée de ces intervalles en fonction des circonstances | duur van die tussenpozen te bepalen op grond van de concrete |
propres à la cause. | omstandigheden van de zaak. |
Il s'ensuit que les parties requérantes ne sont pas discriminées dans | Daaruit volgt dat de verzoekende partijen niet worden gediscrimineerd |
l'exercice du droit fondamental protégé par cette disposition. | in de uitoefening van het in die bepaling beschermde grondrecht. |
Le premier moyen n'est pas fondé. | Het eerste middel is niet gegrond. |
B.9. Le deuxième moyen, dirigé contre les articles 39, § 3, et 40 de | B.9. Het tweede middel, gericht tegen de artikelen 39, § 3, en 40 van |
la loi relative à l'internement, est pris de la violation des articles | de Wet betreffende de internering, is afgeleid uit de schending van de |
10 et 11 de la Constitution, combinés avec l'article 5.4 de la | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel |
Convention européenne des droits de l'homme, en ce que les | 5.4 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, doordat de |
dispositions attaquées, qui prescrivent qu'une copie des avis du | bestreden bepalingen, die voorschrijven dat de adviezen van de |
directeur et du ministère public est communiquée à l'interné, et non à | directeur en van het openbaar ministerie in afschrift worden |
son conseil, ne tiendraient pas compte de la nature particulière de la | meegedeeld aan de geïnterneerde, en niet aan zijn raadsman, zouden |
privation de liberté des malades mentaux, qui, souvent, ne peuvent | voorbijgaan aan de bijzondere aard van de vrijheidsberoving van |
agir pour eux-mêmes. Pour les mêmes raisons, les parties requérantes | geesteszieken, die vaak niet voor zichzelf kunnen optreden. Om |
prennent un troisième moyen, de la violation des mêmes dispositions, | dezelfde redenen voeren de verzoekende partijen een derde middel, |
afgeleid uit de schending van dezelfde bepalingen, aan tegen de | |
contre les articles 26, § 4, in fine, 34, in fine, 42, § 3, in fine, | artikelen 26, § 4, in fine, 34, in fine, 42, § 3, in fine, 53, § 4, in |
53, § 4, in fine, 58, § 3, in fine, 70, § 2, in fine, 73, § 3, in | fine, 58, § 3, in fine, 70, § 2, in fine, 73, § 3, in fine, 85, § 2, |
fine, 85, § 2, in fine, et 98, § 3, in fine, de la loi relative à | in fine, en 98, § 3, in fine, van de Wet betreffende de internering, |
l'internement, qui tous disposent que l'interné peut obtenir, à sa | die alle stellen dat de geïnterneerde, op zijn verzoek, een afschrift |
demande, une copie du dossier. | van het dossier kan verkrijgen. |
B.10.1. Si l'article 5.4 de la Convention européenne des droits de | B.10.1. Hoewel artikel 5.4 van het Europees Verdrag voor de rechten |
l'homme n'oblige pas, en règle, les Etats à communiquer les avis et | van de mens de Staten in de regel niet verplicht tot mededeling van |
autres pièces du dossier au conseil de la personne sur la détention de | adviezen en andere dossierstukken aan de raadsman van de persoon over |
laquelle le juge doit statuer, il découle cependant de cette | wiens gevangenhouding de rechter dient te beslissen, vloeit uit die |
disposition que des garanties procédurales particulières peuvent | bepaling echter voort dat bijzondere procedurele waarborgen |
s'avérer nécessaires aux intérêts des personnes qui, eu égard à leurs | noodzakelijk zouden kunnen blijken voor de belangen van personen die, |
troubles mentaux, ne sont pas pleinement capables d'agir pour | gelet op hun mentale stoornissen, niet volledig bekwaam zijn om voor |
elles-mêmes (CEDH, 24 octobre 1979, Winterwerp c. Pays-Bas, § 60). Par | zichzelf op te treden (EHRM, 24 oktober 1979, Winterwerp t. Nederland, |
ailleurs, le principe général de droit de la défense implique le droit | § 60). Het algemeen rechtsbeginsel van de verdediging houdt overigens |
