Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 90/2008 du 11 juin 2008 Numéros du rôle : 4275 et 4276 En cause : les recours en annulation de l'article 11 du décret-programme de la Communauté française du 15 décembre 2006 « portant diverses mesures concernant les i La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...)"
Extrait de l'arrêt n° 90/2008 du 11 juin 2008 Numéros du rôle : 4275 et 4276 En cause : les recours en annulation de l'article 11 du décret-programme de la Communauté française du 15 décembre 2006 « portant diverses mesures concernant les i La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. Ma(...) Uittreksel uit arrest nr. 90/2008 van 11 juni 2008 Rolnummers 4275 en 4276 In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 11 van het programmadecreet van de Franse Gemeenschap van 15 december 2006 « houdende diverse maatregelen betreffe Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 90/2008 du 11 juin 2008 Uittreksel uit arrest nr. 90/2008 van 11 juni 2008
Numéros du rôle : 4275 et 4276 Rolnummers 4275 en 4276
En cause : les recours en annulation de l'article 11 du In zake : de beroepen tot vernietiging van artikel 11 van het
décret-programme de la Communauté française du 15 décembre 2006 « programmadecreet van de Franse Gemeenschap van 15 december 2006 «
portant diverses mesures concernant les internats, les centres houdende diverse maatregelen betreffende de internaten, de
psycho-médico-sociaux, les bâtiments scolaires, le financement des psycho-medisch-sociale centra, de schoolgebouwen, de financiering van
universités et des hautes écoles, les subsides sociaux des hautes de universiteiten en van de Hogescholen, de sociale subsidies van de
écoles et des écoles supérieures des arts, les fonds budgétaires, la hogescholen en van de hogere kunstscholen, de begrotingsfondsen, de
garantie octroyée par la Communauté française aux produits financiers waarborg verleend door de Franse Gemeenschap voor de financiële
de la RTBF et le Fonds Ecureuil de la Communauté française », producten van de RTBF en het ' Fonds Ecureuil ' van de Franse
introduits par l'« Université catholique de Louvain » et autres et par Gemeenschap », ingesteld door de « Université catholique de Louvain »
l'« Université Libre de Bruxelles ». en anderen en door de « Université Libre de Bruxelles ».
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Melchior et M. Bossuyt, et des juges P. samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, rechters P. Martens, R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen,
J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels et T. Merckx-Van Goey, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van
assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
Melchior, voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet des recours et procédure I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging
Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 20
Par requêtes adressées à la Cour par lettres recommandées à la poste augustus 2007 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn
le 20 août 2007 et parvenues au greffe le 21 août 2007, des recours en ingekomen op 21 augustus 2007, zijn beroepen tot vernietiging
annulation de l'article 11 du décret-programme de la Communauté ingesteld van artikel 11 van het programmadecreet van de Franse
française du 15 décembre 2006 « portant diverses mesures concernant Gemeenschap van 15 december 2006 « houdende diverse maatregelen
les internats, les centres psycho-médico-sociaux, les bâtiments betreffende de internaten, de psycho-medisch-sociale centra, de
schoolgebouwen, de financiering van de universiteiten en van de
scolaires, le financement des universités et des hautes écoles, les Hogescholen, de sociale subsidies van de hogescholen en van de hogere
subsides sociaux des hautes écoles et des écoles supérieures des arts, kunstscholen, de begrotingsfondsen, de waarborg verleend door de
les fonds budgétaires, la garantie octroyée par la Communauté Franse Gemeenschap voor de financiële producten van de RTBF en het '
française aux produits financiers de la RTBF et le Fonds Ecureuil de Fonds Ecureuil ' van de Franse Gemeenschap » (bekendgemaakt in het
la Communauté française » (publié au Moniteur belge du 22 février Belgisch Staatsblad van 22 februari 2007), door, enerzijds, de «
2007) ont été introduits, d'une part, par l'« Université catholique de
Louvain », dont le siège est établi à 1348 Ottignies-Louvain-la-Neuve, Université catholique de Louvain », met zetel te 1348
place de l'Université 1, les « Facultés universitaires Notre-Dame de Ottignies-Louvain-la-Neuve, place de l'Université 1, de « Facultés
la Paix », dont le siège est établi à 5000 Namur, rue de Bruxelles 61, universitaires Notre-Dame de la Paix », met zetel te 5000 Namen, rue
les « Facultés universitaires catholiques de Mons », dont le siège est de Bruxelles 61, de « Facultés universitaires catholiques de Mons »,
établi à 7000 Mons, chaussée de Binche 151, les « Facultés met zetel te 7000 Bergen, chaussée de Binche 151, en de « Facultés
universitaires Saint-Louis », dont le siège est établi à 1000 universitaires Saint-Louis », met zetel te 1000 Brussel, Kruidtuinlaan
Bruxelles, boulevard du Jardin Botanique 43, et, d'autre part, par l'« 43, en, anderzijds, de « Université Libre de Bruxelles », met zetel te
Université Libre de Bruxelles », dont le siège est établi à 1050 1050 Brussel, F.D. Rooseveltlaan 50.