à l'assistance d'un avocat en vue de comparaître devant une | het recht in op de bijstand van een advocaat om voor een rechtscollege |
juridiction lorsqu'il ressort des circonstances qu'il est très | te verschijnen wanneer uit de omstandigheden blijkt dat het zeer |
improbable que la personne concernée puisse défendre utilement sa | onwaarschijnlijk is dat de betrokkene zijn zaak op nuttige wijze kan |
cause. Tel est le cas lorsqu'il s'agit de personnes privées de leur | verdedigen. Dat is het geval wanneer het gaat om personen die wegens |
liberté en raison d'un trouble mental, dont on ne peut raisonnablement | een geestesstoornis van hun vrijheid zijn beroofd en van wie |
attendre qu'elles soient à même de prendre elles-mêmes les décisions | redelijkerwijs niet kan worden verwacht dat zij in staat zijn zelf de |
qui s'imposent en matière de procédure. | beslissingen te nemen die in het kader van de rechtspleging vereist zijn. |
C'est dès lors à bon droit que le législateur a estimé que | Het is dan ook terecht dat de wetgever heeft geoordeeld dat de |
l'assistance obligatoire d'un avocat est justifiée « parce qu'il | verplichte bijstand van een advocaat verantwoord is omdat het « |
s'agit dans chaque cas de décisions importantes pour l'interné » et « | telkens belangrijke beslissingen [zijn] voor de geïnterneerde » en « |
gelet op de situatie waarin hij zich bevindt en rekening houdend dat | |
vu sa situation et l'impossibilité de faire appel de ces décisions » | tegen deze beslissingen geen hoger beroep [...] mogelijk is » (Parl. |
(Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2841/001, p. 67) et qu'il a | St., Kamer, 2006-2007, DOC 51-2841/001, p. 67) en dat hij in artikel |
prévu, à l'article 118 de la loi relative à l'internement, que les | 118 van de Wet betreffende de internering erin heeft voorzien dat de |
rechtscolleges slechts over de verzoeken tot internering kunnen | |
juridictions ne peuvent statuer sur les demandes d'internement que si | beslissen indien de betrokkenen worden bijgestaan of vertegenwoordigd |
les intéressés sont assistés ou représentés par un conseil et que le | door een raadsman en dat de strafuitvoeringsrechtbank en het Hof van |
tribunal de l'application des peines et la Cour de cassation ne | Cassatie ten aanzien van een geïnterneerde en betreffende de |
peuvent statuer à l'égard d'un interné et sur l'internement d'un | internering van een veroordeelde slechts kunnen beslissen indien zij |
condamné que si ceux-ci sont assistés ou représentés par un conseil. | worden bijgestaan of vertegenwoordigd door een raadsman. |
B.10.2. En omettant de prévoir que l'avis du directeur et l'avis du | B.10.2. Door niet erin te voorzien dat het advies van de directeur en |
het advies van het openbaar ministerie eveneens moeten worden | |
ministère public sont obligatoirement communiqués également au conseil | meegedeeld aan de raadsman van de geïnterneerde, plaatsen de bestreden |
de l'interné, les articles 39, § 3, et 40 attaqués placent toutefois | artikelen 39, § 3, en 40 die advocaat echter in de onmogelijkheid om |
cet avocat dans l'impossibilité de remplir correctement sa mission de | zijn opdracht als raadsman en van verdediging van de betrokkene |
conseil et de défense de la personne concernée. Il ne peut en effet | correct te vervullen. Gelet op de situatie van die laatste persoon kan |
être présumé, en raison de la situation de celle-ci, qu'elle sera dans | immers niet worden verondersteld dat hij in alle gevallen in staat zal |
tous les cas à même d'apprécier la portée et l'importance des | zijn de draagwijdte en het belang van de aan hem overgezonden |
documents qui lui sont adressés et de les communiquer sans retard à | documenten te beoordelen en die onverwijld aan zijn raadsman mee te |
son conseil. | delen. |
Les dispositions attaquées présentent en outre une incohérence avec | De bestreden bepalingen vertonen bovendien een incoherentie met de |
les dispositions qui prévoient que si l'avis du directeur n'est pas | bepalingen die voorschrijven dat, indien het advies van de directeur |
communiqué dans le délai fixé, le président du tribunal de première | niet binnen de voorgeschreven termijn wordt meegedeeld, de voorzitter |
van de rechtbank van eerste aanleg, op schriftelijk verzoek van de | |
instance peut, à la demande écrite du conseil de l'interné, condamner | raadsman van de geïnterneerde, de minister of de rechtspersoon ertoe |
le ministre ou la personne morale à émettre son avis et à en | kan veroordelen zijn advies uit te brengen en een afschrift ervan mee |
communiquer copie à l'interné et à son conseil (article 39, § 4), et | te delen aan de geïnterneerde en diens raadsman (artikel 39, § 4), en |
qui disposent que le conseil est informé des lieu, jour et heure de | die bepalen dat de raadsman in kennis wordt gesteld van de dag, het |
l'audience (article 42, § 2). | uur en de plaats van de zitting (artikel 42, § 2). |
B.10.3. En ne prévoyant pas que l'avis du directeur et l'avis du | B.10.3. Door niet erin te voorzien dat het advies van de directeur en |
ministère public sont communiqués au conseil de l'interné, les | het advies van het openbaar ministerie worden meegedeeld aan de |
articles 39, § 3, et 40 de la loi attaquée privent sans justification | raadsman van de geïnterneerde, ontnemen de artikelen 39, § 3, en 40 |
les personnes concernées de l'exercice effectif du droit garanti par | van de bestreden wet de betrokkenen zonder verantwoording de |
daadwerkelijke uitoefening van het recht gewaarborgd bij artikel 5.4 | |
l'article 5.4 de la Convention européenne des droits de l'homme, de | van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, zodat de |
sorte que les articles 10 et 11 de la Constitution sont violés. | artikelen 10 en 11 van de Grondwet zijn geschonden. |
Le deuxième moyen est fondé. Il convient dès lors d'annuler les | |
articles 39, § 3, et 40 en ce qu'ils ne prévoient pas que l'avis du | Het tweede middel is gegrond. De artikelen 39, § 3, en 40 dienen |
derhalve te worden vernietigd in zoverre zij niet erin voorzien dat | |
directeur et l'avis du ministère public soient communiqués au conseil | het advies van de directeur en het advies van het openbaar ministerie |
de l'interné. | worden meegedeeld aan de raadsman van de geïnterneerde. |
B.11.1. Les dispositions attaquées dans le troisième moyen omettent de | B.11.1. De in het derde middel bestreden bepalingen laten na erin te |
prévoir que le conseil de l'interné peut obtenir une copie du dossier, | voorzien dat de raadsman van de geïnterneerde een afschrift van het |
ce droit n'appartenant qu'à l'interné lui-même. | dossier kan verkrijgen, daar dat recht is voorbehouden aan de |
geïnterneerde zelf. | |
B.11.2. Pour les mêmes motifs que ceux qui sont exposés en B.10.2, en | B.11.2. Om dezelfde redenen als die welke in B.10.2 zijn uiteengezet, |
ne prévoyant pas qu'une copie du dossier peut être demandée et obtenue | beletten de bestreden bepalingen, door niet erin te voorzien dat een |
par le conseil de l'interné, les dispositions attaquées empêchent | afschrift van het dossier kan worden aangevraagd en verkregen door de |
celui-ci de remplir efficacement la mission qui lui a été confiée. | raadsman van de geïnterneerde, die raadsman om de aan hem |
toevertrouwde opdracht doeltreffend te vervullen. | |
B.11.3. Le troisième moyen est fondé. Il convient dès lors d'annuler | B.11.3. Het derde middel is gegrond. De artikelen 26, § 4, tweede lid, |
les articles 26, § 4, alinéa 2, 34, alinéa 2, 42, § 3, alinéa 2, 53, § | 34, tweede lid, 42, § 3, tweede lid, 53, § 4, vierde lid, 58, § 3, |