Bruxelles, avenue F.D. Roosevelt 50.
Ces affaires, inscrites sous les numéros 4275 et 4276 du rôle de la Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4275 en 4276 van de rol van
Cour, ont été jointes. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. En droit III. In rechte
(...) (...)
Quant à l'intérêt Ten aanzien van het belang
B.1. Le Gouvernement de la Communauté française conteste l'intérêt à B.1. De Franse Gemeenschapsregering betwist het belang van de
agir des parties requérantes dans la mesure où la disposition en cause verzoekende partijen om in rechte te treden in zoverre de in het
ne concernerait que les membres du personnel administratif, technique geding zijnde bepaling alleen betrekking zou hebben op de leden van
et ouvrier (ci-après : PATO) des universités de la Communauté het administratief, technisch en arbeiderspersoneel (hierna : ATAP)
française et non les membres du PATO des universités libres qui van de universiteiten van de Franse Gemeenschap, en niet op de leden
bénéficient déjà du pécule de vacances ou les universités libres qui van het ATAP van de vrije universiteiten, die reeds het vakantiegeld
genieten, noch op de vrije universiteiten die reeds lang dat
financent depuis longtemps déjà ce pécule sur leurs fonds propres. Il vakantiegeld met hun eigen middelen financieren. Zij betwist eveneens
conteste encore l'intérêt à agir de la partie requérante dans het belang van de verzoekende partij in de zaak nr. 4276 om in rechte
l'affaire n° 4276, soutenant que la compétence exercée en l'occurrence te treden, met het argument dat de bevoegdheid die in casu door de
par la Communauté française relèverait de sa compétence relative au Franse Gemeenschap wordt uitgeoefend, zou behoren tot haar bevoegdheid
statut de ses agents en général et non de sa compétence en matière inzake het statuut van haar ambtenaren in het algemeen, en niet tot
d'enseignement. haar bevoegdheid inzake onderwijs.
B.2. La disposition en cause instaure une allocation nouvelle au B.2. De in het geding zijnde bepaling voert een nieuwe toelage in,
profit des seules universités de la Communauté française qui devront uitsluitend ten gunste van de universiteiten van de Franse
dorénavant payer un double pécule de vacances aux membres du PATO. Les Gemeenschap, die voortaan een dubbel vakantiegeld moeten betalen aan
universités libres qui doivent payer un double pécule de vacances à de leden van het ATAP. De vrije universiteiten, die aan hun ATAP een
leur PATO conformément aux lois sociales applicables en matière de dubbel vakantiegeld moeten betalen overeenkomstig de sociale wetten
die gelden voor arbeidsovereenkomsten (artikel 38 van het koninklijk
contrat de travail (article 38 de l'arrêté royal du 30 mars 1967 besluit van 30 maart 1967 tot bepaling van de algemene
déterminant les modalités générales d'exécution des lois relatives aux uitvoeringsmodaliteiten van de wetten betreffende de jaarlijkse
vacances annuelles des travailleurs salariés) ont intérêt, au regard vakantie der loonarbeiders), hebben er belang bij, in het licht van de
des articles 10, 11 et 24, § 4, de la Constitution, à attaquer la artikelen 10, 11 en 24, § 4, van de Grondwet, de bepaling van een
disposition d'un décret qui prévoit d'attribuer une allocation de decreet aan te vechten die erin voorziet enkel aan de universiteiten