4, alinéa 4, 58, § 3, alinéa 2, 70, § 2, alinéa 2, 73, § 3, alinéa 2, | tweede lid, 70, § 2, tweede lid, 73, § 3, tweede lid, 85, § 2, tweede |
85, § 2, alinéa 2, et 98, § 3, alinéa 2, en ce qu'ils ne prévoient pas | lid, en 98, § 3, tweede lid, dienen derhalve te worden vernietigd in |
qu'une copie du dossier peut être demandée et obtenue par le conseil | zoverre zij niet erin voorzien dat een afschrift van het dossier kan |
de l'interné. | worden aangevraagd en verkregen door de raadsman van de geïnterneerde. |
B.12. Le quatrième moyen, pris de la violation des articles 10 et 11 | B.12. Het vierde middel, afgeleid uit de schending van de artikelen 10 |
de la Constitution, combinés avec l'article 5.4 de la Convention | en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met artikel 5.4 van het |
européenne des droits de l'homme, est dirigé contre les articles 27, | Europees Verdrag voor de rechten van de mens, is gericht tegen de |
43, 53, § 5, 58, § 4, 70, § 3, 74, 86, § 1er, et 99 de la loi relative | artikelen 27, 43, 53, § 5, 58, § 4, 70, § 3, 74, 86, § 1, en 99 van de |
à l'internement, en ce que les dispositions attaquées exigent que | Wet betreffende de internering, in zoverre de bestreden bepalingen |
l'interné comparaisse en personne, au motif que ces dispositions | vereisen dat de geïnterneerde persoonlijk verschijnt, op grond van de |
négligent elles aussi la nature particulière de la privation de | overweging dat ook die bepalingen voorbijgaan aan de bijzondere aard |
liberté des personnes malades mentales qui, souvent, ne peuvent agir | van de vrijheidsberoving van geesteszieken die vaak niet voor zichzelf |
par elles-mêmes. | kunnen optreden. |
B.13. L'article 5.4 de la Convention européenne des droits de l'homme | B.13. Artikel 5.4 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens |
n'oblige pas les Etats à dispenser ceux qui estiment être détenus | verplicht de Staten niet om diegenen die menen onrechtmatig gevangen |
illégalement d'une comparution en personne devant le juge qui doit | gehouden te worden, vrij te stellen van een persoonlijke verschijning |
décider de la légalité du maintien de la détention. Le mode spécifique | voor de rechter die dient te beslissen over de wettigheid van de |
verdere gevangenhouding. De specifieke wijze van gevangenhouding, die | |
de détention qu'est l'internement exige précisément que le juge puisse | de internering is, vereist precies dat de rechter zich persoonlijk kan |
s'assurer personnellement de l'état dans lequel l'interné se trouve au | vergewissen van de toestand waarin de geïnterneerde zich bevindt op |
het ogenblik dat door de rechter over de internering en de | |
moment où le juge doit décider de l'internement, du maintien ou des | voortzetting of de modaliteiten ervan dient te worden beslist. |
modalités de celui-ci. En outre, les dispositions législatives | Bovendien houden de bestreden wetsbepalingen rekening met de |
attaquées tiennent compte des problèmes spécifiques auxquels pourrait | specifieke problemen waartoe een persoonlijke verschijning van de |
donner lieu une comparution en personne de l'interné, notamment lors | geïnterneerde aanleiding zou kunnen geven, namelijk bij de behandeling |
de l'examen de questions médico-psychiatriques liées à l'état de | van de medisch-psychiatrische vragen in verband met de toestand van de |
l'interné, ainsi qu'il ressort entre autres des articles 43 et 86, § 1er, | geïnterneerde, zoals onder meer blijkt uit de artikelen 43 en 86, § 1, |
de la loi relative à l'internement. | van de Wet betreffende de internering. |
Le quatrième moyen n'est pas fondé. | Het vierde middel is niet gegrond. |
B.14. Le cinquième moyen, qui est dirigé contre l'article 116, § 1er, | B.14. Het vijfde middel, dat is gericht tegen artikel 116, § 1, tweede |
alinéas 2 et 3, de la loi relative à l'internement, est pris de la | en derde lid, van de Wet betreffende de internering, is afgeleid uit |
violation des articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec | de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang |
l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce | gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de |
que le droit à un procès équitable serait violé par la limitation des | mens, doordat het recht op een eerlijk proces zou zijn geschonden door |
délais dans lesquels un pourvoi en cassation peut être introduit | de beperking van de termijnen binnen welke een cassatieberoep tegen de |
contre la décision du tribunal de l'application des peines et un | beslissing van de strafuitvoeringsrechtbank kan worden ingesteld, |
mémoire peut être déposé devant la Cour de cassation. | respectievelijk een memorie voor het Hof van Cassatie kan worden |
L'article 116, § 1er, de la loi relative à l'internement dispose : | ingediend. Artikel 116, § 1, van de Wet betreffende de internering bepaalt : |
« Le ministère public se pourvoit en cassation dans un délai de | « Het openbaar ministerie stelt het cassatieberoep in binnen een |
vingt-quatre heures à compter du jour où la décision est portée à sa | termijn van vierentwintig uur, te rekenen van de dag waarop de |
connaissance. | beslissing hem ter kennis wordt gebracht. |
Le conseil de l'interné se pourvoit en cassation dans un délai de | De raadsman van de geïnterneerde stelt het cassatieberoep in binnen |
vingt-quatre heures à compter du jour de la notification du jugement | een termijn van vierentwintig uur, te rekenen van de dag van de |
kennisgeving van het vonnis bij gerechtsbrief. De cassatiemiddelen | |
par pli judiciaire. Les moyens de cassation sont proposés dans un | worden voorgesteld in een memorie die op de griffie van het Hof van |
mémoire qui doit parvenir au greffe de la Cour de cassation au plus | Cassatie moet toekomen ten laatste op de vijfde dag na de datum van |
tard le cinquième jour qui suit la date du pourvoi. | het cassatieberoep. |
Les pourvois sont introduits par déclaration au greffe du tribunal de | De beroepen worden ingediend bij een verklaring ter griffie van de |
l'application des peines ». | strafuitvoeringsrechtbank ». |
B.15.1. Dans le système mis en place par la loi attaquée, le pourvoi | B.15.1. In het bij de bestreden bepaling ingevoerde systeem vormt het |
en cassation constitue l'unique recours ouvert contre les décisions du | cassatieberoep het enige mogelijke beroep tegen de beslissingen van de |
tribunal de l'application des peines. Il ressort de l'exposé des | strafuitvoeringsrechtbank. Uit de memorie van toelichting van het |
motifs du projet de loi que le législateur a entendu ouvrir largement | wetsontwerp blijkt dat de wetgever de toegang tot het Hof van Cassatie |
l'accès à la Cour de cassation, en compensation de la suppression du | aanzienlijk heeft willen uitbreiden, als compensatie voor de |
recours qui existait auparavant en cette matière : | afschaffing van het beroep dat vroeger ter zake bestond : |
« Actuellement, les décisions des commissions de défense sociale | « Actueel staat tegen de beslissingen van de commissies tot |
concernant la libération à l'essai sont susceptibles de recours devant | bescherming van de maatschappij aangaande de invrijheidstelling op |
la commission supérieure de défense sociale. Les décisions de la | proef hoger beroep open bij de hoge commissie tot bescherming van de |
commission supérieure peuvent faire l'objet d'un pourvoi en cassation. | maatschappij. Tegen de beslissing van de hoge commissie is cassatieberoep mogelijk. |