financement nouvelle aux seules universités de la Communauté française, à l'exclusion des universités libres qui supportent jusqu'ici le paiement dudit pécule sans intervention de l'autorité publique qui les subventionne. L'exception est rejetée. Quant au moyen B.3. Les parties requérantes reprochent à la disposition en cause de violer le principe d'égalité en matière d'enseignement en ce qu'elle octroie aux seules universités de la Communauté française une allocation complémentaire pour financer l'augmentation du montant du van de Franse Gemeenschap een nieuwe financieringstoelage toe te kennen, met uitsluiting van de vrije universiteiten die tot hiertoe de betaling van dat vakantiegeld op zich namen zonder tegemoetkoming vanwege de overheid die ze subsidieert. De exceptie wordt verworpen. Ten aanzien van het middel B.3. De verzoekende partijen verwijten de in het geding zijnde bepaling het gelijkheidsbeginsel inzake onderwijs te schenden in zoverre zij alleen aan de universiteiten van de Franse Gemeenschap een aanvullende toelage toekent om de verhoging te financieren van het bedrag aan vakantiegeld dat voortaan aan de leden van hun ATAP wordt
pécule de vacances attribué dorénavant aux membres de leur PATO alors toegekend, terwijl de vrije universiteiten de betaling van het dubbele
que les universités libres supportent sur leurs fonds propres le vakantiegeld met hun eigen middelen dragen, overeenkomstig de
paiement d'un double pécule conformément aux règles du droit du arbeidsrechtelijke regels. De verzoekende partijen zijn van mening dat
travail. Les parties requérantes considèrent que la différence de het in het geding zijnde verschil in behandeling het gevolg is van de
traitement en cause a pour origine les modalités d'exécution d'une uitvoeringsmodaliteiten van een beslissing van de Franse Gemeenschap,
décision de la Communauté française, à savoir celle d'aligner le namelijk de beslissing om het bedrag van het vakantiegeld dat wordt
montant du pécule de vacances payé dans le secteur public sur celui betaald in de openbare sector, aan te passen aan datgene dat wordt
payé dans le secteur privé. Les parties requérantes reprochent à la betaald in de privésector. De verzoekende partijen verwijten de Franse
Communauté française qui voulait tenir compte du surcoût engendré pour Gemeenschap, die rekening wilde houden met de bijkomende kosten die
les universités de la Communauté française par le paiement de ce voor de universiteiten van de Franse Gemeenschap worden veroorzaakt
pécule majoré de ne pas avoir considéré la charge financière door de betaling van dat verhoogde vakantiegeld, dat zij niet de
supportée, sans intervention de la Communauté, par les universités financiële last in aanmerking heeft genomen die zonder financiële
libres. Elles estiment que cette différence de traitement n'est en bijdrage vanwege de Gemeenschap, door de vrije universiteiten wordt
rien justifiée par la nature juridique différente du lien qui unit le gedragen. Zij oordelen dat dit verschil in behandeling in geen enkel
PATO au pouvoir organisateur des universités libres, d'une part, et à opzicht wordt verantwoord door de verschillende juridische aard van de
la Communauté française, d'autre part. band die het ATAP heeft met de inrichtende macht van de vrije
B.4. L'article 24, § 4, de la Constitution réaffirme, en matière universiteiten, enerzijds, en met de Franse Gemeenschap, anderzijds.
d'enseignement, le principe d'égalité et de non-discrimination. Selon B.4. Artikel 24, § 4, van de Grondwet herbevestigt voor onderwijszaken
cette disposition, tous les membres du personnel sont égaux devant la het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie. Volgens die
loi ou le décret. Ils doivent dès lors tous être traités de manière bepaling zijn alle personeelsleden gelijk voor de wet of het decreet.
égale, à moins qu'il n'existe entre eux des différences objectives Zij moeten derhalve allen op een gelijke manier worden behandeld,
permettant de justifier raisonnablement un traitement différent. tenzij objectieve onderlinge verschillen een andere behandeling
B.5. Bien que l'égalité de traitement des établissements redelijk kunnen verantwoorden.