La possibilité de formuler un recours contre une décision du tribunal | De mogelijkheid van hoger beroep tegen de beslissing van de |
de l'application des peines n'est pas prévue, par analogie avec le | strafuitvoeringsrechtbank wordt niet voorzien, vanuit een |
statut juridique externe des condamnés à une peine privative de | parallellisme met de externe rechtspositie van veroordeelden tot een |
liberté. Rappelons que le dossier de l'interné fait quand même | vrijheidsstraf. Er wordt benadrukt dat het dossier van de |
toujours l'objet d'un examen périodique, sans que l'interné ne doive | geïnterneerde wel steeds op periodieke wijze onderzocht wordt, zonder |
prendre la moindre initiative à cet effet. | dat de geïnterneerde daar enig initiatief toe moet nemen. |
Le pourvoi en cassation dont dispose l'interné, limité aujourd'hui aux | Het cassatieberoep van de geïnterneerde, dat nu slechts mogelijk is |
seules décisions de la commission supérieure concernant la libération | tegen de beslissingen van de hoge commissie in verband met de |
à l'essai, est en revanche considérablement étendu. Il deviendra | invrijheidstelling op proef, wordt wel fors uitgebreid. Cassatieberoep |
possible contre toute décision du tribunal de l'application des peines | zal mogelijk zijn tegen elke beslissing van de strafuitvoeringsrechtbank die betrekking heeft op een modaliteit die |
portant sur une modalité qui permet à l'interné de quitter | de geïnterneerde toelaat de inrichting te verlaten » (Parl. St., |
l'établissement » (Doc. parl., Chambre, 2006-2007, DOC 51-2841/001, p. | Kamer, 2006-2007, DOC 51-2841/001, p. 66). |
66). B.15.2. Il relève du pouvoir d'appréciation du législateur de | B.15.2. Het behoort tot de beoordelingsbevoegdheid van de wetgever om |
déterminer quels recours doivent être ouverts contre les décisions du | te bepalen welke beroepen mogelijk moeten zijn tegen de beslissingen |
tribunal de l'application des peines. | van de strafuitvoeringsrechtbank. |
Il peut veiller à unifier les délais de recours afin d'éviter | Hij vermag de termijnen van beroep eenvormig te maken teneinde de |
l'insécurité juridique qui naît de la coexistence de délais différents | rechtsonzekerheid te vermijden die ontstaat uit het gelijktijdig |
dans des procédures comparables. | bestaan van verschillende termijnen in vergelijkbare procedures. |
B.15.3. La fixation des délais extrêmement brefs prévus par l'article | B.15.3. De vaststelling van de zeer korte termijnen bepaald in artikel |
116, § 1er, de la loi attaquée a été justifiée par le souci de les | 116, § 1, van de bestreden wet werd verantwoord door de zorg om die af |
aligner, soit, ainsi qu'il fut déclaré dans les travaux préparatoires | te stemmen op, ofwel, zoals in de voormelde parlementaire |
précités, sur les délais qui concernent « le statut externe du | voorbereiding is verklaard, de termijnen die betrekking hebben op « de |
condamné à une peine privative de liberté » (article 97 de la loi du | externe rechtspositie van veroordeelden tot een vrijheidsstraf » |
17 mai 2006 relative au statut juridique externe des personnes | (artikel 97 van de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe |
condamnées à une peine privative de liberté et aux droits reconnus à | rechtspositie van de veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan |
het slachtoffer toegekende rechten in het raam van de | |
la victime dans le cadre des modalités d'exécution de la peine), soit, | strafuitvoeringsmodaliteiten), ofwel, zoals de Ministerraad aanvoert, |
comme le fait valoir le Conseil des ministres, sur les délais prévus | de termijnen waarin is voorzien met betrekking tot de voorlopige |