d'enseignement et des membres du personnel constitue le principe, B.5. Hoewel de gelijke behandeling van onderwijsinstellingen en
l'article 24, § 4, de la Constitution n'exclut pas un traitement personeelsleden het uitgangspunt is, sluit artikel 24, § 4, van de
Grondwet een verschillende behandeling niet uit op voorwaarde dat die
différencié, à la condition que celui-ci soit fondé « sur les gegrond is op « de eigen karakteristieken van iedere inrichtende macht
caractéristiques propres à chaque pouvoir organisateur ». Pour ». Om ten aanzien van het beginsel van gelijkheid en
justifier, au regard du principe d'égalité et de non-discrimination, niet-discriminatie een verschil in behandeling onder de
une différence de traitement entre les établissements d'enseignement onderwijsinstellingen en onder de personeelsleden van de
et les membres du personnel des réseaux d'enseignement, il ne suffit cependant pas d'indiquer l'existence de différences objectives entre ces établissements et ces membres du personnel. Il doit encore être démontré qu'à l'égard de la matière réglée, la distinction alléguée est pertinente pour justifier raisonnablement une différence de traitement. B.6. Les universités de l'Etat, aujourd'hui universités de communauté, sont des services publics organiques. Les universités libres sont des personnes morales de droit privé qui assument une fonction de service public. Les membres du PATO des universités de communauté se trouvent en règle dans une relation statutaire, c'est-à-dire une situation juridique fixée unilatéralement par l'autorité publique et qui leur est applicable dès qu'ils sont nommés dans le service public concerné par une décision unilatérale de l'autorité. Les membres du PATO des universités libres, même si leur situation juridique déroge au droit commun des contrats de travail depuis la loi du 27 juillet 1971, sont onderwijsnetten te verantwoorden, is het evenwel niet voldoende te wijzen op het bestaan van objectieve verschillen onder die instellingen en personeelsleden. Daarnaast moet nog worden aangetoond dat, ten aanzien van de geregelde aangelegenheid, het aangevoerde onderscheid relevant is om een verschillende behandeling in redelijkheid te verantwoorden. B.6. De rijksuniversiteiten, thans gemeenschapsuniversiteiten, zijn organieke openbare diensten. De vrije universiteiten zijn rechtspersonen naar privaat recht die een taak van openbare dienst waarnemen. De leden van het ATAP van de gemeenschapsuniversiteiten bevinden zich in de regel in een statutair verband, dit is in een rechtspositieregeling die eenzijdig door de overheid is vastgesteld en op hen van toepassing wordt zodra zij bij wege van een eenzijdige beslissing van de overheid in de betrokken openbare dienst zijn aangesteld. De leden van het ATAP van de vrije universiteiten, zelfs al wijkt sinds de wet van 27 juli 1971 hun rechtspositie af van het gemeenrechtelijke arbeidsovereenkomstenrecht, zijn steeds in een arbeidsverhouding naar privaat recht gebleven, die in een overeenkomst
toujours restés dans un rapport de travail de droit privé établi par tussen de werknemer en de universiteit wordt vastgesteld.
un contrat entre le travailleur et l'université. Het aangeklaagde verschil in behandeling vloeit echter niet voort uit
Toutefois, la différence de traitement dénoncée ne trouve pas son de band tussen het ATAP en zijn universiteit, maar uit de beslissing
origine dans le lien qui unit le PATO à son université mais dans la van de Franse Gemeenschap om enkel aan de universiteiten van de Franse
décision prise par la Communauté française d'attribuer une allocation Gemeenschap een bijkomende werkingstoelage toe te kennen om tegemoet
de fonctionnement supplémentaire aux seules universités de la te komen in de bijkomende kosten die ontstaan door de betaling van een
Communauté française afin de subvenir au surcoût né du paiement d'un verhoogd vakantiegeld aan de leden van het ATAP, en dat met
pécule de vacances majoré aux membres du PATO, et ce, à l'exclusion uitsluiting van de vrije universiteiten die met hun eigen middelen de
des universités libres qui supportent, sur leurs fonds propres, le betaling op zich nemen van het aan de leden van het ATAP toegekende
paiement du double pécule de vacances attribué aux membres du PATO, dubbele vakantiegeld, overeenkomstig de arbeidsrechtelijke regels.
conformément aux règles du droit du travail.
B.7. Le financement des universités, dans la Communauté française, B.7. Voor de financiering van de universiteiten in de Franse
organisé par la loi du 27 juillet 1971 sur le financement et le Gemeenschap, die is geregeld bij de wet van 27 juli 1971 op de
contrôle des institutions universitaires, prévoit des allocations financiering en de controle van de universitaire instellingen, is
attribuées aux universités. Leur montant est déterminé par des calculs voorzien in toelagen die aan de universiteiten worden toegekend. Het
effectués à partir d'éléments objectifs et prévisibles, indépendamment bedrag van die toelagen wordt vastgesteld via berekeningen op basis
du mode de financement de certaines dépenses particulières qui font van objectieve en voorzienbare elementen, los van de
financieringswijze van bepaalde bijzondere uitgaven die door
l'objet de dispositions spécifiques, telles que le financement des specifieke bepalingen worden geregeld, zoals de financiering van de
éméritats et des pensions du personnel enseignant des universités emeritaten en van de pensioenen van het onderwijzend personeel van de
libres (voir l'arrêt n° 97/2005 du 1er juin 2005). vrije universiteiten (zie arrest nr. 97/2005 van 1 juni 2005).
B.8. Lorsqu'a été adoptée la loi du 27 juillet 1971, il existait une B.8. Toen de wet van 27 juli 1971 werd aangenomen, bestond er een
différence sensible entre les universités de l'Etat et les universités aanzienlijk verschil tussen de rijksuniversiteiten en de vrije
libres en ce qui concerne le montant du pécule de vacances des membres universiteiten wat het bedrag van het vakantiegeld van de leden van
du PATO. het ATAP betreft.
Les organisations syndicales ont émis des revendications afin que le
pécule de vacances des agents du secteur public soit aligné sur celui De vakverenigingen eisten de gelijkschakeling van het vakantiegeld van
des travailleurs du secteur privé. Ces revendications ont abouti, au de ambtenaren van de openbare sector met dat van de werknemers van de
niveau fédéral, à l'accord intersectoriel 2001-2002, mis en oeuvre en privésector. Die eisen leidden, op federaal niveau, tot het
ce qui concerne la Communauté française, par le protocole d'accord du intersectorieel akkoord 2001-2002 dat, wat de Franse Gemeenschap
7 avril 2004. Celui-ci prévoit que le pécule de vacances pour les betreft, ten uitvoer werd gelegd door het akkoordprotocol van 7 april
personnels de niveau 2, 3 et 4 sera augmenté, dès 2005, pour atteindre 2004. Dat protocol bepaalde dat het vakantiegeld van het personeel van
70 p.c. de la rémunération brute. niveau 2, 3 en 4, vanaf 2005 zou worden verhoogd tot 70 pct. van de
B.9. C'est pour permettre aux universités de la Communauté de prendre brutowedde. B.9. Het is om de universiteiten van de Gemeenschap in staat te
en charge le surcoût, imprévu pour les années budgétaires 2005, 2006 stellen om de onvoorziene meerkosten voor de begrotingsjaren 2005,
et 2007, engendré par le paiement de ces pécules de vacances qu'il a 2006 en 2007 te betalen die worden veroorzaakt door de betaling van
été décidé de leur octroyer les moyens nécessaires à la couverture de dat vakantiegeld, dat werd beslist hun de middelen toe te kennen die
ces charges salariales supplémentaires pour ces années budgétaires nodig zijn om die bijkomende loonkosten voor die begrotingsjaren te
(Doc. parl., Parlement de la Communauté française, 2006-2007, n° 316, dekken (Parl. St., Parlement van de Franse Gemeenschap, 2006-2007, nr.
n° 1, p. 6). 316, nr. 1, p. 6).
B.10. Il découle de ce qui précède que la disposition attaquée vise à B.10. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat de bestreden bepaling ertoe
permettre aux universités de la Communauté française de faire face, strekt de universiteiten van de Franse Gemeenschap in staat te stellen
exclusivement pour les années 2005 à 2007, à une dépense nouvelle qui om, uitsluitend voor de jaren 2005 tot 2007, het hoofd te bieden aan
n'avait pu être prise en considération lors du calcul des enveloppes een nieuwe uitgave waarmee geen rekening kon worden gehouden bij de
globales allouées aux universités. Dès lors que cette dépense n'a été berekening van de globale enveloppen voor de universiteiten. Aangezien
une charge nouvelle et imprévue que pour les universités de la die uitgave alleen voor de universiteiten van de Franse Gemeenschap
Communauté française et que la disposition attaquée est limitée dans een nieuwe en onvoorziene last was en de bestreden bepaling beperkt is
le temps, il n'est pas discriminatoire de n'avoir donné qu'à celles-ci in de tijd, is het niet discriminerend dat alleen aan die
les moyens de son financement. universiteiten de middelen werden gegeven voor de financiering ervan.
B.11. Le moyen n'est pas fondé. B.11. Het middel is niet gegrond.
Par ces motifs, Om die redenen,
la Cour het Hof
rejette les recours. verwerpt de beroepen.
Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op
janvier 1989, à l'audience publique du 11 juin 2008. de openbare terechtzitting van 11 juni 2008.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^