en matière de détention préventive (article 31 de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive). B.15.4. Toutefois, la fixation de délais aussi courts n'est pas raisonnablement justifiée dans la matière de l'internement des personnes atteintes d'un trouble mental. Dans cette matière, le législateur a permis d'introduire un pourvoi en cassation, qui est le seul recours désormais offert par la loi, non à l'interné mais à son conseil, ce qui suppose que celui-ci prenne la décision de l'introduire dans l'intérêt d'une personne avec laquelle, en raison de son trouble mental, la communication sera souvent difficile. La fixation de tels délais ne tient ainsi pas compte « des garanties spéciales de procédure [qui] peuvent s'imposer pour protéger ceux qui, | hechtenis (artikel 31 van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis). B.15.4. De vaststelling van dermate korte termijnen is evenwel niet redelijk verantwoord in het kader van de internering van personen met een geestesstoornis. In die materie heeft de wetgever het mogelijk gemaakt een cassatieberoep in te stellen - het enige beroep waarin de wet voortaan voorziet -, niet voor de geïnterneerde, maar voor zijn raadsman, hetgeen veronderstelt dat de laatstgenoemde de beslissing neemt om dat beroep in te stellen in het belang van een persoon met wie de communicatie, wegens diens geestesstoornis, vaak moeilijk zal verlopen. De vaststelling van dergelijke termijnen houdt aldus geen rekening met « de bijzondere procedurewaarborgen die mogelijk vereist zijn om |
en raison de leurs troubles mentaux, ne sont pas entièrement capables | diegenen te beschermen die, wegens hun geestesstoornis, niet volledig |
d'agir pour leur propre compte » (CEDH, 24 octobre 1979, Winterwerp c. | in staat zijn voor eigen rekening te handelen » (EHRM, 24 oktober |
Pays-Bas, § 60). | 1979, Winterwerp t. Nederland, § 60). |
B.16. Le cinquième moyen est fondé. Il y a lieu d'annuler l'alinéa 2 | B.16. Het vijfde middel is gegrond. Artikel 116, § 1, tweede lid, |
de l'article 116, § 1er, de la loi attaquée. | dient derhalve te worden vernietigd. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
1. Annule dans la loi du 21 avril 2007 relative à l'internement des | 1. Vernietigt in de wet van 21 april 2007 betreffende de internering |
personnes atteintes d'un trouble mental : | van personen met een geestesstoornis : |
- les articles 39, § 3, et 40, en ce qu'ils ne prévoient pas que | - de artikelen 39, § 3, en 40, in zoverre zij niet erin voorzien dat |
l'avis du directeur et l'avis du ministère public sont communiqués au | het advies van de directeur en het advies van het openbaar ministerie |
conseil de l'interné; | worden meegedeeld aan de raadsman van de geïnterneerde; |
- les articles 26, § 4, alinéa 2, 34, alinéa 2, 42, § 3, alinéa 2, 53, | - de artikelen 26, § 4, tweede lid, 34, tweede lid, 42, § 3, tweede |
§ 4, alinéa 4, 58, § 3, alinéa 2, 70, § 2, alinéa 2, 73, § 3, alinéa | lid, 53, § 4, vierde lid, 58, § 3, tweede lid, 70, § 2, tweede lid, |
2, 85, § 2, alinéa 2, et 98, § 3, alinéa 2, en ce qu'ils ne prévoient | 73, § 3, tweede lid, 85, § 2, tweede lid, en 98, § 3, tweede lid, in |
pas qu'une copie du dossier peut être demandée et obtenue par le | zoverre zij niet erin voorzien dat een afschrift van het dossier kan |
conseil de l'interné; | worden aangevraagd en verkregen door de raadsman van de geïnterneerde; |
- l'article 116, § 1er, alinéa 2. | - artikel 116, § 1, tweede lid. |
2. Rejette le recours pour le surplus. | 2. Verwerpt het beroep voor het overige. |
Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en | Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, |
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op |
janvier 1989, à l'audience publique du 6 novembre 2008. | de openbare terechtzitting van 6 november 2008. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
4M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |